منابع پایان نامه در مورد اهمّیّت بازتاب قَداسَت فال ... - منابع مورد نیاز برای پایان نامه : دانلود پژوهش های پیشین |
ا
ش
موقع و کیفیت فال
«بهترین موقع برای فال گرفتن از دیوان حافظ ، به عقیدۀ همۀ ایرانیان شب یلداست، که شعرا چون گیسوی معشوقش دراز خواندهاند. در این شب میوههای سرد و گرانبها وکمیاب را مانند خربزه و هندوانه حاضر سازند. وبرخوان پاکیزه نهند و اهل خانه، گرد یکدیگر، به دور منقل آتش و یا کرسی جمع آیند و بزرگ خانواده، یا باسواد ترین آنها،کتاب حافظ را بدست گیرد؛ به ترتیب هر یک درقلب نیّتی کنند وکتابدار، دیوان رادر دست چپ گرفته سورۀ فاتحه الکتاب را میخواند و یا چنین میگوید: «ای خواجۀ شیرازی» تو حلّال هر مشکل و رازی، ترا به شاخ نبات سوگند میدهم که حقیقت را بیان فرما.» آنگاه با چهار انگشت دست راست ( به جز شست ) صفحه ای از کتاب را میگشاید، غزل ابتدای صفحه دست راست حاوی جواب منظوراست و این از همان جا، قاری به صوت بلند غزل را خواهد خواند و یا آن که آغاز غزل در صفحۀ پیشین، (سمت چپ ) است در این صورت به آن صفحه، رجوع نماید و از مطلع غزل بخواند و اگر جواب از آن غزل کاملاً مفهوم نشد به سر سطر اول غزل بعدی رجوع کنند وآن سطر را مؤید کشف مطلب و جواب منظوردانند. خوانندۀ دیوان اغلب به توجیه و تطبیق غزل نیز می پردازد تا تاثیرآن را در ذهن شنوندگان بیشتر نماید.»(همان ۶۹۶)
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
همچنین، «فالحافظگرفتن، درشبنشینیهایزمستان و مناسبتهایی چونچهارشنبۀ آخرماه صفر، چهارشنبه سوری، شب سیزده صفر، بعداز ظهر سیزده بدر، تیر ماه سیزه شو. (تیرگاندر مازندران) نیز از باورهای همگانی است. …ودر شب یلدا، گویا بیشتر وصف الحال است.»( روح الامینی ، ۱۳۷۶ :۹۵)
در میان ایام هفته نیز، نزد اهالی شیراز معمول بوده است که عصرهای چهارشنبه، به آرامگاه حافظ رفته با دیوان خطی خواجه ( وقف کریمخان زند)که بر سر قبر او بوده فال میگرفتند.( معین، ۶۹۷)
سایر فال های عامیانهایی که متداول است :
فال شمع:درفال شمع، پس از نیّت، فال بین شمع روشن راروی یک کاسه آب بصورت دَوَرانی میچرخاند. وازاشکال درست شدۀ اشک شمع برروی کاسۀآب، فال را باز گو مینماید.
فالچای:در فال چای، فال بین، فنجان چای رابرای نوشیدن به شخص میدهد. او پس ازنیّت و نوشیدن چای از اشکال بدست آمده از تفالۀچای درکف فنجان فال مورد نظر شخص رااعلام می کند .
فالگوش و چشم: که این فال توسط یک کودک نابالغ زده می شود اگر به نا گاه از کودک سوال شود، گوش یا چشم، با شنیدن گوش توسط کودک یعنی، سفرکرده می آید وباید گوش به زنگ ماند واگر بگوید چشم، باید چشم به راه ومنتظر بماند .
فال مو: درقدیم معتقد بودند؛ که دیدن فرد موقرمز اول صبح، نشانۀ بدیومی است. ویک دفعه فرد موقرمز را ببیند، حتماً آن روز، روز خوبی برای شما نخواهد بود. چنان که درغرب گیلان هنوز هم مرسوم است.
فال دیدار: اگر درمسیر جنگل، شغال یا روباهی راببیند؛ روز خوش یُمنی برای صاحب فال واگر در مسیرراه، خوک یا گراز ببیند.گره ومشکل در کار ایجاد می شود.
فال ظرف: این فال معمولاًبه صورت ناخودآگاه با ردیف شدن ظروف درکنارهم زده می شود. اگر بشقاب، یا استکان وفنجان بصورت زوج ردیف شوند؛ میهمان نخواهد آمد واگر به صورت فردردیف شده باشند؛ نوید آمدن میهمان رامیدهد.
فال باران: این تفأل در شب زده می شود. اگر شغال درشب زوزه بکشد و جواب زوزه شغال توسط سگ پاسخ داده شود. برای فردای آن روز، بارش باران پیش بینی می شود واگر سگ پاسخ ندهد و هوا، بارانی نخواهد بود .
فال چای: اگر تکّهای از تفالۀ چای در روی فنجان پراز چای سرگردان باشد. نشانهی آمدن میهمان است. حال اگر تُفاله سفت باشد، میهمان مرد و اگر تُفاله نرم باشد، میهمان زن است.
همچنین، بسیاری ازفالهای مختلف دیگر است. مانند: فالکوزه، فال چوب، فال پوست هندوانه و…
۲ – ۴- طالع
واژۀ طالع دومین معنای واژۀ«فال» در فرهنگ لغت است، «درلغت نامه دهخدابه معانی صعود کننده، طلوع کننده، بخت، اقبال، شانس، پیشانی و اخترآمده است. «در اصطلاح احکامیان جزوی از منطقه البروج که براُفق شرقی است، حین ولادت مولود یا سوال سائل. برجی که هنگام ولادت یا وقت سوال چیزی ازاُفق شرقی نمودار باشد، و اثر هرطالع از بروج دوازده گانه در نحوست و سعادت علیحدهاست ( غیاث الغات).» (دهخدا، ذیل واژۀ طالع )
۲-۴-۱- پیشینۀ طالع بینی
پیدایش طالع بینی بیشتر مدیون بابلیها (یا کلدانیها ) است. که چون اقوامی بوده اند صحرا گرد و در هوائی صاف می زیستند که منظرۀ بدون حائلی از آسمان رادر اختیار شان میگذاشت، به این عقیده روی آوردند، که انرژی خدائی در حرکت اجسام آسمانی تجلّی می کند. رسالههای تاریخ سپس این طورادامه می دهند، که چگونه این عقیده با اضافه کردن فالهای نیک وبد و فالبینی گسترش یافت؟ تا جاییکه سیّارات با وجوه مختلف زندگی، مرتبط شدند. سپس این آئین به یونانیها، رومیها و عربها منتقل شد، تا اینکه در قرون وسطی، به سرحد شکوفائی خود رسید. با توجّه به این توضیحات، بسیاری هم نظر منتقدانه با این موضوع دارند. و طالع بینی را مدیون مصریها وحتی عدّهای هم ریشه های طالع بینی را تا عصر یخبندان میرسانند. (واتسون، ۱۳۶۹: ۸۰- ۸۱)
چنانکه فردوسی در شاهنامه آورده است :
نــوشته بیــــاورد و بنهــاد پیش همــان اختر و طــالع و فـــال خویش
( فردوسی،۱۳۷۸ ،ج ۶: ۲۹۲ )
حافظ دربیت :
اشک من رنگ شفق یافت زبی مهری یار طالع بی شفقت بین که درین کارچه کرد
(حافظ،۱۳۸۴: ۱۰۹)
این عقیده وباور، درسایر ادیان هم پُررنگ بوده است. برای نمونه :
«در داستان «چهارمنظره» که در روایات بودائی ( مخصوصا در کتاب حکایات جاتاکا ) نقل شده است: زایچه نویسان و طالع بینان به پدر«گوتاما»(بودا) در هنگام تولّد اوگفته بودند،که فرزندش درجوانی ازخانه فرارخواهد کرد، و راهبی بیابانگرد و بیخانمان خواهد شد. ولی اگر اورا بدرستی پاسبانیکنند، و از وی نگاهداری نمایند، هر آینه شاهنشاه عالم ( هندوستان) خواهد گردید.» (جان ناس، ۱۳۵۴: ۱۲۳)
همچنین، «سوماچین، مورخ معروف قرن دوم قبل ازمیلاد درتاریخ خود، چنین نوشته است که دردین تائوئیزم؛ فالگیری بنام لی- شو- چین، خاقان را تشویق کرد که درکنارکورۀ کیمیاگری، رفتـــه بمـــدد ارواح
علوی و بفیض ایشان عمل تبدیل شنجرف را بطلا بیاموزد و از زرناب که ازین عمل بدست می آید ظروفی مخصوص ساخته در آنها بخورد و بیاشامد تا عمر و زندگانی نصیب او شود. همچنین آن مرد فالگیر از خاقان خواست که؛ اگر به کوه« تای – شان ) سفر کند و اعمال و تشریفاتی را به یاد سلطان علوی آسمانها انجام دهد، بکلی از پنجۀ مرگ، خلاص یافته و حیات ابدی بدست خواهد آورد و در نتیجه با انجام این اعمال خاقان هوانگ تی عمر جاوید یافت.» (جان ناس ، ۱۳۵۴: ۲۳۸)
