مردم چین با درمان سردرد آشنا بودند. پزشکان چینی برای درمان سردرد، طب سوزنی و داغ کردن را توصیه کرده اند. در آثاربقراط(۳۷۷-۴۵۰ ق م) که حدود ۲۴۰۰ سال پیش نوشته شده، به مطالبی در مورد بیماران مبتلا به سردرد بر می خوریم. سقراط(۳۹۹-۴۵۰ ق.م)،فیلسوف یونانی و شاگردش افلاطون(۳۴۸-۴۲۸ ق.م) به ارتباط بین کشش یا تحریک ماهیچه ای و سردرد پی بردند.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

پیشرفت بعدی در مطالعه سردرد، نتیجه کار پزشکان سرزمین های خلافت اسلامی، ایرانیان و دانشمندان مسلمان به ویژه ابونصر فارابی(۹۵۰-۸۷۰)،ابوریحان بیرونی(۱۰۴۸-۹۷۳) وابوعلی سینا(۱۰۳۷-۹۸۰) می باشد. ابوعلی سینا در دایره المعارف معروف خود “قانون” به شرح چندین سردرد از جمله میگرن پرداخته است(قهفرخی،۱۳۹۱).
هم چنین امروزه سردردها ، یکی از هدف های تحقیقات پزشکی به شمار می روند . تخمین زده می شود که شش نفر از صد نفر به میگرن ها،که نوعی از سردردهای مزمن محسوب می شوند، مبتلا هستند و معمولا” خانم ها بیشتر به میگرن مبتلا می شوند .
سردرد یکی از شایع ترین مشکلات روزمره بشر است به گونه ای که در بسیاری از مواقع افراد را مجبور می کند تا در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنند .کمتر کسی است که سردرد راتجربه نکرده باشد،۹۰ درصد افراد حداقل یک بار درسال دچار سردرد می شوند(هاریسون^[۱]،۱۳۹۰).
علل سر درد بی شمار و معمولا” خوش خیم هستند و سالانه در سراسر جهان حداقل ۴٠ درصد افرادرا به راحتی برای یک مرتبه هم که شده گرفتار می نماید.این شیوع برای جمعیت شهری یا روستایی تفاوت چندانی را نشان نمی دهد(هونکاسالو وکاپریو^[۲]،۱۹۹۵؛راسکی^[۳]،هیداچی^[۴]،رولند^[۵]،۲۰۰۰).
میگرن بیشترین نوع سر درد در همه جوامع بشری از جمله ایران است، بطوری که ۱۵-۱۲ درصد مردم جهان از آن رنج می برند و یکی از شایع ترین علل مراجعه بیماران به مطب های تخصصی اعصاب را تشکیل می دهند.
میگرن سردردی است دوره ای با زمینه ارثی و خانوادگی که از هنگام کودکی نوجوانی و یا اوایل میانسالی آغاز می شود.میزان درد از خفیف تا شدید بوده ممکن است با یکی یا همه نشانه هایی مانند گریز از روشنایی و صدا احساس ضربان در سر تهوع و استفراغ همراه باشد.این نوع درد با فعالیت تشدید می گردد و با افزایش سن دفعات پیدایش و شدت آن کاهش می یابد.
میگرن هزینه‌های پزشکی زیادی را به خود اختصاص داده درحالیکه این هزینه‌ها سود چندانی نداشته‌اند. براورد شده است که میگرن یکی از پرهزینه ترین اختلالات عصب شناختی در جامعه اروپا است که سالانه بیش از ۲۷ میلیارد پوند هزینه داشته است)استونر واندری^[۶]،۲۰۰۸).
علل مختلفی را برای میگرن عنوان کرده اند.ازجمله زمینه های خانوادگی مانند تاثیرات ژنتیکی و مسایل فیزیولوژیکی مانند؛ تنگی عروق،وعوامل محیطی و مسایل روانی مانند استرس ها واضطراب و افسردگی که هرکدام از آنها میتواند تاثیرات فراوانی بر شروع،سیر وپیشرفت بیماری داشته باشند.
بررسی های زیادی نشان می دهند که فشار روانی ،نگرانی ارزیابی و واکنش دربرابرتغییرات کوچک از عوامل مهم سردرد میگرن هستند(سواری،۱۳۹۱).
اضطراب ،افسردگی،کمال گرایی،جاه طلبی، نظم ودقت افراطی در فعالیت های روزمره وحساسیت افراطی به نحوه امور زندگی، ازجمله ویژگی های افراد میگرنی است (کاپلان وسادوک^[۷]،۱۳۹۱).
از سویی دیگر هیجان ها و نحوه تفکر وشناخت فرد بر ایجاد استرس ها واضطراب و… تاثیر گذاشته وآنها نیز به نوبه خود در ایجاد تنش های میگرنی نقش موثری را ایجاد می کنند.از این رو هیجان ها به عنوان یکی از زیربناهای نحوه تعامل ما با زندگی روزمره ودر ادامه زمینه ساز بیماری های افسردگی و اضطراب عمل می کنند. به همین دلیل می توان هیجان را به دامنه ی وسیعی از پاسخها اطلاق کرد. برای مثال، ناراحت شدن از دست استاد، کلافگی ناشی از ترافیک، لذت بردن از قدم زدن در پارک، ترس از یک نمره بد، احساس گناه به خاطر عمل نکردن به گفته های والدین و… را میتوان به عنوان هیجان درنظر گرفت. این هیجانات در چندین بعد، ابعادی چون شدت، مدت و جهت، قابل بررسی هستند(گراس وتامسون^[۸]،۲۰۰۷).
حال باتوجه به اهمیت هیجان ها وتاثیر آنها بر مشکلات روانی، رابرت لیهی اقدام به ساختن مدل طرحواره ای خود کرد.
لیهی برمبنای مفهوم پردازش هیجانی و با الهام گرفتن از مدل فراشناختی هیجانات، مدل طرحوارههای هیجانی خود را در سال۲۰۰۲ارائه کرده است. مدل طرحواره های هیجانی بیانگر این مهم است که ممکن است افراد در چگونگی مفهوم پردازی هیجاناتشان با یکدیگر متفاوت باشند و یا به عبارتی بهتر، افراد طرحوارههای متفاوتی در موردهیجاناتشان دارند وباتوجه به طرحواره های موجود به روش های متفاوت با دنیای بیرون تعامل می کنند وبه طبع آن رفتارهای متفاوتی ظاهر می شود.
ازسوی دیگر خطاهای شناختی^[۹] یعنی تفکر به شیوه جزمی و توام با افکار غلط و غیر عقلانی که نتیجه آن اضطراب و افسردگی و مشکل در روابط بین فردی است نیز باعث تغییر در احساسات فرد شده وباعث ایجاد زمینه های تنشی می شود.این خطاها توسط آلبرت الیس شناسایی شدند که در آن علل مشکلات روانی را وجود نوعی از این خطاها می دانند.خطاهایی که باعث ایجاد انحراف در فکر فرد شده وبر زندگی روزمزه او تاثیر می گذارد(الیس^[۱۰]،به نقل ازلیهی^[۱۱]،۱۳۹۰).
حال با توجه به ارتباط بین متغیر های بالا،واینکه هیجان ها وتحریف های شناختی بربیماری میگرن تاثیر می گذارند پژوهشگردر این تحقیق درصدد برآمد تابه بررسی مقایسه ای طرحواره های هیجانی وتحریف های شناختی در افراد مبتلا به میگرن با افراد سالم بپردازد.
۱- ۲.بیان مساله
سردرد یکی از شایع ترین شکایاتی است که پزشکان با آن روبرو می شوند.سالانه حدود ۲۴۰ میلیون نفر در سراسر جهان از ۴/۱ میلیارد حمله سردرد رنج می برند. از این رو، سردرد هدف بزرگی برای مداخلات بهداشت عمومی به شمار می رود. گرچه سردرد دارای اشکال بسیار متنوعی است، اما دو نوع اصلی آن در طب سرپایی، شامل سردردهای میگرنی و سردردهای تنشی می باشند. سردردهای تنشی شایع ترین نوع سردرد هستند. سردردهای میگرنی با وجود شیوع کمتر نسبت به سردردهای تنشی، دارای شدت بیشتر و قدرت ناتوان کنندگی بالاتری می باشند. میگرن بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت ، رتبه نوزدهم در بین همه اختلالات ایجاد کننده ناتوانی به خود اختصاص داده است)آیت الهی و چراغیان، ۱۳۸۴).
