ویژگی اصلی تمام قراردادهای ازدواج اسلامی که با ازدواج­های مدل غربی متفاوت است، شرط مربوط به مهریه (مهر) است. مهریه یا صداق، مالی است که به وسیله عقد ازدواج بطور متزلزل به ملکیت زن (همسر) در می ­آید. مطابق ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی:
«به مجرد عقد ، زن مالک مهر می شود و می‎تواند هر نوع تصرفی که بخواهد درآن بنماید .»
مهر، نوعی الزام قانونی است که بر مرد تحمیل می­ شود و فقط زوجین می­توانند هنگام بستن عقد یا پس از آن، مقدار مهر را به تراضی معین سازند. (مواد ۱۰۸۰-۱۰۸۷قانون مدنی).^[۹۳]
احکام اسلامی در زمینه خانواده تصریح دارند که تمام قراردادهای ازدواج باید شامل انتقال مال از داماد به عروس باشند، و حتی اگر مهریه‎ای در قرارداد تعیین نشده باشد، زن مستحق دریافت مهرالمثل یعنی مبلغی معقول است که بر حسب مهریه زنان همسطح وی تعیین می‎شود.
اولین امتیازی که مهریه به زن می‎دهد، مشروط به اینکه مهریه حال باشد یا از طرف زن مطالبه شده باشد، این است که زن می‎تواند از برقراری رابطه جنسی با شوهر برای بار نخست تا زمانی که تمام مهریه را دریافت نکرده خودداری کند. ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی بیان می‎دارد:

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

«زن می‎تواند تا مهر به اوتسلیم نشده از ایفاء وظایفی که در مقابل شوهر دارد امتناع کند مشروط بر اینکه مهر او حال باشد و این امتناع مسقط حق نفقه نخواهد بود.»
در نظام حقوق خانواده در اسلام، تنها مردان حق یک طرفه و نامشروط برای طلاق دارند. در نتیجه یک زن متأهل مسلمان، طبق قوانین سنتی همیشه در معرض تهدید طلاق داده شدن است بدون آن که خودش حق تضمین شده‎ای برای طلاق گرفتن داشته باشد. گرچه طبق احکام اسلامی زنان توانایی تأثیرگذاری کمی بر نتایج عقد ازدواج به طور مستقیم دارند، ولی مهریه را به عنوان یک عامل بازدارنده برای طلاق از ناحیه شوهر و همینطور به عنوان ابزاری برای طلاق گرفتن از شوهر می‎بینند. از آنجا که در اکثر موارد مهریه به صورت عندالمطالبه است، هر زمان که زن بخواهد می‎تواند به دادگاه مراجعه کند و الزام شوهرش به پرداخت مهریه را بخواهد. اگر شوهر از پرداخت مهریه امتناع کند ممکن است به زندان فرستاده شود.
با گذشت زمان، این کشمکش‎ها پیرامون پرداخت مهریه موجب شد مجلس ایران به دنبال یافتن راه­حلی برآید. به دلیل آنکه تعیین میزان مهریه حق زوجین است و به دلیل اصل آزادی قراردادی، قانونگزاران نتوانستند حداکثری برای میزان مهریه تعیین کنند؛ در عوض سقفی برای میزان مهریه قابل اجرا تعیین کردند که برای مبالغ بیش از آن نمی‎توان شوهر را ملزم به پرداخت کرد یا او را به زندان فرستاد، مگر این که ثابت شود از توانایی مالی کافی برای پرداخت برخوردار است. در ۱۴ فروردین ۱۳۹۱، مجلس ایران ماده‎ای از لایحه حمایت خانواده را تصویب کرد که سقف مهریه قابل اجرا را ۱۱۰ سکه طلا تعیین می‎کند.^[۹۴] لازم به ذکر است زندانی کردن افراد به دلیل ناتوانی آن­ها در پرداخت بدهی‎های مالی بر خلاف موازین حقوق بشر است. ماده ۱۱ میثاق حقوق مدنی و سیاسی بیان می‎دارد: «هیچ­کس را نمی‎توان تنها به این علت که قادر به اجرای تعهدات قراردادی خود نیست زندانی کرد». با این حال حقوق مردان در این رابطه نمی‎تواند بدون توجه به حقوق زنان در رابطه با مهریه در نظر گرفته شود. اگر قانونگزار به مردان این اختیار را می‎دهد که تعهدهای توخالی نسبت به پرداخت مهریه‎های هنگفت کنند و سپس ضمانت اجراهای قانونی را بر می‎دارد، در مقابل باید حقوق برابر زنان در ازدواج را هم تضمین نماید.

۲-۸-۲-۶- نفقه

دیگر اثر مالی قرارداد ازدواج، تعهد مرد و حق زن بر نفقه است. مطابق احکام اسلامی، شوهر موظف به تأمین نفقه همسرش است (ماده ۱۱۰۶ قانون مدنی). مطابق ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی:
«نفقه عبارت است از همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن ‌از قبیل مسکن، البسه، غذا، اثاث منزل و هزینه‌های درمانی و بهداشتی و خادم در صورت‌ عادت یا احتیاج به واسطه نقصان یا مرض»
حتی زن می‎تواند به دادگاه مراجعه کرده و از شوهرش برای عدم پرداخت نفقه شکایت کند. در چنین مواردی دادگاه میزان نفقه را تعیین می‎کند و شوهر را ملزم به پرداخت آن می‎کند^[۹۵]. به علاوه، برای شوهری که با وجود توانایی مالی از پرداخت نفقه همسرش خودداری می‎کند از ۹۱ روز تا ۵ ماه حبس در نظر گرفته شده­است.^[۹۶]
با این وجود، حق زن بر نفقه مشروط است. زن تا زمانی مستحق نفقه است که از شوهرش اطاعت و تمکین می‎کند. به محض اینکه زن علائم نافرمانی و نشوز را نشان دهد، دیگر حقی برای مطالبه نفقه ندارد. اگر زن از ایفای وظایف زناشویی بدون دلیل موجه خودداری کند، مستحق نفقه نخواهد بود^[۹۷].

۲-۸-۲-۷- تمکین

یکی از اجزای اصلی ازدواج، تمکین زن ( به معنای خاص) است که عبارت است از این­که زن برای رابطه جنسی در دسترس شوهر باشد و مانعی برای این کار ایجاد نکند. این حق مرد و وظیفه زن محسوب می­ شود. در ازای مهریه، که بی‎شباهت به بهای کالا در قرارداد خرید و فروش نیست، شوهر نوعی حق مالکیت، به صورت دسترسی جنسی، نسبت به زن خود پیدا می‎کند. خودداری زن از برآوردن خواست‎های مشروع شوهرش بدون هیچ عذر موجهی «نشوز» محسوب می‎شود و بدین معنی است که او حقش را بر نفقه از دست می‎دهد. نشوز زن به علاوه می‎تواند دلیلی برای ازدواج مجدد، طلاق، یا خشونت خانگی (کتک زدن زن) باشد.
گفته شده است که تمکین وظیفه متقابل هر دو طرف است؛ ولی تمکین شوهر به ندرت در منابع اسلامی مورد بحث قرار گرفته است. یکی از موارد نادری که در برخی منابع مورد اشاره قرار گرفته این است که «شوهر نمی‎تواند بیش از چهار ماه نزدیکی با عیال دائمی خود را ترک کند»^[۹۸]. این بدین معنی است که، در حالی که زن موظف است هر زمان که شوهر بخواهد با او رابطه جنسی داشته باشد، ولی نیازهای جنسی زنان در احکام مربوط به خانواده در اسلام نادیده گرفته شده و آنچه مهم است لذت و رضایت مردان است. به علاوه اعطای چنین اقتداری به مردان نسبت به زنان به نحوی که تنها مرد می‎تواند زمان و مکان رابطه جنسی را انتخاب کند، ممکن است منجر به تجاوز زناشویی شود که در بسیاری از کشورها جرم و قابل مجازات است^[۹۹]. به علاوه مطابق اعلامیه سازمان ملل درباره محو خشونت علیه زنان، تجاوز زناشویی به عنوان خشونت علیه زنان و نقض حقوق بشر محسوب شده است^[۱۰۰].

