… هنوز فاخته به فاخته/ شلیل میکشم و میپرسم/ نشان آن به قهر رفته برادر را/ از بانگ بازگشتۀ خود از کوه:/ کوکو؟ کوکو؟ کوکو؟ (آتشی،۱۳۹۰: ۱۱۳۸).
«به اعتقاد جنوبیها، قمری یا فاخته در اصل دو برادر بودهاند در کسوت آدمیزاد، بر سر محصول دعوایشان میشود. برادر بزرگتر زورش میچربد و تمام محصول را برمیدارد. برادر کوچکتر به قهر میرود و دیگر برنمیگردد. برادر بزرگتر پشیمان میشود و به فاخته تبدیل میگردد و شبانه روز، برادر را میخواند و میگوید: دو تا تو، یکی من. دو تا تو، یکی من (که هم طنین کوکوکو- کوکوکو- میباشد) (همان،۱۱۳۸).
این مسأله را در نوستالژی جنوب، به طور مفصل بحث خواهیم کرد.
در شعرهای «خنجرها، بوسهها و پیمانها»، «مرغ آتش»، «سیر حسرت»، «لب به شگفت»، «درّههای خالی»، «از هیچ…تا»، «سواری در فلق»، «گر من مسیح بودم»، «شعری برای آشتی»، «ستایش ایندورا»، «صبح»، «دوره‌گرد»، «بر احتمال و بر وحشت»، «خطابۀ انکار»، «در ردای خاکستر»، «گل پنهان»؛ «با یاد سالهای دور جوانی»، «فصل تهمینۀ ۳»، «جادۀ بازارگان»، «بادها»، «در صدای فاخته»، «از آنچه هست»، «به سرعت سنگ»، «شش غروب فردا»، «دیدار دوم»، «دیدارهای ساحلی»، «ریشه های شب»، «شکفتن های تاریک»، «گزارش یک روز»، «این طور فکر نکن»، «یک یوسف در دو چاه»، «وقتی فکرهای ما تفنگهای ما شد»، «نه»، «تاکسیدرمی تاریخ»، «از آدم تایم»، «سفرنامۀ سورنا» و «چه تلخ است این سیب» مسائل سیاسی و اجتماعی عصر را بازگو کرده است.

۴-۱۰- بهشت گمشده
بهشت گمشدۀ آتشی، گذشتۀ پر افتخار تاریخی و پدری وی و روستای زادگاه وی است که وقتی آن را ویران شده میبیند، با اندوه و حسرت تمام میگوید: «این است آن بهشت که میجستم؟…» (همان،۴۷).
آتشی شاعری است که میداند اصل انسان، متعلّق به باغ سیب آدم (بهشت ازلی) است؛ لذا نوستالژی بهشت و آرزوی بازگشت به اصل خویش را در اشعاری چون «به سمت سایههای بنفش»، «تا باغ سیب»، «یک گل به من گیر داده» و «یک بازی» سروده است. بهشت گمشده آتشی، برخلاف نادرپور معنوی‌تر است.
… من از بهشت گمشده برمیگردم…/ تا باغ سیب راهی دراز و پنهان در پیش است/ (از باغهای تلخ، عبوری اندوهناک خواهم داشت)… (همان،۴۹۰).
۴-۱۱-آرمانشهر
گاهی شاعر نسبت به گذشته و عمر تباه شدۀ خود احساس پشیمانی میکند و به آینده پناه میبرد؛ لذا به هنرمندی آرمانگرا تبدیل میشود و به مدینۀ فاضله پناهنده میشود (صیادی و نوری، ۱۳۹۰: ۱۴).
آتشی، آرمانشهر خود را «باغ زرّین» و «سرزمین رنگی رؤیا» خوانده است:
… من در سفر زیستهام/ من با سفر زاده شدهام/ شگفتا! که اینک توقفی نامیمون پس از سفری مقدّس/ مرا فرسوده کردهاست/ من دلبسته شدهام/ دلبستۀ باغی زرّین در سرزمین دور/ باغی زرّین با ساقه های لطیف لبخند‌ها، شکوفۀ آشتیها، جویبار پنجهها/ که از نسیم نفسها و نوازشها متلاطم است/ باغی زرّین/ که من میوۀ شاداب چشمهایش را بیتاب شدم… (آتشی،۱۳۹۰: ۵۷).
وی جهان مطلوب خود را فضای پاک و بی آلایش خارج از فضای شهری؛ یعنی همان روستا میداند. او به سان سهراب سپهری، آرمانشهر خود را در دوردستها و آن سوی آ‌ب‌ها میجوید و برای رسیدن به آنجا و تولّد دوباره، آرکی‌تایپ (کهن الگوی) گذر از آب‌ها را مطرح میسازد.
با این شکسته/ گفتم، از اقیانوس خواهم گذشت/ و آن سوی سواحل نامکشوف/ با جلگههای دستنخورده/ با پشتههای سیراب/ و درّههای وحشی پربرکت/ خواهم آمیخت/ و بذر بی‌بدلیل خورجینم را/ در وسعت مشاع بکارت، خواهم ریخت… (همان،۲۱۴).
به قول خودش: هنوز آنجا خبرهایی ست!/ هنوز آن سوی کوه آوازهایی ساده میخوانند که خورشید/ درنگی میدهد- از پشت نخلستان/ غروب غربت باز بیابان را/ هنوز آنجا سؤال چشم را در پهن دشت بهت/ هزاران پاسخ وحشتفزای سرب و آهن نیست/ هنوز آنجا سخن اندک، سکوت افزون/ زمین زندگی کردن فراوان، یک وجب خاک زیادی بهر مردن نیست… (همان،۲۳۴).
در شعرهای «انسان و جادّهها»، «با این شکسته»، «غم دل میتوان»، «من کولی» و «جادۀ بازارگان»، آتشی آرمانشهر خود را به تصویر کشیده است.
۴-۱۲- از دست دادن عزیزان (اندوهیاد)
آتشی در رثای برادرش، محمّدباقر، و نیز دوستان و شاعران همعصرش چون غزاله علیزاده، شاملو، فروغ فرخزاد، سهراب و… شعرهای گیرایی سروده است.
ریحان دوستی همه جا هست/ -مثل دهان غایب «سهراب»-/ [گفتم «دهان غایب» …/ چندین دهان غایب/ با من همیشه در همه جا سرگردانند/ از غایب موقّت من «خویی»/ تا غایب همیشۀ ما «امید»/ تا غایب منوّر ما- آفتاب رفته- «فروغ»/ و غایب عزیز دگر…/ هم قافیۀ «سعید»- (همان،۱۰۸۹- ۱۰۸۸).
… و آنکه از چنار «جواهر ده»، آویزان است هم/ غزل، غزاله یا غزالی نیست/ او هم نشان عتیق «پرسیدن» است، همان این: (؟)/… (همان،۱۲۹۳).
آتشی شعرهای «تاریخ تبعید»، «شال برای گردن من» و «از «سرد» به «سنگ» را در رثای برادر بی‌گاه رفتهاش، محمّدباقر، سروده است؛ اشعاری که موج حسرت و اندوه در آنها سر بر اوج میکشد. غم از دست دادن برادرش چنان بر دل او سنگینی کرده که بارها از آن با اندوه تمام یاد کرده است.
آتشی، در طی زندگیش بارها درد جانکاه از دست دادن عزیزترین کسانش از جمله پسرش، مانلی، و برادرش، باقر، و دوستان نزدیک و همعصرش را تجربه کرده و دلی دردمند دارد. وی در قطعۀ «به خاطرِ شدنِ شاملو» که در رثای احمد شاملو سروده، اندوه خود را بیان کرده است:
در این باغ کوچک مرا/ چرا صدای تبر قطع نمیشود، چرا صدای افتادن…؟/ تا کی به سوگ سروها بنشینم، تا کی به سوگ صنوبرها/ در این باغ کوچک مگر چند سرو و صنوبر هست/ که دندان برّندۀ تبر از شکستن‌شان سیر نمیشوند؟/ دیری نیست همین جا/ سه سرو فروغلتیده داشتیم- غزاله، مختاری، پوینده/ چرا دوباره صدای تبر، پس چرا؟/ پریروز گلشیری، دیروز رحمانی/ امروز احمد شاملو- یعنی هفتادسال شعر مجسم… (همان،۱۳۹۰).
وی قطعۀ «برای دستهای همیشه سبز فروغ را نیز در سوگ فروغ فرخزاد سروده است. آتشی، شعر «در سوگ عزیز بزرگوار حبیب ا…» را به عنوان تسلّای مرگ عمو برای دکتر راکعی سروده است. وی همچنین شعر «فراقی۴» را در سوگ مرتضی حنّانه، شعر «تصویر» را به یاد بیژن جلالی و شعر «سردری و چکاوکی» را «به یاد روان شاداب «خ» که در شباب بدرود گفت»، سروده است.
علاوه بر این سوگسرودهها، آتشی اشعار سوزناکی به یاد مردان دلاور و بزرگ جنوب چون میرمهنّا و عبدو، دلواری و حتّی میرزاکوچکخان جنگلی سروده‌است. وی حسرت نبود آزادیخواهان و مبارزانی را دارد که حکومت ظالم، آن‌ها را سرکوب کرده و اینک شاعر به سوگ آن‌ها نشسته است.
آری/ از قهرمان تا قربانی/ همیشه فاصله کوتاه است/ همیشه فاصله مخدوش…/ هر دو همیشه امکان دارد درجای هم قرار بگیرند:/ -سردار یا سرِ دار-/ … انده مدار میرمهنّا!/ انده مدار کوچک خان!/ انده مدار دلواری!/ انده مدار شاعر خونین دهان!/ تشخیص میدهند/ تشخیص میدهند که کی شهید و کی ملعون/ و قهرمان و قربانی کیست… (همان،۱۰۵۲- ۱۰۵۱).
آن روز سرد برفی طالش/ وقتی سر بریدۀ کوچک خان با ریش خیس خون/ در توبرهای حقیر راهی تهران شد/ تا زهرخند زند/ -در سینی طلا (مثل سر سیاوش)/ بر باور و رضای دل قاتل/ من در خیال، در بصره/ نعش سترگ میرمهنّا را دیدم/ دیدم که چاک چاک به ساتور استعمار/ بر دار، خون به اروند میبخشید… (همان،۱۱۱۲).
آتشی در این اشعار سیاسی و اجتماعی، ضمن ثبت و نقد وقایع سیاسی دوران خود، اندوه مردان بزرگ و غیرتمند سرزمینش را سروده است.
وی در یادکرد خود از جنوب، اندوه نبود قهرمان غیور این خطّه را میسراید و این اندوه بر شعرش گرد غم و حسرت خاصّی را افشانده است.
یکی از مهمترین بخش سوگ‌سرودههای آتشی، اشعاری است که در مورد واقعۀ کربلا و ماجرای اسارت خاندان پاک امام حسین (ع) سروده است:
… و این قاطر نانجیب/ با رپ رپ بیهنگامش/ یتیمان شهید بزرگ را/ لو میدهد به گزمهها/ (خبرچین یزید است انگار)/ شتر بیاورید/ «حدا» نخوانید امّا/ تا له نشوند زیر پا آن نامها (همان،۱۴۹۴).
ما برّهوار- پنجاه بار-/ در زیر تیغ ابراهیم/ خوابیدیم/ شاید برادری را، از مرگ بی‌سبب برهانیم/ امّا تمام برادرها و خواهرانمان را/ به بردگی و کنیزی به بارگاه معاویه بردند (همان،۱۰۲۳).
بخش قابل توجّه دیگری از سوگسرودههای آتشی، اشعاری هستند که وی در مورد واقعۀ جانکاه زلزلۀ بم سروده است. وی در شعرهای «فاتحه»، «شناسنامه»، «سمفونی» و «چنین گفت زرتشت/ بعد از زلزله» به این موضوع پرداخته است.
بم رفت/ (مانند آخرین کاروانی که رفته بود از آن دو هزاره پیش- پیش از این) (همان،۱۸۸۴).
و بم/ همان بمی که میخواست/ نخستین رباط خشتی دنیا ثبت شود/ شد اوّلین خرابۀ ماقبل تاریخ و آدم…/ هشتاد درصد بم رفت/ پنجاه درصد آدم هم/ (انگار خواب تموچین و تیمور و خواجۀ قاجار تعبیر شد/ و کارها که نکرده بودند آن جانورها/ تمام کرد این ادبار… (همان،۱۸۸۱- ۱۸۸۰).
۴-۱۳- انتظار رهاننده (منجی)/یاغیگری
شرایط نابسامان سیاسی و اجتماعی زمان شاعر به ویژه مسأله استعمار خارجی و استثمار داخلی در دورۀ رضاخان و کشتار دلاور مردان ظلمستیزی چون میرزاکوچکخان و میرمهنّا و دلواری و… آتشی را به اندیشه و باور آمدن یک منجی سوار بر اسب سفید سوق داده است.

