مدل جبرانی: مدل غیر جبرانی :تغییر در یک شاخص توسط تغییر در شاخص دیگر جبران می شود این مدل شامل: Topsis,electre,SAW,AHPو تخصیص خطی
مدل غیر جبرانی: تغییر در یک شاخص توسط تغییر در شاخص دیگر قابل جبران نیست این مدل شامل :تسلط، کلسیکوگراف، حذف ، رضایت بخش خاص ،رضایت بخش شمول ،Maxi-Min و Maxi- Max(امیری ،1392)
3-8-5منطق فازی
از آن زمان که انسان اندیشیدن را آغاز کرد همواره کلمه ها و عبارت هایی نظیر خوب ،بد ،جوان ،پیر ،بلند ،کوتاه و….. را بر زبان جاری ساخته که مرزهای روشن و مشخصی نداشته اند .برای مثال در گزاره “علی باهوش است” یا “گل رز زیباست ” نمی توان مرز مشخصی برای باهوش بودن و زیبا بودن در نظر گرفت. در واقع مغز انسان با در نظر گرفتن فاکتورهای مختلف و براساس تفکر استنتاجی، جمله ها را تعریف و ارزش گذاری می کند ،که مدل سازی آن به زبان و فرمول های ریاضی اگر غیر ممکن نباشد ،کار بسیار پیچیده ای خواهد بود.منطق فازی تکنیک جدیدی است که شیوه هایی را که برای طراحی و مدل سازی یک سیستم نیازمند ریاضیات پیچیده و پیشرفته است ،با بهره گرفتن از مقادیر زبانی و دانش فرد خبره جایگزین می سازد و یا تا حدود زیادی آن را تکمیل می کند

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

ریاضیات کلاسیک در مواردی که با جهان دو ارزشی سرو کار داشته باشد ابزار مناسبی برای بیان مفاهیم مختلف است اما با رشد اندیشه انسانی و پیشرفت های علمی و فنی نیاز به ابزارهای مناسب تر علمی برای بیان مفاهیم پیچیده تر زندگی و محیط انشان آشکار تر شده است ..
تفکر فازی به دنبال ایراد وارد بر منطق ارسطویی است منطق ارسطویی دقت را فدای سهولت می کند نتایج منطق ارسطویی می تواند مطالب ریاضی و پردازش رایانه ای را ساده کند. .
در سال 1930 برای گریز از منطق دو ارزشی منطق چند ارزشی توسط لوکاسیه ویچ منطق دان ارائه شد در واقع منطق فازی نیز یک منطق چند ارزشی است در این منطق به جای درست یا نادرست ،سیاه یا سفید ،صفر یا یک ،طیف نامحدودی از خاکستری بین سیاه و سفید وجود دارد لذا منطق فازی را می توان منطق خاکستری نامید.( عطائی،1389)
در سال 1965 ،دانشمند بزرگ ایرانی به نام پرفسور لطفی عسگرزاده تئوری ای جهت کمی سازی پدیده های تقریبی ارائه کرد که به «تئوری فازی »معروف شد .هدف اولیه او در آن زمان توسعه ی مدلی کارآمدتر برای توصیف فرایند پردازش زبان های طبیعی بود.او مفاهیم و اصطلاحاتی هم چون مجموعه های فازی ،رویدادهای فازی ،اعداد فازی و فازی سازی را وارد علوم ریاضیات و مهندسی کرد .یکی از اولین کاربردهای مهم عملی این فرضیه در سال 1974 بود،هنگامی که ممدانی و آسیلیان از منطق فازی برای تنظیم یک موتور بخار استفاده کردند. (امیری ،1392)
فازی بودن به معنای چند ارزشی بودن است این بدان معناست که در پاسخ به هر سوال سه انتخاب یا بیشتر وجود دارد و شاید طیف نامحدودی از انتخاب ها به جای فقط دو انتخاب نهایی وجود داشته باشد (اسماعیل پور و همکاران،1388)
یک مجموعه فازی توسط یک تابع عضویت مشخص شده است که به هر کدام از عضوهای آن درجه ای از عضویت میان 0 تا 1 اختصاص می یابد .این درجه ی عضویت نشان می دهد هر کدام از اعضا به چه اندازه عضو مجموعه هستند .در نتیجه در منطق فازی واژگان تعریفی همانند خوب ،بد و یا متوسط می توانند به اعداد تعریف شده ی مشخص تفسیر شوند.( معمارزاده ،1390)
براساس نظریه فازی ،یک عدد فازی ،مجموعه فازی خاصی به صورت(3-1) می باشد که در آن مقادیر حقیقی عضو مجموعه را می پذیردو تابع عضویت آن به صورت می باشد.بیشترین اعداد فازی مورد استفاده ،اعداد فازی مثلثی و ذوزنقه ای هستند.اعداد فازی مثلثی ،به دلیل محاسبات ساده تر بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند، این عدد می تواند به صورت عدد فازی مثلثی نشان داده شود. شکل (2-3)این تابع عضویت را نشان می دهد (تقی زاده و فضلی ،1390)
نمودار (3-2) تابع عضویت
1
3-8-6تکنیک دیمتل فازی :
روش دیمتل برای ساختاردهی به یک دنباله از اطلاعات مفروض کاربرد دارد ،به طوری که شدت ارتباط را به طور امتیازدهی مورد بررسی قرار می دهد و بازخوردهای بین معیارهای اصلی را تواما با اهمیت آنها جستجو می کند (حاجی میرزا ،1390)این تکنیک را اولین بار دانشمندان آمریکایی در بین سال های 1926 تا 1972 ارائه کردند و روشی برای مسائل پیچیده بود و براساس تئوری گراف ساخته شده بود که قادر بود مسئل را با روش ساده حل کند ولی عیبی که بر تکنیک دیمتل وارد است ؛یعنی تصمیم گیری در شرایط عدم اطمینان موجب ارائه تکنیک دیمتل فازی شد .روش دیمتل فازی با بهره گرفتن از متغییرهای زبانی فازی ، تصمیم گیری را در شرایط عدم اطمینان محیطی آسان می نماید و این تکنیک در زمینه های تولید ،مدیریت سازمان ،سیستم های اطلاعات و علوم اجتماعی کاربرد دارد .(جمالی و هاشمی ،1390)
در حل به روش دیمتل فازی نیازمند تعیین معیارهایی برای تصمیم گیری هستیم .برای رفع عدم اطمینان باید معیارها را با توجه به معیارهای زبانی جدول (1-3) در اختیار تصمیم گیرنده بگذاریم تا با توجه به این معیارهای زبانی ،شاخص ها با هم مقایسه شوند (جمالی و هاشمی ،1390)مقیاس این جدول براساس پژوهش لین و وو lin ,wu2008 می باشد.

ارزش معادل متغییر های زبانی

متغییر های زبانی –اعداد متناظر

( 0 ,0 , 0/25 )

بدون تاثیر(NO)-0

(0 ,0/25 ,0/5)

تاثیر بسیار کم(VL)-1

(0/25 ,0/5,0/75)

تاثیر کم(L)-2

(0/5,0/75,1)

تاثیر زیاد(H)-3

(0/75,1,1)

تاثیر بسیار زیاد(VH)-4

جدول (3-1) ارزش معادل متغییر های زبانی براساس پژوهش لین و وو lin ,w u
3-8-6-1حل روش دیمتل فازی:
قدم اول: تشکیل ماتریس تصمیم فازی
ابتدابرای اینکه بتوان تاثير متقابل هر یک از معیارهار را نسبت به همدیگر بدست آوردیم پرسشنامه مقایسات زوجی طراحی کرده و و به چند تن از خبرگان توزیع می شود . برای تعیین میزان تاثیر هر یک از عوامل روی عوامل دیگر از اعداد 0 تا 4 استفاده شد، بدین صورت که مطابق جدول (2-3) بترتیب از بدون تاثیر تا تاثیر خیلی زیاد عوامل روی یکدیگر درجه بندی شده و توسط خبره ها مورد ارزیابی قرار می گیرد. بعد از جمع آوری پرسشنامه ها، ماتریس مقایسات زوجی مطابق با جدول (2-3) به اعداد فازی مثلثی تبدیل می شوند.
جدول (3-2) تاثیر متقابل معیارها