نمودار ۴-۱- نمودار توزیع گروه نمونه کارکنان به تفکیک جنسیت

۶۸

نمودار ۲-۴- نمودار توزیع گروه نمونه کارکنان به تفکیک مدرک تحصیلی

۶۹

نمودار۴-۳- توزیع گروه نمونه کارکنان به تفکیک وضعیت استخدامی

۷۰

نمودار ۴-۴- توزیع گروه نمونه کارکنان به تفکیک سابقه خدمت

۷۱

چکیده :

در این تحقیق به بررسی رابطه مولفه های هوش هیجانی با تعارضات بین فردی در بیمارستان های شهرستان نیشابور پرداخته شده است.جامعه آماری این تحقیق ۴۰۰ نفر بودکه بر اساس جدول مورگان ۱۹۶ نفر بعنوان نمونه درونی در نظر گرفته شدند. روش های مورد استفاده در این تحقیق عبارتند از : آزمون کولموگروف-اسمیرنف، ضریب همبستگی پیرسون، آزمون رتبه بندی فریدمن و تی تک گروهی.آمار توصیفی نشان داد میانگین نمره هوش هیجانی در کارمندان۴۰/۸۰ می باشد . که از نمره ملاک ۹۴ کمتر می باشد . نتایج تحلیل استنباطی نشان داد که بین متغیرهای تعارض بین فردی، بین مولفه های هوش هیجانی و بین درک وفهم هیجانات بیرونی، مدیریت و کنترل هیجان با عوامل تعارض بجز به ترتیب تعارض با همردیفان و تعارض با رئیس رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.در رتبه بندی مولفه های هوش هیجانی در بین کارکنان، مولفه مدیریت وکنترل هوش هیجانی دراولویت اول و درک و فهم هیجانات بیرونی وشناخت واظهار هیجانی و هیجان معطوف به شناختدراولویتهای دوم تاچهارم قرار دارند.در میان مولفه های تعارض بین فردی در بین کارکنان تعارض با رئیس در اولویت اول وتعارض با مرئوس وهمردیفان به ترتیب در اولویت های بعدی قرار دارند. که نشان می دهد بیشترین تعارض در بین کارکنان بیمارستان تعارض با رئیس می باشد.
کلیدواژه: هوش هیجانی ،تعارض بین فردی ،کارکنان بیمارستان ها، تعارضات سازمانی
فصل اول :
طرح تحقیق

مقدمه

یکی از حوزه های مهم و جالب پژوهشی در سالهای اخیر مبحث هوش هیجانی است که در زمینه شغلی و اجتماعی کاربرد فراوان دارد. نظریات حاضر نظریه هوشهای چند گانه (گاردنر، ۱۹۸۳) و نظریه هوش هیجانی (مایر و سالووی، ۲۰۰۰؛ گلمن، ۱۹۹۵) به اهمیت هوش هیجانی اشاره میکند. هوش هیجانی به طور فرایندهای مفهوم مهمی در محل کار، کارگاهها و کنفرانسها شده است و برای کمک به کارکنان و مدیران در درک اهمیت هوش هیجانی و اجرای آن در محیط کار سازمان یافته است (آبراهام، ۲۰۰۰).

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

با ظهور عصر ارتباطات و ارتقاء ارزشمندی ارتباطات انسانی وهمچنین بروز موقعیتهای استراتزیک سازمانی، نظریه هوش هیجانی رشد چشمگیر یافته و از مباحث پرطرفدار سازمانی شده است. هوش هیجانی توجه بسیاری از افراد را در پژوهشهای علمی دهه گذشته به خود اختصاص داده است. بسیاری از محققان نشان دادند که هوش هیجانی میتواند بسیاری از پیامدهای، مربوط به کار را پیشبینی کند. هوش هیجانی به نظر میرسد میتواند شکل تکامل یافتهای از توجه به انسان در سازمانها باشد و ابزاری نوین و شایسته در دستان مدیران تجاری و تئورسینهای بازار برای هدایت افراد درون سازمانها و مشتریان برون سازمانی و تأمین رضایت آنها و کاهش تعارضات باشد (پارسا، ۱۳۸۳). هوش هیجانی موضوعی است که سعی در تشریح و تفسیر جایگاه هیجانها و احساسات در توانمندیهای انسانی دارد. مدیران برخوردار از هوش هیجانی، رهبران مؤثری هستند که اهداف را با حداکثر بهره وری، رضایت مندی و تعهد کارکنان محقق میسازند (مختاریپور، ۱۳۸۷).
رشد یک سازمان، وابسته به مواجهه با تعارضها است. کاهش تعارضهای مخرب میتواند بهترین شرایط برای بقا را فراهم کند، بنابراین هدف از کاهش تعارضها، اجتناب از آنها نیست بلکه مدیریت آنها به طور ضمنی است، شیوه تصمیمگیری در تعارض میتواند سازنده یا مخرب باشد، شیوه سازنده در تعارض به ما کمک میکند تا موفقیت را از زوایای مختلف ببینم، اما شیوه منفی در تعارض میتواند هدایتگر ویرانی باشد. تعارض به عنوان جزئی اجتناب ناپذیر و لاینکف از زندگی سازمانی قلمداد میشود که اغلب به علت ویژگیهای شخصیتی متفاوت بین افراد موجود در سازمان میباشد. افراد از لحاظ استعدادها، علائق و تواناییها و دیگر خصوصیات شخصیتی با یکدیگر متفاوتند. آگاهی از تفاوتهای شخصیتی افراد یک سازمان میتواند مدیران ادارات و سازمانها را در حل بسیاری از مسائل یاری دهد، وقتی که آنها قبول کردند که انسانها از نظر توانایی های ذاتی و اکتسابی تفاوت دارند، در پی این نخواهند بود که از همه کارکنان رفتار یکسانی انتظار داشته باشند. که در این بین بیمارستانها بیشتر از همیشه در جستجوی مزیت رقابتی میباشند، آنها میدانند که به توازن میان ابعاد عقلانی و هیجانی نیاز دارند. و به دنبال این هستند که محیطی فراهم آورند که کارکنان از سلامت روان بیشتری در آن برخوردار باشند. چرا که افراد با داشتن یک رابطه سالم، احساس ارزش، پذیرش، درک حمایت، اعتماد و اهمیت میکنند و این تأمین کننده سلامت روانی و افزایش کارایی و سودمندی افراد است. در چنین فضایی است که کنترل تعارض به شکل سازنده آن امکان پذیر میشود. حال با بررسیهای انجام گرفته در ارتباط با این موضوع به اهمیت نقش هوش هیجانی در کنترل تعارضات سازمانی پی برده و لذا بر آن شدیم که در این پایننامه به بررسی هر چه دقیقتر موضوع در محدوده بیمارستانهای شهرستان نیشابورپرداخته و در جهت استفاده و مدیریت درست این تعارضها، کمکی، در جهت رشد ارتقای هر چه بیشتر سطح آگاهی و عملکرد مدیران و کارکنان این سازمان کرده باشیم.

بیان مسئله

عاملهای متعددی کارای افراد را در سازمان تحت تأثیر قرار میدهند یکی از عواملی که رفتار سازمانی هر فرد را به شدت تحت تأثیر قرار دهد هوش هیجانی است. مفهوم هوش هیجانی نوعی پردازش اطلاعات عاطفی است که شامل ارزیابی صحیح عواطف در خود و دیگران ابراز مناسب عواطف، تعلیم سازگارانه عواطف است (مایو و سالووی، ۲۰۰۰).
یکی دیگر از عواملی که رفتار سازمانی فرد را به شدت تحت تأثیر قرار میدهد، تعارض سازمانی است. تعارض پدیدهای است که آثار مثبت و منفی روی عملکرد افراد در سازمانها دارد. استفاده صحیح و موثر از تعارض موجب بهبود عملکرد و ارتقای سطح سلامتی سازمان میگردد، و استفاده مؤثر از تعارض مستلزم شناخت و درک کامل ماهیت آن و همچنین علل خلق کنده و کسب مهارت در اداره کنترل آن است که البته امروز به عنوان یکی از مهمترین مهارتهای مدیریت بشمار میآید. اگر تعارضها سازنده باشند موجب بروز افکار نو و خلاق میشوند، و زمینه تغییر و نوآوری و تحول سازنده را در سازمان فراهم میسازند و در نهایت به مدیریت کمک میکنند تا به اهداف سازمانی خویش نائل آید. از آنجا که بیمارستانها از جمله نظامهای اجتماعی هستند که در کلیه فرایندهای آن انسان و فعالیتهای گروهی نقش اساسی دارند و اهل فکر هستند به نظر میرسد که باید بیشتر از هر سیستم اجتماعی دیگر تنش و تعارض داشته باشد. زیرا در یک سازمان پیچیدههای همچون بیمارستان که تضاد علایق و منابع به میزان زیادی در آن وجود دارد، دور از انتظار نیست که برخورد فکری رخ دهد، وظیفه مدارها در مقابل بیتفاوتها –رابطه مدارها در مقابل ضابطه مدارها و کارکنان جدیدالورود در مقابل قدیمیها و عدم درک مراجعه کنندگان بیمارستان و …. خلاصه همه اینها نمونه های از درگیریهای هستند که در بیمارستانهای رخ میدهد. وجود افراد مختلف با ویژگی های شخصیتی متفاوت، نیازها و انتظارات و ادارکات گوناگون دلیل بروز تعارض در سازمانها از جمله بیمارستانها است (لطفی، منصوره، ۱۳۸۸).
از آنجا که تعارضات بین فردی نیز در ارتباط نزدیک با هیجانهاست و برای کنترل آن باید نخست هیجانها را شناخت و سپس آن را کنترل کرد، پس در این صورت افراد باید هم از ویژگی خودآگاهی و هم از ویژگی خود کنترلی برخوردار باشند. افرادی که این ویژگیها را دارند میتوانند نسبت به تعارض آگاهی بیشتری کسب کرده و به این صورت سریعتر و صحیح تر تعارض را شناسایی کرده و با اطمینان به هدایت آن بپردازند و محیطی فراهم آورد که افراد با آگاهی از هیجانات خود از سلامت روانی و کارایی بیشتر برخوردار شوند و بتوانند با تعارضات بین فردی خود را کنترل کنند. هیجان جزء ذاتی ساختار هر فرد است. ما نمیتوانیم هیجانات را از خودمان دور کنیم، بلکه باید آنها را بدرستی کنترل کنیم (گلمن، ۱۳۸۳، ص، ۱۲۵). هوش هیجانی یک دسته از توانایی ها و مهارتهای غیر شناختی است، که توانایی موفقیت فرد را در مقابله با فشارها و اقتضاهای محیطی افزایش میدهد و در این رهگذر عاملی که به نظر میرسد با تنش شغلی مدیران و کارکنان رابطه داشته باشد و از راه های مقابله و مقاومت در برابر تعارض میباشد، متغیر هوش هیجانی است (روگرز و همکاران، ۲۰۰۶). هدف اصلی ما در این تحقیق این است که آیا بین عوامل هوش هیجانی و تعارضات سازمانی (بین فردی) در کارکنان بیمارستانهای شهرستان نیشابور رابطه معنی داری وجود دارد. لذا مطالعه حاضر بر لزوم توجه بیشتر به هوش هیجانی به عنوان مؤلفهای مهم، برای بهبود تعارض سازمانی و بهبود عملکرد کارکنان و مدیران بیمارستانهای نیشابور صورت میگیرد.

ضرورت و اهمیت تحقیق

هوش هیجانی به نظر میرسد میتواند شکل تکامل یافتهای از توجه به انسان در سازمانها باشد و ابزاری نوین و شایسته در دستان مدیران تجاری و تئورسینها بازار برای هدایت افراد درون سازمانها و مشتریان برون سازمانی و تأمین رضایت آنها باشد (پارسا، ۱۳۸۳).
نکته اساسی، نگرش ما نسبت به تعارض و برخورد درست با آن و تشخیص حق و یا ناحق بودن آن، براساس علل و عوامل بوجود آورنده آن و پیشنهاد راه حلی منطقی و درست برای بهرهبرداری بهینه از آن است. به همین دلیل مهم این است که تعارض اداره شود و نه اینکه سرکوب شود و نه اینکه اجازه داده شود، تعارض تشدید و از کنترل خارج شود. شناخت علل تعارض میتواند در تعیین راهحلهای احتمالی کمک کند و عواقب ناشی از تعارض میتواند برای سازمان، خواه در منازعات کارگری و مدیریت تعارضهای واحدهای مختلف یک سازمان، یا تعارض بین افراد، گران تمام شود. آگاهی از هوش هیجانی افراد یک سازمان میتواند مدیران ادارات و سازمانها را در حل بسیاری از مسائل یاری دهد، وقتی آنها قبول کردند که انسانها از نظر هوش هیجانی تفاوت دارند، در پی این نخواهند بود که از همه کارکنان رفتار یکسانی انتظار داشته باشند.
بسیاری از مدیران تمایل دارند که سختگیر باشند و قادر نیستند رابطه خوبی با کارکنان برقرار کنند. آنها نمیتوانند در محیط کسب و کار، فرهنگ سازمانی، فرایند کاری و فناوری تغییر ایجاد کنند. این مدیران به رغم داشتن دانش فنی خوب، نمیتوانند مدیران موفقی باشند. تحقیقات نشان میدهد که مدیر یا متخصصی که از هوش هیجانی بالایی برخوردار باشد و از نظر فنی نیز با تجربه باشد، با آمادگی و مهارت بیشتر و سریعتر از دیگران به رفع تعارضهای نوپا، ضعف گروهی و سازمانی و خطاهای موجود، ابهام در ارتباطات، تیرگی روابط متقابل و رموزی که ارزشمند و سودمند جلوه مینماید، خواهد پرداخت (کوپر، ۱۹۹۷، ۵۸-۵۶). مدیر با داشتن شعور عاطفی بالا میتواند نسبت به تعارض آگاهی بیشتر کسب نماید و بدین وسیله سریعتر و صحیح تر تعارض را شناسایی کند و با همدلی و اطمینان به هدایت سودمند آن بپردازد و از این طریق محیطی فراهم آورد که کارکنان از سلامت روانی بیشتری در آن برخوردار باشند. چرا که افراد با داشتن یک رابطه سالم، احساس ارزش، درک حمایت، اعتماد و اهمیت میکنند و این تأمین کننده سلامت روانی و افزایش کارایی و سودمندی افراد است. در چنین فضایی است که مدیریت تعارض به شکل سازنده آن امکان پذیر میشود (وطن خواه، ۱۳۸۶، ص ۲۵). در بیمارستان برآورده کردن و تأمین درخواستهای مراجعه کنندگان،اساس تأمین و ارائه خدمات است. کارکنان بیمارستان نمیتوانند مراجعه کننده را کنترل کنند و فقط میتوانند نقش یک فرد آماده به خدمت را در تأمین خدمات آنها ایفا کنند. تنها چیزی که کارکنان بیمارستان میتوانند انجام دهند کنترل عقاید و نگرشهای خودشان است. بنابراین، هنگامی که یک مشاجره یا تعارض در مورد تأمین خدمات پیش میآید، کارکنان بیمارستان صرفاً بایستی یک روش انعطافپذیر را برای ارائه خدمات به منظور رفع تعارض اتخاذ کنند.
در زیر به چند نمونه از ضرورتهای تحقیق اشاره میشود:

• هوش هیجانی قدرت کار فردی و گروهی را افزایش میدهد، افرادی که هوش هیجانی بالای دارند با دیگران بهتر کار میکنند و به راحتی دیگران را درک میکنند.

• هوش هیجانی میتواند در افزایش خلاقیت افراد برای حل تعارضها و مشکلات مؤثر باشد.

• عامل مهمی در گزینش افراد برای احراز شغل و ارتقای شغلی آنان است.

• باعث تصمیمگیری راحتتر و منجر به بهبود روابط با مراجعه کنندگان میشود.

اهداف پژوهش:

هدف کلی:

تعیین ارتباط بین ابعاد هوش هیجانی (شناخت و اظهار هیجانی در درون خود، هیجان معطوف به شناخت، درک و فهم هیجانات بیرونی، مدیریت هیجانی و کنترل هیجانی) با ابعاد تعارضات بین فردی (رئیس، مرئوس، همردیفان) کارکنان بیمارستانهای شهرستان نیشابور

اهداف اصلی:

• تعیین ارتباط بین عوامل تعارض بین فردی (رئیس، مرئوس، همردیفان)

• تعیین ارتباط بین عوامل هوش هیجانی (شناخت و اظهار هیجانی در درون خود، هیجان معطوف به شناخت، درک و فهم هیجانات بیرونی، مدیریت هیجانی و کنترل هیجانی) در کارکنان بیمارستانهای شهرستان نیشابور.

جریان القاگر il (t) در طول هر سیکل کلید‌زنی در زمان آغاز و زمان پایان صفر است. در عبارات از اصل تعادل ولتاژدوم القاگر نتیجه می‌شود که:
= (۲-۱۲)
بنابراین در یک سیکل کلید‌زنی، ولتاژ متغیر میانگین به وسیله کلید D می‌باشد:

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

(۲-۱۳)
در(۲-۱۱) و (۲-۱۲) از منابع ولتاز و جریان وابسته و برای جایگزینی ماسفت توان کلیدزنی فعال و دیودکلید زنی پسیو به ترتیب استفاده می شود.
مدل سیگنال بزرگ از مبدل باک غیر ایده‌آل در شکل ۲-۵ نشان داده می شود.
شکل ۲-۵: مدل مدار معادل سیگنال بزرگ میانگین از مبدل باک غیر ایده‌آل در DCM
(گونگ و همکاران، ۲۰۱۲)
۲-۲-۷: محدودیت نسبت کاری
از ۲-۱۲ مقدار ماکزیمم از جریان القاگر محاسبه می‌شود:
(۲-۱۴)
(۲-۱۵)
از ترکیب معادلات (۲-۱۴) و (۲-۱۵)داده می‌شود:
(۲-۱۶)
این معادله نشان می دهد که مرتبط با منبع ولتاژ ورودی vg و جریان القاگر iL و سیکل کاری می‌باشد. این مدل بر اساس معادله ۲-۱۶ می‌تواند مشخصه‌ های دینامیک از جریان القاگر را نشان دهد و مدل دستور کامل از مبدل باک ‌شود. آن به دقت مشخصات فرکانس بالا مدار را نشان می دهد.
۲-۲-۸: مدل مدار معادل DC
اغتشاش از متغیرهای میانگین در شکل ۲-۵ مجزا می‌شود.
(۲-۱۷)
(۲-۱۸)
(۲-۱۹)
با اغماض از اغتشاش‌های سیگنال کوچک، مدل مداری معادل dc از مبدل باک غیر ایده‌آل در DCM در شکل ۲-۶ نشان داده می‌شود:
شکل ۲-۶: مدل مدار معادل dc از مبدل باک غیر ایده‌آل در DCM
(گونگ و همکاران، ۲۰۱۲)
(۲-۲۰)
۲-۲-۹: مدل مدار معادل سیگنال کوچک
عنصر dc در معادلات (۲-۱۸) و (۲-۱۹) خارج می‌شود. مدل مدار معادل سیگنال کوچک از مبدل باک غیر ایده‌آل در DCM در شکل ۲-۷ نشان داده می شود.
شکل ۲-۷: مدل مدار معادل سیگنال کوچک از مبدل باک غیر ایده‌آل در DCM
(گونگ و همکاران، ۲۰۱۲)
از شکل ۲-۷ تابع انتقال حلقه‌باز از مبدل باک از سیکل‌کاری به ولتاژ خروجی در DCM می‌تواند به دست آید.
(s)=
۲-۲۱)
جایی که
ازشبیه‌سازی در این مورد نتیجه گرفته شد: در مقایسه با مدل ایده‌آل، این جا یک صفر در تابع انتقال از مدل غیر ایده‌آل وجود دارد. نتایج شبیه‌سازی همچنین نشان می‌دهد که در نظر گرفتن عناصر زاید و محدودیت سیکل‌کاری و اجرای فرکانس بالا از مبدل باک بیشتر دقیق است. (گونگ و همکاران^[۲۱]، ۲۰۱۲) یکی دیگر از کارهایی که انجام شده بود در زمینه شبیه‌سازی از مبدل باک با لایه میانی تغذیه سیستم درایو PMBLDC با اغتشاش ورودی بود .نتایج شبیه‌سازی در این مورد شامل موارد زیر بود:
مشخصات دقیق تکنیکی از سیستم‌های درایو به این ترتیب نتیجه گرفته شد: ولتاژ ورودی: ۴۸ ولت AC اغتشاش بعدی: ۵۴ ولت AC ،ولتاژ خروجی باک: نزدیک به ۲۷ ولت dc ،پهنای پالس به ماسفت باک: ۵/۰ سیکل‌کاری (%۵۰) ،تی‌اف: %۵۰، پهنای پالس (%۳۳) به ماسفت اینورتر: ^O120حالت عملکرد دارد.
پارامترها از موتور BLDC به این ترتیب نتیجه گرفته شد: اینورتر یک پل ماسفت می‌باشد. مقاومت استاتور (RS): 7/18 اهم ،اندوکتانس استاتور (Ld, Ls): 02682/0 و ۰۲۶۸۲/۰ هانری ،القای شار به وسیله آهنرباها: ۱۷۱۷/۰ و بر ،مکان مسطح EMF پشت: ۱۲۰ درجه، جفت های قطب: ۲
سیم‌پیچ‌های استاتور درحالت ستاره به یک نقطه خنثی داخلی متصل می‌شوند. مبدل باک با لایه میانی تغذیه سیستم درایو PMBLDC با مدار اغتشاش شبیه‌سازی می‌شود. این جا ۴۸ ولت AC به وسیله استفاده از یکسو ساز دیود، یکسوسازی می شود و سپس به ۲۷ ولت dc با بهره گرفتن از یک مبدل باک با لایه میانی کاهش می‌یابد. خروجی از مبدل باک با لایه میانی با بهره گرفتن از عناصر L و C فیلتر می‌شود.خروجی از یکسو‌ساز برای اینورتر سه فاز به کار می‌رود. اینورتر ولتاژ مورد نیاز سه فاز به وسیله موتور PMBLDC تولید می کند. (پراکاش^[۲۲] و دهناسکاران، ۲۰۱۳)
فصل سوم
بررسی کارهایی که در زمینه این تحقیق باید انجام شود
آنچه باید دراین تحقیق انجام شود به این صورت می باشد که در زمینه‌ مدلسازی دینامیکی باید به بررسی کامل مبدل باک و مبدل بوست پرداخت و روابط و معادلات ریاضی و گین را مطرح کرد و این کار در کاربردهای مهم و روش های متفاوت مهم در این مبدل‌ها انجام می‌گیرد و مرحله بعدی شبیه‌سازی این مبدل‌های باک و مبدل‌های بوست در همان کاربردها و روش‌ها برای تصدیق‌کردن موارد تئوری می‌باشد. در این فصل یک اصول کلی گفته می‌شود و موارد به طور دقیق در فصل بعدی مطرح می‌گردد.
۳-۱ مبدل باک
مبدل باک ولتاژ ورودی را کاهش می دهد. یک مبدل باک با آرایش فیلتر خروجی‌اش در شکل ۳-۱نشان داده می شود.
شکل ۳-۱ مبدل باک
(کاسات،۲۰۰۴)
هنگامی که ترانزیستور Q₁ روشن می‌شود و Q₂ خاموش می‌شود، ولتاژ ورودی در القاگر واردمی‌شود و جریان در القاگر به طور خطی افزایش می‌یابد.در همان دوره خازن شارژ می‌شود. هنگامی که ترانزیستور Q₂ روشن می‌شود و Q₁ خاموش می‌شود ،ولتاژ در القاگر معکوس می‌شود ولی جریان در القاگر نمی‌تواند به طور لحظه‌ای تغییر یابد و جریان به طور خطی آغاز به کاهش می‌کند. در این دوره همچنین خازن با ذخیره انرژی در القاگر شارژ می‌شود. امکان دو حالت از عملکرد یعنی حالت های پیوسته و ناپیوسته وجود دارد. در حالت پیوسته، جریان القاگر هیچ وقت به صفر نمی‌رسد و در حالت ناپیوسته، جریان القاگر در یک دوره کلید‌زنی به صفر می‌رسد. در جریان‌های بار کمتر، مبدل در حالت ناپیوسته کار می‌کند. ولتاژ خروجی تنظیم شده در حالت ناپیوسته، یک رابطه خطی زیاد با ولتاژ ورودی به صورت عملکرد حالت هدایت پیوسته ندارد.
۳-۱-۱ یکسوسازی سنکرون
ترانزیستور Q₂ به جای یک دیود برای کارآیی بالاتر استفاده می‌شودواین یکسوسازی سنکرون می‌باشد. برای کاهش ولتاژ ،یک دیود در طول دوره دوم به کار می‌رود و کارآیی مبدل کاهش می‌یابد.یکسوسازی سنکرون نیاز به منطق هم پوشانی نکردن برای اجتناب از جریان‌های شنت تغذیه هنگامی که هر دو ترانزیستور روشن هستند ، دارد.
۳-۱-۲ تعادل ولتاژ دوم القاگر
تحلیل شکل موج جریان القاگر، رابطه بین ولتاژ ورودی و خروجی در عبارات سیکل کاری را تعیین می‌کند. در یک مبدل طراحی شده خوب، هدف اصلی داشتن درصد کوچک از ریپل در خروجی می‌باشد.در نتیجه ولتاژ خروجی می‌تواند به وسیله عنصر DCاش تقریب زده شود. جریان القاگر به وسیله انتگرال از شکل موج ولتاژ القاگر مشخص می‌شود. شکل موج‌های جریان و ولتاژ القاگر برای مبدل باک در شکل ۳-۲ نشان داده می شوند.
شکل ۳-۲: شکل موج جریان و ولتاژ القاگر حالت ماندگار، مبدل باک
(کاسات،۲۰۰۴)
در حالت ماندگار در یک دوره کلید‌زنی ،تغییر خالص در جریان القاگر صفر می‌شودو اصل تعادل دوم ولتاژ القاگر می‌باشد. تعریف ولتاژ القاگر در ادامه داده می‌شود:
(۳-۱)
انتگرال روی یک دوره کلید‌زنی کامل در ادامه مشخص می شود:

مسأله امنیت قضایی واحساس امنیت در شهر ، مقوله ای است که کم و بیش در تمامی کشورهای جهان مورد توجه قرار می گیرد .در حقیقت از آنجا که یکی از معیارها وعوامل مهم در مباحث مرتبط با جنبه های اجتماعی توسعه پایدار ، تشویق شهروندان برای حضور در فضاهای شهری وتقویت تعاملات اجتماعی در این عرصه هاست ،طبیعاً شناسایی و رفع موانع چنین حضوری ضروری می گردد. بررسی یافته های مطالعات متعدد به عمل آمده در نقاط مختلف جهان ، گویای این واقعیت است که یکی از مهم ترین موانع دست یابی به این هدف، احساس عدم امنیت در فضاهای شهری می باشد .اگر فضاهای موجود را به دو دسته فضاهای زیر سقفی ودر هوای آزاد تقسیم کنیم ، فضاهای داخلی وبه اصطلاح زیر سقفی ها ، باید ویژگی هایی نظیر لزوم حفظ خلوت و انزوا را داشته باشند وبرعکس فضاهای خارجی یا در هوای آزاد محلی برای تعاملات اجتماعی ، در معرض عموم قرار گرفتن و فضاهایی قابل تجربه وبطور مساوی برای همه در جهت سالم باشند والبته همانطور که یک خانه وهمه فضاهای داخلی آن پناهگاه امنی برای خانواده ومهمان های آن فراهم می کند ، شهر و فضاهای آن هم باید ایمنی و امنیت را بطور مشابه برای همه ساکنان وناظران فراهم بکند .

