مجید عابدی
تکیه‌گاه‌ها و اتصالات نقش اساسی و مهمی را در سازه‌های مهندسی ایفا می‌کنند. شناسایی پارامترهای مختلف تکیه‌گاهی ضروری میباشد. پارامترهای سفتی و میرایی مهمترین پارامترهای یک تکیه‌گاه به شمار می‌روند. در این پایان‌نامه یک روش معکوس بر پایه داده‌های اندازه گیری دینامیکی کرنش و شتاب برای شناسایی و بررسی ضرایب سفتی و میرایی تکیه‌گاه های تیرهای طره‌ای و دو سر درگیر بکار برده شده است. به همین منظور، با بهره گرفتن از روش حداقل مربعات يک مسأله بهينهسازی تعريف شده است و سپس به حل آن پرداخته شده است. در تیر طرهای تأثیر پارامترهای مختلفی از قبیل مقدار خطای اندازه گیری، تعداد داده های اندازه گیری، نوع داده ها (کرنش یا شتاب)، حدس اولیه، محل نصب حسگر، تعدا حسگرها، بازه زمانی اعمال نیرو، مقادیر پارامترهای سفتی و میرایی، زمان دادهبرداری بر پاسخ تحلیل معکوس مورد بررسی قرار گرفتهاند. در تیر دو سر درگیر تنها به بررسی تأثیر مقدار خطای اندازه گیری، تعداد داده های اندازه گیری، نوع داده ها و تعداد حسگرها بر نتایج پرداخته شده است.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

نتایج نشان میدهند که مسأله تیر دو سر درگیر بسیار مشکلتر از مسأله تیر یک سر درگیر است. استفاده از داده های شتاب در مسأله تیر طرهای منجر به نتایج بهتری میشود. با بررسی دقیق نتایج عددی بدست آمده، تلاش شده است تا به سؤالات و مشکلاتی که ممکن است در طول آزمون عملی رخ می دهد، پاسخ داده شود.
واژههای کلیدی: تحلیل معکوس، تکیهگاه تیر، ضریب سفتی، ضریب میرایی، داده های اندازه گیری دینامیکی
فهرست مطالب

عنوان

صفحه

1- فصل اول: مقدمه 2
1-1- اهمیت موضوع 2
1-2- هدف از انجام این پایان‌نامه و مراحل انجام آن 5
2- فصل دوم: مروری بر مطالعات پیشین 8
2-1- مقدمه 8
2-2-تاریخچه ارتعاشات تیرها 8
2-3-تاریخچه تحلیل معکوس 9
2-3-1-شناسایی معکوس بارهای ضربهای 10
2-3-2-شناسایی معکوس ثابتهای مواد 11
2-3-3-مسائل شناسایی ترک و عیوب 11
2-4-تاریخچه کاربرد فنرها و دمپرها 12
3- فصل سوم: مبانی تئوری 17
3-1- مقدمه 17
3-2-روند کلی حل یک مسأله معکوس 18
3-2-1-تعریف مسأله 20
3-2-2-ارائه مدل مستقیم 20
3-2-3-محاسبه حساسیت بین خروجی ها و پارامترها 20
3-2-4-طراحی آزمایش 21
3-2-5-کمینه کردن خطای اندازه گیری 21
3-2-6-بکارگیری فرمولبندی معکوس 21
3-2-7-بازبینی پاسخ 22
3-3-مفاهیم اساسی مسائل معکوس 22
3-4-فرمولبندی معکوس 28
3-5-انتخاب خروجی ها 30
3-6-هموارسازی برای مسائل بدنهاده 31
3-7- روش های بهینه سازی 33
3-7-1- روش های جستجوی مستقیم 36
3-7-2- روش های جستجو بر پایه گرادیان 37
3-7-3-روش غیرخطی حداقل مربعات 37
3-7-4-روش های پیدا کردن ریشه 38
3-7-5-الگوریتمهای ژنتیک 38
3-7-6-نکاتی در خصوص روش های بهینه سازی 39

مثال۱: مجموعه مرجع X داده شده است و ازاین مجموعه، مجموعه A شامل اعداد کوچکتر از ۴ و مجموعه B شامل اعداد بزرگ می باشد. پس، مجموعه A مجموعه ی قطعی است و مجموعه B مجموعه ی فازی زیرا بزرگ بودن مبهم و ناخوش تعریف است (مؤمنی ،۱۳۸۵, ۱۹۰ ).
X = {1و۲و۳و۴و۵}
A اعداد کوچکتر از ۴
اعداد بزرگB
۲-۵-۳ نمایش مجموعه های فازی
برای نشان دادن یک مجموعه فازی روش های مختلفی وجود دارد، متداولترین روش بکار بردن مستقیم تابع عضویت مجموعه فازی است. در مثال۱ که مجموعه B زیر مجموعه از مجموعه X مجموعه ی اعداد بزرگ را نشان می دهد، در این مثال بدین معنی است که عدد سه با درجه عضویت ۴/۰ عضو مجموعه فازی است که با آن درجه عضویت یا «Membership Degree » عدد سه اطلاق می شود (امینی وخیاطی ، ۱۳۸۴).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

