۱-آگهی های اطلاعی
۲- آگهی های احساسی
۱- دسته اول را اعلامیه هایی تشکیل می دهند که عینی بوده و قدرت اطلاع رسانی بیشتری دارند و معمولاً محدود به بیان حادثه مرگ، زمان و مکان مراسم تشییع، تدفین و یا یادبود می شوند:
بدینوسیله فوت ناگهانی آقای …………. کارمند سابق سازمان بازرسی کل کشور را به اطلاع دوستان و آشنایان
می رساند. به همین منظور مراسمی در روز سه شنبه مورخ ………………… در ………………. منعقد می گردد. (روزنامه اطلاعات، شماره ۲۴۶۶۵)
۲-دسته دوم شامل اعلامیه های صمیمانه تری هستند که با بکارگیری زبان مجاز و با هدفی اجتماعی و یا مذهبی به ذکر خصوصیات منحصر به فرد متوفی، جایگاه اجتماعی و یا علایق مذهبی وی می پردازند:
یکی دیگر از طائران بلند پرواز و سالکان و دلداده خلوت راز در عروجی عاشقانه بر روی بام ملائکه الله به بام حجله خورشید پرواز نمود و با معبود در اعلی علیین دمساز گردید. (روزنامه اطلاعات، شماره ۱۸۵۲۰)
در هر زبان از حوزه های مفهومی و ابزارهای زبانی خاص برای تلطیف موضوع مرگ استفاده می شود. برای حسن تعبیرات حوزه مرگ درآگهی های فارسی، مبنای بررسی را فراوانی وقوع عبارات استعاری و مجازی بکار رفته قرار داده ایم و بدین طریق الفاظ بیانگر مرگ و مردن را بر حسب حوزه های مفهومی مختلف دسته بندی

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

می کنیم:
۱- مرگ عبور کردن است
از میان ۷۱۰ داده جمع آوری شده واژه «در گذشتن» با %۴/۵۹ بیشترین کاربرد را به خود اختصاص داده است. این لفظ مرگ را صرفاً نوعی انتقال نشان می دهد که ضرورتاً وقوع می یابد ولی حاوی هیچ اشاره منفی یا شکوه آمیز به مرگ نیست و هدف آن عادی جلوه دادن و نتیجتاً قابل درک کردن مرگ برای بازماندگان است. معنای ضمنی مثبت این حوزه مفهومی آن را بدل به حسن تعبیری استعاری و پرکاربرد در سبک های رسمی گفتار نموده است:
با نهایت تاسف و تاثر درگذشت پدرگرامیتان را تسلیت عرض نموده، از خداوند متعال برای آن مرحوم علو درجات را مسئلت می نماییم. (روزنامه اطلاعات، شماره ۲۲۹۵۳)
۲- مرگ از دست دادن است
در این استعاره که اساسی مجازی دارد (اثر مرگ بجای خود مرگ قرار گرفته است.) زندگی شی ارزشمندی تلقی می شود و مرگ، از دست دادن و فقدان این دارایی محسوب می شود. الفاظی چون «فوت»، «وفات» و «فقدان» که به این حوزه مفهومی تعلق دارند حدود %۳/۵ کل داده ها را شامل می شوند. برخلاف رویه معمول استعاره ها در تلطیف مرگ، این گونه جایگزین ها را نمی توان تسکین بخش دانست. آلن و بریج (۱۹۹۱: ۱۶۲) نیز معتقدند که این مفهوم، مرگ را حادثه ای شوم و خارج از اراده انسان نشان می دهد، حادثه ای که انسان ها در برابر آن مستاصل و عاجز هستند. از آن جا که از مرگ در این استعاره به عنوان «فقدان» و «از دست رفتن (دادن)» یاد می شود بازماندگان این فقدان را به سوگ می نشینند. واژه های «عزادار» و «به سوگ نشسته» نیز واکنشی در برابر این فقدان محسوب می شوند و تاکید آن بر بازماندگان است. الفاظ «فوت شدن (کردن)» و «از دست رفتن» در گفتار مودبانه کاربرد وسیعی دارند و استفاده از آن ها تنها مختص به سبک رسمی ستون های ترحیم نیست و در تداول عامه به کرات استفاده می شود:
اون خدا بیامرز از بی پولی از دست رفت.
پس از گذشت یکسال گویی دیروز ترا از دست داده ایم. (روزنامه اطلاعات، شماره ۲۴۶۴۱)
یکسال از فوت عزیز از دست رفته ………… با اندوه فراوان گذشت. (همان منبع، شماره ۲۴۴۴۷)
جناب آقای ………….!
ضایعه اسفناک. فقدان همسر گرامیتان را حضور جنابعالی تسلیت عرض می نماییم. (همان شماره)
۳-مرگ سفر است
بر مبنای این فرض که شخص متوفی دیگر حضور ندارد، مرگ وی «هجرت» از این جهان تلقی می شود و بدین نحو حوزه تجربی مرگ بر حسب حوزه ای متفاوت و ملموس تری یعنی «سفر» درک می شود و پیوند میان این دو مفهوم، اساس تعدیل (تخفیف) زبانی تابو را فراهم می آورد. به عبارت دیگر دانش انسان درباره «مسافرت» بکارگرفته می شود تا بدین وسیله از تابوی مرگ صحبت شود. الفاظ چون «رحلت»، «ارتحال»، «هجران» که به حوزه مفهومی سفر تعلق دارند مجموعاً % ۶/۴ کل حسن تعبیرات مرگ در آگهی ها را تشکیل می دهند:
با نهایت تاسف و تالم رحلت مادر بزرگوارمان مرحومه ……………. را اعلام می دارد. (همان منبع، شماره ۲۴۴۵۸)
مادر سفرت به سلامت. یادت همیشه در دلهای ما باقی است. (همان منبع، شماره ۲۴۴۴۵)
۴- مرگ پرواز کردن است
در این نوع استعاره، وقوع مرگ رهایی از اسارت تن و آزادی است. از معنای ضمنی مثبت مفهوم پرواز کردن برای تلطیف و استتار جنبه های ناخوشایند مرگ استفاده شده است. عباراتی که از این طریق به مرگ اشاره کرده اند حدود % ۸/۳ درصد حسن تعبیرات مورد بررسی را شامل می شوند:
نوگل بستان وجودمان ………….. ناباورانه از آسمان زندگی پرکشید تا در کنار فرشتگان الهی آرام گیرد. (شماره ۲۴۴۴۴)
۵- مرگ غروب خورشید است
در این استعاره، زندگانی فرد به تابش خورشید می ماند که با مرگ غروب می کند و پایان می یابد. این نوع مفهوم سازی اثر تسلی بخشی ندارد و بیشتر حاکی از دلتنگی و کسالت ناشی از پایان یافتن زندگی است. حدود %۳/۲ استعاره های مرگ با این مفهوم شکل گرفته اند:
با دلی غمبار و چشمانی اشکبار غروب آفتاب زندگی …………………. را به اطلاع کلیه دوستان و آشنایان
می رساند. (شماره۲۴۴۷۰)
۶- مرگ خاموشی شمع است
استفاده از این مفهوم برای ساخت استعارات، نقشی در تلطیف موضوع مرگ ایفا نمی کند. زندگی در این استعاره به نور مانند شده و مرگ از بین برنده این روشنایی است. مرگ از این زاویه حادثه ای تلخ و بدیمن تلقی
می شود، از این رو فاقد نقش تسکین دهندگی است. این مفهوم در% ۲۸/۰ درصد عبارات بیانگر مرگ حضور دارد:
در آستانه هفتمین سالگرد خاموشی همسر و پدری مهربان شادروان …………. هستیم.
۵-۳-۳-۲- حسن تعبیرات مجازی
مجاز ابزار زبانی دیگر است که نقش بسزایی در خلق حسن تعبیرات مرگ ایفا می کند. اشارات مجازی به ما کمک می کنند مرگ را از طریق اثرات آن را درک کنیم، در این عبارات، معمولاً بر عواقب روانشناختی حادثه مرگ برای بازماندگان تاکید می شود.
۱- مصیبت
در میان عبارات مجازی، این لفظ با۱/۲۰ درصد(از مجموع کل داده ها) بیشترین کاربرد را به خود اختصاص داده است. اثر روانی مرگ بر بازماندگان بجای خود مرگ قرار گرفته است که نوعی مجاز جز به کل محسوب
می شود. واژه های «غم» و «ضایعه» نیز مجموعاً دارای فراوانی کاربرد ۸/۱ درصدی هستند. در لفظ «غم» اثر عاطفی مرگ بر بازماندگان مجازاً به جای مرگ قرار گرفته است. واژه «ضایعه» نیز بعنوان یک لفظ مجازی
(از نوع کل به جز) مرگ را حادثه ای ناخوشایند نشان می دهد. الفاظی چون «سالگرد»، «یادبود» نیز که دارای بسامد وقوع % ۹۸/۰ هستند مجازاً (از نوع علاقه مجاورت) به جای مرگ بکار می روند؛در این حالت مدت زمان پس از وقوع مرگ بجای خود مرگ قرار می گیرد:
خانواده محترم ………! مصیبت وارده را به شما تسلیت عرض می نماییم. از طرف …………… (شماره ۲۴۴۶۱)
دوست عزیز جناب آقای ………. ما را در غم خود شریک بدانید. خانواده …………. (شماره ۲۴۴۵۳)
سرکار خانم ………….. این ضایعه اسفناک را به شما و خانواده محترمتان تسلیت عرض می نماییم. (شماره ۲۴۴۶۰)
دومین سالگرد را در کنار پدر عزیزمان گرد هم می آییم. (شماره ۲۴۴۵۰)
۵-۳-۳-۳- حسن تعبیرات کنایی
اما دسته دیگری از حسن تعبیرات این حوزه عباراتی هستند که به صورت کنایی به مرگ اشاره می کنند و معنای تحت الفاظی آن ها مد نظر قرار نمی گیرد. واژه «رفتن» یا در قالب عبارت «از میان ما رفتن» از جمله عباراتی است که به صورت کنایی به مرگ اشاره می کند و به سبب داشتن بار عاطفی سرشار در سبک های رسمی و غیر رسمی گفتار مورد استفاده قرار می گیرد. معمولاً از این لفظ برای اشاره به مرگ اشخاصی استفاده می شود که با نویسنده آگهی ترحیم و یا گوینده (در صورت های گفتاری) رابطه نزدیک و صمیمانه ای دارند. در حدود %۹۸/۰ درصد از آگهی های ترحیم از این لفظ برای اشاره به حادثه مرگ استفاده شده بود. عباراتی نیز چون
«چشم از جهان فرو بستن» %۸۴/۰، «دارفانی را وداع کردن» %۲۴/۰ و «به دیار باقی پیوستن» حدود %۴۲/۰ کل داده ها را شامل می شوند. تصمیم گیری در مورد استعاری یا مجازی بودن بعضی از عبارات کاری دشوار به نظر
می رسد. مانند واژه «فراق» که در %۴۲/۰ واژه های جانشین مرگ مشاهده می شود. از آن جا که مرگ جدایی همیشگی است به نظر می رسد که این لفظ در معنای حقیقی خودش بکار رفته است. این واژه بیانگر حزن و اندوه بازماندگان از مرگ متوفی است که عمدتاً در گونه رسمی زبان کاربرد دارد.
۵-۴- نتیجه گیری
بررسی حسن تعبیرات بیانگر مرگ نشان می دهد که این عبارات تنها برای انکار مرگ و پرهیز از صحبت پیرامون آن بکار نمی روند بلکه در مواقعی حسن تعبیر ابزاری برای ابراز نگرش های فرهنگی یا مذهبی عمیق محسوب می شود. حسن تعبیراتی که مرگ را از دیدگاهی مذهبی توصیف می کنند آن را واقعه ای مثبت پنداشته و به تکریم آن می پردازند. پربسامدترین حوزه مفهومی برای ساختن حسن تعبیرات استعاری در ستون ترحیم
روزنامه های فارسی مرگ را نوعی انتقال و عبور در نظر می گیرد. حسن تعبیرات غیر مذهبی نیز با هدف کاستن از آلام خانواده های مصیبت دیده و اعلام همدردی با آنان بکار می روند. در این دسته از حسن تعبیرات می توان الفاظ و عباراتی یافت که مرگ را حادثه ای شوم و ناخوشایند در نظر می گیرند.

در صورتی که هدف بررسی n واحد- هر واحد دارای m ورودی و s خروجی باشد، کارایی واحد jام (,n…..3و۲و۱j=) به صورت زیر محاسبه می گردد:

کارایی واحد jام
که با توجه به شکل زیر
X_ij= میزان ورودی i ام برای واحد j ام (i= 1, 2, 3, ….,m)

Y_rj= میزان خروجی rام برای واحد jام (r= 1, 2, …, s)
U_r= وزن داده شده به خروجی r ام (قیمت خروجی rام)
V_i= وزن داده شده به ورودی iام (هزینه ورودی iام)
در مورد فوق دونکته (مشکل )،حائز اهمیت است:
-ارزش ورودی وخروجی می تواند متفاوت باشد.
-واحد ها به گونه ای عمل می کنند که جهت کسب کارایی بالاتر ،خروجی هایی که قیمت یا ارزش بیشتر دارد را ارائه می کنند،که این امر باعث اریب کارایی می شود (واحدهای مختلف به گونه ای عمل می کنند که خروجی هایی با ارزش های متفاوت ارائه کند).
آنچه در رابطه فوق از اهمیت خاصی برخوردار است آن است که این وسیله سنجش کارایی نیازمند مجموعه ای از وزن هاست که در تمامی واحدهای تحت بررسی استفاده می شود. واحدهایی که با بکارگیری میزان مشخصی از ورودی ها و خروجی هایی را که ارائه می کنند، واحدتصمیم گیرنده نامیده می شوند، زیرا این واحدها درخصوص نحوه استفاده از ورودی ها و نحوه پردازش آنها تصمیم گیری می کنند. نکته دیگر آنکه ارزش این ورودی ها و خروجی ها می تواند متفاوت و اندازه گیری آنها مشکل باشدهمچنین ممکن است واحدهای مختلف به گونه ای عملیات خود را سازمان دهند که خروجیهایی با ارزشهای متفاوت ارائه کنند، بنابراین به وزنهای متفاوتی در اندازه گیری کارایی نیازمندند.چارنز و همکارانش این مشکل را شناسایی و برای حل آن در مدل خود به ورودی ها و خروجی ها وزن های مختلفی اختصاص دادند و واحدهایی را مطرح کردند که می توانند وزنهایی را در مقایسه با سایر واحدها که برای آنها متناسبتر و روشن کننده تر باشد بپذیرند. در این شرایط مدل ارائه شده از حل یک مدل برنامه ریزی خطی بدست می آید که مدل نسبت CCR نامیده میشود.بدین ترتیب که مدل ریاضی آن بصورت زیر خواهد بود:
J=1, 2, 3, …, n
Ur, Vi≥۰
مدل (۱) مدل نسبت CCR
در مدل (۱) اگر u_rها خیلی بزرگ و v_i ها خیلی کوچک باشد، مقدار نسبت ها می تواند بینهایت و یا نامحدود شود. برای جلوگیری از چنین مشکلی تمامی نسبت ها (کارایی واحدها) را کوچکتر یا مساوی یک در نظر می گیرند و به عنوان محدودیت وارد مدل می کنند. لازم به ذکر است که در محدودیتها به جای عدد یک هر عدد مثبت دلخواه دیگر مانند k را می توان قرار داد، در این صورت کارایی واحدها نسبت به سطح k سنجیده می شوند (مهرگان، ۱۳۹۱: ۵۷-۶۰).

