شکل ۴-۸: تأثیر شوری روی تعداد روزنه در سطح رویی برگ ختمی (S0 = شاهد، S1 = 4، S2 = 8 و S3 = 12 دسی-زیمنس بر متر) ۵۰
شکل ۴-۹: تأثیر شوری روی موم کوتیکولی ختمی (S0 = شاهد، S1 = 4، S2 = 8 و S3 = 12 دسی زیمنس بر متر) ۵۱
شکل ۴-۱۰: تأثیر شوری روی نسبت کلروفیل a به b (S0 = شاهد، S1 = 4، S2 = 8 و S3 = 12 دسی زیمنس بر متر) ۵۲
شکل ۴-۱۱: تأثیر شوری روی کلروفیل a و b (S0 = شاهد، S1 = 4، S2 = 8 و S3 = 12 دسی زیمنس بر متر) ۵۳
شکل ۴-۱۲: تـأثیر شـوری روی مجمـوع کـاروتنوئید و گزانتوفیـل (S0 = شـاهـد، S1 = 4، S2 = 8 و S3 = 12 دسی زیمنس بر متر) ۵۳
شکل ۴-۱۳: تأثیر شوری روی (الف) غلظت سدیم، (ب) غلظت پتاسیم در برگ و ریشه ختمی (S0 = شاهد، S1 = 4، S2 = 8 و S3 = 12 دسی زیمنس بر متر) ۵۵
شکل ۴-۱۴: تأثیر شوری روی نسبت غلظت پتاسیم به سدیم ختمی (S0 = شاهد، S1 = 4، S2 = 8 و S3 = 12 دسی زیمنس بر متر) ۵۵
شکل ۴-۱۵: تأثیر شوری روی غلظت قندهای محلول در برگ و ریشه ختمی (S0 = شاهد، S1 = 4، S2 = 8 و S3 = 12 دسی زیمنس بر متر) ۵۸
شکل ۴-۱۶: تأثیر شوری روی غلظت نشاسته در برگ و ریشه ختمی (S0 = شاهد، S1 = 4، S2 = 8 و S3 = 12 دسی زیمنس بر متر) ۵۹
شکل ۴-۱۷: تأثیر شوری روی غلظت پرولین در برگ و ریشه ختمی (S0 = شاهد، S1 = 4، S2 = 8 و S3 = 12 دسی زیمنس بر متر) ۵۹
شکل ۴-۱۸: تأثیر شوری روی (الف) غظت تانن، (ب) غلظت فنل در برگ و ریشه ختمی (S0 = شاهد، S1 = 4، S2 = 8 و S3 = 12 دسی¬زیمنس بر متر) ۶۱
شکل ۴-۱۹: تأثیر شوری روی غلظت موسیلاژ در برگ و ریشه ختمی (S0 = شاهد، S1 = 4، S2 = 8 و S3 = 12 دسی زیمنس بر متر) ۶۳
شکل ۴-۲۰: مکانیسم احتمالی اثر تنش شوری در گیاه Althaea rosea L.. 65
فصل اول
مقدمه

• • 1. 1. مقدمه

از گذشته تا کنون خواص درمانی گیاهان دارویی شناخته شده است.امروزه با شناسایی عوارض جانبی سوء داروهای شیمیایی، افراد زیادی به مصرف داروهایی که منشاء گیاهی و طبیعی دارند روی آورده اند. تحقیقات علمی اثربخشی روش­های طب مکمل توسط گیاهان دارویی را به اثبات رسانده است. در کشور ایران داروهای گیاهی سالانه فقط ۱ تا ۳ درصد از داروهای مصرفی را تشکیل می­دهد. متأسفانه در کشور ما توجه زیادی به گیاهان دارویی نمی­ شود. از طریق بالا بردن مصرف داروهای گیاهی و کاهش داروهای شیمیایی می­تـوان در هزینه­ های درمـانی کشور صرفه­جویی کرد (Ebrahimi, 2001).
تنش شوری پس از خشکی از مهم­ترین تنش­های محیطی است که محدود کننده­ رشد گیاه می­باشد. خاک ها و آب­های شور از موانع اصلی رشد گیاهان هستند. کاهش عملکرد گیاهان در مناطق شور به طور متوسط ممکن است به بیش از ۵۰% برسد (یزدانی بیوکی و رضوانی مقدم، ۱۳۹۱). شوری باعث اختلال در جذب آب، کاهش جذب آب، کاهش فشار تورگر، سمیت یونی و تجمع یون­های سمی سدیم و کلر، تنش اکسیداتیو و کاهش رشد در گیاه می­ شود (Molassiotis, 2006). با این وجود طول سلول و تقسیم سلول کاهـش می­یـابـد که منجـر به کاهش رشد بـرگ، کـاهش رشـد ریشـه و ایـجاد کـوتـولـگی مـی­شود (Iqbal and Aftab, 2008).
ختمی با نام علمی Althaea rosea L. گیاهی علفی از خانواده پنیرک است. گیاه ختمی برای درمان سوزش دهان، سرفه­های خشک، سوختگی پوست و نیش حشرات، التهابات گلو، دستگاه گوارش، مشکلات دستگاه ادراری، یبوست و اسهال استفاده می­شـود. ختمـی خنـک کننده­ بـدن و مـدر اسـت (Shu kui shu, 2007).

موسیلاژ دارای ویژگی­های با ارزشی در صنعت و پزشکی دارد. اهمیت فوق­العاده­ای در درمان سرطان، التیام و ترمیم زخم­ها دارد. علاوه بر این دارای خاصیت ضد­ویروس و آنتی­باکتریـال است (Franz, 1989). موسیلاژ در گیاه به عنوان منبع ذخیره انرژی، حفاظی در برابر پاتوژن­ها و زخم­ها، انتقال دهنده و ذخیره کننده آب عمل می­ کند (Ghanem, 2010).

• • 1. 1. فرضیات

• • تیمار کلرید­سدیم بر صفات رشدی گیاه ختمی (Althaea rosea L.) تأثیر معنی­دار دارد.

• • تیمار کلرید­سدیم بر صفات رشدی گیاه ختمی (Althaea rosea L.) تأثیر معنی­دار ندارد.

• • تیمار کلرید­سدیم بر میزان موسیلاژ گیاه ختمی (Althaea rosea L.) تأثیر معنی­دار دارد.

• • تیمار کلرید­سدیم بر میزان موسیلاژ گیاه ختمی (Althaea rosea L.) تأثیر معنی­دار ندارد.

    1. 1. اهداف تحقیق

از آنجایی که گیاه ختمی حاوی موسیلاژ زیادی است، در شرایط تنش می ­تواند نسبت به گیاهان غیر موسیلاژی آب بیشتری را در خود ذخیره کند. یکی دیگر از دلایل ما برای انتخاب این گیاه در پژوهش همین امر بود. در این پژوهش گیاه دارویی-زینتی ختمی تحت تیمار­های مختلف شوری در استان گلستان رشد داده شد، تا برخی صفات رشدی، عوامل فیزیولوژیک و فرایند­های بیوشیمیایی، به خصوص موسیلاژ آن که کاربرد دارویی و صنعتی بسیاری دارد، مورد ارزیابی قرار گیرد. این پژوهش با هدف بررسی اثرات شوری در رشد و میزان ماده موثره (موسیلاژ) گیاه ختمی دارویی- زینتی ختمی طرح‌ریزی شد. به علاوه انباشتگی برخی یون ها، قندهای محلول، پرولین، فنل، تانن نیز در این گیاه تحت تیمارهای مختلف شوری اندازه‌گیری گردید، تا درک بهتری از مکانیسم‌های مقاومت این گیاه به شوری به دست آید.
فصل دوم
بررسی منابع

• • 1. 1. مفهوم تنش