چند نماد معمول برای نشان دادن متغیر های گسسته در مجموعه های فازی به صورت زیر است:
(۲-۵)

(۲-۶)

(۲-۷)

مثال۲: مثالی در مورد رضایت کارکنان از سازمان را می توان به صورت زیر نمایش داد:
حال مجموعه (A) را با چند نماد معمول نشان می دهیم :
دقت کنید که در عمل سینا به دلیل درجه ی عضویت صفر، به مجموعه ی کارکنان راضی تعلق ندارد و ۱= (زهرا) Aμ یعنی به معنای رضایت کامل زهرا ست (مؤمنی، ۱۳۸۵،۱۹۴).
حال اگر مجموعه مرجع X را به صورت در نظر بگیریم، «نزدیک به دو بودن» را برای حالت پیوسته می توان توسط تابع عضویت زیر نمایش داد.(Buckley, 2000, ۳۸۱-۳۹۵)

در عبارت تابع عضویت ، منظور از علامت + ، اجتماع است و نه جمع حسابی و زمانی که یک مجموعه پیوسته باشد، نماد زیر بکار برده می شود:
(۲-۸)

که در آن منظور از علامت ∫ ، اجتماع است (امینی و خیاطی ، ۱۳۸۵ )
۲-۵-۴ اعداد فازی
اعداد فازی تعمیم اعداد معمولی (قطعی) هستند . با بهره گرفتن از اصل گسترش، می توان عملگرهای جبری را برای این اعداد تعمیم داد.
تعریف۲: یک مجموعه فازی N از مجموعه اعداد حقیقی (R) را یک عدد فازی حقیقی گوییم اگر سه وی‍ژگی زیر را داشته باشد:
مجموعه فازی N محدب (یعنی)}, _۲x) _Nµ), _۱x) _Nµ} [λ x₁ + (۱-λ)x₂] ≥ min _Nµ )
بهنجار و تک نمایی باشد (یعنی فقط یک x Є X وجود داشته باشد که ۱=) _۰x) _Nµ)
(x) _Nµ قطعه به قطعه پیوسته باشد.
برای نمونه مجموعه فازی A که در شکل زیر آورده شده، یک عدد فازی است .
زیرا تابع عضویت محدب ، تک نمایی (یک مد بیشتر ندارد ، مد آن صفر است) ، وقطعه به قطعه پیوسته است.
۲-۵-۴-۱ عدد فازی مثلثی^[۲۷]
یکی از کاربردی ترین اعداد فازی ، عدد فازی مثلثی است وبه صورت M=(m,α,β) نشان داده می شود که در شکل زیر نمایش داده شده است.m نما، α فاصله ی نما تا کرانه ی پایین , β فاصله ی نما تا کرانه ی بالا است.
x
x)) _Mµ
β
m
α
A₁
A₂
A₃
۰
m
A₂
A₃
۱

– رضایت خاص
–رضایت شمول
سوال ۱ : هدف بهینه سازی است یا رسیدن به جواب ارضا کننده می‏باشد؟
سوال ۲ : آیا گزینه‏های غالب حذف شده اند؟
سوال ۳ : آیا تصمیم گیرندگان با اولویت‏های در تناقض روبرو هستند؟
سوال ۴ : آیا نتایج اجرا گزینه‏ها ، فقط بوسیله بهترین ( بدترین ) شاخص تعیین می‏شود؟
سوال ۵ : آیا تصمیم گیرندگان با شاخصها آشناتر از گزینه‏ها می‏باشد؟
سوال ۶ : مشخصه اصلی اطلاعات اولویتی برای گزینه‏ها چه میباشد؟