رشوه در لغت به معنای وجه یا مالی است که برای ابطال حق و احقاق باطل پرداخت می شود ، لکن در اصطلاح قانون قبول وجه یا مالی است که کارکنان دولت و یا سایر کارکنان به سبب انجام وظیفه دریافت می کنند با توجه به تعریف فوق هبه، هدیه ، تحفه، قرض الحسنه مشمول حکم این ماده نمی شوند.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

رشوه اگر چه از دیر باز در جوامع موضوعیت داشته و در هر دوره قوانینی برای مبارزه و برخورد با آن وضع شده است امّا نمی توان انکار کرد که این جرم در عصر ما و به ویژه با گسترده شدن سیستمهای اداری و ابعاد وسیع نیازهای انسانی از رنگ و لعاب دیگری برخوردار شده است. این را هم ناگفته نگذاریم که رشوه گرچه در اصل در مورد « قضاوت قضات » بکار رفته ، اما یکی از کاربردی ترین مسائل در جامعه امروزی می باشد که از نظر فقهی و حقوقی معنی وسیعی دارد . و هر کسی که پول، هدیه، انعام و بخشش و یا حتی خدمتی را به Aهر اسم و هر عنوان از کسی دریافت دارد که در مقابل آن حق را باطل کند یا باطلی را حق نماید یا نوبتی را بر هم زند و یا برای کاری که جزء وظایف و مسؤولیتهای اوست چیزی دریافت دارد در مفهوم وسیع رشوه داخل است و همۀ اینها گناه و حرام می باشد.
رشوه ، سدّی محکم و مانعی بزرگ در راه اجرای عدالت اجتماعی محسوب می شود. رشوه ، یکی از دامهای درآمد نامشروع و کسب ثروتهای کلان یکشبه است. دین اسلام که همواره به خاطر نحوه نگرش خاص خود به جامعه و انسان ، آیینی کامل و مترقی به شمار می آمده ، مسأله رشوه را از نظر دور نداشته و با شیوه های عملی و نظری کوشیده است تا ریشه های این کردار زشت را در ضمیر افراد و در عمق جامعه بخشکاند.
مبارزه با این بلای عظیم که دنیای امروز را فراگرفته کار آسانی نیست و از هر بلا و بیماری و جنگی خطرناکتر است چرا که با معیارهای مادی نمی توان با آن به مقابله برخاست ، بلکه در درجه اوّل آموزشهای فرهنگی و از همه مهمتر ایمان نیرومند الهی و دینی لازم است. مردم باید آموزش ببینند ، و بدانند که اگر این بلا گسترش پیدا کند همه در عذاب و زحمت خواهند بود و زندگی در اجتماع برای همه مشکل و طاقت فرسا و مرگبار خواهد شد همه باید آموزش ببینند و بدانند که رشوه خواری دنیا و آخرت انسان را تباه و پیشگاه خدا روسیاه می کند.
و از نظر حقوقی نیز رشاء و ارتشاء از جمله جرائم عمومی هستند که از نظر شرع مقدس اسلام ، ارتکاب آنها مذموم و ناپسند شمرده شده است، به طوری که شارع در این خصوص مقرر داشته : ” الراشی والمرتشی کلا هما فی النار”.رشوه هم در دین اسلام و هم در عرف جامعه ما امری بسیار ناپسند تلقی می شود و حتّی قبل از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی کمتر کسی حاضر می شد چنانچه مرتکب چنان کار خلاف و مذمومی گردیده بود کسی از آن آگاه شود امّا متأسفانه در حال حاضر گویا زشتی این کار خاصیت خود را از دست داده از همین رو برای مقابله باندها و تشکیلات موجود در برخی ادارات ، قانونگذار ماده ۴ق. ت م م۱. ۱. ک ، را وضع و تصویب نموده است به موجب ماده ۴ ق. ت م م ۱. ۱. ک کسانی که با تشکیل یا رهبری شبکه چند نفری به امر ارتشاء اختلاس و کلاهبرداری مبادرت ورزند علاوه برضبط کلیه اموال منقول و غیرمنقول که از طریق رشوه کسب کرده اند به نفع دولت و استرداد اموال مذکور، به دولت یا افراد به جزای نقدی معادل مجموع آن اموال و انفصال دائم از خدمات دولتی و حبس از پانزده سال تا ابد محکوم می شوند و درصورتی که مصداق مفسدفی الارض باشند مجازات آنها مجازات مفسدفی الارض خواهد بود.
در این پایان نامه به مقایسه تطبیقی رشوه در فقه امامیه و حقوق ایران و قانون مجازت اسلامی پرداخته شده است و مباحث مختلفی را از جمله ادله حرمت رشوه ، مصادیق رشوه و عناصر تحقق رشوه و … را موردبررسی قرار داده ایم.
فصل اول
کلیات
۱- کلیات
۱-۱ – طرح تحقیق
۱-۱-۱- بیان مسأله
از نظر لغوی ، رشوه اسم مصدر و اصطلاحاً ناقص واوی به معنای کود و خاشاک یا طناب است. «رشا» از مصدر «یرشی» به معنای رشوه دادن و «ارتشاء» مصدر ثلاثی مزید از باب افتعال به معنای رشوه گرفتن یا قبول کردن رشوه است. اسم فاعل آن در باب ثلاثی مجرد، «راشی» و در باب افتعال، «مرتشی» است. (المنجد ، ۱۳۷۷، ص۶۸۰ ).
وجه تسمیه رشوه به کود این است کشاورز با دادن کود به زمین آن را برای زراعت و باروری آماده می کند و در مقام مقایسه ، راشی مانند کشاورز با دادن «مال الرشا» نظر مرتشی را به خود جلب می کند تا خواسته او را انجام دهد. وجه تسمیه رشوه به طناب ، آن است که ریسمان را برای بیرون آوردن آب از چاه به دلو می بندند و در این جا راشی برای رسیدن به مقصود خود از طریق مرتشی طناب (رشا) را به او می بندد و اورا در اختیار خود درمی آورد. (جابری عربلو ، ۱۳۶۳).
ودر مجمع البحرین درتعریف رشوه آمده است: « الرشوه ما یعطیه الشخص الحاکم و غیره لیحکم له أو یحمله علی ما یرید و الرشوه قل ما تستعمل إلا فیما یتوصل به إلی إبطال حق أو تمشیۀ باطل.» یعنی رشوه چیزی است که شخص آن را به حاکم یا غیر او می دهد تا به نفع او حکم کند یا او را بر آنچه می خواهد وادار سازد. رشوه به کار برده نمی شود مگر در آنجا که به وسیله آن ابطال حق یا رسیدن به باطل دسترسی حاصل شود.(طریحی، ۱۴۱۶، ج۱،ص۱۸۴) .
در کتاب صاحب جواهر آمده است : « الوصله الی الحاجه بالمصانعه » یعنی رشوه چیزی است برای رسیدن به مقصد از راه زد و بند. (نجفی، بی تا،ج۲۲، ص۱۴۶).
همان طور که معانی متعددی که برای رشوه گفته اند بر می آید رشوه دارای معانی عام بوده، شامل همه ابواب، از جمله باب قضا می شود و نمی توان به لحاظ معنای لغوی آن را به باب خاصی محدود کرد. لذا خواه رشوه را فعل راشی بدانیم یا موضوع آن به حساب آوریم، در همه ابواب جاری است و همان طور که در المنجد آمده است « ما یعطی لإبطال حق أو إحقاق باطل » .
رشوه چیزی است که برای از بین بردن حق یا اثبات باطل داده می شود که اختصاص به باب قضا ندارد چه بسا در عرف موجود غلبه آن در باب غیر قضا باشد. ( المنجد، ۱۳۷۷، ص۶۸۰ ). بر این اساس به رغم آنکه در غالب کتابهای فقهی از جمله عروهالوثقی ( طباطبایی یزدی، بی تا ، ج۲، ص۲۴)، تحریرالوسیله(خمینی، بی تا، ج۲، ص۴۰۶) و تکملۀ المنهاج ( خویی، بی تا، ج۴۱، ص۸ )، رشوه در باب قضا بکار رفته ، به نظر می رسد چنین حصری با معنای لغوی رشوه سازگار نیست و با توجه به معنای عام آن در لغت، رشوه عبارت است از : « توافق اراده دو شخص درباره این که یکی از آنها چیزی را به دیگری بدهد تا نفعی به وی برساند و دیگری در برابر آن کاری انجام دهد یا کاری را ترک کند که در حیطه وظایف و مأموریت او است » بنا بر این موقعیت شغلی و اجتماعی مرتشی در وقوع جرم اثری ندارد.
۱-۱-۲- پرسش تحقیق
۱) رشوه از منظر فقهی و حقوقی به چه معنا است؟
۲) چه تفاوت و شباهت هایی میان رشوه در فقه امامیه با حقوق ایران وجود دارد؟
۳) بین هدیه و رشوه از لحاظ ماهیت چه رابطه ای وجود دارد؟
۱-۱-۳- فرضیه های تحقیق

