اهمیت وجود سه نقش مجزای مبتدا، نهاد و کنشگر به زعم ایشان (همانجا) در این است که نشان میدهد هر یک از این سه صورت، جزئی از یک ساخت نقشی متفاوت است که بخش خاصی از معنای کلی بند را تشکیل میدهد. به دیگر سخن، مبتدا در ساختمان بند همچون پیام ایفای نقش میکند، نهاد جزئی از ساختمان بند همچون کنش متقابل است و کنشگر در ساختمان بند همچون بازنمود واقعیت به کار میرود. این سه نقش، در کنار هم سه نوع معنای موجود در ساختمان هر بند را نشان میدهند؛ یعنی معنای تجربی، معنای بینافردی و معنای متنی.

بندهای مرکب بند
گروه های مرکب گروه
کلمه
تکواژ

یکی دیگر از مفاهیمی که در دستور نقشگرای هلیدی مطرح میشود، مفهوم «میزان مرتبه^[۵۸]» است. تامسون (۲۰۰۴، ص ۲۱) میگوید بر اساس این مفهوم میتوان هر واحد معنادار را در هر مرتبه یا سطح به واحدهای کوچکتر دیگری در مرتبه پایینتر تجزیه کرد. مرتبه یا سطحهایی که به این طریق از هم متمایز میشوند به شرح زیر است (همان، ص ۲۳):
هلیدی و متیسون (۲۰۰۴، ص ۳۱) نیز تأکید میکنند که ساخت دستوری از سازه های جمله، بند، گروه، کلمه و تکواژ تشکیل میشود و هر یک از آنها در ساختمان واحد بالاتر به کار میروند یعنی جمله از بند، بند از گروه، گروه از کلمه و کلمه از تکواژ ساخته میشود. ایشان سپس تصریح میکنند که در رویکرد حاضر، توجه اصلی به واحدهای بزرگتر و به خصوص بند است.
در مورد روش تحلیل داده های زبانی، تامسون (۲۰۰۴، صص ۶-۱۰) معتقد است میتوان به دو صورت عمل کرد: یکی رسیدن از آنچه گوینده میخواهد بگوید (معنا) به چگونگی بیان آن و دیگری برعکس یعنی عزیمت از چگونگی بیان یا عبارتپردازی و رسیدن به انتخابهایی که آن واحد زبانی صورت داده و توضیح این انتخاب ها. او متذکر میشود که حالت دوم راحتتر است زیرا از عناصر ملموس و عینی و با کلمات و ساختهای واقعی شروع میکنیم و به تحلیل آنها میپردازیم. این کار علاوه بر سهولت، هدف اصلی کتابهای دستور را نیز تشکیل میدهد؛ یعنی توصیف ساختهای موجود و معناهای آنها.
مفهوم دیگر در این دستور نقشگرا مقوله ها یا برچسبها^[۵۹] هستند. تامسون (۲۰۰۴، صص ۱۸-۲۰) توضیح میدهد که در این رویکرد دو نوع مقوله در تحلیل بند به کار گرفته میشود: گروهی برای تحلیل ساخت زبان و گروهی دیگر برای تحلیل نقش آن در بافت به کار میروند. در گروه اول، یعنی مقولههایی که برای تحلیل ساخت زبان به کار میروند، مقولههایی همچون گروه اسمی، گروه فعلی و غیره قرار دارند که در هر بافتی به کار میروند. در گروه دوم، که تحلیل نقش در بافت را نشان میدهند، مقولههایی از قبیل نهاد، افزوده^[۶۰] و غیره قرار دارند که نشان دهنده نقش مقولات ساختاری در بند هستند. به اینها مقوله های نقشی می‌گویند. این دست مقوله ها انواع مختلف دارند که این امر نشانگر چندبعدی بودن ساخت معنایی در بند است.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

تامسون (۲۰۰۴، صص ۳۱-۳۲) در تبیین بخشهای دستور در این دیدگاه میگوید که در این دیدگاه دستور به معنای توصیف روابط میان نقشها و عبارتپردازی بوده و شامل سه حوزه است. او متذکر میشود که درهر یک از این سه حوزه یکی از فرانقشها جای میگیرند. هر یک از این فرانقشها دستگاه انتخاب خود را دارند و نتیجه سلسلهای از انتخابها در هر دستگاه، تشکیل یک ساخت است. در مرحلهای بعدی همه ساختهای به‌دست آمده از طریق انتخاب از دستگاه های هر سه حوزه در کنار هم قرار میگیرند و به عبارتپردازی^[۶۱] یا یک پیام میرسیم.
۳-۲-۱- فرانقشها
چنان‌که گفته شد در این رویکرد سه لایه معنایی برای هر بند لحاظ میشود. این لایه های معنایی را فرانقش مینامند. تامسون (۲۰۰۴، ص ۳۰) این سه نوع معنا را به صورت زیر خلاصه میکند:

• • ما زبان را برای سخن گفتن از تجربیات مان از جهان به کار میبریم که شامل جهانهای ذهنی و توضیح رخدادها و وضعیتها و موجودیتهای دخیل در آنها نیز میشود.

• • ما همچنین زبان را برای تعامل با دیگر افراد، به منظور برقراری ارتباط با آنها برای تاثیرگذاری بر رفتار آنها، بیان دیدگاه خودمان درباره اشیاء در جهان و یا تغییر دیدگاه دیگران به کار میبریم.

• • با بهره گرفتن از زبان، ما پیامهای خود را به راههایی که نشان میدهد چگونه این پیامها متناسب با دیگر پیامهای اطرافشان هستند سازمان بندی میکنیم.

او سپس توضیح میدهد که این سه مورد کاربردهای اساسی و اصلی زبان را توضیح می‌دهند و هر کارکرد دیگری را میتوان ذیل یکی از این سه وارد کرد. بنابراین این سه کارکرد یا معنای اصلی را فرانقش مینامیم و به ترتیب آنها را فرانقش تجربی، فرانقش بینافردی و فرانقش متنی نام میدهیم.
هلیدی و متیسون (۲۰۰۴، صص ۲۹-۳۰) نیز به همین طریق پیشرفته، با همین استدلال که هر کاربرد دیگر زبان ذیل یکی از این نقشهای اصلی قرار میگیرد به آنها نام فرانقش دادهاند.
در ادامه به بررسی هر یک از این فرانقشها خواهیم پرداخت.
۳-۲-۱-۱ فرانقش بینافردی
تامسون (۲۰۰۴، ص ۴۵) میگوید یکی از اهداف اصلی زبان، ایجاد ارتباط برای تعامل با دیگر افراد است. او سپس (همان، ص ۴۶-۴۷) به نقش گوینده و مخاطب در ایجاد ارتباط پرداخته و بر اساس طلب^[۶۲] یا دادن^[۶۳] چیزی( که آن چیز میتوان اطلاعات^[۶۴] یا کالا و خدمات^[۶۵] باشد) نقشهای پیشنهاد^[۶۶]، اخبار^[۶۷]، امر^[۶۸] و سؤال^[۶۹] را در جدولی مانند جدول زیر میآورد: (در متن اصلی Fig 4.1)

(b) information

(a)goods-and-services

commodity exchanged

role in exchange

statement
offer

(i) giving

question
command

(ii) demanding

مفهوم مهم دیگر در ارتباط با فرانقش بینافردی، «وجه»^[۷۰] است. تامسون (۲۰۰۴، ص ۴۹)، نیز هلیدی و متیسون (۲۰۰۴، ص ۱۱۱) در معرفی وجه،‌ ابتدا مثالهایی از جملات دارای به اصطلاح پرسش تاییدی^[۷۱] می‌آورند. همچون ( مثالهای زیر از تامسون است):

• • They’ve all gone, have they?

• • ‘I thought very highly of him.’ ‘So you did, did you?’