سردرد میگرنی (عروقی) یک اختلال حمله ای است که وجه مشخصه آن سردردهای راجعه ویک طرفه ای است که با یا بدون اختلالات گوارشی وبینایی مربوطه(مثل استفراغ،تهوع وترس ازنور) بروز میکنند (هاریسون،۱۳۹۰). به سخن دیگر، میگرن سردردی است عود کننده، خوش خیم، معمولاً یک طرفه، دارای فواصل حملات بدون درد، به مدت۷۲ -۴ ساعت طول می کشد وبا محرک های کلیشه ای ایجاد می شود.این سردردها، احتمالا براثراختلال کارکردی درگردش خون جمجمه ای پدید می آیند (کاپلان وسادوک،۱۳۹۱).
میگرن ممکن است باعلایم عصبی، بخصوص حسی(علی الخصوص بینایی)، به صورت پیش قراول سردرد، یا بدون علایم همراه، یا به صورت او را مشاهده شود(میرزایی،۱۳۸۱). این سردرد شایع توسط بیماران تحت عنوان تنشی یا فشاری توصیف می شود.
انجمن بین المللی سردرد(HIS) ^[۱۲]برای تشخیص این میگرن کراکترهای زیر را قرار داده است. بدین ترتیب که حداقل پنج حمله ازحملات سردرد خصوصیات زیر را داشته باشند.
۱-طول مدت حمله۴ الی۷۲ ساعت،که دربچه ها ممکن است زمان کمتر باشد.
۲-الف)یکطرفه باشد.
ب)ضربان دار باشد
۳-ازلحاظ شدت، متوسط که با فعالیت روزمره وپیاده روی تشدید می شود.
۴-همراه با حالت تهوع، استفراغ، یا ترس از نور و صدا باشد
شیوع میگرن درخانم ها به مراتب بیشتر واستعداد فامیلی در پیدایش آن نقش دارد. از هرسنی نیز می تواند شروع گردد (آدامس^[۱۳]،۲۰۱۱). هیچ محدودیت اجتماعی،اقتصادی، یا نژادی برای آن وجود ندارد.
درمباحث روانپزشکی درمورد میگرن عنوان شده است که شخصیت های وسواسی که بیش ازحد کنترل کننده و کمال گرا هستند،افرادی که خشم خود را کنترل می کنند وکسانی که استعداد ژنتیکی برای ابتلا به میگرن دارند،ممکن است درهنگام هرگونه استرس یا تعارضات هیجانی غیر اختصاصی شدید،دچار این سردرد شوند(کاپلان سادوک،۱۳۹۱). همچنین مطالعات دیگرنشان میدهدسطح ومیزان استرس هایی که فرد متحمل می شودبا بروز سردرد میگرنی مرتبط می باشند(صفوی،نزاری،۲۰۰۸).
از دیدگاه شناختی نیز تحریف های شناختی،باورهای غیر منطقی و طرحواره های شناختی، علل اکثر مشکلات رفتاری وتعارضات بین فردی است(لیهی،۱۳۹۱؛ فلانگان وفلانگان^[۱۴]،۲۰۰۴؛ الیس^[۱۵]،۲۰۰۳؛ به نقل از فرحبخش،۱۳۸۲؛ رومانس و دبورد^[۱۶]،۱۹۹۶؛ به نقل از بهاری وسیف،۱۳۸۴). که به نوعی در بروز وشدت یافتن میگرن تاثیرگذار هستند.