1. 1. مفهوم رشوه در فقه امامیه چیزی است که برای از بین بردن حق یا اثبات باطل داده می شود و در حقوق نیز مالی است به مأمور رسمی یا غیررسمی دولتی یا بلدی به منظور انجام کاری از کارهای اداری یا قضایی ایران است.

1. 1. از نظر اکثر فقهای امامیه و حقوق ایران رشوه حرام است و در فقه مجازاتی برای عاملین رشوه تعیین نشده و در حقوق مجازاتهایی که در قانون مجازات اسلامی آمده از قبیل تعزیرات شرعی است که بنا به صلاحدید حاکم تعیین می شود.

1. 1. رشوه به ازای انجام کاری مادی است اما هدیه جهت خشنودی عاطفی است.

۱-۱-۴- اهداف تحقیق

1. 1. بررسی مصادیق رشوه در فقه امامیه و حقوق ایران.

1. 1. مقایسه دیدگاه فقهای مختلف در خصوص رشوه.

1. 1. مقایسه مفاهیم و مصادیق رشوه و هدیه در فقه امامیه و حقوق ایران.

۱-۱-۵- سوابق تحقیق
در خصوص بحث رشوه علاوه بر آیات قرآنی کتاب های زیر نیز به طور مستقل به آن پرداخته اند.
بحث از رشوه از همان دوره های آغازین بشر یعنی در زمان پیدایش اولین مجموعه های بشری و زندگی جتماعی که این نوع زندگی که با در کنار هم قرار گرفتن انسانها و به تبع آن تزاحم حقوق و نزاع بر سر منافعشان همراه بود سبب مراجعه به اشخاص ثالث شد که این زمینه را برای بروز رشاء و ارتشاء فراهم آورد و در زمان صدر اسلام نیز فقیهان اسلامی از همان ابتدا در کتاب ها و رساله های خود بخشی را تحت عنوان رشوه نگاشته اند که برای نمونه به بعضی از آنها اشاره می کنیم.
– شیخ انصاری در کتاب المکاسب فصلی به «الرشوه حرام» اختصاص داده است.
– شیخ طوسی نیز در کتاب المبسوط فی الامامیه بخشی را به رشوه اختصاص داده است.
– طباطبایی یزدی در کتاب تکمله العروه الوثقی فصلی به عنوان رشوه آورده است
– امام خمینی در تحریر الوسیله فصلی را تحت عنوان رشوه باز کرده است.
– نجفی اصفهانی در کتاب جواهر الکلام فصلی تحت عنوان رشوه اختصاص داده است.
در قرون معاصر نیز موضوع رشوه ابعاد گسترده تری پیدا کرده و نویسندگان و فقیهان با استناد به کتاب و سنت و نظریات فقیهان دوره نخستین در خصوص رشوه و احکام آن به بحث و نقد و بررسی پرداخته اند . از نظر حقوقی نیز می توان به کتاب قانون مجازات اسلامی اشاره نمود که مواد ۵۸۸ تا ۵۹۴ آن اختصاص به بحث ارتشاء دارد و همۀ نویسندگان کتب حقوقی براساس همین مواد و بحث و بررسی پیرامون رشوه پرداخته اند که از جمله آنها می توان به کتاب «کلاهبرداری، اختلاس، ارتشا در دیوان عالی کشور، یدالله بازگیر» اشاره نمود.
۱-۱-۶- جنبه نوآوری تحقیق
با توجه به ظرافت خاص رشوه و نزدیکی آن با مواردی چون هدیه، جعل، رزق، سحت و همچنین تفاوت نظر برخی از فقها در خصوص این موضوع که آیا رشوه حرام است یا نه و آیا رشوه فقط در حکم و قضاوت جاری است و یا در غیر حکم و قضاوت نیز جاری است؟در این رساله برآنیم تا با بررسی نظرات مختلف در فقه امامیه و حقوق ایران و همچنین مقایسه رشوه و هدیه از منظر فقهی و حقوقی کاری متفاوت با سایر نگاشته های مرتبط با رشوه ارائه نماییم.
۱-۱-۷- روش تحقیق
این تحقیق یک تحقیق نظری است از توصیفی می باشد که به صورت تطبیقی و مقایسه ای با مطالعه و بررسی دقیق منابع معتبر و قوانین مربوطه صورت می پذیرد. که در این تحقیق با بهره گرفتن از منابع و مطالعات کتابخانه ای ، از جمله کتب ، مقالات، پایان نامه ها، کتابخانه الکترونیک و غیره مطالب جمع آوری و مورد استفاده قرار گرفته است.
۱-۱-۸- فصلهای تحقیق
این تحقیق مشتمل بر سه فصل می باشد که در این پایان نامه در صدد آن برآمده ایم که به طور مفصل به بررسی هر یک از این فصول به طور مستقل بپردازیم.
فصل اول: که مربوط به کلیات و مفاهیم می باشد .
فصل دوم: بررسی رشوه از نظر فقه امامیه می باشد که نظرات فقها را مورد نقد و بررسی قرار داده است.
فصل سوم: به بررسی موضوع رشوه از نظر حقوق ایران و قانون مجازات اسلامی پرداخته است.

