تعریف عملیاتی درآمد
میزان هزینه خانوار به طور تقریبی در ماه
میزان درآمد خانواده در ماه
وضعیت منزل مسکونی
– تعریف نظری متغیر مستقل سرمایه فرهنگی
«اصطلاح سرمایه فرهنگی باز نمای جمع نیروهای غیر اقتصادی مثل زمینه خانوادگی، طبقه اجتماعی، سرمایه گذاری‌های گوناگون و تعهدات نسبت به تعلیم و تربیت و منابع مختلف بوده که بر موقعیت آکادمیک (علمی یا تحصیلی) تأثیر می‌گذارد. این اصطلاح همچنین در قیاس با سرمایه اقتصادی و نظرات و قوانین و تحلیل مباحث مربوط به سرمایه داری رواج یافت» (روح الامینی۱۱۶،۱۳۶۸). از سوی دیگر، سرمایه فرهنگی به عنوان صلاحیت در فرهنگ، پایگاه‌ها، ایده‌ها و گرایش‌ها تعریف شده و اغلب یک ساز و کار مهم در بازار تولید سلسله مراتب اجتماعی در نظر گرفته می‌شود. بنا بر عقیده بوردیو، سرمایه اقتصادی می‌تواند برای صاحب خود، سرمایه فرهنگی و اجتماعی نیز باز تولید و ایجاد کند (همان منبع،۱۱۸).

«سرمایه فرهنگی از نظر بوردیو شامل کالاها، مهارت‌ها و انواع دانش‌ها نظیر دانستن موسیقی، هنرهای گوناگون، نوع کالاهای مصرفی و اغذیه مورد استفاده و غیره است که سبک زندگی جزیی از سرمایه فرهنگی است»(ریتزر۷۲۵،۱۳۷۴).
بوردیو سه شکل از اشکال سرمایه فرهنگی را از هم متمایز می‌کند: ۱- سرمایه فرهنگی تجسم یافته، ۲- سرمایه فرهنگی عینیت یافته، ۳- سرمایه فرهنگی نهادینه شده.
تعریف عملیاتی سرمایه فرهنگی:
سرمایه فرهنگی نهادینه شده: که به صورت اعتبارات یا کیفیات علمی یک فرد شناخته می‌شود که برای سنجش این سرمایه می‌توان مدارک تحصیلی و موقعیت شغلی فرد و خانواده‌اش اندازه گیری کرد.

• • تحصیلات فرد

• • تحصیلات پدر

• • تحصیلات مادر

• • تحصیلات همسر

• • شغل فرد

• • شغل پدر

• • شغل مادر

• • شغل همسر

سرمایه فرهنگی عینیت یافته: مجموعه میراث‌های فرهنگی مانند شاهکارهای هنری، تکنولوژی ماشینی و قوانین علمی که به صورت کتب، اسناد و اشیاء در تملک اختصاصی افراد و خانواده‌هاست.

• • امکانات لازم برای مطالعه

• • در اختیار داشتن ابزارها و کارهای هنری

• • تعداد نوشته‌ها و کتاب‌ها

• • داشتن آلات موسیقی

سرمایه فرهنگی تجسم یافته:را با مهارت‌های فرهنگی و هنری فرد و همچنین میزان صرف وقت برای امور فرهنگی اندازه گیری می‌کنیم.

• • اشتراک روزنامه و مجلات

• • بازدید از موزه،اماکن تاریخی و مذهبی

• • میزان مهارت فرد در هنرهای گوناگون نظیر : موسیقی، تئاتر، نویسندگی…..

• • مهارت فرد در سایر زبان‌های موجود غیر از زبان مادری

• • میزان وقت اختصاصی فرد به فعالیت‌هایی مثل مطالعه کتاب، مطالعه روزنامه، مطالعه مجله

• • استفاده از سایت‌های تخصصی – علمی اینترنت

• • رفتن به سینما

۳ – ۹روش تجزیه و تحلیل داده‌ها:

پس از تکمیل پرسشنامه داده‌های جمع آوری شده را کد گذاری کرده و کدها را وارد رایانه نموده، سپس با بهره گرفتن از نرم افزار SPSS به تجزیه و تحلیل داده‌ها پرداخته می‌شود. تجزیه و تحلیل داده‌ها در دو سطح «آمار توصیفی» و «آمار استنباطی» صورت می‌گیرد. در سطح آمار توصیفی، کلیه متغیرهای مستقل و همچنین متغیر وابسته در قالب جداول فراوانی مطلق و نسبی توصیف می‌شوند. در سطح آمار استنباطی با توجه به وجود یا عدم وجود تغییرات هم‌زمان بین متغیرهای تحقیق از ضریب همبستگی پیرسون،خی دو،کندال،تحلیل واریانس و رگرسیون چندگانه استفاده کرده‌ایم و در قسمت آخر آزمون فرضیه‌ها، رگرسیون و تحلیل مسیر با تفسیر بیان شده است.

فصل چهارم

تجزیه و تحلیل داده‌ها

پیشگفتار
یکی از وظایف تحلیل پیمایش توصیف مجموعه ای از موردهاست . گذشته از این محققان در پی علل پدیده‌ها هم هستند . تحلیل گر پیمایشی با مقایسه موردها در پی پیدا کردن علل بر می‌آید. به عبارت دیگر محقق پیمایشی با بررسی تغیرات متغیر بر حسب موردها و جستجوی ویژگی‌های دیگری که به طور منظم با آن پیوند دارد ، در پی شناخت علل پدیده‌ها بر می‌آید . بدین ترتیب هدف تحقیق پیمایشی آن است که با مقایسه دقیق ویژگی‌های مختلف موردها به استنباط عللی نائل آید. زمانی یک پژوهش پیمایشی به چنین نتیجه ای می‌رسد که علاوه بر جمع آوری دقیق اطلاعات ،در استفاده از آزمون‌های مناسب برای داده‌ها نیز دقت کند. وبا توجه به خصوصیات داده‌هایمان از آزمون‌های مناسب برای سنجش و تجزیه و تحلیل استفاده کنیم. با توجه به سطح سنجش متغییر ها و شرایط حاکم بر داده‌های گرداوری شده (مثل نرمال بودن و نبودن و غیره…)از آزمون‌هایی چون :ضریب همبستگی پیرسون،خی دو،کندال،تحلیل واریانس و رگرسیون چندگانه استفاده کرده‌ایم.

