اختلال در عملکرد اندوتلیال و اختلال در گشادشدن عروق، اولین نشانه‌ی بیماری قلبی – عروقی و عامل پیش بینی کننده‌ی مشکلات قلبی – عروقی است و به همین علت ارزیابی عملکرد عروق در میان پژوهشگران و پزشکان از جذابیت زیادی برخوردار است. پزشکان سعی دارند افرادی را که در معرض آسیب هستند قبل از ظهور علائم بیماری شناسایی کنند.عملکرد عروق ارزیابی می‌شود تا نقش اندوتلیوم و عضله صاف عروق در تنظیم فیزیولوژی قلبی – عروقی و بهبود تشخیص این بیماری‌ها روشن شود (اسمیت^[۵۷]،۲۰۱۱).
۲-۲-۱۲ اتساع عروقی ناشی از جریان خون
بررسی اتساع عروقی ناشی از جریان خون شریان بازویی، رایج‌ترین روش مورد استفاده و تکنیک غیرتهاجمی برای ارزیابی ظرفیت اتساع عروقی می‌باشد. در این روش، قطر شریان بازویی قبل و پس از یک دوره ایجاد ایسکمی ناشی از کاف فشارسنج در عضو، اندازه‌گیری می‌شود. اتساع وابسته به اندوتلیوم بر اساس درصد افزایش قطر شریان پس از بازکردن کاف فشارسنج تخمین زده می‌شود (بتانی بارون گیبز^[۵۸]، ۲۰۱۱).