مدیریت منابع انسانی :
شناخت کامل عامل انسانی موجود در سازمان از آنجا حائز اهمیت است که این عامل عمدتاً یا نقطه ضعف سازمان به حساب می آید و یا نقطه قوت و اصولاً قابلیت های منابع انسانی موجود از مواردی است که در تعیین و یا تعدیل استقرار بودجه ریزی عملیاتی تأثیر داشته است.
در این قسمت شاخص های موانع انسانی به شرح ذیل مورد بررسی قرار می گیرد:
– آموزش
– نظام حقوق و مزایای مناسب و پاداش
آموزش :
انسان موجودیت تغییرپذیر با توانایی های بالقوه نامحدود که این توانایی ها می تواند تحت نظام و برنامه ریزی های آموزش و پرورش صحیح به تدریج به فعل درآید و جوامع انسانی و ارگان های مربوط به آن را از مواهبی بس کران برخوردار نماید.
هدف های آموزشی در سازمان متعدند که تحت عنوان هدف های عمده، هدف های اجتماعی و هدف های سازمانی و هدف های فردی قابل دسته بندی است. تحقیق این اهداف منافع سه گانه مورد نظر الگوی سیستمی مدیریت منابع انسانی را تأمین می نماید.
اما آنچه که در نظام بهسازی سازمانها به تدریج باید مورد تأکید قرار گیرد نتایج حاصل از آموزش است و نه صرفاً انجام آموزش و یا آمار ساعات آموزشی. به عبارتی هدف آموزش ها باید ایجاد سازمانهای یادگیرنده^[۳۴] باشد. یک ایده زمانی به اختراع تبدیل می گردد که قابلیت اجرای آن به ثبوت برسد و یک اختراع زمانی نوآوری محسوب می شود که بتوان آن را به نحوی قابل اطمینان در حجمی معنی دار و با قیمتی قابل قبول ساخت و به بازار ارائه نمود(میرسپاسی،۱۳۸۰، ص۲۶۶).
آموزش و بهسازی کارکنان اجرایی :
منظور از آموزش کارکنان اجرایی، افزایش توانایی های تخصصی و مهارت آنها در انجام وظایف محوله و به فعل درآوردن پاره ای از توانایی های بالقوه آنهاست. البته در این دسته از مشاغل به لحاظ ماهیت اجرایی آنها تأکید بیشتر برانجام کار است و علیهذا در مقایسه با آموزش مدیران و سرپرستان از سادگی خاصی برخوردار است (همان منبع ،۱۳۸۰، ص۲۶۶).
آموزش بودجه ریزی عملیاتی :
آموزش در زمینه بودجه ریزی عملیاتی، علاوه برصی برخوردار است.
به لحاظ ماهیت اجرایی آنها تأکید بیشتر برانجام کار است و علیهذا در مقایسه با آموزش مدیران و سرپرستان معرفی مفاهیم جدید به قانونگذاران، شامل آموزش مدیران و کارکنان اداری جهت تنظیم قالب های اطلاعاتی جدید و رویه های جدید اجرایی و گروه های زیر را در بر می گیرد :
– دست اندرکاران بودجه در قوه مجریه برای اجرا
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

– دست اندرکاران قوه مقننه برای تصویب قوانین
– دست اندرکاران دستگاه های نظارتی برای نظارت بودجه
به طور کلی محورهای این آموزشها حداقل شامل موارد زیر است :
– مزیت های برنامه راهبردی و سنجش عملکرد
– فرایند برنامه ریزی راهبردی و شیوه ایجاد سنجه های عملکرد
– شیوه های استفاده از اطلاعات عملکرد از جمله تخصیص منابع، تدوین و توجهی بودجه، قراردادها و مدیریت پرسنلی (پناهی،۸۴، ص۹).
آموزش نیروی انسانی خود باعث تسهیل روند اجرای بودجه ریزی عملیاتی در دستگاه های اجرایی خواهد گردید و بدون آموزش اجرایی بودجه بندی عملیاتی دچار مشکل خواهد شد.
نظام حقوق و مزایا :
به کارکنان به جبران کاری که در سازمان انجام می دهند، حقوق و دستمزد پرداخت می شود. اما علاوه بر جبران زحمات و وقت و نیرویی که کارکنان در جهت و به خاطر نیل به اهداف سازمان صرف می کنند. پرداخت باید جنبه انگیزشی نیز داشته باشد. یعنی باید برای پرداخت، سیستمی طراحی گردد که کارکنان را به عملکرد مؤثر تشویق کند ومحرکی برای سخت کوشی و بکارگیری تمام توانایی های بالقوه آنها باشد. امروزه این نظریه در روان شناسی مطرح است که از میان نیازهای متعدد و متنوع انسان،تنها محدودی را می توان مستقیماً با پول ارضا نمود و انگیزه های غیرمادی بسیاری چون میل به کسب موفقیت و قدرت و میل به کمال و خودیابی در اعمال و رفتار انسان تأثیر می گذارد. با وجود این جای هیچ شک و تردیدی نیست که هنوز پول از جمله مهمترین انگیزه هاست و اگرچه کارکنان سازمان علاوه بر حقوق و با دستمزد و پاداش و مزایای غیرنقدی بسیاری دریافت می دارند. پرداخت های نقدی از اهمیت زیادی برخوردار است و نقش به سزایی در جذب نیروها دارد (همان منبع،۸۴، ص۹).
سیستم های پاداش :
سیستم های پاداش از جمله ابزارهای مهمی است که مدیران می توانند با بهره گرفتن از آن، انگیزش کارکنان را به سمت مورد نظر هدایت کنند. سیستم پاداش از تمامی عناصر تشکیل دهنده سازمان مانند اشخاص، فرایندها، قوانین و مقررات و فعالیتهای تصمیم گیری که در تخصیص پرداختهای جبران و مزایایی که در قبال تشریک مساعی کارکنان به آنان پرداخت می شود و مؤثر می باشند، تشکیل شده است.به طور خلاصه در یک محیط سازمانی نمی توان سیستم های پاداش را بدون توجه به اثرات آنها بر افراد مطالعه کرد(الوانی،۱۳۸ ،ص ۱۴۸).
مدیریت برنامه ریزی :
مهم ترین عامل نظام بودجه ریزی بر مبنای عملکرد «برنامه» است. برنامه مجموعه ای از فعالیتها یا پروژه ها (طرح ها)، تحت نظارت دستگاه یا واحد اجرایی خاص است که با بهره گرفتن از منابع موجود به دستیابی روشها و هدفها کمک می کند. اهداف عملیاتی هربرنامه باید قابل برآورد باشد. براین اساس بودجه ریزی و حسابداری باید به نحوی انجام گیرد که هزینه ها و درآمدهای هر برنامه یا فعالیت برای تصمیم گیران مشخص باشد. با توجه به ویژگی های یاد شده یک نظام بودجه ریزی بر مبنای عملکرد مطلوب باید دارای سه مشخصه باشد :
۱- ساختار برنامه دریک چارچوب راهبردی وسیع تعریف شود.
۲- چارچوب بودجه به نحوی تعریف شود که تصمیم گیری و اولویت بندی را تسهیل کند.
۳- ساختار آن به گونه ای باشد که پاسخگویی را تقویت کند(دیاموند،۲۰۰۳).
مدیریت سازمانی :
ساختار سازمانی چارچوب روابط حاکم بر مشاغل، سیستم ها و فرایندهای عملیاتی و افراد و گروههایی است که برای نیل به هدف مشترک تلاش می کنند همچنین ساختار سازمانی ابزاری است که به وسیله آن وظایف، فعالیتها و فرایندهای کسب و کار(سازمانی)تقسیم، سازماندهی و هماهنگ می شوند. ساختار سازمانی به الگوها و روابط درونی سازمان، اختیار و ارتباطات دلالت دارد و روابط گزارش دهی، کانالهای ارتباطی رسمی، تعیین مسئولیت و تفویض اختیار و تصمیم گیری را روشن می سازد. بوسیله ساختار سازمانی عملیات و فعالیتهای داخلی سازمان آرایش میابد و خطوط مسئولیت و اختیار مشخص می شود(دیچارد ال دفت،۱۳۸۳،ص۲۲۲).
ابعاد ساختار سازمانی :
در تعیین ابعاد ساختاری، ابعاد زیادی از جمله اجزای اداری، استقلال، تمرکز، پیچیدگی، تفویض اختیار، تفکیک رسمیت، تلفیق، حرفه ایی گرایی، حیطه نظارت، تخصص گرایی، استانداردسازی و تعداد سلسله مراتب عمودی اشاره کرد. در این بین سه متغییر پیچیدگی، رسمیت و تمرکز مهمتر از بقیه بوده و به نوعی به صورت مستقیم و غیر مستقیم سایر ابعاد در آنها مستمر می باشد(رابینز،۱۳۸۴، ص۵۴).
ابعاد ساختار سازمانی و عناصر تشکیل دهنده:
– نمودار واحدهای سازمانی
– شرح وظایف واحدها
– ساختار مشاغل و پست ها
– ساختار تصمیم گیری
– ساختار مواجهه با رویدادهای سازمانی
– نظام یکپارچه اختیارات و مسئولیت ها
پیچیدگی^[۳۵]
پیچیدگی به درجه ای از تخصصی کردن افراد بر حسب متخصصین شغلی در داخل سازمان اشاره می کند وممکن است بوسیله تعداد مکانهایی که کار درآنها انجام می شود، تعداد مشاغلی که انجام می شود و تعداد سلسله مراتبی که وظایف مختلف را انجام می دهند تعریف و اندازه گیری می شود. تفکیک افقی میزان و اندازه ای را که بین واحدها است نشان می دهد و تفکیک عمودی به عمق و ارتفاع سلسله مراتب سازمانی نظر دارد(همان منبع،ص۸۱).
رسمیت^[۳۶]
رسمیت به درجه استاندارد بودن کارها در سازمان اشاره دارد. اگر رسمیت زیاد باشد، متصدی شغل اختیار کمی برای چگونگی انجام کار دارد. رسمیت ممکن است بصورت صریح و روشن بیان شود یا اینکه ضمنی باشد یعنی هم می تواند مکتوب باشد و هم اینکه شامل ادارک کارکنان از مقررات نیز باشد ولی نوع مکتوب آن مورد تأکید سازمان است (همان منبع،ص۸۹).
تمرکز^[۳۷]
به توزیع اختیار در سازمان برمی گردد و تعیین می کند که چه کسی حق تصمیم گیری و اختیار را که یک حق ذاتی در پستهای مدیریتی است دارد و اینکه برمبنای آن مدیران می توانند دستوراتی را صادر کنند و انتظار دارند دستورات صادره اطاعت شود(همان منبع،ص۷۳).
مدیریت سیستم اطلاعات(مالی) :
سیستم اطلاعات مالی دسته ای از سیستم های پردازش مبادلات برای انجام امورمالی است.از جمله این سیستمها می توان به سیستم اطلاعات حسابداری، سیستم مدیریت قراردادها، سیستمهای پردازش مبادلات و… را نام برد.