ایشان سپس سؤالی مطرح میکنند که در این به اصطلاح پرسشهای تاییدی کدام قسمت از جمله تکرار میشود؟ هر دو منبع معتقدند آنچه در اینجا تکرار میشود عبارت است از دو چیز: یکی «فاعل/نهاد»^[۷۲] و دیگری چیزی که سنت دستورنویسی آن را فعل کمکی^[۷۳] میگوید اما این واژه نقش آن را کاملاَ بیان نمیکند. به همین دلیل هلیدی و متیسون (همانجا) و نیز تامسون (همانجا) اصطلاح «زمانداری»^[۷۴] را برای آن برمیگزینند. آنها سپس اشاره میکنند که این دو بر روی هم وجه را تشکیل میدهند. یعنی وجه از فاعل/نهاد و زمانداری، هر دو تشکیل شده است.
هلیدی و متیسون (۲۰۰۴، ص ۱۱۵) وظیفه زمانداری را ایجاد ارتباط میان گزاره و بافت غیرزبانی آن در رخداد زبانی میدانند. آنها اشاره میکنند که این وظیفه از دو طریق قابل انجام است: یکی با ارجاع به زمان گفتگو و دیگری با ارجاع به قضاوت گوینده درباره آن رخداد. اولی را «زمان نخستین»^[۷۵] و دومی را «وجهیت»^[۷۶] مینامند.
زمان نخستین یعنی گذشته، حال و آینده نسبت به زمان گفتگو؛ و وجهیت یعنی احتمال و میزان درخواست (همان، ص ۱۱۶).

• او آمد.

• علی کتاب را آورد.

• پذیرنده کاری:

• پرنده کشته شد.

او همچنین متذکر میشود با توجه به اینکه نهاد اسم، ضمیر یا گروهی از کلمات است و از آنجا که شناسه فعل، شخص و شمار را مشخص میکند، هرگاه برای شناخت نهاد، قرینهای در کار باشد، نهاد از جمله قابل حذف است. او مثالهای زیر را میآورد:

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

• … دیروز او را دیدم [من] .

• … حقیقت را به من گفت [او] .

ارژنگ (همان، ص ۳۳) به روش شناخت نهاد در جمله می‌پردازد و متذکر میشود گاهی نهاد در جای معمول خود در جمله نمیآید و در این گونه موارد علاوه بر توجه به مطابقه فعل با نهاد میتوان از یک روش دیگر نیز استفاده کرد. او معتقد است هر جمله قابل درآمدن به صورت یک گروه اسمی است. به عنوان مثال:

• گل زیباست ← زیبا بودنِ گل.

• من آمدم ← آمدنِ من.

او به این امر دقت میکند که در این گروه های اسمی نهاد جمله به صورت مضافالیه درآمده است. او سپس(همان، صص ۳۴-۳۶) به مطابقه نهاد و فعل از نظر شخص و شمار میپردازد و استثناهایی در مورد نهاد غیرجاندار، حیوان و غیرجانداری که به جاندار تشبیه شده، میآورد.
لازار (۱۳۸۴: صص ۲۰۹-۲۱۰) جمله ساده را متشکل از نهاد و گزاره میداند. نهاد از نظر او ممکن است اسم، مصدر، عبارات عددی یا عبارات دالّ بر کمیت یا ضمیر باشد. همچنین او تأکید میکند که ممکن است « فاعل تنها با پیبند فاعلی (شناسه) نشان داده شود. »
گزاره برای لازار ممکن است یک صیغه شخصی فعل، اسم یا عبارتی اسمی باشد. او متذکر میشود در صورتی که گزاره، اسم یا عبارت اسمی باشد، جمله معمولاً دربردارنده یک فعل ربطی (رابطه) است که بیانگر زمان و وجه فعل است. او به عنوان مثال جملات زیر را نقل میکند:

• تهران خیلی وسیع است.

• آن کتاب مال من بود.

• ما کارگر هستیم.

او همچنین مثالهایی میآورد برای نشان دادن این که جمله در زبان گفتار به ویژه در عبارات قالبی یا ضربالمثلها فاقد رابطه است:

• زنش گفته همون دیشب رفته، آیا راست آیا دروغ (چوبک)

• هرکه بامش بیش، برفش بیشتر.

مطابقه فعل از نظر شمار و شخص با نهاد و موارد استثنا نیز در ادامه توصیف لازار آمده است (همان، صص ۲۱۱-۲۱۶).
۲-۴- مبتدا-خبر در زبانشناسی نقشگرا
۲-۴-۱- متسیوس
در چارچوب نگرش نقشگرا میتوان دو رویکرد عمده به پدیده آغازگر-پایان بخش را از هم بازشناخت. رویکرد اول متعلق به متسیوس و دومی از آنِ هلیدی است.
بررسی زبان با توجه به آنچه عدهای از زبانشناسان آن را «نقش» نامیدهاند به زمان برآمدن زبانشناسی نوین باز می گردد. دبیرمقدم (۱۳۸۴، ص ۱۸۸) درباره پدید آمدن رویکرد نقشگرایی چنین توضیح میدهد که اندکی پس از نشر آرای سوسور، که رویکرد اصطلاحاً ساختگرا را پایه گذارد، این رویکرد ساختگرا با آنچه نقشگرایی/کارکردگرایی ^[۱۹] نامیده میشد در هم آمیخت و مشترکاً شالوده زبانشناسی پراگ را شکل دادند. در این مکتب، زبانشناسی متن^[۲۰] مطرح گشت و در قالب آن مفاهیم آغازگر و پایانبخش وضع شدند.
بدین سان باید سرچشمههای رویکرد نقشگرا را در مکتب پراگ جستجو نمود، در اوایل قرن بیستم و تقریباً همزمان با سوسور. نخست باید به سراغ واضع دو اصطلاع آغازگر (theme) و پایان‌بخش (rheme) رفت، یعنی ویلم متسیوس.
سورن (۱۳۸۷: ص ۲۹۷) اشاره میکند که در بررسی مفاهیم نهاد و گزاره، در اوایل دهه ۱۹۰۰ پژوهشگرانی همچون وِگِنِر^[۲۱]، لیپس^[۲۲]، استاوت^[۲۳] و گاردنِر^[۲۴] برای نخستین بار از این دو مفهوم برای دستیابی به اطلاعات موجود در هر جمله گفتمان^[۲۵] استفاده کردند. این پژوهشگران عناصری را که دارای تکیه تقابلی^[۲۶] هستند گزاره منطقی، و عناصر فاقد تکیه تقابلی را نهاد منطقی در نظر میگیرند. سورن (همان، ص ۲۹۸) به‌ عنوان مثال دو جمله زیر را نقل میکند:

• SCOTT wrote Ivanhoe.^[27]

• Wrote IVANHOE Scott.^[28]