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

سوال ۷ : مشخصه اصلی اطلاعات اولویتی برای شاخص‏ها چه می‏باشد؟
بلی
شکل۲-۷- قواعد هوانگ در انتخاب روش تصمیم گیری چند معیاره
۲-۷- بررسی فرایند تحلیل سلسله مراتبی ^[۳۴](AHP)کلاسیک
این روش بر اساس تحلیل مغز انسان برای مسایل پیچیده و فازی توسط محققی به نام “توماس- ال- ساعتی” در دهه ۱۹۷۰ میلادی پیشنهاد گردید به طوری که کاربردهای متعددی برای این روش مورد بحث قرار گرفته است (Saaty، ۱۹۸۰). مسلماً فرایند تحلیل سلسله مراتبی یکی از جامع‌ترین سیستم‌های طراحی شده برای تصمیم‌گیری با معیارهای چند گانه است زیرا که این تکنیک امکان فرموله کردن مساله را به صورت سلسله مراتبی فراهم می‌کند و همچنین امکان در نظر گرفتن شاخص‌های مختلف کمی و کیفی را در مساله دارد. این فرایند گزینه‌های مختلف را در تصمیم‌گیری دخالت داده و امکان تحلیل حساسیت روی شاخص‌ها و زیر شاخص‌ها را دارد، علاوه بر این بر مبنای مقایسه زوجی بنا نهاده شده که قضاوت و محاسبات را تسهیل می کند؛ همچنین میزان سازگاری و نا سازگاری تصمیم را نشان می‌دهد که علی رغم مشکلاتی که به وجود می‌آورد از مزایای ممتاز این تکنیک در تصمیم‌گیری چند شاخصه می‌باشد. در این بخش از مبانی نظری پژوهش اصول مزایا و معایب، قدم‌های AHP و دیگر موارد مورد نیاز معرفی و بررسی می‌شود. (Hung-Yi Wua, Gwo-Hshiung Tzeng , Yi-Hsuan Chen 2009)
AHP، یکی از معروفترین فنون تصمیم‌گیری چند معیاره است که اولین بار توسط ساعتی دردهه ۱۹۷۰ ارائه شد.تصمیم‌گیری در مورد مسائلی از نوع تصمیم‌گیری چند معیاره با بهره گرفتن از AHP با تشکیل درخت سلسله مراتب تصمیم^[۳۵] آغاز می‌شود. شماتیکی از درخت تصمیم در شکل ۲-۸ نشان داده شده است.

شکل ۲-۸ درخت سلسله مراتب تصمیم

بر اساس روش AHP موضوع تصمیم‌گیری دارای درختی است که سطح یک آن، هدف و سطح آخر آن، گزینه‌های رقیب خواهد بودو سطح یا سطوح میانی نیز شامل عوامل یا معیارهای موثر در انتخاب است، همچنین تعداد سطوح بستگی به موضوع مورد ارزیابی دارد. از این مرحله به بعد عملیات ریاضی AHP برای رسیدن به تصمیم بهینه به شرح زیر شروع می‌شود.
۲-۷-۱مقایسه‌های زوجی^[۳۶]
اساس روش AHP بر مبنای مقایسه‌های زوجی قرار دارد، بنابراین پس از تشکیل درخت سلسله مراتب تصمیم، عوامل و عناصر موجود در هر سطح به ترتیب از سطح پائین به بالا نسبت به تک تک عوامل و عناصر موجود در سطوح بالاتر به صورت دو به دو توسط تصمیم‌گیرنده مورد مقایسه قرار می‌گیرند. بدین ترتیب، جدول‌های مقایسه‌ای ایجاد می‌شود. مقایسه‌های زوجی و امتیاز دهی بر اساس جدول ۲-۶ استاندارد شده آقای ساعتی انجام می‌گیرد. جدول ۲-۶ نشان می‌دهد که امتیاز دهی در جدول‌های مقایسه‌ای و یا ماتریس‌ مقایسه زوجی در دامنه ۱ تا ۹ است. هنگام مقایسه‌های زوجی، در ابتدا معادل اهمیت به طریق رتبه‌ای مشخص و سپس مقدار عددی متناظر با آن در جدول مقایسه‌ای ذکر می‌شود. حاصل انجام این کار تشکیل یک ماتریس است که آن را A می‌نامیم و عناصر آن را با a_ij نشان می‌دهیم. ماتریس A یک ماتریس مثبت و معکوس‌پذیر است.
جدول ۲-۶ طبقه ‌بندی کمی و کیفی برای مقایسه زوجی معیارها (Saaty, 1980)

مقایسه نسبی شاخص‌ها ( قضاوت شفاهی)

امتیاز عددی

اهمیت مطلق
۹
اهمیت خیلی قوی
۷
اهمیت قوی
۵

۳) خروج بهترین نیروهای کار از شرکت‏ها و اقدام آنها به کارآفرینی مستقل
در خصوص نخستین مورد، یعنی رقابت باید اشاره نمود که این عامل با شتابی که در سالهای اخیر به خود گرفته تمامی شرکت‏ها را به ستوه آورده و حتی صنایعی را که در فناوری‏های پیشرفته^[۴۲] فعالیت دارند نیز امروزه با رقبای بسیاری مواجه نموده است. سرعت نوآوری و ارائه محصولات جدید به قدری سرعت یافته که تغییرات، ابتکارات و بهبودها به امری عادی در بازارهای فروش تبدیل شده است. از این رو شرکتها یا باید به نوآوری بپردازند یا اینکه محکوم به فنا می‏باشند. دوم اینکه با توجه به حرکت سریع محیط به سوی پیچیدگی بیشتر و عدم پایداری در شرایط محیطی و بازار، شیوه‏های سنتی مدیریت نمی‏تواند پاسخگوی اینگونه چرخشهای شدید در محیط بوده و عدم تطبیق سریع آن با شرایط تصمیم‏ گیری در چنین محیط‏های جدیدی، نوعی بی‏اعتمادی را نسبت به سبکهای مدیریت سنتی ایجاد نموده است. سومین مشکل، ترک شایسته‏ترین افراد شرکت برای اقدام به کارآفرینی مستقل می‏باشد. از علل اصلی تشویق افراد به ترک شرکت‏های خود می‏توان به پاداشهای حاصل از کارآفرینی مستقل همچون رفاه اقتصادی و اجتماعی، شهرت و استقلال در تصمیم‏ گیری اشاره نمود و همین عوامل سبب می‏شود تا کارکنان جوان و با سابقه شرکتها بیش از پیش به کارآفرینی ترغیب شوند. از سوی دیگر، شکل‏گیری بازارهای سرمایه به صورت یک صنعت نوین و تمایل آن به سرمایه‏گذاری مخاطره‏آمیز^[۴۳] سبب شده تا کارآفرینان با سهولت بیشتری نسبت به گذشته برای تحقق فکرها و اجرای پروژه‏هایشان به منابع مالی دست پیدا کنند. به طور کلی پیشرفت سریع دانش و فناوری، تغییر روندهای جمعیت‏شناختی^[۴۴] همچون افزایش سطح تحصیل، اشتغال زن و مرد به کار در خانواده‏ها، و افزایش طول عمر و سالخوردگی جمعیت، و حضور اثربخش بازارهای سرمایه و آشنایی بیش از پیش مدیران با پدیده کارآفرینی سبب گردیده تا گرایش به کارآفرینی در استراتژی شرکت‏ها شدیداً مورد تأکید قرار گیرد (Fry,2001:72).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۶-۲ سیر تطور کارآفرینی در سازمان
«کالینز» و «مور» در سال ۱۹۷۰ اولین محققینی بودند که در مطالعات خود، بین کارآفرینان مستقل^[۴۵] و اداری^[۴۶] تمایز قائل شدند و این طور عنوان نمودند که کارآفرینان مستقل، سازمانهای جدید را به طور مستقل به منصه ظهور می‏رسانند، در حالی که کارآفرینان اداری سازمانهای جدیدی را در درون یا در کنار ساختارهای شرکتی موجود، ایجاد می‏ نمایند. «سوسبائر» در سال ۱۹۷۳ برای تشریح کارآفرینی در سازمانها واژه «کارآفرینی درون سازمانی»^[۴۷] را ابداع و اشاره نمود که این فرایند شامل تأسیس واحدهای نسبتاً مستقل در درون شرکت‏ها می‏باشد و به اعضای شرکت اجازه می‏دهد تا با همان روحیه، آزادی عمل و تعهد همانند شرکت‏های کوچک فعالیت نمایند.«وسپر» در سال ۱۹۸۰ کارآفرینی را به صورت کارآفرینی داخلی^[۴۸] و کارآفرینی مستقل^[۴۹] تقسیم‏بندی نمود و بیان نمود که کارآفرینان داخلی فعالیتهای کارآفرینانه را در سازمان‏های بزرگ هدایت می‏ نمایند و راه ایجاد و تشکیل واحدهای فرعی سازمانی و مستقل را برای ارائه محصولات و خدمات نوین مهیا می‏کنند(Gartner,1999:72).
«پینکات» در سال ۱۹۸۵ از ترکیب واژه‏های Entrepreneurship و Corporate و Intra واژه Intrapreneurship را ابداع نمود و کارآفرین سازمانی را فردی تعریف نمود که در سازمان‏های بزرگ همچون یک کارآفرین مستقل فعالیت می‏نماید و فعالیت وی ایجاد واحدهای جدید در سازمان، ارائه محصولات، خدمات و فرآیندهای جدید می‏باشد که شرکت‏ها را به سوی رشد و سودآوری سوق می‏دهد.
از این پس سیر مطالعات در خصوص کارآفرینی سازمانی شدت گرفت و مطالعات گسترده‏ای در خصوص تفاوت‏های ویژگی‏های شخصیتی و تفاوتهای کارکردی کارآفرینان مستقل با کارآفرینان سازمانی آغاز گردید و انواع استراتژی‏های سازمانی برای ایجاد کارآفرینی سازمانی ارائه شد. محققین با عناوین مختلفی از این فرایند یاد نموده‏اند که براساس سیر تاریخی در جدول ۱-۲ انواع عناوین ذکر شده است. لازم به ذکر است که امروزه کارآفرینی سازمانی و کارآفرینی شرکتی به عنوان دو استراتژی متفاوت برای ایجاد تحول در شرکت‏ها مطرح می‏باشند. به طوری که اگر یک فرد آغازگر فعالیت‏های مخاطره‏آمیز در شرکت باشد به این فرایند کارآفرینی سازمانی^[۵۰] و به فرد موردنظر کارآفرین سازمانی^[۵۱] گفته می‏شود و اگر کل شرکت و کارکنان دارای روحیه کارآفرینی شوند، از آن به عنوان کارآفرینی شرکتی^[۵۲] نام برده می‏شود(Williams & Eliza,2005:8).
جدول ۱-۲: سیر تاریخی ابداع واژه‏ ها در خصوص القای کارآفرینی در سازمان‏ها

