فناوری اطلاعات برای پشتیبانی از فرایند کسب و کار: تمرکز بر آرایش نرم افزار، سخت افزار، شبکه ها و کارشناسان فنی برای تسهیل مدیریت کسب و کار و کارکنان در درون و یا بیرون سازمان با تامین کنندگان و مشتریان.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

فناوری اطلاعات برای حمایت از نوآوری: شامل نرم افزار، سخت افزار، شبکه های مخابراتی و قابلیت‌هایی که خلاقیت افراد را تسهیل می کند و می سازد. این حمایت، همچنین شامل پشتیبانی سخت افزاری و نرم افزاری برای توسعه و معرفی محصولات و خدمات جدید است.
فناوری اطلاعات برای پشتیبانی مدیریتی: شامل نرم افزار، سخت افزار، شبکه های مخابراتی و قابلیت‌هایی که تصمیم گیری مدیران اجرایی را تسهیل می کند. این حمایت، همچنین کنترل تجزیه و تحلیل موضوعات داخلی و خارجی کسب و کار را در ارتباط با تشریک دانش، توسعه بازار، شرایط عمومی کسب و کار، موقعیت یابی در بازار، جهت گیری بازار و مخاطرات کسب و کار، تسهیل می کند.
۲-۱-۲- سازمان و فناوری اطلاعات
همانگونه که در شکل ۲-۱ نشان داده شده، امروزه بین سازمان و فناوری اطلاعات، ارتباطی دو سویه وجود دارد. فناوری اطلاعات و سیستم های اطلاعاتی باید با سازمان همراه شوند تا بتوانند اطلاعات مورد نیاز گروه های خاص از اعضای سازمان را فراهم نمایند.
ساختار سازمان، روشها و استانداردهای تولید، سیاستها، فرهنگ، محیط پیرامون سازمان، تصمیمهای مدیریتی
شکل ۲-۱: ارتباط دوسویه میان سازمان و فناوری اطلاعات
در تحقیقی که توسط هیتز انجام گرفت ارتباط سازمان و IT بصورت چهار معادله زیر بیان گردید:
ساختار: تابعی از محیط درونی، محیط بیرونی، محیط وظیفه ای، پذیرش IT
نگرش های مدیریت: تابعی از اهداف مدیریت برای IT، اشنایی مدیریت با IT، عملکرد، ساختار
پذیرش IT: تابعی از اهداف مدیریت برای IT، محیط درونی، محیط بیرونی، محیط وظیفه ای و نگرش های مدیریت
عملکرد: تابعی از اهداف مدیریت برای IT، محیط بیرونی، پذیرش IT، نگرش های مدیریت، ساختار
نخستین کار در امر تدوین برنامه فناوری اطلاعات، شناخت سیستمهای اطلاعاتی است که بیشترین انطباق و اثربخشی را در راستای اهداف و اولویت های سازمانی دارد. شکل زیر ارتباط بین استراتژی کسب و کار، سیستم های اطلاعاتی و فناوری اطلاعات را نشان می دهد]۲[.
استراتژیهای کسب و کار
تصمیمات کسب و کار
اهداف و جهت گیریها
تغییرات
استراتژیهای IS
بر پایه کسب و کار
مطابق نیازها
با تمرکز بر نرم افزارهای کاربردی
استراتژیهای IT
بر پایه فعالیتها
با هدف تامین و پشتیبانی
با تمرکز بر فناوری
شکل ۲-۲: ارتباط بین استراتژی کسب و کار، سیستم های اطلاعاتی و فناوری اطلاعات
۲-۱-۳- رویکرد سیستمی به فناوری اطلاعات در سازمان ها
رویکرد سیستمی به مسائل و سیستم ها به صورت کل نگریسته و به اجزای آن با توجه به نقشی که در کل دارند و با توجه به هدف سیستم نگاه می کند. تاکید اصلی بر یکپارچگی اجزای آن، برای رسیدن به هدف نهایی سیستم می باشد که این امر سبب شده رویکرد سیستمی بسیار موثر باشد.
در اکثر سازمان ها به دلیل عدم هماهنگی در هنگام تهیه این سیستم ها، در بخش های مختلف ناسازگاری وجود دارند. نداشتن نگاه یکپارچه و سیستمی باعث بروز مسائل زیر شده است:
افزونگی داده ها
وابستگی برنامه و داده
عدم انعطاف
نبود اشتراک داده ها و قابلیت دسترسی داده ها
عدم نبود دیدگاه نظام مند، یکپارچه و سیستمی باعث ایجاد جزایر اتوماسیون در سازمان می گردد]۲[.
۲-۱-۴- ضرورت پذیرش فناوری اطلاعات در سازمان ها
شرکتها باید نوآوری فناوری را به دلیل اثرگذاری بر خود با رویکرد پذیرش آن ارزیابی کرده، و موقعیت خود را به عنوان نوآور یا خلاق، زود پذیرنده یا دیر پذیرنده ها مطابق شکل معلوم کنند. معمولا رویکردهای دیر پذیرنده و عقب مانده ها، انتخاب های پیش فرض نیستند. بدون برنامه ریزی موثر، شرکتها مجبورند به سمت رویکردهای دیر پذیرنده و عقب مانده ها در فناوری بروند. شکل زیر طول عمر و چرخه زندگی پذیرش فناوری را نشان می دهد:
عقب مانده ها اکثریت انتهایی اکثریت ابتدایی پذیرنده های ابتدایی نوآوران
شکل ۲-۳: چرخه زندگی پذیرش فناوری
نوآوران: نواوری فناوری، بعنوان نمونه بوسیله مجریان و بازیگران کوچک و چابکی که اغلب مقدمات کامل مدل های تجاری جدید را آماده می کنند، دنبال می شود. این شرکت ها ریسک بالا و پتانسیل بازگشتی بالای را برای اثبات و اجرای مدل تجاری نو یا تغییر آن می پذیرند. در زمان موفقیت، این شرکت ها مزایای نوآوری را تعریف می کنند، اما اغلب شرکت های کوچک نمی توانند محدوده واقعی نفوذ در بازار و پاداش و نتیجه آن را اندازه بگیرند.
پذیرنده های ابتدایی: اگر نوآوری استراتژی کسب و کار اصلی را حمایت کند، شرکتهایی با عملکرد برنامه ریزی تثبیت شده خوب و مناسب درموقعیتی برای پذیرنده های ابتدایی نوآوری های فناوری قرار می گیرند. شرکتهای بزرگ می توانند از اهرم منابع همچون منابع مالی، انسانی و منابع رقیب و نفوذ در بازار برای بدست آوردن نوآوری ایجاد شده بوسیله مجریان و بازیگران کوچک و بردن آنها به محدوده بازار، و جمع آوری سهم عمدهّ سود از نوآوری تلاش می کنند. در رویکرد پذیرنده لبه حمله، بعنوان الگویی تعداد زیادی از شرکت های موفق امروزی می توان مایکروسافت، ای بی ام و سیسکو را نام برد.
اکثریت ابتدایی: اکثر پذیرنده های ابتدایی، پیروان سریعی هستند که در بازی نوآوری می مانند. اکثر پذیرنده های ابتدایی قصد تصرف قیمت قابل توجهی از حق بیمه یک نوآوری را ندارند، بلکه این شرکتها برای به حداقل رساندن ریسک پذیرش فناوری تصمیمات آگاهانه می گیرند. اگر فناوری مزیت مهمی در حمایت از استراتژی کسب و کار اصلی شرکت تولید نمی کند، این رویکرد یک تصمیم مناسب است.
اکثریت انتهایی: برخی از سازمان ها در حمایت بازارهای مانند بخش دولتی و صنایع کنترل شده ممکن است یک استراتژی اکثریت انتهایی را انتخاب کنند، اما اغلب پذیرنده های آن با نتیجه ضعیف نقشه نوآوری فناوری مبهوت می شوند.
عقب مانده ها: علاوه بر نقشه ضعیف مرتبط با اکثریت انتهایی، عقب مانده ها نمونه های بارز و مشخص در مدیریت ناسالم هستند . فرایند های تصمیمات شکسته شده، اصطکاک و مشکلات داخلی سیاسی و خطوط نامشخص مسئولیت شرکت های عقب مانده را نمایان می کند. این شرکت ها شکست می خورند و عقب می مانند به این دلیل که حتی زمانیکه تغییر مدل فناوری پیاده شده و نوآوری به کالا تبدیل شده و خروج یک مشتری آشکار است، درست واکنش نشان نمی دهند و به فکر نمی افتند.
معماران سازمانی مجبور به شناسایی فناوری های پراکنده و مدیریت فناوری های جدید در سازمان ها هستند. اما در این راه برای مقدمات و ارائه این فناوری ها در سازمان ها، خطرات و چالشهای وجود دارد که معماران سازمانی خود باید آنرا حل کنند.
پس برای به دست آوردن مزیت رقابتی، شرکت های پیشرو، استراتژی پذیرش فناوری مناسبی را با ارزیابی تاثیر نوآوری فناوری در بازار و ساختار صنعت، متعادل کردن ریسک ها و پاداش ها، و انتخاب رویکردی که به بهترین وجه پشتیبان استراتژی کسب و کار باشد، انتخاب می کنند]۳۰[.
۲-۲- برنامه های راهبردی
۲-۲-۱- سند راهبردی
سند راهبردی بیانگر شکل­ها و روش­های بهره ­برداری سازمان از فرصت­ها و مقابله با تهدیدهای برون و درون محیطی می باشد.
برنامه­ ریزی راهبردی را می­توان یک نوع فلسفه برنامه­ ریزی برای حل مسایل و مشکلات سازمان در ارتباط با محیط بیرونی آن دانست. نظریه­پردازان جدید، سازمان را به عنوان یک سیستم باز مورد نگرش قرار می­ دهند که تداوم حیات آن منوط به تعدیل خود در مقابل تغییرات محیط خارج است. به عبارت دیگر سازمان برای مبارزه با آنتروپی، باید همگام با تحولات و دگرگونی‌های محیط خارجی، خود را متحول سازد، چه در غیر اینصورت رو به زوال و نابودی خواهد رفت]۶[.
۲-۲-۲– استراتژی فناوری اطلاعات
این استراتژی تعیین می کند که چگونه کسب و کار مورد انتظار در یک سازمان در آینده تحقق پیدا می کند و چگونه ماموریت ها و اهداف جامع کسب و کار توسط فناوری پشتیبانی می گردد.
برنامه استراتژیک فناوری اطلاعات کلیه تغییراتی که محیط جامع سازمان در آینده چه درداخل و چه در خارج با آن مواجه خواهد شد و نیز فرصتهای بالقوه فناوری اطلاعات را در نظر می گیرد.
تدوین استراتژی فناوری اطلاعات یک فرایند است که کاربردهای زیر را در بر می گیرد:

