۱-۸-۳-دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش

همان گونه که در سوال اصلی تحقیق گفته شد هدف اصلی از این تحقیق تعیین تاثیر اعلان سود بر کاهش عدم تقارن اطلاعاتی بین سرمایه گذاران می‌باشد.

برای محاسبه عدم تقارن اطلاعاتی در بورس اوراق بهادار تهران از مدل زیر استفاده شده است . این مدل توسط چیانگ و وینکاتش در سال ١٩٨۶ برای تعیین دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام مورد استفاده قرار گرفت. پس از وی نیز افراد دیگری در تحقیقات خود از این مدل بهره گرفتند. مدل یادشده به شرح زیر است:

AP-BP

SPREADit = 100

(AP+BP)/2

که در آن:

=Tدوره زمانی مورد بررسی

=iنمونه مورد بررسی

=SPREADدامنه تفاوت قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام

=(ASK PRICE)APمیانگین قیمت پیشنهادی فروش سهام شرکتiدر دوره t

=(BID PRICE)BPمیانگین قیمت پیشنهادی خرید سهام شرکتiدر دوره t

برای تشریح بهتر مدل مذکور مثالی واقعی از نمونه های مورد بررسی مورد مطالعه قرار می‌گیرد. شرکت ایران ترانسفو در تاریخ ۲۰/۰۳/۱۳۸۳ اقدام به اعلان سود برآوردی هر سهم برای سال مالی منتهی به ۳۰ /۱۲/۸۳ نموده است .به منظور تعیین میزان عدم تقارن اطلاعاتی ،بهترین قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام این شرکت در دوره ۲۱ روز قبل از اعلان سود برای انجام این محاسبات استخراج می شود .سپس ،میانگین این قیمت ها را برای دوره ۲۱ روز قبل از اعلان سود به دست می آوریم .میانگین بهترین قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام شرکت ایران ترانسفو برای ۲۱ روز قبل از اعلان سود به شرح ذیل می‌باشد:

۱۰۵۷ = میانگین بهترین قیمت پیشنهادی فروش سهم

۱۰۲۴۱=میانگین بهترین قیمت پیشنهادی خرید سهم

درصد دامنه تفاوت قیمت پیشنهادی خرید و فروش هر سهم

همان گونه که مشاهده می شود سطح عدم تقارن اطلاعاتی (که از طریق دامنه تفاوت قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام به امری کمی تبدیل شده است )برای شرکت ایران ترانسفو نسبت به دوره قبل از اعلان سود ۳٫۱۸ درصد می‌باشد .چون با صفر فاصله زیادی دارد در نتیجه می توان بیان نمود که ‌در مورد این شرکت عدم تقارن اطلاعاتی وجود داشته است.

۲-۸-۳- حجم مبادلات

فرضیه دوم “حجم مبادلات قبل از اعلان سود، بیشتر از حجم مبادلات پس از اعلان سود است .” اشاره ‌به این مطلب دارد که در صورت وجود محتوای اطلاعاتی در سود برآوردی هرسهم باید تغییراتی در حجم مبادلات سهام در هنگام اعلان سود مشاهده شود . برای آزمون این فرضیه و بررسی تغییرات در حجم مبادلات از فرمول زیر که توسط فاستر و بیور مطرح شده، استفاده شده است:

۱ تعداد سهام شرکت iکه در هفته t معامله شده

Vit=

تعداد روزهای معاملاتی در هفته t تعداد سهام منتشرشده شرکت iدر هفته t

لازم به یادآوری است، به دلیل این که در این تحقیق از اطلاعات روزانه استفاده شده است در فرمول یادشده تغییراتی صورت گرفته است . بدین معنی که در محاسبات مربوطه به جای اطلاعات هفتگی، اطلاعا ت روزانه جایگزین شده است که در نهایت مدل تغییر یافته به شرح زیر است:

تعداد سهام شرکت iکه در هفته t معامله شده

Vit=

تعداد سهام منتشرشده شرکت iدرروز t

که در این فرمول:

=iنمونه های مورد بررسی

=tدوره زمانی مورد بررسی

= Vit متوسط گردش سهام نمونهiدر دوره t

برای محاسبه Vitنمونه های انتخابی، نیاز به تعداد سهام معامله شده و روزهای انجام مبادله در طول دوره ٢١ روزه قبل و بعد از اعلان سود و هم چنین تعداد سهام منتشر هر شرکت در طی آن روزها است که این اطلاعات نیز از آرشیو آماری بورس استخراج شد . درباره تعداد سهام منتشر شده این توضیح لازم است که چون در ایران بازخرید سهام طبق قانون تجارت ممنوع است، ‌بنابرین‏ زمان ممکن برای تغییر در سرمایه شرکت و تعداد سهام منتشره شرکت ها، تاریخ مجامع فوق العاده آن ها برای افزایش سرمایه است و از آنجایی که در این تحقیق شرکت ه ایی که در دوره مورد بررسی دارای افزایش سرمایه بوده اند از نمونه های انتخابی حذف شده اند در نتیجه میزان سرمایه ثبت شده شرکت ها در طی سال مورد رسیدگی به عنوان تعداد سهام منتشره آن ها در مخرج فرمول مورد استفاده قرار گرفته است .

برای تشریح مدل مذکور مثالی را ذکر می‌کنیم:

شرکت چادرملو که یکی از نمونه ها است ،سود برآوردی سالیانه هر سهم خود را برای سال منتهی به۲۹/۱۲/۱۳۸۴را در تاریخ ۲۵/۰۲/۱۳۸۴ اعلان نمود.برای اینکه بتوانیم متوسط گردش سهام این شرکت را محاسبه کنیم لازم است تا تعداد سهام مبادله شده این شرکت را برای ۲۱ روز قبل و بعد از اعلان و همچنین تعداد سهام مبادله شده این شرکت را برای دوره ۲۱ روز قبل و بعد از اعلان سود و همچنین تعداد سهام ثبت شده این شرکت را در سال ۸۴ به دست آوریم .برای سادگی محاسبات ،در این قسمت فقط دوره قبل از اعلان را استخراج می‌کنیم . سپس میانگین آن را به عنوان تعداد سهام مبادله شده شرکت چادرملو در دوره ۲۱ روز قبل از اعلان سود مورد استفاده قرار می‌دهیم.

= ۰٫۰۰۰۲۹

متوسط گردش سهام چادر ملو برای دوره قبل از اعلان سود برآوردی هر سهم

۳-۸-۳ بازده غیر عادی انباشته

فرضیه سوم “اعلان سود منجر به تعدیل قیمت سهام می شود.” به تغییرات قیمت سهام در اثر اعلان سود برآوردی هر سهم، اشاره دارد . برای این که بتوانیم تاثیر اعلان را بر روی قیمت سهام شرکت ها مورد ارزیابی قرار دهیم لازم است تا بازده غیرعادی انباشته برای نمونه های مورد بررسی محاسبه شود . ‌به این منظور زمان اعلان سود برآوردی هرسهم به عنوان روز اعلان درنظر گرفته شده است . سپس، قیمت سهام و شاخص بازار در ٢١ روز قبل و بعد از اعلان سود برآوردی هرسهم برای انجام محاسبات فراهم شد.

پس از اخذ قیمت و شاخص ها به صورت روزانه، برای محاسبه نرخ بازده غیرعادی انباشته سهام شرکت ها در دوره زمانی تحقیق از مدل ساده بازار استفاده نتیجه فرایند (Rm) شده است . زیرا، در این مدل فرض بر این است که بازده بازار انتظار بازده سهام شرکت ها در هر دوره زمانی است . ‌بنابرین‏ تفاضل بازده واقعی نمونه I در دوره زمانی t با بازده بازار در همان دوره نشان گر بازده غیرعادی است. محاسبه بازده غیرعادی انباشته برای هر نمونه بر اساس رابطه زیر محاسبه شده است:

CAR=بازده غیر عادی انباشته

AR=بازده غیر عادی

N=تعداد نمونه ها

نیز به شرح زیر محاسبه می شود:

Rit=بازده واقعی نمونه iدر دوره t

P1= قیمت سهام در پایان دورهt

P0= قیمت سهام در ابتدای دوره t

روش محاسبه mt R نیز به شرح زیر است:

Rmt = بازده بازار در دوره t

TEDPIXt= بازده قیمت و سود نقدی سهام در دوره t

TEDPIXt-1= بازده قیمت و سود نقدی سهام در دوره t-1