مضاعف کردن یا خروج

سخت کوش

رهبر

سلامتی و دورنما- ۱۰۰

کناره گیری مرحله ای یا پیشروی محتاطانه

پیشروی محتاطانه یا نگهبانی

رشد

واگذاری

عقب نشینی مرحله ای

مولد نقدینگی

قابلیت رقابتی SBU ها – ۱۰۰

شکل ۲-۵: مدل ماتریس شل/دی پی ام
ماخذ: مایکل گولد , اندرو کمپل ،مارکوس الکساندر ۱۳۸۹، کتاب استراتژی بنگاه مادر

استراتژی های ممکن برای هر خانه مدل شل /دی پی ام
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

رهبر خانه ای است که صنعت مربوطه جذاب و کسب و کار نیرومند است، چنانچه صنعت به رشد خود ادامه دهد اقدام به سرمایه گذاری به منظور دفاع از موقعیت رهبری مورد نیاز است (بیش از آنچه توسط واحد های تجاری واقع در این خانه تامین می شود ) حداکثر جریان نقدی تجاری فعلی به منظور سودهای آنی.خانه رشد یعنی جذابیت صنعت متوسط است و کسب و کار نیرومند است . واحد تجاری یکی از رهبران بازار بالغ با رشد معتدل یا ثابت با حاشیه سود خوب و بدون رقیب مسلط است ، واحد های تجاری این خانه منبع اصلی تامین وجوه نقد در مجموع پورتفولیو هستند از آنجا که هیچ بهبود آتی مورد انتظار نیست ، سرمایه گذاری کم و حداکثر جریان نقدی مثبت استراتژی مورد نظر است.مولّد نقدینگی یعنی صنعت غیر جذاب و کسب و کار نیرومند است . واحد تجاری اگر رهبر نباشد یکی از رهبران است، بازار ثابت یانزولی است ، حاشیه سود کاهش یافته اما تهدید اندکی از ناحیه رقبا وجود دارد. بهره وری شرکت بالا و هزینه ها پایین است ،استراتژی ممکن برای حالت مولد نقدینگی به دلیل اینکه منبع اصلی وجوه پورتفولیوی شرکتند از آنجا که توسعه آتی وجود ندارد استراتژی سرمایه گذاری اندل یا حد اکثر کردن جریان مثبت نقدی است.(گلدو کمپل، ۱۳۸۹)، سخت کوشی یعنی صنعت جذاب ، کسب و کار از قوت متوسط برخوردار است ، استراتژی های ممکن می تواند اقدام به سرمایه گذاری برای قرار گرفتن در موقعیت رهبری باشد ، هر چند ممکن است به خاطر مبارزه ی گسترده بر سر سهم بازار به سرمایه گذاری اضافه تری نیاز باشد .پیشروی محتاطانه یا نگهبانی یعنی جذابیت صنعت متوسط و قدرت کسب و کار متوسط یعنی نقاط قوت یا فرصت ویژه ای وجود ندارد ، بازار به کندی رشد یا تنزل می کند یا ثابت می ماند. استراتژی های ممکن می تواند سرمایه گذاری محتاطانه و کم، حصول اطمینان از بازخورد سریع،دقت در تجزیه و تحلیل باشد .کناره گیری مرحله ای یعنی صنعت غیر جذاب و قوت کسب و کار متوسط ، نه قوت ویژه و نه فرضی در بازار غیر جذاب (حاشیه سود کم) ظرفیت خالی احتمالی و تراکم سرمایه.و استراتژی ممکن می تواند فروش دارائی فیزیکی، سر قفلی به کارگیری منابع در چشم اندازهای جذاب در سایر زمینه ها (گلدو کمپل، ۱۳۸۹)مضاعف کردن یا خروج یعنی صنعت جذاب و کسب و کار ضعیف ، موقعیت رقابتی ضعیف در یک بازار جذاب ، استراتژی های ممکن ، سرمایه گذاری یا خروج پس از تجزیه و تحلیل بسیار دقیق . با امکان دستیابی به موقعیت رهبریو مضاعف کردن ، کناره گیری مرحله ای ، پیشروی محتاطانه یعنی صنعت دارای جذابیت معتدل و موقعیت کسب و کار ضعیف است . استراتژی های ممکن ، اجتناب از سرمایه گذاری بیشتر ، اداره واحد های تجاری به منظور تامین جریان نقدی و حفظ موقعیت تا مرز سودآوری و فروش تدریجی واحد، واگذاری یعنی صنعت غیر جذاب و موقعیت کسب و کار ضعیف است ، استراتژی های ممکن این است یا با سرمایه گذاری محتاطانه از این موقعیت دورکرد یا فروش هرچه سریعتر (گلدو کمپل، ۱۳۸۹).

کاربرد مدل شل /دی پی ام و محدودیتهای آن
دی پی ام مدل پورتفولیوی موثر و ویژه ای برای قابل مشاهده کردن توسعه و تغییر در اثر گذشت زمان است زیرا به داده های مالی یا به عبارتی داده های تاریخی متکی نیست لذا می توان در ارزیابی سرمایه گذاری ها حتی در مرحله ی برنامه ریزی مورد استفاده قرار گیرد. چرخه ی عمر و حرکت بهینه ی آن از خانه های سمت راست ردیف بالا به طرف خانه های سمت چپ پایین جریان نقدی و حرکت بهینه آن از خانه های پایین سمت چپ به طرف خانه های بالاتر سمت راست.(گلدو کمپل، ۱۳۸۹). انتقاد ها یی نیز به این ماتریس وارد است از جمله این انتقادها می توان گفت که در در هولدینگ هایی که سرمایه گذاری متمرکز دارند کاربرد دارد . ارزیابی و قضاوت و اهمیت متغیر ها دشوار و وزن دادن به آن ها مشکل است. مقایسه سراسری صنایع مشکل است، مدل غالباً به دلیل هزینه بری آن مورد انتقاد است. علیرغم مستتر بودن ریسک در تجزیه و تحلیل به دلیل فقدان اشاره صریح (به ریسک) مورد انتقاد است. .(گلدو کمپل، ۱۳۸۹)

متغیر های قدرت کسب و کار (محور X )
متغیرهای جذابیت بازار (محورY)

سهم نسبی بازار
پوشش شبکه توزیع
اثربخشی شبکه توزیع
مهارت های تکنولوژیکی
عمق و وسعت خط محصول
(تعداد خطوط و تنوع اندازه های محصول)
تسهیلات و مکان یابی
کارائی تولید
منحنی تجربه
تامین مواد اولیه مورد نیاز فرایند
کیفیت محصول
تحقیق و توسعه
صرفه جویی ناشی از مقیاس خدمات پس از فروش

از دعوا می ترسم. حرف‌های رکیک می زنند و رفتارهایشان ممیزی نشده‌است و خشن است و حجم زیادی انرژی منفی می دهند و تا مدتها ذهنم را آلوده می کند(مورد شماره ۲۳، ۲۷ ساله، خانه‌دار، سبک‌زندگی مصلحت‌اندیش)

رفتارهای خشن در حوزه عموی

امروزه زنان جامعۀ ما در فضاهای عمومی رفت و آمد زیادی می‌کنند‌. ترس در فضاهای عمومی و محیط کار به خصوص در شهرها دلایل متفاوتی می‌تواند داشته باشد. رویکردهای متفاوتی در خصوص دلایل ترس زنان در حوزه‌های عمومی وجود دارد. به طور کلی می‌توان عواملی نظیر عدم ادغام اجتماعی، بازتاب‌جرم در رسانه‌ها، تجربه بزه‌دیدگی زنان، آسیب‌پذیری زنان به واسطه جنسیت‌شان و وجود فضاهای نا امن را در ایجاد ترس در فضاهای عمومی برشمرد(صادقی و میرحسینی۱۳۸۸). همانگونه که قبلا هم در وضعیت حضور در بیرون از منزل توضیح داده شد اکثر زنان چه خانه‌دار و چه شاغل در روند زندگی شرکت داشته و برای فعالیت‌های مختلف از منزل خارج می‌شوند و این بیرون رفتن از منزل کم هم نیست. زن‌ها گاهی اعلام می‌کنند که از تنها ماندن در خانه می‌ترسند. البته آنچه در پس اکثر این ‌ترس‌ها مثل ترس از ورود دزد و ترس از تنهایی و غیره نهفته است ترس از آزارهای جنسی است. فرد می‌ترسد که دزد وارد شود چرا که ترس از این دارد که مبادا علاوه بر اموال به وی نیز تعرض کند و یا آسیب جانی بزند. فرد می‌ترسد از تنهایی چون پس زمینه‌اش این است که مبادا کسی بیاید و آسیبی به او بزند.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