۲-۲-۲-۲ دیدگاه ژنتیکی
۲۰
فصل دوم: پیشــینه پژوهــش
در تحقیقاتی که دوقلوهای یک تخمکی را با دوقلوهای دو تخمکی مقایسه کردند، میزان توارثپذیری ۴۸/۰ تا ۶۱ /۰ به دست آمد. این بدان معنی است که وراثت حداقل نیمی از تنوع در آسیبپذیری در برابر اختلالهای خوردن را توجیه میکند ( هالجین و ویتبورن، ۱۳۸۸). همینطور نشان داده شده است که بستگان فرد مبتلا به اختلالات خوردن در طول عمرشان ۱۰ برابر بستگان یک فرد عادی در معرض خطر ابتلا به اختلالات خوردن هستند (باکانو، بولیک، کلومپ، فیشر، هلمی، کیل، ۲۰۰۵)^[۹۲]. اگر چه محققان مناطقی مرتبط بر روی کروموزمهای ۱، ۳، ۴ و بر روی بازوی کوتاه کروموزوم ۱۰ را به ترتیب در رابطه با بیاشتهایی عصبی و پراشتهایی عصبی شناسایی کردهاند، این نتایج نیاز به بررسیهای بیشتر دارد (دالی^[۹۳]، ۲۰۱۱ ). جنس مؤنث مهمترین عامل خطرساز بالقوه برای ابتلا به اختلالات خوردن است. اما هنوز به طور دقیق مشخص نشده است که این ارتباط ناشی از عوامل زیستی یا عوامل اجتماعی است( دالی، ۲۰۱۱ ).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۲-۲-۲-۳ عوامل محیطی
محیط نقش مهمی در پیدایش بعضی اختلالات خوردن دارد. به طور مثال نشان داده شده است که مادران کودکانی که بعدها مبتلا به اختلالات خوردن می شوند، طی بارداری در معرض استرس بیشتری بودهاند. اتفاقات حین زایمان (مثل هماتوم سفال) یا زایمان زودرس، شانس بروز اختلالات خوردن را افزایش می دهد. برخی از عوامل محیطی مرتبط با اختلالات خوردن عبارت از تجارب زیان بار عمومی مانند مورد بی توجهی قرار گرفتن از جانب دیگران، سوء استفاده فیزیکی یا جنسی و تجارب زیان بار مرتبط با غذا و وزن مانند رژیم گرفتن خانواده، چاقی کودکی یا والدین، نظرات انتقادی خانواده یا دیگران نسبت به غذا خوردن و شکل بدن فرد یا فشارهای شغلی برای لاغر بودن می باشند ( دالی، ۲۰۱۱ ).
۲-۲-۲-۴ دیدگاه روانشناختی
۲۱
فصل دوم: پیشــینه پژوهــش
از دیدگاه روانشناختی، اختلالهای خوردن در جوانانی ایجاد میشوند که از آشوب و عذاب درونی زیاد رنج میبرند و دل مشغول مسایل جسمانی میشوند و برای اینکه احساس آرامش و حمایت شدن کنند، به غذا روی میآورند. افراد مبتلا به اختلالات خوردن در درک کردن هیجانهای خود و نامیدن آنها مشکل دارند، و به مرور زمان یاد میگیرند که خوردن میتواند وسیلهای را برای حل و فصل کردن حالتهای هیجانی ناخوشایند و مبهم تأمین کند (لئون، فولکرسان، پری و ایرلی- زالد، ۱۹۹۵)^[۹۴]. پژوهشگران برای آگاه شدن از ایجاد واکنش خوردن نابهنجار به عذاب درونی، مخصوصأ به این واقعیت توجه کردهاند که برخی از زنان مبتلا به پرخوری عصبی، سابقهی سوءاستفاده شدن جنسی و جسمی در کودکی داشتهاند (آندروز، والنتین و والنتین، ۱۹۹۵)^[۹۵] .
پژوهشگرانی که روابط بین تجربیات صدمه دیدن در کودکی و وارد کردن آسیب جسمانی به خود در سنین بالاتر را بررسی میکنند، سعی دارند از ارتباط زیست- شیمیایی احتمالی بین سوءاستفاده شدن در دوران کودکی و اختلالهای خوردن آگاه شوند. به نظر میرسد هر دو، اختلالهایی را در سروتونین در بر داشته باشند، اما سوءاستفاده شدن با کاهش در کورتیزول-هورمون استرس- نیز ارتباط دارد (استیگر و همکاران، ۲۰۰۱)^[۹۶].
نظریههای روانشناختی زیادی به منظور توضیح چگونگی ایجاد و تداوم اختلالات خوردن ارائه شده است. تبیینهای روانتحلیلگرانهی اولیه، بیاشتهایی را دفاعی در برابر تهدید تکانههای جنسی تلقی میکردند که در نتیجه بلوغ، بیدار میشوند. بعدها دو عامل برای شکلگیری و رشد اختلالات خوردن مورد تأیید قرار گرفت: ترسهای ناشی از بلوغ و کشمکشهای مربوط به استقلال. برای مثال آرتور کریسپ^[۹۷] (۱۹۸۳) معتقد است که افراد مبتلا به بیاشتهایی عصبی به صورت ناخودآگاه بلوغ جسمی را با طرد و رها شدگی برابر میدانند. از طرف دیگر هیلدبروچ^[۹۸] (۱۹۸۸) دختر مبتلا به بیاشتهایی عصبی را به عنوان فردی توصیف میکند که در یک خانواده سرکوبگر در تلاش برای اظهار وجود است. بر اساس دیدگاه وی، مادر دختری که در آینده به بیاشتهایی عصبی دچار میشود، نیازهای عاطفی کودک خود را به صورت همدلانه درک نمیکند. به این معنی که مادر بیش از آنکه پاسخگوی نیازهای اساسی کودک باشد، بر اساس نیازهای خود نسبت به کودک واکنش نشان میدهد. در نتیجه کودک از متمایز کردن ادراکات خود در خصوص احساسات بدنی و حالتهای هیجانی ناتوان میماند. همچنین مادر که به شدت به دلبستگی کودک وابسته است، او را از استقلال محروم میکند. در نهایت کودک احساسات خود را به شکلی ابراز میکند که معتقد است دیگران از او انتظار دارند، نه آنگونه که خود احساس میکند (میکوچی، ۱۳۸۴).
در دیدگاه روانشناختی، عوامل شناختی را با اختلالهای خوردن مرتبط میدانند. طبق نظریههای شناختی، افراد مبتلا به اختلالهای خوردن به مرور زمان، به علت مقاومت کردن در برابر تغییر دادن فرایندهای فکرشان، در دام الگوهای بیمارگون خود گرفتار میشوند (میزس^[۹۹] و کریستانو^[۱۰۰]، ۱۹۹۵). آنها به جای حل کردن مشکلات، از آنها اجتناب میکنند؛ به جای ارزیابی واقعگرایانه، به تفکر کامرواسازی متوسل میشوند و حتی زمانی که گرفتار مشکلی جدی هستند، در صدد حمایت اجتماعی برنمیآیند (تروپ^[۱۰۱]، هولبری^[۱۰۲]، ترولر^[۱۰۳] و تریزور^[۱۰۴]، ۱۹۹۴).
۲۲
فصل دوم: پیشــینه پژوهــش
دیدگاه سنتی نظریهپردازان سیستمهای خانواده این است که برخی از دخترها برای تأکید کردن بر استقلال خود از خانواده بیش از حد دخالت کننده، به بیاشتهایی عصبی مبتلا میشوند (مینوچین^[۱۰۵]، روزمن^[۱۰۶] و بیکر^[۱۰۷]، ۱۹۷۸).
۲۳
فصل دوم: پیشــینه پژوهــش
مینوچین و همکاران (۱۹۷۸) مطرح کردند که خانواده های مبتلا به AN معمولأ چهار ویژگی مهم را به نمایش میگذارند: ۱) در هم تنیدگی: روابط موجود در این خانواده ها با نبود فاصله عاطفی مناسب و مداخله افراطی در زندگی یکدیگر ویژگی پیدا میکند. ۲) حمایتگری افراطی: اعضای خانوادهای که در آن AN وجود دارد، بیش از حد حامی و نگران یکدیگر هستند. آنها با وسواس مراقب هستند که به احساسات یکدیگر لطمه نزنند و در این زمینه، ممکن است دردسر زیادی تحمل کنند تا در بین آنها تضادی رخ ندهد. این خانواده ها نسبت به بروز هر نوع علامتی از تألم در یک عضو بسیار حساس هستند و به سرعت برای رفع تنش دست بکار میشوند. به این ترتیب، مانع از آن میشوند که عضو خانواده توانایی خود را بکار گیرد و روش غلبه بر استرس را بیاموزد.
۳) انعطافناپذیری: این خانواده ها شدیدأ به حفظ موقعیت خود تعهد دارند. تغییر را تهدیدکننده میدانند و اغلب آن را انکار میکنند. ۴) درگیر شدن نوجوانهای مشکلدار در تضادهای والدین: در این خانواده ها که به طور افراطی از تضاد با یکدیگر اجتناب میکنند، وقتی نوجوان دچار بیاشتهایی روانی میشود، والدین برای فرار از تضاد به نوجوان مشکلدار متوسل میشوند. به این ترتیب به جای توجه به تضادها سرپوش میگذارند. سایر نظریههای خانواده، بر این پایه استوارند که بیاشتهایی عصبی به عنوان راهی برای حفظ تعادل حیاتی خانواده بروز میکند ( میکوچی، ۱۳۸۴). از نظر خانوادگی گاهی مادر افسرده است و از نظر هیجانی پاسخگو نیست، یا اینکه والدین رفتار غیرقابل پیشبینی دارند که بر حس ایمنی کودک اثر میگذارد. گاهی عدم توجه پدر میتواند منجر شود که دختر نوجوان در تلاش برای جلب توجه پدر، بر ظاهرش تأکید بیمورد داشته باشد. گاهی نیز یکی یا هر دو والد، رشد فردی کودک را تشویق نمیکنند. بنابراین کودک هنگام رسیدن به سن مناسب تفرد، فاقد ظرفیت درونی برای مدیریت فرایند جدا شدن و فردیسازی است. گاهی والدین تأکید زیادی بر ظاهر دارند یا اینکه دارای ویژگیهایی هستند که به طور ناخواسته در رشد بیاشتهایی عصبی سهیم است. مثلأ حفظ ازدواج والدین وابسته به وجود کودک است و رشد کودک میتواند تهدیدی برای این ثبات باشد. کودک به صورت ناهشیار کودک باقی ماندن را انتخاب میکند چرا که بیاشتهایی میتواند توجه والدین را به یک مشکل مشترک (یعنی نجات فرزندشان) منحرف کند (رومنی،۲۰۰۹).