۲-۸-۲-۸- حق خروج از کشور

اقتدار سنتی مردان (پدران و شوهران) نسبت به دختران و زنان گاهی اشکال مدرنی نیز به خود می‎گیرد. مطابق قوانین ایران، زن شوهردار برای دریافت گذرنامه و سفر به خارج از کشور محتاج رضایت همسرش است. شوهرها می‎توانند با خودداری از امضای اوراق رضایت­نامه برای دریافت گذرنامه و سفر به خارج از کشور، زنانشان را از ترک کشور منع کنند. ماده ۱۸ قانون گذرنامه ۱۹۷۳ مقرر داشته است:
«برای اشخاص زیر با رعایت شرایط مندرج در این ماده گذرنامه صادر می‎شود: …
۳- زنان شوهردار ولو کمتر از ۱۸ سال تمام با موافقت کتبی شوهر…»
طبق ماده ۱۹ همان قانون، شوهرها حتی می‎توانند با مقامات مربوطه مکاتبه کنند و مانع خروج همسرانشان از کشور شوند. در چنین مواردی گذرنامه این زنان توقیف خواهد شد. در واقع، حتی اگر شوهر در ابتدا رضایت خود را با دریافت گذرنامه و خروج همسرش از کشور اعلام کند، ملزم به پایبندی به این اجازه نیست و می‎تواند آزادانه هر زمان که بخواهد از تصمیم خود برگردد. این حق انحصاری شوهر می‎تواند مشکلات فراوانی برای همسران آنها ایجاد کند و قابلیت سوء استفاده توسط شوهر را نیز دارد. به خصوص در موارد اختلافات خانوادگی، ممکن است شوهر از این حق برای مجازات یا انتقام از همسرش استفاده کند. پدر نیز به عنوان ولی قهری می‎تواند فرزندان زیر ۱۸ سال خود را از ترک کشور منع کند در حالی­که زنان و مادران چنین اختیاری ندارند.
در جدیدترین تحول در این زمینه، در تاریخ ۲۳ آبان ۱۳۹۱ کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی پیشنهاد اصلاحیه‎ای بر ماده ۱۵ لایحه گذرنامه را مطرح کرد که به موجب آن تمام زنان مجرد زیر ۴۰ سال برای درخواست صدور گذرنامه محتاج رضایت ولی قهری­شان باشند. کمیسیون امنیت ملی از طرف مجلس مأمور بررسی و تهیه لایحه گذرنامه شده است که در اصل از سوی دولت پیشنهاد شده بود.

۲-۸-۲-۹- حق کار کردن

همانطور که گفته شد، کار کردن و کسب درآمد و پرداخت نفقه برای خانواده بر عهده شوهر است و زن چنین وظیفه‎ای ندارد. با این حال اگر زن تصمیم به کار کردن بگیرد، خواه به دلیل تمایل شخصی یا به دلیل ناکافی بودن درآمد خانواده، حق کار کردن خواهد داشت. اما این حق مشروط است و ممکن است توسط شوهر محدود شود.
«شوهرمی‎تواند زن خود را از حرفه یا صنعتی که منافی مصالح خانوادگی یا حیثیات خود یا زن باشد منع کند.»^[۱۰۱]
این ماده حق کلی زن برای کار کردن را انکار یا منع نمی‎کند، ولی به شوهر این حق را می‎دهد که زن را از حرفه یا شغل خاصی منع کند.

۲-۸-۲-۱۰- طلاق

قاعده کلی در شریعت اسلامی این است که طلاق حق یک جانبه شوهر است و او می‎تواند با انجام یک تشریفات ساده به ازدواجش خاتمه دهد: بیان صیغه طلاق در حضور دو شاهد عادل. شوهر به هیچ دلیلی برای طلاق احتیاج ندارد و می‎تواند زنش را بدون رضایت او و یا حتی در غیاب او طلاق دهد. ماده ۱۱۳۳ سابق قانون مدنی (مصوب ۱۳۱۴) از همین قاعده پیروی می‎کرد و مقرر کرده بود: «مرد می‎تواند هر وقت که بخواهد زن خود را طلاق دهد». اما این قاعده با گذشت زمان تعدیل شد و قوانینی که در دهه چهل و پنجاه شمسی تصویب شدند تلاش کردند این حق بی حد و حصر را محدود کنند. علیرغم تلاش­ها برای محدود کردن این حق، اصلاحات به عمل آمده هنوز نتوانسته­اند نابرابری ذاتی شوهر و زن در زمینه حق طلاق را از بین ببرند.
قوانین خانواده ۱۳۴۶ و ۱۳۵۳ مراجعه به دادگاه را برای طلاق اجباری کردند و طلاق­های خصوصی را غیرقانونی ساختند. از آن زمان، زوجینی که قصد طلاق دارند ملزم هستند به دادگاه مراجعه کنند و تقاضای صدور گواهی‎ای کنند که برای طلاق ضروری است. اگر دادگاه یا داورها در برقراری صلح و سازش بین طرفین ناموفق باشند یا اگر طرفین بر طلاق توافق داشته باشند، دادگاه مبادرت به صدور «گواهی عدم امکان سازش» می‎نماید. ولی پیش از صدور گواهی، در خصوص موضوعاتی چون حقوق زن (برای مثال نفقه) و نیز حضانت فرزندان باید تعیین تکلیف شود. آنگاه خواهان طلاق می‎تواند گواهی مزبور را به دفتر ثبت طلاق ببرد و طلاق را نهایی کند. با این حال، همانطور که مشخص است نظام فعلی حقوق خانواده در ایران در حمایت از حقوق زنان ناکارآمد است و برابری حقوقی برای آنها در نظر نمی‎گیرد. بر همین اساس اصلاحات جزئی و نادر که گهگاه صورت می‎گیرد، اگرچه مطلوب است، ولی نمی‎تواند به نابرابری زن و شوهر خاتمه دهد. بنابراین نیاز به یک تغییر بنیادین وجود دارد.

۲-۸-۲-۱۱- حضانت و سرپرستی فرزندان

مطابق احکام اسلامی و قوانین ایران، حضانت و سرپرستی (قیمومت) فرزندان به طور جداگانه تعیین می‎شود. در حالیکه سرپرستی بیشتر به مسائل حقوقی و مالی می‎پردازد و علی‎الاصول بر عهده ولی قهری یعنی پدر یا جد پدری است، حضانت فیزیکی و پرورش فرزندان حق و تکلیف هر دوی والدین است^[۱۰۲]. اما در صورت طلاق، تنها یکی از والدین می‎تواند این حق و تکلیف را داشته باشد. مطابق قوانین حمایت خانواده ۱۳۴۶ و ۱۳۵۳ دادگاه باید با در نظر گرفتن وضعیت اخلاقی و مالی والدین و نیز مصلحت طفل، درباره نحوه حضانت فرزندان تصمیم گیری کند.^[۱۰۳] به علاوه، به واسطه نیازهای خاص کودکان، قانون اولویت در حضانت را تا سن خاصی به مادر داده است و پس از رسیدن به این سن حضانت به پدر منتقل می‎شود. قانون مدنی (۱۳۱۴) حضانت فرزند دختر را تا سن هفت سالگی و فرزند پسر را تا سن دو سالگی به مادر می‎داد.^[۱۰۴] در اصلاحات جزئی که در سال ۱۳۸۲ در قانون مدنی صورت گرفت، علیرغم مخالفت شورای نگهبان، تفاوت در حضانت دختر و پسر برداشته شد و سن اولویت مادر در حضانت فرزندان به هفت سال افزایش یافت:
‌ماده ۱۱۶۹ – «برای حضانت و نگهداری طفلی که ابوین او جدا از یکدیگر زندگی ‌می‌کنند، مادر تا سن هفت سالگی اولویت دارد و پس از آن با پدر است.
‌تبصره – بعد از هفت سالگی درصورت حدوث اختلاف، حضانت طفل با رعایت‌مصلحت کودک به تشخیص دادگاه می‌باشد.»
با این حال، حتی در حین دوره اولویت مادر (قبل از رسیدن سن کودک به هفت سال)، اگر مادر ازدواج کند حضانت به پدر می‎رسد. به عبارت دیگر، اگر مادری می‎خواهد حضانت فرزندش را بعد از طلاق حفظ کند باید از ازدواج مجدد خودداری کند، در غیر این صورت حضانت را از دست خواهد داد. ماده ۱۱۷۰ قانون مدنی در این خصوص مقرر می‎دارد:
«اگر مادر در مدتی که حضانت طفل به او است مبتلا به جنون شود یا به دیگری شوهر کند حق حضانت با پدر خواهد بود.»
چنین محدودیتی برای پدر وجود ندارد. زمانی که پدر حضانت طفل را به عهده می‎گیرد، حتی اگر مجددا ازدواج کند، همچنان حضانت طفل را بر عهده خواهد داشت و مادر نمی‎تواند بدین سبب حضانت کودک را پس بگیرد.
به علاوه، در صورت فوت شوهر، زن به طور اتوماتیک حضانت فرزندش را به دست می‎آورد^[۱۰۵]؛ ولی همانطور که پیشتر گفتیم، اگر ازدواج کند حضانت را از دست می‎دهد.^[۱۰۶] هم­چنین، حتی هنگامی که پدر کودک می‎میرد، مادر نمی‎تواند ولی قهری کودک شود. بلکه در چنین حالتی جد پدری کودک ولی قهری او خواهد شد. در واقع مطابق احکام اسلامی و قوانین فعلی ایران یک زن نمی‎تواند ولی قهری فرزندانش باشد. ماده ۱۱۸۰ بیان می‎دارد: «طفل صغیر تحت ولایت قهری پدر و جد پدری خود می‎باشد …». این بدین معنی است که حتی زمانی که زن حضانت فرزند خود را برعهده دارد، همچنان اختیار تصمیم ­گیری درباره مسائل مهم که نیازمند رضایت ولی است بر عهده ولی قهری است، مثلا اجازه برای درخواست گذرنامه و خروج از کشور، انجام جراحی، اجازه ازدواج دختر باکره، تصمیم ­گیری راجع به مسائل مالی مانند مالکیت و انتقال اموال متعلق به کودک، و غیره.

۲-۸-۲-۱۲- لایحه حمایت خانواده

لایحه پنجاه ماده‎ای حمایت خانواده ابتدا در سال ۱۳۸۶ مطرح شد و در تاریخ ۱۹ تیر ۱۳۸۷ به تصویب کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس رسید. مخالفت شدید گروه ­های مختلف مدافع حقوق زنان تاکنون مانع تصویب نهایی این لایحه شده است. به علاوه شورای نگهبان در چند مرحله و آخرین بار در تاریخ ۱۷ خرداد ۱۳۹۱ با بعضی مواد لایحه مخالفت کرده و آن را برای بازنگری به مجلس برگشت داده است. گرچه، تمام لایحه و روح حاکم بر آن مورد انتقاد گروه ­های مدافع حقوق زنان قرار گرفته، برخی مواد آن توجه و انتقاد بیشتری را برانگیخته است.
روح حاکم بر لایحه و ماهیت ارتجاعی آن مورد انتقاد برخی فعالان قرار گرفت. می‎توان گفت این لایحه بازتولید نظام مردسالار است که در آن مرد رئیس خانواده است و زن از حق برابر در طلاق برخوردار نیست. به علاوه این لایحه اهداف تاریخی زنان که یک قرن برای آن تلاش کرده‎اند را نادیده گرفته و بی­ارزش می‎سازد. این لایحه نه تنها آرمان­های زنان را نادیده گرفته بلکه موقعیت زنان را عقب­تر نیز می‎برد. این لایحه همچنین به عنوان بخشی از پروژه نوبنیادگرایی تعبیر شده که قصد تحت کنترل گرفتن ذهن و جسم زنان را دارد.^[۱۰۷]

۲-۸-۳- ارث و حق مالکیت

قبل از هر چیز باید گفت، سنت تبعیض­آمیزی که ارزش زن را نصف مرد می‎داند یا زن را «نیمه انسان» می‎داند، و بر میزان دیه زنان و ارزش شهادت آنها اثر گذاشته که در قسمت‎های قبل بدان پرداخته شد، بر قوانین ارث نیز حکم­فرمایی می‎کند. با این حال نمی‎توان نقش مسائل مالی و ساختار خاص جوامع قبیله‎ای و تلاش آنها برای نگه داشتن ثروت در داخل قبیله را نیز در این باره نادیده گرفت. آیه ۱۱ سوره نساء تصریح کرده است : «سهم (میراث) پسر، به اندازه سهم دو دختر است». به­علاوه مطابق ماده ۹۰۷ قانون مدنی، در صورت فوت پدر، پسر(ان) او دو برابر دختر(ان) ارث می‎برند:
ماده ۹۰۷- «اگرمتوفی ابوین نداشته و یک یا چند نفر اولاد داشته باشد ترکه بطریق ذیل تقسیم می‎شود… اگر اولاد متعدد باشند و بعضی از آنها پسر و بعضی دختر، پسر دو برابر دختر می‎برد.»
دوم اینکه، سهم زن به عنوان همسر متوفی، علاوه بر اینکه نصف سهم مرد به عنوان شوهر متوفی است، بسیار ناچیز است:
الف) در صورت فوت شوهر، اگر حتی یک فرزند داشته باشد، زن او تنها یک هشتم اموال شوهر را به ارث می‎برد، و در صورتی که مرد فرزند نداشته باشد، زن مستحق ربع (یک چهارم) است:
ماده ۹۱۳- «درتمام صور مذکوره در این مبحث هریک از زوجین که زنده باشد فرض خود را می‎برد و این فرض عبارت است از نصف ترکه برای زوج و ربع آن برای زوجه درصورتی که میت اولاد یا اولاد اولاد نداشته باشد و از ربع ترکه برای زوج و ثمن آن برای زوجه درصورتی که میت اولاد یا اولاد اولاد داشته باشد و مابقی ترکه برطبق مقررات مواد قبل مابین سایر وراث تقسیم می‎شود.»
ب) این سهم ناچیز زن در صورتی که شوهر وی بیش از یک همسر داشته باشد حتی ممکن است کمتر هم بشود. مطابق ماده ۹۴۲ قانون مدنی:
«در صورت تعدد زوجات ربع یا ثمن ترکه که تعلق به زوجه دارد بین همه آنان بالسویه تقسیم می­ شود.»
پ) به علاوه زن هیچ­گاه نمی‎تواند بیش از یک چهارم اموال شوهرش را به ارث ببرد، حتی اگر فرزند و یا هیچ وارث دیگری وجود نداشته باشد. در واقع اگر وارث دیگری وجود نداشته باشد، شوهر تمام اموال زن متوفایش را به ارث می‎برد، ولی زنی که شوهرش فوت کرده و تنها وارث محسوب می‎شود، تنها یک چهارم اموال را به ارث می‎برد و باقیمانده اموال به دولت می‎رسد.

ترتیب پیری و جوانی
جوانی در دوران زندگی انسان ، مرحله ای مهم ، و نقطه عطفی بین نوپایی و تعالی او می باشد . این دوران با نوعی رشد ملموس در تمام ابعاد و زمینه ­های وجودی انسان، همراه است و در پی خود تحولات مؤثر و مهمی بر روند حیات آدمی بوجود می ­آورد. این رشد و یا تبلور وجودی در تمامی یا اکثر ابعاد هستی او مانند جسم، روح و روان، بینش و نگرش، احساسات و تمایلات و … صورت می­گیرد به گونه ­ای که دیگر آنچه هست با آنچه بوده، قابل مقایسه نیست. در بین مراحل مختلف زندگی، جوانی بهترین دوران برای خودسازی و تثبیت کرامت­های انسانی و اخلاق نیکو است. چون:

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

اولاً در این دوران زمینه مساعدی برای شکوفایی استعدادها در انسان وجود دارد، ثانیاً هنوز شخصیت درونی انسان شکل ثابت و سخت به­ خود نگرفته است و امکان بهسازی آن به راحتی میسر است، ثالثاً جوانی، دوران امید به آینده و نشاط زندگی می­باشد، لذا یک هر شخصی در جوانی، اراده و همت قوی برای رسیدن به هدف های متعالی دارد
اسلام نیز، با توجه به ارزش خاصی که بر انسان به عنوان خلیفه الله قائل است، به جوان و جوانی توجه ویژه ای نموده و آن را با ارزش وقابل احترام دانسته است. در این راستا، در مکتب اهل بیت (ع) نیز که به عنوان مفسرین معصوم اسلام، حقیقت تعالیم اسلامی و الهی را بیان ­ساخته­اند، جوان و جوانی از جایگاه والای برخوردار است به گونه ای که او را مورد احترام و لطف خداوند خوانده اند. چنانکه امام صادق (ع) فرموده اند:
* اَ ما عَلِمتَ اَنَّ اللهَ تَبارَکَ و تَعالی یُکرِمُ الشَّبابَ مِنکُم. (بحار الانوار ۴۷/۳۹۰)
«آیا نمی دانی که خداوند تبارک و تعالی، احترام خاصی برای جوانان شما قائل شده است.»
این کلام از همه بیشتر باعث تنبّه و توجه خود جوانان می­باشد؛ چون دوران جوانی بهار پُربار و زیبای زندگی اوست، و فصلی از زندگی است که غنچه وجودی آدمی در آن آغاز به شگفتن می­ کند. باید قدر آن و عنایات خاصه الهی در این ایام را دانست. از این رو در کلام رسول الله(ص) و اهل بیت (ع) تأکید بسیاری به توجه و غنیمت دانستن «دوران جوانی» شده است. پیامبر (ص) در خلال کلامی می­فرمایند :
* بادِر… شَبابِکَ قَبلَ هِرَمِکَ … (بحار الانوار ۶۸/۱۸۰)
هر جوانی که پیری را به خاطر سن او بزرگ بدارد خداوند برای دوران پیری او کسی را مهیا می کند که وی را گرامی بدارد .
شخص پیر در دوست داشتن دو چیز جوانی می کند : علاقه به طول عمر و فراوانی مال (ص ۶۴ نهج الفصاحه)
شخص پیر ، تحملش زایل می شود ولی قلبش در دوستی دو چیز جوان می شود علاقه به طول عمر و مال دوستی ( ۶۵ نهج الفصاحه)
پنج چیز از پنج چیز دیگر غنیمت شمار : جوانی پیش از پیری ، صحت پیش از بیماری ، ثروت پیش از نیازمندی فراغت پیش از اشتغال و زندگی پیش از مرگ (ص ۴۱ نهج الفصاحه)
ترس، نصف زندگانی .مهر و دوستی ، نصف عقل ، غم و اندوه ،نصف پیری و کمی عیال قسمتی از آسایش است (ص ۴۶ نهج الفصاحه).
خدایا ! روزی مرا هنگام پیری و پایان عمر ، بیشتر از مواقع دیگر وسعت بخش (ص ۷۵ نهج الفصاحه)
غم نصف پیری است . (ص ۸۷ نهج الفصاحه)
چهار چیز را قبل از هر چیز غنیمت بدان ، جوانی را قبل از پیری ، سلامتی را قبل از بیماری ، توانگری را قبل از فقر و زندگی قبل از مرگ (ص ۱۶۹ نهج الفصاحه)
بندگان خدا بیماری های خود را مداوا کنید . زیرا خداوند مرضی پدید نیاورده جز ان که دوایی برای ان قرار داده مگر یک درد که پیری است .
شام بخورید . هر چند به قدر مشتی خرما باشد ، زیرا نخوردن شام پیری می آورد . (ص ۱۷۶ نهج الفصاحه)
هیچ کدام از شما از دنیا انتظاری ندارد و جز بی نیازی طغیان آور فقر نسیان آور ، پیری خوار کننده و مرگ
انسان پیر می شود در حالی که دو صورت در او باقی می ماند حرص و آرزو (۳۶۴ نهج الفصاحه)
انسان پیر می شود در حالی که دو صورت در او جوان می شود حرص بر مال و حرص بر عمر (۳۶۲ نهج الفصاحه)
دین پیشوایانی جز وظیفه شناسی ، وفاداری و ستایش ندارد (۳۰۶ نهج الفصاحه)
هر وقت حکم می کنید به عدالت رفتار کنید و هر وقت سخن می گویید نیکو بگویید خداوند نیکوست و نیکو کاران را دوست دارد (ص ۲۹ نهج الفصاحه)
)) ای پسر هر چند جوان پیر عقل باشد نگویم که جوانی مکن ولکن جوان خویشتن دار باش و از جوانان پژمرده مباش ، جوان شاطر نیکو بود ،چنانکه ارسطالیس حکیم گفت:
الشباب نوع من الجنون ، و نیز از جوانان جاهل مباش که از شاطری بلا نخیزد و از کاهلی بلا خیزد و بهره خویش از جوانی بحسب طاقت بردار که چون پیر شوی خود نتوانی چنانک ان پیر گفت که چندمین مال بخوردم . در وقت جوانی و خوب رویان مرا نخواستند.
چون پیر شدم من ایشان را نمی خواهم.و هر چند جوان باشی خدای را عز وجل فراموش مکن بهیچ وقت و از مرگ ایمن مباش که مرگ نه بر پیری بود و نه بجوانی
اما ای پسر هوشیار باش و بجوانی غره مشو در طاعت و معصیت بهر حال که باشی از خدای عز وجل می ترس و عفو می خواه و از مرگ همی ترس تا چون درزی ناگاه در کوزه نیفتی با بار گناه گران و نشست وخاست همه جوانان مکن با پیران نیز مجالست کن و رفیقان و ندیمان پیر وجوان آمیخته دار،که اگر جوانی در جوانی مجالست از پیر مانع ان محان باشد از بهر انکه پیران چیزها دانند که جوانان ندانند اگر چه عادت جوانان چنان بود که بر پیران و باید که فرزند را شنا کردن بیاموزی ضرورت آموزش شنا را در داستان ملموس و عینی از زندگی خویش بیان می کند و در هر علمی که مرو را آموزی اگر معلمان از بهر تعلیم مرو را بزنند شفقت مبر بگذار تا بزنند که کودک علم و ادب و هنر به چوب آموزد نه به طبع خویش اما اگر بی ادبی کند وتو از وی در خشم شوی بدست خویش وی را مزن به معلمشان بترسان و ادب کردن ایشان را فرمان کردن تا کینه تو اندر دل وی نماند اما با وی صبور باش تا تو را خوار نگیرد و دائم از تو ارسان بود و دردم وزر و آرزویی که ویرا باید از وی بازمدار تا از بهر درهم مرگ تو نخواهد از بهر میراشاه جای را که فرزند ادب نمی آموزد و شر وراست از دید این امیر روشن ضمیر پنهان نمانده و توصیه می کند که فرزندی بود بدان منگر شرط پدری بجا آر و اندر ادب آموختن وی تقصیر مکن هر چند که اگر هیچ مایه ی خرد ندارد(عنصر المعالی ، ۱۳۸۵، ص ۱۳۰) .
اندر مشورت کردن در کارها با دانایان
هر کس به کار نسبت امور خود رایی نمود دچار تباهی گردید و هر که به رای زنی با مردم دل گشود از عقل انان به او سهامی رسید.
هرگاه امرا و نیکان و ثروتمندان شما بخشندگان باشند و کارها میانتان با مشورت صورت گیرد روی زمین از داخل ان برای شما بهتر است و هر گاه امرای شما اشرار و ثروتمندان شما بخیلان باشند و کارهای شما به دست زنان افتد داخل زمین برای شما بهتر از روی ان است .
کسی که با او مشورت می شودامانتدار است مختار است که راهنمایی کند یا نکند (مجمع الفصایح، ص ۶۴۲).
-کسی که با وی مشورت می شود امانتدار است اگر بخواهد راهنمایی می کند و اگر نخواهد ساکت می ماند اما اگر راهنمایی کرد باید به چیزی راهنمایی کند که اگر خودش بودهمان را انجام می داد.
مشورت با یکدیگر مانع از پشیمانی می شود و ایمنی از ملامت می شود.
حق مسلمان بر مسلمان شش چیز است :هر گاه او را ملاقات کردی بر او سلام کنی ،هر گاه تو را دعوت کرد او را اجابت کنی هر گاه از تو مشورت خواست برایش خیر خواهی کنی ،هر گاه مریض شد عیادتش کنی و هر گاه از دنیا رفت او را تشییع نمایی
اساس خرد بعد از ایمان به خدا دوستی با مردم است هیچ کس از مشورت کردن بی نیاز نیست نیکو کاران دنیا،نیکو کاران آخرت و بد کاران دنیا ،بد کاران آخرتند (مجمع الفصایح ،ص ۱۸۵).
هر که خیر بجوید نا امید نمی شود هر که مشورت کند پشیمان نمی گردد و هر که محرمات قران را حلال شمارد به قران ایمان ندارد.
خواجه نظام الملک چنین می گوید:
مشاورت کردن در کارها از قوی رایی مرد باشد و از تمامی عقل و پیش بینی چه هر کس را دانشی باشد و هر یکی چیزی داند و یکی بیشتر داند ویکی کمتر،یکی دانشی داند و هرگز کار تسبت و نیاز موده و یکی دانش داند و هم کار بسته وتجربه ها کرده و دانایان گفته اند که تدبیر یک تنه چون زور یک مرده باشد و تدبیر دو تنه چون زور دو مرده و تدبیر ده تنه چون زور ده مرده باشد » و در حالی نیروی ده مرده بیشتر از نیروی یک مرده باشد .همچنین تدبیر ده کس قویتر از تدبیر دو کس باشد یا سه کسی بیشتر و همه جهانیان متفق اند که ازآدمیان هیچ کس داناتر از پیغامبر ما محمد مصطفی (ص) نبوده است.
خداوند متعال می فرماید : و مشاوِرَهُم فِی الاَمر.
تماخره کنند زیرا که اگر پیران در آرزوی جوانی باشند. جوانان نیز بی شک در آرزوی پیری باشند و پیر ان آرزو یافته است و ثمره ان برداشته جوانان را بستر که این آرزو باشد که بیاید و باشد که نیاید ،چون نیک بتگری هر دو خشنود یک دیگرند اگر چه جوان خویشتن را داناترین همه کس شمرد تو از جمع این چنین جوانان مباش وپیران را حرمت دار و سخن با پیران به گزاف مگوی که جواب پیران مسئلت باشد.
بر اساس بررسی که به عمل آمده هیچ مطلبی عنصرالمعانی در قابوسنامه متذکر نشده است.
خویشتن داری
حضرت علی در ۳۱ نامه در نهج البلاغه چنین می فرماید :
با نیکان همنشین باش تا در زمره ی انان باشی و از بدان دوری نما تا از ایشان به حساب نیایی انجا که نرم جویی تندی به شمار می رود در عوض نرم خویی تندی باید …. قدر فرصت ها بدان قبل از انکه به غصه افتی در از کف رفتن ان ، از موجبات تباهی ، توشه نیندوختن است و آخرت باختن هر کاری نهایت دارد و چیزی که برایت مقدر گردیده ، به تو روی نماید . تا چه در معرض خطر قرار دارد . بسا کم که رشد یابنده تر از بسیار است نه در یاور حقیر بهره یی توان جسن نه در یار بخیل تا ایام به کام است آسان که خود را به خطر مینداز از روی آز نیز مگذار که تو را در زمین روند لجاجت و ستیز . قبل از سفر چی به پیش از انکه خانه یی برگیر ی باید از همسایه ات سراغ گیری . از اینکه در سخن چیز خنده آوری پرهیز کنی پرهیز نما اگر چه ان را از دیگری بگویی .خوشیهایت را قدر شناس و احترام کن که ایشان چون بالی هستند برای پرواز تو واصل تو اند و تو به ان بر می گردی و دست تو اند و تو به وسیله ان بر موانع غلبه می یابی دین و دیانتت را به خدا بسپار .
عنصرالمعالی کیکاوس می فرماید :
)) بدان ای پسر که مردم عامه را در شغلهای خویش ترتیب و اوقات پدید نیست و بوقت و ناوقت بنگرند و خردمندان و بزرگان هر کاری را از آن خود وقتی دارند، بیست و چهار ساعت شبانه روزی را بر کارهای خویش ببخشند. میان هر کاری وقتی نهاده و حد و اندازه پدید کرده تا کارهای ایشان بیک دیگر نیامیزد. و خدمت کاران ایشان را نیز معلوم بود که بهر وقت بچه کار مشغول باید بودن، تا شغلها و ایشان همه بر نظام باشد. اما اول تجربن طعام خوردنی بدانک عادت مردمان بازاری چنان است که طعام بیشتر شب خورید و آن سخت زیان دارد، دایم با تخمه باشند و مردمان بازاری چنان است که طعام بیشتر شب خورند و آن سخت زیان دارد. دایم با تخمه باشند و مردمان شکری پیشه را عادت چنان است که وقت و ناوقت ننگرند، هر گاه کی یابند بخورند و این عادت ستورانست که هر گاه که علف یابند بخورند و مردمان محتشم و خاص در شبانه روزی یکبار خورند و این طریق خویشتن داری است ولکن ضعیف گردد و بی قوت. پس چنان باید که مردم محتشم بامداد خلوت نکنند و آنگاه بیرون آید و خدایی خویش مشغول شود تا نماز پیشین بکند آنقدر نیز که باشد رسیده باشد و آن کسان که با تو طعام خورند حاضر فرمای کردن تا با تو طعام خورند، اما طعام شتاب محور آهسته باش؛ باسر خوان با مردان حدیث همی کن چنانک در شرط اسلام است ولکن سر در پیش افکنده دار و در لقمه مردمان منگر.( قابوسنامه ، ۱۳۸۵ :۹۴)
خواجه نظام الملک می گوید :
هر که از خدمتکاران خدمتی پسندیده کرد، باید که در وقت، نواختی یابد و ثروت آن بدو رسد، و آنکه تقصیر می کند، بی مهره رستی و سهوی، آن کس را به اندازۀ گناه مالش رسد تا رغبت بندگان به خدمت زیادت گردد و بیم گناه کاران بیشتر می شود و کارها بر استقامت می رود. ص ۱۵۸ سیاستنامه
اندر آن معنی که دو عمل یک برد را نافرمودن، و بیکاران را شغل فرمودن و معطل و محروم گذاشتن و عمل مردان پاکدین و اصیل را دادن و بد مذهبان و بدکیشان را عمل نافرمودن و دور داشتن از خویشتن.

• حمایت سازمانی ادراک شده در سازمان سرمایه گذاری و کمک های اقتصادی و فنی ایران در وضعیت مطلوبی قرار ندارد.

• عدالت توزیعی در سازمان سرمایه گذاری و کمک های اقتصادی و فنی ایران در وضعیت مطلوبی قرار ندارد.

• واکنش به فن آوری اطلاعات نوین(استفاده از فناوری اطلاعات، بهره مندی از ۱۲٫ فناوری اطلاعات، پذیرش تغییرات فناوری اطلاعات)در سازمان سرمایه گذاری و کمک های اقتصادی و فنی ایران در وضعیت مطلوبی قرار ندارد.

• انگیزش شغلی(انگیزش درونی، بی انگیزگی بیرونی، تنظیم همانند سازی شده، تنظیم بیرونی)در سازمان سرمایه گذاری و کمک های اقتصادی و فنی ایران در وضعیت مطلوبی قرار ندارد.

قلمرو تحقیق
الف: قلمرو مکانی:
این تحقیق از نظر قلمرو مکانی در سازمان سرمایه گذاری و کمک های اقتصادی و فنی ایران می باشد.
ب: قلمرو زمانی:
توزیع پرسشنامه تحقیق حاضر در آذر ماه سال ۱۳۹۳ صورت پذیرفته است.
ج: قلمرو موضوعی:
این تحقیق از نظر قلمرو موضوعی در مباحث مبانی سازمان و مدیریت، مدیریت رفتار سازمانی و مدیریت فن آوری اطلاعات می باشد.
روش شناسی تحقیق
درانتخاب نوع روش تحقیق حتماً باید درنظر داشت که چه کسانی در ارتباط با تحقیق تصمیم گیرنده به حساب می‌آیند؛ و این که کاربردهای تحقیق برای چه افرادی و باچه دیدگاه‌هایی است، تا تحقیق با مشکل عدم کارآمدی مواجه نشود (علی احمدی و سعیدنهایی، ۱۳۸۶). نوع شناسی تحقیق، روش را برای روش شناسی آن مهیا می‌کند (علی احمدی و سعید نهایی، ۱۳۸۶). ویژگیهای این تحقیق به طورخلاصه به شرح زیراست:
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

بر اساس ماهیت و روش، پژوهش‌های علمی را می‌توان به پنج گروه توصیفی، تاریخی، همبستگی، تجربی و علی تقسیم نمود. در پژوهش‌های توصیفی محقق به دنبال چگونه بودن موضوع است و می‌خواهد بداند وضع موجود چگونه است و سعی می‌کند به توصیف نظامند وضعیت فعلی بپردازد، ویژگی‌ها و صفات آن را مطالعه کرده و ارتباط بین متغیرها را بررسی کند. پژوهش‌های توصیفی را می‌توان به سه گروه پیمایشی، ژرفا نگر و تحلیل محتوا تقسیم کرد. (حافظ نیا، ۱۳۸۳).
با توجه به مطالب فوق، پژوهش جاری از نظر هدف در گروه پژوهش‌های کاربردی قرار می­گیرد و از نظر نوع، پژوهش در دسته پژوهش‌های توصیفی- همبستگی قرار داد. نظر به اینکه پژوهش جاری از آن دسته از ابزارهای گردآوری داده که هدف آنها توصیف شرایط یا پدیده مورد بررسی بهره گرفته است این پژوهش از نوع پژوهش های توصیفی می‌باشد و از جهت این که هدف تحقیق، بررسی رابطه بین چند متغیر می باشد می توان گفت که نوع تحقیق از نوع همبستگی می باشد و از آنجا که جمع‌ آوری داده‌ها در این پژوهش با بهره گرفتن از مطالعات کتابخانه‌ای و پرسشنامه‌ای پشتیبانی می‌شود می‌توان آن را در گروه پژوهش‌های میدانی قرار داد.
روش و ابزار گرد آوری اطلاعات
روش­های گردآوری اطلاعات به طور کلی به دو دسته تقسیم می‌شوند :
الف) روش‌های کتابخانه‌ای: در این پژوهش،جهت جمع آوری اطلاعات از روش­های مطالعات
کتابخانه­ای با ابزار­های: کتب، پایان نامه­ های دانشگاهی، مقالات علمی- پژوهشی و مجلات و سایتهای اینترنتی استفاده شده است.
ب) روش‌های میدانی: در این پژوهش به منظور تحلیل کمی اطلاعات و نیز آگاهی از نگرش سازمان سرمایه گذاری وکمکهای اقتصادی وفنی ایران نسبت به نقش حمایت سازمانی ادراک شده، عدالت توزیعی و انگیزش شغلی کارکنان بر واکنش به فن آوری اطلاعات نوین کارکنان از طریق ابزار پرسش­نامه، اطلاعات جمع آوری شده است.
جامعه­آماری تحقیق
جامعه آماری، عبارت است از مجموعه‌ای از افراد یا واحدها که دارای حداقل یک صفت مشترک باشند(سرمد و همکاران،۱۳۸۸). جامعه آماری تحقیق حاضر شامل کلیه کارکنان سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی وفنی ایران می‌باشندکه تعدادآنها ۲۱۳ نفر می باشد.
نمونه و روش نمونه گیری
با توجه به اینکه جامعه آماری تحقیق شامل کارکنان سازمان سرمایه گذاری وکمکهای اقتصادی وفنی ایران می‌باشند، جهت تعیین حداقل حجم نمونه لازم، از فرمول ککران برای جامعه محدود استفاده گردید:
که در آن:

n= حداقل حجم نمونه لازم
N= حجم جامعه آماری (که در این تحقیق ۲۱۳نفر می‏باشد)
p= نسبت توزیع صفت در جامعه
z/2= مقدار به دست آمده از جدول توزیع نرمال استاندارد (در این تحقیق و با در نظر گرفتن مقدار خطای ۰۵/۰، مقدار به دست آمده از جدول توزیع نرمال استاندارد ۹۶/۱ می‏باشد).
d= خطای پذیرفته شده توسط محقق یا بازه قابل تحمل از برآورد پارامتر مورد نظر (معمولاً در علوم اجتماعی برابر ۰۵/۰ در نظر گرفته می‏شود.) ( رفیع پور، ۱۳۷۸).
نکته‏ای که لازم است در خصوص این فرمول، گفته شود آن است که چنانچه مقدار p در دسترس نباشد، می‏توان مقدار ۵/۰ را برای آن در نظر گرفت (آذر و مومنی، ۱۳۸۷)، که در این حالت، این فرمول بزرگترین و محافظه ‏کارانه‏ترین عدد ممکن را به دست خواهد داد، که در این تحقیق نیز عدد ۵/۰ برای آن در نظر گرفته شد.
بنابراین حجم نمونه لازم ۱۳۷ نفر می‏باشد که مبنای تجزیه و تحلیل قرار خواهد گرفت.
در این پژوهش، به دلیل همگن بودن واحدهای موجود در جامعه آماری از روش تصادفی ساده استفاده شده است. در این روش اعضای جامعه آماری یک شانس معین و برابر برای انتخاب شدن به عنوان آزمودنی دارند.
تعریف متغیرهای پژوهش
تعریف نظری قابلیت‌های حمایت سازمانی ادراک شده:
رفتارهای حمایت کننده رهبران وهم چنین جوسازمانی، می تواند موجبات فراهم آوردن حمایت سازمانی ادراک شده شودکه منظور از حمایت سازمانی، احساس و باورهای تعمیم یافته افراد در این راستاست که سازمان نسبت به همکاری و مساعدت و حمایت اعضای خود ارزش قایل، و نگران و دلواپس خوشبختی و آینده آنهاست (ایسنبرگر و همکاران^[۳۲]، ۱۹۸۶).
کارکنان یک سازمان همیشه بر اساس میزان ارزشی که سازمان برای آنها و ایجاد رفاه، آسایش و امنیت آن ها قائل است، اعتقاد و علاقه ی خاصی به سازمان پیدا می کنند.این اعتقاد و باور تحت عنوان درک حمایت سازمانی معرفی شده است(اینقام^[۳۳]، ۲۰۰۸). به عبارت بهتر، درک حمایت سازمانی، اعتقاد و ادراکی است که یک فرد دارد، مبنی بر این که رفاه و آسایش او و میزان مشارکت او در موفقیت سازمان، برای سازمان حائز اهمیت می باشد(بل و منگوک^[۳۴]، ۲۰۰۲).
تعریف نظری عدالت توزیعی:
عدالت توزیعی به عادلانه بودن پیامدهای شغلی متفاوت از جمله درآمد، برنامه شغلی و مسئولیت‌های شغلی اشاره دارد (شکرکن، ۱۳۸۳). تأکید عدالت توزیعی روی پیامدها این نوع عدالت با واکنش های شناختی، عاطفی و رفتاری مرتبط دانسته شده است . بنابراین وقتی که یک پیامد به خصوص ناعادلانه درک می شود، باید روی هیجا ن های شخص (مانند تجربه ی خشم، شادی، غرور یا گناه)، شناخت ها (مانند تحریف درون داد ه ها و پیامدهای خود یا دیگران) و رفتارهایشان تأثیر بگذارد . هنگامی که کارکنان یک سازمان در مورد میزانی که پیامدها مناسب، درست و اخلاقی هستند، قضاوت می کنند در واقع میزان رعایت عدالت توزیعی در سازمان را مورد داوری قرار می دهند(فولگر و کروپانزانو^[۳۵]، ۲۰۰۹).
تعریف نظری انگیزش درونی:
انگیزه عاملی است درونی که رفتار فرد را در جهت معینی هدایت می کند و راهنمای اوست برای گزینش کوششی از میان کوشش های ارادی وی. انگیزش یکی از ابزارهای مهم در القای کارکنان برای تولید نتیجه مؤثر و کارآمد و خلق محیط کاری مثبت و اجرای موفقیت‌آمیز برنامه‌های پیش‌بینی شده است(امینی ،۱۳۸۹).
تعریف نظری فن آوری اطلاعات:
منظور از فن آوری اطلاعات، تکنولوژی‌های الکترونیکی که برای جمع‌ آوری، پردازش، ذخیره‌سازی و انتقال اطلاعات استفاده شده است (شریفی، ۱۳۸۳).
تعریف نظری بهره مندی از فن آوری اطلاعات:

نیروی انتظامی، فرمانداری، آموزش و پرورش، شرکتهای آب و برق، گاز، مخابرات و دهها سازمان و نهاد دیگر اغلب بدون هماهنگی با یکدیگر به دخالت امور شهری پرداخته و در مدیریت شهری امروز ایران اثر گذاشته اند.از آنجایی که شهر سیستمی به هم پیوسته و واحد است و عناصر آن به یکدیگر مربوط هستند برای اداره­ی این سیستم نمی­ توان به مدیریت­های چندگانه و متفرق متکی بود.

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۲-۵-۲-۱-۲ وظایف شهرداری ­ها
۱- نظافت، نگهداری و تسطیح معابر، جوی های عمومی، مجاری آب­ها، فاضلاب، تصفیه قنوات مربوط به شهر، تأمین آب و روشنایی.
۲- مراقبت در نصب برچسب قیمت روی اجناس.
۳- مراقبت در امور بهداشت ساکنین شهر و تشریک مساعی با مؤسسات وزارت بهداری برای جلوگیری از امراض مسری.
۴- برآورد و تتظیم بودجه، اصلاح بودجه، تفریق بودجه شهرداری، تنظیم پیشنهاد برنامه ساختمانی و اجرای آن پس از تصویب شورای شهر.
۵- انجام معاملات شهرداری اعم از خرید و فروش اموال منقول و غیر منقول، اجاره،استیجاری پس از تصویب شورای شهر.
۶- ایجاد غسالخانه،گورستان، هم­چنین تهیه آمار مربوط به امور موالید و متوفیات شهر.
۷- اتخاذ تدابیر مؤثر و لازم برای حفظ شهر از خطر سیل،آتش سوزی و بلایای طبیعی و غیر طبیعی.
۸- تهیه مقررات صنفی و مراقبت در امور بهداشتی اصناف و پیشه وران.
۹- جلوگیری از ایجاد و تأسیس کلیه اماکنی که برای ساکنین ایجاد مزاحمت می­ کنند.
۱۰- صدور پروانه برای کلیه­ ساختمان­هایی که در شهر ایجاد می­ شود و صدور پروانه برای اصناف و پیشه­وران.
۱۱- تشریک مساعی با فرهنگ در حفظ انبیه و آثار باستانی شهر و ساختمانهای عمومی مساجد و غیره.
۱۲- احداث بناها و ساختمان­های مورد نیاز محل از قبیل توالت عمومی، حمام، کشتارگاه ومیدان­ها و باغ کودکان و ورزشگاه.
۱۳- پیشنهاد اصلاح نقشه شهر در صورت لزوم و تعیین قیمت عادلانه اراضی و ابنیه متعلق به اشخاص که مورد احتیاج شهر باشد.
۲-۵-۳ سیستم های شهرداری در ایران و جهان
در سطح جهان سه نظام شهرداری شناخته شده است که عبارتند از :
۲-۵-۳-۱ سیستم شورای شهر – شهردار : این سیستم در اوایل قرن بیستم ابداع گردید. در این سیستم مردم شهر عده ای را به نمایندگی از خود تحت عنوان شورای شهر برمی­گزینند و سپس شورای منتخب مردم فرد واجد شرایط و متخصص را به عنوان شهردار انتخاب و انتصاب نموده و اداره­ی امور شهر را به وی واگذار می­نمایند و بر نحوه­ فعالیت­ها و عملکرد شهرداری نظارت می­ کند.
۲-۵-۳-۲ سیستم شهردار – شورای شهر : در این روش مردم شهر؛ شهردار و شورای شهر را در یک روند انتخاباتی به صورت جداگانه برمی­گزینند و در این سیستم شهردار منتخب مردم ریاست شورای شهر را به عهده می گیرد.
۲-۵-۳-۳ سیستم شورایی مطلق : در این سیستم هر یک از اعضای شورای شهر منتخب مردم مسئولیت بخشی از امور در شهرداری را عهده دار بوده و در عین حال با یکدیگر جلسه­ مشورتی داشته و در این جلسات درباره کلیه­ امور تصمیم گیری می­نمایند و تصمیم جمعی که حائز اکثریت آراء باشد از ضمانت اجرایی برخوردار است . در این سیستم یکی از اعضای شورا به عنوان رئیس ارشد برای اداره کردن جلسه­های شورا انتخاب می­ شود و در بعضی از موارد در نقش شهردار و رئیس انجمن شهر در هر دو سمت انجام وظیفه می­نمایند.(شیعه ،۱۳۸۷:۵۴۸).
۲-۵-۴ درآمد های شهرداری
درآمد و منابع مالی شهرداری به ۹ طبقه تقسیم شده است و هر طبقه، پنج منبع را شامل می­ شود؛ عناوین طبقه بندی درآمد شهرداری ­ها و شماره قراردادی آنها به شرح زیر است:
ماده ۱۰- سهمیه شهرداری از پرداخت وزارت کشور.
ماده ۲۰- عوارض توأم با مالیات وصولی در محل.
ماده ۳۰- عوارض بر ساختمان­ها و اراضی.
ماده ۴۰- عوارض بر ارتباطات و حمل و نقل.
ماده ۵۰- عوارض بر پروانه ها،کسب و فروش و تفریحات.
ماده ۶۰- درآمد حاصل از فروش و درآمدهای وصولی در مقابل خدمات.
ماده ۷۰- درآمد تأسیسات شهرداری و جرایم و تخلفات.
ماده ۸۰- درآمد حاصل از وجوه و اموال شهرداری.
ماده ۹۰- کمک بلاعوض، هدایا، وامها، استفاده از موجودی­های نقدی و موجودی­های دوره قبل.(سعیدنیا،۷۷-۷۸: ۱۳۸۳).
در سال ۱۳۸۱ تغییراتی در طبقه بندی منابع مالی و درآمد شهرداری ­ها به وجود آمد و این منابع به ۷ طبقه به شرح زیر طبقه بندی شده است.(استانداری استان لرستان).
ماده ۱۰۰۰- درآمدهای ناشی از عوارض عمومی(درآمد مستمر)
ماده ۲۰۰۰- درآمدهای ناشی از عوارض اختصاصی
ماده ۳۰۰۰- بهاءخدمات و درآمدهای مؤسسات انتفاعی شهرداری
ماده ۴۰۰۰- درآمد حاصل از وجوه و اموال شهرداری
ماده ۵۰۰۰- کمکهای اعطائی دولت و سازمانهای دولتی
ماده ۶۰۰۰- اعانات و هدایا دارائی ها
ماده ۷۰۰۰- سایر منابع تأمین اعتبار.
۲-۵-۵ نگرش مردم به وظایف مدیریت شهری در ایران
اکنون در میان وظایف شهرداری­ های کشور، وظایف عمرانی و خدماتی شهرداری مانند آسفالت کوچه­ و خیابان و نظافت شهر رونق بیشتری دارد و در سایر زمینه ها مانند امور آموزشی، فرهنگی و انتظامی شهرداری­ های کشور وظیفه ­ای بر عهده ندارند، مشاهدات و یافته­ ها نیز نشان می­ دهند که شهروندان وظایف عمرانی و خدماتی شهرداری را به عنوان وظایف اصلی آن می­شناسند. (همان،۱۳۸۳:۲۳).
۲-۵-۶ مدیریت اداری شهرداری
۲-۵-۶-۱ تعریف
مدیریت اداری، فعالیت یا وظیفه ­ای است که به مدیران یک سازمان کمک می­ کند تا از منابع سازمان، به ویژه منابع انسانی، به بهترین طریق استفاده شود.
۲-۵-۶-۲ اهداف
اگرچه اهداف متعددی را می توان برای مدیریت اداری برشمرد، اما همه آنها به سه دسته زیر، قابل طبقه بندی هستند:
۱- تأمین نیروی انسانی سازمان که در سرلوحه امور اداری شهرداری قرار دارد.
۲- اجرای تدابیر خدمتی نیروی انسانی، مانند انتقال و ترفیع، تنزیل رتبه، ارزشیابی کمیت و کیفیت کار کارکنان، آموزش آنان، تنظیم روابط کارمندان با سازمان شهرداری، امور رفاه و بهداشت و نگهداری سوابق استخدامی.
۳- کاهش نیروی انسانی؛گاهی بر اثر مقتضیات پیش آمده، شهرداری باید از تعداد نیروی انسانی خود بکاهد.
۴- گردش امور داخلی سازمان.
۲-۵-۶-۳ وظایف اصلی مدیریت اداری به شرح زیرمی باشد
۱- برنامه ریزی نیروی انسانی؛ یعنی برآورد تعداد و نوع مستخدمانی که یک سازمان در آینده نیاز دارد و نیز تهیه طرح­های لازم برای برخورد با این نیازها.
۲- انتخاب و استخدام نیروی انسانی جدید و به کارگماردن آن­ها در شغل مناسبی که استعداد و تخصص آن را دارند.
۳- طبقه بندی مشاغل و تعیین حقوق و دستمزد.
۴- آموزش کارکنان.
۵- ارزشیابی کمیت و کیفیت کار.

۱۳.۵

۳۲۶

مرد

هنجار تنظیم‌کننده کاربری پول

۲.۰

۱۳.۵

۲۷۴

زن

.۰۰۲

-۳.۰۸۷

۱۲.۰

۱.۴۰

۳۲۶

مرد

هنجار اجتماعی کل

۱۰.۵

۱.۴۳

۲۷۴

زن

خروجی آزمون دو گروه مستقل جهت مقایسه میانگینهای انواع هنجارهای اجتماعی مردان و زنان در جدول شماره ۵ -۲۴ آمده است. بررسی میانگین نمرات کسب‌شده زنان و مردان نشان میدهد که بین انواع هنجارهای اجتماعی (هنجار عمل متقابل، هنجار شغلی، هنجار یاری، هنجار توزیعی، هنجار کیفری، هنجار ضد رفتار، هنجار تنظیم‌کننده کاربری پول) تفاوت میانگین نمرات کسب‌شده زنان و مردان در پایبندی به هنجارهای اجتماعی معنادار نمیباشد؛ اما در بعد هنجارهای مصرفی، در این نوع هنجار، میانگین نمره کسب‌شده زنان (۲۳.۹) بیشتر از نمره کسب‌شده مردان (۲۱.۵) هست؛ بنابراین میتوان گفت که میانگین هنجار مصرفی زنان و مردان تفاوت معناداری دارد. لذا این فرضیه که بین زنان و مردان ازنظر انواع هنجار اجتماعی تفاوت وجود دارد، باید گفت که تنها در بعد هنجارهای مصرفی تفاوت معناداری وجود دارد یعنی فرضیه پژوهش تائید میشود و در مابقی ابعاد هنجار اجتماعی، تفاوت معناداری وجود ندارد یعنی فرضیه تحقیق رد میشود. همچنین با توجه به مقدار سطح معناداری ۰۰۲. به‌دست‌آمده جنسیت و هنجار اجتماعی کل، فرضیه زنان بیش از مردان به هنجارها پایبند هستند، تائید میشود.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۵-۲-۱-۱-۲-سنجش تفاوت میانگین میزان پایبندی به هنجار اجتماعی و ابعاد آن برحسب وضعیت تأهل
با توجه به این‌که در پژوهش حاضر وضعیت تأهل در بیش از دو گروه سنجیده شده^[۸۳]، به‌منظور مقایسه میانگین هنجار اجتماعی و ابعاد آن در بین این گروه‌ها، از آزمون دو گروه مستقل استفاده‌شده است که نتایج آن در جداول زیر گزارش‌شده است:
جدول ۵- ۲۵: آزمون تفاوت میانگین متغیر وابسته و ابعاد آن برحسب وضعیت تأهل

سطح معناداری

T مقدار

انحراف معیار

میانگین

فراوانی

وضعیت تأهل

متغیر

.۷۶۵

.۳۰۰

۱.۸

۱۵.۲

۲۶۶

مجرد

هنجار عمل متقابل

۱.۷

۱۵.۲

۳۲۳