۵) تاثیر گروه های همسال

۵) علاقه

۶) تعیین اهداف قابل وصول

۶) انتظار فرد از خود و دیگران

۷) بازخورد به دانشآموزان از نتایج

۷) رضایت ناشی از دسیابی به اهداف

۸) برنامه درسی

۸) ارتباط محتوای آموزشی با نیازهای اساسی فرد

۹) وجود کتابهای درسی و مواد آموزش

۱۰) رفتار معلم

۹) انتساب موفقیت یا شکست (مرکز کنترل)

۱۱) انتظارات معلم از دانشآموز

۱۲) شیوه تدریس معلم

۱۰) خودپنداره تحصیلی

۱۳) پاداش و انتقادات معلم

(به نقل از کیوانفر، ۱۳۷۴)
به اعتقاد پاردو^[۳۷] (۲۰۰۲)، در عوامل مربوط به عوامل بیرونی، معلم مهمترین تاثیر را بر عملکرد دانشآموزان دارد. و معلم با ایجاد فضایی باز، گرم و انسانی، همراه با جو اعتماد و حمایتی، باعث عملکرد و بهره وری موثر و مثبت در دانشآموزان می‌شوند (شریفزاده و کاظمی، ۱۳۹۱).
مبانی نظری مهارتهای اجتماعی
مهارت اجتماعی و سازگاری اجتماعی فرایندی است که افراد را قادر میسازد تا رفتار دیگران را درک و پیشبینی کنند و تعاملات اجتماعی خود را تنظیم ، نمایند. سازگاری اجتماعی مترداف با مهارت اجتماعی است و شامل توانایی ایجاد ارتباط متقابل با دیگران در زمینهی خاص اجتماعی، به طریق خاص که در عرف جامعه قابل قبول و ارزشمند باشد(خدایاری فرد ، ۱۳۸۵). مهارت اجتماعی فرایندی پیوسته است که طی آن فرد رفتار خود را با هدف ایجاد رابطه ای بسنده و موثر با محیط ، سایر انسانها و خود تغییر می دهد. اساس مهارت اجتماعی به وجود آوردن تعادل بین خواستهای خود و انتظارات جامعه است که می تواند بر تمام ابعاد زندگی فرد تأثیر بگذارد(دینگرا و همکاران^[۳۸]، ۲۰۰۵). مهارتهای اجتماعی فقط شامل دوست یابی نمی شود. اگرچه افرادی که این مهارت را زیاد دارند، خیلی سریع جو دوستانه با افراد ایجاد می کند ولی این مهارت بیشتری به دوستیابی هدفمند مربوط می شود. افرادی که مهارتهای اجتماعی قوی تری دارند به راحتی می توانند مسیر فکری رفتار دیگران را در سمتی که می خواهد هدایت کنند، خواه با توافق او برای ایجاد رفتار جدید باشد، خواه به برانگیخین او برای ایجاد رفتار، عملکرد و یا تولید رفتار جدید باشد. افرادی که مهارت های اجتماعی بالا دارند همیشه درصدد هستند تا چرخه وسیعی از اطلاعات را فراهم کنند و خیلی جنبه های مشترک افراد را شناسایی می کنند و بعد از آن رابطه ای موثر برقرار می کنند و این عملکرد حاکی از این است که اعمال آنها براساس فرضیات حساب شده و دقیق می باشد. آنان در اولین فرصت در محیط کاری، یک شبکه ارتباطی قوی برقراری می کند(گلمن و بویاتزیس، ۱۹۹۵ترجمه ابراهیمی ،۱۳۸۵). یکی از خصایص مهم ، افرادی که از رشد اجتماعی کافی برخوردارند، این است که آنها واجد مهارت های اجتماعی^[۳۹] هستند ، به عبارت دیگر می دانند چگونه کنش کنند تا خوشایند دیگران باشند. بسیاری از روان شناسان بر این باورند که رشد ناکافی مهارت های اجتماعی نقش بسزایی در ناکامی و شکست های آتی کودکان دارد. کودکانی که توانایی های ضروری برای کارکردهای بین فردی مؤثر را یاد نگرفته اند؛ پرخاشگر، تندخو و منزوی هستند و مورد تنفر دیگران قرار گرفته و توان همکاری مؤثر با دیگران را ندارند و به شدت در معرض خطرات جسمی، روحی، اخراج از مدرسه و غیره می باشند(وارد^[۴۰]، ۲۰۰۴). فردی که قالبهای اجتماعی قابل قبول اجتماعی را میپذیرد دیگران را به ، درستی درک نموده و روابط واقعی و احتیاجات اجتماعی را با روشنبینی پذیرا میشود چنین فردی خوب میفهمد چه چیز صحیح و چه چیز غلط میباشد. مهارت اجتماعی، رفتارهای انطباقی یاد گرفته شدهای است که فرد را قادر میکند تا با افراد دیگر رابطهای متقابل داشته و از خود پاسخ های مثبت بروز دهد. فردی دارای مهارت اجتماعی است که به مردم علاقه مند باشد، یار و یاور آنها باشد و در رفتارش با دوستان و بیگانگان مدیر باشد.گرایش ضد اجتماعی نوعی رفتار غیر انطباقی است که در آن فرد حقوق دیگران را محترم نمی شمارد و یا به سادگی حقوق افراد را زیر پا می گذارد. فردی ضد اجتماعی قلمداد می شود که بخواهد دیگران را بیازارد ، نزاع کند ، طرد نماید و اموال عمومی را منهدم سازد(الیوت و گرشام^[۴۱] ، ۱۹۹۳). روانشناسان نیز به طور معمول سازگاری با محیط و افراد در اجتماع را مورد توجه قرار دادهاند و ویژگیهایی از شخصیت را بهنجار تلقی کردهاند که به فرد کمک میکند تا خود را با جهان پیرامون سازگار سازد. یعنی با دیگران در صلح و صفا زندگی کند و جایگاهی در جامعه برای خود بدست آورد(رستمی و احمد نیا ،۱۳۹۰).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

مهارت اجتماعی یعنی اینکه فرد توانایی برقراری ارتباط متقابل را با دیگران داشته باشد. در این رابطه فرد یا رفتار خود را تغییر می دهد یا رفتار دیگران را به وسیله برانگیختن دیگران به سمت افکار خود تغییر می دهد. افرادی که دارای مهارت اجتماعی بالایی هستند خصوصیات و ویژگیهای طرف مقابل خود را می شناسند و با آن رابطهای وثر برقرار می کنند. مهارت اجتماعی فقط شامل دوست یابی نمی باشد هر چند این افراد سریع با دیگران رابطه دوستانه برقرار می کنند. افرادی که از مهارتهای اجتماعی پایینی برخوردارند منزوی می شوند و نمی توانند با دیگران همکاری کنند و دیگران نیز از آنان متنفر میشوند(رستمی و احمد نیا ،۱۳۹۰).
هدفهای اجتماعی شدن
علیرغم تفاوتهای محیطی و فرهنگی، جامعه پذیری دارای هدفها و مقاصد مشترکی است که به مهمترین آنها می پردازیم:

• یکی از مقاصد جامعه پذیری آموزش قواعد و نظامات اساسی از اداب و عادات و رفتار روزمره گرفته تا روش های علمی به افراد است.