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

اولتراسوند شریان بازوئی می‌تواند برای ارزیابی توانایی شریان بازوئی برای افزایش قطر عروق به منظور افزایش جریان خون در پرخونی مورد استفاده قرار گیرد (کلرماجر و همکاران^[۵۹] ۱۹۹۴). این تکنیک جهت به تصویر کشیدن شریان با بهره گرفتن از روش اولتراسوند به کار می‌رود (تصویر۲-۴ ).
تصویر ۲-۴ : اندازه گیری FMD با بهره گرفتن از دستگاه سونو
یک بازوبند به دور بازو بسته می‌شود و با فشاری بیشتر از فشار خون سیستولیک باد می‌شود تا ورود جریان خون به شریان را موقتا مهار کند و در ساعد ایسکمی به وجود آورد. باد بازوبند به سرعت ملایم خالی می‌شود و خون با سرعتی که توسط ظرفیت استراحتی عروق ریز تعیین می‌شود به بخش دیستال بازو مجددا جریان می‌یابد. افزایش جریان خون موجب افزایش تنش برشی در اندوتلیوم می‌شود که در عوض نیتریک اکساید آزاد می‌کند و موجب گشاد شدن شریانی می‌شود. افزایش در گشاد شدگی شریان که گشاد شدن غیر مستقیم جریان نامیده می‌شود، بر اساس درصد تغییر بیان می‌شود. تغییر بیشتر در گشادشدن غیر مستقیم جریان، نشان­دهنده‌ی اندوتلیوم سالم است در حالی که افزایش نامحسوس در گشاد شدن غیر مستقیم جریان، نشان­دهنده‌ی اختلال در عملکرد اندوتلیال است (اسمیت،۲۰۱۱).
*۱۰۰
ارزیابی سونوگرافی از FMD شریان بازویی، اطلاعات مهمی در مورد عملکرد عروقی در سلامت و بیماری، را به همراه دارد. اکثر مطالعات قبلی، FMD را تنها در یک نقطه زمانی مثلا به طور معمول تنها در۱ دقیقه پس از بازکردن کاف مورد بررسی قرار می‌دادند. اما تکنولوژی موجود در حال حاضر، امکان به دست آوردن تصاویر متعدد از شریان بازویی را به طور خودکار با بهره گرفتن از سیگنال ECG به عنوان یک ماشه و برای اندازه‌گیری خودکار قطر شریانی با بهره گرفتن از تکنیک‌های لبه تشخیص مبتنی بر کامپیوتر فراهم کرده است. این رویکرد اجازه می‌دهد تا محققان به بررسی دوره کامل زمان اتساع شریان بازویی در پاسخ به پرخونی واکنشی بپردازند(کارتی و همکاران،۲۰۰۲).
۲-۲-۱۳ تنش برشی
یکی ازپارامترهای همودینامیکی که نقش مهمی در تعیین محل و نحوه پیشرفت بیماریهای سیستم قلب و عروق مانند آتروسکروسیس داشته و از سالهای دور مطرح بوده است، مقدار تنش برشی در دیواره شریان است. این پارامتر با تغییر پروفیل سرعت در نزدیکی دیواره رابطه دارد (اسکویی و همکاران ۱۳۸۶).
زمانی که خون در طول یک رگ جاری می‌شود، با ایجاد کشش بر روی پوشش اندوتلیال رگ، تنش برشی را در دیواره رگ ایجاد می‌کند. این نیرو موازی سطح دیواره‌ی رگ است. دیواره را در مسیر جریان خون می‌کشد. مقدار تنش برشی می‌تواند توسط معادله‌ی زیر محاسبه شود . این معادله نشان می‌دهد که تنش برشی زمانی که جریان خون یا ویسکوزیته افزایش می‌یابد، بیشتر می‌شود. تنش برشی همچنین در رگ‌های کوچکتر نیز به مراتب بیشتر است ( بافرض جریان و ویسکوزیته ثابت)، زیرا قطر نقش مهمی در این امر دارد. علت اهمیت تنش برشی این است که رویدادهای فیزیولوژیک مربوط به گشاد شدن عروق را تحریک می‌کند ( اسمیت^[۶۰]،۲۰۱۱).
تنش برشی، تابعی از میزان دیوار برشی و چسبندگی خون می­باشد. سرعت برش عملی از نسبت جریان خون به r³ به­دست می ­آید که r نمایانگر قطر عروق می­باشد (دریانوش و همکاران،۱۳۹۳).
تصویر ۲-۵ نمایش تنش برشی
۲-۲-۱۴ فعالیت ورزشی ایزومتریک و فشارخون
فعالیت ورزشی ایزومتریک با تغییرات حاد همودینامیک شامل افزایش سیستولیک، دیاستولیک، فشار متوسط ​​شریانی و افزایش ضربان قلب و برون ده قلبی در ارتباط است. مقاومت عروق محیطی نیز یا تغییر نمی‌کند و یا کاهش می‌یابد. این تغییرات همودینامیک پس از اتمام فعالیت ورزشی به مقادیر پایه باز می‌گردد. فعالیت ورزشی ایزومتریک، یک فعالیت ورزشی هوازی، نمی‌باشد و توسط دستورالعمل های کمیته ملی و بین المللی به بیماران مبتلا به فشار خون بالا توصیه نمی شود. مطالعات اخیر و متاآنالیز از این موضوع نشان داده‌اند که اگرچه فعالیت ورزشی ایزومتریک و یا مقاومتی فشارخون استراحتی را افزایش نمی‌دهد و اغلب منجر به کاهش می‌شود بلکه می‌تواند با تجویز همزمان داروهای ضد فشارخون مورد استفاده قرار بگیرد. فعالیت ورزشی ایزومتریک اثرات مفید دیگری علاوه بر فشار خون، دارد که شامل افزایش حجم عضله، افزایش قدرت بالاتنه و پایین تنه، افزایش تراکم استخوان و کاهش شکستگی استخوان می‌شود. این تغییرات برای افراد مسن بسیار مفید است که می‌تواند موجب تحرک بیشتر و بالا بردن کیفیت زندگی آنها شود. بر اساس این تغییرات، محققان معتقدند که فعالیت ورزشی ایزومتریک، چه به تنهایی و چه در ترکیب با فعالیت ورزشی پویا، می‌تواند برای افراد مبتلا به پرفشاری خون توصیه شود و به عنوان بخشی از یک رژیم درمانی جامع برای آنها استفاده گردد (استیون و همکاران ^[۶۱]،۲۰۱۰).
کمیته‌های ملی و بین‌المللی، از فعالیت ورزشی دینامیک به عنوان بخشی از یک روش جامع و مفید برای درمان فشارخون حمایت می‌کنند(چبانیان و همکاران ^[۶۲]،۲۰۰۳).
توصیه‌هایی در خصوص فعالیت‌های ورزشی ایزومتریک و مقاومتی وجود دارد اما اطلاعات اندکی در این زمینه در دسترس است. با این حال همیشه این نگرانی وجود داشته است که اینگونه فعالیت‌ها (ایزومتریک و مقاومتی) موجب افزایش فشارخون می‌شوند و همانند فعالیت‌های دینامیک که یک آمادگی ورزشی است و موجب کاهش فشارخون و ضربان قلب می‌شود، نمی‌باشند(هگ برگ ^[۶۳]و همکاران،۲۰۰۰).
اخیرا بسیاری از مردم، تمرینات ایزومتریک را به صورت تمرینات روزانه در مراکز ورزشی و یا در خانه بدون توجه به سطح فشارخون، انجام می‌دهند. همچنین، فعالیت‌های روزانه، مانند بلند کردن، نگه داشتن و حمل چمدان خود نیز به عنوان تمرینات ایزومتریک محسوب می‌شوند. اگر چه اثرات همودینامیکی فعالیت‌های ورزشی پویا به خوبی مورد مطالعه قرار گرفته، اما دانش اندکی در مورد اثرات همودینامیک، گردش خون، و BP ورزش ایزومتریک در بیماران مبتلا به فشار خون بالا وجود دارد (هگ برگ و همکاران،۲۰۰۰ ).
مطالعات انجام شده توسط پژوهشگران نشان داده است که افزایش فشار خون با تغییر در عملکرد رفلکس بارورسپتورها همراه است (مارتین^[۶۴]و همکاران ۱۹۷۴). در غیر این صورت، برادی کاردیای مداوم یکی از یافته‌های مشخص در بیماران مبتلا به فشار خون بالا می‌باشد که منجر به ادامه فعالیت سطوح بالای فعالیت رفلکس ها می‌شود. بنابراین، ضربان قلب طبیعی که در اکثر بیماران با فشار خون بالا دیده می‌شود نشان دهنده سازگاری سیستم های بارورفلکس نسبت به فشارخون بالا است. همگام با این مشاهدات، مطالعات دیگر نشان می‌دهد که پاسخ فشارخون، ضربان قلب، برون ده قلب، و مقاومت محیطی کل به فعالیت ایزومتریک در ^[۶۵]MVC30% در هر دو گروه پرفشارخونی و طبیعی مشابه بودند (چریسنت^[۶۶] و همکاران ، ۱۹۷۸).
دانش ما در مورد پاسخ‌های سیستم گردش خون به فعالیت ورزشی ایزومتریک از مطالعات پیشین، بدست می‌آید (بارکرافت^[۶۷]و همکاران،۱۹۳۹). که نشان می‌دهد جریان خون مورد نیاز به عضله منقبض شده از دو رویداد مخالف تامین می‌شود. یکی از آنها، مربوط به اتساع عروق خونی برای افزایش جریان خون و رویداد دوم نشان دهنده اثر گرفتگی این عروق به دلیل فشرده شدن مکانیکی عضلات منقبض شده است. مشخص شده است که در طول انقباضات مداوم با شدت MVC %20 ، جریان خون به عضلات ساق پا متوقف می‌شود (بارکرافت و همکاران،۱۹۳۹). دیگر محققان این پدیده را با گرفتن دینامومتر در دست بیماران با شدت MVC 30% مورد مطالعه قرار دادند (ناتر^[۶۸] و همکاران،۱۹۷۲). آنها دریافتند که فشارخون سرخرگی به ۱۳۵/۲۰۰ میلی متر جیوه رسیده و پس از فعالیت ورزشی سریعا به سطح قابل کنترل باز می‌گردد. در اینگونه مطالعات، فشارخون افزایش یافته طی فعالیت ورزشی ایزومتریک هندگریپ به دلیل افزایش در برون‌ده قلبی بود چرا که ضربان قلب و حجم ضربه‌ای نیز هر دو افزایش یافته بود و مقاومت محیطی کل یا تغییر نکرده و یا اندکی کاهش نشان داد. همچنین، فعالیت‌های مربوط به بلند کردن، نگه داشتن و حمل وزنه پاسخ مشابهی به دنبال داشت.
۲-۳ پیشینه تحقیق
در تحقیقی، تاثیر فعالیت ایزومتریک هندگریپ بر اتساع عروقی وابسته به جریان خون و اندازه گیری تنش برشی در بیماران پرفشاری خون بررسی شد. این مطالعه بر روی ۱۶ نفر بیمار مبتلا به پرفشاری خون صورت گرفت که به دو گروه تقسیم شدند، گروه اول که ۷ نفر بودند تمرین دو طرفه هندگریپ^[۶۹] را انجام دادند و گروه دوم شامل ۹ نفر، تمرین یک طرفه هندگریپ^[۷۰] را انجام دادند. تمرینات به مدت ۸ هفته، هر هفته ۳ جلسه انجام شد. FMD در هر دو دست اندازه گیری شد و نتایج نشان داد، FMD در گروه اول در هر دو دست افزایش پیدا کرده بود اما در گروه دوم، FMD فقط در دستی که تمرین کرده بود افزایش پیدا کرده بود. این­چنین نتیجه گیری می‌شود که، درست است که اتساع وابسته به اندوتلیال افزایش پیدا کرده است اما این افزایش فقط در اندام تمرین کرده اتفاق افتاده است. از طرفی این نوع فعالیت، باعث افزایش تنش برشی و کاهش فشارخون استراحتی شده است (چری ال^[۷۱] و همکاران، ۲۰۰۶).
در یک مقاله دیگر که توسط گاوین^[۷۲] و همکاران (۲۰۱۰) نوشته شده، نشان داده شده است که ۴ هفته تمرینات ورزشی ایزومتریک باعث کاهش در فشارخون استراحتی می‌شود. نتایج حاکی از آن است که ۴ هفته تمرین ایزومتریک ۲ طرفه پا می تواند فشارخون خون استراحتی را کاهش دهد که این تغییرات با برون‌ده قلبی و مقاومت محیطی کل ارتباط دارد. ۱۳ نفر به مدت ۴ هفته (هر هفته ۳ جلسه) ۴ ست ۲ دقیقه ای به انجام تمرین می پرداختند. که انجام این تمرین با ۹۵% ضربان قلب بیشینه و ۲۴% حداکثر انقباض ارادی فرد انجام می‌شد. در این تحقیق ضربان قلب استراحتی، برون‌ده قلبی و حجم ضربه‌ای و مقاومت محیطی کل نیز علاوه بر فشار خون اندازه گیری شده بود. نتایج نشان داده بود که ۴ هفته فعالیت کاهش چشمگیری در فشار سیستولیک و دیاستولیک و همچنین فشارخون متوسط ایجاد کرده است.
نها پیلانیا ^[۷۳](۲۰۱۱)، در مطالعه­ ای تاثیر ۴ هفته فعالیت ایزومتریک هندگریپ با شدت کم را در افراد مسن که دچار انسداد عروقی شده‌اند بررسی کرد. فرضیه او در این مطالعه این بود که ۴ هفته تمرین می تواند موجب افزایش جریان خون ساعد^[۷۴] و هدایت عروقی ساعد^[۷۵] نسبت به پروتکل تمرینی ۸ هفته در افرادی که دچار انسداد عروقی شده اند بشود. افراد ۶۰ سال به بالا به دو گروه ۹ نفر و ۱۰ نفر تقسیم شدند. گروهی که انسداد عروقی داشتند با ۲۰ درصد حداکثر انقباض ارادی خود تمرین را انجام دادند و افرادی که در گروه کنترل بودند با ۷۵ درصد حداکثر انقباض ارادی تمرین کردند. FbF استراحتی^[۷۶]و FBF بیشینه^[۷۷] همچنین FVC استراحتی^[۷۸] و FVC بیشینه^[۷۹] قبل و بعد از تمرین در هر دو گروه اندازه گیری شد. بر خلاف فرضیه محقق، نتایج نشان دادند که هیچ تغییر چشمگیر و قابل توجهی در هیچکدام از دو گروه رخ نداد.
جول دی^[۸۰] و همکاران در سال ۲۰۱۳، تاثیر فعالیت ایزومتریک هندگریپ فزاینده را بر میزان ترشح نیتریک اکساید هنگام اتساع شریان بازویی در افراد مسن بررسی کردند. ۳ مرد و ۴ زن در محدوده سنی ۶۹ سال در این مطالعه شرکت کردند. آنها سالم و عاری از بیماری‌های قلبی بودند همچنین سابقه مصرف دارو و مصرف سیگار نیز نداشتند. نتایج نشان داد که اتساع ناشی از فعالیت هندگریپ می تواند ترشحNO ^[۸۱]را افزایش دهد. با اندازه گیری FMD، عملکرد اندوتلیال ارزیابی شد و همچنین تغییرات گذرای تنش برشی و کاهش تدریجی آن به دنبال اتساع دیده شد.
رفعتی فرد و همکاران تأثیر ۸ هفته دویدن روی تردمیل بر میزان فشار خون در بیماران کلیوی مزمن بررسی کردند.
برنامه تمرینی عبارت است از ۵ تا ۷ دقیقه گرم کردن به صورت راه رفتن معمولی روی تردمیل بدون شیب و به دنبال آن فعالیت به مدت ۲۰ تا ۲۵ دقیقه با شدت ۵۰ تا ۸۰ درصد حداکثر ضربان قلب بیشینه (که باکم کردن سن ازعدد ۲۲۰ بدست آمد) و مدت ۵ تا ۸ دقیقه تمرینات برگشت به حالت اولیه به صورت راه رفتن آرام و حرکات کششی صورت گرفت. این تمرینات به مدت ۸ هفته و هر هفته ۳ جلسه و هر جلسه به مدت ۳۰ تا ۴۰ دقیقه به طول انجامید.
میزان فشار خون سیستولیک بین دو گروه کنترل و تجربی بعد از ۸ هفته دویدن روی تردمیل تفاوت معناداری نشان نداد.
جوآکین یو^[۸۲] و همکاران (۲۰۱۰)، ارتباط بین عوامل همودینامیک‌ ورزشی و تغییرات در عملکرد عروق محیطی را به دنبال فعالیت ورزشی هندگریپ بررسی کردند. در این تحقیق، ۱۴ فرد سالم با محدوده سنی ۱۸ تا ۳۴ سال شرکت داشتند که فعالیت را با انقباض سریع و آهسته به مدت ۳۰ دقیقه انجام دادند. طی فعالیت ورزشی فشارخون و تنش برشی اندازه‌گیری شد و پس از ۳۰ دقیقه بازگشت به حالت اولیه پس از تمرین، FMD در حالت استراحت اندازه گیری شد. نتایج حاکی از آن بود که انقباضات دینامیکی که فعالیت انقباضی بالایی دارند عملکرد عروقی محیطی را در افراد سالم مختل می‌کنند.
تحقیقات نشان داده‌اند تمرینات ایزومتریک دوطرفه در افراد مبتلا به پرفشاری خون تحت درمان با دارو، باعث کاهش فشارخون شده (Taylor ^[۸۳]و همکاران، ۲۰۰۳)، اما مکانیسم‌های اصولی آن ناشناخته باقی مانده است. فشارخون طی فعالیت ورزشی ایزومتریک در افراد جوان، سالم با فشارخون استراحتی طبیعی بالا، افزایش داشت (ویلی^[۸۴] و همکاران،۱۹۹۲) دلیل این افزایش به این شکل بود که مواجه زیاد با تنش برشی سیستمی بوسیله پاسخ بالابرنده فشارخون ممکن است موجب افزایش ترشح نیتریک اکساید مشتق از اندوتلیوم شده و اتساع عروقی وابسته به اندوتلیال را افزایش دهد.
ای چانگ هانگ و همکارانش (۲۰۱۲) مطالعه‌ای به منظور تاثیر فعالیت ورزشی کوتاه مدت بر FMD شریان بازویی در افراد جوان سالم انجام دادند. ۸۶ نفر با محدوده سنی ۲۰ تا ۲۹ سال، در این مطالعه به صورت داوطلبانه شرکت کردند.
پروتکل تمرینی شامل فعالیت با تردمیل بر اساس استاندارد پروتکل بروس ^[۸۵]بود. FMD قبل از تمرین در مردان کمتر از زنان بود. اما FMD بعد از تمرین تفاوتی را نشان نمی‌داد. قطر شریان بازویی پایه در قبل و بعد از تمرین در گروه مردان بیشتر از زنان بود. در این تحقیق مشخص شد مقدار FMD پس از آزمون کمتر می‌شود و این کاهش در زنان و افرادی که ۳ روز یا بیشتر ورزش نمی‌کردند اتفاق افتاد. تفاوت­های بارزی با توجه به جنسیت و عادت­های ورزشی در افراد وجود داشت.
با توجه به نتایج مطالعات محدود انجام شده، و همچنین با توجه به اهمیت عملکرد اندوتلیال و اختلال در انجام عملکرد آن به عنوان یک پیشگوی مهم در بیماری­های قلبی – عروقی، محققان تحقیق حاضر بر آن شدند تا تاثیر فعالیت ورزشی را بر فشارخون و اتساع ناشی از جریان خون بررسی کنند. اما از آنجا که مطالعات اندکی با تمرینات ایزومتریک هندگریپ بر روی تغییرات فشارخون و اتساع ناشی از جریان انجام شده است، ما در این تحقیق به تاثیر فعالیت ایزومتریک هندگریپ، بر روی تغییرات فشارخون و اتساع ناشی از جریان خون می­پردازیم. امید است که با انجام این تحقیق بتوان تا حدودی به ابهامات موجود در زمینه عملکرد اندوتلیال و تاثیر متقابل آن بر روی پرفشارخونی پاسخ داده شود.
فصل سوم
روش پژوهش
۳-۱- مقدمه
در فصل­های قبل، هدف از این مطالعه، مفاهیم بنیادی و تحقیقات انجام شده در رابطه با موضوع این طرح تحقیقی بیان شدند. در این فصل، به بیان ویژگی­های جامعه و نمونه­های آماری انتخاب شده در این پژوهش پرداخته خواهد شد. متغیرهای تحقیق و ابزار و وسایل مورد نیاز برای اندازه ­گیری آن­ها توضیح داده می­شوند. سپس روش انجام کار، اندازه ­گیری متغیرهای ضمیمه­ای و نحوه انجام آزمایش‌ها بیان می­ شود و در نهایت روش‌های آماری استفاده شده جهت تجزیه و تحلیل داده ­ها توضیح داده می­شوند.
۳-۲- روش پژوهش
این مطالعه شبه تجربی و از نوع پیش آزمون – پس آزمون است. در این پژوهش، از ۳۰ زن مبتلا به فشارخون به صورت تصادفی ۱۴ نفر انتخاب شده و به مدت ۱ ماه به انجام تمرینات ایزومتریک هندگریپ پرداختند.
۳-۳- جامعه آماری، نمونه آماری و روش نمونه گیری
جمعیت هدف: جامعه آماری در این تحقیق، زنان مبتلا به پرفشارخونی با محدوده سنی ۵۵-۳۰ سال در شهر شیراز بودند. نمونه آماری در این تحقیق، ۱۴ زن مبتلا به پرفشارخونی با محدوده سنی ۵۵- ۳۰ سال بودند که به درمانگاه امام رضا مراجعه کرده بودند.
شیوه انتخاب بدین ترتیب بود که در ابتدا درحین مراجعه بیماران به مطب پزشک متخصص قلب- عروق خود در شهر شیراز، قبل از ورود به اتاق پزشک طرح موردنظر توضیح داده و پیشنهاد شد بیماران در یک برنامه ورزشی یک ماهه شرکت کنند. سپس افراد بیمار علاقمند، فرم رضایت­نامه که حاوی اطلاعات شخصی، نوع و سابقه بیماری، دارو­های مصرفی بود را تکمیل کردند و بعد از تأیید پزشک متخصص، بیمارانی که شرایط ذیل را داشتند انتخاب شدند:

• • سن بیمار بین ۳۰الی۵۵ سال باشد.

• • بیماری پرفشارخونی داشته باشد.‌

• • غیر ورزشکار بودند.

• • سابقه جراحی قلب نداشتند.

• دیابتیک نبودند.

آگاهی برند
سهولت و ارتقاء فرایند اطلاعات
افزایش اعتماد در انتخاب
افزایش سطح رضایت بخشی
ارزش ویژه برند
«ارزش برای مالکان برند»

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

نمودار ۲۸-۲ مدل عمومی برای ارزش ویژه برند (Riezebos, 2003: 270).
مدل ارزش ویژه برند رایز باس براساس مدل ارزش ویژه برند آکر (۱۹۹۱) ارائه گردیده است. هم آکر (۱۹۹۱) و هم رایز باس (۲۰۰۳) تفاوت قائل می شوند بین آنچه که نامیده شده ارزش ویژه برند از دیدگاه مشتری و آنچه که نامیده شده ارزش ویژه برند از دیدگاه تولید کننده (شرکت)، لکن آکر (۱۹۹۱) تفاوت صریحی در مورد عناصر ارزش برندی که مرتبط شده به مشتری و عناصر ارزش برندی که مرتبط شده به مالکان برند قائل نیست. در مقابل رایز باس ۳ عنصر ارزش افزوده برای مشتری^[۳۲۳] : عملکرد درک شده^[۳۲۴]، معنی جامعه شناختی^[۳۲۵] وآگاهی برند و ۴ عنصر ارزش ویژه برند را برای مالکان برند: اندازه سهم بازار^[۳۲۶]، ثبات سهم بازار^[۳۲۷]، سود کالای برند شده^[۳۲۸] ، دارائیهای اختصاصی برند«حقوق مالکانه»^[۳۲۹] ، مورد شناسائی قرار داده است.
د- مدل فرایند چرخه ارزش برند (BVC)
برای توضیح ارزش ویژه برند می توان از مدل چرخه ارزش برند (BVC) استفاده کنیم. چارچوب چرخه ارزش برند که در نمودار ۲۹-۲ ارائه شده است. اینکه چگونه استراتژیهای کسب و کار جستجوهای ناآگاهانه را در مشتریان وفادار اصلاح می کند را طرح می کند. براساس مدل BVC ارزش ویژه برند از یک فرایند چهار مرحله ای ناشی می شود. (Keller and lehmann, 2003: 28). مرحله اول سرمایه گذاری در برنامه های بازاریابی^[۳۳۰] است. مرحله دوم اذهان مصرف کننده^[۳۳۱] است مرحله بعدی عملکرد بازار^[۳۳۲] است و آخرین مرحله عبارتست از ارزش ذی نفعان^[۳۳۳]. این مدل فرآیندهایی را در نظر می گیرد که کوشش های بازاریابی، اذهان مصرف کنندگان را تحت تأثیر قرار می دهد که نهایتاً به عملکرد مالی سوق پیدا می کند. BVC عناصر درونی و بیرونی ارزش ویژه برند را به هم مرتبط می کند . (ouyang and wang, 2007)
مرحله ۴ مرحله۳ مرحله۲ مرحله ۱
ذهن مشتری
عملکرد بازار
ارزش ذی نفعان
سرمایه گذاری برنامه های بازاریابی
قیمت سهام صرف قیمت آگاهی کالا
نسبت P/E حساسیت مثبت تداعیات ارتباطات
بازار سرمایه سهم بازار نگرش ها تجارت
توسعه موفق جذب نیروی کار
ساختارهزینه فعالیت سایر موارد
سودآوری
نمودار ۲۹-۲ فرایند چرخه ارزش برند (BVC) (Keller and lehmann, 2003:29)
و- مدل ارزش ویژه برند دیویس
براساس مدل دیویس (۳۵:۲۰۱۰) چهار بعد ارزش برند را شکل می دهند که عبارتند از وابستگی اجتماعی^[۳۳۴]، عملکرد مالی^[۳۳۵]، شهرت سازمانی^[۳۳۶] و اعتماد^[۳۳۷].
برند
نمودار ۳۰-۲ ابعاد ارزش برند (Davis , 2010: 35)
اعتماد و اطمینان عناصر اساسی موفقیت کسب و کار اقتصادی است و انعکاس پیدا می کند در تصمیمات مشتریان برای خرید برند بیش از سایر برندهای در دسترس. (Davis,2010). ارتباطات بازاریابی درونی (کارگران) و بیرونی (خریداران) بطور مساوی شهرت سازمانی را تحت تأثیر قرار می دهد. لکن، اعتماد و اطمینان رابطه بلند مدت کالا با ذی نفعان می باشد. دیگر بعد ارزش برند مرتبط شده به کوشش های به منظور طرح راه حلهائی برای مشکلات اجتماعی همچون، موضوعات محیطی، انسانی، سلامتی، آموزشی و سایر موارد. همچنین ارزش برند می تواند از طریق منافع اقتصادی که به شرکت اضافه می شود مورد ارزیابی قرار گیرد (Davis,2010)
ارزیابی مالی برند برای مدیریت، بعنوان یک شاخص کارآئی قلمداد می شود البته ارزش مالی برند رابطه فیزیکی با سایر ابعاد ارزش برند دارد.
هـ. مدل ارزش برند کاپفرر
در انتهای این قسمت مدل ارزش برند کاپفرر (۲۰۰۸) ارائه شده است. مدل کاپفرر (۲۰۰۸) دارای سه سطح می باشد: ۱- دارائیهای برند ۲- قدرت برند ۳- ارزش برند که همراه با عناصر آن در نمودار ۳۱-۲ ارائه شده است.
دارائیهای برند^[۳۳۸] قدرت برند^[۳۳۹] ارزش برند^[۳۴۰]
جریانات نقدی خالص تنزیل شده
ویژگی های برند
هزینه سرمایه
هزینه بازاریابی
آگاهی برند
شهرت برند
شخصیت برند
ارزشهای عمیق برند
ترجیحات برند
امتیازات و حقوق
سهم بازار
رهبری بازار
نفوذ در بازار
سهم مورد نیاز
نرخ رشد
نرخ وفاداری
صرف قیمت
نمودار ۳۱-۲ مدل ارزش ویژه برند کاپفرر (Kapferer, 2008)

بر عدم تقارن اطلاعات مؤثر باشند.
جوزف استیگلیتز راه کارهایی برای غلبه بر عدم تقارن اطلاعات ارائه می‌دهد که‌یکی از آنها بر طراحی نهادها مبتنی است. استیگلیتز استدلال می کند که نهادها می‌توانند در ایجاد و توسعه سیستم انگیزشی برای غلبه بر عدم تقارن اطلاعات، ایفای نقش کنند (استیگلیتز، ۲۰۰۲).
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

نورث و توماس یک نهاد را به عنوان «توافقی بین واحدهای اقتصادی» تعریف می کنند. توافق بین واحدهای اقتصادی یا نهاد، سبب شکل گیری ساختاری می‌شود که به آسانی تخطی از آن امکان پذیر نیست. برای مثال، اصناف مختلف در بازار مقرراتی وضع می کنند که هرچند الزام قانونی ندارد، ولی می‌تواند ضمانت اجرایی بالایی داشته باشد، به گونه‌ای که تخطی از آن با واکنش دیگران روبه رو شده و در مواردی به حذف متخلف از بازار منتهی شود (نورث و توماس، ۱۹۷۳). نورث در نوشته‌ی دیگری تصریح می کند که نهادها شامل مجموعه‌ای از قید و بندهای رفتاری به شکل قوانین و مقررات، و همچنین مجموعه‌ای از هنجارهای رفتاری اخلاقی هستند؛ هنجارهایی که تعیین کننده ساختارهایی هستند که چگونگی مشخص کردن قوانین و مقررات و به اجرا درآوردن آن‌ ها را محدود می کنند. علاوه بر این، برای تغییر دادن انگیزه‌های ذاتی مبادلات بازار، همچون نفع شخصی، به کار برده می شوند (نورث، ۱۹۸۴).
ارائه اطلاعات و نظارت توسط دولت: یکی از راه‌های غلبه بر عدم تقارن اطلاعات، گردآوری اطلاعات است. برخی افراد انگیزه گردآوری اطلاعات را دارند. کارفرما با گردآوری اطلاعات درباره متقاضیان کار میتواند کارگر خوبی بیابد. حال اگر آنچه کارفرما درباره متقاضی میداند دیگران هم بدانند دستمزد به صورت مزایده خواهد شد و لذا کارفرما اطلاعات گردآوری شده‌ مربوط به متقاضیان شغل را در اختیار دیگران نمیگذارد. اگر اطلاعات بلافاصله و کامل در سراسر اقتصاد منتشر شود، آنگاه هیچکس انگیزهای برای گردآوری اطلاعات نخواهد داشت. مادامی که برای گردآوری اطلاعات هزینه شود، بازارها نمیتوانند بهطور کامل از نظر اطلاعاتی کارا باشند. با توجه به‌اینکه بازار انگیزه مناسب را برای افشای اطلاعات فراهم نمیکند و مخارج کسب اطلاعات ممکن است بالا باشد؛ وظیفه دولت، تهیه و افشای اطلاعات است.
دولت می‌تواند با مدیریت ارائه اطلاعات و نظارت بر آن بر عدم تقارن اطلاعات غلبه داشته باشد. همچنین در مواردی که جمع آوری و افشای اطلاعات برای بخش خصوصی هزینه دارد، دولت می‌تواند با انجام آن به شفافیت اطلاعات در بازار کمک کند (داوودی و همکاران، ۱۳۹۱).
برخی از اقتصاددانان نقش دولت را در بازار به نقش دولت در حکومت تشبیه می کنند؛ به‌این بیان که باید هر فرد برای تحقق دموکراسی واقعی یک رأی داشته باشد. در اینجا نقش دولت این است که زمینه رأی دادن را برای همه افراد فراهم کند. از طرفی برای تحقق بازار ایده آل، همه فروشندگان باید بتوانند کالای خود را در بازار عرضه کنند، و نقش دولت نیز این است که اطلاعات را به گونه‌ای برای همه‌ی مؤسسه‌های تولیدی فراهم کند تا ورود آنان به بازار آسان باشد. (وست^[۳۶]، ۱۹۹۲) به بیان دیگر، دولت به جای مداخله می‌تواند بازار را مدیریت کرده و هر زمان که لازم باشد برای جلوگیری از نارساییهای بازار اقدام لازم را انجام دهد. یکی از موارد مهمی که به نارسایی در بازار منجر می‌شود، نقصان اطلاعات است. دولت می‌تواند با مدیریت و انجام اقدامات مدبرانه، نارساییهای ناشی از عدم تقارن اطلاعات را به کمترین مقدار برساند. برای مثال، وقتی کارگران خوب با کسب تحصیلات برای کارفرمایان علامت دهی می کنند، کارگران ضعیف نیز می‌توانند با کسب تحصیلات، این علامت را با مشکل روبه رو سازند. اینجاست که دولت می‌تواند با ایفای نقش مدیریتی بر عدم تقارن اطلاعات فائق آید. او می‌تواند با ابزار غربال کردن، این چالش را برطرف کرده تا میزان تحصیلات بتواند نقش علامت دهی خود را به خوبی ایفا و بر عدم تقارن اطلاعات، غلبه کند.
به نظر استیگلیتز اطلاعات، کالایی عمومی است. هنگامی که بخش خصوصی، اطلاعات را تولید می کند، بنگاه‌های دیگر نیز از عواید این اطلاعات بهره مند می شوند، در نتیجه، بخش خصوصی انگیزه‌ای برای تولید آن ندارد. دولت می‌تواند از طریق جمع آوری و افشای اطلاعات و مدیریت صحیح شفافیت بازار، بسیاری از نارساییهای نقصان اطلاعات را جبران کند. (داوودی و همکاران، ۱۳۹۱)
در مقابل، اقتصاددانانی که بر نقش دولت در غلبه بر عدم تقارن اطلاعات تأکید می کنند، مخالفانی هم هستند که معتقدند دولت برای غلبه بر عدم تقارن اطلاعات نمی‌تواند نقش اساسی ایفا کند. آنان دولت را نهادی غیرکامل معرفی کرده و معتقدند که بخش خصوصی با ارسال علائم اطلاعاتی در بازار می‌تواند موفق تر از دولت بر عدم تقارن اطلاعات غلبه کند، زیرا دولت‌ها به ندرت اطلاعاتی بیش از بخش خصوصی دارند.
برای جمع بین این دو نظریه می‌توان گفت که دخالت دولت در بازار برای مدیریت و کنترل اطلاعات، مشروط به‌اینکه اطلاعات دولت بیش از بخش خصوصی باشد، مفید است. طبیعی است که در اینجا باید هزینه‌های اجرایی نیز در نظر گرفته شده و هزینه فایده شود و در صورت مقرون به صرفه بودن اقدام گردد. (فراهانی فرد، ۱۳۸۱)
غربالکردن از طریق بررسی: هیچ قانونی مبنی بر الزام بنگاه بیمه برای فروش بیمه به متقاضی پرداخت حق بیمه و یا الزام وامدهنده برای اعطای وام به متقاضی در نرخ بهرهای که اعلام کرده است، وجود ندارد. همچنین قانونی که کارفرما را ملزم به استخدام تمام کسانی کند که متقاضی شغل در دستمزد اعلام شده بودهاند نیز وجود ندارد. با بررسی میتوان افراد تواناتر را از افراد با توانایی کمتر جدا و به اصطلاح غربال کرد. این موضوع در مورد انتخاب پروژه برای اعطای وام بانکی نیز صادق است (همان).
مشاهده رفتار در بازار نیز یکی از سازوکارهای غربال‌گری است. از طریق مشاهده رفتار در مکان بازار، میتوان اطلاعات زیادی را جمعآوری کرد. به عنوان مثال، تمایل به خرید بیمه در یک قیمت خاص، اطلاعاتی را درباره متقاضی بیمه، به شرکت بیمه منتقل میکند. یا تمایل به فروش اتومبیل مستعمل، اطلاعاتی را درباره کیفیت اتومبیل منتقل میکند.
خود انتخابی^[۳۷]: درحالتیکه مثلاً یک شرکت بیمه‌یا کارفرما میخواهد از انتخاب نامناسب اجتناب کند، خود انتخابی، روشی برای بررسی است. شرکت‌های بیمه از وضعیت ریسکپذیری مشتریان بی اطلاعاند. این شرکت‌های غیرمطلع، ترکیبهای متفاوتی را از حق بیمه‌ها و معافیت‌ها به مشتریان مطلع پیشنهاد میکنند و مشتریان با انتخاب خود، وضعیت خود را نشان میدهند. این نوع غربال کردن، خود انتخابی است.
نظارت و کنترل بهتر: به عنوان مثال، نصب دوربین ویدئویی در کارگاه برای ضبط رفتار کارگران. هدف از این کار مچ گیری در رفتار غیرمسئولانه است. هر چند زیرنظرگرفتن، عدم تقارن اطلاعات را کاهش می‌دهد؛ معمولاً پرهزینه است (میرجلیلی، ۱۳۸۶).
دستمزد بالاتر: براساس نظریه‌های دستمزد کارایی، بنگاه‌ها برای انصراف کارگران از کم کاری تمایل دارند دستمزدی به آنها بدهند که اولا تا حدی انگیزه کم کاری را از آنان بگیرد و ثانیا به خاطر بالاتر بودن این دستمزد از دستمزد تسویه کننده بازار قدری بیکاری در اقتصاد ایجاد کنند که کارگران با احساس نوعی تهدید به بیکار شدن از کم کاری اجتناب کنند. (شاکری، ۱۳۸۷، ص ۱۰۸۷).
پرداخت معوق: شرکت‌ها میتوانند پرداخت بخشی از جبران حقوق کارگر را به تأخیر اندازند. بنابراین اگر کارگری از زیر کار شانه خالی کند و اخراج شود، آن گاه جریمه سنگینتری را متحمل خواهد شد. یک مثال از جبران معوق، همان پاداش پایان سال است. بنابراین افزایش سالانه دستمزد، به دلیل افزایش سنوات خدمت و افزایش تجربه نیست، بلکه به سبب واکنش به مخاطره اخلاقی است (میرجلیلی، ۱۳۸۶).
بهبود قرارداد: کارفرمایی که در نظر دارد کارگزارش، کار را با کیفیت مطلوب انجام دهد، در قرارداد این امر را مشخص خواهد کرد و یا وامدهندهای که قصد دارد وام در فعالیت‌های با ریسک بالا استفاده نشود، آن را در قرارداد وام مشخص خواهد کرد. اینگونه مخاطره‌های اخلاقی درباره «اقدامات» با بهبود قرارداد (کار و وام)، کاهش مییابد (میرجلیلی، ۱۳۸۶).
بازار اسلامی
بازار مرکز شهرهای اسلامی، کانون به‌هم‌پیوسته بازرگانی و داد و ستد کلّی و جزئی صنعتگری، پیشه‌وری و سایر فعالیت‌های اقتصادی و مرکز اصلی ستاد هدایت، سازماندهی و نظارت اقتصادی از جمله سرمایه‌گذاری، پرداختن به امور مالی و اعتبار سنّتی است. به لحاظ همین هم‌بافتگی و کلّیت خود، بازار محور مسائل سیاسی و اجتماعی و فرهنگی در چارچوب هیئت‌های مذهبی در زندگی شهری است (مومنی، ۱۳۷۳، ص۲۰۹). چنان‌که ملاحظه می‌شود، وقتی به وصف بازارهای اسلامی می‌رسیم، مفهوم «بازار» از قلمرو مکان یا سازوکار مبادله فراتر می‌رود و فعالیت‌های سیاسی ـ اجتماعی و خیرخواهانه را نیز دربر می‌گیرد (رجایی، ۱۳۸۹)
بازار را از جهت داشتن عناصر مذهبی چون مساجد، تکایا، مدارس و حسینیه‌ها «روح شهر»، خود بازار را با عناصر و ‌نقش‌های فضایی آن «قلب شهر»، (همان، ص۴۰) و کاسب را «حبیب خدا» معرفی کرده‌اند. متقابلا، در بعضی روایات، به دلیل غفلت از یاد خدا و سرگرم شدن به امور دنیوی، بازار مذمّت شده و امیرالمؤمنین علی(ع) آن را «جای‌ حاضر شدن‌ شیطان‌ و نمایشگاه‌ فتنه‌ و طغیان» (نهج البلاغه، نامه ۶۹) برشمرده اند.
همه نقش آفرینان اقتصادی به گونه‌ای بازخورد عملکرد خود را در بازار بررسی می کنند، و این خود گویای حساسیت این نهاد اجتماعی است. سالم سازی محیط بازار می‌تواند نقش بسیار مفید و مؤثری در کارایی آن داشته باشد تا بازار وظیفه خود را در تعیین و تثبیت قیمت‌ها و هدایت تولیدکنندگان، فروشندگان و مصرف کنندگان به سامان برد و عهده دار کیفیت و کمیت تولید و مصرف و رفاه و آسایش بیش تر افراد جامعه گردد و به طور کلی سازماندهی امور اقتصادی هر جامعه را در دست گیرد.
از آنجا که بازار محل داد و ستد و تجارت است، اهمیت آن را بیش تر باید در اهمیت داد و ستد جست و جو کرد. تجارت و بازرگانی در اسلام اهمیت فوق العاده‌ای دارد. زیرا علاوه بر فراهم آوردن کالاهای مورد نیاز جامعه که سبب رفاه بیشتر جامعه می‌شود، یکی از راه‌های مهم اشتغال سالم و کسب درآمد محسوب می‌شود. امیرالمومنین (ع) می فرماید: «به داد و ستد بپردازید که مایه بی نیازی از آن چه در اختیار مردم است می‌باشد.» (الکافی، ج ۵ ص ۱۴۹ح۹، الخصال، ص ۶۲۱)
از سوی دیگر کارکرد خود بازار نیز اهمیت ویژه‌ای دارد: همه تولیدکنندگان نمی‌توانند به طور مستقیم محصولات خود را بفروشند و اصولا تحقق چنین امری برای گسترش فعالیت‌های اقتصادی مقرون به صرفه نیست. بازار می‌تواند واسطه بین تولیدکنندگان و خریداران باشد و با تعیین مناسب قیمت‌ها کارکرد اقتصادی جامعه را تنظیم کند و تولیدکنندگان را به سوی نیازهای واقعی جامعه سوق دهد و با فروش کالاها و خدمات موجب بازتولید محصولات و استمرار این روند شود.
طبیعی است اگر فعالیت بازار با احتکار و انحصار و تعیین نامناسب قیمت‌ها همراه شود، منابع محدود و در دسترس جامعه به جهتی سوق خواهد یافت که در بهترین وضعیت صرفا منافع عده محدودی را تامین کند و منافع جامعه قربانی خواهد شد.
بازار مکانی برای تسهیل مبادلات است و اگر به کانونی تبدیل شود که جمعی با افزودن قیمت‌ها و واسطه گریهای مضاعف و بی حاصل تنها در فکر افزایش سود خود باشند، از کارکرد واقعی خود دور خواهد شد و این انحراف موجب گرایش بیش از حد افراد به‌این بخش می‌شود؛ بخشی که صرفا واسطه گری می‌کند و در نهایت با افزایش قیمت‌ها و کاهش تولیدات واقعی، رفاه جامعه را کاهش داده، نابرابریها را می افزاید.
افراد در بازار هر لحظه در معرض خطر سقوط و انحطاط مالی و اخلاقی اند، و از سوی دیگر حیات اجتماعی و اقتصادی جامعه به بازار وابسته است. روایاتی‌ که‌ در ذمّ‌ بازار وارد شده‌اند، درصددند احتمال‌ سقوط‌ مالی‌ و اخلاقی‌ بازاریان‌ و هرکسی‌ که‌ به‌ گونه‌ای‌ با بازار سروکار دارد را به حداقل برسانند (نظرپور، ۱۳۸۰، ص۲۲۲). خطرات جدی مانند تسلط شیطان بر انسان می‌تواند شیرازه بازار را تهدید کند، در روایات گوشزد شده است. تقوای الهی و مراقبت بر انجام دستورات و پرهیز از محرمات عامل درونی بسیار مهمی برای دور ماندن از این خطرات است.
در واقع طبیعت بازار چنان است که انسان را به خود مشغول می دارد و تمام توجه او را به سود بیشتر معطوف می‌کند. اگر انسان غفلت ورزد و جهت تعالی معنوی خود به دقت مراقبت نکند، احتمال عادی شدن این غفلت و سرانجام نهادینه گشتن آن در سراسر زندگی وجود دارد و این خسرانی بزرگ است، و بازار که می‌تواند مکانی برای کسب درآمد و تامین رفاه مادی و در نهایت زمینه ساز تعالی معنوی انسان باشد، خود به مکانی برای سقوط معنوی تبدیل گردد (نظرپور، ۱۳۸۰، ص۲۲۶). دین مبین اسلام در جهت تعالی انسان و دستیابی به رفاه آموزه‌هایی را در زمینه تجارت سالم ارائه نموده است که در ادامه بدان اشاره می‌شود.
۲-۳-۱ آموزه‌های اسلامی در زمینه تجارت
یکی از ثمرات ارزشمند حاکمیت آموزه‌های اسلامی در «سوق مسلمین» و «تجاره عن تراض» پدیده انصاف و شکل‌گیری قیمت عادلانه در این بازار است. حاکمیت این قواعد بر فضای بازار از بازاری، عنصری متدین و کسی که در مسیر قرب خداوند گام برمی‌دارد و دوستی با خدا را برگزیده است، می‌سازد و او را در مقابل خطاها و لغزش‌ها در معاملات حفظ می‌کند. فضای فیزیکی بازار اسلامی، توجه به خداوند، ترس از یوم الحساب و اخلاقیات حاکم بر این بازار موجب می‌شود عناصر مختلف بازار نه تنها به انگیزه مادی که با انگیزه‌های قوی الهی از پنهان‌کاری اطلاعات پرهیز نموده و به دنبال شفاف سازی باشند. نتیجه‌این شفافیت که می‌توان از آن به شفافیت قوی نام برد؛ کاهش قیمت، تسهیل مبادلات و در نتیجه افزایش رفاه مصرف‌کننده، اضافه ارزش تولیدکننده و سرانجام افزایش کارآیی بازار می‌باشد.
بیشتر آموزه‌های اسلامی در زمینه تجارت که موجب کارایی مطلوب بازار از نظر اجتماعی و فردی می‌شود، در مقام وجوب یا حرمت نیست و با عنوان کراهت یا استحباب آمده است. از آنجا که این احکام الزامی نیست و نمی‌توان از طریق ضمانت‌های بیرونی و به صورت قهری تجار و بازاریان را به تحقق آنها واداشت، چاره‌ای نیست جز اینکه انگیزه‌هایی را در آنان ایجاد کرد تا ضمانت‌های درونی تثبیت شود و ایشان خود به اجرا یا ترک آنها تمایل داشته باشند. البته در مواردی با حکم حکومتی می‌توان به احکام مباح، حکم وجوب یا حرمت داد.
ممانعت از احتکار، قیمت گذاری و نظارت بر قیمت‌ها، کنترل توزین کالاها، برخورد با ناقضان حریم و قوانین بازار، ممنوعیت ذبح حیوانات مریض و ناقص، بردباری، پرهیز از دروغ، آسان گرفتن معامله، راضی بودن به حق خود و پرداختن حق دیگران، کامل کردن پیمانه‌ها و وزنها، تعریف نکردن از کالای خود و بدگویی از جنس دیگران، پرهیز از سوگند در معامله و کتمان عیوب و… همه از مصادیقی است که با نهادینه شدن آنها احتمال سقوط فردی و اجتماعی بسیار کاهش می یابد و بازار سالم را به ارمغان می آورد. دعاهای ورود و خروج و جلوس در بازار را نیز می‌توان در همین جهت تفسیر نمود.
امام علی (ع)می فرمایند: «ای تاجران، اول فقه سپس تجارت، اول فقه سپس تجارت، اول فقه سپس تجارت، قسم به خدا همانا ربا در این امت مخفی تر از حرکت مورچه بر سنگ است.» (الکافی ج ۵ ص ۱۵۰ح۱، تهذیب الاحکام ج۷ ص۶ ح۱۶).
و نیز می فرمایند: «تعریف و ذم فروشنده از کالا، سوگند در معامله، کتمان عیوب، در صورتی که از این اعمال دوری کنید معاملات شما صحیح خواهد بود و از حرام به دور خواهید ماند» (المقنعه، ص ۵۹۱).
امام صادق (ع) می فرمایند: در گفتار خویش راستگو باش. اگر مال التجاره عیبی دارد آنرا نپوشانی. سفارش دهنده را مغبون نسازی که فریب دادن او حلال نیست. جز آنچه برای خود می پسندی برای مردم مپسند. حق بده و حق بگیر. از سوگند خوردن بپرهیز (جوادی، ۱۳۶۱، ص ۳۶۵).
مطالعه اسناد و متون اسلامی در زمینه تجارت نشان می‌دهد در اسلام آموزه‌های بسیاری جهت انجام معاملات صحیح و افزایش کارایی بازار وجود دارد. در ادامه مهم‌ترین آموزه‌های اسلامی در زمینه تجارت در جدول ۲-۱ بیان شده است:
جدول ۲-۱: آموزه‌های اسلامی در زمینه تجارت

ردیف
آموزه‌های اسلامی
ردیف
آموزه‌های اسلامی

۱

هر کالا و خدمتی را در بازار خودش قرار دادن (جواهر الکلام، ج۲۲، ص۴۲۳)

۲۸

عدم تزیین کالا: ترغیب نکردن خریدار و ایجاد نیاز کاذب در او (شرح لمعه، ج ۱، ص۱۰۴)

۲

اصلاح مال التجاره و آوردن جنس مرغوب (جواهر الکلام، وسائل الشیعه ج۱۲ص۳۳۲)

۲۹

تعیین نکردن نسبت سود و تخفیف به سرمایه (بصورت درصد) (شرح لمعه، ج۱، ص ۱۱۷)

۱-واقعیت را انکار نکند و درد و رنج موقعیتها را با انکار کردن نادیده نگیرد، بلکه با واقعیتها به صورت واقعگرایانهای روبرو شود.
۲-هویت موفق داشته باشد یعنی هم عشق و محبت بورزد و هم عشق و محبت دریافت کند. هم احساس ارزشمندی کند و هم دیگران احساس ارزشمندی او را تأیید کنند.
۳-مسئولیت زندگی و رفتارش را بپذیرد و به شکل مسئولانه رفتار کند. پذیرش مسئولیت کاملترین نشانه سلامت روانشناختی است.
۴-توجه او به لذت دراز مدتتر، منطقیتر و منطقی با موقعیت باشد.
۵- بر زمان حال و آینده تأکید نماید نه بر گذشته و تأکید بر آینده نیز جنبه دور نگری داشته باشد نه به صورت خیالپردازی باشد. واقعیت درمانی گلاس نیز بر سه اصل: قبول واقعیت، قضاوت در درستی یا نادرستی رفتار و پذیرش مسئولیت رفتار و اعمال استوار است و چنانچه در شخص این سه اصل تحقق یابد نشانگر سلامت روان- شناختی است(گلاس، ۱۹۶۵).
نظریهی اسکنیر^[۳۴]:
سلامت روانی و انسان سالم به عقیده اسکنیر معادل با رفتار با قوانین و ضوابط جامعه است و چنین انسانی وقتی با مشکل روبرو شوند از طریق شیوه اصلاح رفتار برای بهبود و بهنجار کردن رفتار خود و اطرافیانش به طور متناوب استفاده میجوید تا وقتی که به هنجار مورد پذیرش اجتماع برسد، به علاوه انسان سالم بایستی آزاد بودن خودش را نوعی توهم بپندارد و بداند که رفتار او تابعی از محیط است و هر رفتار توسط حدودی از عوامل محیطی مشخص گردد. انسان سالم کسی است که تأییدات اجتماعی بیشتری به خاطر رفتارهای متناسب از عوامل متناسب از دیدگاه اسکینر این باشد که انسان بایستی از علم، نه برای پیشبینی بلکه برای تسلط بر محیط خودش استفاده کند. در این معنا فرد سالم کسی است که بتواند با هر روش بیشتر از اصول عملی استفاده کند و به نتایج سودمندانهتری برسد و مفاهیم ذهنی مثل امیال، هدفمندی، غایت نگری و غیره را کنار بگذارد(فرهیخته۱۳۸۹).

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۲-۲ تعارض کار- خانواده
تقابل میان کار و خانواده یکی از موضوعات مورد توجه بسیاری از پژوهشها در ۲۵ سال گذشته بوده است(گرین هوس و پاول^[۳۵]، ۱۹۹۶). علوم مدیریت و روانشناسی نیز علاقه بسیاری به مطالعه اینکه چگونه مردان و زنان میان مسئولیتهای شغلی و خانوادگی خود تعادل ایجاد میکنند، داشتهاند (ادوارد و روثبارد^[۳۶]، ۲۰۰۰؛ کرچ میر^[۳۷]، ۱۹۹۲؛ کوسک، نویی و دمار^[۳۸]، ۱۹۹۹)؛ در این میان با تغییر در ماهیت و ساختار نقشهای کاری و خانوادگی، مانند شاغل شدن زوجین، حضور بیشتر زنان در مشاغل و کم رنگ شدن برخی نقشهای سنتی در مسئولیتهای زندگی خانوادگی افراد (بارنت و هاید^[۳۹]، ۲۰۰۱؛ ادوارد و روث بارد، ۲۰۰۰؛ جنکینز، رپتی و کروتر^[۴۰]، ۲۰۰۰) مطالعات بسیاری در این زمینه انجام شده است (به نقل از شاین و چن^[۴۱]، ۲۰۱۱). پیشینه مسائل مربوط به کار و خانواده عمدتاً بر روی تعارض میان حدود فعالیتهای شغلی و خانوادگی، یا همان تعارض کار-خانواده (WFC)^[42]، تمرکز یافته است، گرچه اصطلاح کار-خانواده و کـار-زنـدگی^[۴۳] اغلب بجای یکـدیگر استفاده میشـود؛ اما بین این دو تمـایز وجود دارد، چرا که عنوان کار-خانواده به مسائل مربوط به نقشهای همسری و والدینی در خانه اشاره دارد و کار-زندگی به سایر نقشهای غیر شغلی فرد مانند عضویت در گروه های اجتماعی، فعالیتهای مذهبی و غیره مربوط است.
براساس مطالعات کان (۱۹۶۴)؛ بیوتل و گرین هوس (۱۹۸۵) تعارض کار-خانواده را اینگونه تعریف کرده اند «نوعی از تعارض بین نقشی^[۴۴]، که در آن فشار ناشی از نقشهای حیطه کار و خانواده در برخی از جنبه ها با یکدیگر ناسازگار هستند، از این رو انجام یک نقش (شغلی یا خانوادگی) باعث دشواری در انجام دادن نقش دیگر میشود» ( به نقل از، شاین و چن، ۲۰۱۱).
تعارض کار-خانواده زمانی رخ میدهد که انتظارات مربوط به یک نقش با توانمندیهای شخص برای اینکه سایر نقشهایش را نیز بتواند به طور کامل انجام دهد، تداخل میکند. گوود^[۴۵](۱۹۶۰) بیان میکند که تعارض بین نقش نتیجه و پیامدی چارهناپذیر برای فرد در انجام نقشهای چندگانه است (شاین و چن، ۲۰۱۱). بنابراین تعارض کار-خانواده (WFC) غالباً در زیر مجموعه عوامل استرس‌زای ناشی از نقش دستهبندی و مطرح شده است، چرا که این تعارض گویای ناهمخوانی و تضاد بین الزامات و خواسته های دو نقش متفاوت است (کان و روزنتال^[۴۶]، ۱۹۶۴؛ کتز و کان^[۴۷]، ۱۹۷۸؛ به نقل از متشرعی، ۱۳۸۹) و لذا تعارض به هر شکلی که باشد منجر به استرس برای فرد خواهد شد.
جهتگیری تعارض کار-خانواده، دو جنبه را مد نظر دارد. جهتی که در آن کار و مسائل کاری با زندگی خانوادگی تداخل مییابد (WIF و یا W ®FC)^[48]و در مقابل، جهتی که در آن مسائل خانوادگی با حیطه کاری تداخل مییابد (FIW و یا F ®WC)^[49]. به عنوان مثال، تداخل خانواده- کار، زمانی رخ میدهد که فرد به دلیل بیدار ماندن و مراقبت کردن از کودک خردسالش که در طول شب نا آرامی میکرده، در روز بعد در محل کار خسته و ناکارآمد عمل میکند و مثالی از تداخل کار-خانواده زمانی است که فرد برای اتمام زمان کار و ماندن در پست خود در سازمان، نتواند در برنامهای مربوط به خانواده، مثل جشن فارغ التحصیلی فرزندش شرکت کند. تمایز میان این دو مفهوم در برخی مطالعات از جمله پژوهشهای، فرون، راسل و بارنز^[۵۰] (۱۹۹۶) و گوتک، سرل و کلپا^[۵۱] (۱۹۹۱)، بررسی و مورد تأیید قرار گرفتهاند (توتل^[۵۲]، ۲۰۰۶). بطور کلی، مفهوم تعارض کار-خانواده میتواند در سه حیطه، دستهبندی شود (گرین هوس و بیوتل، ۱۹۸۵؛ نقل از توتل، ۲۰۰۶):
۱) تعارض مبتنی بر زمان^[۵۳]
۲) تعارض مبتنی بر توان فرسایی^[۵۴]
۳) تعارض مبتنی بر رفتار^[۵۵].
تعارض مبتنی بر زمان نیز به دو شکل نمود پیدا میکند:
الف) هنگامی که فرد به دلیل حضور فیزیکی در محیط کار یا در خانواده نتواند به وظایف و انتظارات برخواسته از نقش دیگر خود بپردازد.
ب) فشار زمانی حتی هنگامی که فرد در محیط کار یا خانواده حضور فیزیکی ندارد، به دلیل ایجاد اشتغال ذهنی و فکری، باعث میشود فرد نتواند وظایف نقش دیگر خود را بخوبی انجام دهد.
تعارض مبتنی بر فشار روانی زمانی وجود دارد که فشار در یک نقش شغلی عملکرد فرد را در نقش دیگر تحت تاثیر قرار میدهد. تعارض مبتنی بر رفتار هنگامی رخ میدهد که شیوه رفتاری که فرد در محل کار نشان میدهد (بیعاطفه بودن، منطقی بودن، قدرت نمایی و استبدادگری) مورد علاقه افراد خانواده نباشد و در واقع این رفتارها در خانه ناکارآمد ارزیابی میشوند.
به طور طبیعی، ناسازگاری میان نقشهای فرد در خانواده و نقشهای فرد به عنوان یک کارکن منجر به تعارض میگردد. همانطور که گرین هوس و بیوتل در تشریح پیشایندهای تعارض کار-خانواده، نشان میدهند(جدول شماره ۱-۲) فشارهای حیطه های خانواده و حیطه های شغل منجر به این عدم سازگاریها میان دو نقش میشوند.

فشارهای حیطه خانواده
فشار نقش (ناسازگاری )
فشارهای حیطه شغل

نگهداری از کودک
همسر شاغل
خانواده بزرگ

زمان

زمانی: هنگامی که صرف وقت در یک نقش از رسیدگی به نقش دیگر جلوگیری کند.

زمان

ساعات کار
برنامه غیر انعطاف کار
نوبتکاری/شیفت کاری

تعارض در خانه
کم حمایتی همسر

توان

جدول ۴۶: نتایج آزمون مان- ویتنی (U) برای مقایسه‌ی ادراک و تجربه‌ی سلامت در گروه شهروندان

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

آزمون

مان ویتنی (مقدار آماره U)

۴۶۹۵۵٫۰۰

Z

۴٫۰۹۹-

عدد معنی‌داری

۰٫۰۰۰

نتایج به دست آمده از آزمون آماری ناپارامتریک U حاکی از آن است که به لحاظ آماری تفاوت معنی‌داری میان ادراک و تجربه از سلامت در میان گروه شهروندان وجود ندارد (به دلیل کوچک‌تر بودن عدد معنی‌داری از مقدار ۰٫۰۵). این عدم تفاوت فاحش در روش ویژه‌ی سنجش سلامت جامع نیز مشهود است. چرا که چیزی در حدود ۰٫۰۵ می‌باشد. با این وجود میانگین‌های به دست آمده حاکی از آن است که ادراک از سلامت بیش‌تر از تجربه‌ی آن است و این نتیجه نیز با اطلاعات به دست آمده از روش ویژه‌ی سنجش سلامت جامع هم‌خوانی دارد. در واقع با اطلاعات به دست آمده فرض صفر مبتنی بر وجود تفاوت معنی‌دار میان ادراک و تجربه‌ی سلامت در گروه ارباب‌رجوع رد می‌شود.
محقق با وجود آن که آزمون آماری وجود تفاوت معنی‌دار میان ادراک و تجربه‌ی سلامت و فساد را تأیید ننمود و در روش ویژه‌ی سنجش سلامت جامع نیز تفاوت‌های به دست آمده چندان فاحش به نظر نمی‌رسید، در ادامه نسبت به همین تفاوت اندک حساس شده و پیشنهاد ویژه‌ای برای بهره‌برداری و یا اصلاح این شرایط ارائه می‌دهد.
بحثی که در ادامه می‌توان به آن اشاره کرد در مورد نمره‌‌هایی است که به سلامت و فساد اختصاص یافته است، به این معنی که آیا ممکن است سلامت سازمان خوب ارزیابی شده و در عین حال فساد در آن نیز زیاد باشد. نکته‌ی قابل توضیح در این بخش این است که مؤلفه‌های ذکر شده برای ابعاد سلامت و فساد از ابتدا نیز به نحوی طراحی نشده است که از به عنوان مثال کم کردن ۱ از نمره‌ی سلامت یا فساد، به نمره‌ی بعد دیگر رسید، چرا که هر کدام از ابعاد و مؤلفه‌ها به جنبه‌ای خاص و جداگانه تأکید دارد. در ضمن در محاسبه‌ی این نمره‌‌های وزن‌ها محاسبه نشده و به عبارت دیگر تمامی وزن‌ها برابر ۱ در نظر گرفته شده است – از ابتدا نیز هدف این تحقیق تعیین و محاسبه‌ی وزن‌ها نبوده است. –
در نهایت نیز باید گفت که با این سنجش، به هدف اصلی تحقیق یعنی «آگاهی از نمره‌ی سلامت جامع شهرداری تهران در معاونت شهرسازی و معماری منطقه‌ی ۷ شهرداری تهران» دست یافته شده است. نمره‌ی سلامت جامع عدد ۰٫۵۴۴ است که از وضعیت میانه‌ی معاونت شهرسازی و معماری منطقه‌ی ۷ شهرداری تهران در برخورداری از سلامت جامع حکایت دارد. این نمره باید برای مدیران ارشد سازمانی همانند زنگ خطری به عنوان وجود مسأله‌ای در سازمان – یعنی فاصله‌ی وضع مطلوب و موجود- به صدا درآورد.
در نهایت فرضیه‌ی «وجود تفاوت معنادار در نمرات سلامت و فساد اداری حاصل از پرسش گروه‌‌های مورد پرسش» نیز از طریق نمره‌های به دست آمده به روش ویژه‌ی سنجش سلامت جامع قابل بررسی است که نمره‌ها در جهت عدم رد این فرضیه، قرار دارند.
۴-۳-۱-۲- تجزیه و تحلیل مؤلفه‌های بعد‌های سلامت و فساد اداری:
برای بررسی این فرضیه که «نمرات عوامل پدیده‌های سلامت و فساد اداری دارای رتبه‌های یکسان هستند» باید نمره‌‌های به دست آمده از طریق روش ویژه‌ی سنجش سلامت جامع را به طور جداگانه مورد بررسی قرار داد. در ادامه این نمره‌‌ها در گروه‌های ۴ گانه مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
جدول ۴۷: نمره‌‌های مؤلفه‌های بعد‌های سلامت و فساد اداری

بعد

مؤلفه‌ها

کارکنان

خبرگان

ارباب‌رجوع

شهروندان

نمره‌ی ترکیبی