ردیف
نام محقق
سال
واژه

۱

O. Cllins & D. Moore
کالینز و مور

۱۹۷۰

کارآفرینی اداری

Administrative Entrepreneurship

۲

سوسبائر J. Susbaure

۱۹۷۳

کارآفرینی درون شرکتی

Intra-Corporate Entrepreneurship

۳

وسپر K. Vesper

۱۹۸۰

کارآفرین داخلی

Internal Entrepreneurship

۴

برگل مان R. Burgleman

۱۹۸۳

فعالیت مخاطره‏آمیز شرکتی

Corporate Venturing

۵

پینکات G. Pinchot

۱۹۸۵

کارآفرینی سازمانی
کارآفرین سازمانی

Intrapreneurship
Inrapreneur

در ادبیات کارآفرینی، به انواع دیگری از کارآفرینی اشاره شده است که برخی از عناوین عبارتند از(Prokopenko & Pavlin, 1999:19-22):
کارآفرینی پایدار، کارآفرینی اشتراکی، کارآفرینی مدنی و کارآفرینی پاسخگو.

1. 1. کارآفرینی پایدار^[۳۲]

شرکت‏ها در پهنه جهانی در حال ورود به مرحله جدیدی هستند که مسئولیت‏های ترکیبی در مقابل: مردم (اشتغال، سلامتی، آموزش، حقوق بشر)، سود (استمرار درآمدهای مالی و اقتصادی) زمین (پاکی محیط و محافظت از منابع) را ضرورتی برای کارآفرینی خوب تلقی می‏کنند و تغییر از حداکثرسازی ارزش برای سهامداران به حداکثرسازی ارزش برای ذینفعان در حال اتفاق است. حکومت‏ها، NGOs، مشتریان، اتحادیه‏ها و سهامداران به عنوان ذینفعان از شرکت‏ها می‏خواهند که این مسئولیت‏ها را در قبال موضوعات اخلاقی ـ اجتماعی و محیطی بطور گسترده‏تری به انجام رسانند. عمل به این مسئولیت‏های ترکیبی در قالب کارآفرینی پایدار امکان‏پذیر است.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

1. 1. کارآفرینی اشتراکی^[۳۳]:

برای تشریح موقعیت به کار برده شده است که گروهی از افراد جامعه با یکدیگر کار می‏کنند، در آغاز بدون وجود سازمانی با ساختاری رسمی، با هدف ایجاد و پیشرفت ایده‏ها و فرصت‏ها برای ایجاد منافع اقتصادی و اجتماعی جامعه، تلاش می‏کنند و افراد را به انجام فعالیت‏های کارآفرینانه در جامعه ترغیب می‏ نمایند.

1. 1. کارآفرینی مدنی^[۳۴]:

همانگونه که برخی سازمان‏های بزرگ تلاش می‏کنند از انعطاف‏پذیری و پاسخگویی سازمان‏های کوچکتر بهره‏برداری کنند و بعضی مدیران را که به شکل کارآفرینانه رفتار می‏کنند (به طور کلی به عنوان کارآفرینی درون سازمانی شناخته می‏شوند) مورد تشویق قرار می‏دهند، بعضی سازمان‏های بخش عمومی نیز به مدیرانشان آزادی عمل می‏دهند تا در جهت بهبود سطح خدمات جامعه مدنی بکوشند که آن را اصطلاحاً کارآفرینی مدنی می‏گویند.

1. 1. کارآفرینی پاسخگو^[۳۵]:

ائتلاف شمال برای تحقق توسعه پایدار، مفهومی تحت عنوان کارآفرینی پاسخگو را مطرح می‏کند. کارآفرینی پاسخگو موضوعی است که فعالانه از توسعه پایدار حمایت می‏کند، به محیط زیست آسیب نمی‏رساند، اقداماتی در جهت منافع اجتماعی و بهداشت عمومی به عمل می‏آورد. سازمانهای غیردولتی در هر جامعه‏ای به دنبال تحقق کارآفرینی پاسخگو هستند و برای دستیابی به توسعه پایدار، این مفهوم را مورد توجه قرار می‏دهند (Thompson & Geoff & Pavlin, 2000, 5).
از میان سه دسته ‏بندی مختلفی که در خصوص کارآفرینی به عمل آمده است، تقسیم‏بندی کورنوال و پرلمن کاربردهای بیشتری در حوزه مدیریت دارد، براساس این تقسیم‏بندی، بطور کلی، کارآفرینی در قالب سه شکل عمده ظاهر می‏شود(Cronwall & Perlman, 2000:6-8):

1. 1. کارآفرینی فردی^[۳۶]

1. 1. کارآفرینی درون سازمانی^[۳۷]

1. 1. کارآفرینی سازمانی یا سازمان کارآفرینانه^[۳۸]

