رتبه ­بندی­ها و طرح گایا انجام شده توسط تک تک تصمیم گیرندگان جمع­آوری شده و به وسیله تسهیل­کننده نمایش داده می­ شود. بنابراین گروه تصمیم­گیرنده از وجود تضادها و مخالفت­ها مطلع می­شوند.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

گام یازدهم: ارزیابی کلی
بردارهای جریان خالص توسط تسهیل­کننده از همه تصمیم­گیرندگان جمع­آوری شده و در داخل یک ماتریس قرار داده می­ شود. این ماتریس تقریبا کوچک بوده و تحلیل آن راحت است. هر معیار موجود در این ماتریس، نقطه نظر یک تصمیم­گیرنده خاص را بیان می­ کند.
در این گام هر کدام از این معیارها دارای وزن مخصوص به خود است(Wr ) . سپس یک رتبه ­بندی کلی از پرومته- ۲ و نیز طرح گایا محاسبه می­ شود. از آنجایی که هر معیار نشان دهنده یک تصمیم­گیرنده است، تناقضات بین آن ها به طور آشکاری در طرح گایا دیده می شود.
محور تصمیم وابسته پرومته(π) مسیری را نشان می­دهد که می­توان در آن جهت بر طبق وزن­های اختصاص یافته توسط تصمیم­ گیران تصمیم ­گیری کرد.
در این مرحله اگر اختلافات بسیار حساس باشند بازخوردهای زیر می­توانند اتفاق افتد:
بازگشت به وزن­های اختصاص یافته توسط تصمیم­ گیران. بازگشت به ارزیابی فردی. بازگشت به مجموعه معیارها. بازگشت به مجموعه گزینه­ ها. بازگشت به فاز آغاز و نیز استفاده از تصمیم گیران اضافی مانند مذاکره کننده های اجتماعی و واسطه های دولت.
کل فرایند مربوطه در شکل زیر خلاصه شده است:
شکل ۱-۶- :تضاد بین تصمیم­ گیران
شکل ۱-۷ : مروری بر فرایند پرومته GDSS
معرفی نرم افزار DECISION LAB:
DECISION LAB نرم افزاری جامع برای روش پرومته و طرح گایا می­باشد. این نرم افزار توسط یک شرکت کانادایی که بر روی تصمیم ­گیری دیداری کار می­کرد با همکاری نویسنده ابداع شد. این نرم­افزار جایگزین نرم­افزار PROMCALC شد که قبلا توسط نویسنده ابداع شده بود.
نرم­افزار حاضر دارای ویندوزی است که از نوعی صفحه گسترده خاص برای مدیریت داده ­های یک مسئله چندمعیاره استفاده می­ کند.
شکل ۱-۸: نمایی از نرم­افزار DECISION LAB
همه داده ­های مرتبط با پرومته از قبیل ارزیابی­ها، توابع ارجحیت، وزن­ها و غیره می­توانند توسط ارزیاب به عنوان ورودی وارد شوند. به علاوه این نرم­افزار سایر اطلاعات اضافی مانند تعریف کیفی معیار، اصلاح ارزش­های گم شده در جدول چندمعیاره و یا تعریف آستانه­های درصد( متغیر) در توابع ترجیحی را برای کاربر فراهم می­آورند. طبقه ­بندی گزینه­ ها و معیارها نیز می ­تواند برای شناسایی بهتر زیرگروه­های مرتبط با بخش­ها و نیز تحلیل آسان­تر مسئله مورد تصمیم ­گیری تعریف شوند.
همه محاسبات ناشی از پرومته و گایا می­توانند در زمان واقعی انجام شده و هر داده­ای که در آن وارد می­ شود به سرعت در پنجره خروجی ظاهر می­ شود. رتبه ­بندی­های حاصل از پرومته، پروفایل­های فعال و طرح گایا در پنجره­های مختلف نمایش داده شده و می­توانند با یکدیگر مقایسه گردند.
شکل ۱-۹: خروجی­های نرم افزار
چندین ابزار فعال و نمایش دهنده برای راحت کردن بسط آنالیزهای حساس و قدرتمند در دسترس می باشد. ممکن است که فواصل پایدار وزن ها برای معیارهای فردی و یا گروهی از معیارها محاسبه شود. نمایش وزن ها می تواند به عنوان تعریف فعال وزن ها در معیارها استفاده شده و تاثیر آن به سرعت در رتبه بندی پرومته-۲ در محل محور تصمیم ­گیری طرح گایا دیده شود. این مورد می­توان به خصوص در مواردی مفید باشد که تصمیم­گیرنده در رابطه با وزن­دهی یک معیار نظری قطعی ندارد و می­خواهد آزادی خود را در این باره افزایش دهد.
فرایند پرومته GDSS نیز از طریق تعریف چندین سناریو برای یک مسئله تصمیم ­گیری مشابه در DECISION LAB ادغام می­ شود. این سناریوها دارای لیست­های مشابهی از گزینه­ ها و معیارها هستند ولی می­توانند شامل توابع ارجحیت متفاوت، مجموعه وزن­های متفاوت و حتی ارزیابی­های متفاوت برای برخی از معیارها باشند. هر کدام از این سناریوها می­توانند با بهره گرفتن از پرومته و گایا به طور جداگانه مورد تحلیل قرار بگیرند. ولی همچنین ممکن است که همه سناریوها به هم پیوسته و رتبه ­بندی گروهی پرومته و یا طرح گایا تولید شود. تضادهای موجود بین تصمیم­گیرنده­ها می ­تواند به آسانی تشخیص داده و تحلیل شود.
در انتهای یک تحلیل، مولد گزارش DECISION LAB می ­تواند گزارشات tailor- made شامل جداول و گرافیک­های مورد نیاز کاربر را تولید کند. گزارشات تولید شده با فرمت html بوده و به همین دلیل می­توانند به راحتی توسط ورد ویرایش شده و یا در مقاله چاپ و بر روی وب قرار بگیرند.
DECISION LAB همچنین به راحتی می ­تواند با سایر برنامه­ ها مانند پایگاه­های داده اتصال داده شود. همچنین این اتصال می ­تواند بر حسب نیاز به روز رسانی شده ( فهرست­ها و یا نمایش­های به خصوص، مدل­های تحلیلی اضافه و…).
مرحله بعدی از نرم­افزار پرومته اجرای تحت وب است که با نام Q-E-D توسعه پیدا می­ کند( کیفیت- ارزیابی- تصمیم).
فصل دوم:
پیشینه تحقیق
۲-۱- سوابق علمی
در فصل حاضر مطالعات انجام شده با بهره گرفتن از روش­های چندمعیاره در ایران و خارج از کشور بررسی شده و نتایج آن­ها مطرح شده است.
۲-۱-۱- مطالعات داخل کشور
در مطالعه­ ای که توسط حاتمی ماربینی و همکاران در سال ۲۰۱۳ در رابطه با بهره گرفتن از روش الکتره[۳۱] در ارزیابی ایمنی و بهداشت تجهیزات بازیافت مواد زائد خطرناک[۳۲] انجام شد، به این نتیجه رسیدند که روش پیشنهاد شده در مطالعه اخیر سبب راحتی کار در بازیافت مواد زاید خطرناک می­ شود. این روش هم داده ­های کمی را مورد ارزیابی قرار داده و هم به بررسی داده ­های کیفی می ­پردازد. همچنین چارچوب سازمان یافته و سیستماتیکی که در این مطالعه ارائه شده سبب کمک به ارزیابی و رتبه ­بندی امکانات موجود در مواد زاید خطرناک می­گردد.
نصیری و همکاران ۲۰۱۳ از روش تلفیقی پرومته و AHP جهت ارزیابی تناسب در یک حوضه آبخیز در ایران استفاده کردند که نتایج آنها مبین کارایی این روش در مطالعات محیطی است.
خدابخشی و جعفری در سال ۱۳۸۹ارزیابی اثرات محیط­زیستی سد و شبکه آبیاری- زهکشی اردبیل را با بهره گرفتن از روش تصمیم ­گیری چند­معیاره االکتره- تی آر آی به انجام رساندند. در این تحقیق، وزن معیارها تعیین شده و پس از انجام ارزیابی اثرات محیط­زیستی نتیجه آن با یکی از روش­های ارزیابی اثرات محیط­زیستی جهانی مقایسه گردید.
در سال ۱۳۸۹ ملماسی و همکاران به بررسی اثرات محیط زیستی صنایع پتروشیمی تولید کننده PET-PTA( مطالعه موردی منطقه ویژه اقتصادی ماهشهر) پرداختند. در این پژوهش جهت بررسی آثار سوء ناشی از صنعت پتروشیمی مورد مطالعه از روش تحلیل سلسله مراتبی استفاده شد. بر اساس نتایج اندازه گیری های دوره ای و ماهیت فعالیت های صنعت پتروشیمی مورد مطالعه، ۹ نوع آلاینده عمده شامل فلزات سنگین، ترکیبات نفتی، TDS، COD، SO،NOX،CO، H2S و ذرات معلق ارزش­گذاری و مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج این مطالعه نشان داد که آلودگی آب مهم ترین عامل آلاینده محیطی ناشی از تخلیه پساب خروجی سیستم های تصفیه مجتمع های صنعتی به خورهای اطراف به ویژه خور زنگی می باشد.
صالحی موید و کریمی در سال ۱۳۸۶ به ارزیابی اثرات محیط زیستی خط انتقال گاز همدان به بیجار با تاکید بر استفاده از RS و GIS پرداختند. این پژوهش با دو روش چک لیست تشریحی و ماتریس لئوپولد انجام پذیرفت. نتایج نشان داد که علیرغم بروز خسارت وارده بر محیط زیست ناشی از عملیات خاکبرداری، خاکریزی و انفجار که در برخی نقاط خاص انجام خواهد شد، انجام این پروژه بالاخص در فاز بهره برداری به دلیل داشتن مزایای اجتماعی و اقتصادی، دارای منافع بالای محلی، منطقه ای و ملی خواهد بود.
در سال ۱۳۸۲ توکلی و ثابت رفتار پروژه ارزیابی اثرات توسعه جاده کنارگذر انزلی را به انجام رساندند. این ارزیابی اثرات با بهره گرفتن از روش ماتریس ساده انجام پذیرفت و نتیجه آن شد که طرح مذکور با توجه به عبور جاده ۱۶ کیلومتری از محدوده حفاظتی تالاب و همچنین نتایج به دست آمده از روش ماتریس مردود است و ادامه طرح تنها در صورت توجیه اقتصادی برای اصلاح گزینه ها و ارائه طرح بهسازی ممکن خواهد بود.
در مطالعه ای صفاییان و همکاران در سال ۱۳۸۱ به ارزیابی اثرات محیط زیستی توسعه در شمال ایران با مدل تخریب پرداختند. آن ها دریافتند که ارزیابی اثرات توسعه بر محیط زیست ایران به خصوص در زیر حوزه های شلمان رود، نکارود و سرداب رود نگران کننده است. علت این تخریب را می توان بهره برداری های زیاد و غیراصولی از جنگل ها، تبدیل جنگل ها و مراتع به اراضی زراعتی، واحدهای صنعتی و به طور کلی تغییر کاربری آن عنوان کرد.
حمیدرضا جعفری در سال ۱۳۸۰ با مدل تخریب به ارزیابی اثرات توسعه بر روی حوضه آبخیز سد لتیان پرداخت. نتایج این تحقیق مبین آن است که تعداد ۵۱۰ شبکه یعنی ۶۸ درصد از کل ۷۴۸ شبکه مورد مطالعه به دلیل شرایط طبیعی نامناسب حاکم بر آن، غیرقابل توسعه می باشد و همچنین تعداد ۱۴۹ شبکه یعنی ۲۰ درصد از کل شبکه های مورد مطالعه به دلیل تخریب ناشی از فعالیت های انسانی و به تبع آن بالا رفتن ضریب تخریب، کیفیت توسعه را تا حدود زیادی از
دست داده اند و از اولویت سوم و چهارم برخوردار گشته اند.
۲-۱-۲- مطالعات خارج از کشور
سامی در سال ۲۰۱۴ در مطالعه­ ای با بهره گرفتن از فرایند تحلیلی سلسله مراتبی و نیز روش پرومته به انتخاب محل­های مناسب جایگزین نیروگاه­های بنگلادش برای کاهش اثر امواج الکترومغناطیسی ساطع شده از این نیروگاه­ها بر محیط اطراف پرداختند. با توجه به نوع پروژه انتخاب شده و داده ­های کمی و کیفی و همچنین به دلیل اینکه این تحقیق از نوعی عدم­قطعیت برخوردار است روش­های فازی می ­تواند به عنوان روش­های مفیدی برای آن به حساب آید. از طرف دیگر روش­های انتخاب شده به خصوص روش پرومته به دلیل همراه بودن با روش گرافیکی گایا دارای قدرت نمایش بسیار عالی می­باشند و می­توانند تضادهای موجود میان گزینه­ های مختلف را به خوبی نشان دهد. همچنین این روش­ها دارای انعطاف خوبی بوده و می­توانند همه داده ­های کمی و کیفی را پوشش داده و به آنالیز آن­ها بپردازند.
سالوادور کورنته و همکاران در سال ۲۰۱۳ به وسیله روش های الکتره و پرومته به ابداع فرایند سلسله مراتبی چندمعیاره پرداختند. رگرسیون ترتیبی استوار(ROR) به وسیله در نظر گرفتن همه مجموعه های پارامترهایی که به صورت مدل های ترجیحی فرض شده اند از فرایند تصمیم گیری چندمعیاره حمایت می کند. این اطلاعات ترجیحی معمولا به واسطه تصمیم گیران اتخاذ می شود. در نتیجه در فرایند ROR لازم است تا ارتباط ترجیحی میان مجموعه گزینه ها شناسایی شود. در این مطالعه محققان روش های الکتره و پرومته را در مورد معیارهای سلسله مراتبی بسط دادند. این کار قبلا انجام نشده بود. و بنابراین نسخه ای سلسله مراتبی از ROR با بهره گرفتن از روش های ذکر شده تهیه شد.
در سال ۲۰۱۳، زینگ- مینگ و همکاران به بررسی یک روش مناسب برای انتخاب مواد جایگزین برای مواد قدیمی­تر به گونه ­ای سازگار با محیط­زیست پرداختند. این جایگزینی با هدف کاهش هزینه، کارایی بالاتر و نیز وزن کمتر مواد با بهره گرفتن از روش­های شبکه عصبی و نیز روش پرومته انجام شد. در نیجه مشخص شد که روش پرومته نسبت به روش دیگر دارای کارایی بالاتر و نتایج بهتری است. همچنین این روش به نحو موثری سبب کاهش اثرات جبرانی می­گردد. البته این ویژگی در نوع دیگری از روش­های چندمعیاره که الکتره نام دارد نیز دیده می­ شود. با این تفاوت که روش پرومته نسبت به روش الکتره دارای قابلیت فهم بیشتر و فرمول­های ریاضی ساده­تری است. به علاوه این روش دارای محاسبات دقیق­تر و نیز جزئیات بیشتر و استفاده آسان می­­باشد. در نتیجه می­توان گفت که در مطالعه اخیر روش تصمیم ­گیری پرومته نسبت به سایر روش­ها ترجیح داده شده است.
در مطالعه دیگری در سال ۲۰۱۳، روکا و هروا به بررسی روش­های چندمعیاره تلفیقی برای ارزیابی­های محیط­زیستی پرداخت. در این تحقیق نتیجه آن شد که در مورد تصمیم ­گیری­های محیط­زیستی و همچنین ارزیابی محیط­زیستی هرچه روش چندمعیاره مورد نظر ساده و روان­تر باشد دارای کارایی بیشتری خواهد بود. همچنین بیان شد که در این راستا در یک روش ساده و روان می­توان انتخاب معیارها و نیز تعیین اوزان را با روش دلخواه و مناسب به انجام رساند. یکی از آسان ترین روش­های بررسی شده در این تحقیق، روش پرومته بود که در تحقیقات مورد بررسی قرار گرفته در این مقاله نیز از آن نسبت به سایر روش­ها برای تصمیم ­گیری­های محیط­زیستی استفاده بیشتری صورت گرفته بود. در مقالات مطالعه شده رایج­ترین روش پس از پرومته روش الکتره بود.
رادولف وسچرا و آدل تیکسریا دی آلمدیا در سال ۲۰۱۲ به بررسی تصمیم گیری های صورت گرفته در پورتفولیوس به واسطه روش پرومته پرداختند. در این مطالعه با بهره گرفتن از فرمول جدیدی از پرومته-۵ گزینه های گوناگونی مطرح شد. نتایج این آزمایشات نشان داد که این روش تقریبا در مورد تمام گزینه­ ها نتایج نسبتا خوبی را از خود نشان می دهد. در حالی که این روش حتی در مورد مسائل بسیار پیچیده نیز نیاز به محاسبات اندک دارد. در مورد مسائل راحت تر روش مورد استفاده تقریبا در همه موارد مورد استفاده است و رتبه بندی نسبتا کامل را به وجود می آورد.
اس. واینود و آر. جیا گیروبها در سال ۲۰۱۲ به مطالعه ای تحت عنوان انتخاب مفهومی پایدار
بر پایه روش پرومته پرداختند. در واقع مفاهیم پایداری به طبقه هایی ازجمله اقتصاد، محیط زیست و محیط اجتماعی تقسیم بندی می شوند. فرایند انتخاب یک فرایند چندمعیاره است و برای همین در این مطالعه از روش های چندمعیاره( روش چندمعیاره پرومته) برای انتخاب بهترین مفهوم پایدار با در نظر گرفتن معیارهایی از جمله جنبه های اجتماعی، اقتصادی و طبیعی استفاده شده است. نتایج مطالعه حاضر نشان می دهد که تغییر در مواد سبب ایجاد بهترین جهت گیری شده و حاکی از آن است که مواد باید در مرحله اول به پایداری رسند.
اس. واینود و آر. جیا گیروبها در ۲۰۱۲ از روش ویکور[۳۳] که یکی از روش­های تصمیم ­گیری چندمعیاره است برای یافتن ماده جایگزین مناسب برای پانل مورد استفاده در ماشین­های الکتریکی و ارزیابی این فرایند در ارزیابی اثرات چهار ماده گوناگون کمک گرفتند. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که پلی پروپیلن می تواند به عنوان یک ماده جایگزین مناسب به کار رود.
لینگ هیسو چن و همکاران در سال ۲۰۱۱ با بهره گرفتن از روش پرومته به انجام تصمیم ­گیری هایی در برون سپاری IS پرداخت. این تکنولوژی یکی از روش های معمول در تکنولوژی اطلاعات می باشد. و بسیاری از شرکت ها و سازمان ها برای کاهش هزینه ها و نیز افزایش قدرت رقابتی خود بر روی آن متمرکز شده اند. بنابراین انتخاب یک الگوی برون سپاری مناسب به عنوان هدفی مهم برای این سازمان ها مطرح می باشد. در این مطالعه با بهره گرفتن از روش پرومته فازی چهار منبع بالقوه برای استفاده از هفت معیار و چهار تصمیم گیرنده مورد استفاده قرار گرفته اند. نتایج طبقه بندی حاصل سبب تولید مرجعی شده که به تصمیم گیران و سازمان ها کمک کرده تا بتوانند در طی فرایند برون سپاری کارایی خود را بهبود بخشند.
حاتمی ماربینی در سال ۲۰۱۱ به مطالعه بر روی روش چندمعیاره الکتره تحت شرایط فازی پرداخت. وی در این تحقیق روش مذکور را با چند روش چندمعیاره دیگر مانند تاپسیس مقایسه کرده و دریافت که این روش نسبت به سایر روش­های مورد بررسی دارای مزایایی است. یکی از این مزیت­ها را می­توان فراهم کردن اطلاعات مفید دانست. همچنین روش الکتره در موارد لزوم بین
گزینه­ های مورد بررسی وضعیت غیرقابل مقایسه ایجاد می­ کند.
در سال ۲۰۱۱، آچیلاس و همکاران تحقیقی با عنوان استراتژی­ های مطلوب برای ایجاد یک محیط شهری بهینه و سازگار با محیط­زیست با کمک از ایده مردم محلی و نیز مسئولین و با بهره گرفتن از روش چندمعیاره را به انجام رساند. در این مطالعه که از روش الکتره بهره گرفته شده بود بیان شد که روش الکتره توانایی جمع­آوری و تحلیل تعداد زیادی از معیارهای ارزیابی را داشته و نیز می ­تواند نظر تصمیم­گیرنده­های زیادی را نیز در امر تصمیم ­گیری وارد کند. این روش همچنین توانایی مقابله با عدم قطعیت و دقت کم داده ­های ورودی را داشته که در مواردی می ­تواند تصمیم­گیرنده را با سردرگمی مواجه کند.
کایا و کهرمان در سال ۲۰۱۱ در روش یابی تلفیقی فازی AHP- الکتره برای ارزیابی اثرات محیط زیستی نوعی برنامه ریزی صنعتی را به انجام رساندند. در این مقاله وزن های معیار توسط فرایند AHP (روش تحلیل سلسله مراتبی) فازی تعیین شد. روش الکتره فازی نیز به عنوان یک روش فرارتبه ای برای شش بخش صنعتی موجود در نزدیک شهر استامبول مورد ارزیابی قرا گرفت و در نهایت این شش منطقه از نظر بیشترین تاثیرپذیری تا کمترین تاثیرپذیری رتبه بندی شدند. در این رتبه بندی بخش های هادیمکوی، هاس-دیر و ارهانلی نسبت به سایر مناطق حساس تر بودند.

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...