از دیدگاه اجتماعی- فرهنگی گستردهتر، عامل اصلی در ایجاد اختلالهای خوردن، نگرشهای جامعه نسبت به خوردن و رژیم گرفتن است. آرمانی کردن لاغری توسط جامعه، باعث میشود که خیلی از نوجوانان دختر، زیبایی را با هیکل ترکهای برابر بدانند. هنگامی که دختر نوجوان بزرگتر میشود، مجله ها را میخواند، با دوستانش صحبت میکند، تلویزیون میبیند و به سینما میرود و مکررأ با زیباتر نشان دادن لاغری روبهرو میشود. همهی اینها در دورهی رشدی اتفاق میافتند که افراد به نحوهای که دیگران آنها را برداشت میکنند، دل مشغول میشوند، مفهومی که (( خود اجتماعی)) نامیده میشود (استریگل- مور^[۱۰۸]، سیلبراستین^[۱۰۹] و رودین^[۱۱۰]، ۱۹۹۳).
۲۴
فصل دوم: پیشــینه پژوهــش
در بین بسیاری از نظریههای روانشناختی، نظریه شناختی- رفتاری مؤثرترین نظریه در ایجاد درمانی مبتنی بر شواهد بوده است. بر اساس این نظریه، حساسیت بیش از حد روی غذا خوردن، شکل بدن و وزن، نقش محوری را در تداوم اختلالات خوردن بازی میکند (فیربورن^[۱۱۱]، کوپر^[۱۱۲]، شافرن^[۱۱۳]، ۲۰۰۳). نظریههای شناختی- رفتاری اختلالات خوردن، بر نقش نگرشها و باورهای مربوط به وزن، شکل و خوردن در شکلگیری و تداوم اختلالات خوردن و علایم آن تأکید میکنند. این باورها عمومأ در افکار خودآیند راجع به وزن، شکل و خوردن منعکس میشود. مطالعات کوپر، کوهن-توی^[۱۱۴]، تود^[۱۱۵]، ولز^[۱۱۶] و تووی (۱۹۹۷) و رز^[۱۱۷]، کوپر و ترنر^[۱۱۸] (۲۰۰۶) اهمیت این باورها را در بروز اختلالات خوردن تصدیق میکنند. به هر حال، وجود افکار خودآیند منفی و باورهای نامطلوب مربوط به شکل و وزن ممکن است توضیحات شناختی مناسبی برای اختلالات خوردن فراهم کنند (رز و همکاران، ۲۰۰۶). چند مدل شناختی- رفتاری برای رشد و تداوم ED که شاید مدل فیربورن (۱۹۹۷) معتبرترین آنها باشد، ارائه شده است. این مدل پیشنهاد میکند که محدودیت مصرف غذا که مشخصه شروع ED است، دو منبع اصلی دارد. ۱) نیاز به احساس تحت کنترل داشتن زندگی است که بر روی کنترل غذا خوردن منتقل میشود. این نیاز به کنترل در افرادی که مضطرب، کمالگرا یا فاقد عزت نفس هستند، بیشتر است.
۲۵
فصل دوم: پیشــینه پژوهــش
۲) اهمیت بیش از حد قائل شدن برای شکل و وزن در افرادی است که به دلیل تجربیات قبلی (یا به علت تغییرات ظاهری که در دوره بلوغ رخ میدهد) نسبت به ظاهرشان حساس هستند. هر دو مورد به کاهش مصرف غذا و کم کردن وزن منجر میشوند. پس از آن، دیگر فرآیندها در خدمت تداوم ED هستند (گوورز و گریین، ۲۰۰۹).
۲-۳ سوءاستفادهی دوران کودکی
۲۶
فصل دوم: پیشــینه پژوهــش
هرگونه رفتاری که آزار عمدی فیزیکی، هیجانی، جنسی و یا سهلانگاری و غفلت نسبت به کودک در پی داشته باشد، کودک آزاری محسوب میشود( سازمان بهداشت جهانی )^[۱۱۹]. آثار روانشناختی طولانی مدت کودک آزاری بروز مشکلات رفتاری و روانشناختی عمده در دوران نوجوانی و بزرگسالی است (کریستوفرسون، پولسن و نیلسن، ۲۰۰۳ )^[۱۲۰]. هر روزه هزاران کودک و نوجوان سوزانده شده، کتک میخورند، گرسنگی میکشند و مورد شکنجه و آزار جنسی قرا میگیرند و یا توسط مراقبین خود مورد بدرفتاری قرار میگیرند. برخی از کودکان آماج اشکال مختلف آزار جنسی یا جسمی قرار نمیگیرند اما از آزار روانشناختی مثل طرد شدن، مورد تمسخر قرار گرفتن و ترسانده شدن رنج میبرند( محمدخانی، محمدی، نظری و صلواتی، ۱۳۸۱ ). طبق سومین مطالعه ملی بروز کودک آزاری و غفلت ( محـمدخانی و همکاران، ۱۳۸۱ )، تقریبأ ۲ تا ۳۵ درصد وکودکان مورد بدرفتاری قرار گرفته اند و از یک صدمه جدی جسمانی یا روانی- عاطفی در اثر آزار، رنج میبرند. همهگیر بودن مشکل کودک آزاری و افزایش گزارشات مربوط به صدمات و آسیبهایی که متوجه کودکان است، دولتهای جهان را بر آن داشته است تا توجه جدیتری به حقوق کودکان داشته باشند. تصویب پیمان نامه جهانی حقوق کودک به عنوان یک توافق جهانی در سال ۱۹۸۹ میلادی شاهدی برای این تلاشها در جهت تضمین بقا و رشد، تحصیل و سلامتی و همچنین حمایت از کودکان در برابر انواع سوءرفتارهای جسمی، جنسی یا بهره کشی از آنها در کار و جنگها است (رحیمی و قاسم زاده، ۱۳۷۷ ).
هر چند پدیده کودک آزاری از اعصار دور در جوامع انسانی وجود داشته، لیکن تنها در سال های اخیر به صورت علمی مورد توجه قرار گرفته و مبارزه با آن به تدریج آغاز گشته است.آزار کودکان درسطوح و به اشکال مختلفی از جمله، آزار جسمی مانند کتک زدن یا انواع تنبیه های بدنی،آزار روانی و عاطفی مانند بیتوجهی، غفلت از برآوردن نیازهای اولیه کودکان، و آزار جنسی در بیشتر جوامع امروزی وجود دارد (بارکر، ۱۹۹۰). هیچ آمار دقیقی از بروز کودک آزاری در دست نیست. آمارهای فراوان وقوع کودک آزاری در خلال سالیان، دستخوش تغییرات قابل توجهی شده است. تخمینهای گوناگونی از چند هزار تا چندین میلیون در این مورد وجود دارد. به هر حال مسلم است که میزان وقوع کودک آزاری بسیار بالاست(واکر^[۱۲۱]، ۱۹۸۸). تخمین زده شده که سالانه حدود ۱۰۰۰ تا ۵۰۰۰ کودک بر اثر کودک آزاری جان خود را از دست می دهند. میانگین سن کودکانی که مورد بدرفتاری واقع می شوند ۱۴/۷ سال و میانگین سن کودکانی که بر اثر آزارگری میمیرند ۶۱/۲ سال است (کریتن^[۱۲۲]، ۱۹۸۷).
۲۷
فصل دوم: پیشــینه پژوهــش
از آنجا که انجام پژوهشهای تجربی کنترلشده در مورد کودکآزاری غیرممکن است، لذا غالب پژوهشهایی که در این زمینه صورت گرفته، گذشتهنگر هستند. بعضی از تحقیقات نشان دادهاند که کودک آزاری و مخصوصاً سوء استفاده جنسی، به ویژه در سنین پایین میتواند موجب مسائلی چون مشکلات رفتاری، مسائل اجتماعی، اشتغال ذهنی با مسائل جنسی، کاهش توانایی های شناختی و پیشرفت تحصیلی، بیاعتمادی، کاهش کنترل تکانه ها، مکانیزم های دفاعی ضعیف یا ناپخته، تحول نایافتگی خود، وابستگی، افسردگی، خشم و احساس گناه گردد (اینبندر^[۱۲۳] و همکاران، ۱۹۸۹).
یک باور تقریباً همگانی وجود دارد که تنبیه بدنی را شیوه ای مناسب برای تربیت بچه ها می دانند. تقریباً نصف والدین آمریکایی برای اصلاح بد رفتاری بچه های خود به تنبیه بدنی متوسل می شوند (صدیق سروستانی، ۱۳۸۵). بر طبق آمار موجود، سالانه حدود سه میلیون کودک (چهار درصد تمام کودکان زیر ۱۷ سال) به شدت مورد ضرب و جرح قرار می گیرند(لوین^[۱۲۴] ،.(۱۹۹۵ طبق گزارش ادارۀ خدمات بهداشتی و انسانی آمریکا^[۱۲۵]، در سال ۲۰۰۰ از هر ۱۰۰۰کودک آمریکایی ۳۰ نفر مورد غفلت و۱۸نفر مورد آزار جسمی، جنسی و روانی قرار گرفته اند.عوامل عمده خشونت خانوادگی را فشار روانی، فقر، ارزش های پدرسالارانه، بیماری روانی و اختلال شخصیتی ذکر کرده اند (وندنبرگ^[۱۲۶]، ۲۰۰۴). انزوا، بیکاری، مشکلات خانوادگی، بی سوادی و فقدان مهارتهای سرپرستی نیز از جمله علل کودک آزاری مطرح شده اند (تیو^[۱۲۷]، ۲۰۰۱). اگرچه هیچکدام از دو فرد آزارگر دقیقاً مانند هم نیستند اما، عوامل مشترکی جهت شناسایی آزارگران مستعد وجود دارد. بسیاری از مطالعات نشان می دهند که احتمال کودک آزاری در والدین با سابقه افسردگی، اضطراب، مشکلات سلامت روانی و عمومی بیشتر است ( از جمله: میلر و پرین^[۱۲۸]، ۱۹۹۷ ؛ کوهی^[۱۲۹]، ۲۰۰۶ ؛ پیتمن و باکلی^[۱۳۰]، ۲۰۰۶ ).