1. 1. کارآفرینی فردی

تشخیص این که کارآفرینان چه کسانی هستند و باید چه کاری انجام دهند تا کارآفرین نامیده شوند. نقطه ثقل مباحث متعددی بوده است. در حقیقت، اکثر افرادی که کارآفرین نامیده می‏شوند، خودشان را شایسته این نام نمی‏دانند. یک کارآفرین ایالات مرکزی آمریکا که در برابر گروهی از کارآفرینان آینده سخن می‏گفت، تا آنجا پیش رفت که اظهار داشت: هیچ‏چیز به عنوان کارآفرین وجود ندارد. علت این امر ریشه در این تعریف ساده دارد که کارآفرینی مفهومی ساده نیست. کارآفرینی شکل‏های بسیاری دارد و مشخص نمودن این امر که وظیفه یک کارآفرین چیست، واقعاً دشوار است. مخترعین، وکلا، تجار، آموزش دهندگان و پزشکان همه می‏توانند کارآفرین باشند. اگر توجه ما از این که کارآفرین کیست به این منتقل شود که کارآفرین چه کاری انجام می‏دهد، آن‏گاه تعریف کارآفرینی روشنتر می‏گردد. رونستات^[۳۹] فرایند کارآفرینی را ایجاد ثروت می‏داند. با این تعریف، وظیفه شناخت یک کارآفرین به مراتب ساده‏تر می‏گردد. کارآفرین فردی است که یک سازمان مستقل را تأسیس یا اکتساب کرده و یا نمایندگی آن را به دست می‏آورد. در همین راستا، عبارت کلیدی حاصل از این تعریف، «سازمان مستقل» است. علت نیز آن است که در این تعریف تمرکز اصلی بر این مسئله است که ثروت چگونه در سیستم اقتصادی سازمان‏های موجود خلق می‏شود. (Cronwall & Perlman, 2000:9-10)

1. 1. کارآفرینی درون سازمانی

گیفوردپینکات در کتاب «اَشکال کارآفرینی»، مفهوم کارآفرینی در سازمان‏ها را مطرح کرد. این نوع کارآفرین به فردی اطلاق می‏شود که در سازمان‏ها فعالیت می‏کند. مزایای استفاده از این نوع کارآفرینان کاملاً روشن و واضح است، آنها خدمات و محصولات جدیدی را معرفی و تولید می‏ نمایند که این امر باعث رشد و سود شرکت می‏شود. تحقیقات و نظریات گوناگون نشان می‏دهند که کارآفرینی در سازمان‏ها نیاز به سازمانی دارد که برای موفقیت درازمدت، از کارآفرینی حمایت کرده و آن را تقویت کند. لازم است که دو حقیقت مهم را درباره کارآفرینی در سازمان‏ها در این مبحث مورد اشاره قرار دهیم. نخست آنکه، فرایند مورد توجه یک کارآفرین سازمانی با فرایند مورد توجه کارآفرینان مستقل تفاوت دارد. درست است که مفهوم کارآفرینی در سازمان‏ها، گسترده است، اما یک کارآفرین مستقل در بازارهای اقتصادی، گسترده‏تر و انعطاف‏پذیرتر فعالیت می‏کند. این تفاوت برای هر دو نوع شیوه و شکل کارآفرینی مزایا و مضرات خاصی را به دنبال دارد. دوم آنکه، کارآفرینی درون سازمانی در سازمان رخ می‏دهد که مانع از کارآفرینی می‏گردد. به عبارت دیگر، بسیاری از سازمان‏ها در ایجاد محیطی برای کارآفرینی ناتوان هستند. کارآفرینی مجبور هستند تا موفقیت را در میان افراد بیابند که حاضر نیستند به آنها کمک کنند یا واقعاً نمی‏خواهند موفقیت آنان را شاهد باشند. بنابراین، کارآفرینان سازمان‏ها، افرادی هستند که اغلب در فعالیت‏های کارآفرینی سازمان‏ها و بدون حمایت سازمانشان درگیر هستند. البته، این فقدان حمایت، موضوع مهمی نیست. اگر مدیریت بتواند فرایندها و رفتار مناسبی را در یک سازمان ایجاد کند، کارآفرینان سازمان‏ها می‏توانند در محیط نسبتاً مناسبی فعالیت کنند. کارآفرینی سازمانی را می‏توان خلق، تقویت، اداره و حمایت کرد .(Cronwall & Perlman, 2000:11-13)