باد چون یوسف ولیت از بئر رفته سوی تخت باد چون قارون عدوت از تخت رفته سوی بیر
ز تو قارون شود مفلس ز تو دانا شود نادان تویی پاینده ی گیتی ترا پاینده بادا جان
ز بس نثار که کردند بر زمین گویی برون فکنده زمین گنج خانه ی قارون
ابوالفضل آنکه شرّ و خیر هست از مهر و کین او
کزان قارون شود مفلس وزاین مفلس شود قارون
اگر بد شاعری خواندیش مدحت وگر بد زائری کردیش احسان
یکی بیشی کند بر گنج قارون یکی بیشی کند بر شعر حسّان
هرآنچه قارون می کرد زیر خاک اندر بسان خاک همی بر پراکنی تو کنون
یکی بر خاک پیدا کرده پنهان کرده ی آذر یکی بر دشت پیدا کرده پنهان کرده ی قارون
اگر مال قارون به دست تو آید به می خوردن اندر ببخشی به یاری
گنج قارون زیر خاک اندر نهان بود ای شگفت گنج قارون را میان بوستان پیدا که کرد
عطارنیشابوری درمنطق الطیرمی گوید :
حق تعالی گفت قارون زار زار خواند ای موسی ترا هفتاد بار
نظامی درمخزن الاسرارمی گوید :
گنجم و در کیسه ی قارون نیم با توام و از تو به بیرون نیم
ساخت از او همّت قارون کلاه از سر آن رخنه فروشد به چاه
بازنظامی درخسرووشیرین می گوید :
چرا چون گنج قارون خاک بهری که استاد سخنگویان دهری
شبی کاو گنج بخشی را دهد داد کلاه گنج قارون را برد باد
ببین قارون چه دید از گنج دنیا نیرزد گنج دنیا رنج دنیا
چو بر من گنج قارونی فشاندی چو قارونم چرا در خاک ماندی
بازنظا می درلیلی ومجنون می گوید :
موسی به خزانه ها گهر داشت قارون هم از آن خزانه پر داشت
لیکن چو خلاف در میان بود این منفعت آن هلاک جان بود
باز نظا می درهفت پیکر می گوید :
سر برافراختی به خاتونی خواستی گنج های قارونی
باز نظا می درشرفنامه می گوید :
بر آن بقعه کاو بارگی تاخته زمین گنج قارون برانداخته
از آن گنج کاورد قارون به دست سرانجام در خاک بین چون نشست
فروزنده روزی چو فردوس پاک برآورده سر گنج قارون ز خاک
نباید نهادن بر این خاک دل کزاوگنج قارون فروشد به گل
بازنظا می دراقبال نامه می گوید :
به قارونی قفل داران گنج طمع دارم اندازه ی دسترنج
خاقانی شروانی می گوید :
تا به قارون برد و بند گنج قارون برگشاد رنجهای هر یکی را گنجها داد از جزا
گرچه عیسی وار از اینجا بار سوزن برده ام گنج قارون بین کز آنجا سوزیان آورده ام
داود (ع)۱
داود یکی از پیامبران بزرگ بنی اسرائیل بود ، که حکومتی عظیم داشت ، نیروی جسمانیش در حدی بود که درمیدان جنگ بنی اسرائیل باجالوت جبّار ستمگربا یک ضربه ی نیرومند به وسیله ی سنگی که از فلاخن رها کرد جالوت را از بالای مرکب به روی خاک ا فکند ، ودر خون خود غلطید.
از جمله نعمتهایی که خداوند به او ارزانی داشته بود این که کوهها مسخّر امراوبودندبه
گونه ای که هرشام وصبحگاهان با اوخدا را تسبیح می گفتند . همچنین پرندگان نیز مسخّراوبودند وآهن در دست داود نرم بود چنانکه با آن زره هایی می ساخت که سرا پای مرد جنگی را می پوشانید .
یک روز افرادی به عنوان دادخواهی از محراب داود بالا رفتند ونزد او حاضر شدند، او نخست وحشت کرد ، سپس به شکایت شاکی گوش داد که یکی از آن دو نود ونه گوسفند ماده داشته ودیگری فقط یک گوسفند ، در حالی که صاحب نود ونه گوسفند از برادرش تقاضا داشته که یکی را هم به او واگذار کند ، او حق را به شاکی داد ، واین تقاضا را ظلم وتعدی خواند ، سپس از کار خود پشیمان گشت ، واز خداوند تقاضای عفو کرد وخدا او را بخشید.۲
ماجرای دیگر زندگی داود این بود که روزی از بام خانه ، زوجه ی اوریا را که بسیار زیبا بود دید وبه او عشق ورزید واوریا در جبهه ی جنگ بود . داود به سردار خود پیغام فرستاد که اوریا را در پیش تابوت گذارد وبه نزدیک حصارهای دشمن بفرستد.
مقصود از این دستور آن بود که اوریا کشته شود وداود زوجه ی او را تصاحب کند ؛ اوریا از جنگ بازگشت ولی به خانه ی خود نرفت ودوباره به میدان جنگ باز گشت . سردار ، دستورهای داود را به کار بست وچون نزدیک شدن به حصار دشمن برخلاف آ ئین های جنگی بود ، انجام این دستور به هزیمت لشکر داود پایان یافت ولی اوریا در این جنگ کشته شد وزوجه اش را که بت شبع نامیده می شد داود به نکاح خود درآورد وسلیمان از او متولد گردید .
خشم خدا برداود افروخته شد وناتان نبی مأ مور گردید که نزد داود برود واو را از ا فروخته شدن خشم الهی با خبر سازد . ناتان بازدن مثالی برای داود نبی او را از این اشتباه آگاه نمود و داود ازگناه آن کار آگاه شد وبه توبه مشغول شد وخداوند توبه ی او را پذیرفت . وداستان داود این چنین در ادب فارسی انعکاس یا فته است که :