او سپس توضیح میدهد که در نظر این افراد، در جمله (a) گزاره منطقی SCOTT است، حال آنکه در جمله (b) گزاره منطقی IVANHOE است؛ و این تنها به این دلیل است که کلمههای مزبور دارای تکیه تقابلی هستند. او در ادامه توضیح میدهد که فوندِر گابلنتس^[۲۹] و پاول^[۳۰] هم همین عقیده را داشته‌اند و تنها تفاوت میان آنها با افراد پیش‌گفته استفاده از اصطلاح نهاد و گزاره روانشناختی به جای منطقی بوده است.
اما اولین فردی که به طور کامل توانست مفاهیم مبتدا و خبر را از دیدگاهی کاملاً گفتمانی و به عنوان مسئلهای در زبان مورد توجه قرار دهد و بر خلاف گذشتگان آن را با نهاد و گزاره منطقی خلط نکند، ویلم متسیوس بود.
متسیوس در مقاله سال ۱۹۲۸ برای نخستین بار دو اصطلاح اطلاع کهنه (= مبتداthema ) و اطلاع نو (= خبرrhema ) را به ترتیب برای آنچه تا آن زمان، نهاد روانشناختی و گزاره روانشناختی نامیده میشد به کار برد. این دو بر روی هم نمای نقشی جمله^[۳۱] را تشکیل میدهند که به زعم متسیوس باید از عهده تبیین پدیده های برجستهسازیِ گفتمان‌بنیاد به خوبی برآید( سورن ۱۳۸۷، ص۳۰۶، دبیرمقدم(۱۳۸۴) ص ۱۱۸، کریستال (۱۹۹۳) ص۳۵۱ ).
بدین سان برای متسیوس نمای نقشی جمله شامل دو عنصر است: مبتدا یا اطلاع مرتبط، و خبر یا اطلاع خبررسان. مبتدا در نظر متسیوس کمترین میزان پویایی ارتباطی^[۳۲] را میان گوینده و مخاطب برقرار میکند. اطلاع مرتبط در واقع مرتبط کننده جمله به بافت زبانی یا غیرزبانی مورد نظر است. در مقابل اما اطلاع خبررسان به اطلاع جدید اشاره دارد(کریستال ۱۹۹۳، ص۳۵۱ ).
به نظر مدرسی (۱۳۸۷، صص ۱۰-۱۱) معیار متسیوس در تشخیص مبتدا و خبر، پرسش و پاسخ‌هایی است که انجام می‌گیرد و به جملات نسبت داده می‌شود. او توضیح میدهد آن بخش از جمله که هم در پرسش و هم در پاسخ می آید، مبتدا (= اطلاع کهنه= old information= given) را در بر دارد و بخشی که فقط در جمله خبری یعنی پاسخ وجود دارد خبر است و حاوی اطلاع نو. او تصریح میکند که در نگرش متسیوس ساخت مبتدا-خبری جمله در مقایسه با بافت زبانی موجود و به کمک اطلاعات حاصل از بافت غیرزبانی حاصل میگردد. بر اساس این مدل، مبتدا «تکیه جمله»^[۳۳] نمیگیرد، بلکه تکیه جمله در حوزه خبر است. همچنین باید دانست که در نظر متسیوس مبتدا در آغاز جمله و قبل از خبر میآید.
مدرسی (همانجا) سپس مثالهای زیر را نقل میکند:

• بچه ها خانه را تمیز کردهاند.

• بچه ها چه کار کردهاند؟

او چنین توضیح میدهد که در دیدگاه متسیوس، در این جمله و پرسش مرتبط با آن، بخشی که هم در جمله خبری و هم در پرسش تکرار میشود مبتدا و دیگر اجزای جمله خبر هستند. یعنی تقطیع جمله به مبتدا و خبر به صورت زیر است:

مبتدا
خبر

آخرین نظریه‌ای که امروزه توسط برخی از جامعه شناسان مطرح می شود، بررسی مسئله حاشیه‌نشینی در سه سطح کلان، میانه و خرد است. براساس این نظریه، حاشیه نشینی معلول مسائل کلی نظام جهانی است که با توجه به شرایط تاریخی خاصی ظهور یافته است: لذا، بررسی شرایط تاریخی و جریان‌های دخیل در زایش و رشد مسئله ضرور می افتد.
چنان چه سه سطح تحلیل یاد شده در تبیین مسکن نابهنجار به کار گرفته شود، مشخص می گردد که نظام سرمایه داری جهانی (سطح کلان) در جریان پویش تاریخی خود، زمین و مسکن را به کالایی جهت انباشت سرمایه که منطق درونی این نظام پویاست، بدل می سازد و نیاز به سرپناه که همواره مسئله ساز بوده است را به حیطه های حرکت ذاتی خود می افزاید و دستیابی به مسکن را به جایگاه خانواده در نظام سلسله مراتب اجتماعی، متکی می دارد و لذا طیف انواع مسکن از کاخ نشینی تا کوخ نشینی را پدید می آورد.
تا پدید آمدن چنین طیفی، همواره عده ای بدون سرپناه باقی می مانند و عده ای در سرپناه های غیر مناسب شب به روز می آورند.
لذا، کمبود مسکن (سطح میانه تحلیل ) به امری همیشگی بدل می شود. گرچه تکنولوژی معاصر، خاصه با امکان پذیر شدن رشد عمودی مکان (آپارتمان سازی)، قادر به برآوردن این نیاز بشریت طی برنامه‌ای زمان‌بندی شده‌است، لیکن ویژگیهای ساختاری جهان معاصر (سطح کلان تحلیل) از تحقق این امر جلوگیری می‌کند. از این رو با افزایش افزون جمعیت و رسیدن جوانان به مرحله ء تشکیل خانواده جدید و مستقل از طریق سنت مقدس ازدواج و مهاجرت وسیع به شهرها، کمبود مسکن یا معضل مسکن (سطح میانه ی تحلیل) حادتر می شود.
واکنش تجربی به این معضل بیتوته در انواع مسکن نابهنجار است (در سطح خرد تحلیل) ( زاهدانی، ۱۳۶۹: ۱۹).
دیدگاه اول ، یا تبیین کارکرد باوری در مورد مهاجرت ، بر نظریات جامعه شناختی کارکرد باوری کلاسیک مبتنی است . این دیدگاه در جامعه‌شناختی مهاجرت طرفداران بسیاری داشته و تا مدتها یی که تاز میدان نظریه پردازی و تحقیق درباره مهاجرت بوده است.
از طرف دیگر، اگرچه زمینه های کلاسیک نظریات تضاد باوری همزمان با کارکرد باوری در مورد مهاجرت وجود داشته ، اما جامعه‌شناسان در تحقیقات خود عنایتی به این دیدگاه نداشتند .
دسته‌ای از جامعه شناسان روستایی که مسلح به نظریات تضاد باوری بودند بر پدیده مهاجرت توجه‌ای خاص مبذول داشته و براساس نظریات « وابستگی» و « اقتصاد سیاسی » که تازه به میدان آمده بود به ریشه یابی مهاجرت اقدام نمودند.
۳-۱۴- علت مهاجرت اقوام
دو دسته عوامل برای بیان علت مهاجرت در نظر گرفته شده است :

۱) عوامل تغییر دهنده ، ۲ ) عوامل رکودی
عوامل اول با نفوذ سرمایه داری در مناطق سنتی و ایجاد تغییر در تکنیک های تولیدی ارتباط دارد . (لهسائی‌زاده،۱۳۶۸: ۱۳-۱۱)
تکنیک های جدید کارگر اضافی ایجاد می کند و آنها را مجبور به مهاجرت می نماید. عوامل رکودی زمانی عمل می کنند که رشد جمعیت از تولیدات کشاورزی پیشی می گیرد و نیروی کاراضافی را مجبور به مهاجرت می نماید .
پس ماهیت مهاجرت روستائیان با انتقال ساختی روستاها در اثر ادغام در نظام سرمایه داری مرتبط است. پس انباشت سرمایه داری در شهرها و مکانیزه شدن کشاورزان هر دو عامل دفع جمعیت از روستاهاست .
در دیدگاه دوم پژوهشگران وابستگی بیان می کنند که محیط شهری پذیری مهاجران نمی باشد و آنها را در زاغه ها جا می‌دهد . وجود زاغه ها خود دلیلی بر عدم جذب مهاجران دربافت شهری است . مهاجران نه تنها در شهرها حل نمی شوند بلکه به صورت بیکاران یا نیمه بیکاران در حاشیه شهرها اسکان می یابند( زاهدانی، ۱۳۶۹: ۱۸-۱۴). به بیان دیگر مهاجرت روستاییان به شهرهارا می توان به دو دسته ازعوامل نسبت دادکه تحت عناوین کلی به این صورت نام برد:
رانش از روستا:
که در دو وضعیت طبقه بندی شده است: یکم، وضعیتی که رکود اقتصادی روستا، رهاشدن فعالیت ها و تنزل محیطی و منابع طبیعی باعث رانده شدن « منفی» نیروی کار می شود ؛ دوم، وضعیتی که رونق اقتصاد روستا ، جایگزینی نیروی کار با فناوری‌های جدید و اشباع محیطی و منابع طبیعی باعث رانده شدن « مثبت نیروی » کار می گردد .
کشش شهر:
کشش شهر نیز در دو وضعیت طبقه بندی شده است. یکم ، وضعیتی که تقاضای حقیقی در بازار کار وجود دارد و ظرفیت جذب در بخش های شهری باعث کشانده شدن مثبت نیروی کار روستایی به شهر می شود؛ دوم، وضعیتی که انتظارات کاذب از طرف مهاجران روستایی وجود دارد و بدون وجود ظرفیت جذب در بازار مولد شهری کشانده شدن منفی نیروی کار روستایی را در پی دارد . (صرافی،۱۳۸۱: ۱۲)
۳-۱۵- پیامدهای مهاجرت
اینکه مهاجر در کجا زندگی می‌کند و آیا در کنار خویشاوندان خود است یا تنهاست ، اینکه آیا قادر به یافتن کاری هست و نیز پیشینه و شخصیت فرد ،کلیه این عوامل در اینکه آیا فرایند مهاجرت موجب از هم گسیختگی سازمان اجتماعی می شود یا نمی‌شود مؤثر است.
در تحقیقی که در طرابلس لیبی انجام داده شده است ، نشان داده شده است که بعضی از مهاجران از گمگشتگی اجتماعی رنج می برند . نقل مکان مهاجران قدیمی و بومیان اهل طرابلس از قسمت قدیمی شهر موجب قطع رابطه مهاجران قدیمی و تازه‌واردانی شده است که برای اولین بار به قسمت قدیمی شهر وارد می‌شدند .
گوناگونی مشاغل جدید شهری در دستگاه دولتی ، صنعت نفت و سایر بخش ها ، که مانع از تمرکز منطقه‌ای گروه های مهاجران صاحب یک شغل – که در گذشته ممکن بود – می شود خود موجب تسریع این فرایند می شود و در نتیجه نوعی احساس بی ریشگی در میان مهاجران به ویژه مهاجران تازه وارد پدید می‌آید و بسیاری شکوه می‌کنند که احساس تعلق اجتماعی خود را از دست داده اند .
تحرک جغرافیایی در شهر موجب ایجاد انقطاع اجتماعی در حلبی شهرها شده است . ویران کردن حلبی شهرها صرف نظر از اینکه دولت طرحی برای اسکان ساکنان آن داشته باشد یانه – موجب قطع رابطه دیرینه همسایگی و ایحاد مشکلاتی در زمینه سازگاری (با زندگی جدید) می‌شود اما در قاهره پیوندهای مهاجران با خویشان و آشنایان در روستاها می تواند از اثرات منفی تحرک جغرافیایی بکاهد . معذلک ممکن است تغییرات شدیدی در وضع کاری مهاجران پیش آید.
اگر بخواهیم به طور کلی عوامل ایجاد ویا بروز حاشیه‌نشینی را نام ببریم می‌توان از مهاجرت بی‌رویه به شهرها به عنوان عامل اصلی نام برد که این نیز معلول ، عوامل گوناگونی همچون دافعه‌های اقتصادی محل سکونت قبلی ، دافعه‌های اجتماعی – فرهنگی محل سکونت قبلی ، جاذبه‌های اقتصادی شهر و جاذبه‌های اجتماعی – فرهنگی شهر می باشد ؛ بیکاری در محل قبلی ، شغل نامناسب ، عدم دسترسی به امکانات آموزشی ، عدم دسترسی به امکانات رفاهی ، عدم دسترسی به راه های ارتباطی مناسب ، نداشتن زمین ،کاهش منابع مالی و عدم توجه به بخش کشاورزی و مکانیزه شدن فعالیت‌های کشاورزی بر ایجاد و گسترش حاشیه نشینی تأثیر می گذارد (ربانی و همکاران،۱۳۸۵: ۱۰۴- ۱۰۱) .
نوعی خرده فرهنگ را نیز در این محله ‌ها قابل بحث است این خرده فرهنگ از ابتدای ورود مهاجر به مکان جدید او را راهنمای و همراهی می‌کند و شاید بتوان این گونه نتیجه گرفت که یکی از عوامل مهمی که باعث مهاجرت گسترده تر می‌شود همین خرده‌ فرهنگ مهاجرین است؛به بیان بهتر زندگی حاشیه نشینی و کنش متقابل اعضای آنها با یکدیگر عامل بوجود آورنده ی فرهنگ خاصی است که با فرهنگ حاکم بر جامعه تفاوت دارد. خرده فرهنگ زاغه ای از افرادی تشکیل یافته که کم و بیش مشکلات مشابهی دارند و ارتباطات آنها با یکدیگر ، ارزش ها و گرایش های جدید را به وجود می آورد بنابراین بسیاری از رفتارهایی که در فرهنگ حاکم جامعه ، ناهنجار و یا انحرافی تلقی می شود در این مکان ها عادی می‌باشد (ربانی و همکاران،۱۳۸۵: ۹۴) .
حتی در اکثر موارد مهاجرت مشاهده می شود تغییرات زندگی اقتصادی و تحولات فرهنگی همراه با بُعد مسافت، موجبات تضعیف اقتدار خانوادگی را فراهم می آورند.
رفته رفته در مکان جدید پاره ای کمبودهای عاطفی و حمایتی ظاهر می شوند که این خود زمینه مشارکت تازه ای را در قالب همبستگی متقابل با همسایگان پدید می آورد، به طوری که بُعد مکانی، تعیین کننده برخورد دوستانه و یا بیگانگی میان این و آن و این گروه و آن گروه می شود و حسن همجواری به مرور به نوعی رابطه برادر مسلکی می انجامد که البته نسبت به رابطه موجود در خانواده تباری از استحکام و استواری کمتری برخوردار است و باز هم در مقام مقایسه می توان گفت که دامنه رابطه ارگانیک در اینجا بسیار محدودتر است.
در عرصه وسیع شهری، به ویژه از نقطه نظر بازار کار و کوشش معیشتی، فرد مهاجر صرفاً عنصری محسوب می شود که در میان آحاد بی شمار مردمی موقعیت تازه ای را جستجو می کند.
با در نظر گرفتن این شرایط می‌توان به وضوح به روند ایجاد یک زندگی حاشیه‌ای پی برد. در این ارزیابی باید در عین حال موضع خود مهاجرین را نیز در نظر داشت که در پیچیده تر شدن معضل تطبیق پذیرشان بی‌تاثیر نیست.
چه در واقع در موارد بسیاری افراد مزبور نه تنها تلاشی در جهت همشناسایی با هویت رسمی نمی‌کنند، بلکه با پافشاری بر هویت عشیره‌ای یا قومی خود با آن برخوردی ناسازگارانه دارند.
البته سرسختی هایی از این نوع، به معنی مبرا ماندن هویت قومی از تغییر نیست، زیرا با توجه به اینکه عوامل سازنده هویت به میزان وسیعی از واقعیت های زندگی اجتماعی نشات می گیرند، بی تردید هویت قومی فرد مهاجر نیز به واسطه تفاوت در موقعیت مکانی و نحوه زیستی تحول می یابد.
بدین معنی که به واسطه پویایی، بازسازی آن با تغییراتی همراه می شود. در واقع از دست دادن ریشه تباری، از دست دادن پاره‌ای از باورهای ذهنی، رها شدن از بخشی از پیوستگی های خانوادگی، احساس تامین کمتر و بی نام و نشانی در زندگی شهری، همه از عواملی هستند که بازسازی هویت را با تغییر همراه می سازند و از فرد مهاجر انسانی پدید می آورند که با گذشته خود متفاوت است (نورایی، ۱۳۷۶: ۳۵۲- ۳۵۱).
به طور کلی درصد قابل توجهی از حاشیه نشینان کلان شهرها از گروه های قومی هستند که به علت محرومیت های اقتصادی و اجتماعی نظیر نرخ بیکاری بالا ، داشتن مهارت های اندک شغلی و حرفه ای به این مناطق مهاجرت کرده اند .
نرخ بیکاری بالا، داشتن مهارت های اندک شغلی و حرفه ای و مشکلات سازگاری با محیط اجتماعی جدید ازویژگی های این گروه های قومی است که محرومیت هایی نظیر عدم دسترسی به فرصت های شغلی مناسب را موجب شده است . (احمدی، ۱۳۸۴: ۱۱۵- ۱۱۴) .
اما حاشیه نشینی نیز با ویژگی ها یی همراه است .
هاچ مولر ویژگی های مناطق حاشیه نشین را اینگونه بیان می دارد :
مهاجرت و بیکاری طولانی باعث کاهش سرمایه های انسانی در منطقه می شود که در نتیجه مانع سرمایه گذاری ها برای خنثی کردن بیکاری و مهاجرت می شود.
در حاشیه قرار گرفتن و سطح پائین زندگی، استخدام بهتری افراد را برای بخش سیاسی و سازمانی مشکل می سازد. این مشکل به دلیل مهاجرت افراد تحصیلکرده و توانا روز به روز وخیم تر می شود در نتیجه منطقه فاقد نیروی انسانی لازم برای اداره ی مؤثر منطقه ای جهت غلبه بر مشکلات ناشی از در حاشیه قرار گرفتن منطقه‌‌‌ای خواهد بود.