۲-۴-۲- انواع طالع بینی
طالع بینی به اشکال مختلف انجام می شود. ازجمله: طالع بینیهای خورشیدی، چینی، هندی، مصری و مدرن، که شیوه کاربرد دونوع از پرکاربردترین نوع طالع بینی شرح داده می شود:
۲-۴-۲-۱- طالع بینی خورشیدی
طالب استفاده، باید سال تولد خود را درجدول پیدا کند و ملاحظه کند که نام کدام یک از اسامی دوازده گانه حیوانات برآن سال نامگذاری شده و پس از معلوم شدن نام، سال تولد، سال مزبور را بیابد وسپس به ماه تولّد خود درآن سال نگاه کند، و طالع ماه تولّد خود را بخوانند.( عمادی وصبح روان،۱۳۷۹: ۵)
۲-۴-۲-۲- طالع بینی چینی
پیشگویی، در چین برخلاف ایران، هند و جهان غرب که با گردش خورشید انجام میگیرد درطالع بینی چینی براساس گردش ماه صورت می گیرد. و سال چینی برهمین مدارماه گردش می کند. چینی ها، اعتقاد دارند که هرسال، وقایعی که درآن سال رخ می دهد؛ و افرادی که درآن سال به دنیا میآیند؛ تحت تاثیر حیوانی است، که برآن سال حکومت می کند. و طالع بینی چینی بر تاثیرات سالیانه است. چرا اینکه این دوازده حیوان، برای تنظیم سرنوشت زمین و انسان انتخاب شده اند. و به « افسانۀ بودا »که در بین مردم رایج است؛ بر میگردد. آنها میگویند؛ روزی بودا در شروع سال نو، تمام حیوانات را دعوتکرد. از بین تمام حیوانات تنها دوازده حیوان به دعوت او پاسخ گفتند. و به ملاقاتش آمدند. بودا نیز مقدّرکرد که سرنوشت جهان به دست این دوازده حیوان باشد.که یکی پس از دیگری هر ساله ظاهر می شوند؛ که به ترتیب: موش، گاو، ببر (پلنگ)، گربه، (خرگوش) اژدها (نهنگ)، مار، اسب، بز، (گوسفند) میمون، خروس،(مرغ و جوجه) سگ و خوک است. این گردش از زمان بودا، تاکنون همچنان ادامه داشته است. ( دلسول، بی تا: ۴-۶)
در «افسانه سنوسرت» از پیشگوییهایی که بوسیله آتورتیس، دخترسنوسرت، انجام گرفته، سخن رفته است. او از روی قربانی و بوسیله علم نجوم پیشگویی کرد که پدرش به آسانی برتمام دنیا غلیه خواهدیافت. وپدرآتورتیس با سربازان سواره و پیاده به تسخیر جهان برخاست و به پیروزی شگرف دست یافت.
در اواخر قرن سوم پیشگوییهایی، خاصه در بارۀ سقوط و برافتادن اسکندریه و دولت منفور مقدونی، انجام می شد. و« افسانه سنوسرت» دست کم این پیشگوییها را تأیید میکرد وگمان میرود که این پیشگوییها سخت موثر واقع شده باشند. (ک. ادی، ۱۳۷۴: ۴۷۱)
۲-۴-۳- تاثیر صورفلکی وبروج بر سرنوشت
پیشینیان، دخالت ستارگان وآبای علوی (پدران برین) را بر سرنوشت انسان وارد میدانستند. طالع بینی میگوید؛ که اشخاص، رویدادها، و افکار همه در موقع پیدایش، از شرایط حکمفرمای کیهانی اثر پذیرفته اند. (واتسون، ۱۳۶۹: ۷۴)
به همین منظور، برخی از این شاعران براین باورند، که هرگونه پیروزی وکامیابی یا به عکس شکست و نافرجامی از سوی افلاک هفتگانه است. برای هرکدام از آنها ویژگی یا کاری رامنظور نموده اند. و بازتاب تاثیرات ستارگان بر سرنوشت آدمی حتی در اشعارشان مشهود است.
عطاردیا تیر، دبیر فلک
زهره ناهید، خنیاگر فلک
زحل و مریخ جنگاوران فلک و نحس مطلق هستند.
فرم در حال بارگذاری ...
[چهارشنبه 1401-04-15] [ 08:12:00 ق.ظ ]
|