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

انوری می گو ید:
حق داود ولطف نعمت ا و که ترا دربهشت منتظرست
رونق ملک سلیما ن پیمبردارد عرق سلطان چه عجب کزنسب داود ست
ای به ملکت چووارث داود ای به مردی چوحیدرکرّار
مسعودسعدسلما ن می گو ید :

عنوان صفحه
جمعیت آماری و نمونه ……..۸۷
نمونه گیری ……..۸۸
حجم نمونه ……..۸۸
شیوه­ انتخاب نمونه ……..۸۹
فصل چهارم: یافته های تحقیق
مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………۹۱
مشخصات عمومی پاسخگویان……………………………………………………………………………………………………………………………………۹۲
بخش سوم: آزمون فرضیه ها ……۱۰۹
فرضیه اول: ……۱۰۹
فرضیه دوم: ……۱۱۴
فرضیه سوم: ……۱۱۹
فرضیه چهارم: ……۱۲۴
فرضیه پنجم: ……۱۲۹
فرضیه ششم: ……۱۳۱
فرضیه هفتم: ……۱۳۳
فرضیه هشتم: ……۱۳۳
بررسی و تحلیل رگرسیون چندگانه: ……۱۳۴
فصل پنجم: نتایج نهایی، پیشنهادها و محدودیت­ها
مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..۱۳۸
بحث و نتیجه‌گیری………………………………………………………………………………………………………………………………………………….۱۳۸
محدودیت های پژوهش ……۱۴۸
ارائه پیشنهادها….. ……۱۴۹
منابع ……۱۵۰
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول شماره یک ابعاد عینی و ذهنی کیفیت زندگی………………………………………………………………………………………………………۶۷
جدول شماره دو عامل های کیفیت زندگی و مبنای نظری آنها……………………………………………………………………………………….۶۸
جدول شماره ۱ توزیع فراوانی پاسخگویان براساس وضعیت سنی آنها…………………………………………………………………………….۹۲
جدول شماره ۲ توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب وضعیت جنسی آنها……………………………………………………………………….۹۳
جدول شماره ۳ توزیع فراوانی پاسخگویان براساس وضعیت تأهل آنها…………………………………………………………………………….۹۴
جدول شماره ۴ توزیع فراوانی پاسخگویان براساس وضیت مالکیت مسکن آنها……………………………………………………………….۹۵
جدول شماره ۵ توزیع فراوانی پاسخگویان براساس متراژ منزل محل سکونت آنها……………………………………………………………۹۶
جدول شماره ۶ توزیع فراوانی پاسخگویان براساس میزان تحصیلات آنها……………………………………………………………………….۹۷
جدول شماره ۷ توزیع فراوانی پاسخگویان براساس میزان تحصیلات همسر آنها……………………………………………………………….۹۸
جدول شماره ۸ توزیع فراوانی پاسخگویان براساس وضعیت شغلی آنها…………………………………………………………………………..۹۹
جدول شماره ۹ توزیع فراوانی پاسخگویان براساس وضعیت شغلی همسر آنها……………………………………………………………….۱۰۰
جدول شماره ۱۰ توزیع فراوانی پاسخگویان براساس میزان درآمد آنها…………………………………………………………………………..۱۰۱
جدول شماره ۱۱ توزیع فراوانی پاسخگویان براساس میزان درآمد همسر آنها………………………………………………………………….۱۰۲
جدول شماره ۱۲ توزیع فراوانی پاسخگویان براساس طبقه اقتصادی – اجتماعی آنها……………………………………………………….۱۰۳
جدول شماره ۱۳ توزیع فراوانی پاسخگویان براساس منطقه محل سکونت آنها……………………………………………………………….۱۰۴
جدول شماره ۱۴ توزیع فراوانی پاسخگویان براساس تعداد فرزندان دختر آنها………………………………………………………………..۱۰۵
جدول شماره ۱۵ توزیع فراوانی پاسخگویان براساس تعداد فرزندان پسر آنها………………………………………………………………….۱۰۶
جدول شماره ۱۶ توزیع فراوانی پاسخگویان براساس تعداد اعضاء فعلی خانواده آنها……………………………………………………….۱۰۷
جدول شماره ۱۷ توزیع فراوانی پاسخگویان براساس محل سکونت آنها………………………………………………………………………..۱۰۸
جدول شماره ۱۸ جدول توصیفی مربوط نمره کیفیت زندگی بر حسب محل سکونت……………………………………………………..۱۰۹
جدول شماره ۱۹ میانگین نمره کیفیت زندگی بر حسب محل سکونت…………………………………………………………………………..۱۰۹
جدول شماره ۲۰ جدول توصیفی مربوط میانگین نمرات ابعاد و مولفه‌های کیفیت زندگی بر حسب محل سکونت………………۱۱۱
جدول شماره ۲۱ جدول نتایج اجرای آزمون تحلیل واریانس برای بررسی رابطه بین مولفه‌های کیفیت زندگی و محل سکونت………۱۱۱

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

جدول شماره ۲۲ جدول توصیفی مربوط نمره کیفیت زندگی بر حسب ” گروه های سنی “…………………………………….۱۱۴

شکل۳-۳ شمایی از یک قطره نانو کامپوزیت ۵۰
چهار
فهرست جداول
جدول ۲-۱ ساختار شیمیایی خاک های رس­ اسمکتیت رایج، M :کاتیون تک ظرفیتی ، X :درجه جانشینی کاتیون­های هم ریخت درصفحات هشت وجهی ۱۳
جدول ۲-۲ نتایج آزمون پراش اشعه ایکس]۵۰[ ۳۱
جدول ۲-۳ نتایج آزمون پراش اشعه ایکس برای خاک رس اولیه و اصلاح شده ونانو کامپوزیت های تهیه شده با آنها]۵۳[. ۳۶