مشکلات در حاشیه بودن و قدرت خرید پائین در منطقه باعث کاهش علاقه برای سرمایه‌گذاری در بخش خدمات یا تولید کالای مناسب برای مصرف کننده می‌شود و باعث کاهش بیشتر در قدرت خرید می‌شود. (ربانی و همکاران، ۱۳۸۳: ۱۲۴-۱۲۳)
به اعتقاد لوییزحاشیه نشینی با «فرهنگ فقر»^[۱۶] همراه است و ساکنان این مناطق که عمدتاً‌ از مهاجران هستند به لحاظ سوابق قومی و محدودیت در تحرک اجتماعی و پایگاه اقتصادی و اجتماعی پایین، با ساکنان سایر مناطق شهری متفاوت می باشند. فقدان خلوت و حریم خصوصی در خانواده‌های حاشیه نشین به گونه‌ای که هر محدوده‌ای در دسترس و کنترل همه اعضای خانواده است، ‌شکاف زیاد بین اعضای خانواده، رقابت و کشمکش برای دستیابی به لوازم زندگی به دلیل کمبود آنها، احساس بی ارزشی،‌ تحقیر، درماندگی، سرشکستگی، سرگردانی و عدم هویت، ناتوانی در فروخوردن خشم خود، و سایر احساسات زمینه را برای رفتار بزهکارانه در جوانان به وجود می آورد. ماجراجویی، پرخاشگری و تن دادن به احساسات و امیال آنی از ویژگی های فرهنگ فقر است که بر مناطق حاشیه نشین حاکم می باشد (احمدی، ۱۳۸۴: ۱۸۵- ۱۸۴).
به عنوان مثال یکی ازآسیب های اجتماعی که تهدید کننده این جمعیت می باشد اعتیاد به مواد مخدر است. مطالعات نشان داده اند با بیشتر شدن فقر در جامعه با افزایش دستگیری ها رو بر هستیم. می توان گفت که در جامعه فقیر تر میزان حساسیت نسبت به اعتیاد و جرایم مرتبط با آن بیشتر می شود و یا می توان گفت که در جامعه ای که میزان دستگیری های افراد مجرم در حوزه مواد مخدر بالاست فقر در آن جامعه افزایش داشته است یا بر طبق نظریه واقعیت اجتماعی جرم (چمبلیس به نقل از تایو^[۱۷] ۱۹۹۸) بیشتر دستگیر شدگان از میان فقرایند.
بر اساس تحلیل شاو و مک کی فقر به عنوان عاملی که بر جرم مؤثر است مطرح می باشد اما سامپسون و کروز معتقدند که این عامل به طور غیر مستقیم عمل می کند، بدین معنا که این متغیر با کاهش مشارکت و کنترل رسمی و غیر رسمی بر جرم اثر می گذارد (محسنی تبریزی، ۱۳۸۵) .
در روستا به علت حاکمیت عناصر فرهنگی رابطه میان نابرابری و اعتیاد ضعیف تر است . جامعه روستایی که جامعه ای بسته است با تلق به سنت های محافظه کارانه هم نابرابری را می پذیرد و هم مصرف مواد اعتیاد آور را رد می کند. نتایج پژوهش ها نشان داد که همراه با رشد جمعیت شهری پدیده های مرتبط با اعتیاد نیز افزایش داشته است. در واقع شهر نشینی از چند منظر عامل خطری برای سوء مصرف مواد مخدر است. خروج از قیود سنت حاکم بر جامعه روستایی و ورود به جامعه باز شهری بدون تقویت جنبه های محافظ در برابر خطرات موجود منجر به مواجهه با مصرف این مواد خواهد شد از سوی دیگر برخورد با هنجارهای حاکم در زندگی شهری و تسلط فردگرایی بر جامعه که مغایر با فرهنگ مسلط بر جامعه روستایی است در گروهی به اختلال در هویت منجر شده و عدم تطابق با شرایط موجود آن ها را به سوی انزوا و نا امیدی سوق می دهد. فرد روستایی با هجرت به شهر بیکاری را در روستا کاهش می دهد و با ورود به شهر بر تعداد بیکاران شهری اضافه می شود. در روند توسعه شهر نشینی به ویژه بعد از انقلاب صنعتی در قرن نوزده با دگرگونی ساختار اقتصادی – اجتماعی سنتی ، توزیع نابرابر منابع و تسهیلات در فضای منطقه ای توسعه یافته است که با وضع مناسبات نوین اجتماعی ف زمینه ساز شکل گیری ساختار از رسمیت افتاده ای از توسعه بوده ایم که این خود، پدیده شهر نشینی را به عامل خطر مبدل ساخته است.
روستاییان تازه شهری شده با عدم آگاهی کافی در برابر عناصر شهری و تسلط فرهنگ زندگی شهری با پدیده آنومی مواجه می شوند ، واکنش افراد در برابر این پدیده یا به صورت یأس و انزوا و یا به صورت اعتراض و انجام رفتارهای مجرمانه بروز پیدا می کند. فرد مبتلا به آنومی به علت باور نداشتن هنجارهای موجود و نبود هنجار جایگزین ، دچار بی هنجاری شده و از سوی دیگر عدم تطابق با هنجارهای موجود می تواند او را به سوء مصرف مواد مخدر سوق دهد. توماس و زنانیکی نیز مفهوم نابسامانی اجتماعی را به عنوان کاهش تأثیر قواعد اجتماعی بر رفتار اعضای یک گروه تعریف کرده اند. این روند با تراکم جمعیتی زیاد، تضاد فرهنگی، نرخ بالای مهاجرت ، تغییرات تکنولوژیک و سایر ویژگی های زندگی شهری تشدید می شود . گسترش اعتیاد در کشور یکی از ویژگی های نابسامانی اجتماعی است.
محیط های نامأنوس شهری برای مهاجرانی که از فرهنگ خود جدا شده‌اند و انتخاب حاشیه شهرها به عنوان محل سکونت و قرار گرفتن در شرایط خاص زندگی شهری به همراه فقر اقتصادی انحرافات اجتماعی را افزایش می‌دهد. دوگانگی یا چند گانگی فرهنگی حاکم بر مناطق حاشیه نشین بازتاب شیوه زندگی طبقات پایین اجتماعی است که معمولاً‌به عنوان فرهنگ فقر شناخته می شود و یکی از عوامل موثر در رفتار بزهکارانه و مجرمانه است. معمولاً ‌دار و دسته های بزهکار در اجتماعات خرده فرهنگی، جایی که شانس کسب موفقیت از راه های قانونی کم است، رشد می یابند. برخورد هنجارها در خرده فرهنگهای متفاوت شرایط را برای رفتار بزهکارانه آماده می‌سازد. در این مورد، معمولاً خرده فرهنگ‌های ساکنان مناطق حاشیه نشین، که پایگاه اقتصادی- اجتماعی پایینی دارند با فرهنگ عمومی کلان شهرها در تضاد قرار می گیرند. واحدهای مسکونی مناطق حاشیه نشین، در مقایسه با سایر مناطق شهری، فرسوده‌اند و زیر بنای اندک و مصالح ساختمانی نامناسب و تجهیزات ناقص دارند. ساکنان این مناطق اغلب امکانات رفاهی خانواده های شهرنشین را ندارند. بی اعتنایی نسبت به سازمانها و نهادهای دولتی، به ویژه پلیس، ازدحام جمعیت، نداشتن کار مطمئن و دایمی و زیاد بودن تعداد اعضای خانواده از ویژگی‌های مهم اقتصادی و اجتماعی مناطق حاشیه نشین است که زمینه را برای رفتار بزهکارانه و مجرمانه فراهم می سازد(احمدی، ۱۳۸۴: ۱۸۵).
به دنبال حاشیه نشینی و آلونک نشینی و توسعه محلات فقیر نشین و محلات کثیف، خرده فرهنگی در این شهرهای بزرگ رشد پیدا می کند، اعتقاد به قضاء و قدر، توجه به زمان حال و علاقه به مسائل و امور عینی، ماجراجویی، تن دادن به احساسات و امیال را از مظاهر آن دانسته‌اند، نشان دادن پرخاشگری وسیله ای است برای بیرون ریختن احساسات که موجب می شود کسانی که در فرهنگ فقر به سر می برند کمتر دچار خودخوری و سرکوفتگی احساسات شوند.
در شهرها، با وجود کمبود تشکیلات و پایین بودن سطح تشکیل در میان ساکنان محله های فقیر نشین غالباً‌یک احساس گروهی و روحی همبستگی در میان آنان دیده می شود.
این احساس در هر بخشی از یک شهر و یا در هر کشوری نسبت به کشور دیگر فرق می کند. عوامل عمده در ایجاد این تفاوت عبارت است از؛ وسعت محلات فقیر نشین، ویژگی های طبیعی آن، مدت اقامت مردم در شهر و غیره. همچنین سوابق قومی، اجاره بهاء زمین پیوندهای خویشاوندی بین آنها و محدودیت تحرک اجتماعی.
احساس همبستگی و تعلق گروهی در یک محله خاص فقیر نشین وقتی به حداکثر می رسد که افراد ساکن در محله دارای پیوندهای خویشاوندی مانند دسته جات و انجمنهای متشکل از داوطلبان محلی به امور مردم رسیدگی کنند و مردمان محله مجبور باشند از حریم و منافع خود حفاظت و دفاع کنند. این احساس محلات فقیر نشین شهر را از بخش‌های دیگر شهر متمایز می‌کند.
وجود خرده فرهنگ‌های گروهی و صنفی دیگر نیز در درون شهرها می‌تواند به محل تمرکز آن گروه ها ویژگی و خصلت های روانشناسی خاصی بخشد و آنها را از سایر محلات متمایز سازند (توسلی، ۱۳۷۴: ۱۸۹). روستایی هایی که به دلیل مشکل کمبود اشتغال و درآمد ، دیگر توانایی حفظ جمعیت خود را ندارند و نتیجه آن فرارمردم و سکنه آن ها به سوی شهر هاست. این افراد به صورت آلونک نشین ، زاغه نشین در هر گوشه و کناری سکنی می گیرند و برخی از ایشان نیز در پیاده رو ها و زیر پل ها روزگار می گذرانند (کورا، ۱۳۸۴ : ۱) و در نهایت این فقر مشکلات عدیده از جمله گرایش به بزهکاری و انحرافات را در شخص موجب می شود.
۴-۱- مقدمه
با توجه به این مهم که تاکنون در پژوهشی به ساختار قومیتی و جمعیتی اسلامشهر و نقش آن در امنیت منطقه با تأکید بر همگرایی اقوام نپرداخته است در این پژوهش سعی شد نتایج مطالعات و تحقیقات مرتبط با تنو ع قومیت و پیامدها و تبعات آن بر اساس مطالعات مختلف ذکر گردد.

۲-۲-۱-۳- اکسید سیلیکون
اگر چه اکسید سیلسیوم رشد داده شده با اکسیداسیون خشک و تر برای مدت طولانی به عنوان جدا کننده در الکترولیت استفاده شده است، به طور قطع مناسب برای شناسایی رطوبت نیست چون یک مادۀ چگال است. سنسورهای رطوبت بر اساس اکسید سیلیکن متخلخل با روش های Bulk – Sintering ساخته می شوند. خصوصا روش سنتی Sol–Gel که در آن ها با هیدرولیز کردن Alkoxide های خاص Silane رسوب می شود.

اگر چه اغلب مهمترین ویژگی به عنوان ماده حساس به رطوبت تطبیق پذیری آن در صنایع میکرو الکترونیک فعلی است، شبیه به سایر مواد سرامیکی متخلخل حساسیت به رطوبت با افزایش دوپینگ های الکترولیت افزایش می یابد، مثل LiCl. اگر چه گزارش شده است که سنسورهای ساخته شده با Sol–Gel می تواند رطوبت به کمی ۴% رطوبت نسبی را شناسایی کند.[۳۴] اغلب کارهای گزارش شده فقط رطوبت بالاتر از ۲۰% را توانسته شناسایی کند.
اخیرا سنسورهای رطوبت بر پایه مونواکسید سیلیکن SiO (پودری که به عنوان مادۀ پوششی به کار می رفته است) با یک روش جدید ساخت لایه نازک، موسوم به (GLAD), Glancing Angle Deposition ساخته شده اند. در این روش سنسور خیلی مایل در معرض بخار قرار می گیرد و لایه های رونشانی شده را نسبت به بخار ایزوله می کند. با این روش این امکان وجود دارد که میکرو ساختار لایه نازک را در مقیاس ۱۰ نانومتر کنترل کرد. اگر چه لایه نازک SiO نشانده شده با GLAD حساس به رطوبت در سطح کمتراز ۱۵% رطوبت نسبی نیست، پاسخ و زمان بازیابی به کوتاهی میلی ثانیه است. که این سنسور سریعترین سنسور گزارش شده تا به امروز است.[۳۵]
۲-۲-۱-۴- ترکیبات اسپینال
ترکیبات اسپینال متعلق به گروه بزرگی از اکسیدها با ترکیب کلی است. A می تواند یک المان فلزی Divalent خصوصا در گروه II ، گروه II B و V II B باشد. X عموما یک فلز Trivalent را نشان می دهد، مثلا آهن، کروم و آلومینیوم. ساختار این گروه Tetrahedron (الماس) است (با چگالی نقص بالا). اگر چه اکسیدهای Spinal نیمه هادی هستند، اغلب سنسورهای رطوبت گزارش شده بر اساس این مواد، ویژگی شناسایی یونی دارند. شاید به خاطر دمای عملیاتی کم آنها در مواردی که سایز تخلخل خیلی کوچک است(۳۰۰-۱۰۰ نانومتر) حد کمتر شناسایی به اندازۀ ۱%رطوبت نسبی کم می شود. [۳۶]
۲-۲-۲- استفاده از نانو لوله کربنی^[۱۱] در سنسورهای رطوبت
نانو لوله کربنی یک ماده قابل اعتماد برای شناسایی رطوبت به دلیل مساحت سطح زیاد و جذب آب بالا محسوب می شود. اخیرا کاربرد نانو لوله کربنی در سنسورهای رطوبت مورد بررسی قرار گرفته است. سه نمونه سنسور ترکیبی با استفاده ازنانولوله کربنی در اینجا به طور مختصر آورده شده است.
در سال ۲۰۰۸ نانولوله های چند جداره^[۱۲] روی QCM پوشش داده شده و سنسور رطوبت در دمای اتاق را نتیجه داده است.[۳۷] نانولوله های چند جداره به روش رونشانی بخار شیمیایی با پودر کاتالیست آهن سنتز شده است و رونشانی تحت گازهای هیدروژن، استالین و آرگون در فشار اتمسفریک و دمای ۷۰۰ درجه سانتیگراد انجام گردیده است.
نانولوله های به دست آمده با حکاکی توسط اسید نیتریک خالص سازی شده است. نانولوله های چند جداره سپس توسط آلتراسونیک در متانول جداسازی می شود. نهایتا نانو لوله روی QCM با پوشش قطره ای در ۵% محلول Polyttyleneimine – Metanol پوشش داده می شود.
با تمرکز خوب نانو لوله های کربنی، حساسیت سنسور رطوبت نسبت به سنسور QCM بدون نانولوله های چند جداره به اندازۀ ۱۰^۲ برابر بهبود پیدا کرده است. به علاوه سنسورهای QCM بر پایه نانو لوله کربنی دارای سرعت شناسایی بالا، زمان پاسخ گویی کوتاه و زمان برگشت سریع است.
دیاگرام سیستم شناسایی رطوبت در شکل (۲-۱۰) نشان داده شده است. سیستم کنترل رطوبت در یک محفظه آب بندی شده پلاستیکی با جذب رطوبت کم قرار دارد. سنسور QCM و سنسور رطوبت تجاری داخل محفظه در یک سطح قرار گرفته اند. اطلاعات فرکانس و رطوبت از طریق پورت USB هر ثانیه به کامپیوتر منتقل می شود. خروجی فرکانس، رطوبت و دما در کامپیوتر ثبت می شود. برای کنترل رطوبت از سیستم حباب ساز آب استفاده شده است. هوای صفر که همان هوای تمیز با رطوبت کم است به دو خط تقسیم شده است.
شکل(۲-۱۰) : سیستم اندازه گیری رطوبت[۳۷]
خط اول از مدار کنترل فلوی جرمی^[۱۳] A عبور می کند و مستقیما وارد محفظه می شود. دومی از مدار کنترل فلوی جرمی B عبور و قبل از ورود به محفظه در آب دیونایز شده^[۱۴] حباب می کند. ابتدا محفظه با هوای صفر که با سرعتی به اندازۀ ۱۰۰۰sccm جریان دارد، پر می شود. سپس رطوبت مورد نظر را با روشن کردن سیستم حباب ساز در یک سرعت فلوی مشخص و خاموش کردن MFC (A) وارد می کنیم. وقتی رطوبت پایدار شد و نتایج سنسورهای رطوبت ثبت شد، با خاموش کردن سیستم حباب ساز و باز کردن MFC (A) فرایند احیای سنسورها انجام می شود. این پروسه به طور متناوب برای رطوبت های مختلف تکرار می شود.
نتایج این نوع سنسور: با بهره گرفتن از میکروسکوپ الکترونی روبشی^[۱۵] ساختار سطحی ناحیه حساس CNTQCM بررسی شده و دیده شده که دسته های نانولوله کربنی شامل لوله های بزرگ و کوچک روی سطح QCM پراکنده گردیده اند. اطلاعات گرفته شده از این سنسورها طی شکل (۲-۱۱) نشان داده شده است.
در سال۲۰۰۵ یک سنسور رطوبت در گستره کم با بهره گرفتن از QCM پوشیده شده از MWCNTS / Nafion ساخته شده است.[۳۸] ساختار کلی ترکیبی, تعامل قوی بین نانو لوله های چند جداره و Nafion را نشان می دهد. این ترکیب پوشیده شده بر روی الکترود طلای QCM حساسیت خیلی خوب و خطی بودن و زمان پاسخ گویی کوتاه را نشان می دهد. مولکول های بخار آب جذب شده روی MWCNTS / Nafion شیفت فرکانسی بیشتری نسبت به Nafion و نانو لوله تک جداره نشان می دهد.