در واقع طرز تفکر بدبینانه بدون منطق، زمینه ساز شروع افسردگی واختلالات خلقی و دوام آنها است.تفکر شدید منفی،همیشه با افسردگی یا اختلالات احساسی همراه است که درادامه زمینه را برای بروز میگرن مهیا می گرداند(برنز^[۱۷]،۱۳۸۶؛۴۵).
از سویی دیگر تحقیقات اخیر، ارتباط متقابلی را بین هیجانات منفی و به وجود آمدن میگرن، فراوانی و یا شدت سردردهای میگرنی نشان داده است (لوملی و همکاران، ۲۰۰۵). درمانگران نشان دادند که کاهش هیجانات منفی با بهره گرفتن از درمان شناختی- رفتاری، کاهش سردرهای میگرنی را در پی دارد(هولروید،۲۰۰۰).
می توان هیجان را به دامنه ی وسیعی ازپاسخ ها اطلاق کرد.این هیجانات در چندین بعد، ابعادی چون شدت، مدت و جهت، قابل بررسی هستند(گراس وتامسون^[۱۸]،۲۰۰۷). بسیاری از نظریه پردازان در حوزه آسیب شناسی روانی درتبیین اختلالات روانی، نقش و جایگاه متفاوتی را برای هیجانات قائل شده اند. امروزه گذشته ازمدل های التقاطی، بسیاری از نظریات شناختی نیز به نقش پررنگ هیجانات در تحول و تداوم اختلالات روانی پی برده اند، به طوریکه بسیاری از آنها هیجانات را همتراز با شناختارها درایجاد اختلالات روانی می دانند و به سمت مدلهای شناختی-هیجانی حرکت کرده اند.ازجمله این مدل ها می توان به مدل درمانی هیجان محورگرینبرگ (گرینبرگ،واتسون وگودمن^[۱۹]،۱۹۹۸)،رویکردهای شناختی- میان فردی(برای مثال سافران،۱۹۹۸)،مدل های فراشناختی هیجانات(برای مثال ولز وکارتر،۲۰۰۱)ومدل طرحواره های هیجانی لیهی(لیهی،۲۰۰۱،۲۰۰۲) به نقل از (خانزاده،ادریسی،محمدخانی،سعیدیان ،۱۳۹۲) ،اشاره نمود.
علاوه براین، حتی مدلهای پردازش اطلاعات کلاسیک(برای مثال، کلارک ، بک وآفورد،۱۹۹۹) نیز به این نتیجه رسیده اند که ممکن است خلق یا هیجانات بر سوگیری های توجه و حافظه تاثیر گذارند. به طور کلی دیدگاه های شناختی به طور ضمنی بر این نکته دلالت دارند که طرحواره های شناختی و هیجانی ممکن است تاثیر متقابلی بر یکدیگر داشته باشند. این دیدگاه ها عموماً این فرض را درنظر میگیرند که خلق یا هیجان ممکن است منجر به برانگیختن سوگیری های توجه و حافظه شود، و محتوای شناختی اولیه نیز ممکن است هیجانات و حافظه فراخوانده شده را تعیین کنند وبه طبع آن تاثیراتی بر سلامت روان ومولفه های آن داشته باشند که می توانند در بروز یا شدت یافتن میگرن دخیل باشند. (ریسکایند^[۲۰]،۱۹۸۹).
مدل درمانی هیجان محور گرینبرگ بیان می کند که هیجان شکلی از پردازش اطلاعات است که به موجب آن فرد معنای رویدادها را تجربه میکند(گرینبرگ^[۲۱] و همکارن،۱۹۹۸) .گرینبرگ و همکارانش(۱۹۹۸) بر این باورند که طرحوارههای هیجانی به واسطه ی محتوای هیجانی، شناختارها، یا معانی ساختاری سازمان دهنده را تشکیل میدهند. در این مدل هیجان محور، ممکن است هیجانات یک عامل محرک برای شناختارها باشد که در ادمه بر ایجاد افسردگی واضطراب تاثیر گذاشته ودرنهایت باعث تاثیر بر بیماری میگرن می شوند. همچنین، رویکردهای شناختی- میان فردی نیزبر اهمیت ابراز هیجانات و پردازش هیجانات در درمان هایی که برای بیماری های روان تنی ازجمله میگرن به کار می رود،تأکید می کنند (سافران،۱۹۹۸؛به نقل از لیهی،۱۳۹۱).
از سویی دیگراغلب مشکلات بین فردی که افراد تجربه می کنند، تحت تاثیر شیوه تصور آنها درمورد خود ودیگران است.این شیوه تصور طرحواره نامیده می شود. یانگ (۲۰۰۹) معتقد است که طرحواره ها به دلیل ارضا نشدن نیازهای هیجانی اساسی دوران کودکی به وجود می آیند که این نیازها عبارتند از: دلبستگی ایمن به دیگران،خودگردانی،کفایت وهویت، آزادی دربیان نیازها وهیجانهای سالم، خود انگیختگی وتفریح، محدودیتهای واقع بینانه وخویشتن داری ،که در نوجوانی وبزرگسالی باعث بروز مشکلات روانشناختی وشخصیتی و در ادامه، آمادگی برای ابتلا به بیماری های روان تنی مانند میگرن می شوند(حسن پور،۱۳۸۶).
لیهی (۲۰۰۷،به نقل از حمیدپور واندوز،۱۳۹۱) مدلی برگرفته ازمدل فراشناخت ولز وهمکارانش(۲۰۰۳) بوجود آورده است و طرحواره های هیجانی را باعنوان الگوها، روش ها وراهبردهایی که درپاسخ به یک هیجان استفاده می شوند، تعریف کرده است. وقتی هیجان واحساس ظاهر می گردد ،گام اول توجه به آن احساس است، گام دوم درمدل لیهی اجتناب شناختی و هیجانی از آن احساس است.
هنگامی که این هیجان ها درمحدوده روابط بین فردی روی می دهند طرحواره های هیجانی فرد ازهیجان اطلاع می یابند،بنابر این بر روشی که افراد به هیجان درونی خود می پردازند،تاثیر می گذارد(کاتاو وویسمن،۲۰۰۸)
در این ارتباط مقیاس طرحواره های هیجانی توسط رابرت لیهی(LESS) برای تعیین باورها ونگرشهای افراد نسبت به احساساتشان ساخته شده است.با این مقیاس درمانگر می تواند طرحواره های هیجانی مراجع راتعیین کند.همچنین درمانگر می تواند نگرشهای مراجع را نسبت به احساسات خودش با وضوح بیشتری درک کند(یاواز^[۲۲]،۲۰۱۱). این مقیاس شامل۲۸سوال می باشد که ۱۴ طرحواره هیجانی را اندازه می گیرند.در این پرسشنامه هر زیرمقیاس متشکل از ۲آیتم می باشد(لیهی،۱۳۹۱).
در راستای مطالبی که ذکر شد، مساله اصلی این پژوهش این است که آیا بین تحریف های شناختی و طرحواره های هیجانی در افراد مبتلا به میگرن با افراد غیرمبتلا تفاوت معنی داری وجود دارد؟
۱-۳. اهمیت وضرورت پژوهش
اولین ضرورت این پژوهش این است که میگرن بر ۱۸-۱۵ درصد زنان، ۸ درصد مردان و ۴ درصد کودکان تاثیر می گذارد. میگرن معمول ترین حالت عصب شناختی است که بر۱۲-۱۵درصد جمعیت جهان اثر سوء دارد(مورفی،۲۰۰۶). در ایالات متحده۸۵/۵میلیون نفر در سنین بین۱۶-۶۵سال، ۱۹۰۰۰۰ حمله ی میگرنی روزانه را تجربه میکنند(کرنیک^[۲۳]،۲۰۰۶) واین مقدار شیوع وتاثیر بر بشریت بر اهمیت تحقیق می افزاید.