• فراگرد جامعه پذیری به همان میزان که عادات و رفتار فرد را مطابق هنجارهای اجتماعی، تحت نظم و انضباط در می آورد، به او امید و آرزو می دهد.

• فراگرد جامعه پذیری از طریق برآوردن خواستها، آرزوها، امیدها و سوادهای فردی یا ممانعت از دستیابی بدانها باری فرد هویت می آفریند.

• فراگرد جامعه پذیری، نقشهای اجتماعی و نگرشها، انتظارات و گرایشهای مربوط به آن نقشها را به فرد می آموزد.

• نقشهای اجتماعی، آمال و آرزوها، هویتها و قواعد و نظامات رفتاری، روابط متقابل تنگاتنگی با یکدیگر دارند(علاقه بند ،۱۳۹۱).

روان شناسان اعتماد را پدیده ای فردی می دانند .جامعه شناسان ساختار اجتماعی می دانند در منابع روان شناسی اعتماد به عنوان درک درباره ی علایق دیگران و خواسته ی مرتبط با آنها به گونه که برای افراد قابل درک باشد تعریف شده است

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

قصد استفاده

بیانگر شدت نیت یا اراده ی فردی برای انجام رفتار هدف (در این تحقیق بهره گیری از سیستم مدیریت اطلاعات پروژه)است. رابطه قصد رفتاری با رفتار نشان می دهد، افراد تمایل دارند در رفتارهایی درگیر شوند که قصد انجام آنها را دارند بنابرین رفتار همیشه بعد از قصد رفتاری و متصل به آن است.

متغیر­های میانجی در تحقیقات، عوامل متعددی بوده است. متغیر­های مداخله­گر در تئوری یکپارچه پذیرش و فناوری سن، جنس و تجربیات در نظر گرفته شده است (Venkatesh, Morris, Davis, & Davis, 2003).
جدول 3 5. ارزیابی نقش متغیرهای میانجی در سایر مدل های مختلف پذیرش فناوری

مدل

تجربیات

داوطلبانه بودن

جنس

سن

تئوری رفتار منطقی

در سال 1999 محققین دریافتند که نگرش با افزایش تجربه اهمیت بیشتری یافته و تأثیر هنجارهای ذهنی با افزایش تجربه کمتر می شود.

هرچند در تئوری اولیه­ نبود محققین پیشنهاد نمودند که نقش هنجارهای ذهنی زمانی که استفاده از سیستم داوطلبی باشد اهمیت بیشتری می­یابد

–

–

مدل پذیرش فناوری

تجربیات در مدل اولیه جزء متغییرها مطرح نبوده است. لیکن محققین در سال های 1989 و 1996 با انجام تحقیقات دریافته­اند که تأثیر معنادار سهولت استفاده با افزایش تجربه اهمیت بیشتری می­یابد.

سازه­ی داوطلبی بودن در مدل اصلی پذیرش فناوری تبیین نشده است. لیکن اثبات شده است که سازه­ی هنجارهای ذهنی صرفاً در صورت اجبار و تجربیات محدود در مدل اثر گذار می­باشد.

هرچند در مدل اولیه متغییر جنس مطرح نبوده است. لیکن محققین ثابت نموده اند که در مورد زنان سازه­ی سهولت درک شده در مراحل اولیه استفاده بیش از سودمندی موثر بوده است. و هنجارهای اجتماعی نیز درمورد زنان مهمتر است.

–

تئوری رفتاربرنامه ریزی شده

متغییر تجربه در مدل اولیه مورد بررسی قرار نگرفته است لیکن تحقیقات بیانگر این مطلب است که متغییر تجربه برماهیت رابطه بین هنجارهای ذهنی و قصد رفتاری تأثیر گذاشته و هرچه سطح تجربه بیشتر باشد تأثیر متغییر هنجارهای ذهنی کمتر می شود.

در اصل مدل موجود نمی باشد. لیکن طبق تحقیقات هرچه میزان داوطلبی کمتر باشد تأثیر متغییر هنجارهای ذهنی بیشتر می شود

محققین اثبات نمودند که متغییر نگرش در مردان بیش از زنان مشخص است در مراحل اولیه تجربه کردن سیستم دو شاخص هنجارهای ذهنی و کنترل رفتاری درک شده در زنان بیش از مردان بوده است.

محققین دریافته اند که نگرش در کارکنان جوانتر تأثیر مشخص تری داشته و کنترل رفتاری درک شده برای کارکنان مسن تر تأثیر مشخص تری دارد. هنجارهای ذهنی در خانم های مسن تر تأثیر مشخص تری دارد.

ترکیب مدل پذیرش فناوری و تئوری رفتار برنامه ریزه شده

عامل تجربه در طراحی مدل تأثیرگذار بوده و رابطه سودمندی نگرش را بر کنترل رفتاری درک شده متأثر می سازد.همچنین با افزایش تجربه تأثیر هنجارهای ذهنی کاهش می یابد.

–

–

–

۱-۴-۱ هدف کلی:
هدف کلی بررسی رابطه بین کمال گرایی و سرسختی با رضایت زناشویی در دانشجویان متاهل کرمانشاه است.
۱-۴-۲ اهداف اختصاصی:
تعیین میزان رابطه بین کمال گرایی و سرسختی در دانشجویان متاهل
تعیین میزان رابطه بین کمال گرایی و رضایت زناشویی در دانشجویان متاهل
۱-۵ فرضیه های پژوهش
۱-۵-۱ فرضیه اصلی
بین کمال گرایی و سرسختی با رضایت زناشویی در دانشجویان متاهل رابطه وجود دارد.
۱-۵-۲ فرضیه های فرعی
بین کمال گرایی و سرسختی در دانشجویان متاهل رابطه وجود دارد.
بین کمال گرایی و رضایت زناشویی در دانشجویان متاهل رابطه وجود دارد.
۱-۶ تعریف مفهومی متغیرها
کمال گرایی
عبارت است از گرایش فرد به داشتن مجموعه ای از معیار های بالای افراطی و تمرکز بر شکست ها و نقص ها در عملکرد است(دنیل و دانا^[۷]، ۲۰۰۶).
رضایت زناشویی
احساس خشنودی، رضایت و لذت توسط زن یا شوهر زمانی که همه جنبه های ازدواج خود را در نظر می گیرند. رضایت یک متغیر نگرشی است. بنابراین یک خصوصیت فردی زن و شوهر محسوب می شود. طبق تعریف مذکور رضایت زناشویی در واقع نگرش مثبت و لذتبخشی است که زن و شوهر از جنبه های مختلف روابط زناشویی خود دارند (دینر، آمونس، لارسون و گریفن^[۸]، ۲۰۱۳).

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

سرسختی روانشناختی
سرسختی عبارت است از ترکیبی از باور ها در مورد خویشتن و جهان که از سه مؤلفه تعهد ، کنتر ل و مبارزه جویی تشکیل می شود (کوباسا^[۹] ، ۱۹۸۸).
۱-۷-تعریف عملیاتی متغیرها
کمال گرایی: در این پژوهش توسط مقیاس کمال گرایی اهواز نجاریان، عطاری و زرگر (۱۳۷۸) سنجیده شد. این پرسش نامه دارای ۲۷ سئوال است.
سرسختی روانشناختی: در این پژوهش توسط پرسش نامه سرسختی روانشناختی اهواز کیامرئی و نجاریان (۱۳۷۶) بررسی گردید. این پرسش نامه شامل ۲۷ماده است.
رضایت زناشویی: این متغیر توسط مقیاس سازگاری زناشویی اسپینر^[۱۰](۱۹۷۶) سنجیده شد ودارای ۳۲ سوال است.
فصل دوم
مفاهیم، نظریه ها، سابقه پژوهش
۲-۱ کمال گرایی
۲-۱-۱ تاریخچه کمال گرایی
انگیزه کمال و تأثیر آن در طول تاریخ مورد بررسی همه جانبه و گسترده توسط فلاسفه و روانشناسان به ویزه نظریه پردازان رویکرد روانکاوی قرار گر فته است . هر چند کمال گرایی سابقه طولانی دارد اما پزوهش های تجربی اندکی برای بررسی این سازه انجام شده است . ولی در سال های اخیر میزان این بررسی ها رو به رشد بوده است . اگر چه بر اساس شواهد موجود تفاوت های فردی زیادی در کمال گرایی وجود دارد ، اما مهم ترین مشخصه های کمال گرایی ، داشتن اهداف بلند پروازانه ، جاه طلبانه ، مبهم و غیر قابل وصول و تلاش افراطی برای رسیدن به این اهداف است و با کاوش دقیق در روحیان انسان در می یابیم که انسان دوست دار خوبی و کمال طلبی است. بدیهی است این تمایل انسان یعنی انسان کامل و بی عیب بودن به نفسه ایرادی ندارد. در همین حال انگیزه کمال و تأثیر آن بر رفتار انسان در طول تاریخ به صورت همه جانبه و گسترده ای اوسط روان شناسان به ویژه نظریه پردازان رویکرد در روان کاوی ، مورد بحث قرار گرفته است. برای مثال آدلر^[۱۱] (۱۹۵۶) اشاره می کندکه تلاش برای کمال گرایی یک جنبه ذاتی انسان است. هورنای^[۱۲] (۱۹۹۵) از سوی دیگر بر کمال گرایی روان نژند و طفره رفتن به دلیل ترس کمال گرایان از شکست خاص می شود، تمرکز دارد. اخیراً محققانی مانند بلیت^[۱۳] (۱۹۹۵) بیان کرده اند: نیاز شدید به موفق شدن و اجتناب از انتقاد دیگران و دوری جستن از ظهور عیب و نقص های افراد کمال گرا را وادار به انجام فعالیت های مداوم و سخت به منظور دست یابی به موفقیت می کند، ولی اغلب زندگی آنها نسبت به انتقاد های دیگران و اندیشیابی افراطی و در عین حال می تواند دلیل خشنودی بسیار نا چیزی از این دستاورد ها گردد و منجر به صدمه پذیری نسبت به انتقادات و شکست ها شود. به دلیل ضرورت حفظ چهره ای توانا و کمال گرای خویش و دیگران، چنین افرادی به طور مداوم در تلاش هستند تا جایگاه خودشان را ثابت نگه دارند. بنابراین همیشه خود را تحت آزمایش می بینند و بر هر نوع شکست و انتقاد احساس نا امنی و آسیب پذیر بودن و اغلب از رو آوردن به سوی دیگران و کمک خواستن از آنها حتی از نزدیک ترین دوستان خویش برای کمک و سهیم شدن در نا راحتی های خود عاجزند (هاسل^[۱۴]، ۲۰۰۹).
روانشناسان در همان اول قرن بیستم در پی مفهوم کمال گرایی بودند و در همین راستا از واژه ی perfect که به معنی: عالی و بی عیب و نقص و درست است استفاده کردند و به این ویژگی Perfectionism گفتند، یعنی گرایش افراطی به بی عیب و نقص بودن . روانشناسان ایرانی اما واژه درستی در برابرش نداشتند، بعضی ها می گفتند کامل گرایی چندان مطلب را نمی رساند، بعضی ها بی نقص گرایی را مناسب می دانستند، که یک ملغمه نا زیبا از واژه های عربی و فارسی است . و این بود که همه، از وجه مذهبی، عرفانی و نهایتاً وجه مثبت کلمه کمال منصرف شدند و حال کمال گرایی ترجمه جا افتاده Perfectionism است(تری و آونز^[۱۵]، ۲۰۱۲).
۲-۱-۲ تعاریف کمال گرایی
سازه کمال گرایی در دهه ی اخیر مورد توجه پژوهشگران بسیار قرار گر فته است و هر کدام به مقتضای دیدگاه خود از آن تعریفی ارائه داده اند، با این وجود، اکثر محققان به این توافق رسیده اند که معیار های بالا برای عملکرد مفهوم اساسی کمال گرایی است (دنولت^[۱۶]، ۲۰۱۰).
کمال گرایی در یک تعریف به افکار و رفتار های خود تخریب گرانه ای اشاره می کند که هدف آنها نیل به اهداف به شدن افراطی و غیر واقع گرایانه است. در جامعه امروزی به اشتباه کمال گرایی چیزی مطلوب و حتی لازم برای موفقیت در نظر گرفته می شود( احمدپور، ۲۰۰۹).
در تعریف دیگر کمال گرایی را به این شکل تعریف می کنند: گرایش افراطی فرد به بی عیب و نقص بودن ، کوچک ترین اشتباه خود را گناهی نا بخشودنی پنداشتن و مضطربانه انتظار پیامد های شوم شکست را کشیدن(نوربالا و باقری یزدی، ۲۰۱۳). افراد کمال گرا معیار های بسیار بالایی را برای موفقیت در نظر می گیرند و اگر به آن اهداف بلند پروازانه نرسند ، خودشان را شکست خورده می دانند. آنها نسخه همه اتفاق های دنیا را با قانون همه یا هیچ می پیچند. برای کمال گرا ها نتیجه هر کاری یا شکست کامل است یا موفقیت کامل. دانش آموزی که موقع انتخاب رشته دانشگاهی، فقط دانشگاه تهران را وارد برگ انتخاب رشته می کند، ورزشکار یا مربی ای که همه مساوی گرفتن ها را یک شکست مفتضح می داند ؛ همه و همه نمونه های افراد کمال گرا هستند(بشارت، ۲۰۱۰).
در یک تعریف کمال گرایی نیاز شدید برای پیشرفت است و این گرایش به صورت معیار های شخصیتی بالا و غیر واقع بینانه آشکار می شود(سابونچی و لانچ^[۱۷]، ۲۰۱۲).
دنولت (۲۰۱۲) کمال گرایی را به دو بعد کمال گرایی بهنجار و کمال گرایی روان نژندانه تقسیم می کند. وی معتقد است کمال گرایی روان نژاندانه عبارت است از : نگرانی زیاد در مودر ارتکاب اشتباه و ترس از قضاوت های دیگران .
در یک تعریف دیگر کمال گرایی را به عنوان مجموعه ای از معیار های بسیار بالا برای عملکرد که با ارزش یابی های انتقادی همراه است تعریف کرده است(بشارت، محمدی، پورنقاش و حاتمی، ۱۳۸۸).
در تعریف دیگر کمال گرایی عبارت است از گرایش فرد به داشتن مجموعه ای از معیار های بالای افراطی و تمرکز بر شکست ها و نقص ها در عملکرد است (ابراهیم زاده، ۱۳۸۵).
۲-۱-۳ نظریه ها، دیدگاه ها و ابعاد کمال گرایی
۲-۱-۳-۱ ابعاد کمال گرایی
هیویت و فلت (۱۹۹۱، به نقل از بشارت، ۱۳۸۱) مطرح نمود که کمال گرایی از سه بعد مجزا تشکیل شده است. شامل (کمال گرایی خود مدار، کمال گرایی دیگر مدار و کمال گرایی القا شده اجتماعی)
۱- کمال گرایی خود مدار
یک مؤلفه انگیزشی است که شامل کوشش های فرد برای دست یابی خویشتن کامل می باشد. در این بعد کمال گرایی افراد دارای انگیزه قوی برای کمال معیار های بالا غیر واقعی، کوشش اجباری و دارای تفکر همه یا هیچ و رابطه با نتایج بصورت موفقیت های تام یا شکست های تام می باشند. بر عیوب و شکستت های گذشته خویش تمرکز می کنند و معیار های شخصی غیر واقعی را در سر تاسر حوزه رفتاری خود تعمیم می دهند. این افراد به حد افراطی مو شکاف و اقتصاد گر هستند، به طوری که نمی توانند عیوب و اشتباهات یا شکست های خود را در جنبه های مختلف زندگی بپذیرد.
۲- کمال گرایی دیگر مدار
بعد مهم دیگر کمال گرایی شامل عقاید و انتظارات در مورد قابلیت های دیگران است. کمال گرایی دیگر مدار یک بعد بیان فردی است که شامل تمایل داشتن معیار های کمال گرایانه برای اشخاصی است که برای فرد اهمیت بسیاری دارند. از آنجایی که کمال گرایی دیگر ندار با عدم اعتماد و احساس خصوصیت نسبت به دیگران همراه می باشد، این بعد کمال گرایی ممکن است به روابط بین شخصی دشوار منتهی می گردد.
۳- کمال گرایی القا شده اجتماعی
این بعد، از بیان فردی دیگران ساخته شده است. عقیده ای است که دیگران انتظار اغراق آمیز و غیر واقعی را بر شخص اعمال می کند اگر چه برآوردن آنها مشکل است، ولی شخص باید به این استاندارد ها قائل آیند تا مورد پذیرش دیگران قرار گیرد. چون این معیار های افراطی از طرف دیگران به عنوان معیار های تحصیل شده خارجی تجزیه می شوند این احساس در فرد به وجود می آید که غیر قابل کنترل هستند و منجر به احساس شکست، اضطراب ، خشم درماندگی، نا امیدی می شود، که با تفکرات خود کشی و افسردگی مرتبط می گردند و با سطوح بالای کمال گرایی القا شده اجتماعی و بر خورد با معیار های دیگران نگران می شوند. آنها از ارزیابی منفی دیگران می ترسند و از عدم تأیید دیگران اجتناب می کنند و اهمیت بیشتری برای دستیابی توجه دیگران نشان می دهند.

شکل ۴-۷- صحت ارزش‌های اصلاحی ژنومی برای صفت زنده‌مانی با بهره گرفتن از روش‌های بیز A (BA)، بیز B (BB)، بیز C (BC)، بیز لاسو (BL)، رگرسیون ریج بیزی (BRR) در وراثت‌پذیری‌های مختلف و توزیع اثرات ژنی یکنواخت، نرمال و گاما
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۴۳

شکل ۴-۸- صحت ارزش‌های اصلاحی ژنومی برای صفت تعداد همزادان با بهره گرفتن از روش‌های بیز A (BA)، بیز B (BB)، بیز C (BC)، بیز لاسو (BL)، رگرسیون ریج بیزی (BRR) در تعداد افراد مرجع و وراثت‌پذیری‌های مختلف

۴۴

شکل ۴-۹- صحت ارزش‌های اصلاحی ژنومی برای صفت زنده‌مانی با بهره گرفتن از روش‌های بیز A (BA)، بیز B (BB)، بیز C (BC)، بیز لاسو (BL)، رگرسیون ریج بیزی (BRR) در تعداد افراد مرجع و وراثت‌پذیری‌های مختلف

۴۵

شکل ۴-۱۰- تابعیت صحت ارزش‌های اصلاحی روش‌های مورد مطالعه به نسل (صفت تعداد همزادان)

۴۷

شکل ۴-۱۱- تابعیت صحت ارزش‌های اصلاحی روش‌های مورد مطالعه به نسل (صفت زنده‌مانی)

۴۷

شکل ۴-۱۲- صحت استنباط ژنوتیپی با بهره گرفتن از روش‌های جنگل تصادفی و روش انتساب تصادفی در سطح مختلف عدم تعادل لینکاژی و درصدهای مختلف ژنوتیپ ازدست‌رفته

۴۸

شکل ۴-۱۳- صحت ارزیابی ژنومی صفت تعداد همزادان در سطح مختلف عدم تعادل لینکاژی و درصدهای مختلف ژنوتیپ ازدست‌رفته استنباط شده با بهره گرفتن از روش‌های جنگل تصادفی و روش انتساب تصادفی.

۴۹

شکل ۴-۱۳- صحت ارزیابی ژنومی صفت زنده‌مانی در سطح مختلف عدم تعادل لینکاژی و درصدهای مختلف ژنوتیپ ازدست‌رفته استنباط شده با بهره گرفتن از روش‌های جنگل تصادفی و روش انتساب تصادفی

