توانایی مالی:توانایی و ضعف مالی تامین کنندگان به طور مستقیم بر تامین خواسته های مشتری تاثیر گذار است .عواملی همچون ،نرخ اعتبار،ساختار سرمایه،سوددهی ،سرمایه در گردش،گردش موجودی،و نرخ بازده سرمایه ،می توانند به عنوان شاخص های ارزیابی مالی تامین کنندگان مورد استفاده قرار گیرند علاوه بر اینها ،پایداری و توانایی مالی تامین کنندگان باید به عنوان یک عامل اساسی در انتخاب تامبن کننده مدنظر قرار گیرند
توانایی مدیریتی:ارزیابی سازمان،ساختارو مدیریت نیز می تواند در فرایند انتخاب تامین کننده مورد توجه قرار می گیرد .اهداف ،استراتژی ها ،سیاستها ،ساختار سازمانی ،صلاحیت مدیران ،سیستم آموزشی،سیستم های اطلاعاتی و فرآیندهای تامین کنندگان از جمله مواردی هستند که می توانند در این ارزیابی مورد بررسی قرار گیرند ارزیابی عملکرد واخد های مختلف تامین کنندگان مانند واحدهای بازاریابی ،تولید و فروش نیز می توانند در این فرایند مفید واقع شوند . ( امانی شورباریکی،۱۳۹۲)
۲-۶-۳ارزیابی و انتخاب تامین کنندگان:
انتخاب تامین کنندگان به دلیل هزینه های تامین مواد اولیه و سایر اجزای محصول نهایی که بخش اعظم هزینه های تولید یک محصول را در بر می گیرد یکی از مهم ترین مسائل در مدیریت زنجیره تامین محسوب می شود بنابراین ارزیابی و انتخاب تامین کنندگان نقش مهمی در کاهش هزینه ها و مدت زمان ارائه محصول به بازار ایفا می کند این ارزیابی تاثیر بارزی بر هزینه ها و زمان تولید محصول دارد.انتخاب تامین کننده فرآیندی است که به واسطه آن تامین کنندگان بررسی ،ارزیابی و انتخاب می شود تا به عضوی از زنجیره تامین سازمان تبدیل شوند .محققین ،دلایل زیادی را برای تمایل سازمان ها به انتخاب یک منبع تامین و تعداد محدودی تامین کننده مطرح کردند

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

دلیل اول این است که انتخاب تامین کنندگان متعدد ،شرکت ها را از صرفه جویی های ناشی از مقیاس که به دلیل مقدار سفارش و منحنی یادگیری ایجاد می شود باز می دارد .
دومین دلیل به هزینه های بالای شبکه هایی با چندین تامین کننده در مقایسه با شبکه های یا تامین کنندگان محدود اشاره دارد
سومین دلیل به افزایش تعهد و اعتماد بین سازمان و تامین کننده محدود اشاره دارد و در نهایت آخرین دلیل مربوط به بازارهای رقابت جهانی است که شرکت ها را مجبور به انتخاب بهترین تامین کنندگان می کند (Farzipoor.saen2010)
به طور اساسی مسائل انتخاب تامین کننده دو نوع است:
انتخاب تامین کننده در حالتی که هیچ محدودیتی وجود ندارد به عبارتی هر کدام از تامین کنندگان به تنهایی قادر با تامین تمام نیازهای خریدار از جمله میزان تقاضا ،کیفیت و زمان تحویل می باشد (منبع یابی منفرد) در این حالت مدیریت تنها در مورد این که کدام تامین کننده بهترین است تصمیم گیری می کند
انتخاب تامین کننده در حالتی که هیچ محدودیت هایی در مواردی مانند ظرفیت تامین کننده و کیفیت محصول تامین کننده وجود دارد به عبارتی یک تامین کننده به تنهایی قادر به برآورد نیازهای خریدار نمی باشد و خریدار باید بخشی از تقاضای خود را ار یک تامین کننده و بخش دیگر تقاضا را از تامین کننده ی دیگر به منظور جبران کمبود یا کیفیت پایین تامین کننده اول ،تامین کند.بنابراین در این حالت بیشتر از یک تامین کننده باید انتخاب شود.(منبع یابی چند گانه) در این حالت مدیریت باید دو تصمیم اتخاذ کند :
اول این که کدام تامین کنندگان بهترین هستند ؟
و دوم از هر یک از تامین کنندگان انتخاب چه مقدار باید خریداری کرد؟
به طور کلی در تصمیمات مربوط به انتخاب تامین کننده دو موضوع از اهمیت ویژه ای برخوردار است یکی این که چه معیارهایی باید استفاده شود و دیگری این که چه روش هایی برای مقایسه ی تامین کننده باید به کار رود(طالبی و ملا طایفه۱۳۹۰)
۲-۶-۴سطوح ارزیابی تامین کنندگان :
ارزیابی تامین کننده ممکن است در چهار سطح مختلف انتزاعی انجام گیرد:
سطح محصول:این سطح بر روی برقراری و بهبود کیفیت محصول تامین کننده متمرکز می شود.در اینجا بازرسی ورودی ها و بازرسی کیفیت انجام می گیرد که به تثبیت درجه تطابق کیفیت مواد ورودی می انجامد.
سطح فرایند: در اینجا هیچ محصولی در معرض بازرسی قرار نمی گیرد بلکه این فرایند تولید است که به دقت بررسی می گردد. ایده اصلی این روش این است که کیفیت محصول به شدت به فرایند تولیدی تامین کننده مربوط می شود.اگر این فرایند به واسطه اعمال مداوم روش های کیفیت تحت کنترل قرار گیرد،منجر به تولید محصول مطابق با استانداردهای کیفی و مشخصات تعیین شده می گردددر این شیوه ،وضع ماشین آلات تامین کننده و سیستم کنترل کیفیت وی در معرض ممیزی دقیق قرار می گیرد .
سطح سیستم تضمین کیفیت: تضمین کیفیت به معنای بررسی شیوه ای است که در آن رویه های مربوط به بازرسی کیفیت ایجاد شده ،بهنگام نگه داشته می شوند و بهبود می یابند. به بیان دیگر نه تنها رویه ها و دستورالعمل ها ، بلکه سازمان کیفیت نیز در معرض بررسی مشتری خواهد گرفت
سطح شرکت: این سطح بالاترین سطح بررسی است. در این شیوه ممیزان نه تنها بر جنبه های کیفی متمرکز می شوند بلکه جنبه های مالی را نیز در نظر می گیرند و سرانجام می خواهند از کیفیت مدیریت ایده بگیرند بدین ترتیب مشتری سعی دارد تعیین کند که تامین کننده در آینده نزدیک چگونه رقابت خواهد نمود(زرین ماه ،۱۳۹۱)
۲-۶-۵ مدیریت استراتژیک تامین کننده :
شرکتهای تولیدی برای تامین مواد و قطعات ،نیازمند برقراری ارتباط با تامین کنندگان زیادی می باشند و تعدد تامین کنندگان و حجم فراوان معاملات سبب افزایش این ارتباط و در نتیجه اهمیت مدیریت این روابط می شود مدیریت تامین کنندگان آنچنان پراهمیت است که شرکتها بدون برنامه ریزی و سازماندهی و اتخاذ سیاستهای مناسب قادر به اداره امور و ارتباط با تامین کننده نمی باشند .مهمترین این سیاست ها عبارتند از :
کاهش تعداد تامین کنندگان
بلند مدت بودن ارتباطات
کیفیت مطلوب
ثبات در کیفیت محصول
انعطاف پذیری
افزایش دقت در تکمیل سفارشات
انتخاب تامین کنندگان قابل اعتماد
ارائه بازخور مناسب
بهبود مستمر در فرایند همکاری
مشارکت تامین کننده در طراحی محصول
توان پاسخگویی به نوسانات تقاضا(سلطانی،۱۳۷۵)
۲-۶-۶منافع حاصل از ارزیابی تامین کنندگان :
توسعه برنامه های ارزیابی تامین کنندگان به شکل قدرتمندی منجر به ایجاد رویکردهای شفاف و سیستماتیک به خصوص در زمینه انتخاب تامین کننده گردیده است.همزمان با آن تحقیق در عملیات،روشها و تکنیک هایی را ارائه می ناید که تصمیم گیرندگان در زمینه خرید را با افزایش پیچیدگی و اهمیت تصمیمات آتی پشتیبانی نماید. این روش ها می توانند از طریق زیر اثربخشی تصمیمات خرید را بهبود بخشند:
کمک به خریداران در حل درست مساله که مانع از حذف تامین کنندگان مناسب خواهد شد
کمک به خریدار در انتخاب معیارهای بیشتر و مرتبط در انجام تصمیمات مدیریت خرید .به عبارت دیگر دید وسیعتر به هنگام تصمیم گیری درباره خرید یا ساخت
کمک به خریدار به قرار گرفتن در موقعیت بهتر تصمیم .به عبارت دیگر سرو کار داشتن با فاکتورهای غیر ملموس و تصمیم گیری گروهی(طالشی،۱۳۸۹)
۲-۷معیارهای انتخاب تامین کنندگان :
جدول (۱-۲) معیارهای انتخاب تامین کنندگان