دومین ضرورت این پژوهش ، آمارهای مربوط به داخل ایران می باشد. آمار نشان می دهد که میانگین سن شروع میگرن در زنان ایرانی ۲۴ سالگی و در مردان ۲۲ سالگی می باشد و۱۵/۶درصد افراد مبتلا به میگرن در ایران را خانم ها و۸۴/۴درصد از آن ها را آقایان تشکیل می دهند که جمعاً حدود ۱۱ درصد می باشند)قهفرجی،۱۳۸۹،غضنفری املشی،۱۳۹۲).
سومین ضرورت پژوهش این است که درمان میگرن به سبب هزینه هایی که بر جای می گذارد، اهمیت زیادی دارد که شامل هزینه های مادی و روانی برای فرد، خانواده و جامعه است. سردردهای میگرنی، سالانه حدود ۵/۶ تا۲/۱۷ بیلیون دلار هزینه در بر دارد. علت آن این است که در حدود۳/۸ درصد از افراد میگرنی کارشان را از دست می دهند و۶/۴۳ درصد، کاهش عملکرد در کارشان را گزارش می دهند. همچنین همانطور که فراوانی و شدت میگرن و سردرد تنشی افزایش پیدا می کند، اثرات سردرد بر کارکردهای روزانه به طور همزمان نیز افزایش پیدا می کند. تقریبا یک سوم افرادی که از میگرن رنج می برند، کارشان را از دست می دهند و بین ۴۵ تا ۵۰ درصد افراد میگرنی فعالیتهای خانوادگی معمولیشان را نمی توانند ادامه دهند و یا فعالیتهای خانوادگی و اجتماعی خود را به دلیل سردرد کنار می گذارند(دورکین و بریت بارت^[۲۴]، ۲۰۰۴).
چهارمین ضرورت تحقیق این است که میگرن اثر معنی داری بر کیفیت زندگی بیماران مبتلا بر جای می گذارد که هم بر فعالیت های روزمره و هم بر ارتباط خانوادگی آنها موثر است(مورفی^[۲۵]، ۲۰۰۶ ).
پنجمین ضرورت یا اهمیت تحقیق این است که میگرن هزینه‌های پزشکی زیادی را به خود اختصاص داده درحالیکه این هزینه‌ها سود چندانی نداشته‌اند. برآورد شده است که میگرن یکی از پرهزینه ترین اختلالات عصب شناختی در جامعه اروپا است که سالانه بیش از ۲۷ میلیارد پوند هزینه داشته است)استونر واندری،۲۰۰۸).
ششمین ضرورت یا اهمیت پژوهش این است که این بیماری گریبان گیر عده ای از انسان ها شده و باعث اختلال در کارکرد زندگی اجتماعی واقتصادی آنها گردیده است به طوری که یکی از علل مراجعه زیاد به متخصصین مغر واعصاب بیماری میگرن می باشد.
هفتمین ضرورت پژوهش این است که دربسیاری تحقیقات، تاثیر پذیری میگرن از عوامل استرس زا وروانشناختی مورد تاکید قرار گرفته است(کاپلان وسادوک،۱۳۹۲) درحالی که در ایران هنوز تحقیقات کاملی در این زمینه وبه خصوص تاثیر طرحواره های هیجانی وتحریف های شناختی انجام نگرفته است.
وهشتمین ضرورت پژوهش این است که درتحقیقاتی تاثیرپذیری انواع بیماری ها از عوامل روانشناختی تایید نموده اند، نظیر تاثیر طرحواره های هیجانی(لیهی، ۲۰۰) و تحریف های شناختی (بک،۱۹۹۴،بشارت ،۱۳۸۶، کوله مرز،درتاج،محمدامینی،۹۱) .
در این تحقیق، پژوهشگر بر آن است که با بهره گرفتن از مقیاس طرحواره های لیهی ومقیاس تحریف های شناختی بک به مقایسه طرحواره های هیجانی و تحریف های شناختی درافراد مبتلا به میگرن با سالم بپردازد.
۱-۴.هدف های پژوهش
۱-۴-۱.هدف کلی پژوهش:
مقایسه طرحواره های هیجانی و تحریف های شناختی افراد مبتلا به میگرن با افراد سالم.
۱-۴-۲.اهداف جزیی پژوهش: