در شکل ۱-۱ اهمیت روزافزون موضوع استراتژی تجاری سازی در سالهای اخیر به خوبی نشان داده شده است.
شکل ۱-۱- تعداد مطالعات انجام گرفته پیرامون استراتژی تجاری سازی بر حسب سال
(منبع:google scholar)
۱-۳- سوال اصلی

• • عوامل موثر بر استراتژی تجاری سازی فناوری کدامند؟

۱-۴- اهداف تحقیق

• • بررسی، ترکیب و انسجام یافته های ادبیات پیشین در زمینه تجاری سازی فناوری

• • شناسایی عوامل موثر بر استراتژی تجاری سازی فناوری

• • تسهیل و تسریع انتخاب استراتژی مناسب تجاری سازی جهت تجاری سازی موفق فناوری

۱-۵- روش تحقیق
روش تحقیق مذکور از منظر نتیجه، کاربردی و از منظر هدف، اکتشافی می باشد. از آنجا که محقق در یک پژوهش کاربردی و اکتشافی به دنبال افزایش سطح آگاهی حاضر و دستیابی به اطلاعاتی است که با کمک آنها بتواند موضوع تحقیق را به خـوبـی بـشـنـاسـد، استفاده از روش مرور سیستماتیک در این پژوهش که به عنوان یک «حلقه حیاتی» مهم بین مطالعات تحقیقی و تصمیم گیری محسوب می شود، سودمند به نظر می رسد. چرا که شناسایی عوامل موثر بر استراتژی تجاری سازی فناوری، سهم مهمی در فرایند تصمیم گیری انتخاب استراتژی مناسب تجاری سازی خواهد داشت. در این راستا استفاده از روشی منحصر بفرد در پژوهش – به صورت گزارش و یا مطالعات فردی – نهایتاً منجر به تسهیل فرایند تصمیم گیری خواهد شد. بنابراین رویکرد “مرور سیستماتیک” به عنوان روش تحقیق در این پژوهش با هدف شناسایی، ارزیابی و ترکیب(سنتز) مطالعات مرتبط به منظور پاسخ به سوال خاص مورد بررسی (و یا مجموعه ای از سوالات) انتخاب شده است.

روش های مختلفی برای ترکیب مطالعات مستخرج شده با رویکرد سیستماتیک وجود دارد. در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ روﯾﮑﺮد ﻓﺮا ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﮐﻤّﯽ، ﮐﻪ ﺑﺮ دادهﻫﺎی ﮐﻤﯽ ادﺑﯿﺎت ﻣﻮﺿﻮع و روﯾﮑﺮدﻫﺎی آﻣﺎری ﺗﮑﯿﻪ دارد، ﻓﺮاﺗﺮﮐﯿﺐ ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ ﺑﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﮐﯿﻔﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻟﺰوﻣﺎً ادﺑﯿﺎت ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ زﯾﺎدی را درﮔﯿﺮ ﻧﻤﯽﮐﻨﺪ. ﻋﻼوه ﺑﺮ اﯾﻦ، ﺑﺮﺧﻼف ﻓﺮاﺗﺤﻠﯿﻞ، ﻓﺮاترکیب ﺑﻪ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﮐﯿﻔﯽ ﺑﻪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ و ﺑﻪ ﻓﻬﻢ ﻋﻤﯿﻖ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮ ﺑﺮﻣﯽ ﮔﺮدد. ﺗﺮﺟﻤﻪﻫﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺗﻔﺴﯿﺮﻫﺎی ﻓﺮدی اﺷﺎره ﻧﻤﯽﮐﻨﺪ ﺑﻠﮑﻪ اﺧﺘﻼف ﺑﯿﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ را ﻣﻌﻠﻮم ساخته و ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان را ﻗﺎدر ﻣﯽﺳﺎزد ﺗﺎ ﻫﻤﺰﻣﺎن درک ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﭼﻄﻮر ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﻫﺴﺘﻨﺪ(Beck,2002).
ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻓﺮاﺗﺤﻠﯿﻞ، ﻓﺮاﺗﻠﻔﯿﻖ ﺑﺮای ﯾﮑﭙﺎرﭼﻪﺳﺎزی ﭼﻨﺪﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﯾﺠﺎد ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎی ﺟﺎﻣﻊ و ﺗﻔﺴﯿﺮی اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد و از آﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﻣﻔﻬﻮم تجاری سازی ﻓﻨﺎوری در ﮐﺸﻮرﻫﺎی در ﺣﺎل ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ﺟﺪﯾﺪ اﺳﺖ و از ﻃﺮﻓﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﻘﺎﻻت در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﮐﯿﻔﯽ و ﺑﺪون دادهﻫﺎی ﮐﻤّﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ، از روش ﻓﺮاﺗﺮﮐﯿﺐ ﺑﻌﻨﻮان روﺷﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮای ﺗﻠﻔﯿﻖ ﺟﺎمع و ارائه ی چارچوبی برای انتخاب استراتژی ﻓﻨﺎوری ﺑﺮ ﭘﺎﯾﻪ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﮐﯿﻔﯽ ﻣﺤﺪود اﺳﺘﻔﺎده می شود.
لذا بهترین روش ترکیب مطالعات در این تحقیق، روش فراترکیب^[۲] می باشد. فراترکیب، تلفیقی تفسیری از نتایج کیفی است که بیشتر بر سنتزهای تفسیری داده ها و شواهد مبتنی است. در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ از روش ﻓﺮاﺗﺮﮐﯿﺐ ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ، ﺗﻔﺴﯿﺮ، ﺗﺮﺟﻤﻪ و ﺗﺮﮐﯿﺐ ﭼﺎرﭼﻮبﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد. در تعریفی دیگر، فرا ترکیب نوعی مطالعه کیفی می باشد که اطلاعات و یافته های استخراج شده از مطالعات کیفی دیگر با موضوع مرتبط و مشابه را بررسی می کند. روش های مختلفی برای ترکیب مطالعات وجود دارد. در این پژوهش به منظور ترکیب مطالعات، از روش تحلیل تِم برای شناسایی نکات کلیدی، مقوله بندی کدهای شناسایی شده در قالب کدگذاری باز، کدگذاری محوری جهت شناسایی ارتباط بین مقولات و استراتژیها و در نهایت کدگذاری انتخابی برای ارائه مدل پیشنهادی استفاده شده است.
در شکل ۱-۲ گام های روش تحقیق این پژوهش که از مکاکن(۲۰۰۶) و ساینی و شلونسکی(۲۰۱۲) اقتباس شده، نشان داده شده است.

شکل ۱-۲- نمایی از رویکرد تلفیقی متدولوژی تحقیق
بطور خلاصه پس از مشخص کردن سوال پژوهش در گام اول، لازم است تا محققین در گام دوم استراتژی مناسب جهت شناسایی و بازیابی مطالعات مورد استفاده را مشخص کنند. سپس با انتخاب معیارهای ورود و خروج مطالعه نوبت به تصمیم‌گیری در این مورد می رسد که کدام مطالعات باید با توجه به هدف و دامنه پژوهش وارد ترکیب یا از آن خارج شوند. در گام بعد و پس از مرور دوباره مطالعات و استخراج نتایج هر یک از آنها می بایست در مورد ارزیابی کیفیت هر مطالعه قبل از ورود به ترکیب تصمیم گیری شود. اخرین گام در اغلب پژوهش های کیفی ترکیبی، ادغام یافته های مطالعات استخراج شده با کیفیت مطلوب می باشد.
۱-۵-۱- جامعه مطالعاتی
بالاتر اشاره شده که مرحله دوم روش تحقیق، انتخاب مطالعات واجد شرایط برای ورود به فراترکیب است. در واقع مجموعه مطالعات اولیۀ استخراج شده به عنوان جامعه مطالعاتی این پژوهش درنظر گرفته می‌شود. پس از این مرحله، معیارهای غربال مطالعات به منظور استخراج نمونه مطالعاتی تعیین می گردد.
۱-۵-۲- روش‎های گردآوری داده‎ها و ابزار مورد استفاده
ﺑﺮای ﮔﺮدآوری داده های پژوهش، از داده های ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﺑﻪ ﻧﺎم اﺳﻨﺎد و ﻣﺪارک ﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ. اﯾﻦ اﺳﻨﺎد و ﻣﺪارک ﺷﺎﻣﻞ ﮐﻠﯿﻪ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎی ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ (اﻋﻢ از ﭘﮋوﻫﺸﯽ و ﻣﺮوری) و در دسترس در زمینه ی استراتژی تجاری سازی فناوری ﺑﻮده اﺳﺖ. اﯾﻦ ﻧﺤﻮه ﮔﺮداوری دادهﻫﺎ ﺑﻪ ﺗﺤﻠﯿﻞ اﺳﻨﺎدی ﻧﯿﺰ ﻣﻌﺮوف اﺳﺖ. لازم به ذکر است که به منظور گردآوری جامع مطالعات، از چندین پایگاه های داده در فضای مجازی اینترنت برای بررسی آخرین مقالات، پایان نامه ها و کتاب ها و گزارش تحقیقات در داخل و خارج از کشور استفاده می شود.
۱-۵-۳- روش‎های تحلیل داده ها
تحلیل تِم روشی برای تعیین، تحلیل و بیان الگوهای (تِم­ها) موجود درون داده ­ها است. این روش در حداقل خود داده ­ها را سازماندهی و در قالب جزئیات توصیف می­ کند. اما می ­تواند از این فراتر رفته و جنبه­ های مختلف موضوع پژوهش را تفسیر کند.
رویکردهای کیفی بسیار متنوع، پیچیده و ظریف هستند و تحلیل تِم بایستی به عنوان یک روش اساسی برای شناسایی نکات کلیدی مطالعات کیفی در نظر گرفته شود. چرا که این روش، مهارت­ های اصلی لازم برای اجرای تحلیل مستندات کیفی را فراهم می ­آورد (Braun& Clarke, 2006: 78).
فراگرد تحلیل تِم زمانی شروع می­ شود که تحلیل­گر الگوهای معنی و موضوعاتی که جذابیت بالقوه دارند را مورد نظر قرار می­دهد. این تحلیل شامل یک رفت و برگشت مستمر بین مجموعه داده ­ها و خلاصه­های کدگذاری شده، و تحلیل داده­هایی است که به وجود می­آیند. نگارش تحلیل از همان مرحله اول شروع می­ شود. به طور کلی هیچ راه منحصر به فردی برای شروع مطالعه در مورد تحلیل تِم وجود ندارد (Braun& Clarke, 2006: 86). مراحل شش­گانه تحلیل تِم عبارتند از: مرحله ۱- آشنایی با داده ها، مرحله ۲-ایجاد کدهای اولیه، مرحله ۳- جستجوی تِم‌ها، مرحله ۴- بازبینی تِم­ها، مرحله ۵- تعریف و نام­گذاری تِم­ها، مرحله ۶-تهیه گزارش.
در این پژوهش از روش تحلیل تِم به همراه کدگذاری محوری، برای شناسایی و ایجاد ارتباط بین مقولات و استراتژیها با هدف تحلیل نتایج استخراج شده استفاده می شود.
۱-۶- قلمرو زمانی تحقیق
مجموعه مطالعات از سال ۱۹۸۰ به بعد
۱-۷- موانع و محدودیتهای تحقیق

• • محدودیت دسترسی به برخی از کتب و فقدان برخی مطالعات ارزشمند

• • اثر تعصب و خطای قضاوت ذهنی و شخصی^[۳] بر تفاسیر بیان شده از ترکیب نتایج

• • فقدان برخی از عوامل به دلیل محدود کردن نتایج به عوامل شناسایی شده در ادبیات پیشین

• • عدم امکان تعمیم نتایج به عرصه واقعی سازمانها به دلیل ترکیب مطالعات پیشین بدون انجام مطالعه موردی و تجربی

۱-۸- نقشه راه
یافتن عنوان تحقیق و انتخاب مطالعات واجد شرایط با تعیین معیارهای ورود و خروج مطالعات
مشخص کردن مفاهیم کلیدی وتِم های آن ها
توجه و بررسی به ارتباط مطالعات و ترجمه مطالعات به یکدیگر
ایجاد یک کل از مطالعات اولیه و انتشار نتایج تحقیق
شکل ۳-۱- نقشه راه پژوهش
۱-۹- شرح واژه ها و اصطلاحات تحقیق

فناوری: مجموعه ای از ابزار های فیزیکی(که خود حاصل فناوری است)، توانایی های فکری و مهارت‌های انسانی می باشد که نمود عینی آن ایجاد محصول/ ارائه خدمات است(UNIDO,2000). واژه فناوری در در این پژوهش دربرگیرندۀ هر دانش یا نوآوری که موجب تبدیل فرصت‌ها به فناوری تجاری شود نیز خواهد بود.

تجاری سازی: به فرایندِ کلیِ انتقال دانش و فناوری از مؤسسات عرضه کنندۀ آن به مؤسسات متقاضی که از طرح کردن و پروردن یک ایده آغاز شده و در نهایت به سمت تولید و فروش آن به مشتری صنعت یا استفاده کننده نهایی می انجامد، تجاری سازی گفته می شود.
استراتژیِ تجاری سازی فناوری(TCS)^[4]: جهت درآمدزایی، دستیابی به حداکثر سود و ارزش افزوده از طریق پیاده سازی فناوری پس از طی سایر مراحل تجاری شدن، مسیرهای مختلفی وجود دارد که به هر مسیر استراتژی تجاری سازی فناوری اطلاق می شود. انتخاب استراتژی مناسب با هدف تجاری سازی موفق فناوری از عوامل مختلفی تأثیر پذیر است.
فصل دوم:
مروری بر پیشینه تحقیق
مقدمه