ردیف

سال

محقق

معیارهای انتخاب تامین کنندگان

فرد در خلال مرحله شکل گیری هویت احتمال دارد شدیدتر از زمان دیگر چه در گذشته و چه در آینده از نوعی سردرگمی و آشفتگی نقشها یا همان چیزی که اریسکون همان آشفتگی هویت می نامد رنج ببرد این حالت سبب می شود وی احساس کند منزوی ، مضطرب و مردد شده است. احساس می کند که باید تصمیمهای مهمی بگیرد لیکن قادر به انجام دادن این کار نیست احساس می کند که جامعه به او فشار می آورد تا تصمیم هایی اتخاذ کند اما او مقاومت می کند در طی آشفتگی هویت ، فرد ممکن است اساس کند به جای آنکه در حال پیشرفت باشد دچار پس روی است ( شرفی ،۱۳۸۰).
بنیان های هویتی :
۱ ـ تاریخ : فرایند شکل گیری هویت فردی و جمعی در طول زمان نه در یک لحظه صورت می پذیرد به عبارتی مجموعه حوادث و اتفاقاتی که در طول زمان برای یک قومم یا ملت واقع شده و باعث ایجاد حافظه تاریخی معین در میان آنان گردیده باعث ایجاد هویت ملی قومی واحد میان افراد آن مجموعه می گردد .

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۲ ـ زبان : طبیعی است که اگر زبان و تاریخ ملتی را از او بگیریم هویت آن ملت در مدت زمان کمی از بین خواهد رفت و فرد دچار از خود بیگانگی می شود زبان نه تنها وسیله انتقال از فردی به فرد دیگر و از نسلی به نسل دیگر است بلکه تاثیر اساسی در طرز اندیشیدن فرد و ساختار ذهنی او دارد .
۳ ـ بعد اجتماعی : تفاوت در هویت افراد و گروه ها تاثیر بسزایی در تعاملات اجتماعی آنان دارد به گونه ای که در صورت خلاف پارامتر هویت امکان شناسایی وجود نخواهد داشت . و اجتماع و ساختارهای جامعه از هم فرو خواهد پاشید نظام ارزشی ، هنجارها ، اصول اخلاقی و قوانین عرفی ما که با پیروی از آنان قوام اجتماعی میسر و زندگی فرد در جامعه مقدور می گردد نشات گرفته از لایه های مختلف هویتی از هویت فردی و خانوادگی و طبقاتی گرفته ، هویت شعری و ملی و قومی و منطقه ای و جهانی می باشد
۴ ـ بعد فلسفی هویت : همواره ذهن انسان سوالاتی از قبیل : من که هستم از کجا آمده ام به کجا خواهم رفت هدف از آفرینش من چیشت ؟ و مطرح است پاسخ دهی به کیستی و چیستی انسان و جایگاه او در جهان هستی و یافتن دلیل زیستی او به عنوان یک انسان بدون درک هویت و هستی معنوی و فرهنگی فرد و درک موقعیت او در جامعه و نسبت او با پیرامونش کاری تقریبا غیر ممکن است .
این مسئله چنان مهم است که در مکتب اگزیستا نسیالیسم ( اصالت وجود )
ابتدا موقعیت فرد هویت او در جامعه شناخته شده و سپس بر اساس هویت وجودی آن فرد و کیستی درک شرایط اهداف مطلوب برای او توسط خود او تعریف می گردد .
۵ ـ بعد سیاسی : با نگاه به اتحادیه های ایجاد شده در جهان از جمله اتحادیه کشورهای عرب زبان،اتحادیه اروپا ، اتحادیه کشورهای آمریکای لاتین و . . . مشاهده می کنیم که وجود هویت واحد عربی اروپایی یالاتین تاثیر بسزایی در ایجاد این اتحادیه های سیاسی داشته و یکی از مهم ترین پارامترها در روابط و تعاملات سیاسی ملل و کشورهای جهان می باشد .
وقوع جنگ های ملی قومی در جهان حرکت های استقلال طلبانه وجود تبعیض نژادی ایجاد جنبش های فاشیستی و . . . همه موید تاثیر اساسی پارامتر هویت در معاملات سیاسی جهان می باشد و گذرزمان و ورود به هزاره سوم نه تنها از اهمیت این مسئله نکاسته بلکه مشاهده مسائل و تنش های ملی قومی از کانادا ، و آمریکای شمالی و اروپای توسعه یافته گرفته تا آفریقای عقب مانده و آسیا همگی نشانگر این مسئله است که بی توجهی به هویت و نادیده گرفتن یا تکذیب و تخریب مرزهای هویتی می تواند آثار زیان باری در پی داشته باشد .
جنبش های آزادی خواهانه و هویت طلبانه ملل تحت ستم در خاورمیانه همه موید اهمیت بعد سیاسی مقوله هویت می باشد .
۶ ـ بعد فرهنگی : طبیعتا جوامع مختلف اعم از ملی یا قومی تا حدود زیادی تحت تاثیر همین مقوله فرهنگی و وجود مرزهای فرهنگی شان از هم متمایز گشته اند .
هویت طی زمان به شکل مداوم تحت تاثیر اتفاقات مختلف شکل می گیرد و آرام نیز تغییر می یابد و هرگز ثابت و راکد نمی باشند در حالت فرمان این تحولات آرام و قابل کنترلند و مشکل ایجاد نمی شود (مقدم فر ، ۱۳۸۸ ) .
نظریه رشد روانی ، اجتماعی اریسکون
یکی از معروف ترین نظریه های شخصیت در روانشناسی است اریکسون نیز همانند فروید اعتقاد داشت که شخصیت هر فرد طی مراحلی رشد می یابد یکی از عناصر اصلی در نظریه مراحل روانی ـ اجتماعی اریکسون رشد هویت خود egoidentity است .
هویت خود حس آگاهانه خود است که ما از طریق اجتماع رشد می دهیم . به گفته اریکسون هویت خود ما با هر تجربه جدیدی که در تعاملات روزانه خود با دیگران به دست می آوریم دائما تغییر می کند اریکسون همچنین عقیده داشت که علاوه بر هویت خود یک حس صلاحیت نیز انگیزه رفتار و اعمال ما را تشکیل می دهد هر مرحله در نظریه اریکسون به صلاحیت یافتن و شایسته شدن در یک محدوده ۱۰ مرحله ای زندگی مربوط است . اگر یک مرحله به خوبی پشت سر گذاشته شود شخص احساس تسلط خواهد کرد و اگر یک مرحله به طور ضعیفی مدیریت شود حس بی کفایتی در شخص پدید خواهد آمد . اریکسون عقیده داشت که افراد در هر مرحله با یک تضاد رو به رو می شود که نقطه عطفی در پروسه رشد خواهد بود . به عقیده اریکسون این تضادها بر به وجود آوردن یک کیفیت روانی یا ناکامی در به وجود آوردن آن کیفیت متمرکزند . در خلال این دوره هم زمینه برای رشد شخصی بسیار فراهم است و هم از سوی دیگر برای شکست و ناکامی .
مرحله ۱ رشد روانی ـ اجتماعی اعتقاد در برابر بی اعتمادی :
ـ نخستین مرحله نظریه رشد روانی اجتماعی اریکسون بین تولد تا یک سالگی پدید می آید و بنیادی ترین مرحله در زندگی است .
ـ به دلیل آن که نوزاد به طور وابسته است رشد اعتماد در او به کیفیت و قابلیت اطمینان کسی که از او پرستاری می کند بستگی دارد .
ـ اگر اعتماد به نحو موفقیت آمیزی در کودک رشد یابد او در دنیا احساس امنیت خواهد کرد اگر پرستار ناسازگار پس زننده یا از نظر عاطفی غیر قابل دسترسی باشد به رشد حس بی اعتمادی در کودک کمک می کند عدم توفیق در رشد اعتماد به ترس و باور این که دنیا ناسازگار و غیر قابل پیش بینی است منجر می گردد .
مرحله ۲ رشد روانی ـ اجتماعی : خودگردانی و اتکا به نفس در برابر شرم و شک
ـ دومین مرحله نظریه رشد روانی ـ اجتماعی اریکسون در دوران اولیه کودکی صورت می گیرد بر شکل گیری و رشد حس عمیق تری از کنترل شخصی در کودکان تمرکز دارد .
ـ اریکسون همانند فروید عقیده داشت که آموزش آداب دستشویی رفتن بخش حیاتی و ضروری این فرایند است اما استدلال اریکسون کاملا با فروید متفاوت بود اریکسون عقیده داشت که یادگیری کنترل کارکرد بدن به پیدایش حس کنترل و استقلال می انجامد .
ـ رویدادهای مهم دیگر در این مرحله شامل به دست آوردن کنترل بیشتر بر انتخاب غذا ، اسباب بازی و لباس است .
ـ کودکانی که این مرحله را با موفقیت پشت سر بگذارند احساس امنیت و اطمینان می کنند در غیر این صورت حس بی کفایتی و شک به خود در آنها باقی می ماند .
مرحله ۳ رشد روانی ـ اجتماعی : ابتکار در برابر گناه
ـ در خلال سال های قبل از مدرسه ، کودکان شروع به قدرت نمایی و اعمال کنترل بر دنیای خود از طریق برخی بازی ها و سایر تعاملات اجتماعی می کنند .
ـ کودکانی که این مرحله را با موفقیت بگذارنند حس توانایی شخصی و قابلیت رهبری دیگران را پیدا می کنند و آن هایی که در به دست آوردن این مهارتها ناکام می مانند حس گناه شک به خود و کمبود ابتکار در آنها باقی می ماند .
مرحله ۴ رشد روانی ـ اجتماعی : کوشایی در برابر حقارت :
ـ این مرحله سال های اول مدرسه ، تقریبا از ۵ سالگی تا ۱۱ سالگی را در بر می گیرد .
ـ کودکان از طریق تعاملات اجتماعی شروع به رشد حس غرور نسبت به دستاوردها و توانایی خود می کنند .
ـ کودکانی که توسط والدین یا معلمان تشویق و هدایت می شوند حس کفایت صلاحیت و اعتقاد به توانایی های خود در آنها به وجود می آید
ـ آنهایی که از سوی والدین ، معلمان یا هم سن و سال های خود به قدر کافی مورد تشویق قرار نمی گیرد به توانایی خود برای موفقیت شک خواهند کرد .
مرحله ۵ رشد روانی ـ اجتماعی : هویت در برابر گم گشتگی :
ـ در دوران نوجوانی ، کودکان به کشف استقلال خود می پردازند و به عبارت دیگر خود را حس می کنند .
ـ آن هایی که از طریق کاوش های شخصی تشویق و پشتیبانی مناسبی دریافت کنند این مرحله را با حس استقلال و کنترل و نیز حسی قوی نسبت به خود پشت سر می گذارند و کسانی که نسبت به باورها و تمایلات خود نامطمئن بمانند درباره خود و آینده نیز نامطمئن و گم گشته خواهند بود .
مرحله ۶ رشد روانی ـ اجتماعی : تعلق در برابر انزوا :
ـ در این مرحله دوران اولیه بزرگسالی یعنی زمانی که افراد به کشف روابط شخصی می پردازند را در بر می گیرد .
ـ اریکسون عقیده داشت که برقرار کردن روابط نزدیک و متعهدانه با دیگران ضرورت دارد کسانی که در این مرحله موفق باشند روابط مطمئن و متعهدانه ای را به وجود خواهند آورد .
ـ به یاد داشته باشید که هر مرحله بر پایه مهارت های یادگرفته شده در مراحل قبل بنا می شود اریکسون عقیده داشت که حس قوی هویت شخصی برای ایجاد روابط صمیمانه و همراه با تعلق خاطر اهمیت دارد مطالعات نشان داده اند که کسانی که حس ضعیفی نسبت به خود دارند در روابطشان نیز تمایل به تعهدپذیری کمتری دارند و بیشتر در معرض انزوای عاطفی تنهایی و افسردگی قرار دارند .
مرحله ۷ رشد روانی ـ اجتماعی : فعالیت در برابر رکود :
ـ در دوران بزرگسالی ما به ساختن زندگی خود ادامه می دهیم و تمرکزمان بر روی شغل و خانواده قرار دارد .
ـ کسانی که در این مرحله موفق باشند حس خواهند کرد که از طریق فعال بودن در خانه و اجتماع خود در کار جهان مشارکت دارند آنهایی که در به دست آوردن این مهارت ناموفق باشند حس غیرفعال بودن رکود و درگیر نبودن در کار دنیا را پیدا خواهند کرد .
مرحله ۸ رشد روانی ـ اجتماعی : یکپارچگی در برابر ناامیدی
ـ این مرحله مربوط به دوران کهنسالی است و بر بازتاب فعالیت های گذشته تمرکز دارد .
ـ آنهایی که در این مرحله ناموفق هستند حس خواهند کرد که زندگیشان تلف شده است و بر گذشته افسوس خواهند خورد .
در این حالت است که فرد با حس ناامیدی و ناخشنودی روبه رو خواهد شد .
ـ کسانی که از دستاوردهای گذشته خود در زندگی احساس غرور داشته باشند حس یکپارچگی درستی و تشخص خواهند کرد .
با موفقیت پشت سرگذاشتن این مرحله یعنی نگاه به گذشته با اندکی تاسف و احساس رضایت کلی . این افراد کسانی هستند که خردمندی به دست می آورند حتی در مواجهه با مرگ ( اریکسون،۱۹۶۸) .
دیدگاه لووینگر :
لووینگر^[۱۰۳] (۱۹۸۵ ) در نظریه خود از اصطلاح تحول من استفاده کرده است این واژه در نظریه او بر عوامل درگیر در تحول شخصیت نظیر انگیزش قضاوت اخلاقی پیچیدگی شناختی و شیوه های درک خود و دیگری دلالت دارد اصطلاح من در روان تحلیل گری به گونه های مختلفی مورد استفاده قرار گرفته است ولی لووینگر آن را در معنای متفاوتی به کار می گیرد زیرا او بر خلاف نظر اشپیتز تحول من را فقط محدود به دوره اولیه زندگی نمی داند و برمن^[۱۰۴] (۲۰۰۴ ) در این نظر که تحول من در یک فضای خالی از تعارض صورت می گیرد مخالف است به همین دلیل نظریه او در مورد من و تحول آن بیشتر با نظریه اریکسون قابل مقایسه می باشد ( کراگر^[۱۰۵] ۱۹۹۷ ، لووینگر^[۱۰۶] ،۱۹۸۵ به نقل از کراگر ۱۹۹۷ ).

لی وی گیانگ در سال ۲۰۱۰ مطالعه ای را برای بسط روش پرومته-۲ بر پایه تولید اعداد فازی ترتیب دادند. در این تحقیق شرط لازم برای به دست آوردن وزن همه معیارها و نیز گزینه های مناسب برای هر معیار آن است که داده های تصمیم گیری و نیز متغیرهای زبانی مورد استفاده همگی به صورت اعداد فازی تعریف شده باشند.

پچ و رودریگز در سال ۲۰۱۰ به آزمایش فرایند ارزیابی اثرات توسعه با رویکرد منطق فازی پرداختند. به عقیده ی آن ها این روش سبب آسان سازی ارزیابی اثرات توسعه خواهد بود( مطالعه ی مورد این تحقیق بر روی کل مرحله ی بهره برداری پمپ بنزین ها متمرکز شده بود). ویژگی های انتخاب شده برای ارزیابی اثرات توسعه شامل شدت( P₁ )، وسعت (P₂ ) و پایداری(P₃ ) بود. اعمال اصلی با A و فاکتورهایی که به صورت بالقوه بر محیط زیست تاثیر می گذارند با F مشخص شده اند. هر اثر مورد بررسی توسط ارزیابی دوگانه ی A-F و همچنین سه ویژگی P₁, P₂, P₃ توسط اعداد فازی مثلثی تخمین زده می شوند. هر اثر به طور همزمان توسط حدود اطمینان و تابع عضویت مربوط به خودش بیان شده است. از آنجایی که توابع عضویتی همه ی آثار به اعداد فازی مثلثی بسیار نزدیک بود از روش مثلثی(TA) برای توصیف همه ی آثار استفاده شده است. در نتیجه نشان داده شد که روش ارزیابی اثرات توسعه قادر به ادغام بسیاری از اثرات ناهمگن بوده که در شرایط بسیار متنوع و از راه های گوناگون بر محیط زیست اثر می گذارند. این مسئله می تواند منجر به شکل گیری شاخص های جهانی گردد.
در مطالعه ای که بلانکو و همکاران در سال ۲۰۰۹ انجام دادند سعی بر تولید نرم افزاری برای ارزیابی اثرات توسعه شد. به عقیده ی این گروه اکثرتغییرات ایجاد شده در محیط زیست در نتیجه ی فعالیت های توسعه تغییرات منفی می باشد. آن ها ارزیابی اثرات کیفی و کمی زیست محیطی را طی سه مرحله ی زیر انجام دادند: ۱- تعیین نوع فعالیت هایی که می توتند به محیط زیست زیان رساند. ۲- تعیین فاکتورهای محیط زیستی و نیز تعیین درجه ی اهمیت هر فاکتور به گونه ای که Max اهمیت دارای نمره ۱۰۰۰ می­باشد. ۳- تعیین اهمیت اثر که بر اساس درجه ی اثر یا شدت آن اندازه گیری می شود. سپس این داده ها با داخل ماتریس برده شده و از نظر فازی وزن دهی می شوند. ماتریس فازی بیشتر برای کمی سازی داده ها به کار می رود.در این روش از مدل مورد نظر یعنی مدل AIEIA استفاده شد. در این فرایند از برنامه ی C++ کمک گرفته شد. نتیجه آن که این نرم افزار نتایج قابل اعتمادی را تولید کرده و ابزاری است که به راحتی می توان از آن استفاده کرد. همچنین به دلیل ساختار اداری غنی از اطلاعاتی که این نرم افزار دارد می توان آن را در ادارات و در پروژه های مختلف به کار بست.
جیا- هانگ و کوین در ۲۰۰۹ در طی مطالعه ای بر روی سیستم پشتیبان تصمیم گیری برای ارزیابی اثرات محیط زیستی با رویکرد تلفیقی منطق فازی و فرایند شبکه ی تحلیل فازی کار کردند. این پروژه با هدف به کارگیری روش منطق فازی در ایجاد چارچوب ترکیبی پشتیبان تصمیم گیری و نشان دادن مسیر درست به تصمیم گیران اجرا شد. با این روش می توان به ارزیابی حقایق، ارزش ها و دگرگونی های مهم قابل پذیرش پرداخت. همچنین با این روش می توان ترکیبی از استانداردها و نظر تصمیم گیران را به مرحله ی اجرا درآورد. در این راستا فرایند شبکه ی تحلیل فازی( FANP) برای مدیریت فاکتورهای محیط زیستی ارائه شد. سپس فرایند مطالعه شده در این مقاله بر روی بزرگراهی در تایوان( به عنوان مطالعه ی موردی) امتحان شده و نتایج حاصل از استفاده از روش ترکیبی پشتیبان تصمیم گیری و شبکه ی تحلیل فازی مثبت ارزیابی شد.
در این تحقیق پچ و رودریگز در سال ۲۰۰۹ طی روند ارزیابی اثرات توسعه با منطق فازی ابتدا ویژگی های اثرات موجود تعیین شده و سپس دو نمونه از ویژگی های بدون بعد این اثرات شاملP_i ( برای ارزیابی ارزش هر ویژگی) و V_i ( برای ارزیابی ترکیب هر تاثیر محیط زیستی) از صفر تا صد ارزش گذاری شدند. سپس ویژگی های هر اثر با بهره گرفتن از اعداد فازی و حدود اطمینان ایجاد سده توصیف شده اند. آنگاه فرایند بر اساس حساب ریاضی و استفاده از فرمول ها توسعه یافت. سرانجام ارزش فازی هر اثر محیط زیستی به دست آمده و با بهره گرفتن از آن کل ارزش های محیط زیستی مثبت و منفی تخمین زده شدند. در این مرحله عملیات فازی زدایی انجام گرفته و در نهایت نتیجه گیری شد که استفاده از منطق فازی در این روش کار ارزیابی را سریع و محاسبات را آسان نموده است.
در سال ۲۰۰۹، نیکولیک و همکاران در مطالعه­ ای با بهره گرفتن از روش­های تصمیم ­گیری چندمعیاره بر روی طبقه ­بندی غلظت مس بر اساس کیفیت آن پرداخت. در مقاله حاضر بیان شد که در مسائل محیط­زیستی تعداد فاکتور زیادی در آن دخیل می­باشد، روش پرومته روش مناسبی برای ارزیابی به شمار می­رود.
آر. او. پاریریراس و جی. ای. واسکونسیلوس در سال ۲۰۰۷ با بهره گرفتن از پرومته-۲به بررسی بهترین راه حل برای مشکلات چندمعیاره پرداختند. طی این تحقیق محققان به نتایج جالبی دست یافته و توانستند نسخه جدیدی از پرومته را یافته که پرومته چندگانه نامیده شد. این روش نسبت به روش اصلی نتایج بهتری را ارائه می داد و ظرفیت حل انواع مسائل دنباله دار و نیز منقطع را داشت.
در مطالعه ای که بوکلین و همکاران در سال ۲۰۰۶ با موضوع روش پشتیبان تصمیم گیری برای ارزیابی اثرات زیست محیطی با بهره گرفتن از منطق فازی انجام دادند نتایج روش مذکور برای ارزیابی اثرات توسعه مورد بررسی قرار گرفت. این روش به صورتی توسعه یافت که بتواند تغییرات مورد انتظار در سیستم های فیزیکی، بیولوژیکی و اقتصادی اجتماعی را در طی انجام پروژه ها و فعالیت های مختلف پیش بینی کند. در این مطالعه با بهره گرفتن از منطق فازی راهکاری ارائه شد که با بهره گرفتن از آن بتوان بین عوامل مختلف و فرم فازی آن ها ارتباط برقرار کرد. قابل ذکر است که این روش بیشتر توجه خود را بر روی چند بزرگراه واقع در برزیل قرار داد. بهترین نتایج به دست آمده در این مطالعه حاصل از روش هایی مانند تقریب سلسله مراتبی و برنامه نویسی تصادفی به خصوص روش های الکتره، پرومته، AHP, MAUT بود. در قسمت دیگری از همان مطالعه به تعریف توابع عضویتی با بهره گرفتن از متغیرهای زبانی موجود در بزرگراه های مورد بررسی پرداخته شده و اصول منطق فازی بر روی آن ها اجرا شد. پس از اتمام مقاله بین دو گزینه ی ایجاد بزرگراه و یا عدم ایجاد آن به این نتیجه رسیده شد که این پروژه می تواند با حمایت از جوامع محلی و نیز کاهش اثرات زیست محیطی انجام پذیرد. همچنین عملیات حفاظت اکوتوریسم منطقه توسط EPA منطقه آن هاتومیریم انجام گیرد. یکی دیگر از روش های جایگزین ایجاد Park-highway بوده که می ­تواند از نظر اقتصادی- اجتماعی و اکولوژیکی بهترین راهکار ممکن باشد.
امیر البدوی و همکاران در سال ۲۰۰۵ به بررسی تصمیم گیری در امر تجارت کالا با بهره گرفتن از روش پرومته پرداختند. هدف از انجام این مطالعه توسعه مدل تصمیم گیری مناسب برای انتخاب بالاترین سهم در فرایند بازار سهام و نیز ایجاد مدلی برای ترتیب دادن به ساختار این مدل بود. ساختار این تحقیق بر مبنای دو رکن ارزیابی صنعت و ارزیابی شرکت گردش داشت. برای حل این مشکل از روش پرومته استفاده شد. نتایج این تحقیق در بازار سهام تهران مورد بررسی قرار گرفت و تعدادی از کارشناسان به تعیین معیارهای تاثیرگذار بر روی ارزیابی صنعت و ارزیابی شرکت پرداختند.
در مطالعه­ ای که در سال ۲۰۰۵ و توسط کاوالارو و سیرالو برای ارزیابی نیروگاه­های بادی جزایر ایتالیا با بهره گرفتن از روش­های چندمعیاره انجام شد مشخص شد که روش پرومته روش ایده­آلی برای ارزیابی نیروگاه­های انرژی می­باشد. همچنین بیان شد که این نیروگاه­ها دارای داده ­های کیفی بوده و ارزیابی آن­ها کار آسانی نیست.
او- فرارو و همکاران در سال ۲۰۰۳با استفاده از منطق فازی به مطالعه بر روی شاخص های اثرات محیط زیستی در سیستم های کشت مخلوط موجود در پامپای داخلی( آرژانتین) پرداختند. در این مطالعه اثرات محیط زیستی حاصل از شخم و نیز استفاده از آفت کش ها در زمین های کشاورزی مورد بررسی قرار گرفت. شاخص های مورد مطالعه شامل چهار متغیر ورودی بودند: ۱- تعداد و نوع آفت کش های مورد استفاده ۲- نرخ استفاده از آفت کش ها ۳- تعداد و نوع ابزارهای شخم زنی ۴- ظرفیت زمین برای هر محصول. همچنین تاثیر آفت کش ها بر روی دو گروه را مورد آزمایش قرار دادند: ۱- پستانداران ۲- حشرات. مشخص شد که میزان تاثیر این آفت کش ها و نوع ابزار در محدوده ای بین صفر( همه ی آثار غیر قابل پذیرش) و یک( همه ی آثار قابل پذیرش) تغییر می کرد. این ارزش ها با بهره گرفتن از قوانین موجود در مورد توابع ریاضی( توابع عضویتی) به دست می آید. داده هایی که توابع عضویتی مذکور را شکل داده بودند از ۱۰۶ مزرعه در قسمت های مختلف پامپا به دست آمده بودند که در مرکز و غرب ایالت بوینوس آیرس واقع است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که شاخص های ارزیابی اثرات می تواند در تکنولوژی های مورد استفاده در آینده بسیار موثر واقع شود. همچنین این روش می تواند اساسی پایدار برای ایجاد شاخص های قابل قبول و قابل انتقال در بهبود سیستم های کشاورزی به کار برده شود.
گنزالس و همکاران در سال ۲۰۰۲ اثرات محیط زیستی چرخه ی حیات(LCA) را با کمک روش فازی ارزیابی کرد. ارزیابی چرخه ی حیات روشی است که به ارزیابی اثرات محیط زیستی یک محصول می پردازد، ولی روشی هزینه بر و زمان بر بوده و نیز نیاز به داده های فراوان دارد. به همین دلیل در این مقاله با بهره گرفتن از روش فازی به آسان تر کردن LCA پرداخته شده است. پس از آن توابع عضویتی ساخته شده با روشPROD مورد استنتاج قرار گرفتند. مرحله ی بعدی ترکیب است. یعنی باید با توجه به موارد استنتاج شده به قانونی واحد برای همه ی توابع عضویتی دست یافت و آنگاه توابع فازی شده را دوباره فازی زدایی نمود. نتایج مطالعه نشان داده اند که روش LCA با اسفاده از منطق فازی دارای مزایای بسیاری از جمله سرعت و آسانی کار در مواجهه با داده های کیفی داشته و در رابطه با صنایع متوسط می تواند جوابگوی بسیاری از مشکلات محیط زیستی باشد. سالمی و انا در سال ۲۰۰۰ به مطالعه ی ارزیابی اثرات توسعه با منطق فازی پرداختند. در این تحقیق فاکتورهای محیط زیستی توسط اعداد فازی تعریف شد. با در نظر گرفتن کیفیت اجزای جهانی به عنوان مشتقی از اجزای محیط زیستی اولیه باید این اجزای محیط زیستی کیفی به صورت فاکتورهای فیزیکی فازی درآیند. در واقع روش فازی می تواند بین اجزای محیط زیستی و میزان اهمیت آن ها ارتباط مناسبی برقرار کند. بنابراین اثرات محیط زیستی کل (T.E.I) به وسیله ی روش ماتریس محاسبه شد و درصد تاثیرپذیری هر یک از اجزای محیط زیست به شکل فازی به دست آمد. در واقع در این مطالعه برای مقایسه ی اثرات محیط زیستی کل فازی برای مناطق مختلف معیاری ارائه شد. این معیار بر اساس روش رتبه بندی پایه ریزی شده بود که می توانست درجه ی احتیاط مورد نیاز در امر تصمیم گیری و نیز ریسک قابل را در نظر گیرد.
سیلورت در سال ۱۹۹۶ بر روی طبقه بندی تاثیرات اکولوژیکی با بهره گرفتن از مجموعه های فازی پرداخت. وی دلیل استفاده از روش های فازی را بهبود کاستی های موجود از قبیل وجود ابهام و عدم قطعیت در فرآیندهای طبیعی عنوان کرده است. مطالعه ی مورد نظر طی سه مرحله اجرا شد: ۱- نمره دهی به هر نوع اثر موجود مانند آزاد شدن آلاینده ها در محیط. نمره های حاصل بین صفر تا ۱۰۰% متغیر هستند. این تاثیرات نشان می دهد که هر عضو چه بخش ی از تاثیرات قابل قبول را به خود اختصاص داده است. ۲- تک تک اجزا برای انواع مختلف تاثیرات با یکدیگر ادغام شده اند. مناسب ترین راه به این صورت عنوان شده که کمترین میزان این اثرات در نظر گرفته شود. و بنابراین در این مسیر بسیاری از اثرات غیر قابل پذیرش حذف خواهند شد. ۳- کل نمره های به دست آمده و یا میانگین آن ها فازی زدایی شده و به تصمیم گیرندگان ارائه می شود. نتیجه آن که نمره ی تصمیمات اتخاذ شده کمتر و یا بیشتر از حد آستانه ی قابل قبول باشد تصمیم مورد نظر رد خواهد شد.
الرشدان و همکاران در ۱۹۹۶ با بررسی ارزیابی اثرات محیط زیستی و رتبه بندی پروژه های محیط زیستی مراحل زیر را انجام دادند: ۱- تعیین مشکلات محیط زیستی و اهداف مربوطه ۲- انتخاب و تست اهداف بنیادی ۳- معیارها و وزن دهی آن ها ۴- توسعه ی پروژه های محیط زیستی. در این فرایند نمایش هندسی مشکلات نشان می دهد که استفاده از روش تصمیم گیری چند معیاره در این مطالعه روشی کارا برای سیستم های تحلیل بوده و در ارزیابی مشکلات راهکار مناسبی به حساب می آید. همچنین جنبه هایی از مشکل که به آسانی در شرایط عددی قابل اندازه گیری نبودند و مورد بررسی قرار گرفته بودند بررسی شد. این فرایند سبب افزایش سرعت چرخه ی یادگیری برای فهم و حتی تغییر دادن دیدگاه تصمیم گیران گردید.
لوئیس سی. دیاس و همکاران در سال ۱۹۹۶ به مطالعه بر روی اجرای یک روش موازی از پرومته پرداختند. در این مطالعه به بحث و بررسی در مورد استفاده از فرآیندهای موازی پرداخته شده است. این بدان معنی است که بعد محاسباتی روش محاسباتی در فاز ساخت یک سیستم پشتیبان تصمیم گیری انجام گیرد. در این راستا چندین برنامه موازی ساخته شده و در ۱۶ کامپیوتر پردازشگر با یکدیگر مقایسه شدند. در این مطالعه هدف به دست آوردن ایده ای برای این امر بود که چگونه می توان از روش های موازی در شرایط مختلف استفاده کرده و به این نتیجه رسید که کدام بخش از این روش برای موقعیت مورد نظر مناسب تر است. پس نتیجه آن شد که در برخی از موقعیت ها کاهش زمان پاسخ دهی کامپیوتر به این معنا بود که روش موازی مورد نظر بسیار مطلوب بوده و می توان از آن به عنوان یک ابزار پشتیبان تصمیم گیری استفاده کرد.
گویکوچا و همکاران در سال ۱۹۹۲ ارزیابی محیط­زیستی­ای را بر روی چهار مورد از روش­های چندمعیاره مورد بررسی قرار داد. این ارزیابی برای برنامه­ ریزی منابع آب و توسط دو گروه مختلف صورت پذیرفت. یکی از گروه­ ها شامل برنامه­ ریزان کشاورزی با تجربه­ حضور در ارتش بود و گروه دیگر دانشجویان فارغ­التحصیل را در­بر­می­گرفتند. بر پایه­ مجموعه ­ای از روش­­های آماری غیرپارامتریک، نتایج، حاصل شده و آنگاه یکی از روش­ها توسط هر دو گروه نسبت به روش دیگر ارجحیت داده شد. این ارجحیت نسبت داده شده به دلیل راحتی استفاده و قابل فهم بودن این روش بود.
هابس و همکاران در سال ۱۹۹۲ تحقیق خود را که در سال ۱۹۷۹ و ۱۹۸۶ انجام داده بود بسط داده و به دو نتیجه ی مهم دست یافت: برنامه­ ریزان با تجربه بیشتر روش­های ساده و شفاف را ترجیح می دهند، طبقه ­بندی گزینه­ ها می ­تواند بیشتر به نوع روش چندمعیاره انتخاب شده حساس باشد تا به استفاده­ی افراد.
در مطالعه­ ای دیگر، تکلل در سال ۱۹۹۲ با ارزیابی ۱۵ روش چند­رتبه­ای، مناسب­ترین روش برای منابع حوزه­ آبخیز را یافت. ارزیابی انجام شده بر پایه­ چهار نوع از معیارها بود: مرتبط با مشکل، مرتبط با تصمیم گیرنده، مرتبط با روش و مرتبط با راه حل. نتیجه آن شد که طبقه ­بندی روش­­های چندمعیاره می ­تواند بر حسب نوع مشکل متفاوت باشد.
طی مطالعه­ جامع دیگری برای ارزیابی سه روش مختلف چندمعیاره باز هم توسط هابس در سال ۱۹۸۶ در رابطه با یک نیروگاه هسته­ای انجام پذیرفت. در این مطالعه تناسب( مطلوبیت)، راحتی استفاده، اعتبار و حساسیت نتایج به عنوان فاکتورهای تاثیرگذار مطرح شدند. مهم­ترین نتیجه ­گیری حاصل شامل موارد زیر بود:

• • تصمیم­ها می­توانند به روش­های انتخاب بستگی داشته باشند، حتی در مورد فاکتورهایی مثل تعبیر سوالات که از نظر تئوری نیز به یکدیگر وابسته نیستند.

• • کاربران باید به دلیل احتیاط کافی بیش از یک روش را اجرا کنند.

• • محققان برای اینکه بتوانند فاکتورهایی که از نظر تئوری غیر­مرتبط هستند را توضیح داده، پیش بینی و کنترل کنند باید فهم نظری خود را در رابطه با مسئله­ مورد تصمیم ­گیری بسط دهند.

داسکتین و همکاران در سال ۱۹۸۲ روش­های مختلف چند­معیاره را برای حوضه رود تاکسون
مورد بررسی قرار داد. در نتیجه او دریافت که انتخاب نوع روش مورد­نظر به مواردی از جمله: نوع داده ­های مورد مقایسه( کمی یا کیفی)، ماهیت گزینه ­هایی­ که باید مورد بررسی قرار گیرند( مثلا آیا این گزینه­ ها به صورت پیوسته و یا گسسته قرار گرفته­اند)، پایداری نتایج این روش­ها، قدرتمند بودن نتایج با توجه به امکان تغییرات در ارزش پارامترها، راحتی محاسبات، میزان اثر متقابل موجود میان تصمیم­گیرنده و تحلیل­گر سیستم( یا اینکه کدام یک از این دو از روش چند­معیاره استفاده می کند) بستگی دارد.
هابس در سال ۱۹۷۹ به مقایسه روش­های چند­معیاره مختلف در رابطه با نیروگاه­های برق پرداخت. وی در پایان، چهار عامل را که می ­تواند به عنوان فاکتورهای موثر در انتخاب نوع روش چند­معیاره مطرح باشند بیان کرد. در تحقیق وی عواملی نظیر: اعتبار( ارزش­تئوری)، انعطاف­پذیری، قابل مقایسه بودن نتایج این روش با سایر روش­ها، راحتی استفاده از روش و نیز قابل فهم بودن آن توسط تصمیم­گیرنده به عنوان عوامل موثر در انتخاب نوع روش به شمار می­رود. وی بیان کرد که انتخاب یک روش مناسب برای تصمیم ­گیری، به تنهایی می ­تواند به عنوان یک مشکل مجزا در این فرایند مطرح باشد. وی همچنین بیان کرد که انتخاب نوع روش برای تصمیم ­گیری بستگی فراوانی به نوع مسئله­ مورد حل دارد.
فصل سوم:
مواد و روش ها
۳-۱- نمودار جریانی تحقیق
در فصل سه در رابطه با شرایط محیط زیستی منطقه مورد مطالعه، تولیدات مجتمع پتروشیمی اراک و نیز نحوه انجام تحقیق توضیحاتی ارائه شده است.
گزینه n
_…………
گزینه r
………..
گزینه ۲
گزینه ۳
گزینه ۱
معیار ۷
معیار ۶
معیار ۵
معیار ۴
معیار ۳
معیار ۲
معیار ۱
معیار ۸
ارزیابی اثرات محیط­زیستی با روش پرومته( هدف)
فاز ساختمانی
فاز بهره ­برداری
فلوچارت ۳-۱- فازهای مختلف ارزیابی اثرات محیط­زیستی

۹

میزان و کیفیت تجهیزات ثابت(FA)^[60]

این معیار در کارایی مناسب عملیات موثر است. اگر تأمینکننده بتواند کیفیت تجهیزات اعم از سیستم تهویه مطبوع، انبارها و وسایل حمل و نقل را با نیازهای برونسپار انطباق دهد یک نقطه قوت برای او محسوب میگردد.

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۱۰

تجربه در محصولات مشابه(ESP)^[61]

تجربه اولیه تأمینکننده در ارتباط با خط تولید برونسپار به عنوان یک مزیت برای برونسپار محسوب میگردد.

۱۱

کارایی تحویل فعالیتها (DP)^[62]

این معیار دارای دو بعد سرعت و قابلیت اطمینان در تحویل فعالیتها است.

۱۲

سطح رضایت کارکنان(ESL)^[63]

اهمیت این معیار در نشان دادن عدم رضایت کارکنان تأمینکننده است که میتواند احتمال برپایی اعتصاب، تحصن، فعالیتهای خرابکارانه و هرگونه فعالیت دیگر را که موجب تعطیلی تأمینکننده شود را نشان دهد. این مسائل موجب ایجاد تأثیرات منفی در عملیات تأمین برونسپار میشود.

۱۳

عملکرد مالی(FP)^[64]

عملکرد مالی بدون اشکال تأمینکننده، اطمینان از استمرار ارائه خدمات و بروزرسانی منطقی تجهیزات و سرویسهایی که در عملیات تأمین مورد استفاده قرار میگیرد را از سوی تأمینکننده فراهم میآورد.

۱۴

سهم بازار(MS)^[65]

سهم بازار تأمینکننده منعکسکننده عملکرد مالی، رضایت مشتریان و اعتبار و شهرت آن است.

۱۵

پراکندگی جغرافیایی و سطح تأمین خدمات(GS & RS)^[66]

پراکندگی جغرافیایی زیاد و توانایی ارائه خدمات در ابعاد بالا برای افزایش دسترسی برونسپار به بازارهای مختلف مطلوب است و در عین حال میتواند موجب صرفهجویی در هزینه های توزیع و بازاریابی برونسپار گردد.

۱۶

مدیریت ریسک(RM)^[67]

این معیار توانایی تأمینکننده را در ارائه برنامهها و اتفاقات پیشبینی نشده نشان میدهد. توجه به این معیار برای حصول اطمینان از استمرار ارائه خدمات مورد نیاز است.

۱۷

قابلیت افزایش ظرفیت(SC)^[68]

اگر احتمال افزایش ناگهانی و غیرمنتظره تقاضا از برونسپار وجود داشته باشد این معیار مهم است.

۱۸

شرایط حکمیت و فسخ قرارداد(CAR)^[69]

ایجاد یک مجادله و اختلاف نظر بین طرفین در بلندمدت یک امر غیر منتطره نیست و بنابراین تهیه یک شرایط حکمیت و فسخ قرارداد که مورد توافق طرفین باشد ضروری است.

معنای اصلی بصر همان علم یافتن است که گاه با دیده­ی چشم و گاه با دیده­ی قلب حاصل می­ شود. همان­طور که دیدن و رؤیت مقیّد به علم نیستند، علم نیز مطلق بوده و مقیّد به دیدن و رؤیت نمی ­باشد.^[۲۰۹]
با توجه به آن­چه که در معنای بصر گفته شد برای بصیرت که مصدری از این باب است کاربردهای معنایی مختلفی به کار رفته است که می­توان به موارد زیر اشاره کرد:

الف: اعتقاد قلبی به دین و حقایق امور^[۲۱۰]، عقیده قلبی^[۲۱۱]
ب: عبرت؛ وقتی گفته می­ شود آیا برای شما در این (امر) بصیرتی است؟ منظور این است که آیا برای شما عبرتی است که از آن عبرت بگیرید.^[۲۱۲]
ج: بیّنات و دلیل و برهان که موجب شناساندن هدایت از ضلال و حق از باطل می­گردد. بسیاری از واژه شناسان بیّنات و دلیل و برهان را از آن­جهت از معانی بصیرت به شمار آورده­اند که این­ها موجب بصیرت و بینایی قلب می­گردد و در حقیقت نام مسبب را بر سبب نهاده­اند.^[۲۱۳] به گفته­ی ابن منظور یکی از معانی بصیرت «الترس» به معنی زره و لباس رزم است. از آن­جا که اولین سلاحی که از یک جنگجو دیده می­ شود زره اوست، لذا بصیرت به معنای دلیل و برهان هم به کار رفته است. چون دلیل و برهان در مقام احتجاج بر هر چیز دیگر مقدم است.^[۲۱۴]
دانشمندان لغت برای بصیرت معانی دیگری نیز ذکر کرده ­اند که برخی آز آن­ها به شرح ذیل می باشد:
تکّه‏اى از خون که نمایان است و برق مى‏زند (کنایه از وجود شکارى که خونش ریخته شده)^[۲۱۵]، سپر چرمین و آهنى و یا قرص خورشید که‏ به خوبى نمایان و روشن است^[۲۱۶]، چیزى که ما بین دو تکّه پارچه براى بریدن و اندازه گرفتن قرار مى‏دهند و آن­جا را خط مى‏کشند (وسیله متر کردن پارچه و ساختمان یعنى طراز) و- بصرت الثّوب و الأدیم- پارچه و زمین را خط کشیدم.^[۲۱۷] بصیرت در این معنا به عنوان وسیله ی اندازه ­گیری و جدا کننده، آمده است که با معنای مورد نظر در این تحقیق ارتباط دارد چرا که بصیرت موجب روشنایی قلب بوده و حق و باطل را برای صاحب بصیرت نمایان می­ کند.
۲-۴-۱۰-۲) بصیرت در اصطلاح مفسّران:
شیخ طوسی در تفسیرخود «التبیان» در تعریف بصیرت می­نویسد: آن دلالتی است که موجب علمی می­ شود که همه چیز به­وسیله ی آن علم آن­گونه که هست دیده می­ شود.^[۲۱۸]
بصیرت بیّنه و دلیلی است که هر چیزی به وسیله­ آن آن­طور که هست دیده می­ شود.^[۲۱۹] ‏مغنیه بصائر را دلائل و بیناتی بر وجود خدا و وحدانیّت او دانسته و می­افزاید که اطلاق بصائر بردلائل از باب اطلاق مسبب بر سبب می­باشد چرا که بصائر جمع بصیرت بوده و آن ادراک حاصل شده توسط قلب است که از ادله و براهین نشات می­گیرد.^[۲۲۰]
بصیرت برای قلب به منزله­ی چشم برای بدن است و از آن­جایی که حق به وسیله آن آشکار گشته و دیده می­ شود دلیل نامیده شده است.^[۲۲۱]
‏بصیرت برای قلب به منزله­ی بصر برای چشم بوده و نوری است که قلب به وسیلۀ آن می­بیند همان­گونه که بصر نوری است که چشم به­وسیله آن می­بیند. و البته اطلاق بصائر بر آیات و براهین از باب اطلاق مسبب بر سبب می­باشد.^[۲۲۲]زمخشری نیز بصیرت را نور قلب می­داند که به وسیله­ آن آگاه می­ شود آن­چنان که بصر نور برای چشم است که به توسط آن می­بیند.^[۲۲۳]برخی دیگر بصیرت را به معنای بینایی گرفته و منظور از آن­را آیات و دلائلی می­دانند که موجب روشنایی قلب مؤمنان می­ شود و هدایت و رحمت را از لوازم آن و تذکر و بیداری دل­های آماده را از نتایج آن می­دانند.^[۲۲۴]
صاحب تفسیر المیزان ذیل آیه شریفه­ی« قَدْ جاءَکُمْ بَصائِرُ مِنْ رَبِّکُمْ فَمَنْ أَبْصَرَ فَلِنَفْسِهِ وَ مَنْ عَمِیَ فَعَلَیْها وَ ما أَنَا عَلَیْکُمْ بِحَفِیظٍ»^[۲۲۵]می­نویسد: بصیرت دراین باب به معناى ادراک حاسّه بینایى است که براى رسیدن به خارج و ظاهرهرچیزى از قوى‏ترین ادراکات شمرده مى‏شود و این دیدن و ندیدن که درآیه شریفه است مجازاً به معناى علم و جهل و یا ایمان و کفراست.^[۲۲۶]ایشان هم­چنین ذیل آیه ۱۴ سوره مبارکه قیامت، بصیرت را رؤیت قلب و ادراک باطنی دانسته و می­افزایند که اطلاق آن برانسان یا از باب «زید عدل است» می­باشد و یا تقدیر آن«الانسان علی نفسه ذو بصیره» می­باشد.^[۲۲۷]در مقام جمع­بندی می­توان گفت که بصیرت امری فراتر از رؤیت ظاهری بوده و آن ادراک حقایق و رؤیت اشیاء آن­گونه که هستند می­باشد و این امر به توسط ادله و براهین به وقوع می­پیوندد؛ یا به عبارت بهترمنظور از این واژه که روی آن بسیار تأکید می‌شود، این است که همان طور که ما در دیدنی‌های ظاهری، برای جلوگیری از خطر باید در لغزشگاه‌ها دقّت کنیم، پیش پایمان را خوب نگاه کنیم و حواس‌مان را جمع کنیم که در چاله نیفتیم، در امور معنوی و اجتماعی هم باید بینش دقیقی داشته باشیم. ترجمه فارسی بصیرت، همان «بینش» است؛ یعنی به مسائل سطحی نگاه نکنیم. خوب دقیق شویم. اشخاص را، گروه‌ها را، شرایط اجتماعی داخل و خارج را، درست بشناسیم و درک کنیم تا در دام نیفتیم و بعد از کسب شناخت و آگاهی لازم مواظب باشیم که هوای نفس ما را فریب ندهد و موجب کوردلی‌مان نشود. در حقیقت قوام بصیرت، اولاً به شناخت شرایط رفتار است؛ یعنی بفهمیم در چه شرایطی مشغول به انجام کاری هستیم؟ در این کار با چه کسانی مواجه هستیم؟ ما در چه شرایط زمانی و مکانی قرار گرفته‌ایم؟ و ثانیاً مواظب باشیم که حبّ و بغض‌ها و هوس‌ها و تعلّقات، باعث نشود به دام شیطان بیفتیم.^[۲۲۸]
فصل سوّم
اقسام دشمن از دیدگاه قرآن کریم
در فصل پیش به بررسی نگرشی در آیات قرآن کریم در زمینه­ شناخت دشمنان و بررسی واژگان کلیدی در این­باره پرداختیم، در این فصل به بررسی اقسام دشمن از دیدگاه قرآن کریم پرداخته و در یک تقسیم بندی کلی به سه گروه کلّی تقسیم نموده و مورد بررسی قرار می­دهیم.
فصل سوّم:
۳-۱) اقسام دشمن از دیدگاه قرآن کریم
با توجه به تعریفی که از دشمن در فصل اول بیان شد، هم­چنین برطبق آیات قرآن کریم که شش گروه از دشمنان را نام برده است: «شیطان و همراهان او»، «نفس امّاره»، «برخی از همسران و فرزندان»، «کفار ومشرکان»، «برخی از اهل کتاب خصوصاً یهودیان» و «منافقین»، می­توان این شش دشمن را، در یک تقسیم بندی کلّی به سه گروه تقسیم نموده و مورد بررسی قرار داد، البته دشمنان دیگری نیز مانند مرجفان، مجرمان، مسلمانان متجاوز، محاربان، فسادگران و… هستند که در این تحقیق به دلیل اجتناب از تطویل بحث، به بررسی آن­ها نمی­پردازیم:
۱)دشمن ایمانیدرونی یا پنهان
۲)دشمن خارجی
۳) دشمن داخلی.
هرگاه انسان دشمن خود را رو در روى خود ببیند، طبعاً از خود دفاع مى‏کند و مواظب است تا کمترین ضربه را از ناحیه دشمن پذیرا گردد اما دشمن پنهان، بدترینِ دشمنان است، زیرا که انسان از آن غافل مى‏شود و از نقشه‏هاى او کمتر آگاه مى‏گردد.
از سویی دیگر دشمن پنهان، غالباً ایمان انسان را هدف می­گیرد لذا ضربات مهلک‏ترى را به ما وارد مى‏کند، بنابراین برماست ابتدا دشمن پنهان را شناخته و از نقشه‏هاى او آگاهى پیدا کنیم و پس از سرکوبى او و با عزمى استوار بر دشمن بیرون بتازیم.
بخش اول:
۳-۱-۱) دشمن ایمانیدرونی یا پنهان:
مهّم­ترین دشمنان ایمانی انسان؛ شیطان و نفس امّاره انسان و برخی از همسران و فرزندان انسان می­باشد که به بررسى هر کدام در آیات قرآن کریم مى‏پردازیم:
۳-۱-۱-۱) شیطان و همراهان او:
شیطان:
قرآن کریم با طرح بیش از صد بار از دو واژه «ابلیس وشیطان » اهتمام خود به معرفی شیطان و شیوه ­ها و شگرد­های او و راه مقابله را نمایان ساخت؛ کلمه شیطان و مشتقاتش ۸۸ بار در قرآن آمده است.^[۲۲۹] این کلمه به صورت مفرد هفتاد بار و به صورت جمع (شیاطین) هیجده بار در قرآن مجید آمده است.^[۲۳۰]و کلمه ابلیس ۱۱ بار در قرآن آمده است^[۲۳۱] که ۹ بار آن ضمن داستان آفرینش آدم و فرمان سجده بر وی آمده.(بقره/۲ و۳۴- اعراف/۷ و۱۱- حجر/۱۵و۳۱ و۳۲- اسراء/۱۷و۶۱- کهف/۱۸و۵۰- طه/۲۰ و۱۱۶-ص/۳۸و۷۴ و ۷۵) در دو مورد دیگر نیز واژه ابلیس آمده است: یکی در آیه ۲۰ از سوره سبأ و دیگری در آیه­ی ۹۵ از سوره­ی شعراء.
از دیدگاه قرآن، شیطان با خدا، پیامبران الهی، ملائکه و مؤمنان، دشمن است و سعی می­ کند روند سعادت و رحمت و برکت را در جهان متوقف سازد و انسان را از مدار اخلاق، عدالت و عبادت الهی بیرون کند و او را به فساد و ظلم و بندگی خویش وادارد.
سخن برخی از آیات در این باب نشان دهنده این نکته ظریف است که شیطان دشمن انسانیّت است و در واقع همه کوشش او برای آن است که انسانیّت را از انسان بگیرد و یا او را در مسیر انسانیّت متوقف سازد عداوت شیطان با آدم به این دلیل نیست که شیطان با شخص او دشمن است بلکه از آن اوست که حضرت آدم (ع) الگوی انسانیّت است بر این اساس دشمنی شیطان با انسان امری جدّی است و خدا به دشمنی با او و ترک دوستیش امر کرده و با تحذیر از عبادت او دوستی با وی را خسران دانسته است.
۳-۱-۱-۱) معنای لغوی و اصطلاحی شیطان و ابلیس:
معنای لغوی شیطان:
شیطان‏: دور شده. متمرد^[۲۳۲]. می توان آن­را شیطان معروف و به معنى هر متمرّد و طاغى گرفته‏ اعمّ از آن­که از جنّ باشد یا انس یا جنبندگان.^[۲۳۳]
به عقیده راغب و ابن اثیر و دیگران نون شیطان اصل کلمه است و آن از شطن یشطن می­باشد شطن، به معنى دور شدن است «شطن عنه: بعد»^[۲۳۴] على هذا شیطان به معنى دور شده از خیر است.^[۲۳۵]
راغب در ذیل واژه­ی «شطن» می­نویسد‏: درالشَّیْطَان، حرف (ن) اصلى است و از« شَطَنَ‏» یعنى دور شدن است.
الشَّیْطَان‏: دور شده از رحمت حقّ؛ و از این معنى است عبارت: بئرٌ شَطُون‏: چاه ژرفناک و بسیار عمیق.
شَطَنَتِ‏ الدّارُ: خانه دور شد؛ غُرْبَهٌ شَطُون‏: غربتى بس دور.
و نیز گفته‏اند حرف (ن) در شیطان زیادى است و ریشه آن«شاط یشیط» یعنى از خشم سوخت، گرفته شده، پس شیطان، مخلوطى است از آتش.^[۲۳۶]
طبرسی در موردِ شیطان می­گوید: شیطان در لغت، هر نافرمان و سر کشى است اعمّ از انسان و جن و حیوان و لذا در قرآن «شَیاطِینَ الْإِنْسِ وَ الْجِنِّ» آمده است و وزن آن فیعال است از «شطن» به معناى دور شده برخى آن را (فعلان) از فعل «شاط» به معناى باطل شد دانسته‏اند ولى صحیح همان قول اولى است زیرا شاطن به معناى متمرد و نافرمان در کلمات عرب دیده می­ شود.^[۲۳۷]
معنای اصطلاحی شیطان:
هر قدرتی نابکار و بسیار بدکردار و هر موجود سرکش و گستاخی، انس یا جن را شیطان گویند.^[۲۳۸] بنابراین الشاطن به معنای مردی خبیث، پلید و دور از حق و مخالفت کننده می­باشد.
شیطان از لغتِ شطن است. معناى کلمه شطن: هر موجودى است که متمرد و سرکش باشد، چه انسان باشد، یا جن یا جنبندگان دیگر لذا در قرآن مجید راجع به این موضوع می­فرماید: (شَیاطِینَ الْإِنْسِ وَ الْجِنِّ) کلمه: شیاطین که در این آیه شریفه است جمع کلمه­ی شیطان می­باشد.^[۲۳۹]
بنابراین شیطان به معنای موجود شرور و زیانبخش و مفسد است ولی بدیهی است منظور این نیست که شیطان در همه جا یک معنا دارد بلکه معنای وسیعی می­توان از او انتزاع کرد که یکی از مصداق­های روشن آن ابلیس و لشکریان و اعوان و انصار اوست و مصداق دیگر آن انسان­های مفسد و منحرف کننده و احیاناً در پاره­ای از موارد به معنای میکروب­های مؤذی هم آمده است.^[۲۴۰]
اما مراد ما در این تحقیق از واژه­ی شیطان همان ابلیس رانده شده از درگاه خدا می­باشد لذا در طول این تحقیق هرجا این واژه مورد استفاده قرار گرفت، منظور همان موجودى شرور و گمراه کننده است که با نفوذ به درون انسان به وسوسه و اغواگرى مى‏پردازد. همان همراهى شوم و همدمى نامیمون که انسان را به کارهاى زشت تشویق و بدى‏هاى او را نیز زیبا جلوه مى‏دهد تا به توبه موفّق نگردد، قرآن کریم نیز تصریح مى‏کند که شیطان دشمن آشکار شماست:« إِنَّ الشَّیْطانَ کانَ لِلْإِنْسانِ عَدُوًّا مُبِیناً»^[۲۴۱]: همیشه شیطان دشمن آشکارى براى انسان بوده است.
لذا تعریف اصطلاحی ما از شیطان عبارت است از: موجود سرکش و مغروری که به خاطر تمرّد از دستور خدا مبنی بر سجده بر حضرت آدم (ع) از درگاه خداوند رانده شد و از آن­رو تمام قدرت خود را برای گمراهی انسان بسیج نمود اما به تعبیر قرآن، کید وقدرت او در مقابل قدرت خدا ضعیف و ناچیز است: « إِنَّ کَیْدَ الشَّیْطانِ کانَ ضَعِیفاً»^[۲۴۲]: همانا نقشه شیطان، (همانند قدرتش) ضعیف است.
معنای لغوی ابلیس:
در مورد عربی یا عجمی بودن واژه ابلیس، نظرات مختلفی وجود دارد، در مجمع البیان آمده: ابلیس نام غیرعربى است^[۲۴۳] و افرادی چون راغب و قرشی گفته‏اند.^[۲۴۴] که عربى است و از ابلاس مشتقّ است.
قاموس آن را عربى و از ابلاس گرفته است و در قاموس عجمى بودن آن را نیز متحمل دانسته است.^[۲۴۵]