1. 1. کارآفرینی سازمانی یا سازمان‏های کارآفرینانه

ژوزف شومپیتر می‏گوید: «نیازی نیست که کارآفرینی یک کار فیزیکی خاصی باشد. هر محیط اجتماعی روش خاص خود را برای کارآفرینی دارد» یک سازمان می‏تواند محیطی را فراهم آورد که در آن تمام اعضا بتوانند در انجام امور کارآفرینی شرکت کنند. همان‏طور که اسکات دگرامو سردبیر مجله «موفقیت» می‏گوید: «دیگر مالک شرکت تنها فردی نیست که بتوان آن را کارآفرین نامید». افراد بسیاری که سازمان‏ها را رها کرده و خودشان سازمان جدیدی تأسیس می‏کنند، نمایانگر آنند که اکثر سازمان‏ها قادر نیستند، محیطی را برای کارآفرین خلق کنند. البته برخی افراد فقط برای تأسیس یک سازمان جدید سازمان خود را ترک می‏کنند و شرایط محیط داخلی سازمان اهمیت چندانی برایشان ندارد. اما بسیاری از افراد، در صورت حمایت مناسب در سازمان می‏مانند. سازمانی که چنین محیط داخلی را خلق می‏کند. سازمانی کارآفرین تلقی می‏شود. البته حضور کارآفرینان در سازمان‏ها، منعکس‏کننده کارآفرین بودن یک سازمان نیست. روزابت ماس کانتر در کتابش تحت عنوان «اربابان تغییر» کارآفرینی سازمانی را بدین شرح تعریف می‏کند:
کارآفرینان و سازمان‏های کارآفرین همواره در حاشیه شرایط رقابتی خود عمل می‏کنند، بیشتر بر منابع خود تمرکز می‏نمایندو به آنچه که نمی‏دانند، بیشتر از آنچه که می‏دانند توجه دارند. (مانند سرمایه‏گذاری در تحقیق و توسعه) آنها خودشان را نه با استانداردهای گذشته، بلکه با دیدگاه‏های آینده می‏سنجند و اجازه نمی‏دهند گذشته، آینده آنها را محدود کند. واقعیت آن است که وقتی کاری در گذشته انجام نشده، نمی‏تواند در آینده کاربردی داشته باشد. همچنین کاری که در گذشته انجام شده، بدان معنا نیست که باید همچنان استمرار یابد. بنابراین یک سازمان کارآفرین آماده و قادر است تا خود را با محیط متغیر خارج از سازمان تطبیق دهد. امروزه سازمان‏ها با هزاران نوع تغییر مواجه هستند؛ به دلیل ظهور بازارهای جهانی تغییری بنیادی در عرصه اقتصادی رخ داده است؛ جامعه به طرق گوناگون رو به تغییر است که به شدت بر کسب و کار اثر می‏گذارد. فناوری نیز محکوم به تغییر است؛ مثلاً، تراشه‏های کامپیوتری دیروز که زمانی یک معجزه تصور می‏شدند، اکنون بسیار رایج هستند و ابر رسانه‏ها که امروزه وجودشان حیرت‏انگیز است، فردا یک فناوری جدید را بهمراه خواهند داشت. این تغییرات باعث ایجاد مسیرهای جدید خواهند شد. سازمان‏های کارآفرین می‏دانند که مسیرهای گذشته به ورشکستگی آنها منجر می‏شوند، بنابراین تغییر یک فرصت است نه یک تهدید. ایجاد یک سازمان کارآفرینی فرایند ساده‏ای نیست. باید به کل سازمان، چگونگی فعالیت گروه‏ها در آن و نهایتاً کارآفرینان سازمان‏های بزرگ توجه کرد. کارآفرینی سازمانی نه تنها نیازمند تمرکز بر اهداف و رویه‏های کیفی و کمی است، بلکه بر افراد و نتایج نیز هست. این امر نیازمند نگرشی متفاوت در قبال کارکنان است، زیرا در اغلب موارد کارمندان واقعاً زیر دست نیستند. در بسیاری موارد، کارمندان کلید سازگاری و تغییری موفق هستند، زیرا اطلاعات لازم برای تغییر کارآمد را در اختیار دارند. ایجاد یک سازمان کارآفرین نیازمند توجه بیشتر به آینده است تا گذشته. این امر نیازمند بررسی فرصت‏های شغلی است، نه خطراتی که یک سازمان با آنها مواجه است .(Cronwall & Perlman, 2000:14-17)
۴-۲ ایجاد سرمایه؛ حاصل کارآفرینی سازمانی
شکل ذیل، سرمایه جداگانهای را مورد شناسایی قرار می‏دهد که می‏تواند به وسیله کارآفرینی و کارآفرینان ایجاد میشود.
شکل ۱ـ۲: سرمایه‏هایی که بوسیله کارآفرینان ایجاد می‏شود
