۲٫۲٫۲ . نظریه های مختلف در مورد کیفیت زندگی کاری
الف ) نظریه کاست در مورد کیفیت زندگی کاری
طبق نظریه کاست^[۵۲] با فرض این که تأثیر کار بر افراد به همان اندازه در اثربخشی و کارآیی سازمان موثر است . ایده مشارکت دادن افراد در تصمیم گیری ها و حل مشکلات را مطرح می کند. برای افزایش کیفیت زندگی کاری مدیران باید در جستجوی پاسخ برای سؤالات زیر باشند:

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۱- چگونه می توان به افراد کمک کرد تا مسیر شغلی خود را توسعه داده و به آن ها توان تشخیص استعدادهای بالقوه افراد داده شود و همزمان با این کار بتوان نیازهای کوتاه مدت و بلند مدت افراد را در سازمان ارضاء نمود؟
۲- شغل ها چگونه باید طراحی گردند به طوری که با معنا بوده و علاقه افراد را نسبت به آن برانگیزاند تا بتوانند عملکرد بهتر و کار اتر از خود نشان دهند ؟
۳- تحت چه شرایطی می توان انواع مختلف سیستم های تشویقی مانند پرداخت حقوق و دستمزد بر اساس میزان عملکرد، ارتقاء، پرداخت های ساعتی و برنامه های تشویق کننده فردی را به کار گرفت تا سازمان کاراتر باشد؟
۴- پویایی های گروهی و روابط بین گروهی چیست؟ و چگونه می توان از آن در جهت بهبود کیفیت زندگی کاری استفاده کرد ؟
۵- راهبرد مورد استفاده سرپرستان در جهت افزایش کیفیت زندگی کاری چیست؟ و در عین حال چه محدودیت هائی وجود دارد؟
۶- چگونه می توان تغییرات سازمانی را بوجود آورد ؟ ( غلامی ، ۱۳۸۸ ، ص ۸۵ )
ب) نظریه والتون^[۵۳](۱۹۷۳ )در مورد کیفیت زندگی کاری
والتون هشت متغیر اصلی را به عنوان هدف ارتقاء کیفیت زندگی کاری مورد توجه قرار می دهد. نکته مهمی که باید مورد توجه قرار گیرد آن است که همه این متغیرها با یکدیگر ارتباط دارند. این متغیرها عبارتند از:
۱- جبران خدمت منصفانه و کافی : منظور از جبران خدمت منصفانه و کافی این است که به کارکنان سازمان
حقوقی پرداخت گردد که تساوی درون سازمانی و برون سازمانی از آن استنباط گردد و کارکنان هنگام مقایسه
خود با سایر هم ردیف هایشان در درون و بیرون از سازمان احساس ضرر و زیان نکنند.
۲- شرایط کاری سالم و ایمن: هدف شرایط کاری سالم و ایمن و یا به تعبیری دیگر ایمنی و بهداشت کاری، برقراری ساعات کار معقول و شرایط فیزیکی کاری که شامل برقراری شرایط فیزیکی و ایمنی کاری که دارای حداقل خطر و ایجاد محدودیتهای سنی برای اشتغال به کار باشد ( غلامی ، ۱۳۸۸ ، ص ۸۷ ).
۳- امکان گسترش و استفاده از ظرفیت های انسان: هدف این متغیر آن است که فرصت کسب مهارت ها و آموزش ها را به وجود آورد و در عین حال زمینه هماهنگ شدن کارکنان با مأموریت ها ، اهداف ، برنامه ها وراهبردهای سازمان را در جهت تأمین نیازهای فرد و سازمان به وجود آورد.
۴- تأمین فرصت رشد و امنیت مداوم: فراهم کردن زمینه بهبود توانایی های فردی، فرصت های پیشرفت، فرصت های به کارگیری مهارت های کسب شده و تأمین امنیت در زمینه درآمد و اشتغال؛ (شهبازی ، واعظی ، ثنایی پور ، ۱۳۸۸ ، ص ۷۴).
۵- ائتلاف اجتماعی در سازمان کاری: عدم تعصب نسبت به نژاد، رنگ، جنس و ایجاد حس اجتماعی بودن در سازمان و آزادی افراد در بیان ایده ها و احساساتشان در قالب تشکل های صنفی و بوجود آوردن زمینه مشارکت فکری و عملی شاغلین در وضع مقررات، مواردی هستند که به ایجاد یکپارچگی سازمانی کمک میکند ( غلامی ، ۱۳۸۸ ، ص ۸۷ ).
۶- اعتقاد به لزوم حاکمیت قانون: این متغیر در قالب امیدواری به رعایت عدل و انصاف و ضابطه مندی در ارتقاء شغلی، آزادی سخن (حق ابراز مخالفت با نگرش های سرپرست در سازمان بدون هرگونه واهمه از جانب وی )، محفوظ بودن حق واکنش در برابر همه مسائل شامل اختصاص دستمزد، پاداش ها و امنیت شغلی و اطمینان خاطر از عدم وجود تبعیض در مورد جنسیت، قومیت، مذهب و اعتقادات عنوان می شود.
۷- نقش متعادل کار: ایجاد وابستگی مستقیم تر کار به فضای کل زندگی از طریق برقراری مفهوم تعادل بین وقت کارکنان در محل کار و وقت او برای خانواده اش که می تواند به میزان زیادی تعادل میان کار و زندگی فرد را ایجاد نماید. هم چنین تعیین شرح وظایف شغلی و شرایط احراز آن تأثیر خوبی بر روحیه کارکنان و ترسیم مسیر ارتقاء شغلی خواهد داشت ( غلامی ، ۱۳۸۸ ، ص ۸۷ ).
۸- کار معتبر و سودمند اجتماعی: در زمینه وابستگی اجتماعی زندگی کاری مباحث زیادی مطرح شده است. بدین ترتیب که نقش های سودمند اجتماعی سازمان و اثرات صدمات اجتماعی و فعالیت های آنان به گونه ای فزاینده جزو مسائل اصلی کارکنان شده است. بر همین اساس چنین برداشت می شود که سازمان هایی که مسئولیت اجتماعی خود را احساس نمی کنند موجبات حقیر شمردن ارزش کار و حرفه کارکنا نشان که مبنایی برای احساس نیاز عزت نفس آن ها است را فراهم می آورند. در عین حال میزان اعتماد نسبی مصرف کنندگان به محصول تولید شده، میزان تنوع محصول با قیمت رقابتی و کیفیت مناسب از دیگر مواردی هستند که بر این امر تاثیری مثبت دارند ( غلامی ، ۱۳۸۸ ، ص ۸۷ ).
ج) نظریه گانینگهام^[۵۴] و ابرل^[۵۵] در مورد کیفیت زندگی کاری
گانینگهام و ابرل به کیفیت زندگی کاری به عنوان ابزاری پیشرفته برای طراحی شغل توجه کرده اند بطوری که معتقدند از طریق آن میتوان بر بهره وری و کیفیت محصولات سازمان ، انگیزش و رضایتمندی شغلی کارکنان ، برآوردن نیاز به یادگیری، چالش، تنوع، مسئولیت پذیری و کسب موفقیت تاثیر گذاشت.
از نظر گانینگهام و ابرل کیفیت زندگی کاری دارای مجموعه ای از اصول نیست چون بر نیازهای تکنولوژیکی کارکنان در سیستم اجتماعی تاکید دارد. اساس کاربرد روش کیفیت زندگی کاری بر نیازهای سیستم اجتماعی _ فنی سازمان قرار گرفته است. مراحل اجرای برنامه های کیفیت زندگی کاری از نظر این دو بدین شرح می باشد:
تعریف نیاز برای تغییر ، کسب توافق میان مدیر و نیروی کار ، برگزاری کنفرانس تحقیق، تشکیل گروه های عملیاتی ، تحلیل سیستم اجتماعی ، تدوین فرضیات طراحی ،اجرا و ارزیابی.
از نظر این اندیشمندان مهمترین تکنیک های کیفیت زندگی کاری عبارتند از:
تغییرات سیستم های فنی ، تغییرات شغلی، مشارکت، مشاوره، تغییرات ساختاری، سیستم های پاداش، حقوق، برنامه های زمان بندی شده و فشرده تغییر، کارمندیابی و آموزش ، بازنگری قراردادها و مدیریت گروهی ( آدینه فر ، ۱۳۹۱).
۳٫۲٫۲٫ اهداف کیفیت زندگی کاری
می توان کیفیت زندگی کاری را همانند چیزی تصور نمود که بر چندین برنامه که در جهت ایجاد تغیییر در سازمان به اجراء در می آیند ، سایه می افکند . از تغییرات به وجود آمده در هر سازمان در نتیجه اجراء برنامه های کیفیت زندگی کاری اهدافی مد نظر است که دانشمندان و نظریه پردازان توسعه سازمانی ، اهداف حاصل شده از اجراء برنامه های کیفیت زندگی کاری را چنین بیان می نمایند :
گروهی هدف برنامه های کیفیت زندگی کاری را بهبود شرایط کاری و افزایش در اثر بخشی سازمان می دانند . گروهی دیگر هدف برنامه های کیفیت زندگی کاری را ایجاد سازمان هایی میدانند که هم در ارائه برنامه ها و خدماتی که ارزش آن به وسیله جامعه تعیین می شود موثرتر باشد وهم زمینه ای پاداش دهنده تر و تحریک کننده تر برای کارکنان به وجود آورد . هرچند برنامه های کیفیت زندگی کاری با یکدیگر تفاوت عمده دارند اما همه این برنامه ها یک هدف کلی دارند یعنی می خواهند ساختار سازمانی را ارگانیک ، پویا ، انسانی و در عین حال سازمان را مکانی جذاب تر و رضایت مندانه تر نمایند ( منقی ، خواجویی ، ۱۳۸۶ ).
دوتن از نویسندگان مدیریت منابع انسانی نیز ایجاد احساس مسئولیت در کارکنان ، افزایش رضایتمندی وخشنودی کارکنان از شغل ، ایجاد زمینه دخالت و مشارکت به کارکنان ، ایجاد واحترام واعتماد به کارکنان و بهبود عملکرد سازمان را از جمله اهداف عملیاتی کیفیت زندگی کاری به شمارمی آورند (دولان، شولر^[۵۶] ،۱۳۷۶ ، ص۳۵۱).
در برخی سازمانها هدف از برنامه های کیفیت زندگی کاری عبارتست از افزایش تعهد و اعتماد کارکنان ،حل مشکلات ، کمک به آنها به منظور افزایش رضایت آنان و اثربخشی سازمان ، تعدادی از نویسندگان در مقاله ای تحت عنوان ” موج جدید کیفیت زندگی کاری ” موج جدید تیم های کیفیت زندگی کاری را شامل تیم هایی از کارکنان می دانند که اهداف مربوط به کار خویش را تعیین نموده اند و معیارهای تعیین چنین اهدافی را به شرح زیر می دانند :
۱- بهبود روش انجام کار به گونه ای که مورد نظر مشتری ، نیروی کار و مدیر باشد .
۲- باعث ایجاد در آمد یا کاهش هزینه شود .
۳- باعث بهبود در ارائه خدمات به مشتری ( ارباب رجوع ) شود .
۴-روحیه کارتیمی را ارتقاء بخشد ( نجفی ، ۱۳۹۱ ).
۳٫۲٫ فرهنگ سازمانی
امروزه صاحبنظران مدیریت و مدیران اجرایی بر اهمیت و نقش بسزای فرهنگ سازمانی در راستای تحقق اهداف و پیشبرد امور سازمانها واقف بوده؛ بنابراین، درصدد شناسایی و نیز چگونگی به کارگیری روشهایی مفید جهت تقویت جنبه های مثبت آن هستند. به طور کلی میتوان گفت، یکی از مشکلاتی که بر سر راه مدیران سازمانها برای شناخت ابعاد فرهنگی وجود دارد، انتخاب چارچوب مفهومی یا مدلی جامع، درست و عمیق از فرهنگ سازمانی است ( زارعی متین و همکاران ، ۱۳۹۰ ، ص ۵۷ ).
فرهنگ سازمانی موضوعی است که به تازگی در دانش مدیریت و در قلمرو رفتار سازمانی راه یافته است. به دنبال نظریات و تحقیقات جدید در مدیریت، فرهنگ سازمانی دارای اهمیت روزافزونی شده و یکی از مباحث اصلی و کانونی مدیریت را تشکیل داده است. جمعیت‌شناسان، جامعه‌شناسان و اخیراً روان‌شناسان و حتی اقتصاددانان توجه خاصی به این مبحث نو و مهم در مدیریت مبذول داشته و در شناسایی نقش و اهمیت آن نظریه‌ها و تحقیقات زیادی را به‌وجود آورده و در حل مسائل و مشکلات مدیریت به کار گرفته‌اند. با بررسی که توسط گروهی از اندیشمندان علم مدیریت به عمل آمده فرهنگ سازمانی به‌عنوان یکی از مؤثرترین عوامل پیشرفت سازمانها شناخته شده است. به‌طوری‌که بسیاری از پژوهشگران معتقدند که یکی از دلایل موفقیت ژاپن در صنعت و مدیریت توجه آنها به فرهنگ سازمانی است. فرهنگ سازمانی به‌عنوان مجموعه‌ای از باورها و ارزشهای مشترک بر رفتار و اندیشه اعضای سازمان اثر می‌گذارد و می‌توان نقطه شروعی برای حرکت و پویایی و یا مانعی در راه پیشرفت به شمار آید. فرهنگ سازمانی از اساسی‌ترین زمینه‌های تغییر و تحول در سازمان است نظر به اینکه برنامه‌های جدید تحول بیشتر به تحول بنیادی سازمانی نگاه می‌کند از این‌رو هدف این برنامه‌ها تغییر و تحول فرهنگ سازمان به‌عنوان زیربنا به بستر تحول است ( زارعی ، ۱۳۸۶ ).
برای روشن شدن مفهوم فرهنگ سازمانی ابتدا به معنی فرهنگ می پردازیم :
فرهنگ عبارت است از ارزشهایی که اعضای یک گروه معین دارند ، هنجارهایی که از آن پیروی میکنند ، و کالاهای مادی که تولید می کنند . فرهنگ را می توان به لحاظ مفهومی از جامعه متمایز کرد ، اما ارتباط بسیار نزدیکی بین این مفاهیم وجود دارد . فرهنگ به شیوه زندگی اعضای یک جامعه معین ، عادات و رسوم آنها ، همراه با کالاهای مادی که تولید میکنند ، مربوط است (گیدنز ^[۵۷]، ۱۳۸۳ ، ص ۵۶ ).
سنتها ، ارزشها ، شیوه زندگی و سایر ویژگیهای اجتماعی که به آن تعلق داریم ، فرهنگ را تشکیل می دهند ( گنجی ، ۱۳۸۲ ، ص ۲۳۴ ).
فرهنگ الگویی از مفروضات مشترک است که گروه فرا می گیرد، به طوری که مشکلات انطباق پذیری خارجی و هماهنگی داخلی گروه را حل می کند، و به سبب عملکرد و تأثیر مثبتش معتبر دانسته می شود واز این جهت به مثابه روش صحیح ادراک ، تفکر واحساس در خصوص آن مشکلات گروه، به اعضای جدید آموزش و یاد داده می شود ( شاین^[۵۸] ، ۱۳۸۳ ، ص ۳۰ ).
فرهنگ به منزله ی یک مفهوم، سابقه مشخص و طولانی دارد ، افراد عادی این مفهوم را به مثابه کلمه ای برای نشان دادن فرهیختگی مورد استفاده قرار داده اند . مانند وقتی که می گوییم شخصی خیلی با فرهنگ است. این کلمه از سوی مردم شناسان برای اشاره به آداب و رسوم اجتماعات گوناگون به کار گرفته شده است بیشتر مردم از چیستی فرهنگ درکی ضمنی دارند. اما درتعریف انتزاعی آن با مشکل مواجه هستند . در مورد این که فرهنگ چیست نظرات کاملاً متفاوتی وجود دارد صاحبنظران گوناگون تعاریف متفاوتی از فرهنگ را بیان می کنند. برای نمونه ساترلند^[۵۹] و وودوارد^[۶۰] اشاره می کنند که فرهنگ شامل هر آن چیزی است که بتوان از منبعی به منبع دیگر منتقل شود ، یعنی همان میراث اجتماعی و کلیت جامعی که شامل دانش، دین، هنر، اخلاقیات، قانون، فنون ابزارسازی و کاربرد آن ها و روش فرارساندن آن ها بیان می شود ( عسکریان ، ۱۳۸۸ ، ص ۱۰۳ ).
هم چنین شاین^[۶۱] در تعریف فرهنگ می گوید : فرهنگ الگویی از مفروضات مشترک است که گروه فرا می گیرد به طوری که مشکلات انطباق پذیری خارجی و هماهنگی داخلی آن را حل می کند و به سبب عملکرد و تاثیر خویش معتبر دانسته می شود و از این جهت به مثابه روش صحیح ادراک در خصوص آن مشکلات به اعضای جدید گروه آموزش یاد داده می شود ( شاین ، ۱۳۸۳ ، ص ۳۰ ).
در سازمانهایی که از آن به عنوان مجموعه های انسانی یاد شد دارای رفتارهایی هستند که این رفتارها ، رفتارهای غالب در سازمان است و به عنوان فرهنگ سازمانی از آن یاد می شود .
فرهنگ سازمانی موضوعی است که به‌تازگی در دانش مدیریت و در قلمرو رفتار سازمانی راه یافته است. فرهنگ از دیرباز برای شرح کیفیت زندگی جامعه انسانی به کار برده می‌شود. ولی درباره فرهنگ سازمانی آنچه مربوط به کار و رفتار مردمان در سازمان است کمتر سخن گفته شده است. از ترکیب دو واژه فرهنگ و سازمان اندیشه‌ای تازه پدید آمده است که هیچ‌یک از آن دو واژه این اندیشه را در بر ندارد. سازمان یک استعاره برای نظم و تربیت است درحالی‌که عناصر فرهنگ نه منظم هستند و نه با نظم. فرهنگ کمک می‌کند تا درباره چیزی جدای از مسائل فنی در سازمان سخن گفته شود و باعث می‌شود نوعی از روان همراه با نوعی رمز و راز پدید آید. بنابراین می‌توان گفت فرهنگ در یک سازمان مانند شخصیت در یک انسان است. فرهنگ سازمانی پدیده‌ای است که در سازمان است و همه اعضاء اتفاق نظر دارند که یک دست ناپیدا افراد را در جهت نوعی رفتار نا مرئی هدایت می‌کند. شناخت و درک چیزی که فرهنگ سازمان را می‌سازد، شیوه ایجاد و دوام آن به ما کمک می‌کند تا بهتر بتوانیم رفتار افراد در سازمان را توجیه کنیم ( زارعی ، ۱۳۸۶ ).

۶- مذهب اسلام داشتن چهار زن عقدی را جایز میداند.
۷- در ازدواج هر طبقه با هم سلک خود ازدواج مینماید.
۸- زنان با حجاب کامل در حالی که تمام بدن و چهره خود را مثل مردمان سوریه با پارچه سفیدی میپوشانند از خانه خارج میشوند.
مسئله تعدد زوجات که در اسلام در صورت اجرای عدالت و مساوات مطرح میشود مورد توجه بعضی نظریه پردازان بوده است.
از نظر فریتیوف شوئون تعدد زوجات دو علت عمده دارد:
کشته شدن مردان در جنگها و غزوات و گرم مزاجی اعراب و حلیت طلاق هم به زعم وی جز این علتی ندارد^[۱۱۹].»
نظر کلودلوی استروس نیز در این زمینه شایان اعتناست میگوید: به طور کلی از میان همه اموال زنان بیش از هر چیزی قیمت دارند زیرا هم نادر و کمیاباند و هم واجب برای حیات جماعت.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

به قول لوی استروس اگر تعداد زنان و مردان مساوی باشد باز همه زنان از لحاظ جنسی و اقتصادی به یک اندازه خواستنی نیستند بلکه خواستنیترینشان همواره در اقلیتاند و بنابراین میان عرضه و تقاضا در این زمینه پیوسته بالفعل یا بالقوه عدم تعادل و تنش وجود دارد^[۱۲۰].
با توجه به آنچه رفت چنین میتوان نتیجه گرفت که اگر در دوره قاجار و زمان مشروطه موضوعاتی مربوط به وضع زنان در شعر و نثر فارسی پدید آمد تاثیرپذیری اندیشه غرب است.
«در عصر بیداری (دوره مشروطه) به سبب آشنایی ناصر الدین شاه با زبان فرانسه و مسافرتهای او به غرب به دلیل داشتن طبع شعر، نثر ساده و طبیعی و بی تکلف رواج پیدا کرد^[۱۲۱].»
شاید یکی از نخستین افرادی که به این مقوله توجه کرده حزین لاهیجی باشد. که در یکی از آثار خود به روال حکومت و شیوه زندگی اروپائیان و محاسن آن التفات کرده و مینویسد: «شاید، تنها راه اصلاح امور ایران اتخاذ شیوه های غربیان باشد.^[۱۲۲]»
به این ترتیب بیشتر شاعران و نویسندگان نوشته های خود را با دفاع از موج فمینیسم و دفاع از حقوق زن و بیان سرگذشت فلاکت بار زن ایرانی اختصاص دادهاند و همه اینها تحت تأثیر از فرهنگ غرب است.
بخش چهارم:
جایگاه زن در عصر مشروطیت (نگاهی گذرا به موقعیت اجتماعی، فرهنگی و ادبی زن در نهضت مشروطه)
۲-۴-۱- جایگاه زن در عصر مشروطیت (نگاهی گذرا به موقعیت اجتماعی، فرهنگی و ادبی زن در نهضت مشروطه)
تا قبل از انقلاب مشروطه در ایران، زن وضع نابسامانی داشت، زن نه تنها در عرصهی سیاست و اجتماع حق هیچ گونه ابراز عقیدهای نداشت، که در ادبیّات و فرهنگ دینی آن زمان، در جایگاه نازل قرار میگرفت و گاهی حکمهایی در مورد او صادر میشد که هیچ انسان عاقلی حاضر به پذیرفتن آنها نبود. عدهای به بهانهی دین، برای تضعیف مقام زن و خانه نشین کردن او، فتوا داده و به احادیث نادرستی استناد کردند و گروهی دیگر که خود را دانای دهر میدانستند و در فرهنگ و ادبیات این آب و خاک دستی داشتند به شرع پناه آوردند و با سرودن و نگاشتن، زن را تا سطح یک حیوان پست و حقیر نمودند. این نکوهشهای زن تا قبل از انقلاب مشروطه ادامه داشت، امّا با شروع نهضت، زنان این مرز و بوم به فکر افتادند که از حقوق خود دفاع کنند. در حقیقت با آغاز نهضت مشروطه، جنبشهای گوناگون زنان ایرانی، شکل گرفت. هر چند زنان نو اندیش در اوان کار، با مشکلات فراوان رو به رو شدند، اما همین حرکت باعث شد که بعدها زنان، خود و نقش اساسی خود در خانواده و اجتماع را بشناسند و برای رهایی از بندهای دروغین اقدام نمایند.
در دوره های بعد، یعنی از سدهی سیزدهم، شاهد نگرش شاعران و نویسندگان نسبت به زنان هستیم، این تغییر نگرش را باید مرهون زحمت زنانی بدانیم که در عصر مشروطیت جدیت به خرج دادند و در برابر توهین و تهمت دیگران قیام کردند. زنان در این دوره به تکامل شخصیت خود اندیشیدند و از خانهها به اجتماع قدم نهادند تا اجازه ندهند هر قلم به دست و هر بی تعهدی در مورد آنان، هرگونه که خواست بنویسد.
آنها در عصر مشروطه نشان دادند که امکانات، نقش موثری در شکوفایی استعدادها دارد. کسی که تمام عمر خود را در چهار دیواری خانه سپری کرده و حتی اجازه آموختن نداشته است، چگونه میتوانسته از استعدادهای خود بهره ببرد؟
گاه در گذر تاریخ، با زنانی شاعر و نویسنده مواجه میشویم که به خاطر تعصب افراطی و دروغین مردان خود، آثارشان را بدون نام و عنوان به جامعه تحویل میدادند، چرا؟ چون اگر زن در اجتماع راه مییافت، مرد دیگر نمیتوانست حاکم یگانه باشد و در خانه فرمانروایی کند.
در حقیقت زنان ما «همراه با تحولات اجتماعی کشورمان فهمیدهاند که دیگر تنها برای زاییدن و فراهم کردن وسایل راحتی و سرگرمی مرد، آفریده نشدهاند زنان ما به این شناخت رسیدهاند که باید برای هم رزمی، هم فکری و همراهی با مرد، در همهی زمینه های زندگانی تا به دست آوردن آزادی و حقوق انسانی- اجتماعی تلاش کنند.^[۱۲۳]»
«با امضای مظفر الدین شاه در سال ۱۲۸۵ شمسی (۱۹۰۶ میلادی) مشروطیت به رسمیت شناخته شد. مردان و زنان این سرزمین با فداکاریها و جانبازیها، سرانجام توانستند به خواسته های خود دست یابند. آزادی، بالاترین هدفی بود که مردم آن روز، خواهانش بودند^[۱۲۴].»
آزادی مورد درخواست مردان با زنان بسیار تفاوت داشت. مردان برای نیل به دموکراسی و آزادی بیان و حق رای و گزینش، خواستار مشروطه بودند ولی زنان، آزادی میخواستند تا بیاموزند که چگونه بنویسند و بخوانند، که علاوه بر پخت و پز و پرورش کودکان، گاهی در جامعه حق اظهارنظر و سخن داشته باشند. اما «انبوه زنان بی سواد و خانه نشین، قادر نبودند حرکت به سوی دموکراسی را شتاب دهند، زیرا اولاً آموزش همگانی و اجباری نبوده ثانیاً زیر بنای فکر سنتی چنان زن ستیز بود که با سواد شدن زن را بر نمیتافت و خروج زن از خانه حتی برای استفاده از مکتب خانه های زنانه مورد تأیید فکر رایج نبود، عامهی مردم خروج زن از خانه را قبیح تلقّی میکردند در این چنین فضایی، سخن راندن از فکر آزادی زن جایز نبود.^[۱۲۵]»
ولی همین زنان برای برقراری مشروطیّت و برای به دست آوردن کم ترین امکانات، دوشادوش مردان قیام نمودند و در اجتماعهای سری که تشکیل دادند، هدفهای خود را پایه ریزی کردند.
در سال ۱۲۸۶ شمسی، زنان قطعنامهای را تصویب کردند که شامل دو بند بود بند اول آن قطعنامه «بر تاسیس مدارس زنان تاکید داشت و بند دوم خواستار حذف جهیزیه ی سنگین برای دختران بود و چنین استدلال می کرد که بهتر است پولی که صرف تدارک جهیزیه میشود، در راه آموزش دختران هزینه شود.^[۱۲۶]»
به خاطر تصویب این قطعنامه، پنجاه مدرسه در تهران تاسیس گردید و به دنبال آن کنگرههای آموزشی در پایتخت برقرار شده بنابراین زنان در انقلاب مشروطه به این مهم پی بردند که برای پیشرفت باید بیاموزند و به جای این که جهیزیه دختران خود را به رخ همدیگر بکشند، سواد و دانش آنان را به رخ بکشند.
با برقراری مدارس دخترانه در تهران، تغییرات زیادی در جامعه رخ داد، دختران به فکر تحصیل افتادند و به همین منظور نیمی از روز را در خارج از خانه و در مدارس دخترانه به سر بردند برقراری همین مدارس و ادارهی آنان به آسانی انجام نمیگرفت و عده زیادی از گروه مردان با حضور زن مخالفت مینمودند و به آزار و اذیت طرفداران و پایه گذاران این نوع موسسات میپرداختند.
آنان اعتقاد داشتند تا زمانی که زن در پشت پردهها پنهان باشد، پاک و بیآلایش باقی میماند و در حقیقت آنان رواج فرهنگ غربی را دلیل این تغییرات میدانستند اما سوال این جاست که اگر مردان ایرانی در عصر مشروطه مخالف فعالیت زنان در اجتماع بودند و حتی با آموختن و تعلیم نیز مخالفت مینمودند پس چگونه در اوان مشروطه، به آنان اجازه دخالت دادند و در راهپیماییها از آنان یاری جستند به نظر میرسد که مردان تا زمانی از حقوق زنان جانبداری مینمودند که زنان به نفع آنان قدم بر میداشتند و هر آنچه که مردان میگفتند گوش میکردند به تبعیت از مردان به خیابانها ریختند و یا دست به اعتصاب زدند. اما بعد از به بار نشستن مشروطه، مردان، زنان و خواستههایشان را فراموش کردند و باز به فکر حاکمیت مطلق خود افتادند و زنان از حق انتخاب شدن و انتخاب کردن بی نصیب شدند.
انجمنهای زنان ایرانی در عصر مشروطه در حدود سالهای ۱۲۸۶ تا ۱۲۹۰ به وجود آمدند نام این انجمنها عبارتند از (انجمن آزادی زنان) (اتحادیه غیبی نسوان) (شرکت خیریه خواتین ایران)…^[۱۲۷].
در این عصر به زنانی فعال و مبارز بر میخوریم که در برابر تغییرات آن دوره عکس العمل نشان میدادند (تاج السلطنه) و (افتخار السلطنه) دختران ناصر الدین شاه، در این زمینه نقش موثری به عهده داشتند. تاج السلطنه که اندیشهی سوسیالیستی داشت، یکی از پرچم داران دفاع از حق زن دانسته شده است. تاج السلطنه از زنان هنرمند و نویسندهی متجدّد آن دوره محسوب میشود^[۱۲۸].
صدیقه دولت آبادی که در رشته تعلیم و تربیت از دانشگاه (سوربن) پاریس فارغ التحصیل شد در کنگرهی بین المللی زنان در پاریس شرکت کرد و بعد از مراجعت به ایران برای سرپرستی (کانون بانوان) انتخاب شد و کتاب (آداب معاشرت) را نوشت این زنان نقش مهمی در احیای آزادی و حقوق زنان به عهده داشتند^[۱۲۹].
با وجودی که زنان در نهضت مشروطه نقش اساسی داشتند، اما چون به جامعه مرد سالاری پشت پا زده بودند غربی و مخالف اسلام معرفی میشدند. در حالی که عدم حضور زن در هیچ یک از احکام الهی نوشته نشده و حتی در برههی خاصی از زمان، این زن بود که از اسلام دفاع نمود و آن را گسترش داد.
اما این محافظه کاران نمیدانستند غرب و فرهنگ غرب همان چیزی نبود که میدیدند زنانی که به فکر چگونه خوردن و چگونه پوشیدن بودن و آیا زنان موفق و فرهنگ دوست در غرب وجود نداشت.
مادام کوری از جمله زنانی است که با کشف کوانتوم و رادیواکتیو، نام خود را در میان زنان مشهور به ثبت رساند استعمار دوست نداشت که زنان و دختران ما، به مانند زنان اروپایی بیندیشند او در سرزمینها تحت سلطه به دنبال زنانی است که مصرف گرا باشند و تنها به مد لباس و مد روز فکر کنند.
هر چند در عصر مشروطه زنان به حق و حقوق کامل خود دست نیافتند و مردان در نیمهی کار آنان را رها کردند و در بعضی مواقع با آنان ضدّیت ورزیدند اما همین تغییرات عاملی شد که راه برای زنان در آینده هموار شود و تغییرات قابل ملاحظهای در (نگرش به زن) به وجود آید. این تحولات در زمینهی فرهنگی، نمود بیشتری داشت.
در کنار محافظه کاران مردانی هم یافت میشدند که از حقوق زنان دفاع میکردند و آنان را در دستیابی به آزادی یاری میدادند بزرگ مردانی چون دهخدا، ایرج میرزا، عشقی و لاهوتی جزء این دسته از افراد بودند.
«مادر در شعر شاعران معاصر، ارجمند است شعر معروف «مادر» سرودهی ایرج میرزا شاهکار ادبی ایرج میرزا به حساب میآید که گفته میشود «ادوارد براون» این شعر زیبا را درصدر جلد چهارم تاریخ ادبیات ایران خود قرار داده است^[۱۳۰].»
لالایی مادر در شعر معاصر، فراوان یافت میشود و گاه شاعر با مادر درد دل میکند در حالی که خسته و ناامید است. سپهری در جای جای دیوانش از مادر تصاویر زیبا ارائه میدهد.
زن در زندگی منبع عشق به حساب میآید و جامعهی بدون زن جامعهی خشک و بی روح است و بسیاری از صوفیان از عشق زن به خدا رسیدهاند.
از نظر شاملو عشق به زیباترین زنان مفهوم سبزی خاک را به همراه دارد و در چنین سرسبزی میتوان شکوفا شد. گاهی برای تجلی عشق، شاعر از واژههایی استفاده میکند که لطافت و رهایی در روشنی را میتوان از آن فهمید.
فروغ یکی از موفق ترین شاعران معاصر است لطافتی که در شعرش وجود دارد برگرفته از روح زنانگیاش است. در کنار این لطافت گاهی اشعاری دیده میشود که جسارت او را در بیان سخنانش نشان میدهد.
تشبیه زن به زمین یکی از اندیشه های مورد توجه در شعر معاصر است این تشبیه به خاطر باروری و زایندگی اوست.
میرزاده عشقی در اثر معروف خود به نام «کفن سیاه» بر این باور است که امروزه نیز به نوعی «دختر» نحس شمرده شده و با محدودیّتهای نا به جا در واقع در چهار دیوار خانه، زنده به گور شده است.
شاعرانی چون نیما زنانی که چرخ زندگی را میچرخانند ستایش میکنند.
۲-۴-۲- نگاهی گذرا به مسائل زنان در عصر مشروطه
در اشعار گویندگان وضعیت زنان دوره مشروطه مسائل و مشکلات جامعه زنان ایران انعکاس چندانی نیافته است علت این امر را باید تا اندازهای در عدم مشارکت زنان در امور اجتماعی و زندگی شهری ایران جستجو نمود.

۵-۲-۳ آزمون فرضیه­ اول
فرضیه اول : دسترسی به زمین قابل سکونت در منطقه ۲۲ موجب هدایت سازمان ها و ارگانهای و نهادهای دولتی و غیر دولتی به سرمایه گذاری در ساخت و ساز مجتمع های مسکونی شده است.
از آنجایی که طبق نتایج آزمون کولموگروف- اسمیرنوف تمام گویه ­های پرسشنامه از توزیع آماری نرمال پیروی می­ کنند ابتدا جهت آزمون فرضیه اول برای تمام گویه ­های پرسشنامه­ مسئولین و تعاونی­های مسکن، آزمون پارامتری تی تک نمونه ­ای با میانگین مورد انتظار یا ارزش آزمون ۳ انجام می­ شود. نتایج آزمون تی تک نمونه ­ای برای گویه ­های پرسشنامه مسئولین و تعاونی­های مسکن در جدول شماره(۵-۳) آمده است. مشاهده می­ شود برای تمام گویه ­ها سطح معنی داری آزمون از ۰۵/۰ کوچکتر است (۰۵/۰P-value=sig<) و تفاوت میانگین گویه با ارزش آزمون برای تمام گویه ­ها از صفر بزرگتر است یعنی اینکه برای تمام گویه ­ها آزمون تی تک نمونه ای معنی دار می­باشد و میانگین تمام گویه ­های پرسشنامه با اطمینان ۹۵ درصد از ۳ بزرگتر می­باشد، از میانگین بزرگتر از ۳ و معنی داری آن برای تمام گویه ­ها (۰۵/۰P-value=sig<) نتیجه می­ شود که تمام گویه ­ها بر سرمایه گذاری در ساخت و ساز مجتمع­های مسکونی منطقه ۲۲ تهران تأثیر مثبت داشته است و فرضیه اول با اطمینان ۹۵ درصد تأیید می­ شود یعنی دسترسی به زمین قابل سکونت در منطقه ۲۲ موجب هدایت سازمان ها و ارگانهای و نهادهای دولتی و غیر دولتی به سرمایه گذاری در ساخت و ساز مجتمع های مسکونی شده است.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

جدول شماره (۵-۳): نتایج آزمون تی تک نمونه ­ای برای گویه ­های پرسشنامه مسئولین و تعاونی­های مسکن

گویه
درجه آزادی
آماره تی
تفاوت میانگین با ارزش آزمون
سطح معنی داری

دسترسی مناسب به ز مین در مقایسه با مناطق مجاور
۱۹
۶٫۱۶۴
۱٫۰۰۰۰۰
.۰۰۰

وجود تعاونی های مسکن
۱۹
۹٫۰۰۰
۱٫۳۵۰۰۰
.۰۰۰

آب و هوای مناسب در این منطقه
۱۹
۳٫۲۶۹
.۶۰۰۰۰
.۰۰۴

نقش تعاونی های مسکن در واگذاری زمین در این منطقه و ساخت و ساز مجتمع های مسکونی تاچه حد بوده است
۱۹
۱۴٫۲۳۶
۱٫۶۰۰۰۰
.۰۰۰

نقش سرمایه داران و سرمایه گذاران در گسترش ساخت و ساز مجتمع های مسکونی تا چه حد بوده است
۱۹
۴٫۶۶۰

فریدمن بحث می‎کند که یک واحد پول به دلیل خود پول درخواست نمی‎شود، بلکه برای قدرت خرید آن تقاضا می‎شود، بطوریکه آن یک کالا برحسب ارزش واقعی آن است نه اسمی. این قدرت خرید پول با نرخ تورم کاهش می‎یابد لذا نرخ تورم هزینه نگهداری مقادیر پولی است. از آنجایی‎که هر واحد پول خدمات می‎دهد، مانند یک کالای مصرفی است و تقاضا برای آن متأثر از قیمت کالاهای مصرفی است. و از آنجایی‎که آن یک ذخیره ارزش نیز می‎باشد لذا تقاضا برای آن به بازده دیگر دارایی‎ها نیز بستگی دارد.^[۴۷]

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

رابطه بین نرخ ارز و تقاضا برای پول نخستین بار توسط ماندل ارائه شد. علامت و چگونگی اثرگذاری نرخ ارز بر تقاضای پول دقیقا مشخص نیست. از یکسو بحث می‎شود که افزایش نرخ ارز سبب افزایش ارزش دارایی‎های خارجی و دارایی‎های واقعی و مالی نگهداری شده توسط ساکنان داخلی می‎شود. و از جانب دیگر سبب افزایش پایه پولی و افزایش تقاضای پول شده که در ادبیات اقتصادی به «اثر ثروت» معروف است. از سوی دیگر برخی از اقتصاددانان معتقدند که اگر انتظار کاهش ارزش پول ملی وجود داشته باشد مردم که انتظار کاهش ارزش آن را در آینده دارند اقدام به جانشینی ارزهای خارجی به جای پول داخلی می‎کنند. این پدیده که به «اثر جانشینی» در ادبیات اقتصادی شهرت دارد رابطه معکوس بین نرخ ارز و تقاضای پول را نشان می‎دهد. ^[۴۸]
پس علامت نرخ ارز می‌تواند منفی یا مثبت باشد. چون در اقتصاد ایران نرخ سلف ارز وجود ندارد و تغییرات نرخ رسمی ارز کند است، تقاضا برای پول داخلی و خارجی بیشتر تحت تأثیر نرخ بازار موازی ارز قرار می گیرد. (سامتی و یزدانی، ۱۳۸۹) لذا در تحقیق حاضر برای نشان دادن جانشینی پول از نرخ بازار موازی ارز استفاده می‎شود.
۳-۱-۲- معرفی الگوی ریاضی و فرم تابع تقاضای پول ایران
حال که متغیرهای مناسب در تابع تقاضای پول را انتخاب کردیم، لازم است شکل تبعی مناسبی را نیز برای مدل تقاضای پول در نظر بگیریم. در این راستا تابع مطلوبیت را که دارای فرم مشخصی نیست و مفروضات کمتری را نیز بر رفتار مصرف کننده قید می‎کند، با قید بودجه حداکثر می‎نمائیم و سپس تابع تقاضا از آن منتج می‏گردد.
مدل انتخابی این پژوهش مدل زمان- خرید مک کالوم و گودفرند می‎باشد که مبانی نظری آن به تفسیر در بخش قبل بیان گردیده است. مطابق با اصول مطرح شده در این مدل با بهره گرفتن از یک تابع مطلوبیت عمومی که مصرف و زمان خرید را اندازه می‌گیرد، و قید بودجه، با حداکثر کردن مطلوبیت، رابطه تقاضای پول جهت برآورد حاصل می‎آید.
با در نظرگرفتن یک خانوار فرضی، تابع مطلوبیت به این صورت خواهد بود:
(۱)
که c_t برابر مصرف خانوار و l_t برابر اوقات فراغت خانوار می‎باشد. و می‎باشد. از آنجائیکه زمان خرید تابعی از m و C می‎باشد لذا تابع اوقات فراغت اینگونه خواهد بود:
(۲)
جهت ارائه راه حلی برای مقادیر تقاضای پول باید فرم تابعی ریاضی برای مطلوبیت معرفی گردد. مشابه کار آپرجیس فرم تابعی خاص تابع مطلوبیت به صورت زیر خواهد بود که در آن صورت فرم تابعی اوقات فراغت نیز به همان صورت تعبیه شده است. که در آن ۰<a<1 و ۰<b<1:
(۳)
(۴)
در اینصورت تابع مطلوبیت از ترکیب دو تابع فوق اینگونه حاصل می‎آید:
تابع مطلوبیت فوق نشان از پویا بودن^[۴۹] مدل موردنظر می‎باشد. که خانوار فرضی ما مطلوبیت خود را نسبت به ۲ قید زیر حداکثر می نماید. قید اول عبارتست از:
(۵)
قید دوم: همان قیدی است که مک کالوم در کار خود ارائه داده است. تنها با این تفاوت که جهت ساده سازی مدل در این مرحله به جای تابع تولید نئوکلاسیکی ƒ(k_t-1) و پرداخت‏های انتقالی دولت υ_t، از درآمد کل مصرف‏کننده (Y) استفاده شده است. نکته که ذکر در آن ملزوم می نماید واقعی بودن قید به کار رفته در مدل مک کالوم است. محقق نیز کار وی را مبنای تحلیل این تحقیق قرار داده است.
(۶)
نکته‎ی دومی که ذکر آن نیز ضروری است، عدم وجود جانشین‎های پول در مدل می‎باشد. چراکه این رویکرد نگاه معاملاتی بر تقاضای پول داشته است نه بر ذخیره ارزش بودن پول. و از آنجائیکه بحث جانشین‎های پول زمانی مطرح میگردد که پول وظیفه ذخیره ارزش بودن خود را در اقتصاد کشور داشته باشد، و با درنظرگرفتن اقتصاد ایران که پول تنها نقش وسیله مبادله بودن را دارد، لذا از ورود جانشین‎های پول به مدل پرهیز می نمائیم.
حل مدل:
حل مدل به صورت پویا و در طول زمان t می باشد. جهت حل مدل سیستم لاگرانژ را تعیین می نمائیم:
(۶)
قیود درجه اول نسبت به c، m، b و γ عبارت خواهند بود از:
۱) (۷)
۲) (۸)
۳) (۹)
۴) (۱۰)
از معادله (۹) بدست می‎آید:
(۹a)
از جانشینی (۹a) در (۸) داریم:
(۸a)
با جانشینی در (۷) و (۸) داریم:
مشتق جزئی تابع مطلوبیت با ترکیب روابط (۱) و (۲) عبارتست از:
با جانشینی دو معادله فوق در (۸a) و همچنین (۷) داریم:
(۱۱)
با لگاریتم گیری داریم:
(۱۲)
در رابطه حاصل آمده با دو متغیر مجهول مصرف و پول مواجهیم. در این رابطه باید فرض نمود افراد جامعه مشابه یکدیگر بوده و لذا تابع تقاضای پول بدست آمده، تابع تقاضای پول جامعه مصرف کننده خواهد بود. از طرفی به گفته مک کالوم اگر حالت تسویه کامل بازارها را در نظر بگیریم، در این صورت مصرف کل با درآمد کل برابر است. در نتیجه با یک مجهول روبرو هستیم و آن تقاضای پول می‎باشد. به این ترتیب می‎توان تقاضای پول را تابعی از متغیرهای دیگر معرفی نمود.
(۱۳)
این تابع به صورت خطی لگاریتمی می‎باشد، که تمام متغیرها در آن به صورت لگاریتمی وارد شده‎اند. چراکه اغلب، توابع تقاضا به صورت لگاریتمی برآورد می‎شوند که از مزیت های آن بدست آوردن کشش تقاضای پول نسبت به متغیرها می‎باشد.
در این روابط متغیر کنترل نیز جهت تدقیق ضرایب وارد شده است. که محقق در این تحقیق نرخ ارز را به عنوان متغیر کنترل وارد مدل می‎کند.
(۱۴)
(۱۵)
که در آن متغیرها بدین صورت تعریف می‎گردند:
لگاریتم تقاضای پول واقعی با تعریف محدود پول،
لگاریتم تقاضای پول واقعی با تعریف وسیع پول،
لگاریتم تولید ناخالص داخلی به قیمت ثابت سال ۱۳۷۶،

ارزش و سنن مردم بایستی در روند توسعه‌ی اقتصادی خود را با شرایط جدید جامعه تطبیق دهند. واحدهای اجتماعی همچون خانواده خود را باید با تغییرات جدید هماهنگ کنند. تغییرات اجتماعی می‌بایست گام به گام و به طور سیستماتیک در مراحل مختلف صورت گیرد. تشویق پرسنل بخشهای عمومی و خصوصی و سوادآموزی میتواند نقش مؤثری داشته باشد.
آموزش و پرورش عمومی، گسترش علم را به دنبال خواهد داشت. این مسئله باعث بازشدن فکر بشر بر روی روش های نوین و تکنیکهای علمی، عقلانی را در پی دارد. مدرنیزه کردن ایدهها در درجه‌ی اول شامل عقلانی کردن طرز تفکر و نحوه‌ی عمل از طریق به کارگیری افکار و اعمال روش و فرآیندهای نو به منظور افزایش بهره وری ضروری است.
ب ـ عوامل خرد
۱- وجود تشکیلات اداری مؤثر و سالم
یکی از شرایط اصلی بهره وری در بنگاههای تولیدی وجود تشکیلات مناسب و قوی میباشد. بنا به فعالیت اقتصادی و تولیدی میبایست تشکیلات اداری مناسب تعریف و تدریس گردد. استفاده از نیروی انسانی تمام وقت و آموزش به که شرایط استخدام نیز مشخص و تعریف شده باشد، باعث تقویت روحیه‌ی کاری و دلبستگی پرسنل به بنگاهها میگردد.
۲- پذیرش اعضاء جدید
افزایش جمعیت کشور و استان و اهداف دولت در خصوص واگذاری فعالیتهای بخش دولتی به خصوصی زمینه‌ی حضور اعضاء جدید در سازمانها را فراهم میسازد. در واقع بخشها و گروه های از جمعیت کشور که گذشته مرتبط با این بخش نبودهاند را جمعیت هدف این بخش قرار میدهد.
سازمانها و ارگانهای دولتی نیز به امر آموزش توجه و اهتمام ویژه‌ای داشتهاند. زیرا بهبود بهره‌وری در سازمان و مؤسسات نتیجه‌ی ترکیب عوامل و متغیرهای زیادی میباشد که یکی از آنها آموزش است. نحوه‌ی استفاده از آموزش و کاربرد آن براساس نیازهای مبرم و ضروری و دیدگاه آیندهنگرانه به مسائل، تشویق ایدهها و دیدگاه های نو و خلاق در محیط‌های اداری و تولیدی میتواند به بهبودی بهره وری کمک نماید. (فرشادفر، ۱۳۸۵).
برای ارتقای بهره وری قبل از هر چیز باید عوامل مؤثر بر بهره وری را به خوبی شناخت. ناکایا معتقد است عوامل مؤثر بر بهره وری دو نوعند: ۱) عوامل کوتاه مدت ۲) عوامل بلند مدت عوامل کوتاه مدت بهره‌وری غالبا به میزان انگیزه‌ی پرسنل برای کار و بهبود روشها و سیستمهای جاری و گردش کار و تغییرات در میزان فشار کار و نوسانات تجاری بستگی دارد و عوامل بلند مدت عبارتند از:

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۱) ایجاد و توسعه‌ی محصولات جدید
۲) معرفی روش های تولید جدید
۳) کشف منابع جدید
۴) یافتن کانالهای جدید بازاریابی.
سازمان بین المللی کار عوامل مؤثر بر بهره وری را از دیدگاهی وسیعتر به سه دسته زیر طبقهبندی کرده است:
۱- عوامل کلی از قبیل آب و هوا، توزیع جغرافیایی مواد خام و غیره.
۲- عوامل تشکیلاتی و فنی از قبیل کیفیت مواد خام، جانمایی و حمل و استقرار کارخانه، فرسایش و از بین رفتن ماشینآلات و غیره.
۳- عوامل انسانی از قبیل روابط مدیریت و کارکنان، شرایط اجتماعی و روانی کار و فعالیت اتحادیه‌های کارگری و غیره.
سولو عوامل مؤثر بر بهره وری را با در نظر داشتن تابع تولید، تحولات فنی و تراکم سرمایه معرفی میکند. برخی دیگر از اقتصاددانان عوامل مؤثر بر بهره وری را با در نظر داشتن تابع تولید، تحولات فنی و تراکم سرمایه معرفی میکنند.
گروهی دیگر از اقتصاددانان عوامل مؤثر بر بهره وری را چنین دستهبندی کردهاند:
۱- تغییرات تکنولوژیکی
۲- قابلیت نیروی کار که به قابلیت‌ها و توانایی های خاص کارگر محدود می‌شود.
۳- میزان سرمایه به ازای واحد نیروی کار که منعکس کننده‌ی میزان تمرکز سرمایه یا حجم سرمایهای است که واحد نیروی کار میتواند آن را مصرف کند.
ومانث برخی از مهمترین عوامل مؤثر بر بهره وری را به شرح زیر بر میشمارد:
۱- میزان سرمایهگذاری.
۲- نسبت سرمایه به کار.
۳- تحقیق و توسعه.
۴- میزان استفاده از ظرفیت.
۵- قوانین دولت.
۶- عمر کارخانه و تجهیزات.
۷- هزینه های انرژی.
۸- ترکیب نیروی کار.
۹- اخلاق کاری.
۱۰- ترس کارگران در مورد از دست دادن شغل (ثبات و امنیت شغلی).
۱۱- تأثیر اتحادیههای کارگری.
۱۲- مدیریت (حسنی، ۱۳۸۶).
۲-۳-۵- عوامل مؤثر بر بهره وری نیروی انسانی
سازمان بین المللی کار عوامل مؤثر بر بهره وری نیروی انسانی را شامل روابط مدیریت و کارکنان، شرایط اجتماعی و روانی کار و فعالیت اتحادیههای کارگری…. میداند.
سومانث از عوامل مؤثر بر بهره وری کل به اخلاق کاری، مدیریت، تأثیر اتحادیههای کارگری، قوانین دولت و امنیت شغلی اشاره میکند که از عوامل مؤثر بر بهره وری نیروی انسانیاند.
ناکایا در بررسی عوامل مؤثر بر بهره وری انگیزه‌ی پرسنل برای کار، بهبود روشها و سیستمهای جاری، گردش کار و تغییرات در میزان فشار کار را از عوامل کوتاه مدت مؤثر بر بهره وری میداند.
روبن و لرمان در تحقیقی بر روی علت شکلگیری تعاونیهای کشاورزی در نیکاراگوئه بیان کردند که اطمینان شغلی و درآمد از عوامل مؤثر در شکلگیری شرکتهای تعاونی کشاورزی بوده و از عوامل مؤثر در افزایش بهره وری آنها است. کبی و زی در بررسی عوامل مؤثر بر بهره‌وری صنایع معدنی بهبود روابط کارگری را از عوامل مؤثر بر بهره وری نیروی کار میدانند. عبد الرازق و همکاران در یک تحقیق بر روی بهره وری نیروی کار در صنایع مصر تنوع نیروی کار را از عوامل مؤثر بر بهره وری نیروی انسانی میدانند. لیو و ساکاموتو در مقالهای در بررسی رابطه‌ی میان دستمزد و بهره وری نیروی کار نرخ دستمزد را از عوامل مؤثر بر بهره وری نیروی کار میدانند. فورث و مهونی در مطالعهای سطح دستمزد را از عوامل مؤثر بر بهره‌وری نیروی انسانی معرفی میکنند. دیوپی و گریپ مهارت را یکی از عوامل مؤثر بر بهره وری نیروی انسانی میدانند.
سلطانی در یک مطالعه جامع چنین اظهار نظر میکند:
طبق نظر پژوهشگران عوامل مؤثر بر بهره وری نیروی انسانی عبارتند از:
آموزش شغلی مستمر مدیران و کارکنان. ارتقاء انگیزش میان کارکنان برای کار بهتر و بیشتر، ایجاد زمینه های مناسب به منظور ابتکار و خلاقیت مدیران و کارکنان. برقراری نظام مناسب پرداخت مبتنی بر عملکرد و برقراری نظام تنبیه و تشویق، وجدان کاری و انضباط اجتماعی که عاملی خود کنترلی است. تحول در سیستم و روشهایی که نقش حساس و کلیدی دارند، تقویت حاکمیت و تسلط سیاستهای سازمان بر امور. صرفهجویی در کلیه‌ی مصارف به حداعلی خود برسد و به عنوان وظیفهای ملی تلقی شود. (فرشادفر، ۱۳۸۵).
۲-۳-۶- بهبود مصرف انرژی و بهره وری
بسیاری از کشورها توانسته‌اند بخشی از رشد اقتصادی خود را به جای افزایش در مصرف نهاده‌ها و سرمایهگذاری‌های جدید از طریق ارتقای بهره‌وری و استفاده بهینه از ظرفیت‌های موجود تأمین کنند. امروزه کشورها برای رشد و توسعه از رویکردی ترکیبی سود می‌برند. بدین معنی که ضمن ایجاد ظرفیتها از ظرفیت‌های موجود نیز به طور بهینه استفاده می‌کنند. در سطح بنگاه‌ها نیز بلوغ اقتصاد جهانی، شرکت‌ها را بر آن داشته است که تلاش‌های دامنه‌داری برای بقای خود انجام دهند. بلوغ اقتصادی از بعد تغییرات ساختاری در محیط بیرونی دو مسئله‌ی اساسی را پیش روی بنگاه‌ها قرار داده است:
الف) یافتن زمینه‌ها و خطوط جدیدی از تجارت
ب) افزایش رقابت بین شرکت‌ها در مشاغل موجود.
در چنین محیطی شکاف بین مشاغل موفق و ناموفق بیشتر و بیشتر می‌شود. در بسیاری از بازارها مشاغل بحران‌زده و حاشیه‌ای ناگزیر از ترک بازار و یا خارج شدن از چرخه‌ی فعالیت‌های معینی می‌شوند.
اینکه آیا یک بنگاه اقتصادی از منابع موجود به طور بهینه استفاده می‌کند یا نه، از این جهت دارای اهمیت است که درجه‌ی سلامت و قدرت منطق رفتار اقتصادی بنگاه با این مولفه مورد سنجش قرار می‌گیرد (شیمیزو^[۹]، ۱۹۹۷).
از مهمترین مسائل در اندازه‌گیری بهره‌وری کل عوامل تولید محاسبه‌ی ورودی‌های شامل نیروی انسانی، سرمایه، مواد واسطه و محاسبه‌ی خروجی‌ها می‌باشد که باید به صورت دقیق و با روش‌های علمی محاسبه شوند.
شیرانی و همکاران (۱۳۸۶) در بررسی تعاونی‌های طیور منطقه‌ی سیستان نشان دادند که در شرایط کلی که بهره‌وری عوامل تولید پایین است، می‌توان با افزایش بهره‌وری نهاده‌ها، از یک سو از هدر رفتن منابع جلوگیری کرد و از سوی دیگر باعث کاهش متوسط هزینه‌ی تولید گوشت مرغ شد و در نتیجه سود بیشتری کسب نمود.