• • مدل CCR ورودی محور

مدلهای ورودی محور در یک تقسیم بندی کلی به دو گروه مدلهای مضربی و پوششی تقسیم می شوند:

• • مدل مضربی CCR ورودی محور

برای تبدیل مدل نسبت CCR به مدل برنامه ریزی خطی کسر را معادل «یک» قرار داده و صورت کسر را ماکزیمم می شود. به این ترتیب تابع هدف کسری مدل نسبت به یک تابع هدف خطی و یک هدف محدودیت تساوی تبدیل می شود. مدل جدید ساخته شده را مدل مضربی CCR ورودی محور می نامند.
مدل (۲) مدل مضربی(اولیه) CCR ورودی محور

• • مدل پوششی CCR ورودی محور

چارنز، کوپر و رودز در ساخت مدل تحلیل پوششی داده ها به یک رابطه تجربی در ارتباط با «تعداد واحدهای مورد ارزیابی» و «تعداد ورودیها و خروجی ها» به صورت زیر رسیده اند:
(تعداد خروجی ها + تعداد ورودیها) ۳ ≤ تعداد واحدهای مورد ارزیابی
(تعداد خروجی ها )* (تعداد ورودیها) ۲ ≤ تعداد واحدهای مورد ارزیابی
بکار نگرفتن رابطه فوق در عمل موجب می شود که تعداد زیادی از واحدها بر روی مرز کارا قرار گیرندو به عبارت دیگر، دارای امتیاز کارایی یک شوند، در نتیجه قدرت تفکیک مدل کاهش می یابد. مدل خوب مدلی است که قدرت تفکیک پذیری بالایی داشته باشد. در این معنا که تفاوت بین میزان کارایی واحدهای مختلف را تشخیص دهد. مدلی که امتیاز کارایی تمامی و یا اکثر واحدها را یک محاسبه می کند، توان تشخیص تفاوت کارایی واحدها را ندارد و دارای قدرت تفکیک پذیری پایین است. از آنجا که برای هر واحد باید یک محدودیت نوشته شود، به این ترتیب، مدل برنامه ریزی خطی به دست خواهد آمد که تعداد محدودیتهای آن از تعداد متغیرهایش بیشتر است و از آنجا که حجم عملیات سیمپلکش برای حل مسائل برنامه ریزی خطی بیشتر وابسته به تعداد محدودیتهاست تا متغیرها، حل مساله ثانویه مدل فوق نیازمند حجم عملیات کمتری خواهد شد. در صورتی که متغیر متناظر با محدودیت را در مسئله ثانویه با θ و متغیرهای متناظر با محدودیتهای با نشان داده شود مدل ثانویه بصورت زیر بدست خواهد آمد (مهرگان، ۱۳۹۱: ۶۵-۷۰)

مدل فوق با اندکی تغییر به صورت زیر در خواهد آمد. این مدل را فرم پوششی می نامند.

مدل (۳) مدل پوششی (ثانویه) CCR ورودی محور
بنابراین مزیت اساسی شکل پوششی درنوع جوابی است که برای کارایی واحدهای مختلف به دست می دهد.جواب شکل پوششی در ماهیت ورودی بطور مستقیم میزان کارایی نسبی واحد تحت بررسی را نشان می دهد،در صورتیکه θ بدست آمده برای یک واحد مساوی یک باشد،بدین مفهوم است که واحد تحت بررسی کارا است ودرصورتی که مقدار آن کوچکتر از یک باشد،واحد تحت بررسی ناکارامی باشد.
درالگوی DEAبا دیدگاه ورودی به دنبال به دست آوردن ناکارایی فنی بعنوان نسبتی می باشیم که بایستی در ورودی ها کارهش داده شودتا خروجی بدون تغییربماندو واحددرمرزکارایی قرارگیرد.

• • مدل CCR خروجی محور

در یک واحد ورودی محور، یک واحد تصمیم گیرنده در صورتی ناکاراست که امکان کاهش هر یک از ورودی ها بدون افزایش ورودی های دیگر یا کاهش هر یک از خروجی ها وجود داشته باشد. دردیدگاه خروجی به دنبال نسبتی هستیم که باید خروجی ها افزایش یابندبدون آنکه تغییردرورودی ها به وجودآیدتاواحدمورد نظر به مرز کارایی برسد.در یک مدل خروجی محور یک واحد در صورتی ناکاراست که امکان افزایش هر یک از خروجی ها بدون افزایش یک ورودی یا کاهش یک خروجی دیگر وجود داشته باشد (مهرگان، ۱۳۹۱: ۷۷).

مدل (۳) مدل CCR خروجی محور

۲-۱-۲۰: اثر تنش کمبود آب بر قطر غوزه:
این صفت از این جهت مهم است که هر چه قطر غوزه بیشتر باشد تعداد دانه ی بیشتر و بزرگتری را می تواند در خود جای دهد. در تحقیقات انجام شده مشاهده گردید که تأثیر تنش خشکی بر قطر غوزه معنی دار بود به صورتی که باعث کاهش قطر غوزه در گلرنگ گردید (Camas et al., 2007; Ozturk et al., 2008). اعمال تنش خشکی باعث کاهش قطر طبق شده است چراکه وقوع تنش خشکی در طول دوره­ رویشی سبب نقصان تعداد برگ و در نهایت سطح برگ شده و درنتیجه کل مواد فتوسنتزی تولیدی برای رشد طبق و حصول عملکرد بالا کاهش می یابد. اثر تنش خشکی روی کاهش قطر طبق توسط کلهری و همکاران (۱۳۸۱)، (Andria et al., 1995) و (yegappan et al., 1982) نیز گزارش شده است. قطر طبق از جمله اساسی ترین صفاتی است که تحت تأثیر تنش رطوبتی افت می کند و بر اجزاء عملکرد نظیر، تعداد دانه در طبق تأثیر منفی می گذارد.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۲-۱-۲۱: اثر تنش کمبود آب بر شاخص برداشت:
هرگاه شرایط زراعی برای تولید تعداد زیادی گل فراهم باشد و رشد رویشی و تولید مواد فتوسنتزی نیز در گیاه چشمگیر باشد، انتظار می رود که با انتقال حجم قابل توجهی از اسیمیلات ها به دانه ها، شاخص برداشت دانه در گیاه افزایش یابد. شرایط تنش آبی، باعث کاهش رشد رویشی گیاه شده و در نتیجه حجم اندام های رویشی گیاه نمی تواند پشتیبانی مناسبی را از فاز زایشی گیاه داشته باشد. در چنین شرایطی انتظار می رود که تعداد و اندازه­ دانه های موجود در واحد های زایشی گیاه کاهش یابد و باعث کاهش شاخص برداشت دانه می شود. نادری و همکاران (۱۳۸۴) اظهار داشتند که شاخص برداشت معیاری از کارایی انتقال مواد فتوسنتزی تولید شده در گیاه به دانه است. در تحقیقات ایشان شاخص برداشت تحت تأثیر تنش خشکی قرار گرفت و در سطح احتمال یک درصد معنی دار گردید، همچنین تنش خشکی شدید باعث افزایش معنی دار شاخص برداشت نسبت به تیمار شاهد و دیگر سطوح تنش گردید.
امیدی (۱۳۸۸) طی بررسی اثر تنش آبی بر ویژگی های زراعی و فیزیولوژیکی سه رقم گلرنگ بهاره در کرج اظهار داشت که در بین سطوح مختلف تنش آبی، بیشترین و کمترین شاخص برداشت دانه به ترتیب با میانگین ۲۳ و ۱۵ درصد مربوط به تیمار شاهد و تیمار قطع آبیاری در دو مرحله­ تکمه دهی و گلدهی بود. همچنین در بین ارقام مورد بررسی، بیشترین و کمترین شاخص برداشت دانه با میانگین ۲۱ و ۱۸ درصد به ترتیب مربوط به ارقام محلی اصفهان و رقم اراک-۲۸۱۱ بود. موحدی دهنوی و مدرس ثانوی (۱۳۸۵) در بررسی اثر محلول پاشی ارقام گلرنگ تحت تنش خشکی در منطقه اصفهان اظهار داشتند که بیشترین و کمترین مقدار شاخص برداشت دانه با میانگین ۵/۲۳ و ۶/۱۴ درصد به ترتیب مربوط به تیمار های قطع آبیاری در مرحله­ رویشی و قطع آبیاری در مراحل گلدهی و گرده افشانی بود. در مطالعه­ برخی از ویژگی های فیزیولوژیکی ارقام گلرنگ بهاره تحت شرایط تنش آبی، گزارش شد که بیشترین شاخص برداشت دانه با میانگین ۷/۲۵ درصد توسط رقم RH 8018 در شرایط بدون تنش آبی و کمترین مقدار آن با میانگین ۲۱/۱۹ درصد در شرایط بدون تنش آبی، توسط رقم Arak تولید شد (Ashkani et al., 2007). در بررسی اثر تنش کمبود آب بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام گلرنگ، بیشترین مقدار شاخص برداشت دانه با میانگین ۴/۲۸ درصد مربوط به تیمار آبیاری کامل (شاهد) و کمترین شاخص برداشت دانه با میانگین ۴/۲۳ درصد مربوط به تیمار قطع آبیاری در مرحله­ گلدهی گزارش شده است (Nabipour et al., 2007).
امیدی (۱۳۸۸) طی بررسی اثر تنش آبی بر ویژگی های زراعی و فیزیولوژیکی سه رقم گلرنگ بهاره در کرج اظهار داشت که در بین سطوح مختلف تنش آبی، بیشترین و کمترین شاخص برداشت دانه به ترتیب با میانگین ۲۳ و ۱۵ درصد مربوط به تیمار شاهد و تیمار قطع آبیاری در دو مرحله­ تکمه دهی و گلدهی بود. همچنین در بین ارقام مورد بررسی، بیشترین و کمترین شاخص برداشت دانه با میانگین ۲۱ و ۱۸ درصد به ترتیب مربوط به ارقام محلی اصفهان و رقم اراک-۲۸۱۱ بود. موحدی دهنوی و مدرس ثانوی (۱۳۸۵) در بررسی اثر محلول پاشی ارقام گلرنگ تحت تنش خشکی در منطقه اصفهان اظهار داشتند که بیشترین و کمترین مقدار شاخص برداشت دانه با میانگین ۵/۲۳ و ۶/۱۴ درصد به ترتیب مربوط به تیمار های قطع آبیاری در مرحله رویشی و قطع آبیاری در مراحل گلدهی و گرده افشانی بود.
۲-۱-۲۲: اثر تنش کمبود آب بر تعداد غوزه در بوته:
صفت تعدا غوزه در بوته در صفات تعداد دانه در گیاه و عملکرد دانه مؤثر است و از این رو با اهمیت می باشد.
اعمال تنش خشکی پس از تشکیل غوزه های اولیه باعث کاهش غوزه ها در مراحل بعدی رشد می شود (Dajue and Mundel, 1996). معمولاً در گلرنگ به ازای تولید هر شاخه­ فرعی، یک غوزه نیز تولید خواهد شد، و کمتر دیده شده که انتهای هر شاخه­ فرعی به یک غوزه ختم نگردد. برخی از محققان (Ashkani et al., 2007). طی تحقیقی که بر روی هشت رقم گلرنگ بهاره انجام داده اند، بیان کردند که رقم نبراسکا با میانگین (۸/۲۰ عدد) و رقم RH410118 با میانگین (۲/۱۴ عدد) غوزه در بوته به ترتیب بیشترین و کمترین تعداد غوزه در بوته را به خود اختصاص دادند. اعمال تنش خشکی پس از مرحله­ تشکیل غوزه های اولیه باعث کاهش تعداد غوزه های ثانویه و ثالثیه می شود، که قطر این غوزه ها از غوزه های اولیه کمتر است (Dajue and Mundel, 1996). کافی و رستمی (۱۳۸۶) طی تحقیقی در مشهد، اظهار داشتند که، در هر دو سال آزمایش اثر تیمار تنش آبی بر تعداد غوزه در بوته معنی دار بود. به طوری که بیشترین تعداد غوزه در هر بوته با میانگین ۸/۱۰ عدد مربوط به تیمار آبیاری کامل (شاهد) و کمترین تعداد غوزه در هر بوته با میانگین ۱/۶ عدد مربوط به تیمار تنش خشکی شدید بود.
میرزاخانی و همکاران (۱۳۸۱) گزارش نمودند که رقم محلی اصفهان با میانگین ۷۸/۱۴ غوزه در گیاه در بین ارقام ژیلا، Uc-1 ،نبراسکا-۱۰، اراک -۲۸۱۱ دارای بیشترین تعداد غوزه بود. امیدی (۱۳۸۸) طی بررسی اثر تنش آبی بر ویژگی های زراعی و فیزیولوژیکی سه رقم گلرنگ بهاره در کرج اظهار داشت که در بین سطوح مختلف تنش آبی، بیشترین و کمترین تعداد غوزه در بوته به ترتیب با میانگین ۹/۷ و ۹/۵ عدد مربوط به تیمار شاهد و تیمار قطع آبیاری در دو مرحله­ تکمه دهی و گلدهی بود. همچنین در بین ارقام مورد بررسی، بیشترین و کمترین تعداد غوزه در بوته با میانگین ۷/۶ و ۹/۵ عدد به ترتیب مربوط به ارقام محلی اصفهان و Fo₂ بود. موحدی دهنوی و مدرس ثانوی (۱۳۸۵) در بررسی اثر محلول پاشی ارقام گلرنگ تحت تنش خشکی در منطقه اصفهان اظهار داشتند که، بیشترین تعداد غوزه در بوته با میانگین ۵/۲۴ عدد به ترتیب مربوط به تیمار محلول پاشی عنصر روی به همراه قطع آبیاری در مرحله­ رسیدگی گیاه وکمترین مقدار آن با میانگین ۶/۱۱ عدد، مربوط به تیمار محلول پاشی با آب خالص به همراه قطع آبیاری در مراحله رشد رویشی گیاه بود. در مطالعه­ برخی از ویژگی های فیزیولوژیکی ارقام گلرنگ بهاره تحت شرایط تنش آبی، گزارش شد که بیشترین تعداد غوزه در بوته با میانگین ۸/۲۰ عدد توسط رقم Nebraska-10 در شرایط بدون تنش آبی و کمترین تعداد آن با میانگین ۵/۶ عدد در شرایط تنش آبی، توسط رقم Nebraska-10 تولید شد (Ashkani et al., 2007). در بررسی اثر تنش کمبود آب بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام گلرنگ، بیشترین تعداد غوزه در بوته با میانگین ۷/۲۵ عدد توسط رقم Esfahan در تیمار قطع آبیاری در مرحله گلدهی وکمترین تعداد غوزه در بوته با میانگین ۶/۱۷ عدد توسط رقم Arak در تیمار قطع آبیاری در مرحله­ گلدهی گزارش شده است (Nabipour et al., 2007).
۲-۱-۲۳: اثر تنش کمبود آب بر تعداد دانه در غوزه:
با افزایش شدت تنش کمبود آب، در میزان رشد رویشی و مقدار مواد فتوسنتزی گیاه کاهشی مشاهده خواهد شد و در نتیجه آن تأثیرات منفی چشمگیری در فاز زایشی گیاه بوجود خواهد آمد. از آن جمله می توان به کاهش تعداد غوزه در بوته و کاهش تعداد گل در هر غوزه اشاره نمود. ضمن اینکه تنش آبی گرده افشانی گل های موجود در هر غوزه را نیز تحت الشعاع خود قرار داده و این امکان وجود دارد که تمام گل ها به دانه تبدیل نشوند. همچنین اگر همه گل ها نیز موفق به تلقیح شوند، ولی چون در اثر تنش شدید آبی، مقدار اسیمیلات تولید شده در گیاه کاهش شدیدی یافته است، بنابراین برخی از گل های تلقیح شده موفق به دریافت کربوهیدرات کافی، برای توسعه و پر نمودن دانه دریافت نخواهند کرد و ناچاراً تعداد دانه در هر غوزه کمتر خواهد شد. امیدی (۱۳۸۸) طی بررسی اثر تنش آبی بر ویژگی های زراعی و فیزیولوژیکی سه رقم گلرنگ بهاره در کرج اظهار داشت که در بین سطوح مختلف تنش آبی، بیشترین و کمترین تعداد دانه در غوزه به ترتیب با میانگین ۵۵/۳۶ و ۷۵/۲۶ عدد مربوط به تیمار شاهد و تیمار قطع آبیاری در دو مرحله تکمه دهی و گلدهی بود. همچنین در بین ارقام مورد بررسی، بیشترین و کمترین تعداد دانه در غوزه با میانگین ۴۱/۳۰ و ۷۷/۲۹ عدد به ترتیب مربوط به ارقام محلی اصفهان و Fo₂ بود. کافی و رستمی (۱۳۸۶) طی تحقیقی در مشهد، اظهار داشتند که، در هر دو سال آزمایش اثر تیمار تنش آبی بر تعداد دانه در غوزه در سطح احتمال پنج درصد معنی دار بود. به طوری که در سال اول بیشترین تعداد دانه در غوزه با میانگین ۱/۳۴ عدد مربوط به تیمار آبیاری کامل (شاهد) و کمترین تعداد دانه در غوزه با میانگین ۲۵ عدد مربوط به تیمار تنش خشکی شدید در همان سال بود. موحدی دهنوی و مدرس ثانوی (۱۳۸۵) در بررسی اثر محلول پاشی ارقام گلرنگ تحت تنش خشکی در منطقه­ اصفهان اظهار داشتند که، بیشترین تعداد دانه در غوزه با میانگین ۴۱ عدد به ترتیب مربوط به محلول پاشی منگنز و تیمار قطع آبیاری در مرحله رشد رویشی و کمترین مقدار آن با میانگین ۶/۳۰ عدد، مربوط به تیمار عدم محلول پاشی به همراه قطع آبیاری در مراحل گلدهی و گرده افشانی بود. درمطالعه­ی برخی از ویژگی های فیزیولوژیکی ارقام گلرنگ بهاره تحت شرایط تنش آبی، گزارش شد که بیشترین تعداد دانه در هر غوزه با میانگین ۹/۵۶ عدد توسط رقم Poshtkooh در شرایط بدون تنش آبی و کمترین تعداد آن با میانگین ۷/۲۳ عدد در شرایط تنش آبی، توسط رقم RH 410118 تولید شد (Ashkani et al., 2007). در بررسی اثر تنش کمبود آب بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام گلرنگ، بیشترین تعداد دانه در غوزه با میانگین ۳/۳۷ عدد توسط رقم Esfahan در تیمار آبیاری کامل (شاهد) و کمترین تعداد دانه در غوزه با میانگین ۴/۱۷ عدد توسط رقم Fo₂ در تیمار قطع آبیاری در مرحله گلدهی گزارش شده است (Nabipour et al., 2007). یکی از فاکتورهای مهم در عملکرد دانه صفت تعداد دانه در غوزه می باشد. در این صفت با افزایش تعداد دانه در غوزه، تعداد دانه در تک بوته و در نهایت عملکرد دانه در هکتار بالا می رود. نتایج محققان نشان داده است که تنش خشکی در مرحله ی گل دهی باعث اختلال در تلقیح و کاهش گلچه ها و در نتیجه کاهش تعداد دانه در غوزه می گردد، که هرچه زمان تنش به مرحله ی گل دهی نزدیک تر باشد، کاهش تعداد دانه در غوزه بیشتر است (یزدی صمدی، ۱۳۷۵ ؛ توکلی، ۱۳۸۱). ابوالحسنی (۱۳۸۱) در بررسی ۱۵ لاین بومی گلرنگ در شرایط تنش و بدون تنش اظهار داشت، صفت تعداد دانه در غوزه در شرایط تنش ۷۱% و در شرایط بدون تنش ۷۰% از تغییرات عملکرد دانه در بوته را توجیه می نماید.
۲-۱-۲۴: اثر تنش کمبود آب بر تعداد غوزه ی نابارور:
این صفت در حقیقت یک عامل منفی در عملکرد دانه محسوب می شود و با افزایش آن از تعداد غوزه های بارور نسبت به کل تعداد غوزه های یک گیاه کاسته می شود. از این رو این صفت مهم تلقی می شود.احتمالاً خشکی از گیرایی مادگی و همچنین دوام گرده می کاهد که از تلقیح گلچه ها و باروری آن ها جلوگیری می کند و در نتیجه غوزه های نابارور را افزایش می دهد (فراست، ۱۳۸۹).
۲-۱-۲۵: اثر تنش کمبود آب بر شاخص سطح برگ:
صفت شاخص سطح برگ به منظور بررسی نسبت سطح سبز برای تولید مواد فتوسنتزی در مزرعه اندازه گیری می شود. نادری وهمکاران (۱۳۸۴) بیان داشتند که اثر تنش خشکی بر شاخص سطح برگ در زمان گل دهی از نظر آماری معنی دار بود. طبق نتایج حاصله اعمال تنش خشکی باعث افت شدیدی در این صفت در تمام سطوح تنش خشکی گردید. هاشمی دزفولی نیز نتایج مشابهی گزارش نمود (Hashemi Dezfouli, 1994).
۲-۱-۲۶: اثر تنش خشکی بر عملکرد روغن:
عملکرد روغن عمده ترین محصول اقتصادی در کشت و کار گلرنگ است، بنابر این اغلب پژوهش ها و تحقیق ها روی گیاه گلرنگ در این زمینه است. نادری و همکاران (۱۳۸۴) بیان کردند که عملکرد روغن در شرایط تنش به شدت کاهش می یابد به طوری که در تیمار شاهد عملکرد روغن ۱۱۷۹ کیلوگرم در هکتار برآورد شد که در سه سطح تنش کاهش معنی داری گزارش گردید. در تحقیقی در ترکیه مشخص شد که تنش بر میزان روغن دانه تأثیر معنی داری می گذارد (Ozturk et al., 2008). نادری و همکاران (۱۳۸۴) اظهار داشتند که عملکرد روغن به طور معنی داری در سطح احتمال یک درصد تحت تأثیر تیمارهای قطع آبیاری قرار گرفت. عملکرد روغن در تیمارهای کمبود آبیاری با یک دامنه ی حداقل ۸/۵۲۲ کیلوگرم در هکتار در تیمار آبیاری پس از ۷۰ میلی متر (شاهد) همگی در یک گروه آماری قرار داشتند، ولی در مقابل عملکرد روغن در تیمار آبیاری تارسیدگی فیزیولوژیکی با میزان ۸/۶۷۷ کیلوگرم در هکتار به طور معنی داری بیشتر از تیمارهای قطع آبیاری در مراحل گل دهی بود. همچنین تیمار قطع آبیاری در مرحله ی خاتمه ی گل دهی با میزان عملکرد روغن ۹/۵۶۰ کیلوگرم در هکتار به طور معنی داری نسبت به تیمار قطع آبیاری در مرحله ی شروع گل دهی برتری داشت.
نتایج نشان می دهد که با اعمال تنش خشکی میزان درصد روغن کاهش یافته است. تنش کم آبی همانند درجه حرارت بالا، درصد روغن دانه را کاهش می دهد. بر اثر تنش کم آبی، مقدار فتوسنتز خالص به دلیل کاهش ورود دی اکسید کربن به واسطه بسته شدن روزنه ها و تأثیر مستقیم خشکی بر سیستم فتوسنتزی، کاهش یافته که در این شرایط ، از میزان هیدرات های کربن (قندها) کاسته می شود ازطرفی، به دلیل این که در شرایط تنش کم آبی، رسیدگی گیاه تسریع می گردد، فرصت کافی جهت سنتز پروتئین ها و قندهای ذخیره شده دانه وجود نخواهد داشت و به همین دلیل، در این شرایط، درصد روغن دانه کاهش خواهد یافت (آلیاری و همکاران، ۲۰۰۰). در پژوهشی بیشترین عملکرد روغن به مقدار ۲/۴۰۷ کیلوگرم بر هکتار در تیمار آبیاری معادل ۱۰۰ درصد نیاز آبی گیاه و کمترین عملکرد روغن به مقدار ۷/۲۹۷ کیلوگرم بر هکتار در تیمار آبیاری معادل ۵۰ درصد نیاز آبی گیاه بدست آمد (فراست، ۱۳۸۹). کافی و رستمی (۱۳۸۶) بیان داشتند که عملکرد روغن تحت تأثیر تنش خشکی قرار گرفت به طوری که بیشترین عملکرد روغن در تیمار آبیاری کامل و کمترین عملکرد روغن در تیمار تنش شدید خشکی حاصل گردید. نادری و همکاران (۱۳۸۴) اظهار داشتند که با اعمال تنش خشکی به گلرنگ عملکرد روغن به شدت کاهش می یابد ولی از طرفی با افزایش شدت تنش در سطوح بعدی افت عملکرد با شدت کمتری انجام می گیرد. در تحقیقات ایشان عملکرد روغن تحت تأثیر تنش خشکی کاهش یافت و در سطح احتمال یک درصد معنی دار شد. در یک بررسی در رابطه با گلرنگ مشاهده شد که عملکرد روغن نسبت به تنش خشکی کاهش یافت و در سطح احتمال یک درصد معنی دار گردید (Esendal et al., 2008).
موسوی فر و همکاران (۱۳۸۸)، اظهار داشتند که بیشترین عملکرد روغن در تیمار آبیاری کامل و کمترین مقدار آن در شرایط آبیاری تا مرحله ی تکمه دهی حاصل شد. آن ها همچنین عنوان کردند که تیمار های آبیاری کامل و قطع آبیاری در مرحله ی دانه بندی از نظر درصد روغن تفاوت معنی داری نداشتند و از نظر مقایسه میانگین در یک گروه آماری قرار گرفتند، بنابر این تفاوت مشاهده شده در عملکرد روغن بین این دو سطح آبیاری مربوط به کاهش عملکرد دانه در شرایط قطع آبیاری در مرحله ی دانه بندی است. نتایج مطالعه ی Kafi and rostami (2008)، بر این نکته تأکید دارد که تغییرات عملکرد روغن مشابه تغیرات عملکرد دانه است و همبستگی زیادی با آن دارد. فراست (۱۳۸۹)، در پژوهشی اظهار داشت که عملکرد روغن تحت تأثیر آبیاری قرار گرفت و در سطح احتمال یک درصد معنی دار شد به طوری که بیشترین و کمترین عملکرد روغن با میانگین های ۲/۴۰۷ و ۷/۲۹۷ کیلوگرم در هکتار به ترتیب مربوط به تیمار های آبیاری معادل ۱۰۰ و ۵۰ درصد نیاز آبی گیاه بدست آمد. در مطالعه ی نادری و همکاران (۱۳۸۴)، عملکرد روغن تحت تأثیر تنش خشکی کاهش یافت و در سطح احتمال یک درصد معنی دار شد. در یک بررسی در رابطه با گلرنگ مشاهده شد که عملکرد روغن نسبت به تنش خشکی کاهش یافت و در سطح احتمال یک درصد معنی دار گردید (Esendal et al., 2008).
۲-۱-۲۷: اثر تنش خشکی بر درصد روغن:
درصد روغن دانه عبارت است از نسبت روغن موجود در دانه به کل وزن دانه که شامل پوست و فیبر نیز می
شود. چون شرایط تنش باعث کاهش کل وزن دانه می شود، بنابر این درصد روغن دانه نیز کاهش زیادی ندارد (توکلی، ۱۳۸۱). به نظر می رسد که اعمال تنش خشکی، طول دوره ی پر شدن دانه ها را کاهش می دهد و فرصت بیشتری برای تجمع پروتئین در دانه را فراهم می کند و در نتیجه درصد روغن را کاهش می دهد. نادری درباغشاهی و همکاران (۱۳۸۶)، در پژوهشی عنوان کردند که میزان روغن دانه تحت تأثیر هیچکدام از تیمار های آزمایشی قرار نگرفت و میزان روغن دانه با یک دامنه ی ۷۲/۲۷ تا ۲۴/۲۸ درصد بدون تفاوت معنی داری همگی در یک گروه آماری قرار گرفتند. در مطالعه ی Rudra naik et al (2001)، تنش خشکی باعث کاهش میزان روغن دانه ی ارقام گلرنگ گردید ولی در مطالعه ی طاوسی (۱۳۸۶)، تنش خشکی تأثیر معنی داری بر میزان روغن دانه ی ارقام گلرنگ بهاره نداشت. فراست (۱۳۸۹)، عنوان کرد که درصد روغن دانه تحت تأثیر آبیاری قرار گرفت و در سطح آماری یک درصد معنی دار شد به طوری که بیشترین درصد روغن دانه با میانگین ۸۳/۳۲ درصد در تیمار آبیاری معادل ۱۰۰ درصد نیاز آبی گیاه بدست آمد. ذاکری (۱۳۷۵) در بررسی خود بر روی ارقام بهاره ی گلرنگ در اصفهان گزارش نمود که متوسط درصد روغن ارقام مورد آزمایش بین ۲۷/۳۶ و ۹۸/۳۳ درصد بود. موسوی فر و همکاران (۱۳۸۸)، عنوان کردند درصد روغن دانه در تیمار های مختلف آبیاری تفاوت معنی داری داشت، به طوری که تیمار آبیاری کامل و آبیاری تا دانه بندی بیشترین درصد روغن را داشتند و میزان روغن دانه در دامنه ی ۲۱/۲۴ تا ۳۰/۳۶ درصد قرار گرفت. بر اساس نتایج بدست آمده ار تحقیق کافی و رستمی (۱۳۸۶)، درصد روغن دانه در تیمار های آبیاری اختلاف معنی داری داشت و در هر دو سال اجرای آزمایش بیشترین درصد روغن مربوط به تیمار آبیاری کامل بود که با دو تیمار دیگر اختلاف معنی داری داشت.
۲-۱-۲۸: اثر تنش خشکی بر پروتئین ها:
برخی از پروتئین ها در گیاهان به صورت ویژه ای ساخته می شوند. دهیدرین یکی از انواع پروتئین هایی است که به هنگام تولید هورمون ABA در گیاه ساخته می‌شود. در ارقام مقاوم به خشکی آفتابگردان مشخص شده است که تجمع دهیدرین در شرایط کمبود آب با مقاومت به خشکی و نیز سازگاری در برابر آن همراه است. در برگهای ارقام مقاوم به خشکی آفتابگردان تجمع دهیدرین همراه با ایجاد مکانیسم های مقاومت به خشکی سبب حفظ فشار آماس سلول ها می شود و اینگونه استنباط می شود که دهیدرین مانع از دهیدراسیون می شود (Lawlor, 1995).
۲-۱-۲۹: اثر تنش خشکی بر چربی ها:
چربی ها بر خلاف پروتئین ها فراوانترین جزء تشکیل دهنده غشاهای سلولی گیاه بوده و در محافظت از سلولهای گیاهی در شرایط محیطی مختلف و نیز استرس های محیطی نقش دارند. کمبود آب منجر به ایجاد تغییرات در ترکیب اسیدهای چرب کلروپلاست می شود. مهمترین این تغییرات افزایش در میزان اسیدهای چرب که کمتر از ۱۶ اتم کربن دارند می باشد. فعالیت آنزیم های مؤثر بر متابولیسم چربیها در شرایط خشکی تغییر می کند. دو مسیر آنزیمی متفاوت برای شرح و توصیف دفاع از بافت ها و سلولهای گیاهی در شرایط تنش خشکی شناسایی شده است (Sherwin, 1998). در تنش های شدید میزان چربی قطبی در برگ ها کاهش می یابد. این کاهش مربوط است به تغییرات در اجزاء گلیکولیپیدها. در آفتابگردان پس از کمبود شدید آب یک کاهش در مقدار اسید لینولنیک و اسیدهای چرب غیر اشباع و نیز آنتی اکسیدانتهای لیپولیتیک رخ می دهد. در تیلاکوئیدهای ارقام مقاوم به خشکی گندم به هنگام مواجه شدن با کمبود آب یک افزایش در نسبت چربی به پروتئین رخ می دهد در صورتیکه این نسبت در ارقام حساس به خشکی بدون تغییر باقی می ماند. در هر دو گروه، کمبود آب باعث بروز تغییر در ساختار قرارگیری (ترکیب قرارگیری) چربیهای قطبی و تیلاکوئیدی حاوی چربیهای قطبی گردید ولی سطح چربیهای غیر اشباع آنها تحت تأثیر قرار نگرفت (Araus, 2002).
۲-۱-۳۰: اثر تنش خشکی بر اولئیک اسید:
در مورد تأثیر رژیم آبیاری (Flagella et al., 2002)، افزایش اولئیک و کاهش لینولئیک اسید در شرایط بدون آبیاری نسبت به شرایط آبیاری کم آبی را گزارش کردند. در هنگام وقوع تنش کمبود آب در طول دوره ی پر شدن دانه در ارقام متداول و ارقام دارای اولئیک اسید زیاد، افزایش نسبت اولئیک اسید به لینوائیک اسید نسبت به شرایط آبیاری مطلوب در جنوب ایتالیا (Flagel et al., 2002) و شمال این کشور (Baldini et al., 2000). گزارش شد. (Salera and Baldini, 1998)، تیمار آبیاری را بر محتوای اولئیک اسید مؤثر ندانستند و (Unger, 1982)، همبستگی مثبتی را بین درصد اولئیک اسید و آب مصرفی در طول دوره ی رویشی گزارش کردند. کریمی کاخکی و همکاران (۱۳۸۹)، عنوان کردند که اثر آبیاری و رقم روی درصد اولئیک اسید در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. برخی محققان، افزایش اولئیک اسید به میزان ۶/۲ درصد را در شرایط بدون آبیاری نسبت به شرایط آبیاری کامل گزارش کردند (Flagela et al., 2002).
۲-۱-۳۱: اثر تنش خشکی بر لینولئیک اسید:
لینولئیک اسید (اولین اسید چرب از دسته ی امگا۶) مهمترین اسید چرب ضروری است که در اغلب روغن های گیاهی موجود می باشد. از بعد تغذیه ای مهمترین اسید چرب غیر اشباع، لینولئیک اسید می باشد به طوری که کمبود آن در رژیم غذایی باعث انسداد عروق و نهایتاً منجر به سکته ی قلبی خواهد شد. به علاوه این اسید چرب نقش مهمی در ترمیم بافت های مجروح، سلامتی پوست، مکانیسم رشد و تکامل و تولید پروستا گلانوین دارد (Smith, 2005; Isabelle et al., 2008; Sebastian et al., 2006). کریمی کاخکی و همکاران (۱۳۸۹)، در پژوهشی عنوان کردند که درصد اسید چرب لینولئیک اسید تحت تأثیر معنی دار آبیاری (۰۱/۰ > P) قرار داشت. همچنین آن ها عنوان کردند که از نظر تأثیر آبیاری تنها بین تیمار کم آبیاری در مراحل گل دهی و دانه بندی (۱/۴۸ درصد) با آبیاری کامل (۹/۴۸ درصد) اختلاف معنی داری وجود داشت و دارای درصد کمتری لینولئیک اسید بود. (Flagla et al., 2002)، کاهش لینولئیک اسید به میزان ۸/۲ درصد را در شرایط بدون آبیاری نسبت به شرایط آبیاری کامل گزارش کردند. که نتایج آن ها با نتایج کریمی کاخکی و همکاران (۱۳۸۹) مطابقت داشت. (Flagla et al., 2002)، افزایش اولئیک اسید و کاهش لینولئیک اسید در شرایط کمبود آب را به تنش کمبود آب در مرحله ی دانه بندی در افزایش کیفیت روغن نسبت دادند. به گزارش مروتی و همکاران (۱۳۸۹)، مهمترین اسید چرب تشکیل دهنده ی روغن گلرنگ در ارقام ایرانی لینولئیک اسید می باشد. در مصالعه ی احمد زاده و همکاران (۱۳۸۸)، میزان لینولئیک اسید گلرنگ را بین ۱۴/۶۵ تا ۱۱/۸۰ درصد اعلام کردند. وراثت پذیری میزان روغن گلرنگ به طور نسبی بالا است و این صفت بیشتر توسط عوامل ژنتیکی کنترل می شود (فروزان، ۱۳۷۸). گلرنگ از نظر ترکیب اسید های چرب موجود در روغن آن نیز دارای تنوع ژنتیکی است (فروزان، ۱۳۷۸). روغن گلرنگ بالاترین مقدار لینولئیک اسید را در میان روغن های تجاری موجود دارد و از نظر میزان غیر اشباع بودن بین روغن سویا و روغن بزرک قرار دارد. روغن گلرنگ به دلیل داشتن میزان بالای لینولئیک اسید، اندیس یدی بالا، رنگ زرد روشن و طعم مطبوع ویژه به عنوان روغن مرغوب به شمار رفته و به صورت روغن سالاد، روغن پخت و پز و نیز در تهیه ی مارگارین و مایونز قابل استفاده است (Kucuk and Arsalan, 2005; Smith, 2005). میزان سطح زیر کشت گلرنگ حدود ۱۰ تا ۱۱ هزار هکتار گزارش شده است که طبق برنامه ریزی انجام شده، میزان کشت گلرنگ رو به افزایش بوده و پیش بینی می شود در سال زراعی ۸۸-۸۷ به حدود ۲۹ هزار هکتار در سطح کشور برسد (Anonymous, 2008).
فصل سوم
مواد و روش ها
۳: مواد و روش ها:
۳-۱: خصوصیات جغرافیایی و اقلیمی محل مورد آزمایش:

جدول ۳-۱ : جدول هواشناسی ایستگاه هواشناسی اراک درسال زراعی ۱۳۸۹
ماه
حداقل دمای مطلق
(سانتی گراد)
حداکثر دمای مطلق

• جاذب های پلیمری

• ساخت و فرمولاسیون افزایه های پلیمری در سیال و سیمان حفاری

• ساخت و فرمولاسیون ژل پلیمرهای نوین جهت کاربرد در کاهش تولید آب ناخاسته از مخازن نفتی/گازی

• سامانه های پلیمری جهت ازدیاد برداشت نفت. (بیوتلر و همکارانش^[۴۸]،۲۰۱۳)

  • • 1. 1. کارایی پلیمرها در تصفیه و انعقاد سازی

با توجه به محدود بودن دامنه ی فعالیت منعقد کننده های اصلی و به منظور بالا بردن راندمان فرایند و کاهش قابل ملاحظه ی کدورت، پلیمرهای پلی آکریل آمید بعنوان کمک منعقد کننده یا منعقد کننده مستقل استفاده می گردند.
پلیمرهای منعقد کننده، ترکیباتی پلیمری با وزن ملکولی بالا، بر پایه پلی آکریل آمید، محلول در آب هستند که بطور وسیعی بعنوان منعقد کننده، به منظور افزایش سرعت ته نشینی مواد جامد معلق و کلوئیدها و همچنین جهت رنگ بری در فرآیندهای تصفیه و تولید مایعات بکار برده می شوند. (وانگ و تانگ^[۴۹]،۲۰۱۰)
کاربرد پلی الکترولیت ها
پلی الکترولیتها با افزایش سرعت ته نشینی مواد معلق، افزایش ابعادی و تراکم راندمان فیلتراسیون و جداسازی را افزایش داده و باعث ارتقاء کیفیت فرایند و کاهش قابل ملاحظه کدورت نهایی می شوند.
برخی کاربردهای این دسته از مواد عبارت است از:

• کمک منعقد کننده در فرایند زلال سازی آب خام جهت تولید آب آشامیدنی و صنعتی

• منعقد سازی جامدات معلق و کلوئیدها در فرآیندهای تغلیظ مایعات

• جداسازی جامدات و ترکیبات آلی در آب برگشتی سیستمهای تبرید و حرارتی

• جداسازی جامدات، روغن و گریس و اکسیدهای نامحلول در تصفیه آب برگشتی از بخش نورد در صنعت فولاد

• حذف رنگ، مواد جامد معلق و کلوئیدها در صنایع تولید محصولات پتروشیمی

• منعقد کننده در سیستمهای تصفیه پساب های صنعتی و بهداشتی. (گاوو و همکارانش^[۵۰]،۲۰۱۲)

مکانیسم انعقاد توسط این دسته از پلیمرها
گروه های فعال پلیمر در محیط آبی، پیوند قوی با کلوئیدهای معلق یا ذرات بسیار ریز ایجاد می نمایند.
در پلیمرهای نانیونیک، فعل و انفعال بین پلیمر و ذرات معلق، وابستگی به باندهای هیدروژن آنها داشته و فعالیت پلیمرهای باردار) کاتیونیک و آنیونیک( وابسته به برخوردهای الکترواستاتیک و تبادل بار بین ذرات معلق و پلیمر و ناپایداری خصوصیت سطح ذرات می باشد.
ناپایداری خواص سطح ذرات و منعقد شدن بخش اعظم یک دسته از ذرات معلق، باعث تشکیل توده شده که پس از ته نشینی براحتی قابل جداسازی می باشند.
اثر بهینه پلیمرها بر روی ذرات با اندازه گیری توانایی تاثیر پلیمر بر روی ذره قابل تخمین است.این توانایی به دو عامل بستگی دارد.
۱) نوع وخواص سطح ذرات
۲) کیفیت آب : قدرت هدایت الکتریکی، سختی و عوامل کاهش دهنده کشش سطحی آب، pH.
انتخاب نوع و مقدار پلی الکترولیت مناسب:
آب خام و پساب در فصول مختلف، بسته به تغییرات شرایط آب و هوایی منطقه و فرایند تولید و نقطه برداشت آب، تغییر کیفیت خواهد داشت، لذا ماهیت ذرات معلق و کلوئیدها نیز متغییر خواهد بود. بهترین و ساده ترین روش برای انتخاب یک پلی الکترولیت مناسب، همان انجام آزمایش جار تست و سایر تستهای مشابه می باشد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

مقدار مصرف – آماده سازی محلول:
دوز مصرف بستگی به اندازه کدورت، ماهیت کدورت و نوع پلیمر دارد و اندازه دوز مصرف توسط آزمایش جار تست قابل اندازه گیری است.
آزمایش جارتست بهترین روش تعیین اندازه مصرف می باشد لیکن باید همواره آزمایش با حداقل مقدار پلیمر صورت پذیرد چراکه فعالیت پلی الکترولیت در دوز بالا از لحاظ حجم لجن گذاری مشابه می باشد.
لیکن دوز بالا باعث باقی ماندن مقدار زیاد پلی الکترولیت باقی مانده در آب یا پساب و ایجاد توده های ریز معلق و روی سطح آب می گردد که از دو جنبه ی مقدار مصرف و کیفیت آب یا پساب حائز اهمیت می باشد.
در صورتیکه منحنی مقدار توده ها برمبنای دوزمصرف پلی الکترولیت رسم گردد، در آن صورت نقطه تاثیر گذاری براحتی قابل مشاهده می باشد. (گاوو و همکارانش^[۵۱]،۲۰۱۳)

• 1. فناوری نانو

۱- بررسی و مطالعه پرسشنامه ها و سوالهایی که در تحقیقات مشابه مورد استفاده قرار گرفته اند .
۲-مطالعهی مقالات و کتب متعدد در زابطه با سنجش پایداری مساکن روستایی .
۳-جویا شدن نظر اساتید جغرافیا ،خبرگان و افراد صاحب نظر و اخذ راهنمایی از آنان در زابطه با شاخصهای تحقیق .
.برای اطمینان از پایداری و اعتبار مفاهیم و گویه ها ، تعداد ۳۰ پرسشنامه به عنوان یک مطالعه مقدماتی در سه دهستان محدوده ی مورد مطالعه توزیع و تکمیل گردید که در نهایت روایی محتوایی آن مورد تایید نهایی رسید.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

جامعه آماری این مطالعه کل خانوارهای روستایی بخش مرکزی کرج که بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۰ دارای ۱۰۳۱۶خانوارو ۳۵۹۵۵ جمعیت و ۲۷ روستا میباشد.
۲-۱۳-۲.تعیین حجم نمونه : به دلیل تعداد زیاد جامعه مورد مطالعه و عدم امکان مطالعه همه آنها ،محدودیت زمان و برای کاهش هزینه ها ، امکان مطالعه بر روی تمامی جامعه آماری غیرممکن بود ، لذا برای کوچکتر کردن جامعه و قابل اجرا نمودن پژوهش از نمونه گیری^[۷] استفاده شد و از بین روش های نمونهگیری روش نمونهگیری طبقه ای تصادفی ^[۸]برگزیده شد (منصورفر،۳۲۰:۱۳۷۴) .
بنابراین برای صرفه جویی در زمان و هزینه ، اقدام به انتخاب نمونه شد و با بهره گرفتن از فرمول کوکران، تعداد نمونه مشخص گردید .
مآخذ: حافظ نیا ،۱۲۰:۱۳۸۷
n = حجم نمونه
N = حجم جامعه مورد مطالعه
P= افراد دارای صفت مورد مطالعه در جامعه (۵۰/.)
q = افراد فاقد صفت مورد مطالعه در جامعه (۵۰/.)
d = احتمال خطا (۰۵/.)
t =درصد احتمال (۹۶/۱)
با جایگزینی مقادیر فوق در برآورد حجم نمونه ، اندازه نمونه به قرار زیر محاسبه شد .
بر اساس فرمول فوق ، تعداد حجم نمونه ۳۶۶ می باشد که با ضریب اطمینان ۹۵ درصد ، امکان تعمیم دهی دارد . به دلیل محدودیتهای زمانی و اقتصادی و بویژه گستردگی جامعه آماری با بهره گرفتن از دستور تصحیح شده ، تعداد پرسشنامه ها به ۲۲۰ عدد کاهش یافت و بعد از تعیین حجم نمونه برای گردآوری اطلاعات با در نظر گرفتن دهستان های شهرستان کرج (۳ دهستان ) به عنوان طبقات آماری ، از روش نمونهگیری تصادفی طبقهای استفاده شده است . سپس با توجه به نسبت سهم هر طبقه و بر اساس توزیع جغرافیایی مناسب در هر دهستان اقدام به جمع آوری اطلاعات به صورت تکمیل پرسشنامه گردید. استفاده از روش نمونهگیری طبقهای تصادفی باعث می شود که اولا توزیع نمونه در کل طبقات جامعه به طور مناسب صورت پذیرند، ثانیا ویژگی های هر یک از طبقات نیز مورد توجه و مطالعه قرار گیرد(حافظ نیا ،۱۲۸:۱۳۸۷). درجدول(۲-۳ ) اسامی روستاهای منتخب و تعداد خانوار نمونه گیری شده را نمایش میدهد . نهایتا برای رعایت اصول و تکنیک کار و سنجش میزان پایایی در تدوین و تنظیم پرسشنامه ، از روش آلفای کرونباخ در نرم افزار SPSS استفاده گردید که با داده های کسب شده ، ضریب اعتبار پرسشنامه بیش از ۷۷/ . درصد بدست آمد.
جدول (۲-۳ )اسامی روستاهای منتخب و تعداد افراد نمونه گیری شده
نام روستا جمعیت کل کل خانوار تعداد افراد نمونه گیری شده
گلستانک ۱۶۵۵ ۴۶۷ ۲۴
فرخ آباد ۷۵۶۱ ۲۱۹۴۴۵ ۹۲
علی آباد ۳۹۹۶ ۱۱۲۳ ۴۵
آتشگاه ۲۳۰ ۸۷ ۵
محمودآباد ۲۳۱۹ ۷۰۴ ۳۰
سیاهکلان ۵۶۶ ۱۸۷ ۱۰
باغ پیر ۱۰۱ ۳۳ ۵
شهرک طالقانی ۱۷۷ ۴۴ ۶
مآخذ : مرکز آمار ایران ، ۱۳۹۰ .
۲-۱۳-۳.تجزیه و تحلیل داده ها
تجزیه و تحلیل داده ها در این پژوهش ، دارای دو بخش می باشد . بخش اول شامل تحلیل توصیفی پرسشنامه می باشد که هدف از آن توصیف اطلاعات بدست امده ، طبقه بندی و منظم کردن داده ها ، تهیه جداول ، رسم نمودارو خلاصه کردن اطلاعات است . در بخش دوم به منظور ارتباط بین متغیرهای مستقل و وابسته و تجزیه و تحلیل استنباطی داده ها، آزمون های آماری استنباطی شامل آزمون T-testو تحلیل واریانس یک طرفه و آزمون Duncan بکار رفته است .
۲-۱۳-۴.اجزای پرسشنامه :این پرسشنامه از دو بخش سوال های عمومی و سوال های اختصاصی تشکیل شده است ۶ سوال اول مربوط به ویژگی های فردی پاسخگویان بود و ۳ سوال بعد مربوط به مشخصات واحد مسکونی بود که اینها سوال های عمومی پرسشنامه را تشکیل می دهند . سوال های اختصاصی پرسشنامه نیز به دو صورت باز و بسته طراحی و تدوین گردیده اند . که ۴ سوال آن باز و ۳۰ سوال آن به صورت بسته است . سوال های بسته به صورت طیف پنج گزینه ای لیکرت طراحی و تنظیم شده اند . لازم به ذکر است است منظور از سوال های باز در این تحقیق سوال های کمی است که به صورت باز طراحی شده اند .
۲-۱۴.شاخص های مسکن پایدارمورد استفاده در این تحقیق
در این تحقیق با توجه به شاخص های ارائه شده در تجارب جهانی و ایران ، متناسب باشرایط اقتصادی،اجتماعی- فرهنگی و کالبدی مساکن و ساکنین محدوده مورد مطالعه شاخص هایی برای ارزیابی و سنجش مسکن پایدار روستایی ارائه شده است.این شاخص ها در سه بعد کالبدی ،اجتماعی و اقتصادی ارئه شده اند. جدول شماره ۲-۳ شاخص های ارئه شده در این تحقیق برای سنجش و ارزیابی شاخص های مسکن پایدار روستایی محدوده مورد مطالعه را نشان میدهد :
جدول( ۲-۴) شاخص های مورد استفاده در این تحقیق

عنوان

شاخص

پایداری کالبدی

میزان برخورداری واحد مسکونی از امکانات اصلی (آب ،برق و حمام )

میزان برخورداری واحد مسکونی از امکانات رفاهی

میزان برخورداری واحد مسکونی از تاسیسات بهداشتی

میزان برخورداری واحد مسکونی از فضا