کوتاه سخن این که، چنین به نظر می­رسد بین متغیرهای اجتماعی از جمله سلامت اجتماعی با سبک­های هویت، یک ارتباط ضمنی وجود دارد. در تحقیق حاضر سه مدل متفاوت آزمایشی جهت بررسی نقش گرایش به تفکر انتقادی در ارتباط بین سبک­ها هویت و سلامت اجتماعی پیشنهاد شده است.

۱-مدل اثر مستقیم: در این مدل فرض می‌شود که سبک‌های پردازش هویت و تفکر انتقادی به طور مستقیم و مستقل با متغیر سلامت اجتماعی ارتباط دارند.

۲- مدل اثر تعدیل­کننده^[۱۳]: در این مدل فرض می­ شود قدرت و جهت ارتباط سبک­های هویت و سلامت اجتماعی با سطوح مختلفی از تفکر انتقادی تغیر می‌کند.

۳- مدل اثر واسطه­ای^[۱۴]: فرض این مدل آن است که رابطه­ بین سبک‌های پردازش هویت و سلامت اجتماعی وقتی که اثر متغیر تفکر انتقادی کنترل شود به طور معنی­داری تقلیل پیدا می‌کند(برزونسکی، ۲۰۰۴).

مروری در متون­های پژوهشی حاکی از آن است مطالعاتی که به بررسی و مطالعه‌ سه متغیر مطرح در پژوهش پرداخته باشد محدود است ‌بنابرین‏ ارائه­ نتایج تحقیقاتی که در پی می‌آید ممکن است به طور مسقیم با موضوع تحقیق حاضر ارتباط نداشته باشد ولی در راستای سوابق محسوب می شود با توجه به ادبیات مورد بررسی ‌در مورد متغیرهای سبک‌های هویت، ‌اثر آن برسلامت اجتماعی وابهام در نقش گرایش به تفکر انتقادی به عنوان زیر مجموعه‌ای از حل مسئله، سوال این پژوهش آن است که، در ارتباط بین سبک های هویت و سلامت اجتماعی آیا تفکر انتقادی نقش دارد؟ در صورت وجود نقش برای تفکر انتقادی، آیا تفکر انتقادی در ارتباط بین سبک‌های هویت و سلامت اجتماعی دارای نقش واسطه‌ای یا تعدیل‌گر؟

۱-۳ اهداف و فرضیه ­های پژوهش

هدف کلی:

شناخت نقش واسطه ­ای تفکر انتقادی ،بین سبک‌های هویت و سلامت اجتماعی است.

هدف­های فرعی:

۱ – شناسایی نقش واسطه‌ای تفکر انتقادی در ارتباط بین سبک‌های هویت و سلامت اجتماعی.

۲- شناسایی نقش تعدیل­گر تفکر انتقادی در ارتباط سبک‌های هویت وسلامت اجتماعی.

۳- بررسی سلامت اجتماعی در ارتباط با انواع سبک‌های هویت.

فرضیه ­های پژوهش:

۱- سبک‌های هویت پیش ­بینی کننده مناسبی برای سلامت اجتماعی و تفکر انتقادی است.

۲– بین سبک‌های هویت و سلامت اجتماعی تفکر انتقادی نقش واسطه‌ای دارد.

۱-۴٫ اهمیت و ضرورت پژوهش

مشخص بودن هویت یکی از مهمترین عوامل در روشن بود هدفمندی زندگی انسان است. فردی که در پرسش و پاسخ‌های مربوط به فرایند هویت خویش درست عمل ‌کرده‌است، دارای یک هویت شکل یافته است و با استناد ‌به این هویت شکل گرفته است که مسیرهای مختلف زندگی خویش را تعیین می‌کند و در هنگام برخورد با مشکلات و فشارها، می‌تواند راه‌حلی مناسب یابد در یک جامعه هنگامی که افراد به هویت یافتگی موفق رسیده ­اند از یک سو یاری دهنده آن­ها در برخورد چالش‌ها و تصمیم‌گیرهای درست است از سوی دیگر سبب کاهش مشکلات روحی و روانی آن­ها نیز هست و در کل زمینه‌ساز و پیش­نیاز سلامت اجتماعی فرد را تضمین می‌کند.

کسب هویت و فرآیندی که طی آن اتفاق می‌افتد بدور از رشد شناختی رخ نمی‌دهد رشد شناختی و استفاده از عنصر گرایش به تفکر انتقادی یک عامل بسیار مهم در ارزیابی افکار و باورهای مختلفی، که توسط اطرافیان، رسانه­های ارتباطی و فناوری ­های ارتباط جمعی است. تفکر انتقادی قبل از آن که در عرصه­ تصمیم‌گیری برای عملکرد در زندگی فرد، کارآ باشد به انتخاب شیوه­ زندگی و گزینش باورها و نگرش­هایی که زیر بنای شکل‌گیری مسیر زندگی فرد است کمک می­ کند.اگر نوجوان وجوانان از تفکر انتقادی و مهارت‌های آن مانند حل مسئله، در فرایند کسب هویت کمک گیرند علاوه بر یافتن شخصیتی محکم و منسجم، سلامت اجتماعی فرد از پیامدهای آن می ­تواند باشد.

