تغییرمیزان سازی: کمترین تغییر و تبدیلات در روش های عملیاتی استاندارد؛ پذیرش تغییرات برنامه ریزی شده؛ و تغییرات تنها زمانی پذیرفته می شود که واپایش و ثبات سازمان افزایش یابد.اصول اخلاقیاصول اخلاقی بر مبنای وظیفه است؛ اصول اخلاقی یعنی اطاعت از قوانین و مقررات؛ اصول اخلاقی یعنی رعایت رسوم و سنت ها.الگوهای زمانامتیاز دادن به گذشته: به حداقل رساندن بلاتکلیفی با گردآوری، ذخیره و بازیابی اطلاعات و داده های گذشته؛ احترام به سنت ها و رسوم گذشتهخلاقیتخلاقان، مشکلات سخت را حل می‌کنند: مهارت انجام امور روتین و مشخص شده؛ استفاده از داده ها و اطلاعات موجودفناوریکاهش بلاتکلیفی: استفاده از فناوری در جهت کاهش بلاتکلیفی و راه حل مشکلات

ج) جهان بینی اجتماعی

جهان بینی اجتماعی به رهبرانی اشاره دارد که با تأکید بر رقابت گروهی، انعطاف پذیری، گفت وگو و ارزش‌های فرهنگی، سازمان خود را هدایت می‌کنند. لذا این نوع رهبری به منظور دستیابی به مطلوبیت های سازمان، بر ارزش‌های مشترک گروه، همکاری گروهی و ارتباطات تأکید دارد. رهبری در این جهان بینی، رهبری مشارکتی نامیده می شود. رهبران مشارکتی، افرادی آرام، صبور و با کمال هستند و به خاطر همکاری و مشارکت خود در قبال نسل آینده، به خود می بالند. رهبران مشارکتی فرهنگی را به وجودمی اورند که در آن گفتگوهای مبتنی بر ارزش های مشترک، یادگیریهای گروهی و مشارکت افراد افزایش می‌یابد.

چشم انداز رهبران مشارکتی: رهبران مشارکتی با تأکید بر رقابت درونی و انعطاف پذیری بر آن هستند که ارزش ها و فرهنگ مشترک افراد، روحیه همکاری و مشارکت بین آنان را تقویت کنند واز این طریق از به خطر افتادن نظام که موجب می شود افراد روحیه خود را از دست داده و بد گمان شوند جلوگیری کنند.رهبران مشارکتی سعی می‌کنند که شناخت ضرورت اجتماعات گروهی را که ریشه در ارزش های مشترک دارد و برای افراد نوعی احساس معناداری، هدفمندی و اعتماد را فراهم می آورد، تسهیل کنند. آنان از مطلوبیت های معنادار اساسی صحبت می‌کنند، آن هم زمانی که رهبران ارزش هایی مثل روراست بودن، خلوص و صمیمیت و تمایل به شرکت در گفتگوهای خالصانه را آشکار می‌سازند.

در این نظریه بر روی کیفیت زندگی، بیشتر از کمیت به عنوان موفقیت افراد تأکید می‌کنند. گفتگو جانشین بحث و کشمکش می شود و اعتقاد بر این است که اعتماد، مشارکت و گفتگو که اجزای تشکیل دهنده همکاری و مشارکت هستند باید بر کشمکش و درگیری چیره شوند. در این نظریه آزادی به معنادی عضویت در یک گروه است و رها کردن گروه نوعی بی وفایی و ضعیف النفس بودن تلقی می شود.

جدول ۲-۴ شاخص ها و مؤلفه‌ های جهان بینی اجتماعی

دیدگاه رهبری
شاخص ها
مؤلفه‌ ها

جهان بینی اجتماعی

نوع رهبری

رهبری مشارکتی: همکاری گروهی؛ انجام فعالیت ها به صورت مشارکتی و تیمی؛ رهبران حامی و هدایتگر امور زیردستان؛ توسعه شبکه های ارتباطی؛ استفاده از منابع انسانی و مالی در راستای تحقق افراد.

نوع عقلانیت

عقلانیت روانی – اجتماعی: تأکید بر همکلری بین افراد و مذاکره بین آن ها؛ تأکید بر ‌گروه‌های اجتماعی.

واکنش در برابر بحران

واکنش اجتماعی در برابر بحران: ارائه دلایل قوی برای عقاید خود؛ پشتیبانی رهبران از زیردستان؛ توافق و حفظ الگوهای ارزشی و فرهنگی مشترک.

تغییر

توافق: پذیرش تغییر به عنوان انطباق جامعه با محرکات و موضوعات جدید؛ هماهنگی نظام با تغییرات محیطی؛ پذیش تغییر به عنوان یک فرایند یادگیری تنظیم شده.

اصول اخلاقی

اصول اخلاقی بر مبنای قرار داد اجتماعی: محترم شمرده شدن سخنان یکدیگر در بین اعضا؛ پاداش دادن به صداقت و درستکاری.

الگوهای زمان

استنتاج کردن از آینده: پرورش یادگیری و تطابق سازمان با جامعه از طریق تسهیل فرهنگ ارزش های مشترک؛ توجه به گذشته و حال و وفق دادن به موقع سازمان به آینده.

خلاقیت

خلاقان دیگران را برای مقاصد مهم بیدار می‌کنند: خودآگاهی؛ کمک کردن به ایجاد آگاهی در دیگران؛ دستیابی به تعادل.

فناوری

اختیار دادن به اعضا: فناوری با فراهم نمودن گفتگوهای حقیقی و غلبه بر موانع برای ایجاد ارتباطات مؤثر، به اعضاء جامعه اختیار می‌دهد؛ فناوری عمدتاً با هدف ایجاد شایستگی و قابلیت به کارگیری مورد استفاده قرار می‌گیرد.

د) جهان بینی شبکه ای

رهبرانی که دارای دیدگاه جهان بینی شبکه ای هستند، با بهره گرفتن از فناوری، ابداع، نوآری و ابتکار عمل، سازمان خود را هدایت می‌کنند. ‌بنابرین‏ این نوع رهبری دستیابی به مطلوبیت های سازمان را در گرو همراه بودن با تغییرات، محور قرار دادن دانش، شهرت و اعتبار اعضا سازمان می‌داند و به رهبری دانش مشهور گشته است. رهبران دانش، افرادی که پایبند سنت ها و قوانین گذشته هستند را افرادی قلمداد می‌کنند که قادر به ادامه کار در عصر تحولات، ‌تکنولوژی و اطلاعات نیستند. حال این افراد چه ثروتمند باشند یا فقیر، جهان اولی باشند یا جهان سومی، در هر حال آن ها مخالف تکنولوژی و پیشرفت هستند. ازدیدگاه رهبران دانش این افراد از جهانی سازی دست می کشند و در برابر تجربیات اساسی که منجر به ایجاد راهی به سمت دنیایی تازه و نو می شود، مقاومت می‌کنند.

چشم انداز رهبران دانش: رهبران دانش با تأکید بر انعطاف پذیری و رقابت بیرونی بر آن هستند که از افراد خلاق و ایده های برتر حمایت کنند، چون هنگامی که شبکه های خلاق از قوه خلاقیت خود محروم می‌شوند، جامعه نیروی پویای ایجاد تجربه و تغییر را از دست می‌دهد؛ به عبارت دیگر رهبران دانش باعث بروز ایده های جدید و نوآوری می‌شوند. در رویکرد رهبری دانش، تلاش بر این است که بهترین اذهان را گرد هم آورند و با ایجاد اتحاد و پیوستگی دست به ابداع و نوآوری های اساسی بزند. پیروان، رهبران را به عنوان یک کاشف می دانند که تمایل به درگیری در کارهای سخت و دشوار دارند که انجام آن ها مستلزم به کارگیری ذهن خلاق، تخیل و تیز هوشی و فراست است. این رهبران به سمت ناشناخته ها پیش می‌روند و به شیوه های عقلانی دست به اکتشاف می‌زنند. در جهان بینی شبکه ای سعی بر این است که استعدادهای افراد شکوفا شود و امکان یادگیری در راستای ایجاد تغییرات جدید وجود دارد و رهبر دانش، به عنوان یک قهرمان جهان بینی شبکه ای، در پی آن است که با بهره گرفتن از خلاقیت های کاربردی، ابتکارات مهم و اساسی، ایده های نو وفناوری های جدید، دنیا را به مکان بهتری تبدیل کند ( جعفری، ۱۳۹۱؛ ترک زاده و جعفری، ۱۳۹۲، ۱۳۹۳).

جدول ۲-۵ شاخص ها و مؤلفه‌ های جهان بینی شبکه ای

دیدگاه رهبری
شاخص ها
مؤلفه‌ ها

جهان بینی شبکه ای

سبک رهبری

رهبری دانش: احتساب رهبران به عنوان افرادی مبتکر و هادی جهت تولید دانش؛ تأکید بر روی توانمند سازی زیر دستان؛ تأکید بر روی ارتباطات نزدیک.

نوع عقلانیت

عقلانیت اکتشافی: تأکید بر وحدت و پیوستگی بین افراد؛ تأکید بر نواوری ‌و ابتکار.