خانم ۳۶ ساله کارمند در این خصوص می‌گوید: روزها وقتی در خانه باشم از هیچ چیز نمی‌ترسم ولی شب‌ها از تنهایی وحشت می‌کنم. فکرهای ترسناک به سرم می‌زند. مثلا از این می‌ترسم نکند کسی وارد خانه شود و آسیبی به من بزند. هیچ چیز به اندازه تنهایی برایم کشنده نیست در منزل(مورد شماره۴۶، سبک‌زندگی مصلحت‌اندیش).
دلایل متعددی برای این ‌هراس‌ها وجود دارد. یکی از این دلایل همان‌طور که پیشتر گفته شد تجربیات زندگی فرد است. به‌طوری که خانمی که پدرش اعتیاد داشت از اعتیاد وحشت داشت. یکی دیگر از عمده‌ترین عوامل تأثیرگذار بر ‌هراس‌های زنان رسانه‌ها هستند. رسانه‌ها سبک‌های مختلف زندگی و انواع جرایم را به تصویر می‌کشند. امروزه رسانه‌ها دیگر یکسویه نیستند و کنترل آن‌ها توسط یک ارگان خاص امکان‌پذیر نیست. دنیای مجازی دنیایی است از شبکه ارتباطات، و افراد مختلف در دنیای وبلاگ نویسی تجربیات زندگی خود را در اختیار همدیگر قرار می‌دهند و به واسطه نظرات دیگران افکارشان شکل می‌گیرد و گیرنده پیام نظرات خود را نیز ارائه می‌کند و پیشنهاداتی می‌دهد. در میان نمونه‌ها به تعداد قابل توجهی از زنان برخوردیم که از خیانت همسر وحشت داشتند. نکته قابل تأمل این بود که غیر از یک مورد که تجربه خیانت یکی از اطرافیان را در زندگی تجربه کرده بود بقیه از مواردی بودند که از دنیای مجازی برای مشارکت در تحقیق جذب شده بودند. وقتی بیشتر با هر کدام بحث می‌شد توجه به سمت خواندن وبلاگ‌های زنان دوم، سایت‌های تعدد زوجات، صفحات شخصی زنانی که همسران‌شان به آن‌ها خیانت کرده بودند و یا بچه‌هایی که پدرانشان همسر دوم اختیار کرده و یا به مادران‌شان خیانت کرده بودند را مطالعه کرده و دنبال می‌کنند و با علم به اینکه آن طرف یک فرد واقعی نشسته و دارد خاطراتش را بیان می‌کند.
به طور مثال خانم ۲۶ ساله کارمند: بزرگترین آسیب زندگیم؟! شاید بزرگترین آسیب آبروریزی،شاید اگر شوهرم زن بگیرد انقدر نترسم که از آبروریزی‌اش می‏ترسم آن هم ناراحت می‏شوم نمی‏گویم می‏ترسم من اصلاً از چیزی نمی‏ترسم چون نهایتش این می‏شود که طلاق بگیرم و این زندگی‏ام خراب شود چون آدم مستقلی هستم شاید از طلاق بیشتر بترسم از اینکه خانواده‏ام از هم بپاشد نه به خاطر زن دیگری کلاً چون خودم پدر نداشتم دوست ندارم بچه‏ام بی‏پدر یا مادر بزرگ شود.
چرا فکر می‌کنی ممکن است چنین اتفاقی در زندگیت بیافتد تو که زندگی خیلی خوبی داری؟ انقدر این موضوع زیاد شده و در موردش زیاد حرف می‌زنند که من فکر می‌کنم برای هرکسی ممکن است اتفاق بیافتد. مثلا همین وبلاگ‌ها را نگاه کنید.
مثلا کدام وبلاگ‌ها؟خیلی زیادند یک سرچ کنید خیلها می‌نویسند. نفرت انگیز است نوشته‌هایشان در مورد زن اول. مثلا من وبلاگ«حسنا بانو زن دوم »^[۵۳] را می خوانم و جریان زندگیش را دنبال می‌کنم تازه از نظر من این خانم خیلی هم منصفانه رفتار می‌کند ولی وقتی خودم را جای دختر زن اول و خودش می‌گذارم حالم بد می‌شود. یا این همه سایت تعدد زوجات و‌… یا مثلا چند وقت پیش یک خانمی که شوهرش بهش خیانت کرده بود خاطراتش را نوشت. من تا چند وقت درگیر زندگی این خانم شده بودم. تمام خاطراتش را خواندم و گریه کردم.
کدام وبلاگ؟ اسمش بود«تلخ تر از زهر خیانت/ خوش تر از عطر تادیب »^[۵۴]. فکر کنم شما هم خوانده باشید چون در نظرات اسم شما را هم دیدم. فکر کنید یک زن چقدر باید بدبختی بکشد تا زندگیش را درست کند و بعد یکی همجنس خودش بیاید و برایش دردسر درست کند تازه از اون بدتر یک مرد چطور می‌تواند به این همه اعتماد خیانت کند؟(مورد شماره ۷،سبک‌زندگی جسورانه).
در واقع می‌توان گفت در این موارد یک نوع توجه عمومی به این نوع زندگی از طریق رسانه‌ها جلب شده‌است که می‌توان غیر از دنیای مجازی در رسانه‌ی ملی هم دید. سریال‌هایی نظیر میوه ممنوعه، ستایش و غیره نمونه‌هایی از این مورد زندگی‌های بی سرو سامان را نشان می‌دهد که احتمالا در بازسازی این نوع ترس در ذهن زنان تأثیرگذار است که تحقیق بیشتر در این خصوص خارج از حوصله و وقت این پژوهش است. در ادامه به راهکارهای مواجهه با انواع از ‌ترس‌ها پرداخته شده‌است.

جمع‌بندی: سبک‌زندگی و ‌ترس‌ها و ‌هراس‌ها:

زنان در مجموع با سه دسته ‌ترس‌ روبرو هستند که شامل: ۱- ‌ترس‌های موردی نظیر ترس از جرم، ترس از سالمندی و بیماری، ترس از مرگ عزیزان، ترس از اعتیاد، ترس از قتل، ترس از تجاوز، ترس از تنهایی و ترس از خیانت همسر ‌است. ۲- ترس از آزارهای جنسی که شامل ترس از تعرض اقوام و نزدیکان و ترس از تعرض در فضای عمومی می‌باشد. ۳- ترس از استیلای مذکر که شامل سلطه مذکر در اشتغال و رفتارهای خشن در فضای عمومی می‌باشد.
همانگونه که در ابتدای مبحث توضیح داده شد نقل قول هر نمونه به همراه سبک‌زندگی فرد ارائه شده‌است تا بتوان دسته‌بندی‌ای از ‌هراس‌های زنان در سبک‌های زندگی مختلف به دست آورد. آنچه مسلم است نمی‌توان دسته‌بندی دقیقی از این ترس‌ها ارائه داد‌. لازم به ذکر است ترس مرکزی زنان مورد مطالعه در همه سبک‌های زندگی آزار جنسی است.
سبک‌زندگی جسورانه: در این نوع سبک‌زندگی نمونه‌های مورد مطالعه از خشونت، تجاوز، مرگ عزیزان، سالمندی و بیماری، تعرض نزدیکان، تعرض جنسی در فضای عمومی و خیانت همسر می‌ترسند.
سبک‌زندگی محافظه‌کارانه: قتل، مرگ عزیزان و خشونت ‌ترس‌های زنان با این سبک‌زندگی را تشکیل می‌دهد.
سبک‌زندگی مصلحت‌اندیش: ترس از جرم سرقت، اعتیاد، سلطه مذکر در اشتغال، رفتارهای خشن مردها در حوزه عمومی، تنهایی و خشونت خانگی ‌ترس‌های زنان در این نوع سبک‌زندگی را تشکیل می‌دهد.

۲٫ ترس‌های موردی و راهکارهای مقابله با آن

همانگونه که پیشتر توضیح داده شد منظور از ترس‌های موردی ترس از آسیب‌پذیری در موقعیت‌های مختلف از جمله آسیب دیدن از خشونت خانگی، آسیب دیدن از جرایم و غیره است. درک و تصور پاسخگویان از آسیب‌پذیری ‌‌می‌تواند کاملاً متفاوت باشد. برای مثال در حالی که ترس از خشونت‌های خانگی برای بعضی از پاسخگویان موضوعیت ‌‌می‌یابد، برای عده‌ای دیگر ترس از تنهایی، سالمندی، ترس از فضا های شهری و یا ترس از جرائم، دارای اهمیت است. در نتیجه به تناسب درک متفاوت از ترس، راهکارهای مقابله نیز تفاوت ‌‌می‌یابد.
۱٫۲ ترس از خشونت‌های خانگی
برای مثال در مورد خشونت‌های خانگی‌، بعضی از پاسخگویان با خصوصی پنداشتن مسائل خانواده سعی بر کتمان و یا نادیده انگاشتن آن دارند و حال آنکه عده‌ای دیگر سعی بر حل موضوع دارند. این دسته از زنان برای خروج از روابط خشونت آمیز ممکن است از راهکارهای حقوقی، شکایت‌، طلاق و یا در مواردی نیز از مقابله به مثل استفاده کنند. البته عواملی چون دسترسی به سرمایه‌های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی ‌‌می‌تواند زنان را در موضع فعال‌تری در برخورد با خشونت‌های خانگی قرار دهد. در روایت زیر نحوۀ مقابله با خشونت‌های خانگی بیشتر برملا می‌گردد.
من اوایل خیلی با همسرم درگیر بودم. به خصوص که مجبور شده بودم سه سال منزل مادر شوهرم زندگی کنم…. مادر شوهرم آدم بدی نبود ولی من عملا خیلی روی زندگیم تسلط نداشتم. دانشجو هم بودم. اونوقتها من و همسرم دعوا زیاد می‌کردیم. شوهرم آدم بددهنی نبود و نیست ولی دست بزن داشت. تا چند سال این قضیه ادامه داشت. یکبار که کنار لبم کبود شده بود وهیچ کاری نتوانستم بکنم تا معلوم نشود یکی از دوستانم بهم گفت چرا می‌گذاری کتکت بزند. ایندفعه که زدت تو هم بزن و من هم‌…. دقیقا همین کار را کردم. عکس العمل شوهرم دیدنی بود….. هاج و واج ایستاده بود و هیچ عکس العملی نداشت. بعد از آن دیگر هیچ وقت هیچ وقت دست درازی نکرد. برای اینکه بحثمان نشود معمولاً سکوت می کنم. الان واقعیت این است که تقریبا مشکلات سابق را نداریم.!(مورد شماره ۴۵، سبک‌زندگی محافظه‌کارانه).
روایت فوق نه تنها زمینه زندگی مصاحبه‌شونده و نحوۀ آسیب‌پذیری را برملا می‌سازد بلکه نشان می‌دهد که دریافت حمایت از سوی اطرافیان می‌تواند زمینه مقابله با خشونت را ایجاد کند. البته ذکر این نکته ضروری است که بسیاری از زنان برای حفظ آبرو و مراقبت و حمایت از بچه‌ها سعی ‌‌می‌کنند در مقابل خشونت‌های خانگی سکوت کنند و ماجرا را به نوعی فیصله دهند. برای مثال پاسخگوی ۳۰ ساله متأهل که دارای دو فرزند است ‌‌می‌گو ید:
من از دعوا و درگیری تو خانه می‌ترسم. تو اینجور مواقع معمولاً کوتاه می‌آیم. هرچی باشد مرد است. خیلی کش بدهم ممکن است کنترلش را از دست بدهد و آسیبی به من و بچه‌ها بزند. خیلی که ناراحت باشم از خونه می زنم بیرون. می‌روم شاه عبد العظیم(مورد شماره ۳۹، سبک‌زندگی محافظه‌کار).
مقابله به مثل به روش تنبیه جنسی و قهر کردن در واقع راهکاری است که صادقی(۱۳۸۹) از آن به عنوان«مقابله روانی و محرومیت مردان از روابط زناشویی» یاد می‌کند. به طور مثال خانم ۳۵ ساله پزشک توضیح می‌دهد:
قهر می‌کنم. ولی معمولاً از خونه خارج نمی‌شوم. یکبار که قهر کردم رفتم پاویون بیمارستان خوابیدم. چون نمی‌خواستم خانواده‌ام بدانند. من پدر ندارم دلم نمی خواست مادرم ناراحت شود(مورد شماره ۱).
یا دیگری ‌‌می‌گوید:
حرف نمی زنم. جدا میخوابم. برایش غذا نمی کشم. اگر سر سفره بود که هیچ اگر دیرتر رسید چیزی براش آماده نمی کنم(مورد شماره ۱، سبک‌زندگی مصلحت‌اندیش).
در کل زنان برای مقابله با خشونت‌های خانگی چه فیزیکی و غیر فیزیکی با توجه به میزان امکانات و محدودیت‌ها و سبک‌زندگی خود راه‌های متفاوتی را بر می‌گزینند که از آن جمله می‌توان به سکوت و مسامحه، مواجهه روانی و امتناع از روابط زناشویی، پناه بردن به مکان‌های مقدس و مذهبی، قهر کردن، مقابله به مثل، مراجعه به مشاور، توسل به مراجع قضایی و طلاق یاد کرد.
۲٫۲ تنهایی
یکی دیگر از ترس‌های موردی زنان، ترس از تنهایی ویا تنها ماندن در خانه است. تنهایی بعضی از زنان را در موضع آسیب‌پذیری قرار می‌دهد و زنان بعضا به این مسئله فکر می‌کنند که مبادا توسط افراد غریبه مورد تعرض واقع شوند‌. به‌سخن دیگر ترس از تنهایی با ترس بزرگتری گره می‌خورد که ترس از آزار جنسی است. زنان برای فائق آمدن بر این گونه ‌ترس‌ها، راهکارهای متفاوتی را بر ‌‌می‌گزینند که غالبا فردی و منفعلانه است، کما این که یکی از پاسخگویان ‌‌می‌گوید:
شب‌ها از تنهایی می‌ترسم. سعی می‌کنم تلویزیون را روشن کنم و معمولاً خوابم نمی‌برد و با بیدار بودن و هوشیار ماندن سعی می‌کنم بر این ترس غلبه کنم. تا جایی که امکان داشته باشد تنها نمی‌مانم و سعی می‌کنم کسی را دعوت کنم و یا خودم به خانه مادر یا خواهر کسی بروم(مورد شماره ۴۶(سبک‌زندگی مصلحت‌اندیش).
و یا پاسخگوی دیگری ‌‌می‌گوید:
وقتی تنها در خانه هستم خیلی سر و صدا می‌کنم همه برقها را روشن می‌کنم تا اگر دزد خواست وارد شود بداند کسی در خانه هست و یا زنگ می‌زنم با کسی صحبت می‌کنم…(مورد شماره ۲۹، سبک‌زندگی محافظه‌کار).
۲٫۳ترس از جرائم
علاوه بر موارد فوق ترس از جرائمی ‌چون سرقت و کیف‌قاپی زنان را از تحرک در فضاهای عمو‌‌می‌ باز ‌‌می‌دارد و احساس امنیت آن‌ها را کاهش ‌‌می‌دهد. در سایر پژوهش‌ها نیز بر این موارد تأکید شده‌است(صادقی و میرحسینی،۱۳۹۰: ۴۷). زنان برای مواجهه با این ‌هراس‌ها نیز عمدتا از راهکارهای‌های فردی استفاده کرده و به فراخور ویژگی‌های فردی و اجتماعی از راهکارهایی چون احتراز از رفت و آمد، ایجاد تغییرات ظاهری و یا وابستگی به یک همراه استفاده ‌‌می‌کنند، کما اینکه یکی از پاسخگویان ‌‌می‌گوید:
من خیلی لوکس بیرون نمی‌روم تازگی‌ها طلا هم آویزان نمی‌کنم شاید آن طرف سر و وضع ظاهری‌ات را می بیند وقتی کیف معمولی داری وپالتوی آنچنانی نداری قطعاً برای دزد جلب توجه نمی‌کنی‌….(مورد شماره ۳۱، ۳۰ ساله، کارمند بخش خصوصی،سبک‌زندگی جسورانه).
……. اگر طلا داشته باشم ظاهر نمی‏کنم و اگر پول زیاد همراهم باشد در جیب جلوی کیفم نمی‏گذارم و سعی می‏کنم جوراب بلند بپوشم و در جورابم بگذارم یا چندتا جیب داشته باشم و پولم را تقسیم می‏کنم(مورد شماره ۳، ۴۸ ساله، خانه‌دار، سبک‌زندگی محافظه‌کارانه).
در پیاده رو حرکت میکنم و کیفم را کنار دیوار می گذارم و هر وقت صدای موتور بیاید می ایستم…(مورد شماره ۳۰، ۴۳ ساله، کارمند، سبک‌زندگی محافظه‌کارانه).
اگر بتوانم درگیر می‌شوم نمی‌گذارم بدزدند. پنجه بکس توی کیفم دارم(مورد شماره ۱۹، ۲۱ ساله، دانشجو، سبک‌زندگی جسورانه).

شکل۶- مقایسه منحنی‌های توزیع دمای گره۷ پس از ۱۲ ثانیه ۹۹
شکل۷- مقایسه منحنی‌های توزیع دمای گره ۸ پس از ۱۲ ثانیه ۱۰۰
شکل۸- هندسه منحنی با شرایط مرزی عایق و شار حرارتی ۱۰۱
شکل۹- مقایسه منحنی توزیع دما برای گره میانی پس از ۶۰ ثانیه ۱۰۱