۲۸
فصل دوم: پیشــینه پژوهــش
پژوهشهای بسیاری ( ازجمله: هیلدیارد و ولف^[۱۳۱]، ۲۰۰۰) به بررسی ویژگیهای خاص کودکان آزاردیده پرداختهاند. در یک مطالعه معلوم شد که کودکان مورد غفلت قرار گرفته کمتر در تعاملات اجتماعی با سایر کودکان شرکت می کنند، سازگاری اجتماعی و تحصیلی این کودکان ضعیف بوده و به طور مداوم از تعاملات دوری میکنند. همچنین، پولاک و سیکچتی، هورنانگ و رید^[۱۳۲] ( ۲۰۰۰ ) در تحقیقی بر روی کودکان مورد غفلت قرار گرفته متوجه شدند کودکانی که از لحاظ جسمی و روانی مورد غفلت واقع شده اند، نسبت به همسن و سالان خود، مشکلات قابل توجهی در سازگاری شخصی و هیجانی، رشد شخصیت و تعدیل و تنظیم هیجانات خود دارند. به علاوه، ایرلند، اسمیت وتورنبری ^[۱۳۳](۲۰۰۲) در مطالعه گروهی از نوجوانان دریافتند که آزارهای دوران کودکی با رفتارهای ناسازگارانه و ضداجتماعی و عدم سازش با همسالان در نوجوانی رابطه دارد. سرزنش خود، احساس گناه به خاطر حادثه رخ داده و مشکل درتنظیم هیجانات از دیگر مشکلات کودکان آزاردیده است. کودکانی که مورد آزار قرار میگیرند عزت نفس و اعتماد به نفس پائینی دارند و خود را کمتر از دیگران می دانند (مارگولین^[۱۳۴]، ۲۰۰۰). متخصصان بالینی و محققان مطرح کردهاند که آسیب و سوءاستفادهی دوران کودکی به ویژه سوءاستفادهی جنسی می توانند به صورت نیرومندی اختلالات خوردن بعدی را تبیین نمایند (رورتی و یاگر ۱۹۹۶ )^[۱۳۵] .
رشد کردن و بزرگ شدن در یک محیط سوء استفادهگر میتواند ارتباطات بالقوه متعددی با مدل تنظیم هیجان در ایجاد نشانگان ED داشته باشد( برلین و کسیدی، ۲۰۰۳ ؛ شیپمن، ۲۰۰۷ ؛ اسپینراد ، استیفتر ، دونلان مککال و ترنر، ۲۰۰۴ ). در بزرگسالان، سوءاستفادهی هیجانی دوران کودکی ( CEA ) گزارش شده توسط فرد با بازداری هیجانی و سبک اجتنابی فرد و عدم پذیرش هیجانی مرتبط است. به طور خلاصه، سوء استفاده هیجانی با الگوهای غیرانطباقی تنظیم هیجان در هر دو دورهی کودکی و بزرگسالی ارتباط دارد. همانگونه که آسیب شناسی خوردن به عنوان نتیجه تلاشهای ناکارآمد تنظیم هیجان مفهوم سازی شده است، بنظر میرسد که CEA تأثیر غیر مستقیمی در آسیب شناسی خوردن بعدی از طریق رشد این مهارتهای تنظیم هیجان ناکارآمد، داشته باشد. گیلبا- اسکچمن^[۱۳۶] و همکاران (۲۰۰۶) دریافتند افراد کم اشتها در قیاس با افراد پراشتها از آگاهی هیجانی کمتری برخوردارند در مقابل، افراد پراشتها نسبت به کم اشتها در تنظیم هیجانات خود مشکلات بیشتری نشان دادهاند.
۲۹
فصل دوم: پیشــینه پژوهــش
۲-۴ تنظیم هیجان
۳۰
فصل دوم: پیشــینه پژوهــش
هیجان وضعیت پیچیده یی است در پاسخ به تجربه های دارای بار احساسات. هر هیجان شدید حداقل شش مؤلفه دارد ( فریجدا^[۱۳۷]، ۱۹۸۶؛ لازاروس، ۱۹۹۱). مؤلفه های هیجان عبارتند از: ۱) تجربهی شخصی و ذهنی هیجان. ۲) پاسخهای جسمانی درونی، به ویژه آنهایی که با دستگاه عصبی خودمختار ارتباط دارند. ۳) شناختهای شخص در بارهی هیجان و موقعیتهای مرتبط با آن. ۴) جلوههای چهره. ۵) واکنشهای شخص به هیجان. ۶) گرایش به اعمال معین. هیچ یک از این مؤلفه ها به تنهایی گویای حالت هیجانی نیست، بلکه ترکیبی از همهی آنهاست که هیجان معینی را به وجود میآورد. علاوه بر این هریک از این مؤلفه ها ممکن است بر دیگر مؤلفه ها اثر بگذارد (زمینه روانشناسی هیلگارد، ترجمه محمدنقی براهنی و همکاران، ۱۳۸۵).
تنظیم هیجـان به عنوان یکی از متغیـرهای روانشناختی، مورد توجه بسیاری از پژوهشگران قرار گرفته اســت ( گلمن^[۱۳۸]، ۱۹۹۵؛ شاته^[۱۳۹] و همکاران، ۱۹۹۸؛ مایر، کاروسو و سالووی^[۱۴۰]،۱۹۹۹ ).
شواهد زیادی نشان میدهند که تنظیم هیجانی با موفقیت یا عدم موفقیت در حوزه های مختلف زندگی مرتبط است (شاته، مالو^[۱۴۱]، تورستنسون^[۱۴۲]، بولار ^[۱۴۳]و روک^[۱۴۴]، ۲۰۰۷؛ جاکوبس^[۱۴۵] و همکاران، ۲۰۰۸). تنظیم هیجان نقش مهمی در سازگاری ما با وقایع استرسزای زندگی دارد. نتایج پژوهشها نشان داده اند که ظرفیت افراد در تنظیم مؤثر هیجان ها بر شادمانی روانشناختی، جسمانی و بینفردی تأثیر میگذارد (گروس^[۱۴۶]، ۱۹۹۹؛ کلینگر^[۱۴۷]، ۱۹۹۳؛ ریف و سینگر^[۱۴۸]، ۱۹۹۶).
۳۱
فصل دوم: پیشــینه پژوهــش
تنظیم هیجان بعنوان فرایند آغاز، حفظ، تعدیل و یا تغییر در بروز، شدت یا استمرار احساس درونی و هیجان مرتبط با فرایندهای اجتماعی- روانی، فیزیکی در به انجام رساندن اهداف فرد تعریف میشود ( ویمز و پینا^[۱۴۹]، ۲۰۱۰). در واقع تنظیم هیجانی تنها سرکوب هیجان ها نیست، بلکه شخص نباید همیشه در یک حالت آرام و ساکن از برانگیختگی هیجانی قرار داشته باشد. در عوض تنظیم هیجانی، شامل فرایندهای نظارت و تغییر تجربیات هیجانی شخص است (تامپسون، ۱۹۹۴ ). هیجانات دارای کیفیت بالایی هستند به این صورت که میتوانند باعث واکنش مثبت یا منفی در افراد شوند. اگر متناسب با موقعیت و شرایط باشند باعث واکنش مثبت و در غیر اینصورت باعث واکنش منفی میشود. بنابراین زمانی که هیجانات شدید میشوند یا طولانی میشوند و یا با شرایط سازگار نیستند آن زمان نیاز به تنظیم کردن آنها لازم است (گروس، ۱۹۹۸ ). تنظیم هیجان به معنای تلاش افراد برای تأثیر گذاشتن روی نوع، زمان و چگونگی تجربه و بیان، تغییر طول دوره یا شدت فرایندهای رفتاری، تجربی و یا جسمانی هیجانها است و به طور خودکار یا کنترل شده، هشیار یا ناهشیار و از طریق به کارگیری راهبردهای تنظیم هیجان انجام میگیرد، راهبردهایی مانند باز ارزیابی، نشخوار فکری، خود اظهاری، اجتناب و باز داری (سلون، کرینگ^[۱۵۰]،۲۰۰۷ ؛ موس^[۱۵۱]، اورز^[۱۵۲]، ویلهلم^[۱۵۳] و گروس^[۱۵۴]، ۲۰۰۶ ).
شواهدی دال بر رابطه بین برخی از عوامل فردی و خانوادگی با عدم سلامت روان و مشکلات هیجانی وجود دارد (استاکر^[۱۵۵] و همکاران، ۲۰۰۷ و شک، ۱۹۹۰، به نقل از شریفی، ۱۳۸۲). در واقع عوامل خانوادگی میتوانند میانجی رابطه بین مشکلات هیجانی و راهبردهای تنظیم هیجان باشند (صالحی و همکاران، ۱۳۹۰). همچنین، گارنفسکی^[۱۵۶] و کراج^[۱۵۷] و اسپینهاون^[۱۵۸] (۲۰۰۰ و ۲۰۰۱) رابطه روشنی بین تجربه های حوادث منفی، راهبردهای تنظیم شناختی هیجان و آسیبهای روانی و مشکلات هیجانی بدست آوردند. آنان نشان دادند که استفاده از برخی راهبردهای تنظیم هیجان، روی تجربهی هر فرد از حوادث منفی زندگی تأثیر میگذارد. هیجانها در خدمت اهداف هستند و تنظیم هیجان از طریق مهار و مدیریت هیجانهای ناخوشایند و دردآور به دستیابی به اهداف کمک میکنند. طبق نظر کوپ، تنظیم هیجان شامل تعدیل کردن، مدارا کردن با هیجان و ثابت نگه داشتن هیجان میباشد. دنهام^[۱۵۹] (۱۹۹۸) معتقد است هنگامی نیاز به هیجان احساس میشود که حضور مداوم یا عدم حضور هیجانها در دستیابی به اهداف خلل وارد کند. تنظیم هیجان نتیجه ترکیب فرایندهای رفتاری، شناختی و هیجانی است. جرمن^[۱۶۰] و همکاران تنظیم هیجان را راهبردهای مورد استفاده در کاهش، افزایش، سرکوب و یا ابقای هیجان میدانند و معتقدند تنظیم هیجان از ویژگیهای ذاتی و فطری آدمی میباشد.که در نوزادان هم دیده میشود (بارون^[۱۶۱]، پارکر^[۱۶۲]، ۲۰۰۰) و در برخورد با محیط و بخصوص شیوه های فرزندپروری رشد مییابد یا سرکوب میشود(چانگ^[۱۶۳]، شوارتز^[۱۶۴]، دوگ^[۱۶۵]، ۲۰۰۲).
۳۲

این پژوهش از نظر هدف، کاربردی است. روش شناسی تحقیق، توصیفی و به لحاظ تعیین ارتباط بین متغیرها، از نوع همبستگی است و به لحاظ بازده زمانی، مقطعی است. تحقیق حاضر ترکیبی از تحقیق کتابخانه‌ای و میدانی می‌باشد. در ابتدا با بهره­ گیری از منابع کتابخانه‌ای (کتب، مقالات فارسی و لاتین) مبانی نظری تحقیق تدوین گردید و در ادامه بر اساس ادبیات تحقیق، پرسشنامه‌ توزیع گردید. سرانجام با جمع­آوری پرسشنامه داده‌های مربوط به آن با بهره گرفتن از نرم­افزار های آماری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و ارتباط بین متغیر‌ها مورد بررسی قرار گرفت.

۱-۱۰-تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرهای تحقیق

۱-۱۰-۱- مدیریت دانش

تعریف مفهومی
اغلب کتاب های مربوط به حوزه‌ی تکنولوژی با تعدادی تعریف شروع می شود، اما تعریف مدیریت دانش کار آسانی نیست. نویسندگان مختلف از دیدگاه های مختلف و با رویکرد های متفاوت و انگیزه های گوناگون، به تعریف مدیریت دانش پرداخته‌اند. اغلب، مدیریت دانش به طور کلی تعریف شده و آن را به عنوان هر آنچه که سازمان برای داشتن نحوه­ انجام وظایف و فعالیت هایش نیاز دارد، تعریف کرده‌اند. این تعریف از مدیریت دانش، شامل دانش رسمی، قوانین برنامه ها و رویه ها و دانش فنی ناملموس، مهارت ها و تجارب افراد است. همچنین تعریف بالا از مدیریت دانش، شامل روش انجام کار توسط سازمان ها، ارتباط، تجزیه و تحلیل موقعیت، ارائه­ راه حل های جدید برای مسائل و توسعه روش های جدید انجام کسب و کار است. علاوه بر آن، تعریف بالا شامل مباحث فرهنگی، قومی و ارزش ها و روابط با تامین کنندگان و مشتریان نیز هست.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

فرایند خاص سازمانی و سیستمی برای کسب، سازماندهی، نگهداری، کاربرد، پخش و خلق دوباره دانش صریح و ضمنی کارکنان برای افزایش عملکرد سازمان و ارزش آفرینی (Gibbert & et al , 2002).
تعریف عملیاتی
در ضرورت بهره گیری سازمان ها از شاخص عملکرد مدیریت دانش به عنوان یک کارکرد منطقی تأکید شده است. منظور از نوآوری سازمانی ‌در این تحقیق، میانگین نمرات کسب شده از پاسخ به سوالات ۱ تا ۳۳ پرسشنامه می باشد.شامل ابعاد کسب دانش– حفظ دانش– انتقال دانش– خلق دانش و کاربرد دانش می باشد. که توسط پنج گانه لیکرت اندازه گیری می شود.
۱-۱۰-۱-۱-خلق دانش
اولین مرحله از مراحل وسیع فرایند مدیریت دانش است، دانش در سازمان در دو چرخه متمایز شخصی و گروهی خلق می شود. دانش شخصی وقتی در بافت سازمانی به کار می رود دانش جدیدی خلق می کند که می توان آن را دانش سازمانی نامید. چرخه دانش جمعی از کاربرد دانش شخصی در بافت سازمان به وجود می آید که می توان آنرا دانش سازمانی نیز نامید. دانش سازمانی شامل انواع دانش فر آیندی، دانش رقابتی، دانش تکنیکی و… می باشد.
۱-۱۰-۱-۲- حفظ دانش
در مقابل فرایند حفظ که اجازه ورود هر دانشی را به سازمان می دهد فرایند پالایش قراردارد. سازمان باید با بهره گرفتن از مکانیزم های منطقی از ورود دانش غیر ضروری جلوگیری کند و فقط دانش مفید و قابل کاربرد اجازه ورود به سازمان را داشته باشد. برای تحقق این هدف تیم مدیریت سازمان می تواند با بهره گرفتن از بصیرت ها، ماموریت ها و هدف های سازمان چارچوبی برای ارزیابی دانش فراهم کند.
۱-۱۰-۱-۳-انتقال دانش
این فرایند عبارت است از توزیع دانش تا نقاط فعالیت و حتی فراتر از آن، به بیرون سازمان است. عوامل متعددی از جمله تسهیلات ارتباطی و فرهنگ سازمانی می توانند به این فرایند کمک کنند.در مورد تسهیلات ارتباطی باکمن(۱۹۹۸ ) بیان می کند که یکی از مقاصد اصلی مدیریت دانش تسهیل ارتباطات در تمام قلمرو های سازمان است تا اعضای سازمان با همکاری هم، چالش ها وفرصت های پنهان را شناسایی کنند. در خصوص اهمیت فرهنگ در دانش سازمانی و اشاعه آن می توان گفت فرهنگ منجر به خلق محیط های هماهنگ ساز می شود. اگر در سازمانی ارزش ها و فرهنگ به تشویق یادگیری ودانش سازی بپردازد، تمام کارکردهای سازمان تغییر می کند.
۱-۱۰-۱-۴-کاربرد دانش
از دیدگاه اکثر پژوهشگران از جمله فیفر و سوتن مهمترین فرایند است. آن ها بیان می کنند که مزیت رقابتی متعلق به سازمان هایی که بهترین دارایی های دانش را دارند نیست بلکه متعلق به سازمان هایی است که به بهترین صورت از دانش خود در عمل استفاده می نمایند. اگردانش تبدیل به عمل نشود و فعالیت های سازمانی براساس دانش سازمان نباشد همه فعالیت ها و فرایند های مدیریت دانش عقیم و بی اثر است. کاربرد دانش باعث می شود شکاف بین دانستن با عمل کردن از بین برود و حلقه مهم بازخورد، یادگیری با انجام دادن و کاربرد به وجود آید. همچنین فرایند کاربرد دانش، خلق سناریوی یادگیری زمینه ای از کاربرد دانش را ممکن می کند، برخلاف این که یادگیری به این روش بسیار مشکل است اما در خلق دانش بسیار مهم است، زیرا مستلزم فرا تحلیل و ارزیابی فرایند ها است و به همین علت اغلب در سازمان ها فراموش می شود.
۱-۱۰-۱-۵-کسب دانش
فرایند برداشت یا اکتساب دانش برای پاسخگویی به نیازهای فعلی و قابل پیش بینی آینده و تحقق اثر بخش هدف ها ضروری است. دانش را می توان از طریق مکانیزم های مختلفی کسب کرد. به منظور شناسایی مکانیزم اکتساب دانش می توان آن را در دو طبقه قرار داد: منبع درون سازمان و منبع بیرون از سازمان منبع درونی اکتساب دانش، ذهن کارکنان )دانش تلویحی و مستتر( یا پایگاه داده های سازمان که به شکل اطلاعات کدگذاری شده است.

۱-۱۱-۲- نوآوری سازمانی

تعریف مفهومی
مفهوم نوآوری به عنوان یک ابزار حیاتی توانمندسازی برای خلق ارزش و پایداری مزیت رقابتی سازمانها در محیط بسیار متغیر با پیچیدگی های روزافزون شناخته می شود(صادقی و محتشمی، ۱۳۹۰، ۹۸). نوآوری سازمانی را می توان به این صورت تعریف کرد؛ توسعه یا پذیرش یک ایده یا رفتار در کارهای تجاری که برای کل سازمان جدید است. به عبارت دیگر خلاقیت سازمانی فرایند تولید ایده های نوین سازمانی و یافتن راه‌های جدید حل مسئله سازمان است (Wong and Chin, 2007).
تعریف عملیاتی
منظور از نوآوری سازمانی ‌در این تحقیق، میانگین نمرات کسب شده از پاسخ به سوالات ۳۴ تا ۵۱ پرسشنامه می باشد.شامل ابعاد اظهار نظر افراد- انگیزه برای حل مشکل –مطرح کردن ایده‌های جدید و حل مسائل و مشکلات می باشد. که توسط پنج گانه لیکرت اندازه گیری می شود.

۱-۱۱- قلمرو پژوهش

۱-۱۱-۱-قلمروزمانی

قلمرو زمانی این پژوهش نیمه دوم سال ۱۳۹۳ می باشد.

۱-۱۱-۲-قلمرو مکانی

قلمرو مکانی پژوهش، شامل کارکنان سازمان تامین اجتماعی در سطح استان گیلان می باشد.

۱-۱۱-۳- قلمرو موضوعی پژوهش

قلمرو موضوعی پژوهش ، در حوزه مدیریت دانش و نوآوری سازمانی می باشد.
فصـل دوم
ادبیات و پیشینه تحقیق

۲-۱-مقدمه

فصل دوم شامل دو قسمت است، قسمت اول شامل ادبیات موضوع و قسمت دوم شامل پیشینه تحقیق است. هدف از ارائه ادبیات موضوع، تبیین مبانی نظری پژوهش است و در پیشینه تحقیق، مروری بر مطالعات انجام شده و مقالات ارائه شده در داخل و خارج از کشور داشته ایم.
در مورد ادبیات موضوع باید بدانیم که امروزه با پیچیدگی رقابت، نوآوری به عنوان یکی از مزیت های اصلی برای حیات شرکت ها محسوب می شود. همه سازمان ها برای بقا نیازمند اید‌ه های نو و بدیع هستند. ایده های نو و بدیع همچون روحی در کالبد سازمان دمیده می شود و آن را از نیستی و فنا نجات می دهد. ظهور نوآوری دانش نه تنها سازمان ها را قادر می سازد نسبت به رقبا مزیت رقابتی.به دست آورند بلکه ابزار سودمندی را برای ارتقای عملکردسازمانی ارائه می کند. دانش به عنوان منبع عمده برای نوآوری وبهره وری سازمانی از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. هدف عمده مدیریت دانش ایجاد و سازماندهی محیطی است که در آن افراد دانش خود را توسعه داده، با یکدیگر تبادل نموده، دانش دیگران را با دانش خود ترکیب کرده ونهایتاً آن را به کار بندند. کاربرد دانش به نوبه خود به نوآوری در سازمان منجر خواهد شد، از این رو است که مدیریت دانش غالباً به عنوان منبع و مرجع اصلی نوآوری شناخته شده است و از الزامات اساسی فرایند نوآوری در سازمان محسوب می شود (دهقان نجم، ۱۳۸۸).

بخش اول: مدیریت دانش

۲-۲-تعاریفی از دانش

دانش، شامل حقایق و باورها، مفاهیم و اندیشه ها، قضاوت ها و انتظارات، متدولوژی (روش شناسی) یا علم اصول و نحوه انجام فنون است (افرازه، ۱۳۸۶).
دانش ایده‌ها، فهم‌ها و درس‌های آموخته شده ما در طول زمان است. درس‌ها و ایده‌هایی که باکنار هم نهادن اطلاعات دریافتی از منابع مختلف و درگذر زمان به آن دست یافته‌ایم (امامی و کیهانی،۱۳۸۶).
اضافه کردن درک و حافظه به اطلاعات، موجب توسعه طبیعی پس از اطلاعات می‌گردد. خلاصه سازی هر چه بیشتر (انباشت) اطلاعات اولیه به دانش منجر می‌شود. دانش را در این حالت می توان بینشهای حاصل از اطلاعات و داد‌ه هایی تعریف کرد که می‌تواند به روش های مختلف و در شرایط گوناگون موثر و قابل تقسیم باشد. دانش به حداقل رساندن جمع آوری وخواندن اطلاعات است، نه افزایش دسترسی به اطلاعات. دانش کارآمد کمک می‌کند تا اطلاعات و داده های ناخواسته حذف شوند. دانش یک ادراک و فهم است که از طریق تجربه، استدلال، درک مستقیم و یادگیری حاصل می‌شود (نوروزیان ،۱۳۸۷).

۲-۳-مفاهیم مدیریت دانش

در راستای تعریف مدیریت دانش تاکنون تعاریف زیادی صورت گرفته است که مختصراً در ذیل به آن ها اشاره می‌گردد.
پرز (۱۹۹۹) معتقد است: مدیریت دانش عبارت است از گردآوری دانش، قابلیت های عقلانی وتجربیات افراد یک سازمان وایجاد قابلیت بازیابی برای آن ها به عنوان یک سرمایه سازمانیPerez,1999) (.
سازمان‌ها با توسعه و تجدید ساختار دانش قبلی و کنونی با روش های مختلف به خلق واقعیت‌ها و مفاهیم جدید می‌پردازند. ایجاد دانش فرایند مهمی است که در آن انگیزه، تلقین، تجربه و شانس، نقش مهمی ایفا میکنند(افرازه،۱۳۸۶).
معیار ارزیابی در مفید بودن دانش معمولا مشخص نیست. در عین حال، اگر سازمانی دانش را در کارها و فعالیتهای رایج خود مفید دانست، باید ترتیبی اتخاذ نماید که گروه‌های کاری بتوانند به سنجش و ارزیابی دانش بپردازند (علاقه بند، ۱۳۹۱).
مدیریت دانش ارتقای یک رویکرد جامع برای شناسایی، تسخیر، بازیافتن، تسهیم و ارزشیابی یک سرمایه اطلاعاتی سازمان است. این سرمایه اطلاعاتی ممکن است، داده ها، اسناد، خط مشی و رویه ها باشد. در کل مدیریت دانش فرآیندی است که طی آن سازمان به تولید ثروت از دانش و یا سرمایه فکری خود می‌پردازد (موحد زاده،۱۳۸۷).
مدیریت دانش با تبدیل سرمایه های انسانی خود به دارایی‌های فکری سازمان یافته، برای سازمان ایجاد ارزش می کند (بقایی نیا، ۱۳۸۶).
مدیریت دانش، به کارگیری سرمایه فکری برای تفوق سازمان در رقابت با سازمان های همتا، همچنین پاسخ های نوآورانه ای برای چالش‌های جدید و اهرمی برای عمل و یک میانجی است (علاقه بند، ۱۳۹۱).