جامعه مورد تحقیق این پژوهش دانشجویان( دانشگاه خوارزمی – کرج) است از آن جا که این قشر بخش عمده‌ای از جمعیت جوان کشور را تشکیل می‌دهند ضرورت پرداختن به سلامت اجتماعی آن­ها امری ضروری است چرا که هر گونه نارسایی در این مورد سبب کاهش توانایی‌های آنان و در نتیجه کاهش پیشرفت در جامعه را سبب می‌شود و از نگاه دیگر می‌توان پیش ­بینی کرد سلامت روانی و اجتماعی آن ها در بلند مدت تاثیری منفی بر سلامت تمام احاد جامعه خواهد گذاشت.

به طور کلی اهمیت تحقیق حاضر در بررسی متغیرهای مؤثر(واسطه‌ای و یا تعدیل‌گر) بر سبک‌های هویت بر سلامت اجتماعی در دانشجویان دانشگاه خوارزمی است و نتایج آن می‌تواند ابتدا به شناخت علمی دقیقی از روابط این متغیرها کمک کند و ابعاد بیشتری از سازه­ های مورد بررسی را که تاکنون ناشناخته مانده است را آشکار سازد از طرفی مطرح کردن این متغیرها می‌تواند از چند واقعیت اساسی پرده بردارد:

• • ضعف دانش آموزان و معلمان در مهارت‌های گرایش به تفکر و لزوم تجهیز آن­ها ‌به این مهارت.

• • ضرورت آموزش مهارت تفکر انتقادی و جاگرفتن در سیستم تعلیم وتربیت است که متاسفانه توجه وتعهد با این هدف در کلاس‌های درس و برنامه‌ریزی آموزش و پرورش مدارس به فراموشی سپرده شده است و یا از فعالیت‌های مربوط به آن پشتیبانی لازم به عمل نمی­آید.

• • آن چه در کشور ما در سال‌های اخیر مورد غفلت قرار گرفته است توجه ناکافی به سلامت اجتماعی افراد است اگر چه سلامت فیزیکی تا حد زیادی برآیند سلامت اجتماعی در هر جامعه­ای است اما پژوهش‌های اندکی در کشور در زمینه وضعیت سلامت اجتماعی در ارتباط با متغیرهای تاثیر گذار بر آن انجام گرفته است.

• در پژوهش‌های انجام شده در ایران در ارتباط با پایگاه‌های هویت باید گفت بیشترپژوهش‌ها انجام شده ‌در سال‌­های اخیر به دلیل در دسترس نبودن ابزار مناسب، اغلب در زمینه هویت شغلی بوده است.

هم­چنین با بررسی‌های اولیه‌ای که پژوهشگر در خصوص متغیرها و نحوه­ ارتباط آن ها به دست آورده، پژوهش‌های اندکی نزدیک ‌به این نوع پژوهش صورت گرفته است.

۱-۶. تعریف‌های نظری متغیرها

تفکر انتقادی

‌بنابرین‏ ‌می‌توان گفت، تنظیم هیجان عاملی کلیدی و تعیین­کننده در بهزیستی روانی و کارکرد اثربخش است (گرنفسکی و کریج، ۲۰۰۶) که در سازگاری با رویدادهای تنیدگی­زای زندگی نقش اساسی ایفا می­ کند (گروس، ۱۹۹۹؛ تامپسون،۱۹۹۴؛ گرنفسکی و کریج، ۲۰۰۶) تا جایی که باید گفت بر کل کیفیت زندگی فرد اثر می­ گذارد.

۲-۲-۲-۱- راهبردهای تنظیم هیجان

گروس (۲۰۰۷) راهبردهای تنظیم هیجان را این گونه شرح می­دهد:

انتخاب موقعیت^[۴۰]: اولین رویکرد پیشگام در تنظیم هیجان، انتخاب موقعیت ‌می‌باشد. این نوع تنظیم هیجان شامل انجام فعالیت­هایی است که انتظار ما از موقعیت را افزایش یا کاهش می­دهد. انتخاب موقعیت به درک خصوصیات مشترک اجزاء موقعیت­های پویا و پاسخ­های هیجانی مورد انتظار برای این خصوصیات نیاز دارد و این مستلزم ارزش­گذاری رشدی برای به دست آوردن این فهم ‌می‌باشد. نگاه به گذشته، شکاف عمیق بین تجربه و به خاطر آوردن ایجاد می­ کند. و نگاه به آینده، باعث می­ شود پاسخ­های هیجانی اشتباه برآورد شوند. این تمایلات برای نگاه به گذشته و آینده باعث می­شوند بیان مناست این موقعیت­ها برای اهداف انتخاب موقعیت، مشکل شود.

اصلاح موقعیت^[۴۱]: موقعیت­های استنباط هیجانی به طور بالقوه و به صورت قطعی، پاسخ­های هیجانی را هدایت نمی­کند. تلاش برای اصلاح مستقیم موقعیت، در­ فرد ادامه می­یابد تا فشار هیجانی شکل نیرومندتری از تنظیم هیجان را تشکیل دهد. مثلا حضور و مداخله یک فرد خاص به عنوان حمایت­کننده در اصلاح موقعیت میزان بازشناسی افراد را افزایش خواهد داد.

گسترش توجه^[۴۲]: انتخاب موقعیت و اصلاح موقعیت به فرد امکان شکل­دهی موقعیت را می­ دهند. به هر حال، این شکل­دهی تنظیم ‌هیجانات را بدون تعییر واقعی محیط امکان­ پذیر می­ نماید. موقعیت­ها ابعاد زیادی دارند و گسترش توجه شامل این است که چگونه افراد توجهشان را به یک موقعیت معطوف ‌می‌کنند تا بر هیجاناتشان تسلط یابند. از راهبردهای گسترش توجه به عنوان یک روش درونی انتخاب موقعیت ‌می‌توان به حواس­پرتی^[۴۳](توجه را از روی یک بعد به ابعاد دیگر موقعیت منتقل می­ کند) و تمرکز^[۴۴](توجه را روی خصوصیات هیجانی موقعیت معطوف می­ کند) اشاره کرد.

تغییر شناخت^[۴۵]: برای تنظیم هیجان نیاز است که ادراکات با معنی دریافت شود تا افراد ظرفیتشان را برای مدیریت موقعیت، ارزیابی کنند. تغییر شناخت شامل ارزیابی موقعیت، تغییر هیجان، تغییر تفکر درمورد موقعیت و مدیریت ظرفیت بر اساس نیازها ‌می‌باشد.

تعدیل پاسخ^[۴۶]: در مقایسه با فرایندهای دیگر تنظیم هیجان، تعدیل پاسخ آخرین مرحله فرایند تنظیم هیجان ‌می‌باشد. تعدیل پاسخ، تأثیرگذاری بر پاسخ­دهی فیزیکی، تجربی یا رفتاری را در حد ممکن و به طور مستقیم شامل می­ شود. داروها، تمرین آرمیدگی، الکل و سیگار و حتی تغذیه نیز می ­توانند برای تعدیل تجربه هیجانی استفاده شوند.

۲-۲-۲-۲- ساختار عصب­روانشناسی تنظیم هیجان

بدن انسان نسبت به استرس­های هیجانی با مجموعه ­ای از عوامل پیچیده پاسخ می­دهد. حسگرهای انسان، تحریک استرسی وارد آمده را برای پردازش و شناخت به مغز ‌می‌آورد. اطلاعات حسگرها برای درک اولیه، به تالاموس^[۴۷] مغز وارد شده و اطلاعات خروجی از دو مسیر مستقیم و غیر مستقیم، از تالاموس به ترتیب وارد آمیگدال^[۴۸] و قشر حسی^[۴۹] مغز می­شوند. مسیر مستقیم مخصوص واکنش های سریع، اما با بار اطلاعاتی محدود است، ولی مسیر غیر مستقیم پس از تبدیل اطلاعات به اشکال قابل شناخت، با بار اطلاعاتی غنی­تر و جزئیات بیشتر، سیگنال­هایی به دیگر بخش­ها ارسال می­ کند.

در واکنش­های هیجانی، اطلاعات از دو مسیر هیپوکامپ^[۵۰] و قشر ارتباطی^[۵۱] مغز وارد هسته­های جانبی آمیگدال شده، سپس این بخش سیگنال­هایی به هسته­های قاعده­ای و کمکی و مرکزی ارسال می­ کند. خروجی هسته مرکزی آمیگدال، لوکوس سرولئوس و نواحی از مغز میانی^[۵۲] را فعال می­ کند. بخش های نام برده به و سیله اعصاب دستگاه خودکار، واکنش­های هیجانی مانند فرار و گریز، افزایش نرخ تنفس و ضربان قلب را کنترل می­ کند.

قشر پیش­پیشانی^[۵۳] مجموعه ­ای هدفمند از مکانیسم­های عصبی است که مجموعه ­ای از مدارهای پاسخ را برای عمل فراهم ‌می‌آورد. قشر پیش­پیشانی به جای این که پاسخ را به وجود آورد؛ شیوه پاسخ را برای زمان مناسب و تحلیل تحریک­های پیچیده نگه می­دارد. بدین ترتیب، با تعامل دو طرفه قشر پیش­پیشانی و تالاموس و دریافت اطلاعات از قشر حسی مغز، فرد برای مواجهه با تحریک­های بعدی آماده می­ شود. تعامل دو طرفه قشر پیش پیشانی و آمیگدال، پاسخ هیجان را کنترل می­ کند.

گروس (۲۰۰۷) تنظیم هیجان از دیدگاه عصب­روانشناسی از سه منظر مورد مطالعه قرار داده است.

الف) انگیزش برای کسب پاداش و دوری از درد^[۵۴] :

انگیزش برای کسب پاداش و دوری از درد مشابه دو راهبرد انتخاب موقعیت و اصلاح موقعیت ‌می‌باشد. اشخاصی که هیجان­هایشان را از طریق انتخاب یا خلق موقعیتی که افزاینده هیجان­­های مثبت و کاهنده هیجان­های منفی است تنظیم ‌می‌کنند در واقع از این نظام انگیزشی بهره می­ گیرند، وظایف این نظام در مغز به عهده­ قطعه گیجگاهی^[۵۵]، بادامه^[۵۶]، قطعه پیشانی^[۵۷] و سینگولیت قدامی^[۵۸] ‌می‌باشد.

ب) دستکاری اهمیت پاسخ^[۵۹]:

دستکاری اهمیت پاسخ و تظاهرات چهره­ای هیجان هر دو شبیه به راهبرد تعدیل پاسخ عمل ‌می‌کنند. دستکاری اهمیت پاسخ­های هیجانی دلالت بر تعدیل یک پاسخ هیجانی تولید شده دارد.

ج) تظاهرات چهره­ای هیجان^[۶۰]:

تظاهر چهره­ای دلالت بر نشان دادن هیجان بر روی چهره در غیاب تجربه پدیده هیجان­آور دارد. قطعه پیشانی و گیجگاهی مغز وظایف دستکاری اهمیت پاسخ­ها را بر عهده دارند و وظایف تظاهر چهره­ای هیجان بر عهده نظام حرکتی^[۶۱] و قطعه پیشانی ‌می‌باشد. جدول ۲-۱ عوارض ناشی از آسیب­دیدگی هرکدام از مناطق مغزی عهده­دار تنظیم هیجان را در هرکدام از سه حوزه ذکر شده نشان می­دهد.

جدول ۲-۱ مناطق آسیب­دیده مغز و نقص در تنظیم هیجان (گروس، ۲۰۰۷)

منطقه آسیب­ دیده

حوزه مورد مطالعه

نقص تنظیم هیجان

قطعه گیجگاهی، قشر پیشانی حدقه­ای، قشر پیش پیشانی پشتی حدقه­ای

انگیزش کسب پاداش و دوری از درد

فقدان آگاهی از پاداش­های اجتماعی

قشر پیشانی حدقه­ای

فیلتر معیوب اطلاعات هیجانی

قشر پیشانی حدقه­ای

ناتوانی در افزایش هیجان­های مثبت

یادگیری وارونه معیوب

قشر پیشانی حدقه­ای

قشر پیشانی حدقه­ای

پاسخ معیوب به وحشت­های پیش‌بینی­پذیر

قطعه گیجگاهی، بادامه، قشر پیشانی حدقه­ای

دستکاری اهمیت پاسخ

رفتارهای منحرف جنسی

از سوی دیگر سیستم انگلیسی به طور عمده از دیدگاه قاره‌‌ای نشئت می‌گیرد.^[۱۴۵] در واقع، نقطۀ آغازین آن کاملاً مخالف است و در اعمال قانون حاکم بر دعوا به عنوان مسئلۀ نظم عمومی خود را ملزم به دکترین تساوی بین حقوق محلی و خارج نمی‌داند.^[۱۴۶] در عوض این مسئله را بیان می‌سازد که دکترین بداهت قضایی تنها به حقوق انگلیس توسعه پیدا می‌کند.^[۱۴۷] در نتیجه، تنها روشی که در آن قواعد خارجی می‌توانند در دادرسی‌های حقوقی وارد شوند آن است که آن‌ ها را به عنوان یک واقعیت در نظر بگیریم. این به عهدۀ طرف‌های دعواست تا دادگاه که تصمیم بگیرد که «واقعیت» رژیم قابل اعمال خارجی وجود دارد یا نه؟^[۱۴۸] از آنجایی که طرفین دعوا در دادرسی‌های مدنی انگلیس نقش حیاتی را بازی می‌کنند، این کار آنقدرها هم عجیب نیست. ‌بنابرین‏ زمانی که طرفی در مقابل دادگاه انگلیسی طبق قواعدی غیر از قانون مقرر دادگاه می‌خواهد شکایت کند یا دفاع نماید، باید تقاضا کند که دادگاه قواعد خارجی را اعمال نماید.^[۱۴۹] چون در دادرسی‌های حقوقی انگلستان با قواعد خارجی به عنوان یک واقعیت (Fact) برخورد می‌شود قضات انگلیسی مجاز نیستند بنا به نظر خود آن را مورد مطالعه و تحقیق قرار دهند. ‌بنابرین‏ محتوای قانون خارجی باید توسط طرفی که بدان استناد می‌کند، ثابت شود.^[۱۵۰] این امر بارز است که آرای صادره همیشه باعث تفسیر مناسب یا اعمال قانون خارجی مطروحه نخواهد بود.^[۱۵۱] اگر طرفین نخواهند محتوای قانون مشروع خارجی را اثبات کنند، حقوق داخلی انگلیس در این ‌خصوص اعمال خواهد شد.^[۱۵۲]

انگلیسی‌ها به دنبال توجیه این روش از رفتار در قواعد پیرامون صلاحیتشان هستند. طبق این قواعد، دادگاه باید قانون خود را در صورت مخالفت قانون خارجی اعمال کند. تنها دادگاه انگلیسی تعیین خواهد نمود که زمانی که قضیۀ ارتباط کافی با انگلیس و رژیم حقوقی‌اش داشته، صلاحیت دارد و فقط دادگاه انگلیسی مناسب این کار است.^[۱۵۳] در رویه‌های جدید دیوان دادگستری اروپایی^[۱۵۴] بااین‌حال، این امکان برای دادگاه در عدم استماع ‌بر اساس اصل دادگاه بی‌صلاحیت، زمانی که دسترسی به دادگاه منتخب خواهان برای شاهد دشوار است یا سختی بر مقتضی را برای خواندگان به همراه داشته باشد، منع شده^[۱۵۵] که موجب عدم تعادل در این سیستم می‌شود.

پس سیستم انگلیسی که طرفین را به استناد به قابلیت اعمال رژیم حقوقی خارجی ملزم می‌کند منبع بی‌اطمینانی حقوقی است. ورود به قراردادی که رژیم حقوقی در خصوص اختلاف احتمالی برخاسته از آن اعمال می‌شود، قانون داخلی است؛ آن هم ‌به این دلیل که آن‌ ها خودشان از استناد به قانون خارجی امتناع کرده‌اند، غیرقابل پذیرش است. این امکان برایشان مطرح می‌شود که یا قانون خارجی اعمال خواهد شد البته اگر آن را در قرارداد انتخاب کنند یا حقوق انگلیس اگر برایشان بهتر باشد.^[۱۵۶] به عنوان نتیجه، بی‌اعتمادی تنها یک مسئلۀ کوچک است و با جنبه‌های مثبت اعمال تأثیر بر نتیجۀ دادرسی از اهمیت می‌افتد.

با این وجود، مفاهیم دکترین حقیقت «Fact» تا حدی مبهم است. اینکه قانون خارجی حقیقت (Fact) محسوب شود یا نه، اوضاع و احوالی که در آن باید اعمال شوند، توسط قواعد حقوق بین‌الملل خصوصی مقررات رم مشخص می‌شوند. اما هرچند زبان قواعد رم نشان می‌دهد که دادگاه ملزم به اعمال قواعدش است، این قواعد بسیار دقیق‌تر از آن‌هایی است که در مادۀ (۳) ۱ و ۱۸ قواعد رم آمده است که نشانگر یک استثنا برای قواعد آیین دادرسی موجود است؛ در حالی که قانون دادگاه تعیین می‌کند که آیا یک قاعدۀ خاص در این دسته قرار می‌گیرد یا نه.^[۱۵۷]

فصل چهارم:

قانون قابل اعمال در کنوانسیون رم و قواعد رم

در این فصل، در دو مبحث ابتدا به بررسی آزادی انتخاب قانون حاکم بر حمل‌ونقل مرکّب خواهیم پرداخت و در ادامه در مبحث دوم به بررسی قانون حاکم در صورت عدم انتخاب آن از سوی طرفین پرداخته می‌شود.

۴-۱-۱- آزادی انتخاب قانون حاکم بر حمل مرکّب تحت شمول کنوانسیون رم و قواعد رم

گفتار اول: آزادی انتخاب قانون حاکم تحت شمول کنوانسیون رم

مادۀ ۴ کنوانسیون رم مشخص می‌کند ‌در صورتیکه طرفین قرارداد هیچ قانونی را انتخاب ننمودند، چه نوع قانونی بر قرارداد حاکم است. مهم‌ترین مقرره برای قراردادهای حمل بند ۴ مادۀ ۴ است که بیان می‌دارد: «قرارداد حمل کالا نباید تحت شمول پارگراف ۲ قرار گیرد. در چنین قراردادی، اگر مرکز مهم فعالیت حمل‌کننده در زمان انعقاد قرارداد در همان کشور محل بارگیری کالا یا تخلیۀ بار یا کشور محل فعالیت فرستندۀ کالا باشد، این گونه به نظر می‌رسد که قرارداد بیشترین ارتباط را با آن کشور دارد.»

قراردادهای اجارۀ کشتی تک‌سفره یا سایر قراردادهایی که هدفشان حمل کالا است، قراردادهای حمل کالا محسوب شده و مشمول این پارگراف می‌باشند. این مقرره که دربارۀ قراردادهای حمل می‌باشد، بر اهمیت مرکز اصلی فعالیت حمل‌کننده تأکید می‌کند. از سوی دیگر عام‌ترین مقرره در بند ۲ مادۀ ۴ کنوانسیون رم، محل سکونت فردی که اجرای قرارداد (در زمان انعقاد قرارداد) بر او تأثیرگذار است را ضمیمۀ آن می‌کند، اما این مقررۀ غیرویژه مانع از اعمال مقررات مرتبط با قراردادهای حمل می‌شود، دلیل این است که حمل‌کننده ها همیشه خودشان کل حمل را انجام نمی‌دهند. اگر قاعدۀ مندرج در بند ۲ مادۀ ۴ در قراردادهای حمل اعمال می‌شد، این احتمال بود که قانون کشوری که محل اقامت حمل‌کنندۀ اصلی در آنجا است، اعمال می‌شد. اما این الزاماًً همان کشور محل مهم فعالیت حمل‌کنندۀ اصلی که با ارسال‌کنندۀ قرارداد بسته است نیست که باعث می‌شود قانون قابل اعمال در قرارداد از ابتدا برای ارسال‌کننده کمتر قابل پیش‌بینی باشد.

۴-۱-۱-۱- تعیین حمل‌کننده و ارسال‌کننده

۱-۸-۳-دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش

همان گونه که در سوال اصلی تحقیق گفته شد هدف اصلی از این تحقیق تعیین تاثیر اعلان سود بر کاهش عدم تقارن اطلاعاتی بین سرمایه گذاران می‌باشد.

برای محاسبه عدم تقارن اطلاعاتی در بورس اوراق بهادار تهران از مدل زیر استفاده شده است . این مدل توسط چیانگ و وینکاتش در سال ١٩٨۶ برای تعیین دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام مورد استفاده قرار گرفت. پس از وی نیز افراد دیگری در تحقیقات خود از این مدل بهره گرفتند. مدل یادشده به شرح زیر است:

AP-BP

SPREADit = 100

(AP+BP)/2

که در آن:

=Tدوره زمانی مورد بررسی

=iنمونه مورد بررسی

=SPREADدامنه تفاوت قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام

=(ASK PRICE)APمیانگین قیمت پیشنهادی فروش سهام شرکتiدر دوره t

=(BID PRICE)BPمیانگین قیمت پیشنهادی خرید سهام شرکتiدر دوره t

برای تشریح بهتر مدل مذکور مثالی واقعی از نمونه های مورد بررسی مورد مطالعه قرار می‌گیرد. شرکت ایران ترانسفو در تاریخ ۲۰/۰۳/۱۳۸۳ اقدام به اعلان سود برآوردی هر سهم برای سال مالی منتهی به ۳۰ /۱۲/۸۳ نموده است .به منظور تعیین میزان عدم تقارن اطلاعاتی ،بهترین قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام این شرکت در دوره ۲۱ روز قبل از اعلان سود برای انجام این محاسبات استخراج می شود .سپس ،میانگین این قیمت ها را برای دوره ۲۱ روز قبل از اعلان سود به دست می آوریم .میانگین بهترین قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام شرکت ایران ترانسفو برای ۲۱ روز قبل از اعلان سود به شرح ذیل می‌باشد:

۱۰۵۷ = میانگین بهترین قیمت پیشنهادی فروش سهم

۱۰۲۴۱=میانگین بهترین قیمت پیشنهادی خرید سهم

درصد دامنه تفاوت قیمت پیشنهادی خرید و فروش هر سهم

همان گونه که مشاهده می شود سطح عدم تقارن اطلاعاتی (که از طریق دامنه تفاوت قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام به امری کمی تبدیل شده است )برای شرکت ایران ترانسفو نسبت به دوره قبل از اعلان سود ۳٫۱۸ درصد می‌باشد .چون با صفر فاصله زیادی دارد در نتیجه می توان بیان نمود که ‌در مورد این شرکت عدم تقارن اطلاعاتی وجود داشته است.

۲-۸-۳- حجم مبادلات

فرضیه دوم “حجم مبادلات قبل از اعلان سود، بیشتر از حجم مبادلات پس از اعلان سود است .” اشاره ‌به این مطلب دارد که در صورت وجود محتوای اطلاعاتی در سود برآوردی هرسهم باید تغییراتی در حجم مبادلات سهام در هنگام اعلان سود مشاهده شود . برای آزمون این فرضیه و بررسی تغییرات در حجم مبادلات از فرمول زیر که توسط فاستر و بیور مطرح شده، استفاده شده است:

۱ تعداد سهام شرکت iکه در هفته t معامله شده

Vit=

تعداد روزهای معاملاتی در هفته t تعداد سهام منتشرشده شرکت iدر هفته t

لازم به یادآوری است، به دلیل این که در این تحقیق از اطلاعات روزانه استفاده شده است در فرمول یادشده تغییراتی صورت گرفته است . بدین معنی که در محاسبات مربوطه به جای اطلاعات هفتگی، اطلاعا ت روزانه جایگزین شده است که در نهایت مدل تغییر یافته به شرح زیر است:

تعداد سهام شرکت iکه در هفته t معامله شده

Vit=

تعداد سهام منتشرشده شرکت iدرروز t

که در این فرمول:

=iنمونه های مورد بررسی

=tدوره زمانی مورد بررسی

= Vit متوسط گردش سهام نمونهiدر دوره t

برای محاسبه Vitنمونه های انتخابی، نیاز به تعداد سهام معامله شده و روزهای انجام مبادله در طول دوره ٢١ روزه قبل و بعد از اعلان سود و هم چنین تعداد سهام منتشر هر شرکت در طی آن روزها است که این اطلاعات نیز از آرشیو آماری بورس استخراج شد . درباره تعداد سهام منتشر شده این توضیح لازم است که چون در ایران بازخرید سهام طبق قانون تجارت ممنوع است، ‌بنابرین‏ زمان ممکن برای تغییر در سرمایه شرکت و تعداد سهام منتشره شرکت ها، تاریخ مجامع فوق العاده آن ها برای افزایش سرمایه است و از آنجایی که در این تحقیق شرکت ه ایی که در دوره مورد بررسی دارای افزایش سرمایه بوده اند از نمونه های انتخابی حذف شده اند در نتیجه میزان سرمایه ثبت شده شرکت ها در طی سال مورد رسیدگی به عنوان تعداد سهام منتشره آن ها در مخرج فرمول مورد استفاده قرار گرفته است .

برای تشریح مدل مذکور مثالی را ذکر می‌کنیم:

شرکت چادرملو که یکی از نمونه ها است ،سود برآوردی سالیانه هر سهم خود را برای سال منتهی به۲۹/۱۲/۱۳۸۴را در تاریخ ۲۵/۰۲/۱۳۸۴ اعلان نمود.برای اینکه بتوانیم متوسط گردش سهام این شرکت را محاسبه کنیم لازم است تا تعداد سهام مبادله شده این شرکت را برای ۲۱ روز قبل و بعد از اعلان و همچنین تعداد سهام مبادله شده این شرکت را برای دوره ۲۱ روز قبل و بعد از اعلان سود و همچنین تعداد سهام ثبت شده این شرکت را در سال ۸۴ به دست آوریم .برای سادگی محاسبات ،در این قسمت فقط دوره قبل از اعلان را استخراج می‌کنیم . سپس میانگین آن را به عنوان تعداد سهام مبادله شده شرکت چادرملو در دوره ۲۱ روز قبل از اعلان سود مورد استفاده قرار می‌دهیم.

= ۰٫۰۰۰۲۹

متوسط گردش سهام چادر ملو برای دوره قبل از اعلان سود برآوردی هر سهم

۳-۸-۳ بازده غیر عادی انباشته

فرضیه سوم “اعلان سود منجر به تعدیل قیمت سهام می شود.” به تغییرات قیمت سهام در اثر اعلان سود برآوردی هر سهم، اشاره دارد . برای این که بتوانیم تاثیر اعلان را بر روی قیمت سهام شرکت ها مورد ارزیابی قرار دهیم لازم است تا بازده غیرعادی انباشته برای نمونه های مورد بررسی محاسبه شود . ‌به این منظور زمان اعلان سود برآوردی هرسهم به عنوان روز اعلان درنظر گرفته شده است . سپس، قیمت سهام و شاخص بازار در ٢١ روز قبل و بعد از اعلان سود برآوردی هرسهم برای انجام محاسبات فراهم شد.

پس از اخذ قیمت و شاخص ها به صورت روزانه، برای محاسبه نرخ بازده غیرعادی انباشته سهام شرکت ها در دوره زمانی تحقیق از مدل ساده بازار استفاده نتیجه فرایند (Rm) شده است . زیرا، در این مدل فرض بر این است که بازده بازار انتظار بازده سهام شرکت ها در هر دوره زمانی است . ‌بنابرین‏ تفاضل بازده واقعی نمونه I در دوره زمانی t با بازده بازار در همان دوره نشان گر بازده غیرعادی است. محاسبه بازده غیرعادی انباشته برای هر نمونه بر اساس رابطه زیر محاسبه شده است:

CAR=بازده غیر عادی انباشته

AR=بازده غیر عادی

N=تعداد نمونه ها

نیز به شرح زیر محاسبه می شود:

Rit=بازده واقعی نمونه iدر دوره t

P1= قیمت سهام در پایان دورهt

P0= قیمت سهام در ابتدای دوره t

روش محاسبه mt R نیز به شرح زیر است:

Rmt = بازده بازار در دوره t

TEDPIXt= بازده قیمت و سود نقدی سهام در دوره t

TEDPIXt-1= بازده قیمت و سود نقدی سهام در دوره t-1

فعال شدن فرض‌ها

ادراک خطر اجتماعی

علائم جسمانی و شناختی

رفتارهای ایمنی بخش

شکل ۲-۱- مدل کلارک و ولز (۱۹۹۵)

۲-۱-۱-۲-۴-۳- مدل رپی و هیمبرگ (۱۹۹۵)

این مدل با تأکید بر فرآیندهای شناختی سوگیرانه و نقش ادراک خویشتن در تداوم اضطراب اجتماعی مطرح شده است. نخستین مفروضه مدل رپی و هیمبرگ (۱۹۹۵) این است که پیش‌بینی موقعیت اجتماعی یا قرار گرفتن در آن، باورهایی را در ذهن افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی فعال می‌کند. افراد با اضطراب اجتماعی باور دارند که در موقعیت‌های اجتماعی به طور غیر موجه عمل خواهند کرد و پیامدهای اجتماعی نامطلوبی را موجب خواهند شد. از طرفی معتقدند که اطرافیان که ذاتاً انتقادکننده هستند، آن‌ ها را منفی ارزیابی خواهند نمود. این افراد با قرار گرفتن در موقعیت اجتماعی، آن چه را که انتظار رخ دادن آن را دارند، در ذهن خود مرور می‌کنند، حوادث منفی گذشته را به خاطر می‌آورند و خود را در موقعیت‌های قبلی تصور می‌کنند و انتظار عملکرد ضعیف دارند. در این شرایط تلاش می‌کنند تا این خطرات را با متمرکز کردن توجه به سمت خودشان و اطلاعات تهدیدآمیز دریافت شده از محیط مدیریت کنند. بدین ترتیب که استانداردهای موردنظر دیگران برای عملکرد مطلوب را با بازنمایی ذهنی از رفتار خود مقایسه می‌کنند. زمانی‌که فکر کنند به آن حد مطلوب نرسیده‌اند، احتمال ارزیابی منفی افزایش می‌یابد و مضطرب می‌شوند. نشانگان شناختی و رفتاری راه اندازی می‌شود و برانگیختگی جسمانی نظیر سرخ شدن، تنش عضلانی و لرزش بروز می‌یابد؛ این علائم بیش برآورد شده و در راستای واکنش منفی دیگران تعبیر می‌شود. تمرکز بر روی علائم جسمانی و اعتقاد به پیامدهای منفی به خودی خود منجر به افت عملکرد اجتماعی می‌شود. این افراد بعد از واقعه نیز تفسیرهای منفی از موقعیت می‌کنند، تفسیرهایی که تصویر خود منفی و انتظارات ضعیف از عملکرد را در آینده تقویت می‌کند. تمامی این عوامل روی هم رفته منجر به تشدید اضطراب اجتماعی می‌گردد و متعاقباً باعث افت کارکرد فرد در موقعیت‌های اجتماعی و عملکردی می‌شود.

ادراک شنونده

بازبینی خود در ذهن شنونده

توزیع اختصاصی منابع توجه

مقایسه بازبینی خود در ذهن شنونده با ارزیابی‌های استاندارد مورد انتظار شنونده

مهارت‌های اجتماعی ضعیف

شاخص‌های بیرونی ارزیابی منفی

قضاوت ‌در مورد احتمال و پیامد ارزیابی منفی توسط شنونده

علائم جسمانی اضطراب

علائم رفتاری اضطراب

علائم شناختی اضطراب

شکل ۲-۲- مدل رپی و هیمبرگ (۱۹۹۵)

۲-۱-۱-۲-۵- مدل هافمن و بارلو (۲۰۰۲)

‌بر مبنای‌ مدل هافمن و بارلو (۲۰۰۲)، انسان‌ها به لحاظ تکاملی به خشم و انتقاد و سایر شاخص‌های طرد اجتماعی حساس هستند. از این رو اگرچه ترس تجربه‌ای معمول شناخته می‌شود، ولی تعداد اندکی مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی می‌شوند. شکل‌گیری اختلال اضطراب اجتماعی مستلزم آمادگی بیولوژیکی و روان‌شناختی برای ادراک اضطراب است. ‌بر اساس این مدل، استعداد ژنتیکی برای اضطراب اجتماعی اختصاصی نیست بلکه اغلب مرتبط با متغیرهای سرشتی خاص مثل خجالت است که ارتباط زیادی با اضطراب اجتماعی دارند. از دیگر عوامل پیشایند برای ابتلا به اضطراب اجتماعی می‌توان از بازداری رفتاری نام برد که پیش از این به آن اشاره شد. مدل هافمن و بارلو فرض می‌کند که حوادث به نسبت جزئی زندگی مثل تعاملات اجتماعی یا عملکردی منجر به اضطراب می‌شوند، به ویژه اگر هشداری^[۱۵۰]با این وقایع پیوند یابد. سپس این عوامل زمینه را برای اینکه هشدارهای درست یا اشتباه شکل بگیرند، آماده می‌کنند. فرض بر این است که هشدارهای صحیح اغلب به سمت زیر طبقه خاص یا موقعیتی اختلال اضطراب اجتماعی پیش می‌رود. هافمن و بارلو (۲۰۰۲) معتقدند که افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی غیر فراگیر مثل افراد مبتلا به فوبی خاص واکنش‌های ترس بیشتری را تجربه می‌کنند، در حالی که افراد زیر طبقه فراگیر پاسخ‌های اضطرابی بیشتری را بروز می‌دهند و ممکن است که همراه با احساس‌های خجالت و شرم باشد. از این رو طبق مدل هافمن و بارلو زیر طبقه فراگیر بدون هشدار رخ می‌دهد یا از طریق هشدارهای اشتباهی مرتبط با ارزیابی اجتماعی برانگیخته می‌شود. علاوه بر موارد ذکر شده، مهارت‌های اجتماعی ضعیف و فرآیندهای شناختی مانند توجه متمرکز به خود نیز در تداوم اختلال حائز اهمیت شمرده می‌شود.

آسیب‌پذیری عمومی بیولوزیکی (شامل مؤلفه‌ ارثی بازداری رفتاری )

آسیب‌پذیری عمومی روانشناختی

تجربه های مستقیم

استرسورها

مرتبط با موقعیت‌های ارزیابی اجتماعی

هشدار

غیرواقعی

هشدار

واقعی

هشدار

اکتسابی

ادراک مهارت‌های اجتماعی ضعیف

درک اضطرابی شامل توجه متمرکز به خود

آسیب‌پذیری روانشناختی خاص (ارزیابی اجتماعی آسیب‌زاست)

فوبی اجتماعی

شکل ۲-۳- مدل هافمن و بارلو (۲۰۰۴)

۲-۱-۱-۲-۶- مدل رپی و اسپنس (۲۰۰۴)

این مدل، مدلی جامع بر اساس رویکرد ابعادی به اختلال اضطراب اجتماعی محسوب می‌شود. رپی و اسپنس (۲۰۰۴) فرض می‌کنند که ترکیبی از عوامل ژنتیکی اختصاصی و مشترک به صورت هیجان‌مداری عمومی (عاطفه منفی یا نوروتیسم) ابراز می‌شوند. از موضع رپی و اسپنس (۲۰۰۴) عوامل ژنتیکی در سبب‌شناسی این اختلال مهم هستند. اگرچه عوامل ژنتیکی به صورت کلی در دیگر اختلالات هیجانی نیز نقش دارند، ولی این احتمال وجود دارد که سهمی از واریانس به مسائل اجتماعی و محیطی مربوط باشد.

علاوه بر این، عاطفه منفی پایین (برونگرایی و جامعه‌پذیری پایین) به عنوان ویژگی اختلال اضطراب اجتماعی می‌باشد و آن را از سایر اختلالات اضطرابی جدا می‌کند. رپی و اسپنس (۲۰۰۴) معتقدند که برای اغلب افراد دو یا بیشتر عوامل ژنتیکی به صورت مشترک در سوق دادن فرد به سمت اضطراب اجتماعی نقش دارند. این عوامل به صورت تنظیم‌گر^[۱۵۱] عمل می‌کنند؛ تنظیم‌کننده به درجه‌ای از اضطراب اجتماعی در فرد اشاره دارد که تا حدودی ثابت و پایدار است. عوامل بسیاری به ویژه عوامل محیطی باعث نوسان فرد در طول پیوستار می‌شود؛ اما هر حرکت در این پیوستار به آسانی رخ نمی‌دهد. این اندازه از ثبات ‌به این معنا نیست که تنظیم‌گر ثابت و غیرقابل تغییر است. قدرت عوامل محیطی که گاهی خود را در تغییرات پایدار در نوع بروز اختلال اضطراب اجتماعی (در باورها، سوگیری‌ها، سبک‌های رفتاری و حتی نوروبیولوژی)، بسته به زمان وقوع (دوره های خاص آسیب‌پذیری)، میزان اثر (شدت آن عامل و معنای آن برای فرد) و مزمن بودن آن (طول دوره) نشان می‌دهد. رپی و اسپنس (۲۰۰۴) معتقدند که هر گونه تغییرات در نحوه بروز اختلال اضطراب اجتماعی که به علت عوامل محیطی رخ می‌دهد، کم و موقتی است؛ به عبارت دیگر، وقتی عوامل محیطی متوقف می‌شود، تمایل به برگشت به سمت تنظیم‌کننده رخ می‌دهد.