ورستیگ و مالالاسکارا نشان میدهند که می‌توان معادلات (۳-۴۱) و (۳-۴۲) را به صورت زیر نوشت :

(۳-۴۳)

(۳-۴۴)

در معادلات فوق A_i,J سطح سلول غربی (یا شرقی) و A_I,j سطح سلول شمالی (یا جنوبی) می‌باشد. b_i,J ترم چشمه برای محاسبه سرعت u در جهت x و b_I,j ترم چشمه برای سرعت v درجهت y میباشند. ترم جابجایی به عنوان ترم چشمه در معادله (۳-۴۲) وارد می شود.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

ضرایب A_i,J، A_I,j، b_i,J، b_I,j براساس انتخاب مدلهای تقریب‌کننده همچون هیبرید^[۳۳]، کوئیک^[۳۴]، بالادست^[۳۵] و غیره به دست می آیند. در اینجا برای محاسبه این ضرایب از سرعتهای به دست آمده در گام قبلی استفاده می شود. همانطور که دیده می شود، معادلات (۳-۴۳) و (۳-۴۴) یک مجموعه معادلات جبری برای محاسبه u_i,J و v_I,jایجاد می نمایند که برای سازگارکردن این سیستم استفاده از یک معادله کمکی که با ترکیب معادله پیوستگی بدست آمده باشد، ضروری بهنظر می رسد. اگر یک توزیع فشار اولیه پیش بینی و یا حدس زده‌شود، می توان سرعتهای u و v را از معادلات اخیر بدست آورد. این تاکتیک در اصل همان روش سیمپل می باشد. در این الگوریتم یک توزیع فشار مبنا P^* فرض شده و سیستم معادلات برای محاسبه توزیع سرعت u^* وv^* ناشی از آن حل میگردند. در این صورت معادلات اخیر به صورت زیر نوشته میشوند :

(۳-۴۵)

(۳-۴۶)

در نهایت سرعتهای u و v و فشار P بصورت زیر محاسبه میگردند :

(۳-۴۷)

؛ ؛

که در معادلات فوق P^‘، u^‘ و v^‘ مربوط به تصحیح فشار و سرعتهای تصحیح شده می باشد. اگر معـادلات (۳-۴۲) و (۳-۴۳) را از معادلات (۳-۴۵) و (۳-۴۶) کسر نماییم با بهره گرفتن از معادلات (۳-۴۷) بدست خواهیم آورد :

(۳-۴۸)

(۳-۴۹)

در این معادلات و میباشند. معادله پیوستگی بهترین انتخاب برای معادله کمکی لازم میباشد اما چون این معادله شامل فشار نیست، در الگوریتم سیمپل با ترکیب این معادله با روابـــط (۳-۴۸) و (۳-۴۹) رابطه زیر بدست می‌آید که به عنوان معادله پایه به کار گرفته میشود:

(تحلیل سود و هزینه)
طرح ریزی عمل
شیوه های پژوهشی طرح ریزی
استراتژیکی بازاریابی شهری

تحلیل منسجم مشکلات مشارکت سهامداران
استفاده از بودجه خصوصی و فناوری اطلاعات،یافتن راه حل­های منسجم