۴۹

فصل اول
مقدمه و کلیات
۱-۱- مقدمه
هدف اصلی اصلاح نژاد، افزایش سودآوری تولیدکنندگان در راستای پاسخ به نیاز مصرف‌کنندگان و متقاضیان می‌باشد. بنابراین شناسایی جنبه‌های اقتصادی-اجتماعی سیستم تولید و تعریف اهداف اصلاحی اولین قدم در توسعه برنامه‌های اصلاح نژادی است (گُدارد، ۱۹۹۸). اهداف اصلاحی، صفاتی که باید بهبود داده شوند و نیز اهمیت نسبی هرکدام از این صفات را مشخص می‌کند. برای مثال در برنامه‌های اصلاحی کنونی علاوه بر تولید بیشتر، فرآورده‌های ایمن و سالم از حیوانات سالم‌تر نیز مطرح است (باچ، ۲۰۱۰). قدم بعدی، شناسایی و رتبه‌بندی حیوانات ازلحاظ ظرفیت ژنتیکی صفات موردنظر و معرفی مناسب‌ترین محیط و شرایط برای به فعلیت رساندن این پتانسیل است. در صورت رتبه‌بندی صحیح افراد کاندیدا و انتخاب آن‌ها به‌عنوان والدین نسل بعد، حداکثر پیشرفت ژنتیکی قابل‌انتظار خواهد بود.
انتخاب می‌تواند منجر به تغییر فراوانی آللی در جایگاه‌هایی شود که در مسیر انتخاب قرار دارند. بنابراین هرچه این غربالگری به نحو بهتری انجام شود پاسخ بیشتری قابل‌انتظار است. زیرا فراوانی آلل مفید و موثر در جمعیت بیشتر شده و میانگین عملکرد فنوتیپی صفت یا صفات را بیشتر تغییر می‌دهد. اما مهم‌ترین مسئله در اصلاح دام، شناسایی و تشخیص جایگاه‌های موثر و تعداد آلل و نوع اثرات این جایگاه‌ها و همچنین، شناسایی حیوانات حامل این آلل‌ها می‌باشد.
در روش‌های کلاسیک اصلاح دام، انتخاب برای صفات مهم اقتصادی با بهره گرفتن از اطلاعات شجره‌ای به همراه رکوردهای فنوتیپی خود فرد، آیندگان (فرزندان و نوه‌ها) و گذشتگان (والدین و سایر افراد خویشاوند نسل‌های قبل) انجام گرفته و بهترین پیش‌بینی نااریب خطی ارزش‌های اصلاحی فرد حاصل می‌شود. استفاده از معادلات مدل‌های مختلط منجر به ارزیابی‌های دقیق‌تری شد که پیشرفت‌های انکار ناپذیری را برای برخی از صفات مهم اقتصادی به همراه داشت (باچ، ۲۰۱۰). از محدودیت‌های این روش می‌توان به هزینه‌بر بودن فرایند رکوردبرداری، ارزیابی حیوانات جوان، ارزیابی برای صفات محدود به جنس و صفاتی که در مراحل پایانی زندگی یا حتی پس از کشتار رکوردگیری می‌شوند اشاره کرد. در این‌حالت، ارزش‌های اصلاحی پیش‌بینی شده تابعی از صحت و کیفیت شجره و اندازه رکوردهای فنوتیپی فرد و خویشاوندانش می‌باشد. (فروتنی فر و همکاران، ۱۳۹۱ و مِوویسِن، ۲۰۰۷).
رتبه‌بندی و انتخاب افراد بر اساس ارزش‌های اصلاحی برآورد شده به این مفهوم است که افراد دارای بالاترین ارزش‌های اصلاحی، دارای آلل‌های مطلوب برای آن صفت هستند. در واقع ژنوم فرد به‌عنوان جعبه سیاهی مطرح بود که محتوای داخل آن تخمین زده می‌شود. در گذشته، شکافتن این جعبه و کشف محتوای داخل آن که همان ژنوم باشد، به دلیل عدم پیشرفت تکنولوژی مقدور نبود اما برخی مطالعات استفاده از آن را در بهبود ژنتیکی صفات سودمند بیان کردند (اسمیت، ۱۹۶۷). در دهه ۹۰ نیز استفاده از ماتریس روابط آللی به‌جای ماتریس روابط خویشاوندی مبتنی بر شجره، در معادلات مدل‌های مختلط ارائه شد که رتبه‌بندی صحیح‌تر افراد به‌ویژه برای افراد تنی بدون رکورد را فراهم می‌کرد (نجاتی-جوارمی و همکاران، ۱۹۹۷). همچنین در همین مطالعه ایده استفاده مستقیم از اطلاعات QTL در ارزیابی افراد پیشنهاد شد.
کشف و توسعه نشانگرهای مولکولی این امکان را فراهم کرد که در تعداد بسیار زیادی جایگاه بتوان ژنوم افراد را توصیف کرد. در واقع دریچه‌ای را به سوی یافتن و داشتن پیش‌بینی‌های صحیح‌تری از ارزش‌های ژنتیکی در ابتدای زندگی حیوان برای اصلاحگران گشود (دِ لوس کامپوس و همکاران، ۲۰۱۳b). اولین تلاش‌ها برای همراه کردن اطلاعات نشانگری در پیش‌بینی‌ها، مبتنی بر استفاده از QTL های شناسایی شده در تکنیک انتخاب به کمک نشانگر بود؛ اما نتایج استفاده از این تکنیک کمتر از حد مورد انتظار بود (دِکرز و همکاران، ۲۰۰۴؛ بِرناردو، ۲۰۰۸؛ هِیز و همکاران، ۲۰۰۹). پیشرفت‌های تعیین ژنوتیپ در تعداد بسیار زیادی جایگاه ژنی و تکنولوژی توالی‌یابی، امکان کشف صدها هزار نشانگر ژنتیکی را در ژنوم انسان و چندین گونه حیوانی و گیاهی فراهم کرد. پانل‌های متراکم نشانگری، توانایی غربال کردن عدم تعادل لینکاژی چند جایگاهی بین QTL و مارکرهای سراسر ژنوم را برای محققین فراهم نمود. اگر چه مطالعات اولیه توسط نجاتی-جوارمی و همکاران (۱۹۹۷)، ویسچِر (۱۹۹۸) و ویتتاکر و همکاران (۲۰۰۰) در زمینه استفاده از اطلاعات ژنومی در ارزیابی‌های ژنتیکی انجام شده است اما شالوده انتخاب بر اساس کل ژنوم در مقاله پیشگامانه‌ای که توسط مِوویسِن و همکاران (۲۰۰۱) انتشار یافت، ارائه شده است. در این روش می‌توان ارزش‌های اصلاحی ژنومی تمام افراد را با بهره گرفتن از یک مدل خطی به‌صورت تابعیت فنوتیپ‌ها از تمام نشانگرهای متراکم که کل ژنوم را پوشش می‌دهند با صحت بالا برآورد کرد. مهم‌ترین مرحله آن برآورد اثرات آللی می‌باشد، زیرا هر چه اثرات QTL به نحو صحیح‌تری برآورد شوند، ارزش‌های اصلاحی پیش‌بینی شده بیشتر معرف ظرفیت ژنتیکی حیوان بوده و رتبه‌بندی حیوانات به‌طور صحیح‌تری انجام خواهد شد و درنتیجه پیشرفت ژنتیکی و پاسخ به انتخاب بیشتری مورد انتظار خواهد بود. عوامل مختلفی می‌توانند صحت ارزش‌های اصلاحی ژنومی و ارزیابی ژنومی را تحت تاثیر قرار دهند. این عوامل شامل مدل آماری مورد استفاده به‌منظور برآورد اثرات نشانگرها، توزیع اثرات QTL، مقدار LD، نوع و تراکم مارکرها، وراثت‌پذیری، نحوه رکوردگیری و نوع رکورد، تعداد داده‌های فنوتیپی در جمعیت مرجع، فاصله زمانی (تعداد نسل) بین جمعیت مرجع و جمعیت تایید می‌باشند (زرگریان و همکاران، ۱۳۸۹؛ فروتنی فر و همکاران، ۱۳۹۱؛ ژانگ و همکاران، ۲۰۰۹؛ بُوومان و همکاران، ۲۰۱۱؛ مُسِر و همکاران، ۲۰۰۹؛ مویر و همکاران، ۲۰۰۷؛ ویلامسِن و همکاران، ۲۰۰۹). مدل‌های آماری مورد استفاده برحسب ویژگی‌های برآورد کنندگی خود می‌توانند نتایج متفاوتی داشته باشند و علاوه برآن کارایی مدل‌های مختلف در برازش داده‌های ژنومی به شرایط آزمایش، نوع صفت، توزیع اثرات ژنی، خصوصیات جمعیت، ساختار ژنومی و … بستگی دارد. لذا شناسایی عوامل موثر در صحت برآورد ارزش‌های اصلاحی ضروری به نظر می‌رسد.
هرچند که انتخاب ژنومی می‌تواند منجر به بهبود پیشرفت ژنتیکی در برنامه‌های اصلاح نژادی شود اما به نظر می‌رسد محدودیت کلیدی آن هزینه تعیین ژنوتیپ باشد (هِیز و همکاران، ۲۰۱۲). این مشکل را می‌توان از طریق استنباط ژنوتیپی برطرف کرد. در این روش، حیوانات کاندیدا با بهره گرفتن از پانل کم تراکم SNP ها (پوشش پراکنده ژنوتیپ و هزینه پایین) و حیوانات مرجع با بهره گرفتن از پانل متراکم تعیین ژنوتیپ می‌شوند. سپس، سایر SNP هایی که در پانل متراکم حضور دارند ولی در پانل کم تراکم نیستند استنباط خواهند شد. ژنوتیپ‌های استنباط شده می‌توانند به‌منظور برآورد ارزش‌های اصلاحی ژنومی با بهره گرفتن از معادلات پیش‌بینی مورد استفاده قرار گیرند (هِیز و همکاران، ۲۰۱۲).
از روش‌های مختلف استنباط ژنوتیپی (Genotype Imputation) می‌توان به‌منظور ترکیب پنل‌های مختلف نشانگری و نیز بازیابی ژنوتیپ‌های ازدست‌رفته، استفاده نمود. همچنین می‌توان بر اساس یک نمونه معرف حیوانات (ژنوتیپ شده در تراکم بالا) پانل ژنوتیپ را از یک آرایه کمتر به یک آرایه بیشتر بسط داد (پاوچ و همکاران، ۲۰۱۳). صحت استنباط ژنوتیپی بستگی به عواملی چون نسبت ژنوتیپ‌های ازدست‌رفته، تعداد افراد و خویشاوندان تعیین ژنوتیپ شده با تراکم بالا، روش استنباط و تفاوت تعداد آرایه‌های پنل های نشانگری دارد.
در بسیاری از برنامه‌های اصلاح نژادی، صفات آستانه‌ای مانند موفقیت و شکست در آبستنی، حساسیت و مقاومت به بیماری‌ها، تعداد تلقیح به ازای آبستنی، دوقلوزایی، زنده‌مانی، صفات تیپ و … از مهم‌ترین صفات اقتصادی به‌شمار می‌روند. در بسیاری از سیستم‌های ارزیابی ژنتیکی، در تشکیل شاخص انتخاب حیوانات برتر هر دو دسته صفات پیوسته (مانند وزن بدن و تولید) و صفات آستانه‌ای (مانند چند قلوزایی و زنده‌مانی) را در نظر می‌گیرند. رفتار آماری اساس ژنتیکی صفات گسسته (آستانه‌ای) چندان واضح نیست زیرا ژن‌های متعدد، اثرات متقابل ژن‌ها و اثرات متقابل ژن و محیط در بروز این صفات دخیل‌اند (گُنزالِز رِسیو و فورنی،‌۲۰۰۱).
۲-۱- اهداف پژوهش

زبان مردم بامیان

هوی تچه‌ا^[۶۱] زائر چینی(کره ای الاصل) در سال ۱۰۹هجری از بامیان دیدن کرده و درباره زبان مردم بامیان میگوید:« که زبان این دره از زبان سایر دره ها فرق میکند».^[۶۲] مقدسی جغرافیدان قرن چهارم میگوید:
«زبان بامیان‏ و طخارستان نزدیک به بلخى است ولى کمى گرفتگى دارد.»^[۶۳]
مقدسی همچنین در ضمن بیان زبان خراسانیان، زبان مردم غرجستان و بامیان را دری دانسته و نوشته است:«بدانکه.. زبان مردم این هشت اقلیم [خراسان] عجمی است. برخی از آنها دری و دیگران پیچیده‌تراند. همگی آنها فارسی نامیده میشوند».^[۶۴]و در ادامه می نویسد:
زبان مردم بلخ شیرین ترین زبان‌ها است. زبان هرات وحشیانه است. زبان نیشابور برای داوری و زبان مروزی برای وزارت و زبان بلخی برای نامه نگاری سزاوار است. این زبانهای اصلی خراسان است و دیگران پیرو ایشانند و از آنها ریشه گرفته اند و بدانها باز میگردند. زبان غرج شار(غرجستان) میان زبان مرو و هرات است و زبان بامیان و طخارستان نزدیک به بلخی است و زبان مرو رود (مرغاب) و جوزجان نزدیک به بلخی و مروزی است… البته این زبان ها دری میباشد.^[۶۵]

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

اسناد مکتوب برجای مانده از مردم بامیان، مثل شش سند از بامیان‏ که یکى از آنها متعلق به سال ۶۰۷ ه .ق نشان می دهد که زبان مردم بامیان در سده‎های نخست دوره اسلامی فارسی بوده است..^[۶۶]
زین العابدین شیروانی (سیاح سده یازده و دوازده هجری) مینویسد:«بامیان عموماً فارسی زبان بوده است»^[۶۷]

ج. جغرافیای طبیعی

چنانچه گذشت، به طور کلی بامیان دردل رشته کوه هندو کش و در میان کوههای سر به فلک کشیده به فاصله تقریبی ۲۴۲ کیلومتر در شمال غربی کابل واقع شده ^[۶۸] و فصلهای سرمای آن طولانی است و به گفته هیون تسونگ (قرن هفتم) به دلیل همین سرمای طولانی، گندم در آنجا خیلی بی وقت به عمل می آید و به سبب سردی هوا میوه و گل کم است. چراگاههای سبز و وسیعی دارد که د رآن بز و گوسفند، گاو و اسب میچرند.^[۶۹] بامیان دارای ۶ ولسوالی(شهرستان)، ۲ علاقهداری(بخش داری) و ۳۲۶قریه میباشد که ولسوالی ها عبارتند از : شیبر، سیغان، کهمرد، یکاولنگ، پنجاب و ورس.^[۷۰]
مهمترین پدیده های طبیعی ولایت بامیان کوهها و آب های جاری د رمنطقه و معادن آن است که ذیلا به بررسی مهم ترین آنها می پردازیم:

ج/۱٫ کوههای ولایت بامیان

کوه بابا

بزرگترین سلسله جبال هزارستان که به مثابه ستون فقرات آن می باشد، کوههای بابا است که در جهت غرب بامیان کشیده شده است و تا ۲۰۰کیلومتر ادامه دارد و از آنجا به سفیدکوه، سیاه کوه، و تیربند ترکستان می‌پیوندد.^[۷۱] مرتفع ترین نقطه کوه بابا قله شاه فولادی، شاخه ای از کوه بابا است که در جنوب غرب بامیان قرار دارد و ارتفاع آن از ۵۹۱۴ تا۵۱۹۱ متر ثبت کرده اند . بعد از قله شاه فولادی قله زرد سنگ قرار دارد که ارتفاع آن ۴۶۷۴ متر میرسد.^[۷۲]

کوه عروس

از کوههای مشهور پنجاب می باشد ، که منبع آب برای تمام مناطقی است که در دامنه آن قرار دارد.^[۷۳] کوه میخ، کوه جوشه، مندل کوه از دیگر کوه‌های پنجاب است^[۷۴].

کوتل ها(گردنه ها)

به دلیل کوهستانی بودن ولایت بامیان راه‍‍‍های ارتباطی این شهر با دیگر نقاط از طریق گردنه های صعب‌العبور میگذردکه در گویش محلی به این گردنه ها کوتل میگویند.این گردنه ها معمولا نقش مهمی در اتباطات زمینی بین شهرستان‎ها(ولسوالی ها) دارد و معمولا به عنوان مرز طبیعی بین شهرستان‌ها (ولسوالی ها) میباشد. برخی از کوتل های مشهور منطقه بامیان از قرار زیر هستند:
کوتل شیبر: در مسیر بامیان-کابل قرار دارد.این کوتل مرز طبیعی بین ولایت بامیان وولایت پروان و حد فاصله ولسوالی شیخ علی و دره شنبل و شیبر میباشد. ارتفاع آن ۳۰۲۵متر تخمین زده شده است^[۷۵].
کوتل آجه گگ: در مسیر بامیان-بهسود حد فاصل این دو منطقه می‌باشد.این کوتل معبری بسیار قدیمی بین شمال و جنوب بوده است و بسیاری از رفت و آمدها بین شمال و بامیان با کابل و شهرهای جنوب از این کوتل انجام می‌شود^[۷۶].
کوتل آق رباط:در مسیر بامیان-سیغان حد فاصل این دو منطقه می باشد، این کوتل در ۲۰کیلومتری شمال غرب شهر بامیان قرار دارد.^[۷۷]
کوتل حوض شاه: در مسیر بامیان یکه و لنگ و حدفاصل حوض شاه و کوهی کنک و بند امیر می‌باشد و ارتفاع آن تخمین به ۳۰۹۲ متر می رسد^[۷۸].
کوتل بکک: در مسیر ی یکه و لنگ-پنجاب و مرز طبیعی شهرستان های (ولسوالی های) پنجاب و یکاولنگ می‌باشد.< sup>[۷۹]
کوتل صد برگ: حد فاصل سیاه دره یکه ولنگ و کرمان پنجاب است.^[۸۰]
کوتل قوناق: حد فاصل شهر ورس و شهر شهرستان، و مرز استان تازه تأسیس دایکندی و استان بامیان است.^[۸۱]
کوتل نرگس: بین منطقه گودر و نرگس پنجاو درمسیر شاهراه عمومی هرات- غور و کابل قرار دارد.^[۸۲]

ج/۲ . آب ها

بامیان از نظر منابع ابی بسیار مهم و غنی است.رودخانه ها و چشمه های فراوانی در این منطقه وجود دارد.چنانکه مقدسی اورده است: «چهار رودخانه از کوههای بامیان سرچشمه می‌گیرد: یکی از آنها داخل رود هند می شودو دومی ورو رود را سیراب می‌کند و سومی بلخ را سیراب می کند و چهارمی سیستان را و آنچه از آن فزونی کند، در دریاچه به نام زره جمع می شود. این رود خانه هایی که شمردیم، رودخانه های بزرگ است، اما رودخانه های کوچک و چشمه ها، هیچ کس جز خدا، از همه آنها آگاهی ندارد».^[۸۳]
مشهورترین رودهای بامیان به قرار زیر اند:

رود بامیان

رود بامیان از دامنه شمالی کوه بابا سرچشمه می‌گیرد و به سمت شمال به جریان می افتد . در این مسیر ازکل دره‌های مشرف بر بامیان چون دره کالو، دره ککرک، دره فولادی و دره شهیدان آبهای فراوانی به این رودخانه میپیوندد. این رود در نقطه «دو آب بلوله» با رود شیبر شنبل و رود دره شکاری یکجا میشود و با نیروی بیشتری به طرف «دو آب میخ زرین» پیش می رود^[۸۴].در این نقطه آب های دره اشرف، رود سیغان و کهمرد که ادامه رود آجر میباشد، نیز به این آب اضافه شده و همگی به سوی شمال، تا «دوشی» پیش میرود و در «دوشی» با رود «اندراب» یکی می‌شود ^[۸۵].

رود بند امیر

این رود، از چشمه معروف کُپرُدر شمال بند ذوالفقار(یکی از مجموعه بندهای موسوم به بند امیر) شروع میشود. طی مسافتی طولانی‌ از یکاولنگ به سوی بلخ پیش می رود و در مسیر راه، رودهای فرعی زیادی در یکاولنگ (مانند رودهای، دره علی، زارین، نیطاق، خشک دره، سبز دره، سچک، سرذولیج، دره چاشت، سرسیاه دره، سر مرغی)، به آن میریزد، تا این که در دهنه کاشان با آب کاشان و آب هایی که از مناطق مختلف بلخاب به آن می ریزد و آن راتقویت می کند، در نهایت به بلخ می رسد و به هیجده نهر تقسیم می گردد^[۸۶].

رود بند امیر

بند(سد ) امیر که سدی طبعی است، متشکل از چندین سد طبیعی میباشد که در ارتفاع سه هزار متری و در شمال کوه بابا در ۷۵ کیلومتری شمال غرب ولایت بامیان در ۳۴کیلومتری شهر یکاولنگ در اراضی آهکی به وجود آمده‌اند.آب بندها باتوجه به عمق زیادی که دارند باجذب اشعه خورشید رنگ نیلگون زیبایی به خود میگیرند. بند امیر شامل هفت سد کوچک و بزرگ می‌باشد، بنام بند ذوالفقار، بند پودینه، بند پنیر، بند هیبت، بند قنبر، بند غلامان و بند اسپی آب (سفید آب) ، بند ذوالفقار بزرگترین و بند اسپی آب کوچکترین آنها و زیباترین آنها بند هیبت است. گرچه با نبودن امکانات گردشگری، این بند، گردشگران بسیاری را به خود جذب کرده است .^[۸۷]

رود دره چاشت

رودی که به اندازه شش آسیاب آب دارد که همه این آبها از هفت عدد چشمه که از منطقه ای به همین نام میباشد، سرچشمه میگیرد. این رود در منطقه «پیشده»، نرسیده به دهنه دره چاشت، حوضچه بسیار بزرگی را موسوم به «جیهی میخو» تشکیل میدهد، که این حوضچه منظره زیبایی دارد. سرریز این حوضچه بارود بند امیر در دهنه دره چاشت به هم می پیوندد.^[۸۸]

ه. رود پنجاب

پنجاب محل اتصال پنج رود خانه می باشد. این پنج رود، از دره‌های نرگس، تگاب برگ، سیاه دره، غرغری، مُهرو تره پس، با همین نام ها به این منطقه ریخته و در یای پنجاب را تشکیل میدهد که بعد از پشت سر گذاشتن پنجاب به دریاچه هلمند میریزد.^[۸۹]

ی. رود ورس

رودهایی که از شهرستان ورس سرچشمه میگیرد مقدار حجم آب متفاوت بوده، ولی در فصل تابستان معمولا کم آب است.سرچشمه های این رودها عبارتنداز سراب و اسپید غو(سفید غو) و چیجین ، قوم برفی، و قوم یاری، که این رودها در منطقه ای بنام «رزک» به هم می پیوندد و به در یای هلمند میریزد.^[۹۰]

چشمه های معروف:

چشمه گدوب آب

در شهرستان ورس چشمه جوشانی معروف و جالب در قریه نوشخال دربخش پتاوجوی وجود دارد . این چشمه به چشمه گدوآب معروف است.^[۹۱]

چشمه شرشره

این چشمه در منطقه شیوقل ورس در قریه شینیه پژندور واقع شده است، که از درون کوهی بسیار بلند باحالت فشار فوران میکند، و بسیارصاف وشیرین و در عین حال دارای خاصیت طبی می باشد، برای امراض پوستی مفید است.^[۹۲]

چشمه بینی گاو