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

جدول ۲-۴ نتایج آزمون پراش اشعه ایکس]۵۴[ ۳۷
جدول ۲-۵ نتایج آزمون پراش اشعه ایکس برای خاک رس اولیه و اصلاح شده و نانو کامپوزیت های تهیه شده]۵۵[ ۴۰
جدول ۲-۶ نتایج آزمون پراش اشعه ایکس برای خاک رس اولیه و اصلاح شده]۵۶[ ۴۲
جدول ۳-۱ مشخصات مواد شیمیایی استفاده شده ۴۵
جدول ۳-۲ مقادیر مونومر و خاک­های رس یک و دوبار اصلاح شده ۴۹
جدول ۳-۳ دستور العمل تهیه نانوکامپوزیت های NKT و NKD دردرصد های وزنی ۱و۳ ۵۱
جدول ۳-۴ دستورالعمل تهیه نانوکامپوزیت­های تهیه شده با خاک رس دوبار اصلاح شده ۵۲
جدول ۳-۵ دستورالعمل تهیه نانوکامپوزیت هایNKTMPS دردرصدهای وزنی مختلف ۵۲
جدول ۳-۶ دستورالعمل تهیه نانوکامپوزیت های تهیه شده به روش اصلاح درجا ۵۳
جدول ۳-۷ دستورالعمل تهیه نمونه ها جهت بررسی مقدار ژل ۵۷
پنج
چکیده
دراین تحقیق، نانو کامپوزیت­های پلی متیل متاکریلات / خاک رس، حاوی درصد­های وزنی مختلفی از خاک­رس (براساس ماده معدنی موجود در ساختار آنها) به روش پلیمریزاسیون سوسپانسیونی درجا تهیه شدند. خاک­های رس­ یکبار اصلاح شده مصرفی مشتمل بر خاک­های رس کانیپیا تی(KT) و کانیپیا دی(­KD­) بودند که به ترتیب توسط نمک­­های تری متیل اکتا دسیل آمونیوم برماید(TMO) و دی متیل دی اکتا دسیل آمونیوم برماید(DMO) که از نظر تعداد زنجیره آلکیلی موجود در ساختارشان با یکدیگر متفاوت هستند آلی شده ­اند. آزمون­های پراش اشعه ایکس، گرماوزن سنجی و گرمایی دینامیکی – مکانیکی بر روی نانو کامپوزیت­های تهیه شده انجام شد. نتایج آزمون پراش اشعه ایکس برای نمونه هایی با ۳ % وزنی از خاک رس یکبار اصلاح شده نشان دادند که ساختار نانوکامپوزیت­های تهیه شده از نوع میان لایه ای است . همچنین با افزایش درصد وزنی خاک رس یکبار اصلاح شده درون ماتریس پلیمری، پایداری حرارتی و خواص گرمایی دینامیکی – مکانیکی شامل مدول و دمای انتقال شیشه ای نمونه­های نانوکامپوزیتی افزایش یافت.
درمرحله دیگر از این تحقیق، خاک رس یکبار اصلاح شده KT توسط اصلاح کننده های سیلانی ۳- متاکریلوکسی پروپیل تری متوکسی سیلان (MPS) و N- (n-بوتیل)-۳-آمینوپروپیل تری متوکسی سیلان (۱۱۸۹) مجددا اصلاح شد. اصلاح مجدد خاک­رس KT با هدف اصلاح لبه­ها به منظور افزایش سازگاری بین خاک رس و پلیمر صورت گرفت تا با توزیع مناسب خاک رس دوبار اصلاح شده درون بستر پلیمری و بر هم کنش قوی در فصل مشترک خاک رس و ماتریس پلیمری، خواص نانو کامپوزیت نهایی بهبود یابد. اصلاح کننده­ های سیلانی یاد شده دارای گروه ­های متوکسی هستند که پس از هیدرولیز، قابلیت اتصال به لبه­ها را ازطریق انجام واکنش تراکمی با گروه ­های هیدروکسیل موجود در لبه­ها پیدا می­ کنند. اصلاح کننده سیلانی MPS ازجمله اصلاح کننده های فعال است که دارای گروه وینیلی در انتهای ساختار خود می باشد، درحالیکه اصلاح کننده سیلانی ۱۱۸۹ یک اصلاح کننده غیر فعال به شمار می آید که توانایی شرکت در واکنش­های پلیمریزاسیون را ندارد. آزمون­های پراش اشعه ایکس، گرماوزن سنجی، طیف سنجی زیر قرمز و اندازه گیری زاویه تماس برروی خاک ­های رس دوبار اصلاح شده انجام شد . نتایج مربوط به آزمون پراش اشعه ایکس حاکی از افزایش فاصله بین صفحات خاک­های رس دوبار اصلاح شده بود که پس از شستشوی خاک­های رس دوبار اصلاح شده با تولوئن، فاصله بین صفحات کاهش یافت. نتایج آزمون گرماوزن سنجی نشان می دهد که مقدار ماده معدنی باقی مانده در خاک­های رس دوبار اصلاح شده کمتر شده است. همچنین طیف­های مربوط به اعدادموجی ساختار­ اصلاح کننده­ های سیلانی در آزمون طیف سنجی زیر قرمز مشاهده شد که حضور اصلاح کننده­ های سیلانی در ساختار خاک رس را تائید می کنند . نتایج آزمون اندازه ­گیری زاویه تماس نشان داد که با اصلاح مجدد خاک رس یکبار اصلاح شده ماهیت آب گریزی ماده بیشتر شده است. نانوکامپوزیت­های متشکل از پلیمر / خاک­ رس دوبار اصلاح شده در ۳% وزنی تهیه شدند و تحت آزمون پراش اشعه ایکس قرار گرفتند. نتایج نشان داد که فاصله بین صفحات در نانوکامپوزیت­های حاوی خاک رس دوبار اصلاح شده با مقدار nm77/3 نسبت به فاصله بین صفحات درنانوکامپوزیت حاوی خاک رس یکبار اصلاح شده بامقدارnm 6/3 افزایش داشته است که این امر به سازگاری هرچه بیشتر خاک رس دوبار اصلاح شده و پلیمر نسبت داده شد. همچنین پایداری حرارتی نانوکامپوزیت­های حاوی ۳% وزنی از خاک رس دوبار اصلاح شده در مقایسه با پلیمر خالص بیشتر شده است.
از سوی دیگر، نانو کامپوزیت­های پلی متیل متاکریلات حاوی خاک رس دوبار اصلاح شده با MPS، در درصد ­های وزنی ۲۵/۰، ۵/۰، ۷۵/۰ و ۱ تهیه شدند و آزمون­های مختلفی همچون اندازه گیری درصد ژل ، گرمایی دینامیکی – مکانیکی بر روی آنها انجام شد. بر اساس ننایج حاصله، با افزایش درصد وزنی خاک رس دوبار اصلاح شده، درصد ژل افزایش یافت. همچنین مدول و دمای انتقال شیشه ای برای نانوکامپوزیت­های حاوی ۲۵/۰% تا ۵/۰% وزنی ازخاک رس روندی صعودی را نشان داد که با افزایش درصد وزنی خاک رس دوبار اصلاح شده به میزان ۷۵/۰% و ۱% وزنی روند نزولی مشاهده شد. تصاویر گرفته شده توسط میکروسکوپ الکترونی عبوری از نانوکامپوزیت حاوی ۵/۰% وزنی از خاک رس دوبار اصلاح شده نشان­دهنده توزیع مناسب صفحات خاک رس درون بستر پلیمری با ساختار ورقه ورقه شده هستند، اگرچه اندکی ساختار میان لایه­ای نیز قابل مشاهده است. همچنین مدول نانوکامپوزیت­ تهیه شده با ۵/۰% وزنی از خاک رس دوبار اصلاح شده با مقدار ۰۷/۱ GPa درمقایسه با مدول نانوکامپوزیت حاوی ۵/۰% از خاک رس یکبار اصلاح شده KT با مقدارGPa 86/0افزایش چشم­گیری را نشان داد. علاوه بر این، نتایج آزمون حرارتی دینامیکی – مکانیکی مربوط به نانوکامپوزیت حاوی ۵/۰%وزنی از خاک رس دوبار اصلاح شده تقریبا معادل نتایج مربوط به نانوکامپوزیت تهیه شده با ۳% وزنی از خاک رسKT است. درنتیجه با درصدکمتری­ازخاک­رس­دوباراصلاح­شده­می­توان­به­خواص­مکانیکی­بالاتری­دست­یافت.
کلیدواژه : پلی متیل متاکریلات، نانو ذرات خاک رس ، نانوکامپوزیت، پلیمریزاسیون سوسپانسیونی، درجا
فصل اول
مقدمه
در این فصل به کلیاتی در مورد بیان مسئله، اهمیت و اهداف این پژوهش پرداخته خواهد شد.
بیان مسئله
نانو کامپوزیت ها از توزیع یا پراکنش ذرات نانو در یک ماتریس تشکیل می شوند. ماتریس می تواند یک جزئی یا چند جزئی باشد و ممکن است حاوی موادی باشد که خاصیت هایی همچون تقویت کنندگی، چقرمگی و هدایت کنندگی را به سیستم وارد کند.
واژه نانوکامپوزیت، به کامپوزیت هایی که حداقل یکی از ابعاد فاز پراکنده در آن در مقیاس نانوباشد، اطلاق می شود. نانو کامپوزیت ها براساس ابعاد ذرات فاز پراکنده به سه دسته تقسیم می شوند :
هر سه بعد فاز پراکنده در مقیاس نانومتری هستند. به عنوان مثال ذرات سیلیکای کروی به دست آمده با روش سل– ژل یا پلیمریزاسیون درجا از این دسته اند.
دو بعد از فاز پراکنده در مقیاس نانومتری هستند و بعد سوم بزرگ تر از ۱۰۰ نانومتر است. در این حالت یک ساختار کشیده شده ، ایجاد می شود که نانو لوله ها از این دسته هستند. تقویت انواع زمینه های فلزی، سرامیکی و پلیمری توسط نانو لوله ها امکان پذیر است.
فاز پراکنده فقط دارای یک بعد در مقیاس نانو متری است. در این مورد پرکننده به صورت ورقه هایی با ضخامت یک یا چند نانو متر و با طول صد ها یا هزاران نانو متر می باشد. خاک رس در بین سیلیکات های لایه ای بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. زیرا خاک رس اولیه بیشتر دردسترس است و دانشمندان اطلاعات دقیق تری در زمینه ساختار و ظرفیت اصلاح پذیری آنها دارند .
نانو کامپوزیت های پلیمری^[۱] در حال حاضر به صورت دسته جدیدی از مواد پراهمیت مطرح شده­­اند. این خانواده ازکامپوزیت ها متشکل از زمینه ی پلیمری و پرکننده معدنی هستند. نانو کامپوزیت های پلیمری غالبا از طریق امتزاج با پلیمر­ها و یا پلیمریزاسیون مونومر­ها در فاصله میان لایه های نانو ذرات بدست می­آیند.کارایی این مواد با به کارگیری ۲ تا ۷ درصد وزنی از مواد تقویت کننده، با کامپوزیت های معمولی با ۳۰ تا۵۰ درصد وزنی از مواد تقویت کننده، برابری می کند.
به این نکته باید توجه کرد که استفاده بالای پرکننده در کامپوزیت های معمولی باعث افزایش نامطلوب دانستیه و ایجاد قطعات سنگین، کاهش جریان مذاب و افزایش شکنندگی می شود. علاوه بر این کامپوزیت های معمولی کدر و غیر شفاف هستند. این مشکلات در نانو کامپوزیت هاکمتر دیده شده و تقریبا برطرف می شوند.
