ماده ۵۱ پروتکل اول نیز مقرر می‌دارد:

اعمال تهدیدهای خشونت آمیزی که منظور اصلی از آن ایجاد رعب و وحشت در میان سکنه غیر نظامی باشد، ممنوع می‌باشد.

همچنین مواد ۵۲ پروتکل اول نیز در قالب ممنوعیت حملات کورکورانه چنین مفهومی را در بر دارد.

در بستراین مواد مهمترین عنصر عمل تروریستی در جریان یک مخاصمه مسلحانه بین‌المللی قصد گستراندن ترور در میان غیر نظامیان می‌باشد. بر این اساس تروریسم، شامل حمله بر علیه اهداف و اشخاص غیر نظامی است یا شامل حملات غیر قابل تفکیکی است که معمولاً به ارعاب و وحشت جمعیت غیر نظامی منجر می شود. لذا در جریان یک مخاصمه مسلحانه، طبیعتاً بمباران یک هدف نظامی نزدیک به مناطق مسکونی که منجر به ارعاب و وحشت غیر نظامیان می شود ممنوع می‌باشد و یک عمل تروریستی قلمداد می شود. البته اگر اقدامات ترویستی سبب درد و رنج شدید روی نظامیان شود، نقض شدید کنوانسیون های چهار گانه ژنو محسوب شده و جنایات جنگی نیز قلمداد می‌شوند. در چنین صورتی مر تکبین این اقدمات بایستی بر اساس اصل صلاحیت جهانی، به عنوان جنایتکار مورد تعقیب و محاکمه قرار گیردند یا حتی بر طبق اساسنامه ICC (ماده ۸۵) در صلاحیت آن مرجع قرار گرفته و محاکمه مجازات شوند. علاوه بر قواعد کلی حقوق بشر دوستانه (ماده۳۳ کنوانسیون چهارم و مواد ۵۱ و ۵۲ پروتکل الحاقی اول) که به طور کلی اقدامات تروریستی را ممنوع می‌کند حمله به سایر اهداف به منظور اشاعه رعب و وحشت در میان جمعیت غیر نظامی ممنوع است. آن ها معمولاً شامل نیازهای ویژه به حمایت می‌شوند مثل حمایت از اموال فرهنگی در موقع مخاصمات مسلحانه .لذا در زمان مخاصمه مسلحانه بین‌المللی، هر گونه اقدامات تروریستی بر علیه اموال و اشخاص غیر نظامی ممنوع است.

اما آیا حقوق بشردوستانه بین‌المللی در یک مخاصمه مسلحانه بین‌المللی از افراد نظامی در قبال اقدامات تروریستی حمایت می‌کند؟ جواب ‌به این سوال خیلی روشن نیست. بدین خاطر که:

۱) سربازان و رزمندگان، خود اهداف نظامی هستند و آن ها قانوناً حق دارند متوسل به خشونت شوند و بر علیه آن ها توسل به خشونت صورت گیرد

۲) چیزی که ممکن است یک عمل تروریستی بر علیه افراد غیر نظامی محسوب شود ممکن است عملی مشروع و و مجاز بر علیه نظامیان تلقی شود.[۶۴]

لذا به نظر می‌رسد در کل دایره حمایت از نظامیان در مخاصمات مسلحانه کمتر باشد. اما با وجود این مهمترین ممنوعیت در این خصوص، ممنوعیت به کار بردن وسایل و شیوه های جنگی است؛ مثل ممنوعیت به کارگیری سلاح‌های ممنوعه و ممنوعیت زنهار ندادن یا انجام عمل خائنانه. لذا در این محدوده اگر اقدامات تروریستی صورت گیرد به شدت ممنوع بوده و ممکن است آن ها یک جنایت جنگی تلقی شوند.[۶۵]

الف- نحوه بر خورد با بازداشت شدگان

در خصوص اسراء نیز، هر گونه خشونت بر علیه آن ها، شدیداًً ممنوع شده است. بر طبق ماده ۱۷ کنوانسیون سوم ژنو، هیچگونه شکنجه بدنی یا روحی و هیچگونه فشاری نباید به اسیران جنگی وارد آید. اسیرانی که از دادن اطلاعات خودداری می‌کنند نباید مورد تهدید یا دشنام قرار گرفته و در معرض ناراحتی قرار گیرند. لذا اقدامات تروریستی که منجر به ارعاب و وحشت میان اسراء شود، ممنوع می‌باشد.

چنین اسیرانی نبایستی به خاطر صرف مشارکت در جنگ محاکمه و مجازات شوند. تنها اگر آن ها مرتکب جنایات جنگی شوند بایستی مورد محاکمه واقع شوند. اما اگر در خصوص وضعیت اسیر بودن آن ها شکّی حاصل شود یک مرجع صالح برای رسیدگی ‌به این موضوع بایستی ایجاد شود.

در خصوص غیر نظامیانی که در جریان یک مخامصه مسلحانه و در چارچوب مبارزه باتروریسم دستگیر می‌شوند نیز ماده ۳۳ مقرر می‌دارد:

تنبیهات دسته جمعی بر علیه اسراء و ارعاب و ترور آن ها ممنوع است لذا بر علیه آن ها هیچگونه اقدام تروریستی قابل توجیه نیست این ها مشمول کنوانسیون چهارم ژنو می‌باشند. بر خلاف اسرا صرف مشارکت مستقیم این افراد در مخاصمات مسلحانه می‌تواند جرم محسوب شده و مورد محاکمه و مجازات واقع شود. این گونه افراد ممکن است حتی پس از پایان مخاصمات و تا زمان انجام محاکمه در اختیار کشور بازداشت کننده قرار داشته باشند.

ب- وضعیت جنبش های آزادیبخش ملی

مبارزات نهضتهای آزادیبخش ملی بر طبق پروتکل الحاقی اول، یک مخاصمه مسلحانه بین‌المللی تلقی شده و در صورت مبارزه با آن ها در قالب مبارزه با تروریسم، کلیه قواعد حقوق بشر دوستانه حاکم بر مخاصمات مسلحانه بین‌المللی بر آن ها حاکم خواهد بود. لذا ممنوعیت اقدامات تروریستی در حین مخاصمه بر جنگ های آزادیبخش ملی نیز اعمال می شود.

بر طبق مواد ۴۳ و ۴۴ پروتکل الحاقی اول، هیچگونه تفکیکی میان نیروهای مسلح نظامی و شبه نظامیان صورت نگرفته است. لذا اعضای نهضت های آزادیبخش ملی حتی در قالب نیروهای شبه نظامی نیز نبایستی مرتکب اقدام تروریستی شوند و ارتکاب چنین اقداماتی ممنوع می‌باشد. لذا هر کسی در یک مخاصمه مسلحانه شرکت کند ملزم به رعایت قاعده ممنوعیت ارتکاب اقدام تروریستی می‌باشد.

بند سوم – تروریسم در مخاصمه مسلحانه غیر بین‌المللی

قواعدی که اقدامات تروریستی را در چارچوب مخاصمه مسلحانه غیر بین‌المللی ممنوع می‌کند اساساً مشابه آن قواعدی هست که این اقدامات را در مخاصمه مسلحانه بین‌المللی ممنوع می‌کند. ماده ۳ مشترک در یک عبارت پردازی کلی بدون اشاره مستقیم به تروریسم بسیاری از اقدامات تروریستی را عملاً ممنوع می‌کند. بر طبق آن با غیر نظامیان بایستی با اصول انسانیت رفتار شود. گروگانگیری، رفتار بی رحمانه،آزار، شکنجه و ….. ممنوع است.

همچنین ماده ۴ ( پاراگراف۲) و ماده ۱۳ (پاراگراف ۲ )پروتکل الحاقی دوم نیز موید این امر هستند. به موجب این مواد اعمال و تهدیدات خشونت آمیزی که هدف اولیه آن گسترش ترور و وحشت در میان جمعیت غیر نظامی باشد ممنوع است. مواد ۴و۱۳ بصراحت از عناوین ترور و تروریسم استفاده می‌کنند.

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...