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

(Mtani, Lubuva, 2004, 23) برخی از فضای امن به فضای “فضای قابل دفاع “یاد می کنند که در واقع فضاهایی هستند که اشخاص بیشتر در آن فعالیت می کنند و احساس امنیت بیشتری از آن درک می شود وکمتر به فعالیت های مجرمانه اجازه وقوع داده می شود .لذا در این تحقیق سعی گردیده است تا با بررسی تأثیر هر یک از کاربری های شهری کرمانشاه بر احساس امنیت زنان ومیزان تردد آنها در فضاهای عمومی شهرکرمانشاه ، پیشنهاداتی جهت بهبود الگوی برنامه ریزی شهری مؤثر در ارتقاء امنیت ذهنی و عینی زنان ارائه شود .لازم به ذکر است که این پژوهش در نوع خود کاملاً بدیع بوده و سوابق مطالعات ومنابع موجود دراین زمینه ( بویژه در داخل کشور ) بسیار محدود هستند .
۲-۲)مفاهیم نظری
۲-۲-۱)تعریف امنیت شهری
پژوهشگران در چارچوب واقع بینانه ای امنیت را در واژه های سیاسی وانتظامی تعریف کرده اند و بطور کلی بیشتر آن را به معنی حمایت از ارزشها و مقابله با خطرها و دشمن می دانند(Brownlow,2005,586)
امنیت را می توان یک حق بنیادین وپیش نیازی برای ابقاء و ارتقاء رفاه وسلامت مردم دانست.امنیت احساس آرامش واطمینان از عدم تعرض به جان ومال وسایر حقوق انسان است این ارزش انحصاری ،یکی از ضرورتهای زندگی فردی واجتماعی ،در زمان های گذشته حصارهای اطراف شهرها وخندق های اطراف آنها حریم امنی را برای شهروساکنان آن ایجاد می کرد به این ترتیب شهر از تعرض بیگانگان مصون می شد ( کامیار۳۳:۱۳۸۲) براساس تئوری نیازها درهرم مازلو در ۱۹۶۸،امنیت یکی از نیازهای ضروری و پایه ای برای تعالی انسان تلقی می شود .درست شبیه به نیازهای فیزیولوژیک انسان که برای تداوم حیات ضرورت دارد و در مجموع ارتقای این مؤلفه برسلامت وسعادت انسان ها و در نتیجه جامعه تأثیر مستقیمی می گذارد (گزارش سازمان بهداشت جهانی ،۲۷۱،۱۹۹۸).جین جیکوب ،نظریه پرداز بزرگ شهری (۱۹۶۱)،در تبیین امنیت شهری به تعامل فضای فیزیکی و فرآیندهای اجتماعی که محیط را می سازند توجه نموده و بر فعال بودن فضا به عنوان عاملی در ایجاد یک محیط امن و موفق تأکید کرد.جیکوبز ایجاد حرکت ، استفاده های فعال از سطح خیابان و فعالیت های خیابانی و مراقبت های طبیعی از این فعالیت ها را به عنوان مؤلفه هایی در جهت ساختن یک محیط خوب شهری قلمداد می کند.اسکار نیومن (۱۹۷۲)نیز در باب فضاهای قابل دفاع عنوان می کند که مردم و طرح ها در یک شهر خشونت آمیز ،از رویکردهای مشابه در رفتارهای اجتماعی و در جهت توسعه یک محیط امن پیروی می کنند اخیراً کار تیم بیل هیلییر با بهره گرفتن از نرم افزار اسپیس سینتکس نیز در بعد کالبدی ،تجمع خیابانها و لایه های آن را به عنوان مؤلفه های کلیدی در ایجاد یک محیط امن شهری معرفی کرده اند .از نظر این گروه بهترین محیط های شهری آنهایی هستند که بخوبی با الگوهای شهر یکپارچه شده اند وامنیت عمومی را ترویج می کنند (Boyle etal,2004,566).
۲-۲-۲)معیارهای شهرسازی در تأمین امنیت یک فضا
البته بعضی از معیارهای شهرسازی در تامین امنیت یک فضا اختصاص به جنسیت وسن وغیره ندارند وبرای کل جامعه کاربرد خواهند داشت نظیر ملاک های طراحی یک فضای امن شهری ( روشناسی مناسب ،حس دیده شدن و شنیده شدن و مراقبت عمومی ،دسترسی به کمک و دیدکافی وخوانایی محیط ونگهداری و جلوگیری از تخریب و وندالیسم و …) اما در اینجا اولویت پژوهش در دستیابی به معیارهای خاص امنیت زنان در فضاهای شهری و بالنتجه حضور فعال تر آنان در سطح شهر می باشد نگرش جنسیتی به مساله امنیت نمی تواند تبعیض و خط کشی محسوب شود زیرا در صورت ا یجاد یک فضای امن برای زنان بطور متعاقب کودکان ومردان نیز احساس امنیت و آرامش خواهند داشت .همچنین از بعد عدالت اجتماعی و عدالت شهروندی ،زنان مانند مردان باید در فضای شهری که شهروند آن محسوب می شوند .احساس راحتی وامنیت داشته باشند و حضور آنان در شهر به دلیل ناامنی ناشی از ضعف های شهرسازی محدود نشده باشد والبته واضح است که در برنامه ریزی برای زنان باید از خود آنان نیز کمک گرفت.
بیست و پنجم نوامبر از سوی سازمان ملل متحد به عنوان روز جهانی منع خشونت علیه زنان اعلام شده است. سازمان ملل متحد در شرح دلیل انتخاب این روز، خشونت علیه زنان را تخطی از حقوق بشر تلقی کرده و آن را نتیجه تبعیض علیه زنان در قانون و نیز در عرصه عمل دانسته است. فضاهای شهری از مهم ترین عرصه هایی است که قابلیت تولید خشونت علیه زنان را دارند و از این رو حضور زنان در این فضاها را با چالش مواجه می کنند. چنین چالشی در جامعه سنتی مان در گذشته از موضوعیت چندانی برخوردار نبود. زنان سنتی عمدتا در قلمروی خصوصی خانه فعالیت های روزمره خویش را انجام می دادند، و تنها در صورت لزوم در فضاهای معدودی از شهر در بازه های زمانی خاصی از شبانه روز، چون حمام و بازار که ماهیت زنانه داشتند، حضور مییافتند.
۲-۲-۳)معیارهای شهرسازی در تأمین امنیت یک فضا با ورود مدرنیته
اما به تدریج با ورود مدرنیته به ایران این هویت سنتی و محصوریت درون قلمروی خصوصی خانه دچار دگرگونی شده است. «در دهه های اخیر در جامعه ما موقعیت، جایگاه و نقشهای زنان دستخوش تغییرات قابل توجهی بوده است. این تغییرات هم در زمینه ارزش ها و نگرش ها و هم در نقش های اجتماعی زنان پدیده آمده است و بخش مهمی از آن ناشی از حضور گسترده و فزاینده زنان در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی و نیز ورود آنها به عرصه های شغلی بوده است» (رفعت جاه، ۱۳۸۷: ۱۳۸). چنین تغییری در سبک زندگی زنان بی تردید سبب حضور هرروزه آن ها در فضاهای شهری و نیز فضاهای کاری، که ممکن است ماهیت مردانه داشته باشند، شده است. اما حضور در فضاهای شهری تنها مختص زنان شاغل یا دانشگاهی نیست. امروزه کارهای مرتبط با امور خانه داری نیز تماماً در قلمروی خانه صورت نمی پذیرد. بخش عمده وظایف زنانه چون خرید، امور مرتبط با تربیت فرزندان و غیره، پیوندی جدایی ناپذیری میان خانه و محله (محیط شهری پیرامون) برقرار کرده و حضور روزمره زنان در شهر را گریز ناپذیر می سازد. لذا چالش خشونت و ضرورت امنیت برای زنان در شهر یکی از محوری ترین مباحث مطالعات و برنامه ریزی شهری است.
بعد از چنین مقدمه ای، اولین سوالی که به ذهن متبادر می شود این است که: خشونت شهری علیه زنان چیست؟ و مصادیق این خشونت کدامند؟ آیا این خشونت به مفهوم آسیب رساندن به بدن زنان و آزار جسمانی آن هاست یا اینکه امری روانی و ذهنی است که بیشترین چالش و محدودیت را برای زنان ایجاد میکند؟ و یا می توان از سوی دیگر این سوال را مطرح کرد که امنیت از دیدگاه زنان چیست و آن ها برای ایجاد این امنیت برای خود در فضاهای شهر دست به چه کنش هایی می زنند؟
شاید بهتر باشد که از مفهوم لغوی امنیت آغاز کنیم امنیت به معنای در امان بودن (لغتنامه معین) و بی بیمی است (دهخدا). معادل انگلیسی آن (security) به معنای وضعیتی است که از خطر یا آسیب محافظت شود یا بالعکس سبب مخاطره، ریسک یا آسیب نشود. از سویی خشونت در زبان فارسی به معنای درشتخویی و تندخویی است (لغتنامه معین) و معادل آن در زبان انگلیسی (violence) در فرهنگ آکسفورد به معنای فشار جسمی یا حسی است. با تحلیل این مفاهیم در قلمروی فضاهای شهری، می توان به رابطه ای دست یافت مبنی بر اینکه فشاری که به واسطۀ خشونت بر زنان در فضای شهر وارد می شود می تواند هم آسیب جسمانی و هم فشار روحی (حاصل از احتمال چنین آسیبی) باشد؛ نمود چنین فشار روحی ای معمولاً “ترس” است. به بیان دیگر عدم امنیت، تجربه ترس در فضاهای شهری را مطرح می کند. می توان گفت احساس امنیت لزوماً به معنای تجربه کردن خشونت عینی و فیزیکی نیست، بلکه اغلب توسط درکی از یک خطر بالقوه ایجاد می شود. در واقع در این جا احساس خطر به جای واقعیت جرم می نشیند و بر ادراک فضایی زن تاثیر می گذارد. تانکیس در این باره می نویسد: «واقعیت جرم نه؛ که ادراکات خطر است که استراتژی های فضایی زنان را مشروط می کند» (تانکیس، ۱۳۹۰: ۱۶۳). چنین فشاری هم به دلیل بیولوژی زن یا بدن آسیب پذیر زنانه است و هم به دلیل نگاهی است که در اجتماع به زن به عنوان جنس دوم وجود دارد. به قولییک بدن زنانه می تواند «یک دردسر فضایی» (همان) باشد.
از این رو زنان برای آفریدن امنیت و واکنش به خشونت عینی یا ذهنی ای که از سوی فضا بر آن ها تحمیل می شود، دست به کنش هایی فضایی می زنند. به عبارتی استفاده از فضا از سوی افراد، من جمله زنان، با انفعال همراه نیست و آن ها در مقابل عدم امنیت احتمالی در فضا از طریق کنش های روزمرۀ خویش مقاومت نشان می دهند. زنان در عین اینکه از قلمروهای آزادی در شهرها بهره مند هستند، عرصه های خطر را نیز شناسایی کرده و رفتار فضایی خود را بر مبنای مرزبندی این قلمروها تنظیم می کنند. رفتاری که بعضاً از آن با عنوان جغرافیای ترس یا جغرافیای جنسیت نیزیاد می کنند. از چنین رفتار فضایی ای از سوی زنان می توان به استفاده خلاقانه از فضا تعبیر کرد و این استفاده می تواند از فرد به فرد متفاوت باشد. دوسرتو به طور کلی از چنین کنش هایی با عنوان «تاکتیک» در مقابل «استراتژی»یاد می کند. دوسرتو استراتژی را «نظامی از مناسبات مبتنی بر قدرت» (۱) می داند. اما تاکتیک ها، «به کار گیری اختراعی و ابداعی توان ها و فرصت ها در بطن موقعیت استراتژیک اند، و اساسا تاکتیک ها خارج از استراتژی هایی که با آن روبرو هستند عمل نمی کنند. بسیاری از کردارهای زندگی روزمره مانند صحبت کردن، قدم زدن، خرید کردن و آشپزی، تاکتیک هایی به این معنا هستند و در حقیقت شیوه عمل اند» (کاظمی، ۱۳۸۸: ۳۷). بر این مبنا اگر نظم فضایی موجود را که در قلمروهایی منطق خشونت را بر زنان تحمیل می کند. «استراتژی» فضایی از سوی نظم بالادست بدانیم، کنش های زنان برای ایجاد امنیت «تاکتیک» های فضایی شناخته می شود.
حال می توان پرسید که زنان برای ایجاد امنیت برای خود در برابر خشونت های عینی و ذهنی در فضا از چه تاکتیک هایی استفاده می کنند؟ پرهیز از حضور در فضاها یا مکان های خطرناک در زمان های خاص، نخستین و ابتدایی ترین تاکتیک هاست. چنان که بسیاری از فضاهای شهری چون پارک ها و مراکز خرید در طول روز مملو از حضور زنان است، ولی در شب این فضاها بیشتر از سوی مردان یا خانواده ها مورد استفاده قرار می گیرد. جایگزین نمودن مسیری به جای مسیر دیگر از تاکتیک های دیگری است که زنان در رفتارهای فضایی خویش استفاده می کنند. همچنین استفاده از تلفن همراه، گروهی جایی رفتن و همراه داشتن اسلحه در مکان های عمومی تاکتیک هایی هستند که زنان برای مقابله با ناامنی فضاها در کنش های روزمره خویش به کار می گیرند.