مدیریت عمومی جدید

تحلیل و ارزیابی سیاست برنامه ریزی اصلاحات
تحلیل مقایسه ای

اصلاح سازمانی
کنترل دقیق
محک زنی

جدول ۲-۱ نظریه ها، شیوه ها وابزارهای مربوط به مدیریت شهری
با کنکاش در متون و ادبیات موجود ملاحظه گردید تحقیقی با عنوان حاضر(تحلیل جایگاه مدیریت شهری در ساماندهی خدمات شهری با تأکید بر مشارکت شهروندان) صورت نگرفته است. در ادامه این بحث به برخی از مهم­ترین مطالعات انجام شده اشاره می­گردد:
۲-۸ نتایج تحقیقات داخلی
۱- فقیهی و همکاران (۱۳۸۵) در پژوهشی تحت عنوان نظام پاسخ گویی در شهرداری تهران: تحقیقی پیرامون چگونگی ارائه­ خدمات شهری و رضایت شهروندان به بررسی مسئله پاسخ گویی شهرداری تهران به ارباب رجوع و شهروندان پرداختند. نتایج پژوهش آن ها نشان داد که مسئله پاسخ گویی شهرداری تهران به ارباب رجوع مسئله ای چالش انگیز و درخور توجه می­باشد که دارای نارسایی­ها و نقصان­های زیادی است و هم چنین این نتایج می تواند در جهت بهبود و ارتقای وضعیت پاسخ گویی در شهرداری تهران مورد استفاده قرار گیرد.
۲- نفیسه مرصوصی (۱۳۸۳)در پایان نامه دکتری خود با عنوان (تحلیل فضایی عدالت اجتماعی در شهر تهران) عملکرد شهرداری تهران به عنوان یک نهاد دولتی مؤثر در مدیریت شهری را مورد بررسی قرار داد.
۳- وارثی و همکاران (۱۳۸۷) در پژوهشی با عنوان توزیع تطبیقی خدمات عمومی شهری به بررسی وضعیت در مناطق شهری زاهدان و چگونگی تناسب آن با خدمات شهری پرداختند. نتایج تحقیق نشان می­دهد که توزیع خدمات عمومی شهر زاهدان نامتعادل است و تنها با ارائه ساز و کار توزیع خدمات برابر و متناسب با نیازهای جمعیت می­توان به تعادل در سطح شهر زاهدان رسید.
۴- عبدالهی پورحقیقی و همکاران (۱۳۹۲) در مجله جغرافیا و برنامه ریزی محیطی پژوهشی با عنوان(تحلیل پراکنش مکانی خدمات شهری بر مبنای خواست مردم، مطالعه موردی: شهر استهبان). به تحلیل و ارزیابی خواست ساکنان محلات مختلف شهر استهبان در زمینه خدمات شهری پرداخته اند.
۵-تقوایی و کیومرثی( ۱۳۹۰) در پژوهشی با عنوان سطح بندی محلات شهری بر اساس میزان بهره مندی از امکانات و خدمات شهری با بهره گیری از تکنیک TOPSIS (مطالعه موردی: محلات شهر آباده)، محلات چهارده گانه شهر آباده را از نظر میزان دستیابی افراد به امکانات و خدمات شهری سطح بندی کرده اند. بررسی نتایج حاصل از میزان برخورداری محلات شهری آباده از امکانات و خدمات شهری حاکی از آن است که در بین محلات شهری، از نظر میزان دستیابی به امکانات و خدمات شهری تفاوت فاحشی بر قرار است.
۶- حسن زاده، شریف زاده و کاظمیان (۱۳۹۳) در مقاله ای با عنوان: تحلیل و اولویت بندی آسیب­های اجرای برنامه ­های حوزه­ خدمات شهری (مطالعه موردی: شهرداری تهران). که این پژوهش با هدف شناسایی مسائل اجرایی برنامه­ ها و فعالیت­های روزمره حوزه خدمات شهری شهرداری تهران انجام شده است.
شاید مهم­ترین تجربه نظری که در ایران در زمینه بررسی الگوهای مشارکت مردمی و ساختار آن انجام گرفته مربوط به علوی­تبار و همکارانش باشد و در سال ۱۳۷۹ پژوهشی با عنوان مشارکت در اداره امور شهرها : بررسی الگوی مشارکت شهروندان در اداره امور شهر تهران را به انجام رسانیده­اند. این پژوهش مشتمل بر سه بخش است در بخش اول تعریف مشارکت از نگاه نظری و مفهومی فراهم می ­آید. در بخش دوم ضمن تعریف مشارکت سنتی و جدید الگوهای کلی آن در ایران بررسی می­ شود. بخش سوم به بررسی تجارب جهانی الگوهای مشارکت شهروندان اختصاص یافته است. (علیزاده و همکاران،۱۳۹۲).
۲-۸-۱نتایج تحقیقات خارجی
۱- استوور در سال ( ۲۰۰۹ ) در مقاله ای تحت عنوان خدمات محیط شهری و دولت در اوگاندا به بحث و بررسی در زمینه­ گزینه­ های آینده برای مدیران اوگاندا برای فراهم کردن مؤثرتر و پایدار خدمات محیط شهری پردا خته است.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۲- رونالد مک گیل در سال( ۱۹۹۸) در پژوهشی با عنوان بررسی تفکر رایج درباره مدیریت شهری در کشورهای در حال توسعه که با همین هدف هم دنبال شدو مطالعه ای جامع از تجارب کشورهای در حال توسعه انجام داد و مدل شورا- مدیر شهر(متمرکز-یکپارچه) ارائه داد.
۲- ۹ دیدگاه های نوین مدیریت شهری پایدار
امروزه هدف اصلی مدیران شهری دستیابی به شهرهای پایدار و مدیریت شهری پایدار می­باشد. در مدیریت شهری پایدار تلاش بر پایداری منابع برای نسل­های آتی و جلوگیری از اتلاف و تخریب منابع در کنار دستیابی به سطح قابل قبولی از خدمات عمومی و رفاه شهری برای تمامی نسل­ها می­باشد.
در حالی ­که مدیریت شهری کارآمدو پایدار، کلیه امور محلی سیستم شهر را بایستی برنامه‌ریزی، سیاست‌گذاری، هدایت، ساماندهی، نظارت و هماهنگی کند. بنابراین اموری چون تهیه طرح‌های توسعه شهری، مدیریت زمین و مسکن، حمل‌ونقل، مدیریت اسکان غیررسمی، نواحی کهن و قدیمی شهر، گردشگری، امور فرهنگی، محیط ‌زیست و … جزء وظایف محلی و به عبارتی در حوزه اختیارات شهرداری‌ها و شوراها هستند، در حالی­که مدیریت شهری ما در شرایط کنونی بین ۲۵ نهاد دولتی و شهرداری تقسیم شده است. ناراحت‌کننده‌تر از این وضعیت این است که این متولیان گوناگون فاقد هماهنگی و همسو نگری‌اند، نتیجه این چندپارگی در مدیریت شهری باز تولید مسائل شهری چون ترافیک، اسکان غیررسمی، اشتغال غیررسمی، بورس بازی زمین و مسکن و مسائلی گسترده‌ از این دست است.
مدیریت شهری باید خود را ملزم به رعایت اهدافی چون دیدگاه‌های شهر پایدار و انسان‌گرا و در نهایت سیاست‌های حکمرانی مطلوب چون انصاف، شفافیت، پاسخگویی، پاک حسابی، حق‌ اظهارنظر همگانی، مشارکت‌ طلبی و … بداند.
بنابراین مدیریت یکپارچه شهری گام اولیه در پایداری شهری است نه چشم‌انداز و هدف درازمدت مدیریت شهری.
مسأله اصلی چگونگی تحکیم پایه‌های نهادهای محلی و مدنی است. در رابطه با این موضوع مجموعه ای از دیدگاه ها وجود دارد که در این­جا به یک سری از آنها اشاره می کنیم. مجموعه زیر توسط کارشناسان بانک جهانی ارائه شده است.

• دیدگاه اجتماع گرایی ( communitarian view)

• دیدگاه شبکه ( network view)

• دیدگاه نهادی ( institutional view)

• دیدگاه هم افزایی ( synergy view)

۲-۹-۱ دیدگاه اجتماع گرایی
این رهیافت دستیابی به شهر پایدار را به واسطه شکل گیری اجتماعات محلی، انجمن ها و گروه ­های مدنی محقق می­داند. آنچه که در این دیدگاه اهمیت دارد پیشبرد امور از طریق روابط درون گروهی و تعمیم یافته در قالب اجتماعات محلی است. یکی از مهم­ترین مزیت­ها و برتری­های این دیدگاه این است؛ که اجتماعات محلی به راحتی می­توانند به شناسایی نیازها و محدودیت­های محله­ها بپردازند.
از سوی دیگر نقدی که بر این دیدگاه وارد است این­که این دیدگاه تنها بر منابع درونی موجود در اجتماعات محلی تکیه می­ کند. از این رو توان و قدرت لازم برای اداره امور کلان شهری با تکیه بر این منابع حاصل نمی­گردد. شواهد بدست آمده در کشور های در حال توسعه نیز حاکی از آن است که صرف وجود همبستگی بالا در اجتماعات محلی یا تکثر اجتماعات، منجر به دستیابی اهداف مدیریت شهری پایدار نگردیده است.
۲-۹-۲ دیدگاه شبکه
این دیدگاه در صدد پوشش دادن نقص دیدگاه قبلی بوده و معتقد است که مبنای دستیابی به مدیریت شهری پایدار شکل گیری و ایجاد شبکه هایی از پیوند های درون گروهی و برون گروهی پایدار می­باشد. مکانیزم اثر نظام شبکه­ ای بدین صورت است که مدیران ابتدا می­توانند با بهره گرفتن از منابع درون گروهی اجتماعات محلی، امورات محلی را با هزینه ای پایین به پیش ببرند و از این طریق اعتبار و حمایت اجتماعی کسب کرده و به اعتماد سازی بپردازند. پس از این مرحله برای پیشبرد امورات شهری در سطحی وسیع به منابع بین گروهی موجود در شبکه­ ها متوسل شوند. بدین ترتیب باعث تقویت شبکه ­های پیوند درون گروهی و برون گروهی مابین اجتماعات محلی متعدد نیز می­گردند. از این طریق مدیران شهری می­توانند از نظر توزیع خدمات ما بین محلات فقیر و غنی توازن برقرار کنند. با تمام تفاصیل، ضعفی که این دیدگاه دارد در این است که تنها به منابع موجود در بطن جامعه متکی می­باشد و به کیفیت نهادها و ادارات رسمی و نحوه عملکرد و هماهنگی آنها در دستیابی به یک شهر پایدار و انسان­گرا توجهی ندارد.
۲-۹-۳ دیدگاه نهادی
پیروان این دیدگاه معتقدند که دستیابی به مدیریت شهری پایدار مبتنی بر دستیابی به یک محیط نهادی، قانونی و سیاسی مطلوب است. از نظر این دیدگاه کیفیت دستیابی مدیران شهری به اهدافشان متکی به کیفیت نهادها و ادارات رسمی ذیربط می­باشد.
ضعفی که در این دیدگاه وجود دارد این است که در آن مردم و استعدادهایشان و منابع نهفته در آن­ها به خاطر تمرکز یک طرفه به کیفیت نهادی به فراموشی سپرده می­ شود. این دیدگاه در سیاست­گذاری کلان در سطح ملی توانایی بسیاری دارد، ولی در سطح خرد، یعنی مدیریت شهری ، عملکرد ضعیفی را از خود نشان داده است.
۲-۹-۴ دیدگاه هم افزایی
اخیراً تعدادی از دانشمندان با شناخت نسبت به شکاف­ها و ناهماهنگی­های موجود در جامعه و ضعف دیدگاه­ های قبلی در صدد برآمدند تا دیدگاهی جامع را در این زمینه مطرح نمایند. به طوری­که بتواند ضعف­های مدیریت شهری را چه در سطح افقی در بین محلات و شبکه ­های موجود و چه در سطح عمودی در درون نهادها و پیوند آن با سطح جامعه پوشش دهد به عبارت دیگر پیوند موجود در بین بخش خصوصی، نهادهای دولتی و اجتماعات محلی ترمیم و بین آن­ها هم افزایی و هماهنگی ایجاد گردد و از این طریق هر چه بهتر به اهداف مدیریت شهری پایدار دست یابد. این همان هدفی است که برای حکمرانی مطلوب (good governance) در دهه اخیر متصور می­باشد یعنی ایجاد هم افزایی بین بخش­های سه گانه خصوصی، دولتی و بخش داوطلبانه در سطح کلان ملی.
در این دیدگاه فرض بر این است که:
۱- نه مدیران شهری و نه اجتماعات محلی هیچ یک به طور ذاتی خوب یا بد نیستند. مدیران شهری ، بخش خصوصی و اجتماعات محلی هر یک از زاویه­ای مختلف می توانند در دستیابی به اهداف جمعی شهر پایدار کمک نمایند.
۲- مدیران شهری ، بخش خصوصی و اجتماعات محلی هیچ یک به تنهایی منابع مورد نیاز برای پیشرفت جامعه شهری را دارا نمی­باشند و بخشی از این منابع از تعاملات این سه بخش حاصل می­گردد.
۳- در بین بخش های سه­گانه نقش مدیران شهری و نهادهای دولتی به عنوان نماینده دولت در تسهیل دسترسی به منافع جمعی و بهبود زندگی از اهمیت بسزایی برخوردار است به خاطر اینکه آن­ها تنها عامل تأمین کننده کالاهای عمومی محسوب می­شوند.