۲-۴-عناصر مدیریت دانش

عناصر مدیریت دانش عبارتند از:

ویژگی های مذکور، امنیت ناکافی تکنولوژی و طبیعت مجازی آن فرصت بسیار مناسبی را در اختیار افراد شرور قرار می دهد تا جرایمی همچون جعل هویت فرد و ورود به حساب بانکی دیگری را به راحتی مرتکب شوند. ( پور قهرمانی، ۱۳۸۵، ۲۲)
مرتکبین جرائم رایانه ای بیشتر دو دسته از افراد هستند:
۱- مجرمانی که به دنبال منافع خود هستند.
۲- متخصصان و اهل فن و تحقیق که به دلایل گوناگون مثل ارضای حس کنجکاوی و یا رسیدن به یک نتیجه علمی و یا برای سرگرمی و … مرتکب این جرایم می شوند. طبیعی است که اقدامات این عده علی رغم اینکه غیرمجاز و غیرقانونی و به تعبیر دیگر جرم تلقی می شود. ممکن است سبب توسعه و تکامل در امری خاص گردد.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

از طرف دیگر هم می توان گفت مرتکبین جرائم مورد بحث، افراد و کاربران مجاز و یا غیرمجازند. برای مثال کارمند یک بانک یا یک شرکت حق استفاده و کار کردن با رایانه این مؤسسات را دارد، در حالی که یک مشتری، فاقد چنین مجوزی است. بنابراین اگر مشتری مذکور با بهره گرفتن از رایانه بانک یا شرکت مرتکب کلاهبرداری شود، علاوه بر جرم رایانه ای، مبادرت به استفاده غیرمجاز از رایانه نیز شده است. در حالی که برای کارمند یاد شده چنین مانعی وجود ندارد و در حقیقت برای وی ارتکاب جرم آسان تر و با موانع کمتری همراه است.
اما آیا مرتکبین جرائم رایانه ای افراد معمولی هستند و یا این اشخاص هوشمند و زیرک می باشند. جان آستین، مسئول واحد تحقیق جرائم رایانه ای انگلیس دربارۀ برخی مجرمین رایانه ای می گوید ” تصور نمی کنم که چندان تیزهوش باشند، چون نابود کردن چیزی از ساختن آن آسان تر است و از بین بردن چیزی و یا نظر دوختن به آن چه که دیگری به عمل آورده است، اغوا کننده است و عمل ساده ای محسوب می شود. امر دشوار فن آوری، ساختن و عمل چیزی توسط خودتان است و نه فضولی کردن در سیستم دیگری یا سعی در رخنه به سیستم کنترلی که فرد دیگری به وجود آورده است. مانند این است که من نجاری باشم که درب ورودی زیبایی برایتان بسازم آیا می خواهید گفت کسی که با یک پتک آن را خراب می کند خلاق تر است. “
به طور کلی کسانی که مرتکب جرایم رایانه ای شده اند، دانشجویان، آماتورها، تروریست ها و کارمندان شرکت های رایانه ای، اعضای گروه های مافیا و جرائم سازمان یافته می باشند. البته چیزی که آنها را از هم متمایز می سازد ماهیت جرائم ارتکاب یافته است. کسی که بدون سوء نیت مجرمانه به سیستم رایانه ای دسترسی پیدا کند با کارمند یک مؤسسه مالی که از حساب مشتریان وجوهی را برداشت می کند، تفاوت بسیار دارد.(حاتمی، ۱۳۸۲، ۹۰) ولی نکته مهم در اینجا است که جرایم خطرناک و شدید از سوی کسانی ارتکاب می یابد که متخصص در این امر می باشند.
به طور کلی مجرم سایبری به افرادی اطلاق می گردد که از طریق فضای سایبر و به وسیله رایانه مرتکب فعلی می گردد که جرم شناخته می شود. به طوری که اگر رایانه یا فضای سایبری وجود نداشت آن جرم به وقوع نمی پیوست. طبق تحقیقاتی که انجام گرفته مجرمان سایبر معمولاً مردان جوان، دارای تحصیلات لیسانس، کارمند سابق یا فعلی شرکت های رایانه، دارای وقت آزاد فراوان هستند و زمان غیر متعارفی را برای اتصال به شبکه صرف می کنند. پیشرفت فناوری، نیروی جوان تحصیل کرده، بیکاری تحصیل کردگان، بی ثباتی سیاسی و اقتصادی، فقدان قوانین و وجود خریداران ثروتمند برای خدمات مجرمان سایبری زمینه اجتماعی گسترش جرائم سایبری را افزایش می دهد.
فصل چهارم
کلاهبرداری موضوع ماده ۶۷ قانون تجارت الکترونیک
قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۷/۱۰/۱۳۸۲، در باب جرایم و مجازات ها به صراحت به کلاهبرداری رایانه ای اشاره کرده است. این ماده تلفیقی از ماده اول قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء و اختلاس و کلاهبرداری و ماده هشتم کنوانسیون بوداپست است . این ماده هر چند از عنوان کلاهبرداری رایانه ای استفاده کرده ولی به مبادلات الکترونیکی اختصاص دارد نه کلاهبرداری رایانه ای به هر حال این ماده با وجود اشکالات فراوان که برخواهیم شمرد یکی از مواد تصویب شده در خصوص کلاهبرداری رایانه ای است که ذیلاً به تشریح آن می پردازیم.
منظور از کلاهبرداری رایانه ای هر گونه کلاهبرداری است که بوسیله برنامه های کامپیوتری و رایانه ای یا ارتباطات شبکه اینترنتی صورت می گیرد.( پاکزاد، ۱۳۷۵، ۸۴) مثلاً از طریق سایت ها، پست الکترونیک یا اتاق های گفتگو.
در واقع کلاهبرداری رایانه ای به هر نوع طرح متقلبانه ای گفته می شود که یک یا چند بخش از اینترنت را به کار می گیرد تا درخواست های متقلبانه ای را به منظور بردن اموال و احتمالاً انجام معاملات جعلی با قربانیان احتمالی مطرح سازد، بنابراین مشخص می شود که کلاهبرداری رایانه ای از زمانی رواج پیدا کرد که محیط مجازی مثل محیط اینترنت پا به عرصه وجود گذاشت و تقریباً حدود ده دهه است که از عمر این جرم می گذرد.
با بیان این مطالب می توان به این نتیجه رسید که باید میان کلاهبرداری سنتی و رایانه ای قائل به تفکیک شد. بنابراین ماده یک قانون تشدید مجازات مرتکبین در هیچ شرایطی نمی تواند مستند قانونی ما در کلاهبرداری رایانه ای قرار گیرد.
در باب چهارم این قانون اولین مبحث، کلاهبرداری رایانه ای است. که نشان دهنده میزان اهمیت آن در نظر قانون گذار است. زیرا همان گونه که مشخص شد بیشتر جرائمی که در حوزه جرائم رایانه ای اتفاق می افتد همین کلاهبرداری رایانه ای است.
ماده ۶۷ و همچنین تبصره آن در قانون تجارت الکترونی در باب چهارم از جرایم و مجازاتها تنها ماده در این زمینه است. به عبارت دیگر تنها عنصر قانونی ما در این زمینه محسوب می گردد.
ماده ۶۷ قانون تجارت الکترونیک مقرر داشته است «هر کس در بستر مبادلات الکترونیکی با سوء استفاده و یا استفاده غیرمجاز از داده پیام ها، برنامه و سیستم های رایانه ای و وسائل ارتباط از راه دور و ارتکاب افعالی نظیر ورود، محو، توقف داده پیام، مداخله در عملکرد برنامه یا سیستم رایانه ای و غیره دیگران را بفریبد یا سبب گمراهی سیستم های پردازش خودکار و نظایر آن شود و از این طریق برای خود یا دیگری وجوه، اموال یا امتیازات مالی کسب کند، و اموال دیگران را ببرد مجرم محسوب و علاوه بر رد مال به صاحبان اموال، به حبس از یک تا سه سال و پرداخت جزای نقدی معادل مال مأخوذه محکوم می شود»
همچنین تبصره این ماده مقرر می دارد شروع به این جرم، جرم محسوب و مجازات آن حداقل مجازات مقرر در این ماده می باشد. با دقت در این ماده نیاز به توضیح برخی از این واژه ها را خواهیم داشت. در ابتدای قانون تجارت الکترونیک بعضی از این واژه ها در موارد مختلف تعریف شده است.
فی المثل ماده ۲ این قانون مقررمی دارد داده پیام^[۳] هر نمادی از واقعه، اطلاعات یا مفهوم است که با وسائل الکترونیکی، نوری، یا فن آوری های جدید، اطلاعات تولید، ذخیره، ارسال، دریافت، ذخیره، یا پردازش می شود.
با ارائه تعریف صحیح و در اختیار گذاشتن اطلاعات صحیح می توان با احاطه یک حقوقدان به این اطلاعات به تجزیه و تحلیل این مواد قانونی و بالاخص ماده ۶۷ قانون مزبور دست پیدا کرد. در پایان تعریفی که یکی از اساتید در خصوص کلاهبرداری رایانه ای ارائه داده عنوان می گردد. (تحصیل مال غیر با استفاده متقلبانه از رایانه).( گلدوزیان، ۱۳۸۶،۳۵۲) این بزه نیز مانند هر جرم دیگر دارای ۳ رکن قانونی، مادی و معنوی می باشد که رکن قانونی و نتیجتاً رکن مادی و معنوی آن دارای اجزا و عناصری می باشند که مجموعاً خاص این جرم بوده و مبین ماهیت و توصیف حقوقی آن هستند که ابتدا رکن قانونی توضیح داده می شود.
بخش اول- رکن قانونی
در ایران یکی از قوانینی که در خصوص کلاهبرداری رایانه ای وجود دارد قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۷/۱/۸۲ است. قانون تجارت الکترونیک شامل هشت عنوان مجرمانه است که کلاهبرداری رایانه ای در بستر تجارت الکترونیکی، یکی از این جرائم می باشد. قانونگذار ایران با علم به اینکه کلاهبرداری رایانه ای با ماده ۱ قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری قابل مجازات نیست در هنگام وضع قانون تجارت الکترونیکی، کلاهبرداری رایانه ای در بستر مبادلات الکترونیکی را به تصویب رساند. به این ترتیب که هر کس با سوء استفاده و یا استفاده غیرمجاز از داده پیام ها برنامه و سیستم های رایانه ای و وسایل ارتباط از راه دور و ارتکاب اعمالی نظیر ورود، محو، توقف (داده پیام)، مداخله در عملکرد برنامه یا سیستم رایانه ای و غیره دیگران را بفریبد و یا سبب گمراهی سیستم های پردازش خودکار و نظایر آن شود و از این طریق برای خود یادگیری وجوه، اموال یا امتیاز مالی تحصیل کند و اموال دیگران را ببرد. مجرم محسوب و علاوه بر رد مال به صاحبان اموال به حبس از یک تا سه سال محکوم می گردد.
تبصره: مجازات شروع به این جرم نیز جرم محسوب و مجازات آن حداقل مجازات مقرر در این ماده می باشد.
بنابراین ماده ۶۷ قانون تجارت الکترونیک تشکیل دهنده عنصر قانونی جرم کلاهبرداری رایانه ای می باشد.
بخش دوم- رکن مادی
رفتار مجرمانه همانند کلاهبرداری سنتی فعل فیزیکی مثبت است و با ترک فعل این بزه محقق نمی شود. این رفتار مجرمانه از سه رکن تشکیل شده است:
مبحث اول- مرتکب
با عنایت به قید واژه هر کس، مرتکب این جرم همچون کلاهبرداری سنتی هر شخصی می تواند باشد. البته به جز اشخاص حقوقی که به تصریح خاص قانونگذار نیاز دارد. که در ماده ۷۴۱ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات بیان شده است رایانه یا کامپیوتر وسیله ارتکاب جرم کلاهبرداری رایانه ای است و ممکن است ارتکاب آن با رفتارهای محرمانه دیگری مانند سرقت داده ها و یا تغییر آنها و جعل و یا با نفوذ غیرمجاز همراه باشد که موضوع جرم کلاهبرداری رایانه ای را تشکیل می دهد. بنابراین رایانه گاهی خود، موضوع ارتکاب جرم است. مثل: سرقت رایانه و گاهی وسیله ارتکاب جرم کلاهبرداری رایانه ای است. وقتی استفاده متقلبانه از رایانه منتهی به تحصیل مال از دیگری می گردد. کلاهبرداران معمولاً از هوش و استعداد بالایی برخوردارند و به ویژه در کلاهبرداری رایانه ای که از تخصص و مهارت فوق العاده هم استفاده می کنند. بدین ترتیب کشف جرائم آنها بسیار مشکل است.
مبحث دوم- رفتار مجرمانه
گفتار اول- تحصیل وجوه، اموال یا امتیازات مالی و بردن اموال دیگران برای خود یا دیگری
در جرم کلاهبرداری رایانه ای کلاهبردار، از طریق دادن بدون مجوز و مخفیانه برنامه ای به رایانه، موفق به تحصیل وجوه، اموال، و … از بانک یا شرکت یا یک مؤسسه مالی می گردد. کلاهبرداری رایانه ای با عملیات متقلبانه در داده ها اطلاعات و سیستم های رایانه ای انجام می پذیرد. مثلاً کلاهبردار، با برنامه نویسی خلاف واقع و نادرست یا تغییر داده ها در سیستم رایانه ای بانک یا تجارت خانه یا مؤسسات دیگر اقتصادی، مالی و تجاری، مبادرت به تحصیل وجوه یا مال می نماید. (گلدوزیان،۱۳۸۶، ۳۵۴)
موضوع جرم «وجوه، اموال و امتیازات مالی» است تعریف این سه مورد مشخص است.
فقط باید دقت کرد که صرفاً امتیازاتی که جنبه مالی دارند جزء موضوعات جرم تلقی می شوند، مانند امتیاز اخذ وام.( میرمحمد صادقی، ۱۳۸۶، ۸۳) در اینکه اموال می بایست متعلق به دیگری باشند شکی نیست. اما در مورد وجوه و امتیازات مالی چطور؟ چرا این بخش از ماده همچون ماده ۱ قانون تشدید مجازات مرتکبین تنظیم نشده است. با عنایت به سیر تصویب این ماده مشاهده می شود. «در طرح قانون جرایم رایانه ای» این قسمت با اقتباس از ماده یک قانون یاد شده به این صورت آمده بوده «وجوه، اموال یا امتیازات مالی را تحصیل کرده و از این راه اموال دیگران را برده» (میرمحمدصادقی، ۱۳۸۶، ۸۳) و کلمات وجوه اموال عیناً در آن ماده ذکر شده و با حذف عبارت یا اسناد یا حواله جات یا قبوض و … کلیه امتیازت مالی را افزوده است.
لذا مصادیق حصری را بیان کرده و هر چند امتیازات مالی را که حقوق دانان در مورد اینکه تحصیل متقلبانه آن مشمول کلاهبرداری است یا خیر، بحث می کردند. به طور شفاف جزء مصادیق قید نموده، اما با حصر آنها حیطه شمول قانون از حیث موضوع محدود شده است.
در هر حال در مورد همین موضوعات خاص هم، لزوم تعلق مال به دیگران با توجه به شیوه نگارش مشابه به ماده (۱) قانون تشدید مجازات مرتکبین محرز است. عین همین شیوه نگارش در ماده پیشنهادی متن گزارش توجیهی نهایی قانون تجارت الکترونیکی تبعیت شد.
نتیجه اینکه در شرایط حاضر، موضوعات جرم مندرج در ماده حصری هستند و فقط تعلق اموال به دیگران شرایط است.( خرم آبادی، ۱۳۸۴ ، ۲۲۹)
پس اگر فرد یک سند مالی را تحصیل کند تا زمانی که منجر به تحصیل موارد سه گانه مندرج در ماده نشود، کلاهبرداری واقع نشده است. مگر اینکه بخواهیم بر خلاف اصول تفسیر مضیق قوانین کیفری به اخذ مناط از ماده یک قانون ت. م. م. ا. ا. ک بپردازیم.
در این خصوص نظری هم به قانون جرایم رایانه ای می اندازیم. در این لایحه قسمت آخر ماده به این ترتیب تنظیم شده است.
«… و از این طریق وجه، یا مال، یا منفعت، یا خدمات مالی یا امتیازات مالی برای خود یادگیری تحصیل کند … »
مشاهده می شود که این ماده نیز مصادیق را به صورت حصری ذکر کرده و قید تحصیل برای خود یا دیگری را نیز ذکر کرده است. اما تعلق اموال و سایر موارد مندرج در ماده به دیگری شرط نشده است.
بنابراین اگر فرد از طریق مذکور در آن ماده چیزی غیر از مصادیق یاد شده را تحصیل کند مانند سند تا زمانی که منجر به تحصیل موارد مذکور در آن ماده نشود، کلاهبرداری به صورت عام محقق نشده است.
با توجه به توضیحاتی عنوان شد می توان اینگونه نتیجه گرفت که «تحصیل وجوه اموال و امتیازات» از ماده ۶۷ ق، ت دارای ابهاماتی به شرح آنچه رفت می باشد که جا دارد قانونگذار برای رفع آن ابهامات اقدام نماید.
گفتار دوم- فریب افراد و گمراهی سیستم ها
رفتار مرتکب کلاهبرداری رایانه ای باید همراه با قصد و فریب دیگری یا سبب اخلال و گمراهی سیستم های پردازش خودکار و نظایر آن شود.( گلدوزیان، ۱۳۸۶،۳۵۷)
در این خصوص برخی از حقوقدان ها اینگونه توضیح می دهند که با توجه به اینکه عنصر «فریب» ذکر شده و در عبارت «فریب خوردن دیگران»، با عنصر فریب کلاهبرداری سنتی تفاوت خاصی ندارد، مفهوم آن واضح است. به طور خلاصه فریب خوردن مالباخته شرط تحقیق جرم دانسته شده است. (میرمحمد صادقی، ۱۳۸۶، ۶۲)
آوردن این جزء در عناصر مادی کلاهبرداری رایانه ای از ابداع قانونگذار ایرانی است. چنانکه در سیر تصویب ماده ۶۷ قانون تجارت الکترونیک اشاره شد، ماده پیشنهادی «طرح قانون جرایم کامپیوتری»، به این عنصر اشاره ای ننموده بود.( جاویدنیا ، ۱۳۸۶،۸۰)
در هیچ یک از اسناد بین المللی نیز این عنصر در تعریف کلاهبرداری رایانه ای نیامده است، چون همین رکن از ارکان کلاهبرداری سنتی بود که باعث شد «کلاهبرداری رایانه ای محض» نیازمند قانونگذاری جدید شود.
اما قانونگذار ایرانی در واقع با ذکر این عبارت «کلاهبرداری رایانه ای سنتی» که به معنای فریفتن مالباخته از طریق امکانات جدید رایانه ای مانند صفحات وب یا پست الکترونیکی می باشد را در این ماده جرم انگاری نموده و شمول ماده ۱ قانون تجدید مجازات مرتکبین ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری خارج کرده است، چرا که ماده ۶۷ قانون تجارت الکترونیکی از حیث اختصاص به «بستر مبادلات الکترونیکی»، بالاخص موخر محسوب می شود که بر عدم مقدم تخصیص وارد می سازد. خصوصاً اجزای دیگر عنصر مادی چون در این ماده در معانی موسع آمده که پخش تبلیغات واهی از طریق سیستم رایانه ای می تواند سوء استفاده از سیستم رایانه ای تلقی شود و مشمول این ماده باشد.