سرمایه مالی، ایجاد ثروت را نشان می‏دهد، که نتیجه یک کسب و کار انتفاعی است. سرمایه اجتماعی، منابع جامعه را نشان می‏دهد که نوعاً نتیجه کارآفرینی اجتماعی است. در حالی که سرمایه هنری چیزهای ناملموس‏تری را نشان می‏دهد که زندگی انسانها را پرنشاط می‏کندو احساس رضایت را ایجاد می‏کند. سرمایه محیطی نیز با پایداری منابع طبیعی سر و کار دارد. بعضی کسب و کارها، سرمایه مالی و اجتماعی ایجاد کرده و از محیط نیز محافظت می‏کنند و برخی نیز تمامی این سرمایه‏ها را به صورت توأمان ایجاد می‏ نمایند. البته بعضی کسب و کارهای انتفاعی به علت تمرکز قوی مالی برای کسب قدرت و ثروت، سرمایه اجتماعی، هنری و محیطی را ویران می‏سازند. علاوه بر آن، فقدان منابع مالی یا سرمایه مالی می‏تواند کارآفرینی اجتماعی را محدود سازد و مانع توانایی کارآفرینان اجتماعی برای خلق سرمایه اجتماعی شود (Thompson & Geoff & Lees, 2000:2).
بیشتر نوشته‏های راجع به کارآفرینی، عمدتاً به عنوان محرک سرمایه‏داری و فعالیت اقتصادی بوده است. هرچند که، وقتی اقتصاد تنزل (رکود) پیدا می‏کند اثر منفی بر جوامع محلی دارد و این جوامع، هم نیاز به تولد مجدد اقتصادی، و هم اجتماعی دارند. همانند کارآفرینان اقتصادی، جوامع به کارآفرینان اجتماعی نیز نیاز دارند، یعنی افرادی که تشخیص دهند در کجا فرصت ارضاء بعضی نیازهای ارضاء نشده که سیستم رفاه دولتی نتوانسته آنها را برآورده سازد، وجود دارد و همچنین کسانی که منابع ضروری را کنار یکدیگر جمع نمایند (افراد، داوطلبان، پول و ساختمان و …) در نیمه اول قرن ما آموختیم که جامعه بدون کمک حکومت در جهت فراهم نمودن خدمات ضروری و امنیت، نمی‏تواند به اهدافش دست یابد. در نیمه دوم نیز ما فرا گرفتیم که حکومت بدون انرژی و تعهد دیگران (سازمان‏های داوطلبانه، سازمان‏های خصوصی و …) نمی‏تواند به اهدافش دست یابد(Thompson & Geoff & Less, 2000:4).
مطالعات کارآفرینی همواره متوجه سطح فردی و صرفاً جنبه‏ه ای اقتصادی شروع یک کسب و کار جدید و توسعه کسب و کار بوده است. کارآفرینی اجتماعی با چارچوبی سر و کار دارد که هم کارآفرینی در حوزه اقتصادی و هم کارآفرینی در حوزه‏ اجتماعی را تحلیل می‏کند. بین مدل عمومی سنتی کارآفرینی فردی که شرکتی را ایجاد می کند، با فعالیت‏های ابتکاری که شامل بیش از یک فرد می‏شود، تفاوت وجود دارد. مفهوم کارآفرینی اجتماعی، کارآفرینی در یک زمینه اجتماعی برای سازمان‏های غیرتجاری و اقتصاد اجتماعی را در بر می‏گیرد. از دهه ۱۹۸۰ میلادی رشد عظیمی در مطالعات کارآفرینی بوجود آمده است و بیشترین رشد مربوط به حوزه مطالعات صنایع کوچک و متوسط بوده است، اما به هر حال مختصر مطالعاتی در زمینه کارآفرینی قومی و اجتماعی صورت گرفته است، به صورتی که گونه‏هایی از این مطالعات در ادبیات کارآفرینی قابل ملاحظه است. در این مطالعات هم رشته‏ها و هم موضوعات قابل دسته ‏بندی است؛ برای نمونه کنفرانس بابسون، ۲۵ مطالعه پیمایشی در این زمینه ارائه می‏کند. علیرغم آنکه تصور عمومی این است که کارآفرینان با انگیزه ثروت اندوزی تحریک می‏شوند. خلق کسب و کارهای مخاطره‏آمیز جدید محدود به بخش اقتصادی نبوده است. روحیه کارآفرینی هر ساله در خلق هزاران سازمان غیرانتفاعی بازتاب داشته است. تامپسون و بولتون^[۴۰] معتقدند کارآفرینان افرادی هستند که از روی عادت و برای ایجاد ارزش، از فرصت‏های به دست آمده به خلاقیت و نوآوری روی می‏آورند. کائو^[۴۱] کارآفرینی را به عنوان فرایند افزودن چیزی جدید (خلاقیت) و چیزی متفاوت (نوآوری) به منظور خلق ثروت برای افراد و ارزش افزوده برای جامعه تعریف می‏کند(احمدپور داریانی، ۱۳۸۰: ۷۵-۷۴):
این تعریف کمک می‏کند به اینکه با چه معیارهایی می‏توان کارآفرینان اجتماعی را تشخیص داد:

1. 1. کسب و کارهای بازرگانی (انتفاعی) که تعهداتی برای کمک به جامعه و محیط دارند؛

1. 1. موسسات اجتماعی که دارای اهداف اجتماعی وسیعی هستند، اما هنوز کسب و کار تجاری دارند؛

1. 1. بخش داوطلبانه

۵-۲ ضرورت کارآفرینی در سازمان
امروزه بسیاری از شرکت‏ها به لزوم کارآفرینی شرکت پی برده‏اند. در واقع این گونه تغییر گرایش در استراتژی، در پاسخ به سه نیازی است که بر شرکتها تحمیل گردیده است:
۱) افزایش سریع رقبای جدید
۲) ایجاد حس بی‏اعتمادی نسبت به شیوه‏های مدیریت سنتی در شرکت‏ها