در پایان این مبحث می توان چنین گفت که مطالعه و بررسی این رفتارهای فضایی درکرمانشاه باید از سوی مطالعات و برنامه ریزی شهری، به منظور محدود نمودن شناسایی عرصه های خطر یا جغرافیای ترس برای زنان، صورت پذیرد. در واقع این امنیت نباید تنها از سوی زنان برای خویش، بلکه از سوی امکانات عینی در فضا نیز برای زنان فراهم شود. نبود فضاها و گوشه های خلوت و به دور از چشم ناظر، تنوع کاربری ها در فضاهای عمومی، وجود کاربری ها و فعالیت های شهری شبانه، نورپردازی مناسب و جنسیتی نکردن فضاها نیز از استراتژی هایی است که می تواند به بالا بردن امنیت در فضا در شهر کرمانشاه کمک کند. البته باید به این امر توجه داشت که برنامه ریزی کالبدی برای شهرکرمانشاه با هدف ارتقای امنیت باید همراه با برنامه های اجتماعی و فرهنگی به منظور کاهش آسیب های اجتماعی باشد، و بدون آن ها تحقق امنیت عملاً میسر نخواهد بود. تنها دیدگاهی جامع و چند بعدی است که می تواند به گسترده شدن هرچه بیشتر عرصه های آزادی و امنیت در شهر و محدود کردن قلمروهای خشونت و ترس در شهر بیانجامد.
۲-۳ فضای شهری
۲-۳-۱ )جایگاه جنسیت در احساس امنیت درک شده از فضاهای شهری
مشخصه های فردی در ادراک از امنیت ومیزان استفاده فرد از یک فضای شهری تأثیر دارند مثل موقعیت اجتماعی ، شخصیت ، نقش ها ( سن وطبقه اجتماعی ،پشتوانه خانوادگی ،دانشجو بودن ویاکارگر بودن و…)واین مسائل در تعیین راحتی این افراد وهمچنین در میزان درکی که از آسیب پذیری یک مکان دارند تأثیر گذار است .عموماً عوامل زیادی برای عکس العمل نشان دادن مردم به ترس وجود دارند ،اما برخی از این عوامل نقش بیشتری دارند از جمله : جنسیت ، سن، تجربه های گذشته درمورد جرم ، محیط و جغرافیا، قومیت و فرهنگ وسایر متغییرها ، اما جنسیت به عنوان مهم ترین عامل شخصیتی در درک امنیت محسوب می گردد .نوع جنایت وحس امنیت در مورد زنان و مردان متفاوت است .اما عموماً زنان ترس بیشتری راحس می کنند تا مردان گرچه ممکن است کمتر از مردان قربانی شوند (Howard,1999,219) و بطورکلی مردان احساس مثبت تری در مورد امنیت محیط خودشان نسبت به زنان دارند .هم مردان و هم زنان در تاریکی احساس ناامنی می کنند ولی درجه حس ناامنی در زنان بالاتر است ومثلاً در مورد وسایل نقلیه بیش از ۶۰درصد زنان در تاریکی احساس ناامنی دارند ( گزارش کنفرانس لندن ۲۰۰۵،۵)،اما ترس از جرم رفتار و حالات را در فضاهای شهری تغییر می دهند و این اثرات روی زنان و دیگر گروه های آسیب پذیر اجتماعی و اقتصادی شدیدتر است .اثراتی نظیر اینکه :حرکت های آنها را محدود می کند وبه ویژه بعد از تاریک شدن هوا موجب در خانه ماندن آنها می شود وفرصت های اجتماعی ،اقتصادی و فرهنگی آنها را کاهش می دهد.در این فرایند آنها از فعالیت های اقتصادی و اجتماعی نظیر کارکردن تا دیر وقت و یاشغل هایی که شفیتی هستند و یا کلاس های عصر گاهی ونظایر آن مستثنی می شوند و البته در این گونه موارد همواره زنان فقیر بیشتر قربانی جنایت و ترس از آن می شوند. Lubuva8 Mtani,2004,15)).
در مجموع باید گفت عدم امنیت زنان در فضاهای شهری کرمانشاه مشارکت کامل آنها را در اجتماعی محدود می کند وعلاوه بر آسیب های روانی فرد بر خانواده ها و در نهایت کل جامعه تأثیر گذار خواهد بود .همچنین ظرفیت اقتصادی زنان در سطوح شهری وابسته به امنیت آنهاست .فعالیت های اقتصادی زنان بعضاً در اقتصاد غیر رسمی ویا نزدیک به خانه آنها متمرکز شده است .آنها به تسهیلاتی برای اشتغال در محیط شهری و مسکونی خود نیاز دارند .امروزه برنامه‌ریزی شهری در پاسخ به رهیافت‌های گذشته که در تعریف، تفسیر و اقدام برای برنامه‌ریزی، تجارب زنان را نادیده می‌گرفت، به‌شدت به ابعاد جنسیتی حساسیت نشان می‌دهد. تجربه زنان از امنیت در نواحی شهری با تجربه مردان متفاوت است. مجموعه‌های شهری و شیوه‌های طراحی ‌شده آن روی سطوح ترس و امنیت زنان تاثیر می‌گذارند. زنان به‌طور مشخص نقشه‌های تفصیلی ذهنی از بخش‌هایی از مکان‌های شهری ایمن ازنظر خودشان و همچنین مکان‌هایی را که باید از آن‌ها دوری کنند، بر می‌سازند. ترس نقش مهمی از نحوه استفاده زنان از مکان‌های عمومی دارد؛ بنابراین برای تضمین حضور برابر آن‌ها در فضاهای عمومی، زنان باید در فرایند برنامه‌ریزی و طراحی شهری مشارکت فعال داشته باشند.
۲-۳-۲) اهمیت ایمن سازی فضای عمومی برای زنان
ایمن‌سازی فضاهای عمومی ازآن‌رو برای زنان و دختران حیاتی است که ایجادکننده فرصت‌های برابر برای استفاده از محیط شهری سالم، شاد و امن برای همه است. برنامه‌ریزی و طراحی فضاهای عمومی ایمن نشان‌دهنده این واقعیت است که طراحی فیزیکی فضاهای شهری بر امکان استفاده کردن و لذت بردن زنان از عرصه عمومی، تاثیر به سزایی دارد. به روایتی دقیق‌تر فرایند ایمن‌سازی فضاهای عمومی برای زنان و دختران از اهمیت فراوانی برخوردار است، زیرا : این آگاهی را افزایش می‌دهد که فضا خنثی نیست. طراحی فضا‌ها می‌تواند میزان استفاده، مناسب بودن و ایمنی آن‌ها را برای زنان و دختران، کاهش یا افزایش دهد.نشان می‌دهدجنسیت و روابط جنسیتی بین زن و مرد به‌عنوان عوامل کلیدی شکل‌گیری و توسعه فضا‌ها هستند. شهر‌ها از لحاظ فضایی دارای ویژگی‌های اقتصادی، اجتماعی و تاریخی خاصی هستند که از لحاظ بومی برای زنان منحصربه‌فرد است. فضا‌ها در شهر، بازتاب روابط قدرتی هستند که رفتار‌ها و تفاوت‌های بین زندگی زن و مرد را مشخص می‌کند. فضاهای عمومی در شهر‌ها عمدتا بر مبنای مفهوم سنتی خانواده و تقسیم‌کار سنتی بین زن و مرد (مرد کارهای بیرون از خانه را انجام می‌دهد و زن وظیفه خانه‌داری و مراقبت از کودکان و سالمندان را در حوزه خصوصی به عهده دارد) طراحی ‌شده است. بنابراین ایمن‌سازی فضاهای عمومی برای زنان و دختران، ابتکارات سازمان‌دهی مجدد فضا‌ها بر اساس نقش‌های جدید جنسیتی در جامعه را ترویج می‌دهد. نشان می‌دهد ترس‌های زنان بر اساس واقعیت است (رابطه بین احساس ترس و تجربه خشونت) و زنان می‌دانند کی و کجا احساس ناامنی داشته باشند. مشخص می‌کند زمانی که زنان به دلیل ناامنی از یک مکان استفاده نمی‌کنند، این مکان برای زنان و همه افراد دیگر ناامن‌تر می‌شود. بنابراین ایمن‌سازی فضاهای عمومی برای زنان و دختران، ابزاری مهم جهت بهبود کیفیت زندگی شهری و کاهش ترس و قربانی شدن برای همه افراد جامعه است. حق زنان و دختران را نسبت به شهر و شهروندی به‌عنوان یک پیش‌شرط برای داشتن شهری برابر و پایدار، ترویج و تثبیت می کند.
۲-۳-۳) مفهوم فضااز نظر دیدگاه های مختلف
در رابطه با تعریف فضا،نقطه نظرات گوناگونی ارائه شده است: در حالیکه ارسطو فضا را به عنوان ظرف تمام اشیاء توصیف کرد،لایبنیتس معتقد بود فضا صرفا متشکل از روابطی است میان چیزهای بدون حجم و ذهنی.استنباط های متفاوت از فضا را می توان ناشی از تفاوت دیدگاه ها و تفاوت رشته ها دانست.با توجه به این تعاریف گوناگون در رابطه بامفهوم فضا،به تبع آن فضای معماری نیز اینگونه است.به گفته وان در لان (۱۹۸۳) «فضای معماری با برافراشتن دو دیوارﭘا به عرصه وجود می نهد،فضایی جدید میان خود ﭘدید می آورند واز فضای طبیعیﭘیرامون آنها مجزا می شود». اما به گفته چومی تعریف فضا در معماری به این معناست : «تعیین محدوده ها در ماده ای با گسترش یکسان که باید به شیوه های مختلف به آن شکل داد»(مدنی پور،۱۹۹۶)با جمعبندی نقطه نظرات فوق آنجه که به عنوان فضا یاد می شود متشکل از دو بعد فیزیکی و اجتماعی است که هم شامل اشیا،احجام و ابعاد ذهنی بدون حجم بوده و بعد انسانی_اجتماعی نیز در دل دارد.به عبارت دیگر درتعریف فضا باید ابعاد فیزیکی ، اجتماعی و ارتباط میان این ابعاد را در نظر بگیریم.
بدیهی است پس از نیل به تعریفی مشخص از فضا به عنوان بستر محیط مصنوع که محیط شهر نیز جزوی از آن محسوب می شود، قدم بعدی بایستی در شناخت شهر و رسیدن به مفهومی معین از شهرکه فضاهای جمعی وپیاده راه ها را به عنوان ظرفی برای تعاملات اجتماعی در دل دارد،برداشته شود.
۲-۳-۴) مفهوم شهراز نظر دیدگاه های مختلف
ساوج و آلن وارد ۲۰۰۳ سه استراتژی را درباره درک ساختار تفاوت مفاهیم شهری مورد تحلیل داده اند.
رویکرد اول :رویکردی معماری که در آن تنوع معانی شهری به صور متفاوت معماری آنها نسبت داده می شود و روشی که با آن مردم سیمای شهر را بر اساس تجربیات خود تفسیر کنند مورد فراموشی قرار گرفته است.
نگرش معمارگرایانه به شهر یا به عبارت دیگر تاکید بیش از حد به فرم کالبدی که بیشتر بعدفیزیکی را دربر میگیرد علاوه بر اینکه نگاهی تک بعدی به شهر محسوب میشود،ابعاد دیگر شهر همچون تولیدات اجتماعی وامنیت زنان را نادیده گرفته و تعریفی ناقص از مفهوم واقعی شهر را بدست می دهد،بنابراین نمیتواند تعریف جامع و کاملی باشد.
رویکرد دوم: الهام گرفته ازنظریات هانری لوفوبر که در آن فضا، پدیده ای با ساختار اجتماعی تلقی می شود.در این دیدگاه تاکید می شود که فرآیندهای اجتماعی و فرهنگی مستقل از صورت ساختمانی شهر معنا می یابند.یعنی به توصیف انگاره های ذهنی – فرهنگی از مکانها توجه می کند واز مرتبط کردن معنای شهر با تجربه فردی ناتوان است.بر خلاف دیدگاه اول که تاکیدی افراط گونه بر مفهوم فرم(بعد فیزیکی) داشت،این دیدگاه نگرشی کاملا متناقض داشته و ساختار اجتماعی را که به تعبیری فرایند محسوب می شود مورد توجه قرار می دهد به طوریکه فرم یا شکل کالبدی شهر جایگاهی در این نگرش ندارد، حال آنکه تعریف شهر بدون پرداختن به ویژگی های کالبدی- فیزیکی آن نمیتواند تعریفی کامل باشد.
معنی شهر از دید مدنی پور:
محیط فیزیکی که خود متشکل از محیط طبیعی و محیط مصنوع است به همراه عامل اجتماعی یعنی انسان و فعالیت هایش ،شهر را شکل میدهند.بنا به گفته مدنی پور شکل شهر،هندسه یک پیوستگی اجتماعی_مکانی است.
رویکرد سوم :مربوط به نظریات والتر بنیامین در رابطه با جامعه شناسی شهری است; او معنای شهر را فصل مشترک بین خاطرات و تجربیات شخصی و ساختار تاریخی ارزشها و معانی مسلط (اجتماعی) می داند.از نظر وی شهر عرصه ظهور عینی وآشکار تضادهای فرهنگی ونقد فرهنگ های مسلط است.
تعمق در دیدگاه های متفاوت مذکور که رویکرد اول آن با دید معماری شهر را تعریف می کند و رویکرد دوم و سوم آن صرفا عامل انسانی را در نظر میگیرد ،اینطور می نمایاند که پرداختن به تنها قسمتی از ابعاد و عوامل موجود در شهر ما را در درک صحیح از مفهوم شهر ناتوان ساخته و منجر به دیدی صرفا تک بعدی و محدود می گردد،بنابراین ضروریست که این ابعاد به موازات یکدیگر مورد توجه قرار گیرد تا بتوانیم با تلفیق این دیدگاه ها مفهوم جامعی از شهر بدست آوریم.