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

شکل ۱۰- نمایش هندسه منحنی متشکل از سه لایه مختلف آزبست ، فولاد و آلومینیم ۱۰۲
شکل ۱۱- نمایش کانتورهای توزیع دمای کد حاضر برای مسئله چندلایه ۱۰۳
شکل ۱۲- نمایش کانتورهای توزیع دمای FLUENT برای مسئله چندلایه ۱۰۳
شکل ۱۳- نمایش شبکه ۳۰*۳۰ ۱۰۴
شکل ۱۴- نمایش شبکه ۴۰*۴۰ ۱۰۵
شکل ۱۵- نمایش شبکه ۵۰*۵۰ ۱۰۵
شکل ۱۶- نمایش کانتورهای توزیع دما برای شبکه ۳۰*۳۰ در مسئله یک‌لایه ۱۰۶
شکل ۱۷- نمایش کانتورهای توزیع دما برای شبکه ۳۰*۳۰ در مسئله دولایه ۱۰۶
شکل ۱۸- نمایش کانتورهای توزیع دما برای شبکه ۳۰*۳۰ در مسئله سه لایه ۱۰۷
شکل ۱۹- نمایش کانتورهای توزیع دما برای شبکه ۴۰*۴۰ در مسئله یک‌لایه ۱۰۷
شکل ۲۰- نمایش کانتورهای توزیع دما برای شبکه ۴۰*۴۰ در مسئله دولایه ۱۰۸
شکل ۲۱- نمایش کانتورهای توزیع دما برای شبکه ۴۰*۴۰ در مسئله سه لایه ۱۰۸
شکل ۲۲- نمایش منحنی­های توزیع دمای گره میانی در مسئله یک‌لایه ۱۰۹
شکل ۲۳- نمایش منحنی­های توزیع دمای گره میانی در مسئله دولایه ۱۱۰
شکل ۲۴- نمایش منحنی­های توزیع دمای گره میانی در مسئله سه لایه ۱۱۰
شکل ۲۵- نمایش کانتورهای توزیع دمای کد حاضر برای هندسه­ نامنظم با تقارن محوری ۱۱۱
شکل ۲۶- نمایش کانتورهای توزیع دمای FLUENT برای هندسه­ نامنظم با تقارن محوری ۱۱۲
شکل ۲۷- نمایش کانتورهای توزیع دمای کد حاضر ۱۱۳
شکل ۲۸- نمایش منحنی­های توزیع دمای مرکز کره ۱۱۳
شکل ۲۹- نمایش منحنی­های توزیع دمای نقطه­ای که در موقعیت قرارگرفته ۱۱۴
شکل ۳۰- نمایش منحنی­های توزیع دمای نقطه­ای که بر روی سطح کره قرارگرفته
است ۱۱۴
فصل اول: مقدمه
۱-۱ مقدمه:
توسعه کامپیوتر و ابزار محاسباتی، رشد روش‌های عددی را برای مدل‌سازی پدیده‌های فیزیکی تسریع کرده است. برای مدل‌سازی یک پدیده فیزیکی به یک مدل ریاضی و یک روش حل نیاز است. مدل‌سازی مسائل هدایت حرارتی نیز به­مانند دیگر پدیده‌های فیزیکی با حل معادلات حاکم امکان‌پذیر است. برای حل مسائل هدایت حرارتی به اطلاعات زیر نیاز داریم:
هندسه ناحیه حل
شرایط اولیه
شرایط مرزی (دما یا شار حرارتی سطحی)
خواص ترموفیزیکی
محل و قدرت منبع حرارتی درصورتی‌که وجود داشته باشند.
پس از حل معادلات حاکم توزیع دما در داخل ناحیه حل به دست می ­آید. این نوع مسائل را مسائل مستقیم حرارتی می‌گوییم. روش‌های حل مسائل مستقیم از سال‌ها پیش توسعه‌یافته‌اند. این روش‌ها شامل حل مسائلی با هندسه پیچیده و مسائل غیرخطی نیز می­گردند. علاوه بر این پایداری و یکتایی این روش‌ها نیز بررسی‌شده است. روش‌های اولیه عمدتاً بر مبنای حل‌های تحلیلی بوده ­اند.
این روش‌ها بیشتر برای مسائل خطی و با هندسه‌های ساده قابل‌استفاده هستند. برعکس، روش‌های عددی دارای این محدودیت نبوده و برای کاربردهای مهندسی بیشتر موردتوجه هستند.
دسته دیگر از این مسائل که در دهه‌ های اخیر موردتوجه قرار گرفته‌اند، مسائل معکوس حرارتی هستند. در این نوع از مسائل یک یا تعدادی از اطلاعات موردنیاز برای حل مستقیم، دارای مقدار معلومی نمی‌باشند و ما قصد داریم از طریق اندازه‌گیری دما در یک یا چند نقطه از ناحیه موردنظر، به تخمین مقادیر مجهول بپردازیم.
به‌طورکلی می‌توان گفت که در مسائل مستقیم حرارتی، علت(شار حرارتی، هندسه و…) معلوم، و هدف یافتن معلول(میدان دما) است. اما در مسائل معکوس حرارتی، معلول(دما در بخش‌ها و یا تمام میدان)، معلوم است، و هدف یافتن علت (شار حرارتی، هندسه و…) است.
مسائل انتقال حرارت معکوس که IHTP^[1] نیز نامیده می‌شوند با استناد بر اندازه‌گیری‌های دما و یا شار حرارتی، کمیت‌های مجهولی را که در آنالیز مسائل فیزیکی در مهندسی گرمایی ظاهر می‌شوند، تخمین می‌زنند. به‌عنوان‌مثال، در مسائل معکوسی که با هدایت حرارت مرتبط می‌باشند، با بهره گرفتن از اندازه‌گیری دما در جسم می‌توان شار حرارتی مرز را اندازه‌گیری نمود. این در حالی است که در مسائل هدایت حرارت مستقیم با داشتن شار حرارتی، میدان دمای جسم مشخص می‌شود. یکی از مهم‌ترین مزایای IHTP همکاری بسیار نزدیک میان تحقیقات آزمایشگاهی و تئوری است. به‌عنوان‌مثال در تحقیقات آزمایشگاهی با بهره گرفتن از حس‌گر می‌توان دمای جسم را تعیین نمود. این دما به‌عنوان داده‌های ورودی معادلات تئوری برای اندازه‌گیری شار حرارتی مورداستفاده قرار می‌گیرد. درنتیجه جواب‌های به‌دست‌آمده از روابط تئوری تطابق بسیار خوبی با جواب‌های حقیقی خواهند داشت.
هنگام حل IHTP همواره مشکلاتی وجود دارد که باید تشخیص داده شوند. به علت ناپایداری جواب‌های IHTP، این مسائل ازلحاظ ریاضی در گروه مسائل بدخیم دسته‌بندی می‌شوند. به‌عبارت‌دیگر، به‌واسطه وجود خطاهای اندازه‌گیری در آزمایش‌ها، ممکن است جواب کاملاً متفاوتی به دست آید. برای غلبه بر این مشکلات روش‌هایی پیشنهاد داده‌شده‌اند که حساسیت جواب مسئله به خطای موجود در داده‌های ورودی را کمتر می‌کند. ازجمله این روش‌ها می‌توان به استفاده از دماهای زمانه‌ای بعدی^[۲]، فیلترهای هموارسازی دیجیتالی^[۳] اشاره نمود.
در سالهای اخیر تمایل به استفاده از تئوری و کاربرد IHTP رو به افزایش است. IHTP ارتباط بسیار نزدیکی با بسیاری از شاخه‌های علوم و مهندسی دارد. مهندسان مکانیک، هوافضا، شیمی و هسته‌ای، ریاضی‌دانان، متخصصان فیزیک نجومی^[۴]، فیزیکدانان و آماردانان^[۵] همگی با کاربردهای متفاوتی که از IHTP در ذهن دارند، به این موضوع علاقه‌مند می‌باشند.
مغز در داخل استخوان جمجمه و نخاع در داخل ستون فقرات جای گرفته است. سه پرده که درمجموع منژ نامیده می­شوند، مغز و نخاع را از اطراف محافظت می‌کنند. مغز بیشترین انرژی بدن را مصرف می­ کند و منطقه­ گرمی از بدن است. وزن مغز زن و مرد باهم متفاوت است. خوب است بدانیم که هنگام سکته مغزی فشار داخل جمجمه بالا می‌رود و داخل مغز به‌شدت گرم می‌شود پس باید به‌سرعت از فشار داخل جمجمه کاست تا بیمار دچار آسیب بیشتر نشود. همچنین، تخمین زده می‌شود در مغز انسان حدود یک‌صد میلیارد سلول عصبی یا نرون فعالیت می‌کنند . نرون یا سلول عصبی بر اساس مکانیسم الکتروشیمیایی فعالیت می‌کند ، اختلاف‌پتانسیل ناشی از افزایش و کاهش بار الکتریکی در یک نرون که از منفی ۷۰ میلی ولت تا مثبت ۷۰ میلی ولت در نوسان است باعث رها شدن یا ریلیز^[۶] مواد مخدر طبیعی یا همان ناقل‌های عصبی از انتهای سلول عصبی یا آکسون می‌شود. فعالیت الکتریکی یک‌صد میلیارد سلول عصبی ، حرارت بسیار زیادی تولید می‌کند.
مغز برای خنک کردن خود نیاز به یک سیستم خنک‌کننده قوی دارد. در مغز انسان حدود ۱۶ هزار کیلومتر رگ و مویرگ خونی وجود دارد. یکی از وظایف اصلی این سیستم علاوه بر تأمین سوخت میلیاردها سلول ،خنک کردن مغز است. به عبارتی حرارت مغز توسط این سیستم جذب می‌شود و با گردش خود درجاهایی مثل پیشانی، صورت و گوش‌ها آزاد می‌شود و خنک می‌شود. مصرف سیگار با افزایش غلظت خون باعث می‌شود تا حرکت خون در این مویرگ‌ها سخت شود و عملیات سوخت‌رسانی و خنک کردن مغز به‌درستی انجام نشود. به عبارتی افراد سیگاری مغزشان داغ‌تر از افراد غیر سیگاری است و سوخت کمتری به مغزشان می‌رسد. ریزش مو و دیرخواب رفتن یکی از نتایج بالا بودن دمای مغز است. اختلال در عملکرد سلول‌های عصبی و به دنبال آن اختلال در آزادسازی ناقل‌های عصبی و کنترل سیستم هورمونی از دیگر نتایج این وضعیت است.
از سوی دیگر، چندی پیش پزشکان برای نجات نوزادی از روش خنک کردن مغز استفاده کردند که در نوع خودش بی‌نظیر و شگفت‌انگیز بود. نوزاد انگلیسی که هنگام تولد بند ناف به دور گردنش پیچیده شده بود و نفس نمی‌کشید، (اکسیژن کافی به مغزش نمی‌رسید) با فن خنک کردن مغز (به مدت ۳روز) به زندگی بازگشت. پزشکان برای کم کردن نیاز مغز این نوزاد به اکسیژن، با استفاده از گاز زنون مغز او را سرد کرند. برای این کار از دستگاه جدیدی استفاده شد. آنان با جای دادن آلتی در مغز نوزاد، سر نوزاد را خنک نگه داشتند.نوزاد که مغزش به مدت ۳ روز با این تکنیک خنک نگه‌داشته شد؛ در حال حاضر، در آغوش مادرش به زندگی لبخند می­زند.
ممکن است که تقلا برای خوابیدن، بعد از یک روز خسته‌کننده با سرشماری گوسفندان یا خوردن قرص­های خواب هم چندان مؤثر نباشد، اما پژوهشگران دانشکده پزشکی پتینزبورگ در آخرین اجلاس «خواب» سال ۲۰۱۱ روش جالبی را برای درمان بی­خوابی پیشنهاد کردند: خنک کردن مغز!
آن‌ها یک کلاه پلاستیکی خنک‌کننده ابداع کردند که قسمت‌های پیشانی را می­پوشاند و با پایین آوردن دمای مغز می‌تواند به خواب سریع فرد کمک کند. پزشکان در تحقیقی که روی افراد عادی و بیمارانی که از بی­خوابی رنج می­بردند انجام دادند، افراد بی­خواب بعد از پوشیدن این کلاه خاص، به‌طور میانگین در زمان ۱۳ دقیقه به خواب رفتند، یعنی زمانی برابر افراد سالم. دانشمندان فکر می‌کنند که این کلاه با پایین آوردن دمای مغز سبب کاهش سوخت‌وساز آن (به‌ویژه در ناحیه پیشانی مغز) می­ شود و به خواب سریع­تر و راحت­تر فرد کمک می­ کند. هنوز این کلاه­ها به‌صورت تجاری وارد بازار نشده‌اند. همچنین عوارض احتمالی استفاده از آن‌ها مشخص نشده‌اند؛ مثلاً معلوم نیست که استفاده از این کلاه‌ها سبب تشدید علائم افراد مبتلابه سینوزیت خواهد شد یا نه؟ محققان دانشگاه نیویورک در پژوهش‌های مختلف خود دریافتند، خمیازه کشیدن نقش مهمی در تنظیم درجه حرارت مغز به عهده دارد. درصورتی‌که ناحیه سر «گرم» باشد، خمیازه با تحریک جریان خون و ضربان قلب گرمای بالای آن را کاهش می­دهد. چرخه خواب و استرس، تابع نوسان درجه حرارت مغز است و کار خمیازه آن‌که این دمای پیوسته در حال تغییر را تنظیم و متوازن ‌کند. توضیح ساده محققان دانشگاه وین این است که ما با خمیازه کشیدن، دمای اطراف را دست‌کاری می‌کنیم. به تعبیر دیگر، دهن‌دره همانند ترموستات مغز عمل می‌کند. گروه تحقیقاتی دانشگاه وین برای بررسی این فرضیه، تناوب خمیازه کشیدن شهروندان در ماه‌های تابستانی و زمستانی را زیر نظر گرفت. مشابه همین بررسی در هوای خشک و ۳۷ درجه آریزونا انجام شد.
پژوهش‌ها نشان داد که مردم وین در تابستان بیشتر از زمستان خمیازه می‌کشند اما در آمریکا نتیجه کاملاً برعکس بود. علت روشن بود: متوسط دمای وین در تابستان ۲۰ درجه است و این متوسط حرارت زمستانی در آریزونا است. محققان آمریکایی و اتریشی بر این اساس فرضیه‌‌ای را طرح کردند: تعداد خمیازه‌ها به فصل سال یا بلندی و کوتاهی روز یا روشنایی و تاریکی محیط ربط ندارد بلکه موضوع به درجه حرارت ۲۰ درجه برمی‌گردد.
یک افشانه بینی که می‌تواند جان هزاران مبتلابه بیماری قلبی را نجات دهد توسط محققان انگلیسی مورد کار آزمایی قرارگرفته است. یک دستگاه ویژه برای پمپاژ سرد‌کننده پزشکی در بینی بیمار در حال انتقال به بیمارستان مورداستفاده قرار می‌گیرد. کارشناسان بر این باورند که این درمان می‌تواند جان افراد زیادی را نجات داده و از ابتلای تعداد زیادی از بیماران به آسیب‌های مغزی شدید و دائمی جلوگیری کند.
خدمات اورژانس ساحل جنوب شرفی بنیاد بهداشت انگلیس اولین سرویس آمبولانسی است که از این ابداع سوئیسی به‌عنوان بخشی از کار آزمایی پزشکان بیمارستان رویال ساسکس کانتی استفاده می‌کند. ماده سردکننده که توسط یک ماسک صورت منتقل می‌شود، جریان مداومی از مایع در حال تبخیر را به حفره بینی بیمار می‌فرستد. محققان توانسته‌اند پیشرفت‌های بزرگی را در نجات زندگی بیماران قلبی به دست آورند اما بسیاری با آسیب‌های چشمگیری در سلول‌های مغزی روبرو شده و در اثر کمبود اکسیژن ناشی از توقف عملکرد قلب می‌میرند.
ایده افشانه بینی، خنک‌سازی هر چه سریع‌تر مغز در محل تماس پایه مغز با مدخل بینی است. گفته می‌شود خنک کردن مغز می‌تواند از سلول‌های مغزی در زمان نبود اکسیژن در خون محافظت کند. اگر این درمان زودهنگام ارائه شود، بیمار شانس بهبود بیشتری داشته و این فناوری جدید به پیراپزشکان اجازه خواهد داد پیش از رسیدن بیمار به بیمارستان عملیات خنک‌سازی را آغاز کنند. در حال حاضر برخی از خدمات اورژانس انگلیس از شیوه‌های مختلف فرایند خنک‌سازی مانند قطره نمکی سرد و پدهای خنک‌کننده پیش از رسیدن بیمار به بیمارستان استفاده می‌کنند. اما این روش‌ها به‌طور مستقیم مغز را هدف قرار نداده و به‌جای آن بر خنک‌سازی کل بدن و خون برای دستیابی به تأثیر مشابه تکیه‌دارند.
۱-۲- تاریخچه:
مطالعات آسیب‌شناسی مغزی به‌طور تجربی نشان می‌دهد که سرد کردن مغز پس از یک ایشکمی مغزی^[۷] می ­تواند میزان صدمات وارده بر مغز را کاهش دهد. آسیب تراماتیک مغز(TBI) ^[۸] که معمولاً براثر آسیب‌های خارجی در تصادفات و … اتفاق می­افتد و آسیب ایشکمیک مغز^[۹] که در اثر سکته مغزی ایجاد می‌شود، سبب آسیب‌های فراوانی بر مغز می­ شود. آزمایش‌ها و بررسی‌های مختلف نشان داده‌اند که کاهش دمای مغز^[۱۰] حتی در حد ۱ الی ۲ درجه سانتی‌گراد فواید بسیاری از قبیل: محافظت در مقابل سکته, کاهش ورم و آماس و کاهش فشار داخلی مغز (ICP)^[11] دارد. سادگی و راندمان بالای سرما­درمانی مغز باعث شده است تا پزشکان از آن به‌عنوان یک‌راه حل کلینیکی جهت درمان نوزادانی که از عارضه خفگی (نرسیدن اکسیژن) در زمان تولد^[۱۲] رنج می‌برند، استفاده کنند. همچنین سرد کردن فوری مغز درست در دقایق اولیه پس از حمله ایشکمی، امری مهم و ضروری در کاهش پیامدها و صدمات وارده بر مغز و نجات بیمار است. این عمل (سرد کردن فوری مغز) موجب افت متابولیسم مغز شده و درنتیجه نیاز آن را به دریافت اکسیژن و دفع دی‌اکسید کربن و بالطبع خون‌رسانی کاهش می­دهد. گزارش‌های منتشرشده نشان داده­اند که کم­خونی اثر مخرب کمتری روی مغز بجای خواهد گذاشت. علی‌رغم اینکه هنوز به‌طور کامل مشخص نشده است که عمل خنک کردن چطور به محافظت از مغز کمک می­ کند، آزمایش‌های بسیاری نشان داده­اند که کاهش دما در بافت مغز از عملکرد مغز در مقابل آسیب‌های ایشکمیک محافظت می‌کند. همچنین این کار سبب کاهش التهاب و تثبیت فشار داخلی مغز می‌شود[۱-۳]. همچنین، در اکثر بررسی‌های بیمارستانی که روی گروه‌های کوچک که از TBI رنج می­بردند، انجام‌شده است، نتایج این حقیقت که خنک کردن مغز آثار خوبی هم در کوتاه­مدت و هم در بلند­مدت دارد را تأیید می­ کند[۴-۷]. اخیراً یتینگ و همکاران[۸] در تحقیق خود گزارش کردند که با خنک کاری مغز از طریق صورت می‌توان به بهبود عملکرد عصبی کمک کرد. آن‌ها در نتایج خود نشان دادند که با بهره گرفتن از روش خنک کاری مغز از طریق صورت می‌توان از مغز در مقابل آسیب ایشکمیک محافظت کرد. همچنین نشان دادند که مشکلات مغزی ناشی از آن قابل‌درمان است.
ملاحظات انتقال حرارت مغز در حیات کسانی که در آب‌های سرد غرق می­شوند، نیز مؤثر است. به‌طوری‌که در اثر این پدیده بازگشت به زندگی افرادی که در آب‌های سرد غرق‌شده‌اند، حتی تا پس از ۶۶ دقیقه نیز گزارش‌شده است. این مسئله عموماً به خاطر قطع فعالیت متابولیکی مغز و اثرات محافظتی این سردشدگی است. موارد ذکرشده لزوم و اهمیت بررسی انتقال حرارت از مغز را با سیال اطراف نمایان می‌سازند.

شایگان، داریوش. (۱۳۷۳)، هانری کربن: آفاق تفکر معنوی در اسلام ایرانی، باقر پرهام، چاپ دوم، تهران: فرزان.
شرو سیمپسون، ماریا. (۱۳۸۲)، شعر و نقاشی ایرانی: حمایت از هنر در ایران، عبدالعلی براتی و فرزاد کیانی، چاپ اول، تهران: نسیم دانش.
طباطبائی، سید محمد حسین. (۱۳۶۱)، قرآن در اسلام، چاپ سوم، تهران: بنیاد علوم اسلامی.

1. 1. عمید، حسن. (۱۳۷۷)، فرهنگ عمید، چاپ دهم، تهران: امیرکبیر.

فردوسی، ابوالقاسم. (۱۳۸۷)، شاهنامه، چاپ چهارم، تهران: هرمس.
فضل الله همدانی، رشید الدین. (۱۳۸۶)، جامع التواریخ (تاریخ بنی اسرائیل)، چاپ اول، تهران: میراث مکتوب.

1. 1. کربن، هانری. (۱۳۷۷)، تاریخ فلسفه اسلامی، سید جواد طباطبائی، چاپ دوم، تهران: کویر.

1. 1. کربن، هانری. (۱۳۸۷)، انسان نورانی در تصوف ایرانی، فرامرز جواهری نیا، چاپ دوم، تهران: آموزگار خرد.

1. 1. گودرزی، مرتضی. (۱۳۸۰)، جست و جوی هویت در نقاشی معاصر ایران، چاپ اول، تهران: علمی و فرهنگی.

1. 1. مددپور، محمد. (۱۳۸۴)، حکمت انسی و زیبایی شناسی عرفانی هنر اسلامی، چاپ اول، تهران: سوره مهر.

مولوی، جلال­الدین محمد. (۱۳۹۰)، مثنوی، چاپ سوم، تهران: هرمس.
نصر، سید حسین. (۱۳۷۵)، هنر و معنویت اسلامی، رحیم قاسمیان، چاپ اول، تهران: دفتر مطالعات دینی هنر.
نظامی گنجوی، الیاس. (۱۳۸۷)، خمسه، چاپ دوم، تهران: هرمس.

1. 1. همدانی، محمد بن محمود. (۱۳۷۵)، عجائب المخلوقات و غرائب الموجودات، چاپ اول، تهران: مرکز.

Comparative study of the word “angel” in the Holy Quran and angel image in Tahmaspi Shahnameh (epic of kings)
Some of eminent creatures of God, which are not visible by humans in common situations, are called angels. The Holy Quran has considered the angels in more details than other divine books. To this respect, it is a rich source for cognition of these invisible creatures. The holy Quran has referred to the characteristics, obligations, mission and other names of these spiritual creatures. The term “Malek” has been translated to angel and glad tidings, having an important status in Persian literature. Its name has been entered into the most national poem called Ferdowsi Shahnameh. Converting Shahnameh to precious visual versions and visualizing the face and body of some angels have led to creation of a treatise under the title of “Comparative study of the word “angel” in the Holy Quran and angel image in Tahmaspi Shahnameh (epic of kings)”. With a descriptive and comparative method and focusing on the verses of the holy Quran about angels, this research has studied and criticized the text of Shahnameh and images of angels in Tahmaspi. Of the results of current study we can refer to achievement of a general and conceivable picture visual status of angels in the Holy Quran and comparison of this definition with Ferdowsi narration. In spite of all difficulties and complexities in presenting a comprehensive definition of angels in Quran, compatibility of Ferdowsi’s and other writers’ narration about angels with perceptible and visual status of angels in Quran have been analyzed in current thesis.
Keywords: The holy Quran, Tahmaspi Shahnameh, writing, Malak, angels

1. 1. «صور: بوق یا شاخی که در آن بدمند و آوازی از آن خارج شود. نفخۀ صور: بادی که اسرافیل در روز رستاخیز در صور یعنی شیپور خود می­دمد و مردگان زنده می­شوند. صور اسرافیل: شیپور اسرافیل که روز رستاخیز در آن می­دمد و مردگان زنده می­شوند» (عمید، ۱۳۷۷: ۸۸۰). ↑

1. 1. «عقیده عمومی مسلمین –که البته ریشه آن همان ظواهر لفظی قرآن است- درباره وحی قرآن این است که قرآن مجید به لفظ خود سخن خدا است که بوسیله یکی از مقربین ملائکه که موجوداتی آسمانی هستند به پیغمبر اکرم فرستاده شده است. نام این ملک –فرشته- جبرئیل و روح الامین است و سخن خدا را به تدریج در مدت بیست و سه سال به پیغمبر اکرم (ص) رسانیده است» (طباطبائی، ۱۳۶۱: ۹۰). ↑

1. 1. «آن دیوان {جنیان} بر او {حضرت سلیمان(ع)} هرچه می­خواست از کاخ و عمارات و معابد عالی و نقوش و تمثال­ها و ظروف بزرگ مانند حوض­ها، و دیگ­های عظیم که بر زمین کار گذاشته بودی همه را می­ساختند. اینک ای آل داود! شما شکر و ستایش خدا به جای آرید و {هرچند} از بندگان من عده قلیلی شکرگذارند» (قرآن کریم، سبأ: آیه ۱۳). ↑

1. 1. جریانات و مکاتب موجود در قلمرو تفکرات اسلامی به چهار گروه تقسیم شده ­اند: گروه ­های شامل متکلمین، فلاسفه مشاء، فلاسفه اشراق و عرفا یا متصوفه. در این میان، عرفان به مسیر رسیدن به حق از راه دل اطلاق می­ شود. دکتر سید یحیی یثربی در ابتدای کتاب «عرفان نظری» و در ذیل «تعریف عرفان» تصوف و عرفان را یک مفهوم کلی و عام می­داند (یثربی، ۱۳۷۴: ۲۵). مفهومی که بر مصادیق گوناگون اطلاق شده است. تعاریف عرفا نیز از عرفان متنوع است، زیرا عرفا در تعریف عرفان و مسائل مربوط به آن همانند توحید، فنا، عشق و محبت، فقر، اخلاص و رضا، در مواردی موقعیت خاص مخاطب را در نظر گرفته­اند. در این تعریف، عارفان نیز «کسانی هستند که در نیل به حقیقت جهان، نه بر عقل و استدلال بلکه بر سیر و سلوک و ریاضت و مجاهده و اشراق و مکاشفه متکی بوده و هدف آنان به جای درک و فهم حقایق، وصول و اتحاد و فنا در حقیقت است. در این مکتب، بینش بر دانش و درون بر برون وحال بر قال، ترجیح و تقدم دارد» (یثربی، ۱۳۷۴: ۳۶). ↑

1. 1. «شعر آینه راز است، و محارم راز میدانند که راز در بیان نمی آید؛ اشارتی و دیگر هیچ، و همین اشارت نیز به زبان رمز است. زبان شعر زبان رمز است، چرا که راز، جز در رمز نمی نشیند. اهل حقیقت مقیمان کوی میخانه اند و شعر جرعه ای است از آن شراب روحانی که بر خاک افشانده اند» (آوینی، ۱۳۸۱: ۱۲۳). ↑

1. 1. «فضای مینیاتور {نگارگری} فضای عالم مثال است، آنجا که اصل و ریشه صور طبیعت و اشجار و گلها و پرندگان و نیز پدیده­هائی که در درون روح انسان متجلی می­ شود سرچشمه می­گیرد. این عالم خود هم وراء جهان عینی مادی است و هم درون نفس انسان… در سنت هنر مینیاتور در ایران هنرمندان بزرگ همواره با توسل به آن آثاری که در درون انسان و نیز در عالم مثال واقع است نقش­های خود را بوجود آورده و از این طریق دری بسوی عالم بالا و فضای بیکران جهان ملکوت گشوده­اند» (نصر، ۱۳۴۷: ۲۰). ↑

1. 1. ر.ک.به: تصویر ۴-۳ ↑

1. 1. شاعران یا همنشین شاهدان تنگ دهان و باریک میان ملکوت­اند و راز دار قدسیان، یا همدم شیطان­اند در فراموشخانه­های عوالم وهم. شاعران همه لسان الغیب هستند و اگر خواجه را بدین لقب اختصاص داده­اند، نه از آن است که دیگر شعرا لسان الغیب نیستند، بلکه از آن است که این صفت در او به تمامیت و کمال رسیده است» (آوینی، ۱۳۸۱: ۱۲۳). ↑

1. 1. «نگاره‌های ایرانی از همان آغاز شکل گرفتن تا حدود زیادی تحت تأثیر مکتب‌های ادبی و اشعار سخنوران ایرانی بود. سراسر اشعار فارسی مشحون از توصیف چهره‌های مدور می‌باشد، واین آثار همواره الهام‌بخش هنروران نقاش، چه به‌­طور مستقیم به هنگام مصور‌نمودن دواوین شعر و چه به­ طور غیر‌مستقیم واقع شده‌است» (تجویدی، ۱۳۵۲: ۸۳). ↑

1. 1. ر.ک. به مقاله: «مذهب فردوسی و ادیان در شاهنامه» نوشته پروفسور سید حسن امین، نشریه حافظ، شماره ۲۷، فروردین ۱۳۸۵، صص ۳۳-۱۴ ↑

1. 1. «تصویر هنری اگر در قالب لفظ و کلمه ظاهر شود، به شعر و سایر هنرهای ادبی تبدیل شده و اگر در هیئت شکل و رنگ و بافت جلوه کند، نقاشی بوجود می ­آید. بسیاری از تصاویر و نمادهای شعری می­توانند به تصاویر نقاشی تبدیل شوند و همان جلوه معنوی را به­ ظهور رسانند. این برگردان تصویری، گاهی با شکل و گاهی بوسیله رنگ نمایان می­ شود» (رجبی، ۱۳۷۸: ۱۷). ↑

1. 1. ر.ک.به: بخش چهارم از فصل دوم همین رساله. ↑

1. 1. در نمونه ­ای از متن نهج­البلاغه که در آن حضرت علی(ع) اوضاع پس از رحلت حضرت رسول(ص) را بیان کرده، درباره مشاهده ملائک توسط ایشان نوشته شده است: «رسول­الله (صلی الله علیه و آله) جان تسلیم کرد و سرش بر سینه من بود. جانش بر کف دست من جاری شد و من آن را بر چهره خود کشیدم، غسل دادنش را عهده­دار شدم و ملائکه یاران من بودند. سرای و بیرون سرای پر از ناله و زاری ملائکه بود. دسته­ای فرود می­آمدند و دسته­ای فرا می­رفتند. لحظه­ای بانگ و فریادشان از گوش من نمی­برید. بر وی درود می­فرستادند تا او را در مدفنش به خاک سپردیم» (حضرت علی (ع)، ۱۳۸۵: ۴۸۵). ↑

1. 1. واژه پری طبق گفته مرحوم دهخدا به زنانی از جنیان­ که در نهایت زیبایی و خوب­رویی هستند اطلاق می­ شود: «او{پری} موجودی است در مقابل دیو و موجودی است متوهم و صاحب­پر که اصلش از آتش است و به چشم نیاید و غالباً نیکوکار است، به­عکس دیو که بدکار است» (دهخدا، ۱۳۷۷: ۵۵۸۳). ↑

1. 1. این داستان حضرت ابراهیم (ع) در قرآن کریم و در سوره­های مبارکه حجر (آیات ۵۱ تا ۶۰)، سوره ذاریات (آیات ۲۴ تا ۳۳) و سوره هود (آیات ۶۹ تا ۷۶) مورد اشاره قرار گرفته است. علیرغم اعتقاد عمومی مردم و مسلمانان به فرشته یا ملک بودن این سه شخصیت در متن اصلی قرآن کریم اثری از اشاره­ به نام فرشته یا ملک وجود ندارد، و قرآن کریم سه مهمان حضرت ابراهیم(ع) را رسولانی از طرف خداوند معرفی می­ کند. اما به هر ترتیب مقصود نگارگر از ترسیم این سه پیکره، مطابق با متن مرجع، به تصویر کشیدن سه فرشته با ظاهر کاملاً زمینی بوده است. ↑

1. 1. در مقدمه این کتاب آمده است: «معروف­ترین کتاب عجائبی که امروز می­شناسیم، عجائب­المخلوقات و غرائب­الموجودات زکریای قزوینی است. قزوینی این اسم را از کتاب محمد بن محمود همدانی گرفت که تقریباً یک قرن پیش از او آن را نوشته بود. اما شهرت قزوینی و کتاب او سبب شد که این اسم بیشتر یادآور کتاب قزوینی باشد و با این کتاب پیوند نزدیک­تری بیابد. در ترجمه فارسی عجائب­المخلوقات قزوینی، آثار تقلید از کتاب همدانی در موارد مختلف به چشم می­خورد. کتاب همدانی چه از نظر تنوع مطلب و چه از نظر محتوا از کتاب قزوینی غنی­تر و جامع­تر است» (همدانی، ۱۳۷۵: ۱۹). ↑

1. 1. 1. خداوند در قرآن کریم، بدون اشاره به سرنوشتی که بعدها کتاب عجائب­المخلوقات برای هاروت و ماروت رقم زده است، می­فرماید: «و پیروی کردند سخنانی را که دیو و شیاطین در ملک سلیمان (با فسون و جادوگری) می­خواندند و هرگز سلیمان به خدا کافر نگشت لیکن دیوان همه کافر شدند و سحر به مردم می­آموختند و آنچه را به دو فرشته هاروت و ماروت در بابل نازل شده یاد می­دادند و آن دو ملک به هیچ کس چیزی نمی­آموختند مگر آنکه بدو می­گفتند که کار ما فتنه و امتحان است مبادا کافر شوی و دیوان به مردم چیزی که میان زن و شوهر جدائی افکند می­آموختند و زیان نمی­رسانیدند و سود نمی­بخشید و محققاً می­دانستند که هر که چنین کند در عالم آخرت هرگز بهره­ای نخواهد یافت و آنان به بهای نفوس خود زشت­ترین متاع را خریده­اند اگر می­دانستند» (قران کریم، بقره: آیه ۱۰۲). ↑

      ( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

1. 1. قابل ذکر اینکه خود شاه طهماسب هم از کودکی به خوشنویسی و نقاشی علاقه داشت و از استادانی چون بهزاد و سلطان محمد تعلیم گرفته بود. او در خلال دو دهه حامی پرشور هنرمندان بود و شخصاً به نقاشی و خطاطی می­پرداخت ولی هرگز نتوانست اثری همتراز آثار هنرمندان دربارش پدید آورد» (پاکباز، ۱۳۸۰: ۹۳). ↑

1. 1. شاه طهماسب اول صفوی در سال ۹۸۴ هجری قمری و پس از ۵۴ سال حکومت بر ایران در گذشت. ↑

1. 1. اتفاقاً تصاویر این نسخه، امروز نیز به نام شاهنامه کارکیا و یا شاهنامه بزرگ سر در دسترس می­باشند. ↑

1. 1. «اسرافیل، فرشته صاحب صور، که چشم بر اذن تو دوخته و در انتظار صدور فرمان است تا با دمیدن در صور، خفتگانی را که در گورها گروگان اند، از خواب گران مرگ، بیدار کند» (امام سجاد، ۱۳۸۱: ۶۷). ↑

1. 1. وحی در اصل به معنای سرعت و امر وحی به معنای امر سریع آمده است. از آنجا که فهماندن با رمز و اشاره، سریع صورت می­گیرد، در مورد آن وحی به کار می­رود. پس کلمه وحی تعمیم یافته به هر نوع فهماندن پنهانی، خواه پنهان بودنش بعلت صوت مخفی و خواه نحوه بیان مطلب با رمز و اشاره باشد، اطلاق می­ شود. در اصطلاح دانشمندان اسلامی، وحی به معنای القای مطلبی از سوی خداوند متعال به پیامبران است؛ خواه با­واسطه و خواه بی­واسطه؛ اعم از آنکه دیگران بشنوند یا نشنوند و خواه از طریق مکتوبی باشد که پیامبران ببینند یا مطلبی باشد که به قلبشان الهام شود و چه در خواب صورت گیرد یا در بیداری. در قرآن مجید وحی به معنای وسیع لغوی آن و در مورد غیر انسان و انسان هایی که پیامبر نبوده­اند، به کار رفته است؛ اطلاق وحی بر قرآن به لحاظ آن است که پیامبر، معارف قرآن را از سوی خداوند به صورتی که برای دیگران غیر محسوس و از نوعی خفا برخوردار است، دریافت می­ کند. ↑

1. 1. «جبرئیل، امین وحی تو، پیشوای آسمانیان، فرشته بلند مرتبه و مقرب در گاهت» (امام سجاد، ۱۳۸۱: ۶۷). ↑

1. 1. «به یزدان چنین گفت کای کردگار/ تویی برتر از گردش روزگار/ بدین جای بیچارگی دستگیر/ تو باشی ننالم به کیوان و تیر/ هم آن گه چو از کوه برشد خروش/ پدید آمد از راه فرخ سروش/ همه جامه­اش سبز و خنگی به زیر/ ز دیدار او گشت خسرو دلیر/ چو نزدیک شد دست خسرو گرفت/ ز یزدان پاک این نباشد شگفت/ چو از پیش بدخواه برداشتش/ به آسانی آورد و بگذاشتش/ بدو گفت خسرو که نام تو چیست/ همی گفت چندی و چندی گریست/ فرشته بدو گفت نامم سروش/ چو ایمن شدی دور باش از خروش/ کزین پس شوی بر جهان پادشا/ نباید که باشی جز از پارسا» (فردوسی، ۱۳۷۸: ۱۷۴۱). ↑

1. 1. جنیان از دیگر موجودات غیبی هستند که در ظاهر به چشم انسان ها قابل رؤیت نیستند. سوره ای به همین نام در قرآن مجید وجود دارد و در تعریف این واژه در لغت نامه دهخدا نوشته شده؛ «هر چیز پوشیده از حواس از ملائکه و شیاطین، پری، ضد انس، فرشتگان، … دیو» (دهخدا، ۱۳۷۷: ۷۸۶۱). ↑

1. 1. برای بررسی ارتباط بصری جن و پری، در بخش­های قبلی به نمونه ­ای از نگاره­های مجموعه مثنوی جمشید و خورشید اشاره شد که در آن شخصیت اصلی ماجرا یعنی شاهزاده چینی، در سفر خود به غرب وارد سرزمین جنیان شده و با شاه جنیان عقد خواهر و برادری می­بندد. بنظر می­رسد از نظر نگارگری و همینطور متن ادبی، این اثر یکی از بهترین نمونه­ها برای بررسی جن در ادبیات و نگارگری ایران باشد. ↑

سؤالات مطرح شده در رساله حاضر به این شرح هستند:
۱٫ آیا با کمک توصیفات قرآنی از وضعیت ظاهری ملائک، امکان دستیابی به تصویری بصری و ملموس از آن­ها وجود دارد؟
۲٫ آیا توصیفات قرآنی از ملائک، با توصیفی که فردوسی از آن­ها ارائه کرده قابل تطبیق هستند؟
۳٫ وضعیت بصری ارائه شده از ملائک در قرآن کریم با تصویر فرشتگان در شاهنامه طهماسبی چه ارتباطی داشته، و آیا این دو، قابلیت مطالعه تطبیقی با هم را دارند؟
۶-۱- فرضیات تحقیق
فرضیات مطرح شده در رساله به این شرح است:
۱٫ به نظر می­رسد با کمک توصیفات قرآنی درباره ملائک، امکان دستیابی به تصویری کلی از آن­ها وجود داشته باشد.
۲٫ احتمالاً بخشی از ابعاد وجودی ملائک در قرآن کریم و ویژگی­های بصری آن­ها با فرشتگان حاضر در متن شاهنامه فردوسی مطابقت داشته و بخش دیگری از آن نیز متفاوت و مغایر با فرهنگ قرآنی است.
۳٫ اینگونه به نظر می­رسد که دورنمای بصری ارائه شده از ملائک در قرآن کریم با تصویر فرشتگان در شاهنامه طهماسبی به هم نزدیک بوده و قابلیت تطبیق با هم را داشته باشند.
۷-۱- توضیحات درباره فصل­بندی رساله
رساله حاضر برای پاسخگویی به سؤالات، و اثبات یا رد فرضیات، در شش فصل به نگارش در خواهد آمد: پس از فصل اول که «کلیات تحقیق» نام دارد، فصل دوم با نام «ملائک در قرآن کریم» به موضوعاتی از قبیل واژه مَلَک، و واژگان و مفاهیم مرتبط با آن اشاره خواهد کرد و با استناد به آیات قرآن کریم، ویژگی­های بصری آن­ها را به بحث خواهد گذاشت.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

فصل سوم از رساله «ارتباط بین قرآن کریم، دنیای نگارگری و ادبیات فارسی» نام دارد و در آن موضوعاتی چون ارتباط قرآن کریم و نگارگری، نقش تخیل و عالم مُثُل در رسیدن به دنیایی معنوی و غیرمادی در نگارگری، نقش واسطه­ای ادبیات فارسی بین قرآن کریم و نگارگری ایران و نقش متن در شناسایی دقیق موجودات غیبی در نگارگری ایران مطرح خواهد شد. فصل چهارم از رساله نیز «فرشتگان در متن و تصاویر شاهنامه طهماسبی» نام دارد و در آن موضوع وضعیت فرشتگان در متن شاهنامه فردوسی و همچنین در تصاویر شاهنامه طهماسبی، به­ طور جداگانه مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت.
در نهایت فصل پنجم از این تحقیق «مطالعه تطبیقی واژه ملک در قرآن کریم و تصویر فرشته در شاهنامه طهماسبی» نام دارد و چند واژه مطرح در متن شاهنامه فردوسی که ارتباط مستقیم با واژه مَلَک در قرآن کریم دارند، مورد نقد تطبیقی با قرآن کریم و تصاویر شاهنامه طهماسبی قرار خواهند گرفت. در اینجا ابتدا هریک از این شش واژه (فرشته، جبرئیل، اسرافیل، هاروت، سروش و پری) به طور جداگانه در متن شاهنامه فردوسی مورد جستجو و مطالعه قرار گرفته و سپس مورد نقد تطبیقی با ابعاد مختلف واژه مَلَک در قرآن کریم قرار خواهند گرفت. پس از این مرحله، در صورت یافته شدن تصویر هرکدام از این شخصیت­ها در شاهنامه طهماسبی، وضعیت بصری آن­ها نیز مورد مطالعه قرار خواهند گرفت، تا در نهایت سیمای کلی وضعیت بصری فرشتگان در این تحقیق مورد تحلیل دقیق قرار گرفته باشد.
فصل دوم:
ملائک در قرآن کریم
۱-۲- واژه «مَلَک» و مشتقات آن در قرآن کریم
۱-۱-۲- مَلَک
سوره انعام (۶:۸): واژه­ «مَلَک»: «و گفتند: چرا بر او فرشته نازل نمی­ شود و چنانچه فرشته بفرستیم کار تمام شود و دیگر لحظه­ای آن­ها مهلت نخواهند یافت».
سوره انعام(۶:۵۰): واژه «مَلَک»: «بگو: من شما را نمی­گویم که گنج­های خدا نزد من است و نه آنکه از غیب (الهی) آگاهم و نمی­گویم که من فرشته­ام، من پیروی نمی­کنم جز آنچه را که به من وحی می­رسد. بگو: آیا کور و بینا (عالم و جاهل) برابرند؟ آیا فکر و اندیشه نمی­کنید؟».
سوره هود(۱۱:۱۲): واژه «مَلَک»: «مبادا بعض آیاتی را که به تو وحی شده درباره کافران تبلیغ نکنی و دلتنگ شوی که مخالفانت گویند: چرا گنج و مالی ندارد و یا فرشته آسمان همراه او نیست، وظیفه تو تنها نصیحت و اندرز خلق است اما حاکم و نگهبان هرچیز خدا است».
سوره هود(۱۱:۳۱): واژه «مَلَک»: «من نمی­گویم که خزائن خدا نزد من است و نه مدعیم که از علم غیب حق آگاهم و نه دعوی کنم که فرشته آسمانم و هرگز مؤمنان پاکی را که به چشم شما خوارند نخواهم گفت که آن­ها از جانب خدا هیچ فضیلت بر دیگران ندارند که خدا بر آن­ها داناتر از من است که اگر من مانند شما آن­ها را خوار شمارم از ستمکاران عالم به شمار باشم {بیایم}».
سوره یوسف(۱۲:۳۱): واژه «مَلَک»: «چون (زلیخا) ملامت زنان مصری را درباره خود شنید، فرستاد و از آن­ها دعوت کرد و مجلسی بیاراست و به احترام هر یک بالش و تکیه­گاهی بگسترد و به دست هر یک کاردی و ترنجی داد و تقاضا نمود که: به مجلس این زنان درآ، چون یوسف را زنان مصری دیدند در جمال او حیران شده و بر حسنش زبان به تکبیر گشودند و دست­ها را به جای ترنج بریدند و گفتند: تبارک الله که این نه آدمی است بلکه فرشته بزرگ (حسن و زیبایی) است».
سوره فرقان(۲۵:۷): واژه «مَلَک»: «و باز گفتند: چرا این رسول غذا تناول می­ کند و در بازار راه می­رود و چرا فرشته بر او نازل نمی­ شود تا گواه صدق او باشد».
سوره نجم(۵۳:۲۶): واژه «مَلَک»: «و بسیار ملََک در آسمان­ها هست که شفاعتش سودمند نیست جز به امر خدا و بر آن کس که خدا بخواهد و از او خوشنود باشد».
سوره حاقّه(۶۹:۱۷): واژه «مَلَک»: «و فرشتگان بر اطراف آسمان باشند و عرش پروردگارت را در آن روز هشت مَلَک برگیرند».
سوره فجر(۸۹:۲۲): واژه «مَلَک»: «و آن هنگام امر خدا و فرشتگان صف در صف به عرصه محشر آیند».
۲-۱-۲- «ملائکه»
سوره بقره(۲:۳۰): واژه «مَلائکه»: «به یاد آر آنگاه که پروردگار تو به ملائکه فرمود: من در زمین، خلیفه­ای خواهم گماشت، {ملائکه} گفتند: پروردگارا! آیا کسانی خواهی گماشت که در زمین فساد کنند و خون­ها ریزند و حال آنکه ما خود تو را تسبیح و تقدیس می­کنیم خداوند فرمود: من چیزی می­دانم که شما نمی­دانید».
سوره بقره(۲:۳۱): واژه «مَلائکه»: «و خدای عالم همه اسماء را به آدم تعلیم داد آن­گاه حقایق آن اسماء را در نظر فرشتگان پدید آورد و فرمود: اگر شما در دعوی خود صادقید، اسماء اینان را بیان کنید».
سوره بقره(۲:۳۴): واژه «مَلائکه»: «و چون فرشتگان را فرمان دادیم که بر آدم سجده کنید، همه سجده کردند مگر شیطان که اِبا و تکبر ورزید و از فرقه کافران شد».
سوره بقره(۲:۲۴۸): واژه «مَلائکه»: «پیغمبرشان بدان گروه گفت که: نشانه شاهی او {طالوت} این است که تابوتی که در آن سکینه خدا و الواح بازمانده از خانواده موسی و هارون است و فرشتگانش به دوش برند برای شما خواهد آورد، که در آن برای شما حجتی است روشن، اگر اهل ایمان باشید».
سوره بقره(۲:۱۶۱): واژه «مَلائکه»: «آن کسانی که کافر شده و به عقیده کفر مردند، البته بر آن گروه، خدا و همه فرشتگان و مردمان لعن می­فرستند».
سوره بقره(۲:۱۷۷): واژه «مَلائکه»: «نیکوکاری بدان نیست که روی به جانب مشرق یا مغرب کنید، لیکن نیکوکار کسی است که به خدای عالم و روز قیامت و فرشتگان و کتاب آسمانی و پیغمبران ایمان آرد و دارائی خود را در راه دوستی خدا به خویشان و یتیمان و فقیران و رهگذران و گدایان بدهد و هم در آزاد کردن بندگان صرف کند و نماز به پا دارد و زکات مال به مستحق برساند و با هر که عهد بسته به موقع خود وفا کند و در کارزار و سختی­ها صبور و شکیبا باشد و به وقت رنج و تعب صبر پیشه کند، کسانی که بدین اوصاف آراسته­اند آن­ها به حقیقت، راستگویان عالم و آن­ها پرهیزکارانند».
سوره بقره(۲:۲۱۰): واژه «مَلائکه»: «آیا کافران انتظار آن دارند که خدا با ملائکه در پرده­های ابر بر آن­ها نازل شود و حکم فرا رسد و به سوی خدا باز گردد همه کارها».
سوره بقره(۲:۲۸۵): واژه «مَلائکه»: «رسول به آنچه خدا بر او نازل کرد ایمان آورده و مؤمنان نیز همه به خدا و فرشتگان خدا و کتب و پیغمبران خدا ایمان آوردند {و گفتند} ما میان هیچ یک از پیغمبران خدا فرق نگذاریم و همه اظهار کردند که ما فرمان خدا را شنیده و اطاعت کردیم، پروردگارا! ما آمرزش تو را می­خواهیم و می­دانیم که بازگشت همه به سوی تو است».
سوره آل عمران(۳:۱۸): واژه «مَلائکه»: «خدا است {که} به یکتایی خود گواهی دهد که جز ذات اقدس او خدایی نیست و فرشتگان و دانشمندان نیز به یکتایی او گواهند، او نگهبان عدل و درستی است، نیست خدایی جز او که توانا و دانا است».
سوره آل عمران(۳:۳۹): واژه «مَلائکه»: «پس زکریا را فرشتگان ندا کردند هنگامی که در محراب عبادت به نماز ایستاده که: همانا خدا تو را بشارت می­دهد به ولادت یحیی، درحالی که او به نبوت عیسی کلمه خدا گواهی دهد و او خود در راه خدا پیشوا و پارسا و پیغمبر از شایستگان است».
سوره آل عمران(۳:۴۲): واژه «مَلائکه»: «و آنگاه فرشتگان گفتند: ای مریم! همانا خداوند، تو را برگزیده و پاکیزه گردانید و بر زنان جهانیان برتری بخشید».
سوره آل عمران(۳:۴۵): واژه «مَلائکه»: «چون فرشتگان مریم را گفتند که: خدا تو را به کلمه­ای که نامش «مسیح عیسی بن مریم» است بشارت می­دهد که در دنیا و آخرت آبرومند و از مقربان درگاه خدا است».
سوره آل عمران(۳:۸۰): واژه «مَلائکه»: «و هرگز خدا به شما امر نکند که فرشتگان و پیمبران را خدایان خود گیرید، چگونه ممکن است شما را به کفر خواند پس از آنکه به خدای یگانه اسلام آورده باشید».
سوره آل عمران(۳:۸۷): واژه «مَلائکه»: «کیفر آن گروه کافر این است که بر آنان خدا و فرشتگان و همه مردمان لعنت کنند».
سوره آل عمران(۳:۱۲۴): واژه «مَلائکه»: «آنگاه که به مؤمنین گفتی: آیا خدا به شما مدد نفرمود که سه هزار فرشته به یاری شما فرستاد».
سوره آل عمران(۳:۱۲۵): واژه «مَلائکه»: «بلی، اگر شما صبر و مقاومت در جهاد پیشه کنید و پیوسته پرهیزکار باشید، چون کافران بر سر شما شتابان و خشمگین بیایند، خداوند برای حفظ و نصرت شما پنج­هزار فرشته را با پرچمی که نشان مخصوص سپاه اسلام است به مدد شما می­فرستد».
سوره نساء(۴:۹۷): واژه «مَلائکه»: «آنان که هنگام قبض روح، ظالم و ستمگر بمیرند، فرشتگان از آن­ها بازپرسند که: در چه کار بودید؟ پاسخ دهند که: ما در روی زمین مردمی ضعیف و ناتوان بودیم، فرشتگان گویند: آیا زمین خدا پهناور نبود که در آن سفر کنید، مأوای ایشان جهنم است و بازگشت آن­ها به جایگاه بسیار بدی است».
سوره نساء(۴:۱۳۶): واژه «مَلائکه»: «ای کسانی که ایمان آورده­اید! ایمان آورید به خدا و رسول او و کتابی که به رسول خود فرستاد و کتابی که پیش از این فرستاده شده و هرکه به خدا و فرشتگان و کتاب­های آسمانی و رسولان و روز قیامت کافر شود، سخت به گمراهی فرومانده و دور افتاده است».
سوره نساء(۴:۱۶۶): واژه «مَلائکه»: «لیکن خدا به آنچه برای تو فرستاده گواهی دهد که به علم ازلی خود فرستاده و فرشتگان نیز گواهی دهند، و گواهی خدا تو را کفایت است».
سوره نساء(۴:۱۷۲): واژه «مَلائکه»: «هرگز مسیح اِبا و استنکاف ندارد از بنده خدا بودن و فرشتگان مقرب نیز و هرکس از بندگی خدا سرپیچد و دعوی برتری کند، زود باشد که خدا همه را به سوی خود محشور سازد».
سوره انعام(۶:۹۳): واژه «مَلائکه»: «و کیست ستمکارتر از آن کس که بر خدا دروغ بندد و یا وحی به او نرسیده گوید: به من وحی می­رسد، و نیز گوید: من هم محققاً مانند آن کتاب که خدا فرستاده خواهم آورد. و اگر فضاحت و سختی حال ستمکاران را ببینی آنگاه که در سَکَرات موت گرفتار آیند و فرشتگان دست برآورند و گویند که: جان از تن به در نکنید، امروز کیفر عذاب و خواری می­کشید چون بر خدا سخن به ناحق می­گفتید و از حکم آیات او گردن کشی و تکبر می­نمودید».
سوره انعام(۶:۱۱۱): واژه «مَلائکه»: «اگر فرشتگان را بر آن­ها فرستیم و مردگان را بر آن­ها به سخن آریم و هرچیز را به گواهی صدق و اعجاز بر آن­ها برانگیزیم باز ایمان نخواند آورد مگر به مشیت خدا، لیکن اکثر مردم نمی­دانند».
سوره انعام(۶:۱۵۸): واژه «مَلائکه»: «آیا انتظاری دارند جز آنکه فرشتگان قهر بر آن­ها درآیند و یا امر خدا یا برخی دلائل و آیات خدا آشکار شود، روزی که بعض آیات خدای تو بر آن­ها برسد البته آن روز هیچکس را ایمان نفع نبخشد اگر از آن پیش، ایمان نیاورده یا در ایمان کسب خیر و سعادت نکرده باشد. بگو: شما در انتظار ما هم در انتظار هستیم».
سوره اعراف(۷:۱۱): واژه «مَلائکه»: «و همانا شما را بیافریدیم و آنگاه که بدین صورت کامل آراستیم، فرشتگان را به سجده آدم مأمور کردیم، همه سجده کردند جز شیطان که از جمله سجده کنندگان نبود».