مهمترین مصرف نانو کامپوزیت های پلیمری در صنعت حمل و نقل، بسته بندی، ساختمان، سازه های الکترونیکی، وسایل برقی، فوتونیکی و حسگرها است. این کاربردها خواص مغناطیسی اصلاح شده، قابلیت عبور الکتریسته یا نور و خاصیت زیست سازگاری را در بر می گیرد. رفتار نانو کامپوزیت های پلیمری مانند مواد متشکل از یک جزء یا مواد یک فازی است. نانو کامپوزیت های پلیمری شفاف اند و دانسیته پایین از خود نشان می دهند.آنها را می توان به سادگی با افزودنی ها اصلاح کرد[۱].
نانو کامپوزیت های پلیمری به سه روش تهیه می شوندکه عبارتند از:
روش محلولی
روش اختلاط مذاب
روش پلیمریزاسیون درجا
در چند دهه اخیر، نانو کامپوزیت های پلیمر/ سیلیکات لایه ای کانون توجه محققین بسیاری بوده است. نسبت منظر بالای صفحات میان لایه ای شده و یا ورقه ورقه شده، پتانسیل لازم برای بهبود قابل توجه تعداد زیادی از خواص پلیمرها را با به کارگیری مقدار اندکی نانو خاک رس فراهم می کند. یکی از مزیت های استفاده از نانو ذرات، وزن کمتر قطعه نهایی تهیه شده با نانو سیلیکات های لایه ای نسبت به انواع معمولی آن می باشد که دلیل آن درصد پایین استفاده از این نانوذرات است. به طور کلی خاک های رس اصلاح شده با نسبت ۱:۳ جانشین موادی همچون تالک یا پرکننده­های های شیشه ­ای شده اند. به طورمثال، ۵ درصد وزنی از خاک­های رس می توانند جایگزین۱۵ درصدوزنی از پرکننده­ هایی همچون کربنات کلسیم بشوند که باعث ارتقای خواص مکانیکی محصول نهایی می گردند[۲].
مزیت عمده دیگر نانوکامپوزیت های سیلیکاتی نفوذناپذیری آنها در برابر گازها است. زمانی که صفحات خاک رس بخوبی توزیع شده و آرایش یافته باشند به مقدار قابل توجهی نفوذپذیری را کاهش می­ دهند. همچنین موجب افزایش قابل توجه مقاومت اشتعال پذیری در پلیمر می شوند.
سیلیکات های لایه ای جزء نانوذرات مهمی به حساب می آیند که علاوه بر بهبود خواص مکانیکی[۳]، پایداری حرارتی[۴] ، پایداری شیمیایی و خواص الکتریکی نمونه­ها را افزایش می دهند. اما مشابه سایر نانوذرات، وجود جاذبه ی واندروالس در بین آنها، باعث به هم چسبیدن و تجمع سیلیکات های لایه ای می­ شود که این امر مانع از پراکندگی مطلوب نانوذرات در بستر پلیمری می گردد. در نتیجه، رسیدن به خواص منحصر به فرد سیلیکات های لایه­ای را با مشکل مواجه می­ کند. پس می توان به مشکل اصلی فرایند تهیه نانو کامپوزیت ها، عدم توزیع یکنواخت فاز تقویت کننده در بستر پلیمری و تجمع ذرات، اشاره­کردکه سبب افزایش انرژی سطحی ذرات می شود وخواص مکانیکی نانو کامپوزیت ها را کاهش می دهد[۵].
اهمیت و اهداف پروژه
آزمایش­های متعدد در زمینه بهبود خواص نانوکامپوزیت های پلیمر / خاک رس نشان داده است که برهم کنش الکتروستاتیک ضعیف در فصل مشترک خاک رس معدنی آب دوست و ماده آلی آب گریز، تاثیرات منفی بر استحکام مکانیکی نهایی نانو کامپوزیت های پلیمر / خاک رس می گذارد. علت وجود این نقص، ناسازگاری ذرات خاک رس آب دوست با ماده آلی آب گریز است. دلیل ناسازگاری بین دو ماده فوق الذکر وجود گروهای هیدروکسیلی برروی لبه و همچنین سطوح داخلی و خارجی صفحات خاک رس عنوان می شود[۶].
به منظور بهبود پایداری پراکنش نانوذرات در محیط آلی و یا ماتریس­های پلیمری، لازم است که با اصلاح سطح ذرات از طریق مولکول­های فعال سطحی و یا سایر اصلاح کننده ها، میان ماتریس پلیمری و نانوذرات سازگاری ایجاد نمود. عموماً، نانو ذرات خاک رس به روش تبادل یونی و با استفاده ازمواد آلی موسوم به نمک های آلکیل آمونیوم نوع چهارم اصلاح می شوند. با کمک روش تبادل یونی تنها می توان سطوح داخلی وخارجی نانو ذرات را اصلاح کرد و این بدین معناست که هنوزگروه های هیدروکسیل برروی لبه ها و بعضاً بر سطوح نانو ذرات باقی می مانند. بنابراین، برای ایجاد سازگاری کامل بین دو ماده آب دوست و آب گریز باید لبه های ذرات خاک رس نیز در معرض اصلاح قرار گیرند. در غیر این صورت، پدیده خوشه ای شدن و عدم ورقه ای شدن ذرات خاک رس معدنی در ماتریس پلیمر ی مشاهده می شود. درواقع ، نانوذرات به دنبال پراکنش نامناسب در ماتریس پلیمری، تمایل زیادی به کلوخه شدن داشته و موجب افت خواص نوری و مکانیکی نانوکامپوزیت می گردند.
تلاش های بسیاری در جهت پراکنده کردن سیلیکات های لایه ای در ماتریس پلیمری صورت گرفته است که از آن جمله می توان به استفاده از مواد فعال سطحی مناسب و یا ایجاد گروه های عاملی روی سطح اشاره کردکه با ایجاد پیوندهای کووالانسی با ماتریس پلیمری، سبب بهبود قابل توجه در خواص پلیمر می­ شود [۷]. درنهایت بهبود خواص نانوکامپوزیت های پلیمری همواره مورد توجه بوده است. از آنجاییکه دلیل اصلی افزودن ذرات معدنی به پلیمرها بهبود خواص مکانیکی آنها است، بررسی خواص مکانیکی نانوکامپوزیت های پلیمری اهمیت ویژه ای دارد. در سال های اخیر، انواع خاک های رس اصلاح شده به طورگسترده ای در زمینه تولید نانوکامپوزیت های پلیمری مورد استفاده قرارگرفته اند.
ازاوایل دهه اخیر، علاوه بر سطوح داخلی و خارجی صفحات خاک رس که با روش تبادل یونی اصلاح می شوند، لبه ها و سطوح شکسته صفحات خاک رس نیز به منظور اصلاح مجدد مورد بررسی و آزمایش قرار گرفتند. محققان به دنبال روش های جدیدی هستند تا بتوانند با بهره گرفتن از اصلاح مجدد و یا عامل­دارکردن خاک های رس یکبار اصلاح شده از طریق گروه های سیلانی و با روش پیوند زدن سیلان بر لبه ها و سطوح دارای گروه های هیدروکسیل، به صورتی پربازده و موثر سازگاری نانو ذرات اصلاح شده با پلیمر مورد نظررا افزایش دهند [۸].
تحقیق حاضر با هدف بررسی تاثیر اصلاح مجدد خاک رس آلی شده با بهره گرفتن از اصلاح کننده­ های سیلانی بر مشخصات ساختاری خاک رس و همچنین تهیه و بررسی خواص نانوکامپوزیت­های پلیمری حاوی خاک­های رس دوبار اصلاح شده انجام شده است . در ادامه، ابتدا در فصل دوم، مونومر مورد استفاده و خاک رس موردنظر در این پژوهش معرفی می­­شوند. سپس، برخی مفاهیم پایه و کلیاتی در مورد روش های تهیه نانوکامپوزیت های پلیمری و ساختارهای موجود بیان می گردد. در انتهای فصل مروری بر کارها و مطالعات انجام شده در مورد چگونگی اصلاح صفحات خاک رس به روش های گوناگون، سنتز نانوکامپوزیت های پلیمر / خاک رس اصلاح شده و بررسی خواص شیمیایی، حرارتی و مکانیکی صورت می گیرد. در فصل سوم ، مواد مصرفی، روش ها ودستگاه­های به کارگرفته شده معرفی گردیده و در فصل چهارم به بحث و بررسی نتایج آزمون ها و مشاهدات پرداخته می شود. در فصل پنجم هم نتایج به دست آمده بیان می شوند و جهت ادامه تحقیقات در این زمینه پیشنهاداتی ارائه می گردند.
فصل دوم
مروری بر مطالعات انجام شده
پلی متیل متاکریلات^[۲]با فرمول شیمیایی یکی از پلیمرهای معروف و شناخته شده ای است که با ۹۲ درصد قابلیت گذردهی نور و رنگ پذیری مناسب، که زمان و تغییرات جوی بر آن بی تاثیر است، رقیبی جدی برای شیشه در بسیاری از کاربردها محسوب می شود. در میان پلاستیک های شفاف، نسبت به اشعه ماوراء بنفش، رطوبت و دیگر اثرات محیطی از همه مقاوم تر است. همچنین می توان به مقاومت ضربه ای بالا (در حدود ۵ برابر شیشه ) ، پایداری رنگ و وزن کم آن اشاره کرد .
تهیه مونومرمتیل متاکریلات، از طریق یک فرایند دو مرحله ای انجام می گیرد. ابتدا استون و هیدروژن سیانید با هم واکنش می دهند تا استون سیانوهیدرین به دست آید. سپس این ترکیب در حضور اسید سولفوریک غلیظ با متانول حرارت داده می شود تا مونومر متیل متاکریلات بدست آید. مونومرهای اکریلیک از طریق فرایندهای پلیمریزاسیون رادیکال آزاد که معمولا به وسیله آغازگرهای پروکسیدی شروع می شوند پلیمریزه می گردندکه پلی متیل متاکریلات نیز به این روش حاصل می شود. یک آغازگر، رادیکالی فعال راحاصل می کندکه دردماهای بالاتر موجب پیشرفت واکنشی می گردد که بسیار شدید وگرمازاست، به طوری که گرمای آزاد شده بایستی به نحوی از سیستم خارج و مهار گردد.
پلی متیل متاکریلات به عنوان یک ترمو پلاستیک (پلاستیک گرما نرم) شناخته می شود. از نام های دیگر آن می توان به آکریلیت (Acrylite)، گلاس فلکس (Glassflex)، لوسیت (Lucite)، پلکسی گلاس (Plexiglass)، پرسپکس (Perspex)، آلتوگلاس (Altuglass)، اپتیکس (Optix) اشاره کرد.

این روشها ی ناپارامتری مبتنی بر یک سری بهینه سازی هستند که برای کارایی نسبی ازآنها استفاده می شود.عبارت نسبی در جمله بالا بسیار حائز اهمیت است زیرا کارایی به دست آمده در این روش ،نتیجتا مقایسه بنگاههای موجود با یکدیگر است.بنابراین،در صورتی که تعدادی از مشاهدات حذف و یا تعداد آنها زیاد شود،ممکن است مقدار کارایی محاسبه شده نیز کم یا زیاد شود.بنابراین کارایی به دست آمده نسبی است نه مطلق.در روش های غیرپارامتری نیاز به انتخاب فرم تابع نبوده و محدودیتی نیز برای تعداد ستانده وجود ندارند .

فرایند تحلیل سلسله مراتبی AHP

در ارزیابی هر موضوعی ما نیاز به معیار اندازه گیری با شاخص داریم، انتخاب شاخص مناسب به ما امکان می دهد که مقایسه درستی بین جایگزینی ها یاآلترناتیوها به عمل آوریم. اما وقتی که چند یا چندین شاخص برای ارزیابی در نظر گرفته می شود، کار ارزیابی پیچیده می شود و پیچیدگی کار زمانی با لا می گیرد که معیار های چند یا چندین گانه باهم در فضا و از جنس های مختلف باشند. در این هنگام کار ارزیابی و مقایسه از حالت ساده تحلیلی که ذهن قادر به انجام آن است خار ج می شود و به یک ابزار تحلیل عملی قوی نیاز خواهد بود. یکی از ابزارهای توانمند برای چنین وضعیت هایی ( فر آیند تحلیل سلسله مراتبی) است .این روش برای سطح بندی و درجه بندی استفاده می شود گاهاً برای تحلیل های اجتماعی و اقتصادی نیز ممکن است به کار رود. در این روش قبل از هر کاری باید داده های هر مکان را استاندار کنیم .بعد از این مرحله ها ترتیبی از جمعیت شاخص هارا تشکیل می دهیم ، برای تشکیل این ماتریس ابتدا با ید به شاخص ها وزن داده شود بعد از این مرحله امتیاز هر شاخص با هم جمع می شود و سپس نسبت به حاصل جمع تمام شاخص ها محاسبه می شود.بدین ترتیب وزن هریک از شاخص ها بدست می آید بعد از ضرب وزن هر شاخص در تعداد همان شاخص امتیاز شاخص های هر مکان باهم جمع می شود و مکان ها بر اساس امتیازات بدست آمده سطح بندی می شوند( فرهودی)
روال کارمدل A.H.P با مشخص کردن عناصر و تصمیم گیری و اولویت دادن به آنها آغاز می شود این عناصر شامل شیوه های مختلف انجام کار و اولویت دادن به سنجه ها یا ویژگی ها می باشد
مر حله اول: ساختن درخت سلسله مراتبی

مرحله دوم : تعیین ضریب اهمیت معیار ها و زیر معیار ها وزن دادن به جایگزین ها
مر حله سوم: ترکیب ضریب اهمیت گزینه ها ترکیب وزن ها

مر حله چهارم: آزمایش سازگاری
در مرحله اول، در فرایندAHP ایجاد یک ساختار سلسله مراتبی از موضوع مورد بررسی می باشد که در آن اهداف ، معیار ها و زیر معیار ها گزینه ها و ارتباط بین آن ها نشان داده می شود
ترسیم و تشریح درخت سلسله مراتبی
درخت سلسله مراتبی دارای سه سطح اصلی هدف، معیارها و گزینه‌ها است که سطح معیار آن قابل تقسیم به زیر معیارهای متعدد می‌باشد.
هدف: به پرسش اصلی تحقیق یا مشکلی که قصد داریم آن‌ را حل نماییم هدف گفته می‌شود. هدف بالاترین سطح درخت سلسله مراتبی است و تنها یک پارامتر دارد که انتخاب آن وظیفه بالاترین سطح تصمیم‌گیری پروژه می‌باشد.
معیارها: به ملاک‌های متضمن هدف و سازنده آن معیار گفته می‌شود. معیارها در واقع سنگ محک هدف یا وسیله اندازه‌گیری آن می‌باشد. هر اندازه معیارها بیشتر اجزاء هدف را پوشش دهند و بیشتر بیان کننده هدف باشند، احتمال گرفتن نتیجه دقیق‌تر افزایش خواهد یافت.معیارها دومین سطح درخت سلسله مراتبی پس از هدف می‌باشند. در این سطح می‌توانیم بنا به ضرورت به تعداد مورد نیاز معیار در سطح افقی ترسیم و تنظیم نماییم. معیارهای قابل تقسیم به زیر معیارها و زیر معیارها قابل تقسیم به زیر معیارهای بعدی می‌باشند. این وضعیت می‌تواند بسته به ضرورت تا n زیر معیار در سطح عمودی و افقی افزایش پیدا نماید.
مرحله دوم، سنجه ها در یک ماتریس قرار گرفته و سپس تعیین اهمیت (وزن) معیار ها و زیر معیار ها می باشد. دو به دو آنها رابا هم مقایسه می کنیم، سپس بااستفاده از روش مرفال کردن تمام سنجه ها هم وزن می شوند.وزن هر فاکتور نشان دهنده اهمیت و ارزش آن نسبت به فاکتورهای دیگر در عملیات تعیین مکان است . بنابرین انتخاب آگاهانه و صحیح وزنها کمک بزرگی در جهت تعیین هدف مورد نظر می نماید .
مشکلات تصمیم گیری چندمعیاره
• فقدان استاندارد برای اندازه گیری معیارهای کیفی
• فقدان واحد برای تبدیل معیارها به یکدیگر

بکارگیری این روش مستلزم چهار قدم عمده زیر می‌باشد که به صورت بسیار مقدماتی در ادامه توضیح میدهیم: برای پیاده سازی روش AHP لازم است که :
الف) مدل سازی کنیم
در این قدم، مسأله و هدف تصمیم گیری به صورت سلسله مراتبی از عناصر تصمیم که با هم در ارتباط می‌باشند، در آورده می‌شود. عناصر تصمیم شامل «شاخصهای تصمیم گیری» و «گزینه‌های تصمیم» می‌باشد. فرایند تحلیل سلسله مراتبی نیازمند شکستن یک مساله با چندین شاخص به سلسله مراتبی از سطوح است. سطح بالا بیانگر هدف اصلی فرایند تصمیم گیری است. سطح دوم، نشان دهنده شاخص‌های عمده و اساسی “که ممکن است به شاخص‌های فرعی و جزئی تر در سطح بعدی شکسته شود) می‌باشد. سطح آخر گزینه‌های تصمیم را ارائه می‌کند. در شکل زیر سلسله مراتب یک مساله تصمیم نشان داده شده است (مهرگان،۱۳۸۳،ص۱۷۰)

ب) قضاوت ترجیحی (مقایسات زوجی
) انجام دهیم
انجام مقایساتی بین گزینه‌های مختلف تصمیم،‌ بر اساس هر شاخص و قضاوت در مورد اهمیت شاخص تصمیم با انجام مقایسات زوجی، بعد از طراحی سلسله مراتب مساله تصمیم، تصمیم گیرنده می‌بایست مجموعه ماتریسهایی که به طور عددی اهمیت یا ارجحیت نسبی شاخص‌ها را نسبت به یکدیگر و هر گزینه تصمیم را با توجه به شاخص‌ها نسبت به سایر گزینه‌ها اندازه‌گیری می کند، ‌ایجاد کند. این کار با انجام مقایسات دو به دو بین عناصر تصمیم (مقایسه زوجی) و از طریق تخصیص امتیازات عددی که نشان دهنده ارجحیت یا اهمیت بین دو عنصر تصمیم است، صورت می‌گیرد.
ج) وزن‌های نسبی را محاسبه کنیم: با بهره گرفتن از روابط ریاضی این وزن ها محاسبه می شود.
با انجام این مرحله برای هر گزینه، مقدار وزن نهایی بدست می‌آید. هر گزینه که وزن بیشتری داشت به عنوان بهترین انتخاب می شود.
امروزه در کشورمان پروژه ها ی بسیار ی با بهره گرفتن از روش AHP به انجام رسیده اند و کابرد فراوان این روش و جهانی شدن آن، ظرف مدت نسبتا کوتاهی پس از ابداع روش AHP نشان از اثر بخشی آن در بهبود و ارتقای تصمیمات دارد. این واقعیت حاکی از آن است قرن بیست و یکم جایی برای عملکرد غیر علمی نیست، و همانطور که می دانیم اساس هر عملکرد ، همانا تصمیم گیری است که باید با بهره گرفتن از روش های علمی روز دنیا صورت گیرد . بنابر این آشنایی مقدماتی مدیران ما با این روش ها بسیار ضروری است. در این پست تنها مجال معرفی یکی از مهم ترین این روش ها را داشتیم.
از مزایای این روش ساده ومستند بودن آن است . اما این روش دارای معایبی مانند ، احتمال اشتباه نمودن کارشناس در تعیین وزن و مشکل استاندارد سازی واحدهای اندازه گیری ذهنی آنها ، می باشد .اما یکی از مهمترین مشکلات آن ندادن وزن بهینه به کاربر می باشد که باعث استفاده بیشتر روش های ناپارامتری نسبت به AHP می شود به همین جهت از روش تحلیل پوششی داده ­ها استفاده می شود.