آنچه که در این پایان نامه در رابطه با مفهوم شهر،مدنظر است تعریفی است که هم بعد فیزیکی و هم بعد انسانی-اجتماعی را در بر داشته باشد،به عبارت دیگر فرم ها و فرآیندها در کنار هم و به موازات هم مورد بررسی قرار می گیرند.
در این میان لازم است به دیدگاه مدنی پور در رابطه با مفهوم شهر بپردازیم ،مدنی پور۱۹۹۶در رابطه با ساختار شهر به دو دیدگاه اشاره میکند که این دو دیدگاه نیز همچون رویکردهای مطرح شده از طرف ساوج و وارد نگرشی تک بعدی به مفهوم شهر دارند ؛
دیدگاه اول نظریه پردازانی چون اسمایلز۱۹۵۵،ریکی۱۹۷۲شکل شهر را مجموعه ای ازساختمان و اشیا می بینند .در این دیدگاه که نگرشی صرفا فیزیکی به شهر است شهر را تنها در ابعاد مادی در نظر میگیرد در حالیکه شهر علاوه بر محیطی فیزیکی ،متشکل از مردم و فرهنگ های گوناگون است. با توجه به تعریف ممفورد۱۹۶۱ که شکل شهر را نمادی از بهم بافتگی روابط اجتماعی دانسته است،می توان به وجه تمایز محیط فیزیکی و شهر پی برد.
دیدگاه دوم برگرفته از نظریات راجرز۱۹۷۱ وبروتچی ۱۹۸۵شکل شهر را مقری برای روابط اجتماعی می داند. دید گاه دوم نیز نگرشی تک بعدی به شهر دارد زیرا که شهر علاوه بر شهروندان و روابط اجتماعی میان آنها بعد فیزیکی را نیز شامل می شود.همچنانکه تیبالدز ۱۹۹۲در زندگی یک شهر کاربریها و فعالیت ها را مهم تر دانسته است.
در حالیکه مدنی پور در مقابل این دو دیدگاه، دیدگاه سومی را مطرح می کند:دیدگاهی اجتماعی- مکانی مدنی پور به جای این دو دیدگاه متناقض مطرح می شود در اصل او حالتی بینابین را در نظر میگیرد. این دیدگاه به صورت بینابین هم نقش عامل فیزیکی_مکانی را در شکل شهر موثر دانسته و هم عوامل اجتماعی را دراین مقوله دخیل دانسته است.
با توجه به مطالب مذکورو مطالعه دیدگاه های مختلف اینطور میتوان نتیجه گرفت که پذیرفتن هر کدام از دو دیدگاه اول نمی تواند عاقلانه باشد زیرا که هر دو دارای نقص و نشان دهنده تنها قسمتی از واقعیت است.بنابر این دیدگاه سوم که از طرف مدنی پور ارائه گردیده نزدیک به واقعیت بوده و تاکیداین پایان نامه بر آن است،همچنانکه پایان نامه حاضر در راستای بررسی ارتقاءامنیت زنان با رویکرد مشارکتی میان شهروندان در فضاهای باز شهری است .
بنابراین لازم است که فضاهای شهری به عنوان جزوی از شهر مورد تحلیل قرار گرفته و تعریف شوند.
۲-۳-۵) مفهوم فضای شهری
فضای شهری صرفاً در ابعاد هندسی وزوایای گوناگون ساختمانی تعریف نمی شود ،زیرا این برداشت از فضا اصولاً در قلمروی معماری حاکم است ، وکیفیت های زیبا شناختی ، سهولت ارتباطات اجتماعی و رفتاری ومقیاس برتر است که به یک فضا ماهیت فضای شهری می بخشد (کریر، ۱۸:۱۹۷۷).فضای عمومی شامل قسمت هایی از محیط طبیعی ومصنوعی است که عموم مردم به راحتی به آن ها دسترسی دارند ، مانند خیابان ها، میدان ها و سایر مسیرهایی که دیگران حق عبور از آن ها را دارند (مجتبی رفیعیان،۱۶:۱۳۸۱).فضاهای عمومی به واسطه طیف وسیع مخاطبان خود که با انگیزه های بسیار متفاوت در آن حضور می یابند ، بستر وقوع زندگی جمعی اند .لذا فضاهای شهری تماس مستقیم با زندگی روزانه شهروندان دارد وبیش از سایر فضاها بر زندگی جمعی و فرهنگ آنان تأثیر می گذارد . دراین فضاهاست که کودک اولین تجربیات اجتماعی خود را کسب می کنند ، نوجوان باهنجارهای اجتماعی آشنا می شود و سالمند حرمت سن و تجربه خود را می چشد .فضاهای شهری عرصه های زندگی جمعی و تعاملات اجتماعی هستند (پاکزاد،۳۲:۱۳۷۶) . فضاهای شهری همچنین محفلی برای فعالیت های مختلف هستند . درتعریفی ساده فعالیت های بیرونی در فضاهای عمومی در سه دسته قرار می گیرند . این فعالیت ها عبارتند از : فعالیت های ضروری و اجباری ، فعالیت های انتخابی و فعالیت های اجتماعی ،دسته سوم ومهم ترین نوع فعالیت ، فعالیت های اجتماعی است .
بنابراین فضاهای عمومی شهری نه تنها باید پناسیل حضور گروه های مختلف اجتماعی را با هدف پاسخ گویی به نیاز ضروری را فراهم آورد،بلکه باید عرصه ای را برای برقراری روابط اجتماعی و لذت از حضور در فضا نیز فراهم کند ( رضازاده ؛محمدی ،۵۸:۱۳۸۷).
طبقه بندی مکانی فضاهای عمومی شهری برای ارتقاء امنیت زنان :در این بخش برای سهولت بررسی براساس ویژگی های اصلی ، فضاهای شهری به دو بخش فضاهای مسکونی و فضاهای عموی شهری که بیشتر شامل میادین ، خیابان ها و پارک ها و نظایر آنها میگردند، تقسیم شده اند .
الف – امنیت در بافت مسکونی :
بافت مسکونی محیطی است که در طول شبانه روز پذیرای عده زیادی از زنان است .لذا در این پژوهش امنیت این نوع محیط شهری به صورت ویژه بررسی شده است .بطوکلی با اتصال املاک به یکدیگر وایجاد ارتباط مناسب در بین آنها امنیت املاک وساکنان آنها بالاتر خواهند رفت .عموماً املاکی که دور افتاده تر هستند ومتروک شده اند احتمال وقوع جرم در اطراف آنها بالاتر می رود وفضاهای متراکم ساخته شده ریسک جرم را پایین می آورد (www.dacorum.gov.uk,2004) .همچنین برای افزایش ضریب امنیت زنان در مناطق مسکونی باید از امنیت زنانی که بیشتر تنها هستند (نظیر زنان خانه دار در طول روز که دیگران در اطرافشان نیستند ) باافزایش بیشتر مراقبت خیابان ها و کاهش دادن فرصت های مخفی شدن وفراهم آوردن خلوت مناسب و تشویق نکردن ورود مزاحمان ( نظیر موتور سوران و یا خودروهای عبوری از مناطق مسکونی ) اطمینان پیدا کرد (bell.1998,11) .بر اساس مطالعه ای که بروی خشونت در واحدهای همسایگی شهری در اواسط دهه ۱۹۹۰ انجام شد ونتایج نشان داد که نرخ خشونت کمتری در واحدهای همسایگی که روحیه جمعی دارند .اتفاق می افتد واین روحیه باعث نظارت در نگهداری و مراقبت از بچه ها یشان وابقای نظم عمومی می شود .(www.pps.or.2005) .
از سوی دیگر یکی از ابزارهای خلق واحد همسایگی امن تر، این است که آن فضای باز باید از دسترس نسبی مردم جوان آزاد باشد .در اینجا سوالی که قابل طرح است این است که چگونه تمرکز روی بازی وکارهای قابل انجام برای مردم جوان می تواند امنیت زنان را بهبود ببخشد؟ ( گزارش کنفرانس لندن،۲۰۰۵و۱۸) البته بازهای خیابانی کودکان در مواردی به عنوان عوامل تقویتی امنیت محیط ( بخصوص برای زنان ) نیز ذکر شده است .برای مثال به عقیده آقای جهانشاه پاکزاد : اگر کودکان بتوانند مثل سابق در کوچه ها بازی کنند ( امنیت داشته باشند ).زنان و سالخوردگان نیز می توانند در این فضاها با آرامش حضور پیدا کنند و با این کار نیاز به ایجاد پارک هایی جدید هم کم می شود و در هزینه های شهرداری نیز صرفه جویی می شود (علی آبادی ،۵،۱۳۸۱).البته این گونه بازی های خیابانی باید کاملا برنامه ریزی شده و پیش بینی شده باشند و نباید حریم معابر ( چنانچه در کوچه های سطوح مسکونی کشور ما بسیار دیده می شود ). را اشغال کند ویا موجب از بین رفتن خلوت و و آرامش ساکنان و عابران گردد .چنانچه در تجارب کشور فرانسه نیز مطرح گردیده است که حضور جوانان اسکیت سوار خود عاملی برای ایجاد حس اضطراب وناامنی از دیدگاه زنان ارزیابی شده بود ( www.dacorum.gov.uk,2004)
ب- فضاهای عمومی شهری :
تحقیقات اخیر در استرالیا ودیگر کشورها(۱۹۹۵) نشان داده اند که تفرجگاه ها ، بازارها و دیگر مراکز خرید عمومی در برابر جرم آسیب پذیر هستند و مؤلفه های مشخصه جرم در آنها عبارتند از :عناصری در مراکز شهری نظیر مغازه ها ، تئاتر، رستوران ها ، ایستگاه های حمل و نقل عمومی و غیره . اصولاً موقعیت های تجاری و تفریحی برجرم و رفتار مجرمانه در سطوح پیرامون خود تأثیر می گذارند ، همانطور که این سطوح قسمتی از پیاده رو ها و فضاهای خارجی خود را نیز همرنگ می کنند (bell,1998,11) .جرم هایی که عموماً در فضاهای عمومی شهر رخ می دهند ، شامل جیب بری ، کیف قاپی ، وندالیسم ( صدمه زدن های مجرمانه ) سرقت وسایل نقلیه ، حمله بدنی خفیف و ترساندن ونظایر آنها می شود .اما بیشتر رفتارها و اعمالی که گروهای زیادی از استفاده کنندگان را از مراکز شهری می ترساند ، اعمالی است گه گرچه بطور اصولی جرم نیست ، اما باعث بی نظمی عمومی می شود .جین جیکوب ۱۹۶۱، از آنها به عنوان بربریت ( وحشیگری ) خیابان یاد می کند . این اصطلاح زننده ای است که با مفهوم شهرها به عنوان مراکز تمدن تقابل دارد والبته بین تمدنی و خشونت اجتماعی با بی تمدنی فیزیکی تفاوت وجود دارد ، برای مثال حضور معتادان در یک فضای عمومی شهری بی تمدنی فیزیکی و بددهنی وناسزاگفتن او در این فضا بی تمدنی اجتماعی محسوب می شود (Tiesdell,1996,51) .لازم به ذکر است با توجه به تفاوتی که در ماهیت دو فضای شهری مذکور وجود دارد .در بخش مطالعاتی میدانی نیز سعی می گردد پهنه مسکونی بصورت جداگانه مورد بررسی قرار گیرد و احساس امنیت درک شده دراین بافت با فضاهای عمومی شهری مقایسه شود .
زوی(۱۹۵۷)فضای شهری را اینگونه تعریف می کند :« جایی که خیابان ها ،میادین،ﭘارکهاو زمین های بازی وباغ ها همگی فضاهایی خالی اند که محدود شده اند یا طوری تعریف شده اند که فضایی محصور را ﭘدید آورند.»
کولکوهن۱۹۸۹ فضای شهری را به دو گونه تعریف می کند: فضای اجتماعی و فضای ساخته شده و مصنوع.فضای اجتماعی ،تداعی های فضایی نهادهای اجتماعی است که مورد مطالعه جامعه شناسان وجغرافیدانان می باشد تمایل این دیدگاه دیدن ویژگی های فیزیکی محیط مصنوع به عنوان فراپدیده ای است ،از سوی دیگر،فضای مصنوع متوجه فضای فیزیکی ست بدین ترتیب آنچه که مورد توجه معماران است مورفولوژی فضاست،طریقی که فضا بر ادراک ما اثر می گذارد وشیوهی به کارگیری فضاو معنایی که از آن میتوان استخراج کرد. به گفته کولکوهن این دیدگاه به دو رویکرد می انجامد: آنکه فرم ها را مستقل از کارکرد می بیند و آنکه کاربردها را تعیین کننده فرم ها می داند و در ارتباط متقابل فرم و کارکرد است که دیدگاه دوم به رویکرد جغرافی دانان و جامعه شناسان نزدیک می شود اما برعکس معمار همواره عاقبت به فرم علاقه دارد به هر نحوی که این فرم ها تولید شوند.
درهرحال در رویکردی با توجهات اجتماعی به محیط شهری نه می توان شیوه تک بعدی و تنگ نظرانه معماری و برنامه ریزی مدرنیستی را در ترکیب فضاهای اجتماعی و فیزیکی قبول داشت و نه فرار از واقعیت سیاسی همراه با عدم توجه پست مدرنیستها به فضای اجتماعی را درهمین حال جدایی میان فضای اجتماعی و فیزیکی، شکاف میان معماری و علوم اجتماعی را با برداشتهای متفاوتشان ازفضا افزایش داده است.(مدنی پور،۱۹۹۶)

گروهی از مردان آن­چه در سینه داشتند علیه ما آشکار کردند، در زمانی که رفتی و خاک میان ما وتو پرده کشید.
وقتی از دست رفتی مردانی برما هجوم آوردند، ما را ناچیز شمردند وهمه میراث ما را غصب کردند
ماه کامل و نوری بودی که از آن فروغ می­گرفتند، و از جانب خداوند عزیز بر تو کتاب نازل می­شد
جبرئیل با آیات وحی مونس ما بود، تو رفتی و تمامی خبرها از ما پنهان گشت
کاش پیش از آن­که خاک­ها میان ما، و شما حایل شوند مرگ ما فرا رسیده بود^[۸۹۳]»

۱٫۶٫۵٫ استنادهای قرآنی

«قَدْ کانَ بَعْدَکَ اَنْباءٌ وَهَنْبَثَهٌ – لَوْ کُنْتَ شاهِدَها لَمْ تَکْثِرِ الْخُطَبُ»
در این بیت اشاره شده است که بعد از رحلت رسول اکرم حوادث ناگوار بسیاری رخ داد که قبلاً به واسطه وجود ایشان، چنین حوادثی رخ نمی­داد.- هنبثه به معنای سختی­ها و پیامدهاى روزگار است^[۸۹۴].
همچنین نبودن ایشان بهانه­ای برای بوجود آمدن بسیاری از این مشکلات شد.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

این بیت به آیاتی اشاره دارد که در آن وجود پیامبر اکرم و حضور ایشان در میان مردم سبب آرامش آن­ها و مانع عذاب امت و حل اختلافات بیان می­ شود.
وَ ما کانَ اللَّهُ لِیُعَذِّبَهُمْ وَ أَنْتَ فیهِمْ^[۸۹۵]
فَلا وَ رَبِّکَ لا یُؤْمِنُونَ حَتَّى یُحَکِّمُوکَ فیما شَجَرَ بَیْنَهُمْ ثُمَّ لا یَجِدُوا فی‏ أَنْفُسِهِمْ حَرَجاً مِمَّا قَضَیْتَ وَ یُسَلِّمُوا تَسْلیماً^[۸۹۶]
«وَ کُنْتَ بَدْراً وَ نُوراً یُسْتَضاءُ بِهِ- عَلَیْکَ تُنْزِلُ مِنْ ذِى‏الْعِزَّهِ الْکُتُبُ»
این بیت به هدایتگری پیامبراکرم اشاره دارد که از ایشان به­عنوان نوری که روشنگر ظلمت است تعبیر شده، و همچنین به نزول قرآن بر پیامبر اکرم­ از سوی خداوند متعال دلالت می­ کند.
مصرع­های این بیت به آیات شریفه زیر تلمیح دارد:
وَ داعِیاً إِلَى اللَّهِ بِإِذْنِهِ وَ سِراجاً مُنیراً ^[۸۹۷]
نَزَّلَ عَلَیْکَ الْکِتابَ بِالْحَق^[۸۹۸]
«وَ کانَ جِبْریلُ بِالْایاتِ یُؤْنِسُنا- فَقَدْ فُقِدْتَ وَ کُلُّ الْخَیْرِ مُحْتَجَبُ»
این بیت اشاره می­ کند که وحی الهی توسط حضرت جبرئیل بر پیامبراکرم نازل می­شد و خاندان وحی با این فرشته مقرب الهی مؤانست داشتند. و با رحلت پیامبر اکرم رفت وآمدی که به­واسطه نزول وحی صورت می­گرفت تمام شد.
وَ إِنَّهُ لَتَنْزیلُ رَبِّ الْعالَمینَ نَزَلَ بِهِ الرُّوحُ الْأَمینُ عَلى‏ قَلْبِک^[۸۹۹]
اللَّهَ هُوَ مَوْلاهُ وَ جِبْریلُ وَ صالِحُ الْمُؤْمِنینَ وَ الْمَلائِکَهُ بَعْدَ ذلِکَ ظَهیر^[۹۰۰]
«فَلَیْتَ قَبْلَکَ کانَ الْمَوْتُ صادِفُنا- لَمَّا مَضَیْتَ وَ حالَتْ دُونَکَ الْکُثُبُ »
این بیت بیان می­ کند مصیبت ناشی از رحلت پیامبراکرم به قدری سنگین و جان­سوز بوده که حضرت زهرا آرزومی­کنند کاش قبل از وقوع این مصیبت مرگشان فرا می­رسید.
این بیت تلمیحی است به آیه بیست و سوم سوره مبارکه مریم که حضرت مریم از ترس تهمت­های مردم آرزوی مرگ می­ کنند:
قالَتْ یا لَیْتَنی‏ مِتُّ قَبْلَ هذا وَ کُنْتُ نَسْیاً مَنْسِیًّاً^[۹۰۱]

فصل ششم: خلاصه و نتیجه ­گیری

پس از رحلت پیامبراکرم، و در زمانی که اهل بیت، داغدار این مصیبت عظمی بوده و مشغول کفن و دفن پیامبر بودند، عده­ای برای تصرف خلافت و جانشینی پیامبر در سقیفه شورایی تشکیل داده و از میان خود خلیفه برگزیدند.
حضرت فاطمهو امیرالمؤمنین براى بازگرداندن امر خلافت از ابوبکر تلاش زیادى کردند، اما تلاش آن­ها ثمرى نبخشید. این مواجهه با غاصبان خلافت، بعد از جریان تصرف فدک به مبارزه‏اى بزرگ تبدیل شدو حضرت زهرابراى حق‏خواهى و استرداد فدک، به مسجد پیامبر رفته و در حضور مسلمانان و به منظور مخالفت با تصدّى غصبانه مقام خلافت توسط ابوبکر، خطابه‏اى طولانى ایراد فرمودند.
نهادن نام «فدکیه» بر خطبه غرای حضرت زهراصرفاً بیانگر جهت صدور این خطبه بی­نظیر می­باشد.
محتواى این نفیس‌ترین میراث ماندگار حضرت صدیقه طاهره به قدری عمیق و گسترده است که موضوع غصب فدک در برابر عمق و گستردگى آن بهانه‏اى بیش به نظر نمى‏آید.
نگاه عمیق خطبه به معارف اساسى دین و بیان واقعیت‏هاى اجتماعى همراه با یادآورى مسئولیت عموم افراد جامعه اسلامى در قبال آن معارف، به همراه تبیین انحراف به‏وجود آمده بعد از پیامبراکرم در اقشار مختلف مردم از عوام و خواص، و بیان علت آن، موضوعات مهمى است که آسیب‏هاى جامعه اسلامى را نه در آن برهه زمانی خاص بلکه در طول تاریخ بیان می­ کند.
این خطابه مهم که هم از نظر موقعیت خطیب و هم زمان ایراد آن، اهمیت دارد – چراکه حضرت در آن ایام به جهت فقدان پدر بزرگوارشان، متألم و عزادار بودند- علاوه بر زیبایى ظاهرى و فصاحت و بلاغت آن، دارای ابعاد مختلف دین شناسی، جامعه شناسی، امور سیاسی و… می­باشد.
ماحصل پژوهش پیش­رو را می­توان در چند مورد و به­ صورت مختصر این­چنین بیان نمود:
فدک میراث الهی حضرت فاطمه می­باشد که پیامبر اکرم به دستور خداوند متعال وَ آتِ ذَا الْقُرْبى‏ حَقَّهُ^[۹۰۲] آن­را به ایشان بخشیدند. خلیفه اول آن­را غصب کرده و کارگزاران حضرت را از آن بیرون کردند.
حضرت فاطمه برای باز پس­گیری اقدامات زیادی انجام دادند و در نهایت برای اعتراض به غصب حق اهل بیت با حضور در مسجد پیامبر خطبه­ای ایراد فرموده و به محاجه با خلیفه اول پرداختند، که مهم­ترین هدف حضرت از ایراد این خطبه استیفای خق خلافت امیرالمؤمنین می­باشد.
حضرت پس از حمد و ثنای الهی و شهادت به توحید پروردگار و بیان هدف آفرینش، دومین بخش از اصول دین یعنی مسأله نبوت را مطرح می­فرمایند. ایشان در این بخش از خطبه شریفه، از اثبات اصل رسالت و نبوت سخنی به میان نمی­آورند چرا که همه حاضران در آن جلسه مسلمان بودند و پیامبر اکرمرا به نبوت و رسالت قبول داشتند؛ بلکه با توصیفی از وضعیت مردمان آن روزگار، انحطاط و تباهی آن‌ها را در زمینه‌های گوناگون ثابت می­ کنند. از جمله مهم‌ترین این نابسامانی‌ها می­توان به تفرقه و آشفتگی دینی، احترام به آتش و ملازم آن بودن، بت پرستی و انکار خداوند اشاره کرد.
همچنین حضرت با برشمردن برکات وجودی پیامبر اکرم و مکتب اسلام، امتیازات بارز مکتب وحی در مقایسه با دیگر مکاتب را بیان می‌فرمایند.
حضرت زهرا با بیان عوامل جانبی موفقیت­ رسول اکرم در انجام رسالتشان، نقش و جایگاه مجاهدت­های امیرمؤمنان را در زمانی که بسیارى از افراد به خوشی­های زندگى مادى مشغول بودند، متذکر می­شوند.
حضرت با نگرشی جامعه شناسانه وقایع بعد از پیامبر و انحرافات به وجود آمده و سرعت بالای به وجود آمدن آن­ها در مقایسه با مدت کوتاهی که از رحلت رسول اکرم می­گذشت، را مطرح فرموده، و یکی از عوامل اصلی ایجاد این فتنه را مسأله نفاق می­دانند.
حضرت فاطمه در برابر اشتباه فاحش خلیفه در بیان حدیث جعلی، در زمینه عدم ارث بری از پیامبر، با بیانی عالمانه و با استناد به آیات قرآن کریم، جهالت و انحراف مدعیان خلافت از آموزه­های قرآن و رسول اکرم را روشن می­سازند.
حضرت فاطمه با مورد خطاب قرار دادن انصار، سعی در تحریک آن­ها برای یاری دین دارند. گرچه حضرت در ابتدای خطبه مسئولیت مسلمانان را به­ طور عام تشریح فرموده بودند، اما عمق انحراف موجود در مسأله غصب فدک و ارتباط آن با انحراف از اسلام و نابودی آن­را یادآور شده و یاوران اسلام را به تکرار تلاش‏هاى گذشته‏شان در دفاع از دین فرا مى‏خوانند.و این نکته را متذکر می­شوند که انحراف پیش آمده در واقع هجوم به اصل اسلام است، و نبودن پیامبر، موجب سلب مسئولیت مسلمانان نمی­ شود. و کوتاهی هر مسلمانی در انجام وظایف به منزله بازگشت به دوران جاهلیت و بی­دینی می­باشد.
بیانات حضرت فاطمه در این خطبه شریفه مبتنی و مستند بر آیات قرآن کریم و آموزه­های آن است، که نشانگر اشراف و تسلط حضرت بر آیات قرآن و تبیین و تفسیرآن­ها می­باشد.
بهره­ گیری از آیات قرآن در این خطبه به چند گونه می­باشد:
به شیوه نقل که، آوردن آیه با تصریح به قائل آن است. یا به شیوه اقتباس است که اقتباس­های بدون تغییر و اقتباس­های همراه با تغییراست. ویا به­گونه تلمیح است.
و دسته آخر نیز جملاتی از خطبه را که شاهد بر آیات قرآن می­باشند، دربرمی­گیرد. به­بیان دیگر این­که: مفاد این دسته از جملات براساس قرائنی چون: همسانی فعل یا لفظ یا یکی از متعلقات آن و … با مشابه خود در قرآن، نظر به آیات مزبور دارد.

ضمائم

فهرست آیات
فهرست روایات
متن کامل خطبه فدکیه
فهرست منابع

فهرست آیات

ـ زنجیره ی انفصالی: وارد شدن سرسفید به داخل آشپزخانه و افتادن شمعدان روی زمین، خروج سرسفید از خانه و آوردن سمسار به خانه، ورود و خروج سمسار در خانه و کوچه ی سرسفید، رفتن سرسفید به مغازه ی سمسار و خروج از آن جا، رفتن سرسفید به داخل انبار خانه و بردن سینی مسی به مغازه ی مسگر، خروج سرسفید از مغازه ی مسگر، رفتن سرسفید پیش یکی از دوستانش که با خانم ساقبان آشنایی داشته، رفتن خانم ساقبان به درخانه ی سرسفید و برگشتن از آنجا، فرستادن پیغام به مسگر توسط سرسفید، رفتن همسر سرسفید به خانه ی خواهرش و برگشتن به خانه و ورود به اتاق پر از اجناس مسی، ورود خانم ساقبان به خانه ی سرسفید و رفتن به داخل اتاق، بیرون رفتن سرسفید از اتاق برای آوردن جوهر، ورود ناگهانی شاگرد مسگر به خانه ی سرسفید، منصرف شدن ساقبان از انجام معامله و خارج شدن او از خانه ی سرسفید زنجیره های انفصالی این روایت محسوب می شوند.

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

ـ زنجیره ی میثاقی: تصمیم سرسفید برای فروختن شمعدان مسی، توافق سرسفید و سمسار بر سر قیمت معین و انجام معامله، طرح نقشه ی ساخت اجناس تقلبی از سوی سرسفید در ذهن خودش، قول و قرار سرسفید و مسگر برای ساخت اجناس و توافق بر روی قیمتی معین و پرداخت قسمتی از این مبلغ به عنوان پیش پرداخت، قول دوست سرسفید برای معرفی او به خانم ساقبان، قرار همسر سرسفید برای شب ماندن در خانه ی خواهرش و انجام ندادن این کار، توافق سرسفید و خانم ساقبان بر سر قیمت و انجام معامله و نهایتاً به هم خوردن معامله به خاطر آشکار شدن حقیقت برای خانم ساقبان زنجیره های میثاقی این روایت محسوب می شوند.
۳۱-بی زن در بهشت^[۶۳۹]
کیومرث قصد دارد که به همسرش هما ثابت کند که نگهداری از بچه کار چندان سختی نیست و غرولندها و شکایت های او از دست بچه به خاطر تنبلی است. ضمناً هما هم به دنبال فرصتی می گردد که سختی کار نگهداری و رسیدگی به کودک شش ماهه را به کیومرث نشان بدهد بنابراین وقتی که کیومرث به او پیشنهاد می کند که یک شب به همراه برادرش به سینما برود و به اول قول می دهد که چند ساعتی بچه را نگه دارد هما فوراً می پذیرد….
در طول چند ساعتی که هما در خانه نیست، کیومرث برای ساکت نگه داشتن و آرام کردن بچه دچار سختی و دردسرهای زیادی می شود و نهایتاً هم مجبور می شود که از زن همسایه در این کار کمک بگیرد، اما علیرغم کمک زن همسایه در آرام کردن موقت کودک، کیومرث چنان دچار دستپاچگی و عصبانیت می شود که با اشتباهات خودش باعث سوختن فرش، دزدیده شدن قالیچه، کثیف شدن حوله و … می شود و هما بعد از برگشتن به خانه به شدت او را مورد مؤاخذه قرار می دهد….
ـ تحلیل داستان
الف) کنشگران
دو شخصیت اصلی داستان یعنی هما و کیومرث هر دو نقش فاعل را دارند و هدف آن ها ثابت کردن عقیده ی خودشان به طرف مقابل است. بعد از خروج هما از خانه، فاعل اصلی کیومرث است و هدف او هم نگهداری از بچه است اما عدم توانایی او در نگهداری از بچه و گریه های پی در پی نوزاد و دستپاچگی کیومرث نقش عوامل باز دارنده را دارند و منجر به شکست نهایی کیومرث در رسیدن به هدفش می شوند. زن همسایه در این بخش نقش کنشگر یاری رسان را برعهده دارد. کیومرث نقش اعطا کننده را دارد و هما هم دریافت کننده است.

فاعل

کیومرث

هدف

نگهداری ازبچه

بازدارنده

گریه های پی در پی بچه،دستپاچگی کیومرث

یاری رسان

زن همسایه

اعطاکننده

کیومرث

دریافت کننده

هما

ب) زنجیره های روایی
ـ زنجیره ی اجرایی: تلاش کیومرث برای ساکت کردن بچه، سوختن فرش، دزدیده شدن قالیچه، کمک زن همسایه به کیومرث و بیقراری و گریه ی کودک زنجیره های اجرایی این روایت محسوب می شوند.
ـ زنجیره ی میثاقی: قول و قرار گذاشتن کیومرث و هما برای نگهداری هر یک از آن ها از بچه و رفتن دیگری به سینما در دو شب متوالی و درخواست کیومرث از هما برای این که اول او به سینما برود، تصور کیومرث درباره ی آسان بودن کار نگهداری از بچه و ثابت شدن خلاف این تصور برای او زنجیره های میثاقی این داستان هستند.
ـ زنجیره ی انفصالی: رفتن هما به سینما و برگشتن به خانه، ورود و خروج های متوالی کیومرث به اتاق بچه، اتاق پذیرایی و آشپزخانه، بردن بچه توسط کیومرث به در خانه ی همسایه و برگشتن خودش به خانه و دوباره بیرون رفتن و برگرداندن بچه، ورود و خروج دزد در خانه ی کیومرث و بردن قالیچه از آن جا زنجیره های انفصالی این روایت هستند.
۳۲-ماجرای لنگه کفش^[۶۴۰]
عفت و هوشنگ که قصد مسافرت به اصفهان با هواپیما را دارند به خانه ی دوستشان فخری رفته اند که از او خداحافظی کنند. شمسی دختر جوان فخری خانم بعد از پذیرایی از مهمانان فوراً از خانه خارج می شود. عفت و هوشنگ هم بعد از چند دقیقه صحبت کردن با فخری بلند می شوند و از او خداحافظی می کنند و سعی دارند که هرچه زودتر خود را به فرودگاه برسانند چون یک ساعت بیشتر به زمان پروازشان نمانده است. اما موقع بیرون رفتن عفت می بیند که یک لنگه کفشش جلوی در نیست و هر چه می گردد نمی تواند آن را پیدا کند، این قضیه باعث عصبانیت و ناراحتی شدید عفت می شود که منجر به بگو مگو و جنگ لفظی او با فخری و همین طور شوهرش می شود. چون عفت اصرار دارد که حتماً لنگه کفش خودش را پیدا کند و راضی به پوشیدن کفش فخری نمی شود کم کم زمان پروازشان می گذرد و در واقع بلیط های خود را هم از دست می دهند و بعد از یک ساعت شمسی وارد خانه می شود و از یکی از پاکت هایی که در دست دارد لنگه ی کفش عفت را بیرون می آورد و از او می پرسد که این کفش ها را در کجا دوخته است که او بعد از سه ساعت جستجو در بازار نتوانسته کفشی مثل آن برای خودش پیدا کند!
ـ تحلیل داستان
الف) کنشگران
عفت و هوشنگ در ابتدای داستان نقش فاعل را بر عهده دارند و هدف آن ها رفتن به اصفهان بعد از خداحافظی کردن از دوستانشان است. در قسمت بعد عفت نقش فاعل را دارد و هدف او پیدا کردن لنگه ی کفشش است و فخری و هوشنگ هم نقش یاری رسان را دارند. در پایان داستان می بینیم که شمسی هم نقش فاعل را برعهده داشته و هدف او خریدن کفشی برای خودش که نظیر کفش عفت باشد، بوده است. ضمناً شمسی نقش باز دارنده را هم دارد و مانع از رفتن عفت و هوشنگ به اصفهان شده است.
در پایان داستان شمسی نقش اعطا کننده را دارد و عفت هم دریافت کننده است.

فاعل

عفت و هوشنگ/ عفت

هدف

رفتن به اصفهان با هواپیما/پیداکردن لنگه کفش

بازدارنده

شمسی

یاری رسان

-/فخری و هوشنگ

اعطاکننده

شمسی