همچنین، با توجه به اسبقیت آنها و نزدیکتر بودنشان به منابع وحی و این که دسترسی آنها به اصحاب سرشناس و امامان هدایتگرعلیهم السلام نزدیکتر بوده، استمداد از گفتار آنان با اهمیت می باشد.^[۲۵۱]
ایشان در این باره می گوید: «…آنان از نظر دوره نزدیکترین[افراد] به عصر نزول وحی و دارای بیشترین احاطه به اسباب نزول بوده و آسان تر از ما معانی قرآن را می فهمیده اند…».^[۲۵۲]
در جای دیگر، در این باره می گوید:
«…آنان واسطه بین ما و بین سخنان صحابه و احادیث پیامبر صلی الله علیه و آله هستند و …این که اکثر تابعان، فارغ التحصیلان مکتب صحابیان نخستین هستند که آنان به نوبه خود به دست صاحب رسالت تربیت یافته اند. پس همه علومشان از برگرفته از منابع اصلی و منتهی به منبع قابل اعتماد است…».^[۲۵۳]
ب. آگاهی به وضع لغات
آیت الله معرفت سبب دیگر در اهمیت قول تابعی را بکر بودن وضعیت لغت و زبان دانسته و می گوید: «علاوه این که آنها به موارد وضع لغت و روش های عربی فصیح آشناتر بوده اند از دیگر کسانی که قرآن به زبان آنها و روش های معروف کلامشان نازل شده است».^[۲۵۴]
همچنین می گوید:
«…آنان به وضع لغات در دوره خلوص آن آگاه تر بوده اند و در دستیابی به…آن مهارتی بیشتر داشته اند. همچنان که به احادیث پیامبر صلی الله علیه و آله و اصحاب سرشناس و دانشمند او دسترسی بیشتر داشته اند. پس آنان به فهم ابعاد اصول و فروع شریعت نزدیکتر بوده و به جوانب کتاب و سنت و سیره پیامبر صلی الله علیه و آله احاطه بیشتری داشته اند».^[۲۵۵]
بر این اســاس، ایشان، علل رجـوع به تفسیر تابعـی را نزدیکــی زمانی آنان به عصـر پیامبرصلی الله علیه و آله نسبت به ما و همچنین، آگاهی بیشترشان به زبان دست نخورده عربی دانسته است.
۲-۲-۲-۲-۲٫ میزان اعتبار قول تابعی
ایشان، در بیان فایده رجوع به تابعان، می گوید:
«اهتمام به شأن و مراجعه به نظرات آنها…در تفسیر، تنها به سبب جایگاه تقدس و پیشگامی آنها در عرصه دین حنیف است و وظیفه هر خلفی است که به نظرات گذشتگانش مراجعه کند نه برای تقلید و تعبد به آنها؛ بلکه برای کمک جستن و بهره گرفتن…در راه وصول به دورترین و عمیق ترین آنها و صعود به بالاترین آنها. و این انتخاب بر اساس بررسی و تحقیق است، نه تقلید و تعبد به رأی گذشتگان».^[۲۵۶]

ایشان نظرات و آرای دیگر دانشمندان را درباره اعتبار کلام تابعان، بیان می دارد. برخی مانند زرکشی،^[۲۵۷] ابو احمد ابن عدی^[۲۵۸] و ابن تیمیه،^[۲۵۹] به اعتبار رجوع به قول تابعی نظر داده اند و برخی دیگر مانند شعبه بن حجاج^[۲۶۰] و… قائل به عدم حجیت آن شده اند.
و پس از بیان این اقوال، می گوید: اگر مقصود تقلید و تعبد نسبت به اقوال تابعان و تسلیم شدن در برابر آرای آنها باشد، هیچ توجیهی ندارد؛ بلکه توجه به اقوالشان به منظور تحقیق و ثمردهی هدف مورد نظر است تا اقوال آنان جایگاهی برای رسیدن به حقیقت امر باشد…^[۲۶۱]
و در مقامی دیگر، موضع خود را به طور واضح تری بیان می کند و می گوید:
«قول تابعی را فقط به عنوان شاهد و مؤیّد معتبر می دانیم و به طور مطلق حجّت نیست. و آن گونه که حدیث معصومعلیه السلام خود حجّت است [ قول تابعی حجّت نیست] یا مانند قول صحابی نیست که به طور نسبی، و در اکثر موارد حجّت معتبر است. پس قول تابعی در درجه سوم از اعتبار واقع می شود و به طور مطلق معتبر نیست».^[۲۶۲]
و در نقد کلام کسانی که اعتبار تعبدی برای سخن تابعان قائل شدند، آن را «اعتبار عقلانی» می نامد و در این توضیح این نوع اعتبار، می گوید:
«اگر منظور، تعبّد به اقوال تابعین و تسلیم شدن به نظرات آنها باشد، این هیچ وجهی [از صحت] ندارد و…به قول ابوحنیفه، آنها مردانی هستند و ما نیز مردانی! ولی مقصود بحث چیز دیگری است و آن اعتبار عقلانی است… پس آرا و نظراتشان که از اصول محکم استنباط شده است…برای فهم معانی قرآن کریم، به کمک گرفتن و استفاده از آنها سزاوارتر از تعبد و تقلید آنهاست ».^[۲۶۳]
بنابراین، به نظر می رسد، آیت الله معرفت، بر خلاف اینکه «قول صحابی» را در تفسیر – چنان که خود نیز اشاره کرد- در بیشتر مواقع، قول پیامبرصلی الله علیه و آله می داند، «گفته تابعی» را در این باره، صرفاً «نظر و رأیی» می داند که قابل بررسی و تحقیق است و می توان از آن فقط به عنوان «شاهد» در تفسیر کمک گرفت. به عبارت دیگر، او میان «قول صحابی» و «قول تابعی» تفصیل قائل شده است. همچنین، قبول آرای تفسیری آنها را به دلیل اعتبار عقلانی که دارد، مورد پذیرش قرار می دهد.
فصل سوم
آرای تفسیری
صحابه و تابعان
مقصود از آرای تفسیری صحابه و تابعان، روایاتی است که صحابی و تابعی به تفسیر آیات قرآن پرداخته و یا قاعده و نظریه ای تفسیری را نقل نموده است.
علامه طباطبایی و آیت الله معرفت، هر دو در تفسیر خود این اقوال را نقل نموده و ذیل برخی از آنها به نقد و تحلیل پرداخته اند. در اینجا، به بررسی تفصیلی انواع تعامل علامه و آیت الله معرفت، با این نوع از روایات تفسیری صحابه و تابعان خواهیم پرداخت:
۳-۱٫ علامه و آرای تفسیری
علامه در تفسیر آیات بر خلاف دیدگاه منفی که نسبت به آرا و نظرات تفسیری صحابه و تابعان دارد، آنها را نقل نموده و موضع گیری های متفاوتی نسبت به آنها داشته است:
۳-۱-۱٫ معیارهای پذیرش روایت
ایشان در مواردی به طور مشخص، به علت پذیرش رأی و نظریه تفسیری صحابی یا تابعی، اشاره نموده است، و گاهی نیز، از فحوای کلامش می توان درک نمود که معیار پذیرش، چه بوده است:
۳-۱-۱-۱٫ موافقت با قرآن^[۲۶۴]
چنانچه پیش تر اشاره شد، مهم ترین معیار برای سنجش روایات تفسیری در نگاه علامه، موافقت با قرآن است. ایشان، در این باره می گوید:
«حدیث در اعتبار خود به تأیید قرآن مجید نیازمند است و روى این اساس چنان که در اخبار بسیارى از پیغمبر اکرمصلی الله علیه و آله و ائمه اهل بیتعلیهم السلام وارد شده است باید حدیث را به قرآن عرضه داشت».^[۲۶۵]
همین معیار، به صورت های مختلف، در رویکرد عملی ایشان در مواجهه با آرای تفسیری صحابه و تابعان نیز، آشکار شده و از جنبه های مختلف، این روایات را با آن می سنجد:
۳-۱-۱-۱-۱٫ سازگاری با ظاهر آیه
سازگاری با ظهور آیه، یکی از وجوه موافقت با قرآن است که علامه، بسیاری از روایات را به وسیله آن، می پذیرد. در این باره، نمونه های زیر، را می توان ذکر نمود:
ذیل آیه Cفَمَنْ کانَ مِنْکُمْ مَرِیضاً أَوْ عَلى‏ سَفَرٍ فَعِدَّهٌ مِنْ أَیَّامٍ أُخَر^[۲۶۶]B به فتوای اهل سنت، مبنی بر جواز افطار مریض و مسافر^[۲۶۷] با استناد به ظاهر آیه، روایات ائمهعلیهم السلام و برخی از صحابه^[۲۶۸] بر نادرستی این فتوا و وجوب این حکم استدلال می کند.^[۲۶۹]
بر این اساس، می توان یکی از اسباب پذیرش روایات صحابه و تابعان را «سازگاری با ظاهر آیه» دانست.
نمــونه دیگر، ذیل آیه Cیا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لِیَسْتَأْذِنْکُمُ الَّذِینَ مَلَکَتْ أَیْمانُکُم…B^[270] اســت کــه از ابن عباس نقل شده: «به غلامان و کنیزان خود دستور دهید وقتى مى‏خواهند به شما و در محل خلوتتان وارد شوند، از شما اجازه بگیرند».^[۲۷۱] و ابن عمر،^[۲۷۲] امام صادق و امام باقرعلیهما السلام^[۲۷۳] این حکم را مخصوص «غلامان» دانسته اند.
علامه، پس از نقل این گفتار، ظهور آیه و این روایات را دلیلی بر عدم صحت روایاتی می داند که حکم را مخصوص زنان دانسته اند.^[۲۷۴]
۳-۱-۱-۱-۲٫ سازگاری با سیاق
گاهی علامه، از معیار موافقت با سیاق آیه، روایت صحابی یا تابعی را می پذیرد. در این باره می توان این موارد را بیان نمود:
ذیل آیه Cفَوَ رَبِّکَ لَنَحْشُرَنَّهُمْ وَ الشَّیاطِینَ ثُمَّ لَنُحْضِرَنَّهُمْ حَوْلَ جَهَنَّمَ جِثِیًّاB^[275] روایتی از ابن عباس در تفسیر «جِثِیّ» وارد شده که این کلمه را جمع «جثوه» گــرفته است که به معناى سنگ و خاک انباشته می باشد.^[۲۷۶]
علامه، این تفسیر را «متناسب با سیاق» عنوان می کند.^[۲۷۷]
همچنین، ذیل تفسیر آیه Cمَنْ کانَ یَظُنُّ أَنْ لَنْ یَنْصُرَهُ اللَّهُ…فَلْیَمْدُدْ بِسَبَبٍ إِلَى السَّماءِ^[۲۷۸]B ابن عباس، آیه را این گونه تفسیر نموده که: هر کس از مشرکان خیال کند که خدا او را یارى نمى‏کند و در دنیا نام پیامبر خود را بلند نمى‏کند و گروندگان به پیامبرش را وا مى‏گذارد، به خاطر همین خیال هنگام یاری خداوند، دچار خشم مى‏شود. چنین کسى طنابى بگیرد و با آن خود را خفه کند، بعد ببیند آیا کید و حیله‏اش خشمش را مى‏نشاند یا خیر.^[۲۷۹]
علامه این تفسیر را «موافق با سیاق آیه» و مؤیدی بر نزول آن، در مدت زمان کمی، پس از هجرت، می داند که مشرکان هنوز از قدرت، برخوردار بودند، و آن را تأیید می کند.^[۲۸۰]
مورد پایانی، ذیل آیه Cقُلْ یا عِبادِیَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلى‏ أَنْفُسِهِم…^[۲۸۱]B می باشد که ایشـان، تفسیر ابن عباس را که منظور از Cیَا عِبَادِیB را «مشرکان» دانسته، تأیید کرده و «سازگار با سیاق آیات» می شمارد.^[۲۸۲]
۳-۱-۱-۱-۳٫ سازگاری با آیات دیگر
علامه در مواردی که آیه، ظهوری نداشته و یا اجمال و ابهامی در آن می باشد، روایت صحابی و تابعی را با توجه به سازگاری آن، با ظهور آیات دیگر قرآن مورد تأیید قرار می دهد:

جدول۲-۴) برخی از تحقیقات انجام شده در حوزه کیفیت زندگی کاری

ردیف

منبع

عنوان

نتیجه

۱

احمدی بالادهی، صالحی و فلاح‌پور(۱۳۹۳)
(احمدی بالادهی et al., 1393)

بررسی رابطه بین کیفیت زندگی کاری و عملکرد سازمانی کارکنان (مورد مطالعه: کارکنان بازرسی)

بین کیفیت زندگی کاری و عملکرد سازمانی کارکنان رابطه معنادار و مستقیم وجود دارد.

۲

هویدا، شول و عارف‌نژاد(۱۳۹۳)
(هویدا, شول, & عارف نژاد, ۱۳۹۳)

رابطه سیرت نیکو و کیفیت زندگی کاری با رفتار شهروندی سازمانی

سیرت نیکو بر کیفیت زندگی کاری تأثیر مثبت دارد و کیفیت زندگی کاری بر رفتار شهروندی سازمانی تأثیر مثبت دارد.

۳

میرزائی عرب و همکاران(۱۳۹۲)
(میرزائی عرب, احمدی بالادهی, راست خدیو, & جوانمرد, ۱۳۹۲)

بررسی رابطه بین کیفیت زندگی کار و تعهد سازمانی روسای کوپ انتظامی استان مازندران

بین تعهد هنجاری و تعهد عقلانی با بیشتر ابعاد کیفیت زندگی کاری همبستگی معناداری وجود دارد، در حالی که بین تعهد عاطفی و ابعاد کیفیت زندگی کاری همبستگی کمتر و کم رنگ‌تری وجود دارد.

۴

(Koonmee, Singhapakdi, Virakul, & Lee, 2010)

نهادینه سازی اخلاقیات، کیفیت زندگی کاری و بروندادهای کارمندان: نظر سنجی از مدیران منابع انسانی در تایلند

نتایج نشان داد که نهادینه سازی اخلاق و کیفیت زندگی کاری، تأثیرات مثبتی بر سه جنبه مهم کار کارکنان دارد که این سه جنبه عبارت است از: رضایت شغلی، تعهد سازمانی و روحیه گروهی.

۵

(Chan & Wyatt, 2007)

کیفیت زندگی کاری: مطالعه موردی از کارکنان شانگهای، چین

نتایج نشان داد که ارضای نیاز احترام، نقش مهمی در رضایت از زندگی کاری این کارکنان دارد. به طور کلی این پژوهش، کیفیت زندگی کاری کارکنان این سازمان‌ها را در حد قابل قبولی دانست.

بخش چهارم:
وابستگی شغلی
۲-۴-۱) مقدمه
نگرش نظری است که دربارۀ افراد، چیزها یا رویدادها ابراز می‌گردد و منعکس کنندۀ نوع احساس فرد درباره یک چیز می‌باشد. نگرش یک فرد از پدر و مادر، معلم و اعضای گروهی که فرد به آن وابستگی دارد کسب می‌شود. انسان شیوه رفتار خانواده و دوستان خود را مشاهده و نگرش‌های خود را با آنها هماهنگ می‌کند. مردم نگرش افراد مشهور یا کسانی را مورد تحسین و ستایش قرار می‌دهند، تقلید می‌کنند، نگرش در سازمان از آن جهت اهمیت دارد که می‌تواند بر رفتار فرد اثر بگذارد. یک فرد در مورد پدیده‌ها، افراد و چیزها ممکن است نگرش‌های مختلفی داشته باشد ولی سازمان فقط به تعداد اندکی از نگرش‌ها که به شغل یا کار افراد مربوط می‌شود توجه خاصی مبذول شده است. این نگرش‌ها شامل رضایت شغلی، وابستگی شغلی و تعهد سازمانی است(اسکندری، قنبری ارباستان، رحمتی، عابدی، ۱۳۹۲: ۹۳).(اسکندری, قنبری ارباستان, رحمتی, & عابدی, ۱۳۹۲)
نگرش های شغلی می‌توانند به عنوان یکی از عوامل اثرگذار در شکل دهی به رفتارهای شغلی عمل کنند، تحقیقات بسیاری به بررسی رابطۀ بین این دو موضوع یعنی رابطۀ نگرش و رفتار پرداخته است و نشان داده است که نگرش مثبت و علاقه‌مندی به شغل(وابستگی شغلی) و به سازمان (تعهد سازمانی) سبب تلاش و کوشش کاری بیشتر و در نتیجه افزایش عملکرد خواهد شد. وابستگی شغلی از جمله متغیرهایی است که با ایجاد آن در کارکنان می‌توان شاهد پیامدهای مثبت برای سازمان‌ها بود. وابستگی شغلی شدت همانندسازی روان شناختی یک فرد با شغل خود تعریف می‌گردد. همچنین اکثر نظریه پردازان بیان کرده‌اند که کارکنان به شدت وابسته به شغل، تلاش اساسی و آشکاری را در جهت اهداف و وظایف شغلی انجام می‌دهند و به احتمال کمتری شغل خود را ترک می‌کنند. افراد وابسته به شغل، تمایل دارند پیوندهای عاطفی قوی با سازمان داشته باشند و همین امر باعث می‌شود که نسبت به دیگر افراد کمتر به ترک سازمان بیاندیشند. همچنین وابستگی شغلی اثرات مهمی بر برون دادهای شغلی نظیر عملکرد شغلی، رفتار شهروندی سازمانی و غیبت از کار دارد(یوسف‌زاد، مهداد و مهدی‌زادگان، ۱۳۹۰: ۱۱۰ و ۱۱۱).(یوسف زاده, مهداد, & مهدی زادگان, ۱۳۹۰)

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۲-۴-۲) تعاریف وابستگی شغلی
مدت زمان زیادی نمی گذرد که این واژه وارد ادبیات رفتار سازمانی شده است. در حالی که در رابطه با مفهوم دقیق آن، اتفاق نظر کامل وجود ندارد، ولی تعریفی که می‌توان از آن ارائه داد این است که وابستگی شغلی(شغل را معرف خود دانستن) هر فرد به درجه یا میزانی اطلاق می‌شود که شخص شغلش را معرف خود و کار یا عملکردش را موجب سربلندی و کسب حیثیت و اعتبارش می‌داند. کارکنان یا اعضای سازمان که از نظر وابستگی شغلی در سطح بالایی هستند به کار خود افتخار می‌کنند و در واقع به آنچه که انجام می‌دهند توجه می‌نمایند. وابستگی زیاد شغلی با غیبت و استعفاء رابطۀ معکوس دارد. ولی به نظر می‌رسد با این پدیده بهتر می‌توان جا‌به‌جایی کارکنان را (در مقایسه با غیبت) پیش بینی کرد(اسکندری و همکاران، ۱۳۹۲: ۹۵).
وابستگی شغلی عبارت است از تصوری که شخص نسبت به کارش نشان می‌دهد و جسم و روحش را وقف وظایفش می کند و فرد به شغلش به عنوان مهم‌ترین بخش از زندگی‌اش توجه می‌کند و رضایت شغلی از انجام وظایفش ناشی می‌شود(ظریفی، یوسفی و صادقی‌بروجردی، ۱۳۹۱: ۷).(ظریفی, یوسفی, & صادقی بروجردی, ۱۳۹۱)
وابستگی شغلی حالت ذهنی مثبت و مرتبط با شغل است که با انرژى، فداکارى و جذابیت شغلى تعریف مى شود. کارکنانى که وابستگی زیادى به شغلشان دارند، انرژى بسیار زیادى داشته و براى انجام وظایف شغلى خود، شور و اشتیاق کافی دارند. پژوهش‌ها نشان داده اند وابستگی شغلی کارکنان با عملکرد ایمنی آنها مرتبط می‌باشد و مانعی در برابر اثر استرس های شغلی بر فرد می‌باشد. کارکنانی که به مشاغل و سازمان‌هایشان وابسته و متعهد می‌باشند انرژی و تلاش بیشتری صرف انجام دقیق تر وظایف شغلی و رعایت مسایل ایمنی در کار می‌کنند که منجر به آسیب جسمی و روانی کمتر می‌شود(کیانی و خدابخش، ۱۳۹۲: ۶۸). (کیانی & خدابخش, ۱۳۹۲)

فصل چهارم
نتایج
نتایج مطالعه
۴-۱-نتایج مربوط به تست بیوشیمیایی
در مطالعه حاضر ۱۰۰ نمونه باکتری انتروکوک (انتروکوکوس فکالیس و انتروکوکوس فاسیوم) از نمونه­های ادرار، زخم، آبسه و بافت از بیماران بستری و سرپایی مراجعه کننده در آزمایشگاه نور تهران مورد جمع آوری گردید (شکل۴‑۱). از ۱۰۰نمونه بالینی که با انجام تست­های بایل اسکولین آگار و رشد در NaCl 6.5% و تخمیر قند آرابینوز متعلق بودن آنها به جنس انتروکوک مشخص شده بود ۱۶ نمونه (۱۶ درصد) آرابینوز را تخمیر کرده که E. faecium بودند و بقیه نمونه­ها که آرابینوز را تخمیر نکرده بودند به E. faecalis تعلق داشتند.
چنانچه ارگانیسم مورد نظر بایل اسکولین مثبت و رشد در ۵/۶% NaCl نیز مثبت باشد، میکروارگانیسم انتروکوک می­باشد و چنانچه ارگانیسم مورد نظر بایل اسکولین مثبت و رشد در ۵/۶% NaCl نیز منفی باشد، میکروارگانیسم، استرپتوکوک گروه D و غیر انتروکوک می­باشد. از ۱۰۰ نمونه جدا شده ۱۶ نمونه آرابینوز مثبت، انتروکوک فاسیوم و بقیه آرابینوز منفی بودند که انتروکوک فکالیس تشخیص داده شدند (شکل ۴‑۱).
شکل۴‑۱: الف) شکل سمت چپ کلونی های رشد کرده انتروکوک بر روی بلادآگار را نشان می دهد. ب) شکل سمت راست محیط کشت بایل اسکولین آگار در شبشه های دربسته ۵ سی سی می‌باشد، تیره شدن محیط که نشان دهنده کمپلس آهن و اسکولین می‌باشد، رشد باکتری را تایید می کند.
شکل ۴‑۲: نتایج تست آرابینوز برای تفکیک سویه­های مورد بررسی از همدیگر.

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۴-۲-نتایج مربوط تفکیک جنسیت تمام نمونه­ها
در شکل ۳-۴ نتایج حاصل از تفکیک جنسیت نمونه­های جمع آوری شده نشان داده شده است.
شکل۴‑۲ : نتایج حاصل از تفکیک نمونه­های جمع آوری شده بر اساس جنسیت مورد بررسی.
با تفکیک نمونه ها به دو گروه آرابینوز مثبت ( انتروکوکوس فاسیوم)و آرابینوز منفی ( انتروکوکس فکالیس) می­توان جامعه مورد بررسی را از لحاظ آلوده بودن به باکتری­ های مورد نظر مورد ارزیابی قرار داد.
شکل۵‑۳: نتایج حاصل از تفکیک نمونه­های انتروکوکوس فکالیس در افراد مورد بررسی
شکل۶‑۴: نتایج حاصل از تفکیک نمونه­های انتروکوکوس فاسیوم در افراد مورد بررسی.
از بین نمونه های بدست آمده، ۳۳ مورد مرد و ۵۲ مورد زن، آلوده به انتروکوکوس فکالیس بودند. از باقیمانده نمونه­های مورد بررسی در این پژوهش۶% باقی نمونه ها مرد و ۱۰% بقیه نمونه ها زن که آلوده به انتروکوکوس فاسیوم بودند.

جنسیت

مرد

زن

۴۰ (۴۰ %)

۶۰ (۶۰ %)

جدول۴‑۱: نتایج مربوط به جنسیت نمونه های مثبت بدست آمده. مشخص شده است.
۴-۳-نتایج مربوط به تفکیک گروه های سنی
نتایج مربوط به تفکیک گروه های سنی در نمودار شکل۴‑۵ نشان داده شده است.
شکل۴‑۵ نتایج مربوط به گروه های سنی که در پژوهش حاضر مورد ارزیابی قرار گرفتند.
شکل ‏۴‑۶: نتایج مربوط به گروه های سنی نمونه های انتروکوکس فکالیس
در نمودار (شکل ۴-۸)، زیر نتایج حاصل از وضعیت گروه ­های سنی در ارتباط با نمونه­های انتروکوکوس فاسیوم نشان داده شده است
شکل۴‑۷: نتایج حاصل از وضعیت گروه ­های سنی در ارتباط با نمونه­های انتروکوکوس فاسیوم
از مجموع ۱۰۰ نمونه بدست آمده، تعیین حساسیت آنتی بیوتیکی به روش دیسک دیفیوژن که در شکل۴‑۸ آمده است، از انتروکوکوس فکالیس ATCC29212 نیز به عنوان کنترل منفی همواره استفاده شد.
شکل۴‑۸ : تعیین حساسیت آنتی بیوتیکی به روش دیسک دیفیوژن. از انتروکوکوس فکالیس ATCC29212 نیز به عنوان کنترل منفی استفاده گردید

بندرعباس

۱۳۶۵

۲۱۹

۱۳۶۵

۶/۲۰۱

۸ % +

مراغه

۱۳۶۵

۱۰۵

۱۳۶۵

۱۰۰

۵ % +

۲ – عدم توجه به چگونگی تأمین مالی و بازتاب‌های اقتصادی طرح
در برنامه‌ریزی شهری گذشته تصور می‌شد که پس از پیاده نمودن همه اهداف در برنامه‌ها و طرح‌ها، کلیه سازمان‌های ذیربط موظف‌اند نسبت به انجام آن‌ها همت گمارند. این نظر به سه عامل توجه نمی‌کرد:
عامل اول: تناقض با روش تدوین بودجه
نه در قوانین کشوری و نه در شکل تدوین بودجه، لزوم پیروی از مصوبات طرح‌های شهری برای ارگانهای ذیربط در نظر گرفته شده است. در شکل رایج، بودجه‌ها به شکل بخشی تدوین می‌شوند و برنامه‌های مربوط به طرح‌های جامع را (که برای سطوح تهیه‌شده‌اند) فقط در نقاطی قطع می‌نمایند. بنابراین بدیهی است که نخواهند توانست به آن‌ها جامه عمل بپوشانند.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

عامل دوم : نیازهای مالی طرح
دومین عاملی که در طرح‌ریزی شهری مشکل‌زاست، عدم نگرش به نیازهای مالی طرح است. برای مثال بودجه‌ها و هزینه‌های مرتبط به یک شهر یکصد هزار نفری به شرح زیر می‌باشند:
بودجه عمران شهری در برنامه ۵ ساله ۹/۱۰۰ میلیارد ریال است. بنابراین، سهم بودجه یک شهر یکصد هزار نفری برابر ۳۶/۰ میلیارد ریال خواهد بود. ( ۰٫۳۷۶=۲۶۸/ ۱۰۰٫۹)
چون بخشی از بودجه‌های دیگر قسمت‌ها نیز صرف ابنیه مرتبط به عمران شهر می‌شود، اگر این سهم را ۵۰% فرض نماییم، از آنجا که بودجه عمرانی کشور در بخش‌هایساختمان‌های دولتی کلیه امور اجتماعی ۴۴۲۲ میلیارد ریال است، سهم یک شهر یکصد هزار نفری از این بودجه برابر خواهد بود با ۴/۴ میلیارد ریال
(۴/۴ = میلیارد ریال (۲/ ۴۴۲۲) × ۰۰۲/۰ = نفری ۱۰ × ۵۰ کشور / نفری ۰۰۰، ۱۰۰ شهر)
× یکصد هزار نفر ۲۶۸ / ۱ جمعیت شهری کشور است.
برای این که کاملاً” موضوع روشن شود لازم به توضیح است که اگر کلیه بودجه عمرانی کشور در تمامی بخش‌ها را مورد محاسبه قرار دهیم، سهم یک شهر یکصدهزار نفری ۳/۱۶ میلیارد ریال خواهد شد.
در همین مدت (۵ سال) بودجه عمرانی یک شهر یکصدهزار نفری که مورد برآورد قرار گرفته است، بدون احتساب تأسیسات و تجهیزات شهری و اراضی مورد نیازی ۶/۲۵ میلیارد ریال می‌باشد. یعنی بودجه عمرانی مورد نیاز یک شهر، ۷۰ برابر بودجه عمرانی شهر، ۶ برابر بودجه کلیه امور اجتماعی و ابنیه دولتی و ۵/۱ برابر کلیه بودجه‌های عمرانی کشور (سهم شهر) می‌باشد(پوراحمد و همکاران،۱۸۶:۱۳۸۵).
عامل سوم : بازتاب‌های اقتصادی طرح
تعیین محدوده اراضی قابل ساخت شهری و تخصیص این اراضی به کاربری‌های مختلف تجاری – انتفاعی، تراکم ساختمانی بیش از حداقل و دسترسی به معابر، اضافه ارزشی برای اراضی ایجاد می کند که به آن در اقتصاد بهره مالکانه یا رانت (Rent)^[10]می‌گویند. بدین ترتیب مالکین برخی از اراضی شهری، صاحب منفعتی می‌شوند که ناشی از موقعیت زمینشان در ارتباط با طرح‌های عمرانی شهری است و نه کار خودشان و در واقع سودی بادآورده به دست می‌آورند.به عنوان نمونه در همین شهر مورد مثال این اضافه ارزش‌ها فقط برای دو مورد ورود اراضی به محدوده شهری و کاربری‌های تجاری جدید به شرح زیر است:
افزایش ارزش آن اراضی که به کاربری تجاری اختصاص می‌یابند (۵ هکتار و هر مترمربع دویست هزار ریال) برابر ده میلیارد ریال.
ارزش اضافی ناشی از ورود دویست هکتار اراضی بایر به محدوده شهری (با احتساب هر مترمربع فقط دویست هزار ریال) برابر چهل میلیارد ریال است. درحالی‌که بسیاری از عوامل ارزش زای دیگر مثل افزایش تراکم نیز وجود دارد که اضافه ارزش‌های دیگری در شهر ایجاد می‌نمایند.
۳- اثرات کاهش ارزش اراضی واقع در کاربری‌های خدماتی
عکس مطلب فوق هم صادق است. بدین ترتیب که برخی از اراضی به خدمات و یا معابر اختصاص می‌یابند و به علت عدم تطابق طرح‌های شهرسازی با برنامه‌ها و بودجه‌های بخشی، سازمان مربوطه سال‌ها قادر به تملک آن‌ها نخواهد بود و مالک زمین دچار زیان خواهد شد. به علاوه بعد از این که زمان مربوطه نسبت به تملک زمین مربوطه اقدام می کند با احتساب قیمت‌های رسمی روبرو می‌گردد که نخواهد توانست زیان حاصله را جبران نماید. بنابراین نوعی بی‌عدالتی بارز اقتصادی در بخش طرح‌های شهری نهفته است که گروهی از شهروندان را منتفع و گروهی را از هستی ساقط می کند. البته این امر با مقاومت زمین‌داران روبرو شده و موجب احداث‌های خلاف مقررات، اقدامات فشار برای تغییر عملکرد (به خصوص از طریق کمیسیون ماده ۵ )، اعمال نفوذ، اعمال قدرت و حتی گاهی فسادهای مالی می‌شود.
عوامل یادشده در جهت تقابل با زیان‌های ناشی از قرار گرفتن اراضی در طرح‌های شهری (غیرانتفاعی) گاهی منجر به مصوبات قانونی خاصی می‌شود که می‌تواند اساس طرح‌ها را به هم ریزد. از جمله آن‌هامی‌توان به قانون «تعیین وضعیت ملک واقع در طرح‌های دولتی وشهرداری‌ها – مصوب ۲۹ آبان ۱۳۶۷»اشاره نمود که می‌گوید:
«کلیه ارگانها پس از اعلام رسمی وجود طرح، حداکثر ظرف ۱۸ ماه لازم است نسبت به انجام معامله قطعی پرداخت بهاء یا عوارض اقدام نمایند. در غیر این صورت مالکین املاک از کلیه حقوق مالکانه مانند احداث، تجدید یا افزایش بنا، تعمیر، فروش، اجاره و غیره برخوردارند و در صورتی که زمانبندی طرح کمتر از ده سال باشد، مالک هنگام اخذ پروانه تعهد می کند هر‌گاه زمان اجرای طرح قبل از ده سال شروع شود حق مطالبه هزینه احداث و تجدید بنا را ندارد (که عملاً، پس از صدور مجوز و احداث بنای جدید، اجرای این بند غیرممکن است).علاوه بر این با تثبیت کاربری، دست سازمان‌های مختلف برای تأمین اراضی مورد نیاز از اراضی دیگری که دارای شرایط سهل تری برای تملک بوده است و مزایای مشابه اراضی در نظر گرفته‌شده را نیز دارا هستند، بسته خواهد بود(مهندسین مشاور شارمند،۱۳۸۲: ).
۴- اثرات عدم توجه به مباحث اقتصادی در گسترش شهر
محدوده‌های شهری از مواردی است که به شدت از عدم توجه به مباحث اقتصادی لطمه دیده است.
تقریباً در تمامی شهرها محدوده‌های نهایی با محدوده طرح منطبق نیست. به طور متوسط ۳ تا ۲۰ درصد ساخت‌وساز در خارج محدوده اتفاق افتاده و ۵ تا ۴۰ درصد اراضی در داخل محدوده ساخته نشده باقی مانده است.بررسی‌ها نشان می‌دهد که این مغایرت‌ها ضمناً در هیچ یک از شهرها به علت اشتباه مطالعات و برنامه‌ها در انتخاب محدوده‌های شهری نبوده و در اغلب طرح‌ها انتخاب جهات توسعه منطقی انجام شده است و علت اصلی این مغایرت‌ها ناشی از تنش‌های اقتصادی است که از نفس تعیین محدوده شهری نشأت می‌گیرد. بدین ترتیب که با تعیین محدوده، تمامی اراضی که داخل این حد می‌شوند، دارای اضافه ارزش می‌گردند و این اضافه ارزش باعث می‌شود که گروهی از شهروندان توان این که این‌گونه اراضی را از دست بدهند و اجباراً” به مناطق حاشیه‌ای شهر رانده‌شده و ساخت و سازهای خارج از محدوده را شکل دهند. در صورتی که اگر چنین اضافه ارزشی برای اراضی داخل محدوده ایجاد نمی‌شد، ساخت و سازها در همین مناطق شکل می‌گرفت. یعنی اگر محدوده ساخت و سازهای غیرمجاز، داخل محدوده قرارگرفته و اراضی داخل محدوده خارج آن واقع می‌شد، عکس این عمل اتفاق می‌افتاد.
در انگلستان برای حل این معضل بر اساس قوانین برنامه‌ریزی و توسعه قیمت اراضی از زمان انجام طرح ثابت نگه داشته می‌شود، بدین ترتیب که خسارت اراضی که دچار کاهش قیمت شده، پرداخت و اضافه ارزش دیگر اراضی دریافت می‌شود(جمهیری و همکاران،۸۹:۱۳۸۷).
۵- عدم توجه به خواست‌ها و نقش مردم در شکل‌گیری شهر
با شروع عصر صنعت و هجوم گروه کثیری از روستاییان به شهرها و در نتیجه رشد فوق‌العاده جمعیت، نظام شهری رایج در هم شکست و اغتشاش و بی‌نظمی بر شهر حاکم شد. منور آتن در این مورد می‌گوید:
«فرارسیدن عصر ماشین، باعث دگرگونی تفصیلی در رفتار انسانی، در طریقه پخش و توزیع آن‌ها در سرزمین‌ها و همچون در اقدام‌هایآن‌ها شده است.گرایش لجام‌گسیخته به متمرکز شدن در شهرها از سرعت ماشین کمک می‌گیرد. این تکامل تهاجمی هیچ‌گاه سابقه نداشته و در نتیجه هرج‌ومرج به شهرها راه یافته است .

هوش منطق و ریاضی: حل مشکلات به طریقی کاملا منطقی.
هوش موسیقی: قابلیت فکر کردن در قالب نت‌های موسیقی و ریتم.
هوش فضائی: حل مشکلات بصورت بصری در مغز فرد.
هوش فیزیکی: داشتن توانایی در حرکت عضلات و سایر حرکات ورزشی.
هوش میان فردی: توانایی شناخت احساسات؛ حالات و عواطف دیگران و مهارت‌های اجتماعی.
هوش درون فردی: اطلاع از خودمان؛ احساسات و افکار خودمان.
بنابراین نمی‌توان تعریف واحد و مشخصی از هوش ارائه داد که مورد توافق همه صاحبنظران باشد. اما عناصری از هوش وجود دارد که مورد توافق اکثریت قرار گرفته است گیج و برلاینر^[۱۳] (۱۹۹۲) عناصر فوق را به سه دسته تقسیم کرده‌اند:

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

توانایی پرداختن به امور انتزاعی: منظور این است که افراد باهوش بیشتر با امور انتزاعی (اندیشه‌ها، نمادها، روابط، مفاهیم، اصول) سر و کار دارند تا امور عینی (ابزار مکانیکی، فعالیت‌های حسی).
توانایی حل کردن مسائل: یعنی توانایی پرداختن به موقعیت‌های جدید، نه فقط دادن پاسخ‌های از قبل آموخته شده به موقعیت‎‌های آشنا.
توانایی یادگیری: به ویژه یادگیری انتزاعیات، از جمله انتزاعیات موجود در کلمات و سایر نمادها و نیز توانایی استفاده از آنها (سیف ۱۳۸۴،۵۷۸).
هوش مجموعه استعدادهایی است که با آنها شناخت پیدا می‌کنیم، شناخت‌ها را به یاد می‌سپاریم و عناصر تشکیل دهنده فرهنگ را به کار می‌بریم تا مسائل زندگی روزانه را حل کنیم و با محیط ثابت و محیط در حال تغییر سازگار شویم (گنجی ۲۱،۱۳۸۲).
۲-۲-۲ انواع هوش
باتوجه به مطالعات محقق انواع هوش ارائه شده در کتب و مقالات شامل موارد ذیل می شوند: هوش شناختی، هوش مصنوعی، هوش اجتماعی، هوش هیجانی، هوش فرهنگی و هوش اخلاقی.
۲-۲-۲-۱ هوش شناختی^[۱۴]
بنا به اعتقاد نظریه‌پردازان تحلیلی، هوش توانایی استفاده از پدیده‌های رمزی یا قدرت و رفتار موثر و یا سازگاری با موقعیت‌های جدید و تازه و یا تشخیص حالات و کیفیات محیطی است. شاید بهترین تعریف تحلیلی هوش را بتوان تعریف یکی از روانشناسان آمریکایی، دانست: ” هوش یعنی تفکر عاقلانه، عمل منطقی و رفتار موثر در محیط” (هاریسون ۲۰۰۰،۴۶ -۳۳).
تعریف ثرندایک از هوش (به نقل از عباسعلی‌زاده ۱۳۸۶ ،۱۸) به قرار زیر است. ثرندایک رفتار هوشمندانه را متشکل از توانایی‌های خاص گوناگون می‌داند، او از سه نوع هوش صبحت می‌کند که افراد مختلف در هر یک از آن انواع می‌توانند متفاوت باشند:
هوش انتزاعی^[۱۵]: این نوع هوش بااندیشه و نهادها و درک روابط اجزا و پدیده‌ها سرو کار دارد. توان درک نظریه‌ها، ریاضیات و … به این نوع هوش مرتبط است.
هوش مکانیکی^[۱۶]: به آن دسته از ویژگی‌های ارتباطی اشاره دارد که به بهره‌گیری موثر از ابزارها و انجام اعمال و فعالیت‌ها مربوط می‌شود. افرادی که از نظر انجام فعالیت‌ها و مهارت‌های عملی بازده خوبی دارند، از هوش مکانیکی بالایی برخوردارند.
هوش اجتماعی^[۱۷]: به توانایی‌های فردی که ایجاد روابط اجتماعی مناسب را میسر می‌سازد اطلاق می‌شود.
از اواخر قرن نوزدهم تا دهه ۱۹۴۰، کاوش برای کشف رموز مدیریت بر شناسایی مشخصه‌هایی که مدیران را از پیروان و یا مدیران اثربخش را از مدیران غیراثربخش جدا سازد، متمرکز بود (کریج تون^[۱۸] ۲۰۰۸ ،۵۸). نظریات متفاوت راجع به این مشخصه‌ های مدیریت وجود دارد که هوش شناختی را می‌توان تنها ویژگی قطعی در تمام این نظریه‌ها دانست. در واقع به اعتقاد صاحبنظران هوش شناختی برای مدیران و مدیران اثربخش ضروری بود. اما با مطالعات بیشتر نتایج متفاوتی حاصل شد. از همه مهمتر اینکه مدیران کارامد به چیزش بیش از هوش شناختی نیاز دارند (گلمن ۲۰۰۲ ،۲۵) و نیازمند سایر انواع هوش نیز هستند. بار- آن معتقد است هوش شناختی تنها شاخص عمده برای پیش‌بینی موفقیت فرد نیست. به نظر بار-آن بسیاری از کسانی که از هوش شناختی بالایی برخوردارند با عدم موفقیت و سردرگمی روبرو هستند، در حالی که افراد کم هوش‌تری را می‌توان دید که موفق‌تر و خوشبخت‌ترند. چیزی که سال‌های گذشته بیشتر از همه مشغله فکری روانشناسان شده بود یافتن یک پاسخ علمی برای این سوال بود که چرا تعداد زیادی از افراد علی رغم داشتن هوش شناختی بالا در کارهای خود با شکست مواجه می‌شوند؟
۲-۲-۲-۲ هوش مصنوعی^[۱۹]
هوش مصنوعی عبارت است از به کارگیری رایانه برای انجام کارهایی که اگر همان کارها را انسان انجام می‌داد هوشمندانه نامیده می‌شد. هوش مصنوعی تلاشی است برای ایجاد سیستم‌های مبتنی بر رایانه (هم سخت‌افرار و هم نرم‌افزار) که مانند انسان رفتار کنند. سیستم‌هایی که می‌توانند زبان‌های طبیعی را یاد بگیرند و کارهای فیزیکی هماهنگ را به انجام رساند (آدمک‌های آهنی) از یک دستگاه ادراکی استفاده می‌کنند که رفتارهای فیزیکی و زبانی آنها را آگاه می‌سازد (سیستم‌های ادراکی شفاهی و دیداری). سیستم‌های خبره برخی از ویژگی‌های مهارت، خبرگی، قدرت تصمیم‌گیری همچنین منطق، استدلال، و ویژگی‌های شعور متعارف انسان‌ها را به نمایش می‌گذارند (رضائیان ۱۳۸۴ ،۵۲).
۲-
۲-۲-۳هوش معنوی^[۲۰]
در طی دهه‌ های اخیر، نظریه‌پردازان و صاحب‌نظران در باب یادگیری و هوش به این نتیجه رسیده‌اند که علاوه بر دو هوش کلی (IQ) و هوش هیجانی (EQ) جنبه دیگری از هوش هم وجود دارد که کاملا منحصر بفرد و انسانی است. در واقع امروز گفته می‌شود که IQ و EQ پاسخگوی همه چیز نبوده و واقعا موثر نیستند. بلکه انسان به عامل دیگری نیازمند است که هوش معنوی یا به اختصار SQ نامیده می‌شود (چریر ۲۰۰۴). در سال‌های پایانی قرن بیستم مجموعه‌ای از مدارک و شواهد از علوم روانشناسی، عصب‌شناسی، انسان‌شناسی و علوم‌شناختی پا به عرصه وجود گذاشتند که نشان می‌دهند هوش سومی به نام هوش معنوی مطرح است. گویلن^[۲۱] (۲۰۰۴) در این ارتباط از هوش معنوی سخن می‌گوید: ” وقتی به دنیا نگاه می‌کنی آیا تنها فضا و زمان، توده و اثر، منطق و دلیل می‌بینی؟ یا اینکه علاوه بر آن پیوستگی (ارتباط) و طراحی، هدف و معنی، ایمان و رمز و راز اسرار را هم می‌بینی؟ هوش معنوی اشاره به توانایی‌ها و مهارت‌هایی برای توسعه و حفظ ارتباط با منشا غایی همه موجودات، کامیابی در جستجوی معنی زندگی، یافتن یک مسیر اخلاقی که به هدایت ما در زندگی کمک کند و درک معنویات و ارزش‌ها در زندگی شخصی و روابط بین فردی است. به نظر می‌رسد که هوش معنوی زمینه‌ساز انسان برای دست‌یابی به معنای زندگی است. معنای زندگی از سه جنبه‌ی هدفداری، ارزشمندی و کارکرد زندگی یکی از مهمترین پرسش‌های بشر و به گفته برخی فیلسوفان مهمترین پرسش بشر است. در واقع نحوه درگیری انسان با این مساله مهم و تلاش‌هایی که برای پاسخ به آن انجام می‌دهد، تعیین کننده مسیر اصلی زندگی و نیز سرنوشت سعادت‌آمیز یا فلاکت‌بار اوست.
هوش معنوی را می‌توان همان توانایی دانست که به ما قدرتی می‌دهد و رویاها و تلاش و کوشش برای به دست آوردن آن رویاها را می‌دهد. این هوش زمینه تمام ان چیزهایی است که ما با آن معتقدیم و نقش باورها، هنجارها، عقاید و ارزش‌ها را در فعالیت‌هایی را که بر عهده می‌گیریم در بر می‌گیرد.
هوشی که به واسطه آن سوال‌سازی در ارتباط با مسائل اساسی و مهم در زندگی‌مان می‌پردازیم و به وسیله آن در زندگی خود تغییراتی را ایجاد می‌کنیم. با بهره گرفتن از هوش معنوی به حل مشکلات با توجه به جایگاه، معنا و ارزش آن مشکلات می‌پردازیم. هوشی که قادری متوسط آن کارها و فعالیت‌هایمان معنا و مفهوم بخشیده و با بهره گرفتن از آن بر معنای عملکردمان آگاه شویم و دریابیم که کدامیک از اعمال و رفتارهایمان از اعتبار بیشتری برخوردارند و کدام مسیر در زندگی‌مان بالاتر و عالی‌تر است تا آن را الگو و اسوه زندگی خود سازیم. یکی از نمادهایی که معمولا در توضیح این هوش بکار گرفته می‌شود نماد گل نیلوفر است که در آن با تلفیق سنت و عقاید موجود در شرق و غرب و با استعانت از مسائل علمی، مدلی قابل لمس و زیبا برای هوش معنوی ارائه داد.
در این مدل هر سطح از گلبرگ‌ها یکی از سه توان پایه‌ای در بشر هستند. بیرونی‌ترین گلبرگ‌ها، نشانگر شش نوع ” خود” است. همانطور که اشاره شد هوش معنوی یکی از توانایی‌های ذاتی و فطری در انسان است که همانند سایر هوش‌ها چنانچه مورد توجه قرار گیرد می‌تواند پرورش یافته و توسعه یابد.
۲-۲-۲-۴ هوش اخلاقی^[۲۲]
به تازگی پژوهشگران سازمانی، علاقه مند به واژه مصطلح هوش اخلاقی شده اند زیرا این واژه می‌تواند مرز بین نوع دوستی و خود پرستی را خوب توصیف کند. این اصطلاح برای اولین بار توسط بوربا در سال (۲۰۰۵) وارد عرصه روانشناسی شد. وی هوش اخلاقی را ظرفیت و توانایی درک درست از خلاف، داشتن اعتقادات اخلاقی قوی و عمل به آن ها و رفتار در جهت صحیح و درست تعریف می‌کند(مختار پور و سیادت ۱۳۸۵). وقتی در باره هوش صحبت می شود، ویژگی هایی چون یادگیری سریع، محاسبات دقیق و فوری و راه حل های جدید به ذهن خطور می‌کند(فاطمی ۱۳۸۵). هوش یعنی اینکه بتوان هر لحظه در برابر هر محرکی واکنش صحیح نشان داد در این میان هوش اخلاقی عبارتست از توانایی ایجاد تمایز بین درست و غلط بر اساس اصل جهان شمول تعریف شده. این نوع هوش در محیط جهانی مدرن کنونی می‌تواند به مشابه‌ی نوعی جهت یاب برای اقدامات عمل نماید. هوش اخلاقی، نه تنها چهارچوبی قوی و قابل دفاع برای فعالیت انسان‌ها فراهم می‌کند، بلکه کاربردهای فراوانی در دنیای حقیقی دارد. در واقع، این نوع هوش تمام انواع دیگر هوش انسان را در جهت انجام کارهای ارزشمند هدایت می‌کند(بهشتی فر و اسماعیلی،۲۰۱۱). هوش اخلاقی شامل یادگیری، کسب مهارتهای فکری، جسمی و سازگاری با محیط است. در عصر حاضر دغدغه و نگرانی مدیران امروزی بروز مشکلات و مسائل پچیده‌ای است که از طریق رعایت نشدن اصول اخلاقی توسط زیر دستان می‌باشد. در این راستا مؤثر ترین پدیده ای که می تواند یاور مدیران و راهگشای مسائل و مشکلات باشد، شواهد بسیاری وجود دارند که هوش اخلاقی است (وینست،۲۰۰۳). غلامعباس شکاری و سمیه سیمایی در تحقیقات خود بیان داشته اند که امروزه باید یک بار دیگر کارهای خلاف و کارهای درست را تعریف کرد زیرا مرز بین کارهای درست و خلاف بیش از پیش از بین رفته است و بدین ترتیب اعضای سازمان شاهد افرادی هستند که در سازمان و اطراف آن وجود دارند ودست به کارهای خلاف می‌زنند. در چنین شرایطی باید از نظر اخلاقی جوی سالم برای کارک
نان به وجود آید تا آنان بتوانند با تمام توان و بهره‌وری کار کنند. این امر نیازمند وجود افراد با هوش اخلاقی بالاست.افراد با هوش اخلاقی بالا کارها را درست انجام می‌دهند، اعمال آن ها پیوسته با ارزش ها و عقایدشان هماهنگ است، عملکرد بالایی دارند و کارها را با اصول اخلاقی پیوند می‌زنند. (غلامعباس شکاری و سمیه سیمایی،۱۳۹۲). نخستین بار اصطلاح هوش اخلاقی توسط بوربا در روان‌شناسی وارد شد. وی هوش اخلاقی را ظرفیت و توانایی درک درست از خلاف، داشتن اعتقادات اخلاقی قوی و عمل به آنها و رفتار در جهت صحیح و درست تعریف می‌کند (بوربا ۲۰۰۵ ،۲۳). هوش اخلاقی، به معنی توجه به زندگی انسان و طبیعت، رفاه اقتصادی و اجتماعی، ارتباطات باز و صادقانه و حقوق شهروندی است.
در دنیای امروزی، تنها رهبران با هوش اخلاقی بالا می‌توانند در سازمان، اعتماد و تعهد ایجاد کنند که مبنایی برای تجارت گسترده و درست است. تجارب مدیران تجاری در آمریکا، ژاپن و بسیاری از موسسات خصوصی و شرکت‌های کارآفرینی نشان داده است که رفتار اخلاقی تنها انجام درست کار نیست، بلکه انجام کار درست است (بارلینگ ۲۰۰۲).
هوش اخلاقی به عنوان توانایی کاربرد اصول اخلاقی جهانی، در اهداف و مراودات یک فرد از روی قاعده می‌باشد (لینک و همکارن ۲۰۰۵).
هوش اخلاقی مشترک در فرهنگ‌های مختلف وجود دارد. از نقطه نظر ادراکی قضاوت درباره کردار نیک و بد در ریشه اصول جهانی داشته و از تمامی موانع فرهنگی عبور می‌کند. از کدهای اخلاقی مهم در همه فرهنگ‌ها تشخیص مسئولیت، تقابل و توانایی همدردی کردن می‌باشد. عمده مذاهب دنیا نیز مشترکا ارزش‌هایی نظیر: تعهد، مسئولیت‌پذیری، احترام و کرامت به دیگر انسان‌ها را مورد توجه قرار داده‌اند (لینک و همکاران ۲۰۰۵؛ براون ۱۹۹۱).
۲-۲-۳ اصول هوش اخلاقی در مدیریت
لنینک و کیل هوش اخلاقی را توانایی تشخیص درست از اشتباه می‌دانند که با اصول جهانی سازگار است. به نظر آنان چهار اصل هوش اخلاقی، بدین گونه برای موفقیت مداوم سازمانی و شخصی ضروری است:
درستکاری: یعنی ایجاد هماهنگی بین آنچه که به آن باور داریم و آنچه که به آن عمل می‌کنیم. انجام آنچه که می‌دانیم درست است و گفتن حرف راست در تمام زمان‌ها. کسی که هوش اخلاقی بالایی دارد، به شیوه‌ای که با اصول و عقایدش سازگار باشد، عمل می‌کند.
مسئولیت‌پذیری: کسی که هوش اخلاقی بالایی دارد، مسئولیت اعمال و پیامدهای آن اعمال، همچنین اشتباهات و شکست‌های خود را نیز می‌پذیرد.
دلسوزی: توجه به دیگران که دارای تاثیر متقابل است. اگر نسبت به دیگران مهربان و دلسوز بودیم، آنان نیز در زمان نیاز با ما همدردی می‌کنند و مهربان خواهند بود.
بخشش: آگاهی از عیوب خود و تحمل اشتباهات دیگران (لینک و کیل ۲۰۰۵، ۸۶).
۲-۲-۴ هفت اصل ضروری هوش اخلاقی
اصول هوش اخلاقی از دیدگاه بوربا (۲۰۰۵) به شرح زیر می‌باشد:
همدردی^[۲۳]: تشخیص احساسات و علایق افراد که شامل مراحل زیر است:
الف) پرورش آگاهی؛
ب)افزایش حساسیت نسبت به احساس‌های دیگران؛
ج) هم‌دردی با دیدگاه اشخاص دیگر.
۲- هوشیاری^[۲۴]: دانست راه صحیح و درست و عمل در همان راه، که شامل:
الف) ایجاد زمینه‌ای برای رشد اخلاقی؛
ب) ترویج معنویت برای تقویت هوشیاری و هدایت رفتار؛
ج) پرورش انضباط اخلاقی برای کمک به افراد به منظور یادگیری درست از خلاف.
۳- خودکنترلی^[۲۵]: کنترل و تنظیم تفکرات و اعمال خود به طوری که بر هر فشار از درون و بیرون ایستادگی کنیم و در همان راهی عمل کنیم که احساس می‌کنیم درست است، که شامل:
الف)الگوسازی و اولویت‌بندی خودکنترلی افراد؛
ب)تشویق افراد به خودانگیزشی؛
ج) آموزش راه‌هایی به افراد برای رویارویی با وسوسه‌ها و تفکر قبل از عمل.