روش مک لین و سدن برنامه ریزی فناوری اطلاعات
این روش در اواخر دهه ۱۹۷۰ در چهار رده برنامه ریزی استراتژیک سیستم اطلاعاتی، برنامه های بلندمدت، میان مدت (طرح جامع) و کوتاه مدت ارائه شد.
روش چهار مرحله ای برنامه ریزی فناوری اطلاعات
مدل ودربی که در سال ۱۹۹۳ ارائه شد شامل گام های اصلی برنامه ریزی استراتژیک اطلاعات، تجزیه و تحلیل نیازمندیهای اطلاعات سازمان، برنامه ریزی تخصیص منابع و برنامه ریزی پروژه ها می باشد.
روش یکپارچه برنامه ریزی استراتژیک فناوری اطلاعاتSISP (پیشنهاد مین و همکاران)
این روش در سال ۱۹۹۹ توسط مین و همکاران او ارائه شد، اساس کار آن روی عوامل حیاتی موفقیت(CSF) و شاخص های کلیدی عملکرد(KPI) قرار داده شده و شامل گامهای استقرار رویه برنامه ریزی( که خود شامل: تشکیل کمیته برنامه ریزی، تعهد مدیریت ارشد، تشکیل تیم پروژه)، برنامه ریزی استراتژی کسب و کار، تعیین موقعیتها و فرصتهای حاصل از فناوری اطلاعات، تنظیم استراتژی های فناوری اطلاعات و سیستم های اطلاعاتی، تجزیه و تحلیل عملیاتی و مهندسی مجدد فرآیندها، ویژگیهای سیستم های اطلاعاتی و مستندسازی به منظور پیاده سازی و اجرا می باشد]۲و۳۱و۳۳و۳۵و۳۶و۳۷[.
شکل ۲-۶: روش یکپارچه برنامه ریزی استراتژیک فناوری اطلاعاتSISP
۲-۳– برنامه جامع فناوری اطلاعات^[۳]
در دنیای امروزی بکار گیری موثر تکنولوژی اطلاعات در سازمان و همراستا سازی استراتژی های فناوری اطلاعات با استراتژی های سازمان، به صورت یک نیاز ضروری درآمده است. وجود جزایر اتوماسیون در سازمان هایی که از فناوری اطلاعات استفاده کرده اند، چیدمان و آرایش ناکارآمد سخت افزارها و برنامه های کاربردی متنوع و سرمایه نسبتا هنگفتی که به این امر اختصاص داده می شود، لزوم تهیه یک طرح جامع را بدیهی جلوه می دهد.
۲-۳-۱– طرح جامع فناوری اطلاعات
این طرح عبار ت است از یک توصیف عینی از ارتباطات فعلی و مطلوب فرا مدیریتی و سازمانی با فناوری اطلاعات که شامل موارد زیر می باشد:
انطباق نیازمندیها برای سیستم اطلاعاتی با فرامینی که ماموریت سازمانی را پشتیبانی می نمایند.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

تعامل کافی، تکرارپذیری و امنیت سیستمهای اطلاعاتی
کاربرد و نگهداری مجموعه ای از استانداردها که توسط سازمان ارزیابی و اجرا می گردند]۲[.
برنامه جامع فناوری اطلاعات نقشه جامع و کاملی است که فرایند، مسیر و نحوه گسترش فناوری اطلاعات را در سازمان مشخص می کند، بعبارت دیگر این برنامه با دیدی راهبردی به شناخت درست نیازمندی های سازمان و بررسی راه حل های مختلف پرداخته و بهترین روش را برای توسعه نظام مند فناوری اطلاعات در سازمان که منطبق با راهبردهای کلان سازمان می باشد ارائه می دهد.
معماری مبین ساختاری واحد و منسجم از کلیه اجزای موجود و همچنین چگونگی ارتباطات و تعامل آن ها با یکدیگر است. پس معماری فناوری اطلاعات باید بیانگر کلیه عناصر مهم و دخیل برای توسعه فناوری اطلاعات در سازمان و ارتباط آن ها با یکدیگر باشد.
یک معماری خوب لازم است ویژگی های زیر را دارا باشد]۱[:
قابل فهم بودن.
در نظر گرفتن موارد اصلی کاربری سیستم.
قابلیت استفاده مجدد مولفه های آن.
انعطاف پذیری نسبت به تغییرات.
تعریف واسطه ها بطوری که کمترین وابستگی ممکن میان زیرسیستم ها وجود داشته باشد.
جهت ارائه معماری فناوری اطلاعات، یا معماری سازمانی موسسه NIST^[4] الگوی پایه ای را ارائه کرده است. این الگو که الگوی معماری سازمانی گفته می شود، دارای ۵ لایه است. در برنامه جامع فناوری اطلاعات همه لایه ها مد نظر قرار می گیرند.

شکل ۲-۷: هرم لایه های معماری فناوری اطلاعات
لایه معماری کاری: در این لایه لازم است ماموریت، اهداف، چشم انداز و استراتژیهای سازمان در دوره های بلند مدت و میان مدت لحاظ گردد. معماری کاری بطور مستقیم توسط مدیریت ارشد سازمان تعیین گردیده و در سطح بالای سازمان ملموس است .
لایه معماری اطلاعات: در این لایه سازمان نیاز به اطلاعات و منابع اطلاعاتی دارد. در این لایه عناصر و منابع اطلاعاتی سازمان از دید کاربرد، توزیع و دسترسی پذیری، صحت و یکپارچگی مطرح می گردد .
لایه معماری سیستم های اطلاعاتی: در این لایه وظیفه تبدیل داده به اطلاعات را به عهده دارد و اطلاعات را برای تصمیم گیری می سازد. این لایه سیستمهای کاربردی مانند نیروی انسانی، حسابداری، مالی و تولید و فروش است .
لایه معماری داده ها: در این لایه شکل و ساختار بانک های اطلاعاتی و DBMS های مربوطه مشخص می شود. مدل داده ای شامل موجودیتها و روابط بین موجودیتها از موارد مهم این معماری می باشد.
لایه معماری فناوری ( نرم افزار، سخت افزار و ارتباطات): در این لایه آخرین لایه مدل سازمانی است نوع سخت افزارها، نرم افزارها و امکانات ارتباطی برای اجرای سیستم های اطلاعاتی و گردش اطلاعات و عملیات تعیین می شود. عناصر این لایه بیشترین تغییرات را در بردارد. بطوریکه هر چند وقت یکبار سخت افزار رایانه ای با امکانات جدید مانند تغییراتCPU ، Ram ، Hard و انواع تجهیزات ارتباطات شبکه دچار تغییرات و تحولات می شوند، در بعضی از موارد نیاز به ارتقاء دارند]۱و۲و۳و۱۶و۱۸[.
۲-۳-۲– طراحی معماری فناوری اطلاعات
معماری فناوری اطلاعات در بردارنده کلیه ساختارهای حاوی نرم افزارهای کاربردی رده های مختلف مدیریتی(مدیریت عملیاتی و کنترل، مدیریت میانی و کنترل و مدیریت استراتژیک) و نرم افزارهای کاربردی عملیات ها و کارکردهای مختلف نظیر بازاریابی، تحقیق و توسعه، تولید و توزیع و … می باشد. به علاوه معماری اطلاعات تمام مقوله های زیرساختی اعم از پایگاه های اطلاعات، نرم افزارهای پشتیبانی، شبکه اتصال نرم افزارهای کاربردی و … را در خود جای می دهد.
در راستای طراحی معماری فناوری اطلاعات ابتدا رویکردهای موجود برای طراحی فناوری اطلاعات را که شامل موارد زیر است مورد بررسی قر ار می دهیم:
برنامه ریزی استراتژیک فناوری اطلاعات^[۵]
چارچوب های همترازی کسب و کار
چارچوب های معماری فناوری اطلاعات
معماری سازمانی
معماری سرویس گرا
معماری سازمانی سرویس گرا]۲و۳۲[
۲-۳-۲– ۱- برنامه ریزی استراتژیک فناوری اطلاعات
در ابتدای فصل دوم در قسمت ۲-۲-۳-۲- انواع روش های برنامه ریزی فناوری اطلاعات که شامل روش سه مرحله ای برنامه ریزی استراتژیک فناوری اطلاعات، روش سگارز و گرو برنامه ریزی استراتژیک فناوری اطلاعات و … بطور کامل توضیح داده شده است. کاربردهای استراتژیک این رویکرد را می‌توان به شرح زیر طبقه بندی نمود:
ایجاد ارزش افزوده در فرآیندهای کسب و کار
ارتباط دهی موثر سازمان با مشتریان و ارباب رجوع یا عرضه کنندگان
تولید محصولات یا خدمات جدید
بهبود اثربخشی تصمیم گیری مدیران و افزایش کارآیی سازمان
ارتقای یادگیری سازمانی
کسب مزیت رقابتی]۲و۳۵و۳۶و۳۷[
۲-۳-۲– ۲-چارچوب های همترازی کسب و کار
لوفتمن همسویی کسب و کار و فناوری اطلاعات را، کاربرد فناوری اطلاعات به شیوه‌ای مناسب و به موقع و در هماهنگی با استراتژی‌ها، اهداف و نیازهای کسب و کار تعریف می کند. ابعاد همسویی ساختاری، فرهنگی و استراتژیک می باشد. شکل زیر رویکردهای مختلف برای همسویی را نشان می دهد]۵۷[:
شکل ۲-۸: رویکردهای مختلف برای همسویی
در این امر نخستین کار، شناخت سیستمهای اطلاعاتی است که بیشترین انطباق و اثربخشی را در راستای اهداف و اولویت های سازمانی دارند. همسویی برنامه های فناوری اطلاعات با توسعه کسب و کار تاثیر فراوانی در کاهش هزینه ها، خلق مزیت رقابتی، تحرک عمومی برای نوآوری، افزایش انعطاف پذیری و پاسخگویی سازمان، توسعه کیفیت، گسترده کردن خدمات به مشتریان، توسعه و تسهیل ارتباطات سازمانی خواهد داشت. در زیر به تعدادی از چارچوبهای همترازی بین استراتژی کسب و کار و استراتژی فناوری اطلاعات اشاره می شود:
چارچوب همترازی بین استراتژی کسب و کار و استراتژی فناوری اطلاعات هندرسون و ون کاترمن: این چار چوب در سال ۱۹۹۳ با هدف تدارک راهی جهت ایجاد ارزش افزوده از سرمایه گذاری های انجام شده در فناوری اطلاعاتی ارائه شد. همانگونه که حاکمیت خوب فناوری اطلاعات، بازگشت سرمایه بیشتری را تضمین می‌کند.
چارچوب همترازی بین استراتژی کسب و کار و استراتژی فناوری اطلاعات لوفتمن: این چارچوب در سال ۱۹۹۳ چهار راهکار همترازی با عنوان های ارائه خدمات IT، پتانسیل رقابتی، بهره گیری از پتانسیل فناوری و اجرای استراتژی را با هدف کارایی سیستم های فناوری اطلاعات ارائه کرد.