شکل3-2 طراحی فرایند انتخاب پروژه با توجه به سطوح مختلف ریسک (کوپر و همکاران، 2005)
در رویکرد ارائه شده توسط کوپر، ابتدا پروژه هاي سازمان بر اساس شدت ریسک به سه دسته استراتژیک مطابق زير تقسیم بندي مي شود:
1) پروژه­ های محصول جدید
2) پروژه­ های سکو(تغییر در مزیت رقابتی)
3) درگر موارد شامل: توسعه­ها، تغییرات، بهبود، تثبیت، کاهش هزینه(بر مبنای نیازهای مشتری)
سپس پروژه های داخل هر دسته به وسیله معیارهایی رتبه بندی می شوند. برای هر یک از سه سطح تعریف شده مراحل انتخاب پروژه ها و غربال کردن با سطح دیگر تفاوت دارد.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

1) پروژه های دسته اول بر اساس نیاز مشتری بوده و 2 مرحله برای غربال کردن وجود دارد.
دو مرحله غربال کردن شامل :
غربال اولیه- تصمیم گیری در مورد کسب و کار
2)برای پروژه هایی که از نظر ریسک و شدنی بودن در وضعیت متوسط هستند 3 مرحله برای غربال کردن وجود دارد.
سه مرحله غربال شامل:
غربال اولیه- تصمیم گیری در مورد کسب و کار-تصمیم گیری برای اجرا
3)برای پروژه های پر ریسک و بزرگ به دلیل اهمیت بالاتر 5 مرحله برای غربال کردن وجود دارد.
پنج مرحله غربال شامل:
غربال اولیه- غربال ثانویه- تصمیم گیری در مورد کسب و کار- بازنگری توسعه- اجرا
با توجه به تقسيم بندي انجام شده براي پروژه هاي متفاوت (نياز مشتري، كم ريسك و پر ريسك) و سطوح بررسي براي هريك فرآيند از انعطاف لازم برخوردار است(کوپر و همکاران، 2005).
در سال هاي اخير مطالب و مقاله های زیادی در راستای تکمیل چارچوب هاي تصمیم گیری برای انتخاب پروژه و سبد پروژه منتشر شده است ولی بیشتر بحث مطرح شده در مورد انتخاب ابزار و معیار مناسب برای استفاده در مراحل مختلف فرایند، بوده است.
در فرايند مديريت بهينه پروژه ها اگرچه در مقاله هاي فعلي مسئله استراتژي سازمان، شاخصهاي مالي و اقتصادي و تصميم كميته هاي تخصصي براي ارزيابي پورتفولیو پروژه ها آورده شده است ليكن تشكيل يك مدل جامع برای انتخاب پروژه های سرمايه گذاري همگن سازمان و یا به عبارتی مدلی برای انتخاب پروژه هایی از یک نوع سرمایه گذاری و کسب و کار با تشریح مراحل و گام هاي آن به صورت جزئي مشاهده نشده و از طرفی، مطالعات مزبور كمتر بر روي نحوه اجراي عملي چارچوب هاي پيشنهادي تمركز كرده اند.
3-2 معیارها^[21] و ابزارها^[22]
تغييرات مداوم در تكنولوژي و بازار، كه به دليل نياز روز افزون مشتريان است شركت ها را مجبور مي كند تا نسبت به نوآوري و حصول نتايج بهتر، تلاش كنند. در اين ارتباط، پروژه ها براي ايجاد ارزش اقتصادي و مزيت رقابتي ضروري هستند. به هر حال، پروژه هاي موجود مجبور هستند براي منابع كمياب رقابت كنند، زيرا معمولا منابع كافي براي تامين منابع مالي همه سرمايه گذاري هاي پيشنهاد شده، وجود ندارد. بنابراين، انتخاب پروژه ها براي اجرا امري حياتي بوده و تعيين اولويت ها از اهميت خاصي برخوردار است. به منظور اطمينان از حداكثر بازدهي براي يك مجموعه از پروژه هاي انتخابي، فرايند انتخاب بايستي از معيارهاي ثابت و مرتبط با استراتژي هاي كسب و كار سازمان استفاده كند (آرچر و قاسم زاده، 2007؛ مئاده و پرسلی، 2002)^[23]. از آنجايي كه اين مطلب، يك مسئله تصميم گيري استراتژيك است فرايند انتخاب و اولويت دهي پروژه پيچيده و چند هدفه است که گاهي در اهداف نیز تضاد و دوگانگی دیده می شود. به علاوه اطلاعات در دسترس براي تصميم گيرندگان^[24](DMs) عموما كامل نيست بنابراين عدم قطعيت به فرايند تصميم گيری اضافه مي شود. طبق گرود^[25] (2004) و هوبارد^[26] (2007)، عدم قطعيت موجود در اين فرايند، فرصت هايي براي منفعت و زيان ايجاد مي كند.
4-2 روش های انتخاب و اولویت بندی پروژه­ ها طبق تحقیقات آرچر و قاسم زاده:
همان طور که عنوان شد انتخاب پورتفولیویی از پروژه ها برای بسیاری از سازمانها یک مقوله مهم به حساب می آید و ابزارها برای انتخاب و مدیریت پروژه ها، یک نیازی است که به صورت گسترده برای سازمان های سرمایه گذار مورد توجه قرار گرفته است. این ابزارها همچنین در بخش عمومی، دولتی، پزشکی و بخش نظامی مورد استفاده قرار می گیرند.این چنین تنوع کاربرد، متد های گوناگونی ایجاد نموده است. در این بخش نمونه های مهم از این متدها را مورد بررسی قرار داده و سعی در ارائه رویکردی می نمائیم که از نقاط قوت متدهای موجود برای توسعه یک استراتژی یکپارچه برای استفاده مدیران در شرایط تصمیم گیری های حساس در ارتباط با انتخاب برترین پروژه ها استفاده کند.
در ادامه ادبیات موجود به صورت مختصر مرور می گردد. برخی از مهمترین مدل های رایج مورد استفاده برای ارزیابی و انتخاب پروژه به صورت مختصر مورد بحث قرار می گیرد و مزیت ها و معایب و محدودیت های هر متد مورد بحث واقع می شود. در ادامه یک رویکرد منطقی که بهترین جنبه های هر متد را به نحوی که به انتخاب متدولوژی کمک می کند اشاره خواهد شد. یک رویکرد یکپارچه به تصمیم گیرندگان کمک خواهد کرد تا بر اساس هر دو معیار کمی و کیفی تصمیم بگیرند در حالی که محدودیت منابع و وابستگی های پروژه ها می تواند به صورت اتوماتیک از طریق یک سیستم پشتیبان از تصمیم در طی فرایند انتخاب، مدیریت و نمایش داده شود (آرچر و قاسم زاده، 1996).
مقالات و کتاب های بیشماری در مورد ارزیابی و انتخاب پروژه منتشر شده است که در مورد بیش از 100 تکنیک مختلف بحث کرده اند (کوپر، 1993). تلاش های صورت گرفته در مورد طبقه بندی این تکنیک ها موفقیت کمی داشته است. اما این امکان وجود دارد که بتوان این تکنیک ها را در دو دسته اصلی طبقه بندی نمود: تکنیک های اندازه گیری منفعت و تکنیک های انتخاب پروژه و تخصیص منابع (بیکر و فریلند، 1975)^[27]. برخی از تکنیک هایی که در اینجا اشاره می شود به هر دو دسته تعلق دارند لیکن دسته اول بیشتر بر ارزیابی پروژه های انفرادی ( بر اساس اصول اقتصادی یا غیره) تاکید می کنند در حالی که دسته دوم بیشتر به توسعه پورتفولیو از پروژه ها بر اساس ارزیابی های صورت گرفته بر روی پروژه ها تاکید می کند.
جدولی که در ادامه می آید این تکنیک های مختلف را در خود جای داده است. ستون اول این جدول بعضی از تکنیک های انتخاب پورتفولیو را نشان می دهد. و ستون دوم نشان می دهد که این تکنیک ها از نظر پایه تئوری قوی هستند. ستون های سوم تا یازدهم مشخصه های تکنیک های مختلف را نشان می دهد. ستون های دوازدهم تا هفدهم مشخصه های پشتیبان از تصمیم هستند که تکنیک ها ممکن است برای تصمیم گیرندگان فراهم سازد. بهترین حالت از بین همه حالات این است که یک تکنیک انتخاب پروژه خوب بایستی همه مشخصه های پروژه و جنبه های کمی و کیفی را در نظر گیرد و پشتیبانی از تصمیم را برای همه مشخصه های تکنیک ها فراهم آورد. در ادامه ستون های جدول برای فهم بیشتر تشریح می شود.

جدول1-2 مقایسه بین متدهای انتخاب پروژه (آرچر و قاسم زاده، 1996)

Support characteristic

Project/Portfolio characteristic

Theoretical
Base

Method

Strategic consideration

Group support

Overall perspective

User-friendly interface

Portfolio balancing

Sensitivity analysis

Parameter estimate uncertainty

Project Risk

Projects phases

Number of projects

Qualitative attributes