روش تحلیل پوششی داده ­ها

روش تحلیل پوششی داده ­ها را می­توان به عنوان یکی از روش های ناپارامتری معرفی نمود که در این روش با بهره گرفتن از تکنیک­های برنامه­ ریزی ریاضی به ارزیابی واحدهای موردنظر پرداخته خواهد شد.
تحلیل پوششی داده ها یکی از رویکردهای علمی است که با بکارگیری مبنای ریاضی قوی به محاسبه کارایی می پردازد.تحلیل پوششی داده ها ، تکنیکی نا پارامتریک برای سنجش و ارزیابی کارایی نسبی مجموعه ای از واحدهای تصمیم گیرنده می باشد.کارایی نشان می دهد که یک سازمان تا چه میزان از ورودی های خود را به طور بهینه در جهت تولید خروجی ها استفاده کرده است و به عبارتی نشان دهنده « صحیح انجام دادن کار» است.به این معنی که از حداقل ورودی ها حداکثر محصول برداشت شود.
در مدل های DEA ، اگر واحد های تصمیم گیرنده تحت ارزیابی دارای یک ورودی و یک خروجی باشند در این صورت واحدی که نسبت خروجی به ورودی آن بیشترین مقدار را داشته باشد دارای عملکرد بهتری نسبت به واحدهای دیگر است.به عبارت دیگر نسبت به آنها کارا است.اما چنانچه این واحدها دارای چند ورودی و چند خروجی باشند ، با تعیین ارزش برای ورودی ها و خروجی ها که در اینجا با”وزن” معرفی شده است ، می توانیم آنها را به یک واحد تبدیل نموده و در نتیجه واحدی که نسبت مجموع وزن دار شده خروجی به مجموع وزن دار شده ورودی های آن بیشتر باشد ، دارای عملکرد بهتری نسبت به واحدهای دیگر است.در این فصل با بیان روش ها و اصول حاکم بر DEA ، به تعیین ارزش ورودی ها و خروجی ها می پردازیم.
در سال های اخیر در اغلب کشور های جهان برای ارزیابی عملکرد نهادها و دیگر فعالیت های رایج در زمینه های مختلف، کاربرد های متفاوتی از تحلیل پوششی داده های (DEA) دیده شده است. علت مقبولیت گسترده تر روش DEA نسبت به سایر روش ها، امکان بررسی روابط پیچیده و اغلب نا معلوم بین چندیدن ورودی و چندین خروجی (معمولا اندازه پذیر) است که در این فعالیت ها وجود دارد. فعالیت هایی نظیرتعمیر و نگهداری در پایگاه های هوا پیمایی آمریکا مستقر در نواحی جغرافیایی متفاوت، یا نیرو های پلیس در انگلستان و ولز، همچنین عملکرد شعب بانک ها در قبرس و کانادا و کارایی دانشگاه ها در آموزش و پژوهش در آمریکا، انگلستان و فرانسه، مثال هایی از این دست هستند. این نوع کاربرد ها به ارزیابی عملکرد های شهر ها، مناطق و شهر ها با انواع مختلف ورودی از قبیل هزینه های “اجتماعی” ، شبکه های ایمنی و انواع خروجی از قبیل ابعاد مختلف کیفیت زندگی قابل گسترش هستند.
DEA همچنین امکان نگرش جدید به فعالیت هایی را هم که قبلا به روش های دیگر ارزیابی شده اند فراهم کرده است. برای مثال امکان محک زنی با بهره گرفتن از DEA به شناسایی منابع ناکارایی در شرکت های خیلی سود آورر، شرکت های که به خاطر نگرش سود آوری به عنوان محک شناخته می شدند، منجر شده است. مطالعه کارایی سازمان هایی با شکل حقوقی متفاوت، همانند شرکت های “سهامی بیمه” در مقابل تعاونی، به کمک DEA نشان داده است که مطالعات قبلی قادر به ارزیابی توان بالقوه تفاوت های شکلی آنها نبودند. همچنین استفاده از DEA لزوم بازنگری مطالعات کارایی قبلی را که پیش و پس از ادغام فعالیت ها انجام گرفته و در بانک ها به اجرا گذاشته شده، نشان می دهد.
مطالعه شکل سازمانی شرکت های بیمه که در بالا ذکر شد می تواند نه تنها برای به دست آوردن نتایج جدید به کار گرفته شود، بلکه روش های جدید بهره برداری از داده ها را که DEA در اختیار ما قرار داده نیز ارائه م
ی نماید. به منظور مطالعه کارایی این شکل های سازمانی البته ضروری است که دیگر منابع ناکارایی را از مشاهدات حذف کنیم. به جز در مواردی که بخواهیم فرض کنیم چنین ناکارایی هایی وجود ندارند.
این پایان نامه با موضوع ارزیابی عملکرد، به خصوص ارزیابی فعالیت های سازمان هایی مانند شرکت های تجاری، موسسات دولتی، بیمارستان ها، مراکز آموزشی و غیره مرتبط است. در تحلیل های عادی و رایج، چنین ارزیابی هایی به روش های مختلف انجام می شود. برای مثال، هزینه هر واحد، سود هر واحد، رضایت مشتری از هر واحد و غیره را می توان در نظر گرفت، که با نسبتی مشابه زیر اندازه گیری می شود:
این یک روش رایج در اندازه گیری کارایی است. در اندازه گیری “بهره وری” نیز از یک نسبت برای ارزیابی عملکرد نیروی انسانی یا نیروی کار، استفاده می شود “خروجی یک ساعت کار کارگر” یا “خروجی یک ساعت نیروی کار استخدامی” یا میزان فروش یا سود و یا دیگر اندازه های خروجی مثال هایی هستند که در صورت کسر قرار داد می گیرند. چنین اندازه هایی گاهی “اندازه بهره وری جزئی” نامیده می شوند. به این طریق تمایل داریم تا آن هارا از “اندازه بهره وری کل” متمایز کنیم، زیرا در این حالت می خواهیم نسبتی از خروجی به ورود ی را به دست آوریم که در برگیرنده همه خروجی ها و همه ورودی ها باشد. حرکت از بهره وری جزئی بسوی بهره وری کل به کمک ترکیب تمام خروجی ها و ورودی ها و به دست آوردن تنها یک نسبت کمک می کند تا از ارتباط دادن منافع به یک عامل (یا یک خروجی) در حالی که سایر ورودی ها (یا خروجی ها) نیز دخالت دارند، اجتناب کنیم. برای مثال، بهبود در خروجی ناشی از افزایش سرمایه گذاری یا بهبود مدیریت ممکن است به اشتباه به نیروی انسانی (وقتی روش یک خروجی به یک ورودی استفاده می شود) نسبت داده شود، حتی اگر عملکرد نیروی انسانی در دوره مورد نظر بدتر نیز شده باشد.
DEA، از روش برنامه ریزی ریاضی استفاده می کند که می تواند تعداد زیادی متغیر روابط (قیود) را به کار گیرد و محدودیت هایی وجود دارد که لازم است به آنها نیز پرداخته شود. بعضی از این مشکلات در طی بررسی دقیق تر تحلیل پوششی داده ها (DEA) بررسی خواهند شد. روش نسبتا جدید به کار گرفته شده در تحلیل پوششی داده ها، بر خلاف روش های معمول شاخص عددی، به معرفی وزن های از قبل تعیین شده برای عوامل خروجی و ورودی نیاز ندارد. همچنین نیازمند توصیف توابع به شیوه ای که در روش رگرسیون آماری رایج است نیز نیست.
همچنین DEA ، محدودیت کم بودن تعداد زیادی ورودی و خروجی موجود در سایر روش هارا ندارد. سادگی در محاسبه و ارزیابی و عدم محدودیت در انتخاب عوامل امکان پرداختن به مسائل پیچیده تر موجود در حوزه های مدیریتی و سیاست گذاری را فراهم می سازد. به علاوه تئوری قوی برنامه ریزی ریاضی امکان تحلیل و تفسیر بهتر را ایجاد می کند. قابل توجه است که قسمت عمده نیاز های محاسباتی این روش تا کنون در کاربرد های اولیه DEA بسط و گسترش داده شده است. به علاوه اغلب آن ها در نرم افزار های تجاری موجود لحاظ گردیده است.
DEA فرصت هایی نیز برای همکاری بین تحلیل گران و تصمیم سازان فراهم می کند که شامل همکاری در انتخاب ورودی ها و خروجی ها مورد استفاده و انتخاب انواع شرط-جزا که باید به آن پرداخته شود است. چنین همکاری به محک زنی رفتار رقبا و شناسایی رقبای بالقوه که ممکن است تحت سناریوهایی در نظر گرفته شوند می انجامد.
حالت یک خروجی و یک ورودی
مطالعه DEA و کاربردهای آن با بررسی یک مثال ساده شامل یک خروجی و یک ورودی به کمک رابطه (۱-۱) آغاز می کنیم. فرض کنید ۸ شعبه یک فروشگاه با عناوین A تا H به شرح جدول ۳-۱ باشند.
جدول ‏۳‑۱: حالت یک خروجی و یک ورودی
شعبه A B C D E F G H
کارکنان ۲ ۳ ۳ ۴ ۵ ۵ ۶ ۸