لذا صفت جدید بودن و تازگی داشتن علامت به این معنی نیست که علامت مزبور به هیچ وجه سابقه وجود خارجی نداشته باشد، زیرا اکثر علائم قبلا” وجود خارجی داشته‌اند و امکان مشابهت بسیار است. بلکه تازگی مربوط به استعمال آن در زمینه مورد نظر می‌باشد. یعنی علامت باید در همان رشته مورد نظر صفت جدید و تازگی را دارا باشد. و علامت درخواستی نباید سابقه‌ی کاربرد از سوی سایر تولیدکنندگان در همان رشته‌ خاص متقاضی را داشته باشد.[۲۲۹]
به عنوان مثال استعمال امضاء شخص بر روی کالاهای تولیدی خود کاملا” جنبه‌ی ابتکاری دارد چرا که مسلما” قبلا” وجود خارجی نداشته است. اما استعمال علامتی که قبلا” وجود داشته جنبه‌ی ابتکاری ندارد و مانع از به ثبت رسیدن علامت می‌شود.
به همین منظور قوانین کلیه کشورها برای تشخیص محصولات مختلف از یکدیگر، محصولات تجارتی و صنعتی را به طبقات مختلفی تقسیم نموده که صاحب علامت، هنگام ثبت علامت خود، طبقه یا طبقات محصولی که مورد نظر اوست را تعیین می‌کند و به این ترتیب اشخاص دیگر نمی‌توانند همان علامت را در آن طبقه یا طبقات به ثبت برسانند.[۲۳۰]

شایان ذکر است که با توجه به جدول طبقه‌بندی کالا هرگاه برای نوعی کالای مشخص علامتی از طبقه‌ای خاص استفاده شود شخص دیگری که پس از انتخاب علامت مذکور بخواهد برای کالای خود از نوع مشابه از طبقه مزبور و از همان علامت قبلی استفاده کند با ممنوعیت استفاده و ثبت علامت مواجه خواهد شد.

۲–ابتکاری بودن علامت تجارتی

از خصوصیات دیگر علامت تجارتی ابتکاری بودن آن است یعنی علامت باید توأم با طراحی و ظرایف شکلی باشد اگر علامت ساده باشد و با خود جنس اشتباه شود از محصول عرضه شده در بازار حمایت نمی‌کند و آثار خوب تجارتی یک علامت ابتکاری را در بر نمی‌گیرد. از طرفی دیگر ابتکاری بودن علامت تجارتی ایجاب می‌کند اسامی عام (مانند کلمه شکر) به عنوان علامت انتخاب نشود و بالاخره اینکه به کار بردن خطوط هندسی به شکل لوزی یا دایره و نیز انتخاب ارقام که نشانگر کیفیت جنس باشد جنبه ابتکاری ندارد ولی اگر ارقام مورد استفاده با نوع کالا متمایز باشد برای استفاده به عنوان علامت خاصی از اشکال خواهد بود.(مانند: عطر شماره ١١۴)
طبیعتا” خصوصیت تمایز بخشی یک علامت، در مقایسه با دیگر ویژگی‌های آن، در زمان تقاضای ثبت علامت صورت می‌گیرد، این قاعده هم طبیعی و هم منطقی است و هم مورد تأیید دادگاه‌های کشور فرانسه نیز می‌باشد.[۲۳۱]
طبق ماده ۶ مکرر کنوانسیون پاریس علامتی که فاقد هر گونه مشخصه متمایز کننده باشد، ممکن است برای ثبت پذیرفته نشود، ولی باید همه شرایط محیطی مشخص کننده بودن علامت مد نظر قرار گیرد از جمله طول مدتی که علامت استفاده شده است.[۲۳۲]
از نظر حقوق کشور فرانسه ویژگی تمایز بخشی تنها شرط اعتبار علامت تجاری است؛ چرا که می‌توان علامتی را که قبلا” به ثبت رسیده، به طرق مختلف پیمانی و با رضایت صاحب علامت مورد استفاده قرار داد و ضرورتی به اصیل بودن آن ندارد.[۲۳۳]

۳-عدم ایجاد اشتباه در نظر مشتری (علامت نباید گمراه‌کننده باشد)

علامت تجارتی نباید طوری ترسیم گردد که در نظر مشتری ایجاد اشتباه کرده و وی را در تشخیص و تمیز علائم تجارتی دیگر که مقداری با هم مشابهت دارند دچار سردرگمی و انتخاب نادرست کند. ایجاد اشتباه در نظر مشتری گاه ممکن است با انتخاب نام منطقه‌ای خاص به عنوان علامت تجارتی برای کالایی مشخص که در اصل بین کالا و آن منطقه ارتباطی وجود ندارد صورت پذیرد به نحوی که مصرف‌کننده به تصور اینکه کالا متعلق به آن منطقه است راجع به نوع مبدأ جنس دچار اشتباه شده و در انتخاب و خرید کالا گمراه گردد. مثلا” برای پارچه پشمی نمی‌توان علامتی به عنوان ابریشم باف انتخاب نمود و یا برای پسته نامرغوبی عنوان پسته رفسنجان برگزید. همچنین تولیدکننده یگ کالا نباید نام منطقه یا کشور دیگری را بر روی کالای تولیدی خود بکار ببرد، در حالی که کالاهای تولیدی متعلق به آن منطقه یا کشور نمی‌باشد. مثلا” تولیدکننده‌ی ساعت مچی در ایران نباید علامت تجاری سوئیس یا پرچم کشور سوئیس را بر روی محصولات خود بکار برد. چرا که باعث ایجاد شبهه برای مصرف کننده و در نتیجه فریب وی می‌شود.[۲۳۴]
در اینجا علامت دارای وصفی است که خود کالا آن کیفیت و وصف را ندارد و یا مبدا کالا خلاف واقع است و با انتخاب علامت مربوط به مبدأ اصلی و مرغوب برای کالا، مصرف کننده را دچار شبهه می‌کند و ممکن است بر آن اساس اقدام به خرید کند درحالی که به اشتباه و گمراهی افتاده است.[۲۳۵]
براساس بند ۱ ماده ۵ موافقت‌نامه تریپس، علامتی قابل ثبت است که ذاتا”متمایز کننده و مشخص کننده باشد، در غیر این صورت می توان ثبت علامت را به تمایز ناشی از استعمال علامت مشروط کرد. چون ویژگی تمایز بخشی موجب می‌شود تا مشتریان دچار گمراهی و اشتباه نشوند.

۴-قابلیت نقل و انتقال علامت تجارتی

صاحب حق بر یک علامت تجاری می‌تواند شخصا”از آن استفاده کند اما گاه نیز ترجیح می‌دهد مطابق قاعده‌ی تسلیط حق خود را به یک یا چند شخص به طور موقت و یا دائم واگذار کند. علامت تجاری و صنعتی را به مثابه یک ارزش اقتصادی می‌توان بر اساس یک توافق به طور رایگان یا در مقابل دریافت مبلغی انتقال داد. علاوه بر این مالکیت بر علائم مانند دیگر اشکال مالکیت قابل تفکیک است یعنی صاحب آن برای انتفاع علامت خود می‌تواند مالکیت عین را به دیگری واگذار کند و حق انتفاع از علامت را برای خود حفظ کند.[۲۳۶]
با توجه به ماده ١٢ قانون ثبت علائم و اختراعات که مقرر می‌دارد:«علامت تجارتی قابل نقل و انتقال است ولی انتقال آن در مقابل اشخاص ثالث وقتی معتبر خواهد بود که موافق مقررات این قانون به ثبت رسیده باشد»مستفاد می‌شود که علامت تجارتی قابل انتقال است.[۲۳۷]اما برای آن که این انتقال نسبت به اشخاص ثالث معتبر تلقی گردد. نحوه انتقال علامت از صاحب قبلی به صاحب جدید باید به ثبت برسد.
علامت تجاری در صورتی قابل ثبت و حمایت است که علاوه بر ویژگی‌های فوق قبلا” توسط اشخاص دیگر به نحو قانونی به ثبت نرسیده باشد یا اینکه در نتیجه استفاده توسط فرد دیگری معروف نشده باشد و ممنوعیت خاصی برای حمایت نداشته باشد چون اساسا” برخی از علائم قابل ثبت و حمایت نمی‌باشند.

گفتار دوم:گونه‌های علائم تجاری

الف )انواع علائم تجاری

پس از ذکر خصیصه‌های کلی علائم تجاری بهتر است به ذکر انواع علائم قابل ثبت و جزئیات مربوط به آن‌ها بپردازیم. آنچه مسلم است این مطلب می‌باشد که هدف اصلی علائم تجاری، ایجاد تمایز بین کالاهای مختلف است و بدیهی است که به منظور دستیابی به این هدف هر آن چیزی که قدرت تمایز بخشیدن به انواع کالاها و خدمات را داشته باشد می‌تواند به عنوان علامت تجاری ثبت گردد.
بر اساس قانون مالکیت صنعتی کشور فرانسه علائم تجاری و صنعتی ممکن است مادی(تصاویر، نقوش…)و یا غیر‌مادی(آهنگ‌ها و اصوات…)باشد؛ اما بر مبنای قانون ثبت علائم و اختراعات ایران و رویه‌های موجود، علائم غیرمادی مورد تردید قرار دارند، چرا که نمی‌توان آن‌ها را به ثبت رسانید و یا روی اوراق شرکت منعکس نمود.
قانون مالکیت صنعتی کشور فرانسه[۲۳۸] به سه نمونه عام از علائم اشاره می‌کند: علامت صنعتی، علامت تجاری و علامت خدماتی.
به طور کلی و خلاصه می‌توان علائمی را که قابلیت ثبت بر روی کالاها و خدمات را دارند به شرح ذیل نام برد.

۱-کلمات

این دسته شامل یک کلمه و یا مجموعه‌ای از چند کلمه، نام کوچک، نام خانوادگی و یا جغرافیایی، نام مستعار، اسم شرکت و مؤسسات و… می‌باشد.

۲-اعداد یا ترکیبی از کلمات و شماره‌ها

مانند علامت پژ‍و ۲۰۶ برای اتومبیل، مجموعه چند حرف اختصاری.

۳-طرح‌ها

این دسته شامل طراحی، سمبل‌های ذهنی و طرح‌های تحلیلی می‌باشد.

۴-رنگ‌ها

در این گروه از علائم رنگ علامت نقش به سزایی در خلق آن دارد. بدیهی است، کلمات و طرح‌های آمیخته به رنگ آمیزی باعث افزایش خصیصه متمایز علائم می‌شود. اولین علامت تجاری که بدین گونه و با ملحوظ داشتن رنگ خاص به ثبت رسیده علامت مثلث قرمز در سال ۱۸۷۶ در کشور انگلستان می‌باشد.[۲۳۹]

۵-اصوات

در برخی از نظام‌های حقوقی ثبت اصوات[۲۴۰](صوت، جمله آهنگین) به عنوان علامت تجاری امکان پذیر است مانند موسیقی یا صدای حیوانات مختلف.[۲۴۱]
امروزه قوانین مالکیت صنعتی اغلب کشورهای اتحادیه اروپا و ایالت متحده امریکا پذیرفته‌اند که علائم صوتی چون صداها، جملات آهنگین می‌توانند به مثابه یک علامت تجاری مورد حمایت قرار گیرند.

۶-علائم بویایی

در برخی از سیستم‌ها، عطر و بو نیز به عنوان علامت تجاری می‌تواند به ثبت برسد مانند عطر کاغذ دیواری‌های معطر یا قلم‌های معطر.[۲۴۲]
اغلب سیستم‌ها علائم قابل ثبت را به طور محدود تعیین کرده‌اند و تنها اجازه‌ی ثبت علائمی را می‌دهند که از نظر گرافیکی قابل طراحی و چاپ باشد و همچنین در مجلات قابل چاپ، که باعث آگاه سازی عموم می‌شوند.

۷-علائم سه بعدی

از دیگر انواع علائم تجارتی که تنها در برخی از کشورها قابلیت به ثبت رسیدن را دارند علائم سه بعدی[۲۴۳] است. مانند علامت سه بعدی مرسدس بنز. در این دسته برخی از کشورها متقاضیان را موظف کرده‌اند که علامت مورد نظر خود را به صورت دو بعدی ارائه دهند خواه به صورت طراحی علامت و خواه ارائه‌ عکس آن.[۲۴۴]

۸-کلمات و اصطلاحات خارجی

یکی دیگر از انواع علائم تجاری، استفاده از کلمات و اصطلاحات خارجی می‌باشد مانند استفاده از کلمات چینی در سوئیس یا هندی در امریکا و استعمال کلمات ژاپنی در خارج از ژاپن. اصولا” این نوع از کلمات به عنوان علامت تجاری قابل ثبت می‌باشند. اما طبق رویه برخی از کشورها مانند سوئیس، مسئول ثبت می‌تواند متقاضی را ملزم به ضمیمه نمودن ترجمه‌ی کلمات خارجی بنماید. همچنین در برخی دیگر از کشورها از جمله تایلند متقاضی ثبت موظف است تلفظ خارجی را به زبان محلی نیز درج نماید.[۲۴۵]
باید توجه داشت که حتی اگر ترجمه یا تلفظ واژه استعمال شده ذکر نشود، چنین علامتی برای مصرف کننده جنبه‌ی تصوری و تخیلی دارند. بنابراین تحت عنوان علامت تجاری قابل ثبت و حمایت می‌باشند. همچنان که قبلا” بیان شد قانون ثبت علائم و اختراعات ایران مصوب ۱۳۱۰ در مورد علائم قابل ثبت مقرر می‌دارد«علامت تجاری عبارت است از: هر قسم علامتی اعم از نقش، تصویر، رقم، حرف، عبارت، لفاف و غیر آن…»
همان‌طور که ملاحظه می‌شود در ماده فوق از علائم صوتی، بویایی و رنگ‌ها نامی برده نشده اما با تفسیر موسع ماده و با توجه به اصطلاح غیر آن که توسط قانونگذار در ماده ذکر شده این موارد را نیز می‌توان تحت عنوان علامت تجاری مورد حمایت قرار داد.

ب ) انواع علائم تجاری بر اساس ویژگی تمایز بخشی علائم

علائم تجاری را می‌توان همچنین بر اساس نقش اصلی که ایفاء می‌کند یعنی میزان تمایز‌بخشی علامت به پنج گروه تقسیم نمود. این طبقه‌بندی به ترتیب میزان وجود ویژگی تمایز‌بخشی در آن‌ها عبارتند از: ۱- علائم خیالی ۲- علائم دلبخواهی ۳- علائم دلالت کننده ۴- علائم توصیفی ۵- علائم نوعی

۱-علائم خیالی[۲۴۶]

این علائم تجاری، واژه‌هایی هستند که از ترکیب چند کلمه به وجود آمده‌اند یا واژه‌هایی هستند که توسط فرد ساخته شده است مثل کداک برای دوربین فیلم برداری که هیچ معنایی ندارد و در فرهنگ لغت چنین کلمه‌ای وجود ندارد.[۲۴۷]

۲-علائم دلبخواهی[۲۴۸]

این علائم معمولا”یک واژه رایج در زبان است که در مورد کالاها و خدماتی کاملا” متفاوت با معنی‌‌ای که دارند به کار برده می‌شوند مثل واژه‌ی اپل(سیب)که علامت تجاری است که برای کامپیوتر استفاده می‌شود. این واژه‌ها قبل از انتخابشان به عنوان علامت تجاری دارای معنی هستند اما به عنوان علامت تجاری در مورد کالاها یا خدمات غیر‌مرتبط با معنی‌اشان به کار می‌روند.

۳-علائم دلالت‌کننده[۲۴۹]

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...