شکل(۲-۱۱) : نمودارهای مقایسه ای سنسورهای رطوبت با بهره گرفتن از نانو لوله های کربنی[۳۷]
تصویر میکروسکوپ الکترونی روبشی مقطعی از ترکیب MWCNTS / Nafion در شکل(۲-۱۲) آورده شده است.
زمان پاسخ گویی و برگشتMWCNTS / Nafion در نقطه آزمایش۵/۸۳ ppmv به ترتیب برابر ۲۳و ۱۰۲ ثانیه است.

شکل(۲-۱۲) : تصاویر SEM مقطعی از ترکیب MWCNTS / Nafion[38]
در سال ۲۰۰۸ ، ترکیب دیگری از نانو لوله های چند جداره و پلی ماید گزارش شده است.[۳۹] این ترکیب یک سنسور رطوبت نسبی خوب از نوع مقاومتی را پیشنهاد می دهد. که خطی بودن برابر ۱/۱ در گسترۀ وسیعی از رطوبت نسبی با حساسیت ۶۰ بر درصد رطوبت نسبی و زمان پاسخ گویی ۱۰ دقیقه ای را می دهد. مقاومت با جذب رطوبت توسط لایه نازک ترکیبی با تمرکز بسیار زیاد نانو لوله های چند جداره افزایش می یابد که این بر پایه انتقال بار بین آب جذب شده و نانولوله کربنی است.
سنسور MWCNT / PI به صورت نشان داده شده در شکل (۲-۱۳) می باشد.

شکل(۲-۱۳) : سنسور MWCNT / PI [39]
مقاومت متناوب ساختار با بهره گرفتن از یک دستگاه LCR meter اندازه گیری می شود و برای رطوبت نسبی بین ۲۰% تا ۸۰% در دمای اتاق استفاده می شود.
فصل سوم
۳- نحوه ساخت سنسور و دستگاه های اندازه گیری
در این فصل ابتدا مروری کوتاه بر نانو لوله های کربنی و پس از آن جزییات نحوه ساخت سنسور مورد مطالعه در این پایان نامه با بهره گرفتن از نانولوله های کربنی و همچنین دستگاه های اندازه گیری استفاده شده برای آزمون های مختلف شرح داده شده است.
۳-۱ مروری بر نانو لوله های کربنی
نانو لوله های کربنی به دلیل ساختار منحصر به فردشان دارای مشخصات بسیار خوب شیمیایی و فیزیکی می باشند. و به طور وسیعی در بسیاری از زمینه ها شامل کامپوزیت های رسانا و خیلی سخت, ذخیره انرژی و ادوات تبدیل انرژی, سنسورها, نمایشگر های نشر میدانی, منابع انتشار, محیط ذخیره هیدروژن و ادوات نیمه هادی در اندازه نانو, پراب ها و سیمهای کوانتومی بسیار مورد مطالعه قرار گرفته اند. برخی از این کاربردها در محصولات به شکل عملی مورد استفاده قرار گرفته اند, در حالی که سایرین نیز دارای پتانسیل خیلی بالایی هستند.
توسعه سنسورهای مبنی بر نانو لوله های کربنی در سال های اخیر به علت ویژگی های حسگری عالی آنها مثل گزینندگی بالا و پاسخ سریع, شدیدا مورد توجه قرار گرفته است.
نانو لوله های کربن(CNT)^[16] ترکیبی از اتم های کربن با ساختار فلورن بوده و هر اتم کربن هیبرید SP² و به صورت کووالانتی با سه اتم مجاور دیگر باند تشکیل داده است.
بر اساس تعداد لایه های دیواره, نانولوله های کربنی به دو دسته ی نانو لوله های تک جداره (SWCNT) ^[۱۷] و نانو لوله های چند جداره(MWCNT) ^[۱۸] تقسیم می شوند. یک نانو لوله کربنی تک جداره را می توان یک تکه از گرافن لوله شده برای ساختن استوانه ای با قطر ۴/۰-۲ نانو متر تصور کرد.[۴۰] (شکل ۳- ۱)
شکل (۳- ۱) : شبکه شش وجهی تک صفحه اتم های کربن در گرافیت
نانو لوله کربنی چند جداره شامل لایه های متعددی از استوانه گرافن است که به صورت هم محور مثل خط های یک تنه درخت با فاصله بین لایه ای نزدیک به هم (۳۴/۰ نانو متر) قرار گرفته اند.
نانو لوله های کربنی تک جداره و چند جداره هردو قطری در محدوده کسری از نانو متر تا چندین ده نانو متر و طولی بیشتر از چندین سانتی متر دارند. در حالی که هر دو انتهای آنها به طور نرمال با ساختاری شبیه فولورن پوشیده شده است. در شکل (۳-۲) شکل نمایی و تصویر واقعی یک نانو لوله کربنی چند جداره که با بهره گرفتن از میکروسکوپ الکترونیکی تونلی(TEM) ^[۱۹] گرفته شده است دیده می شود.
شکل (۳-۲) : نانو لوله کربنی چند جداره الف) مدل شماتیکی ب) تصویر TEM
در دهه های ۷۰ و۸۰ میلادی, دانشمندان توانستند با رشد بخار فیبر های کربن به وسیله تجزیه هیدروکربن ها در دمای بالا و در حضور ذرات کاتالیست فلز, کربن نانو لوله هایی با قطر کمتر از ۱۰ نانو متر را رشد دهند. اما تحقیقات اصولی زیادی در این سالها صورت نگرفت تا اینکه در سال ۱۹۹۱ شخصی به نام ایجیما در آزمایشگاه ان ای سی در ژاپن توانست با مشاهده نانو لوله کربن با بهره گرفتن از میکروسکوپ الکترونی رزولیشن بالا سر آغازی نو در این زمینه باشد. از طرفی, در همین زمان دانشمندان روسی که به طور مستقل کار می کردند, گزارشی از کشف نانو لوله های کربنی و انواع آن در سال ۱۹۹۲ ارائه دادند. اما به طور کلی همه نانو لوله ها دارای نسبت طول به قطر کوچکی بودند .
در واقع ایجیما پیشتاز تمام دانشمندان در عرصه نانو لوله های کربنی است که توانست با ارائه اثر های کوانتومی تک بعدی, خصوصیات الکترونی آنها را توضیح داده و پیش بینی کند که ساختار و خصوصیات الکترونیکی منحصر به فرد آنها در آینده کاربردهای زیادی خواهند داشت.[۴۱]
مشاهدات آزمایشگاهی اولیه ایجیما نانولوله های چند جداره بودند و دو سال طول کشید تا به همراه همکارانش توانست اولین نانو لوله تک جداره را در آزمایشگاه ان ای سی کشف و تولید کند.
مهمترین پیشرفت تئوری در این زمینه بی شک پیش بینی وابستگی خصوصیات فلزی یا نیمه هادی نانو لوله های کربنی به مشخصات هندسی یعنی قطر و جهت شش ضلعی های آن ها نسبت به محور های نانو لوله (زاویه کایرال) می باشد.
۳-۱-۱ ساختار نانو لوله های کربنی
یک لایه گرافیت را در نظر بگیرید. اتم هایی را که در یک ردیف قرار گرفته اند با (n,m), که نشان دهنده مختصات یک نقطه در صفحه است, مکان یابی می کنیم. به طوری که مختصات m, مربوط به ستون اتم ها و مختصات n مربوط به ردیف اتم ها باشد.
شکل (۳- ۳ ) : نمایش نحوه تعیین m وn در مکان یابی اتم ها
همانطور که می دانیم برای تهیه یک لوله از یک صفحه, کافی است یک نقطه از صفحه را روی نقطه دیگر قرار دهیم. یک نانو لوله مانند صفحه گرافیتی است که به شکل لوله در آمده باشد. بسته به اینکه چگونه دو سر صفحه گرافیتی به یکدیگر متصل شده باشند, انواع مختلفی از نانولوله ها را خواهیم داشت.
نانولوله نوع زیگزاگ : برای ساختن نانولوله نوع زیگزاگ, اتم ها را در راستای افقی (ستون به ستون) شمرده {(۰و۱),(۰و۲)و…}, اتم انتهایی (۰و۵) را با خم کردن صفحه, بر روی اتم ابتدایی (۰و۰) انطباق می دهیم.

تکثیر اولیه

۵۰sec

مرحله سوم

تکثیر نهایی

۵min

۳-۴ آنالیزهای آماری
در این مطالعه پس از به دست آوردن ژنوتیپ افراد بیمار و کنترل فراوانی ژنوتیپ و فراوانی آللی را به دست می آوریم.
سپس اختلاف در توزیع ژنوتیپ های مختلف، با بهره گرفتن از آزمون بررسی گردید.جهت بررسی ارتباط پلی مورفیسم مورد مطالعه و ریسک ابتلا به میوم از نسبت فزاینده (OR) با درجه ی ا طمینان ۹۵% استفاده شد.
۳-۴-۱آزمون ( کای مربع)
با کمک کای مربع( ) می توان میزان انحراف بین نسبت های مشاهده شده از مورد انتظار را در آزمایش اندازه گیری کرد. فرمول کلی کای مربع به صورت زیر است:

^[۲۷] = اعدادی است که مشاهده شده در سطر iوستون j
^[۲۸] = اعدادی است که مورد انتظار می باشد در سطر iوستون j
: ( مجموع ستون j× مجموع ستونi) / مجموع داده ها
در آمار اصطلاح درجه آزادی را برای تعداد گروه ها به کار می برند. درجه ی آزادی همیشه یکی کمتر از تعداد گروه ها است (۱ـ n) .

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

^[۲۹] = درجه ی آزادی: ( تعداد ستون ها – ۱ × تعداد سطرها ـ ۱)
حال میزان به دست آمده را در درجه آزادی و میزان خطای مورد نظر ( در این تحقیق ۵% خطا)، با مقدار پیش بینی شده در جدول تست مطابقت داده، در صورتی که عدد به دست آمده از عدد جدول بزرگتر باشد فرضیه HO رد می شود. برای قبول یا رد آمار آزمون می توان، ارزش P مقدار محاسبه شده را نیز به دست آورده ارزش P در واقع احتمال رد و یا قبول فرضیه ی آزمون است.
در این تحقیق ارزش P کوچکتر از ۵ ۰% به عنوان اختلاف آماری معنی دا در نظر گرفته شد.
۳-۴-۲ نسبت افزاینده (OR)
یکی از بهترین شیوه ها برای به دست آوردن اطلاعات در مورد فاکتورها یا عواملی که در انسان ایجاد سرطان
می کنند مطالعات اپیدمولوژی است. به طور کلی شیوع یک بیماری در یک جمعیت را اپیدمیولوژی می گویند.
مطالعات اپیدمیولوژی را می توان به دو صورت انجام داد:

• اپید میولوژی توصیفی (Pesecrptive Epidemiology)

• اپیدمیولوژی تحلیلی (Analytical Epidemiology)

اپیدمیولوژی توصیفی برای نشان دادن روند یک سرطان است. در این نوع اپیدمیولوژی از اطلاعات به دست آمده از یک جمعیت بزرگ استفاده نموده و پس از آنالیز اطلاعات به دست آمده نتیجه گیری می گردد.
اطلاعات به دست آمده را به صورت Incidence Rate یا Immortality گزارش می دهند.
هدف از مطالعات اپیدمیولوژی تحلیلی به دست آوردن اطلاعات در مورد فاکتورهایی است که یک بیماری را به وجود می آورد.به این منظور دو یا چند گروه جهت مشخص کردن فاکتورهای ریسک مورد مطالعه قرار
می گیرند و سپس نتایج را به صورت نسبت فزاینده (OR)^[30] یا ریسک نسبی ( RR) ^[۳۱]بیان می نمایند.
اپیدمیولوژی تحلیلی می تواند به دو صورت انجام شود.
۱ـ بیمارـ کنترل^[۳۲]
در این مطالعه دو گروه از افراد برای اثر یک فاکتور با هم مقایسه می شوند و چون وقایع اتفاق افتاده مربوط به گذشته است. این نوع مطالعات را مطالعات مربوط به گذشته هم می گویند.^[۳۳]
۲ـ مطالعات گروهی ^[۳۴]
در این مطالعه یک گروه سالم را برای سال ها تحت نظر قرار می دهند تا اثر یک فاکتور یا فاکتورهای بیماری را بر روی آن ها مشخص نمایند. چون در این مطالعه وقایع در آینده مورد مطالعه قرار می گیرد به این نوع مطالعه، مطالعات مربوط به آینده ^[۳۵]نیز گفته می شود.
در تحقیق حاضر مطالعات اپیدمیولوژی در سطح مطالعه ی کنترل/ بیمار انجام گرفت و نتایج با بهره گرفتن از پارامتر OR بیان گردید.