رفتار
اجرای دوره
اصول و مبانی یادگیری
معیارهای ارزشیابی
ارزشیابی
نمودار (۲-۵) قدمهای اولیه در تهیه و تنظیم دوره های آموزشی و توسعه منابع انسانی(ابطحی،۱۳۸۳، ۲۰۳)
تعیین نیازهای آموزشی می تواند در شناخت بسیاری از مشکلات سازمانی موثر باشد. برای اثربخشی بیشتر آموزش باید نیازهای فرد فرد منابع انسانی را برای آموزش تعیین نمود. این عمل ممکن است به وسیله سرپرستان مستقیم، کارشناسان امور پرسنلی و حتی خود کارکنان مشخص گردد. با توجه به این که ممکن است سرپرستان مرئوسین مزاحم خود را بیشتر برای شرکت در دوره های آموزشی معرفی کنند به همین علت، امور اداری سازمان باید نظر سرپرستان را بررسی و در صورت لزوم تایید نمایند.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

روش های گوناگونی برای تعیین نیازهای آموزشی کارکنان وجود دارد که بهترین آنها استفاده از فرمهای شرح شغلی و نتایج ارزشیابی هایی است که به طور سالانه از کارکنان به عمل می آید.
اهداف آموزش و توسعه منابع انسانی
نیازهای آموزشی تعیین شده، منتج به اهداف آموزش و توسعه منابع انسانی می گردد. این اهداف باید به صورتی تدوین شوند که بتوان از آنها به عنوان معیارهای ارزشیابی پایان دوره استفاده نمود. به عبارت دیگر، می توان چنین گفت که اهداف آموزش و توسعه منابع انسانی عبارت است از رفتارهای مورد نظر سازمان در آموزش و توسعه منابع انسانی و شرایطی که رفتارهای مورد نظر باید در آن تجلی یابد در تعیین اهداف آموزش و توسعه منابع انسانی باید به سوالات زیر دقیقا پاسخ بدهیم:
چه رفتارهایی را در نظر داریم در منابع انسانی ایجاد نماییم؟
رفتارهای مذکور در چه شرایطی باید بروز نماید.
معیار و ملاک ما در سنجش میزان یادگیری رفتارهای مذکور چیست؟
محتوای دوره ها
محتوای دوره های آموزشی براساس اهداف دوره ها که از تعیین نیازهای آموزشی منتج گردیده است؛ تهیه و تنظیم می گردد. محتوای دوره ها ممکن است به منظور ایجاد دانش، مهارت و یا رفتار خاصی در شرکت کنندگان تدوین گردد. لازم به تذکر است که شرکت کنندگان در دوره های آموزشی باید قادر باشند محتوای دوره ها را با نیازهای شغلی خود تطبیق دهند. در غیر این صورت انگیزه چندانی برای یادگیری در آنان ایجاد نخواهد شد.
اصول و مبانی یادگیری (منحنی یادگیری)
همان گونه که قبلا ذکر شد، اصول و مبانی یادگیری را باید در برنامه ریزی واجرای دوره های آموزشی مورد استفاده قرار داد. هرچند که در مورد مراحل یادگیری انسان، تحقیقات جانبی انجام گرفته،‌ولی متاسفانه آنها کمتر در دوره های آموزشی مورد استفاده قرار می گیرند. بخشی از این مشکل ممکن است مربوط به قابل مشاهده نبودن میزان یادگیری باشد که فقط نتایج آن می تواند مورد ارزشیابی قرار گیرد. در مطالعاتی که در مورد یادگیری انجام پذیرفته، محققین استفاده از «منحنی یادگیری»^[۷۶] را توصیه نموده اند.
اجرا و ارزشیابی
با اجرای برنامه های آموزش و توسعه منابع انسانی، کارکنان بی سواد و بی مهارت تبدیل به افرادی با سواد و ماهر گردیده و جایگزین کارکنان با سواد با مهارتی شوند که برای تصدی مشاغل و پستهای بالاترسازمانی برای حال و آینده آماده می گردند. برای ارزیابی میزن نیل به اهداف آموزش و توسعه، لازم است که از برنامه های آموزشی ارزشیابی به عمل آید.
عدم انجام ارزشیابی صحیح و یا عدم توجه به نتایج ارزشیابی ها می تواند یکی از آفتهای برنامه های آموزش و توسعه منابع انسانی باشد.
معیارهایی که باید در ارزشیابی برنامه های آموزشی و توسعه منابع انسانی مورد توجه قرار گیرند عبارتند از:
عکس العمل شرکت کنندگان در برنامه های آموزش و توسعه منابع انسانی
نوع و میزان یادگیری حاصل از برنامه های مذکور
تغییرات رفتاری ایجاد شده در منابع انسانی در نتیجه شرکت در برنامه
نتایج فردی و سازمانی حاصل از شرکت در برنامه های آموزش و توسعه
نکته مهم دیگر در ارزشیابی ها، ارزشیابی قبل و بعد از شرکت کارکنان در برنامه های آموزش و توسعه منابع انسانی به منظور سنجش دقیق میزان یادگیری و یا تغییر رفتار در آنهاست، این ارزشیابی‌ها که میزان دانش، مهارت و نوع رفتار شرکت کنندگان را قبل از شروع دوره مشخص می کند، می‌تواند با ارزشیابی های انتهای برنامه های آموزشی مقایسه و میزان پیشرفت حاصل از برنامه ها را کاملا مشخص نماید.(ابطحی، ۱۳۸۳، ۲۰۳-۲۰۷)
۲-۱-۲۳ اهداف ارزشیابی از برنامه های آموزش
به طور کلی برای دستیابی به اهداف زیر ارزشیابی از دوره های آموزش ضروری می باشد: (محمدی، ۱۳۸۲، ۲۸۷)
ایجاد زمینه های لازم برای بهبود بخشیدن مداوم به برنامه آموزشی
بررسی میزان تحقق اهداف و مقاصد تعیین شده برای برنامه
جلوگیری از انحرافات و رفع نقایص و ارائه راه حل های مناسب
کمک به پاسخگویی به مقامات مافوق و تامین کنندگان هزینه های اجرای برنامه
کمک به بالا بردن میزان کارایی و اثربخشی عوامل اجرایی دخیل در برنامه
و….
۲-۱-۲۴ مراحل ارزشیابی از برنامه آموزشی
به طور کلی ارزشیابی از برنامه آموزشی باید در چهار مرحله زیر صورت پذیرد:
ارزشیابی قبل از شروع برنامه
این ارزشیابی عمدتاً معطوف به تشخیص وضعیت موجود است. بنابراین از آن تحت عنوان ارزشیابی تشخیصی نام برده می شود. از طریق ارزشیابی قبل از اجرای برنامه، میزان اطلاعات و تجارب قبلی یادگیرندگان را مورد بررسی قرار می دهند و بر اساس نتایج به دست آمده، برنامه مورد تعدیل و اصلاح قرار میگیرد. این ارزشیابی دارای محاسن زیر است:
از ارائه مطالب تکراری در دوره جلوگیری می کند
میزان تسلط فراگیران بر دانش ها و مهارت های پیش نیاز را معین می کند
وسیله و ابزاری برای مقایسه با ارزشیابی پایانی فراهم می سازد.
ارزشیابی در حین اجرای برنامه
این نوع ارزشیابی برای مشخص کردن نقاط ضعف و قوت برنامه و فراگیران و اتخاذ تدابیر موثر برای برطرف ساختن مسائل به کار می رود. به این نوع ارزشیابی اصطلاحاً ارزشیابی تکوینی گفته می شود. این ارزشیابی می تواند حول محور خود برنامه و نحوه یادگیری شرکت کنندگان صورت پذیرد.
ارزشیابی پس از اجرای برنامه
هدف اساسی این نوع ارزشیابی عبارت است از بررسی میزان دسترسی به اهداف تعیین شده و کارآیی و اثربخشی برنامه. این نوع ارزشیابی را اصطلاحاً ارزشیابی پایانی گویند.
ارزشیابی پس از خاتمه دوره
این نوع ارزشیابی در محیط واقعی کار صورت می گیرد و هدف آن بررسی میزان توانایی افراد شرکت کننده در انجام کارها با توجه به آموزش های ارائه شده است (تاثیر آموزش بر نحوه انجام وظایف) این نوع ارزشیابی را اصطلاحاً ارزشیابی پیگیری می گویند.(محمدی، ۱۳۸۲، ۲۸۸-۲۹۰)
۲-۱-۲۵ الگوهای ارزشیابی
۱-الگوی هدف مدار تایلر:
این الگو، قدیمی ترین الگوی ارزشیابی است و با مقایسه «نتایج مورد انتظار» و «نتایج واقعی» انجام می گیرد. تمرکز این رویکرد بر نتایج است که مفهومی به سهولت قابل درک به حساب می آید. (ابیلی، ۱۳۷۵، ۴۶)
۲-روش دفیلیپس^[۷۷]:
از این دیدگاه، دو روش برای ارزشیابی پیشنهاد می شود که روش اول شامل چهار معیار زیر است:
الف) آزمایش معلومات و اطلاعات
ب)ارزشیابی وظایف انجام شده برمبنای هدف
ج) ارزشیابی بر اساس مقایسه با دیگر نمونه های شغلی در زمینه مربوط
د)ارزشیابی بر اساس مقایسه با دیگر نمونه های شغلی در زمینه مربوط
راه کلی دیگری که ارائه شده، به ترتیب شامل گامهای زیر است: