چهار زوجی که تحت درمان‌های استرس‌زدایی مبتنی بر ذهن‌آگاهی و نظم‌جویی شناختی هیجان قرار داشتند، در جلسه پیش از درمان، جلسه سوم، جلسه ششم، پایان جلسه هشتم و جلسه پیگیری؛ و زوجی که تحت درمان استرس‌زدایی مبتنی بر ذهن‌آگاهی همراه با نظم‌جویی شناختی هیجان قرار گرفتند، در جلسه پیش از درمان، جلسه چهارم، جلسه هشتم، پایان جلسه دهم و جلسه پیگیری با کمک پرسشنامه‌های تعارضات زناشویی (MCQ)، پرسشنامه ذهن‌آگاهی بائر و همکاران (FFMQ)، مقیاس استرس ادراک شده کوهن (PSS) و مقیاس طرحواره‌های هیجانی لیهی (LESS) مورد ارزیابی قرار گرفتند. این درمان‌ها توسط پژوهشگر در مرکز خدمات روانشناسی بینش و تحت نظارت دکتر محمد حاتمی انجام گرفت.

گزارش بالینی بیماران

در ادامه شرح مختصری در خصوص زوجین حاضر در این پژوهش، ارائه می‌شود.

زوج اول، نظم‌جویی شناختی هیجان

این زوج به مدت ۵ سال است که ازدواج کرده‌اند و یک فرزند دختر ۵/۱ ساله دارند. آقا ۲۹ ساله، کارشناس ارشد مهندسی فناوری اطلاعات و شاغل در یک شرکت خصوصی نرم‌افزاری است. خانم ۲۶ ساله، دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی و خانه‌دار است. این زوج در دو سال اخیر تحت فشارهای اقتصادی و خانوادگی قرار گرفته و تولد فرزند و عدم مدیریت صحیح در تعاملات با خانواده های طرفین نیز موجب افزایش استرس و تنش‌های آن ها شده است که خود به تعارض و اختلاف آن ها دامن زده است و متقابلا تعارضات زناشویی، استرس آن ها را افزایش داده و موجب کاهش عملکرد شغلی، اجتماعی و تحصیلی آن ها شده است. این زوج همچنین از کمبود اعتماد به نفس رنج می‌برند. آن ها علاقه زیادی به همدیگر دارند و عنوان کردند سه سال اول زندگی مشترک آن ها بسیار خوب سپری شده است. آن ها در سال گذشته به درمانگر دیگری مراجعه کرده بودند اما از آن جایی که بهبودی در شرایط خود مشاهده نکردند درمان را قطع کردند. این زوج انگیزه شدیدی برای بهبود شرایط خود داشتند و در جلسه اول درمان پس از آشنایی با نحوه درمان نسبت به آن ابراز امیدواری و خوش‌بینی کردند. آن ها در مراحل درمان و در انجام تکالیف همکاری خوبی با درمانگر داشتند. از ابتدای جلسه سوم درمان، زوج درمان را اثربخش اعلام کردند.

زوج دوم، نظم‌جویی شناختی هیجان

آقا ۳۳ ساله، کارشناس مهندسی مکانیک و شاغل در یکی از سازمان‌های دولتی، و خانم ۳۱ ساله کارشناس حقوق و خانه‌دار است. ۶ سال از ازدواج این زوج می‌گذرد. دو سال و نیم پس از ازدواج، این زوج به علت تعارضات زیاد از هم جدا شده و طی مدت دو سال مراحل قانونی طلاق را پشت سر می‌گذاشتند که به واسطه راهنمایی تعدادی از اطرافیان تصمیم به زندگی مجدد گرفتند. آن ها پس از گذشت ۷ ماه از زندگی مشترک مجددشان به جهت حل مشکلات و جلوگیری از بروز مجدد اختلافات شدید منجر به جدایی، به مرکز مراجعه کردند. این زوج تصمیم دارند به زودی صاحب فرزند شوند که این تصمیم را تا پایان جلسات درمان به تعویق انداختند. یکی از مهمترین مشکلات این زوج این طور عنوان شد که “اصلا نمی‌تونیم ‌در مورد اختلاف نظرهامون صحبت کنیم چون سریع منجر به دعوا و دلخوری میشه”. پس از بازگشت مجدد به زندگی، به دلیل مشکلات پیشین رابطه زوج با خانواده آقا قطع شده است و آقا به تنهایی و به صورت محدود با خانواده خود ارتباط دارد. در جلسه اول آقا نسبت به درمان خوش‌بین بود اما خانم نسبت به اثربخشی آن شک داشت. آقا از همان ابتدا همکاری و همراهی خوبی در درمان داشت اما ارتباط درمانی با خانم سخت برقرار شد و وی در دو جلسه اول با شک و تردید در درمان شرکت می‌کرد اما در ادامه نظر وی راجع به درمان کاملا عوض شد و با درمانگر همکاری کرد.

زوج سوم، استرس‌زدایی مبتنی بر ذهن‌آگاهی

آقا ۴۵ ساله، کارشناس مهندسی صنایع و مدیر برنامه‌ریزی تولید یکی از کارخانه‌های تولیدی- صنعتی، و خانم ۳۹ ساله، کارشناس مهندسی نرم‌افزار است و به عنوان مدیر پروژه یا چند شرکت نرم‌افزاری به صورت ‌پاره وقت همکاری دارد. ۱۱ سال از ازدواج این زوج می‌گذرد و آن ها یه فرزند پسر ۴ ساله دارند. این زوج در طول زندگی مشترک مشکلات متعددی از جمله ابتلای خانم به سرطان، از دست دادن فرزندان دوقلوی خود به فشار بالای مادر در ماه‌های آخر بارداری و بستری شدن وی به همین دلیل به مدت ۴۵ روز در ICU و دست و پنجه نرم کردن با خطر مرگ و … را پشت سر گذاشته‌اند. از سه سال گذشته ‌به این طرف اختلافات این زوج افزایش شدیدی داشته است که تاثیرات منفی آن در خانم شدیدتر شده است و به افسردگی وی منجر شده است. تعارضات آن ها رضایتشان از زندگی و عملکرد شغلی و اجتماعی‌شان را تحت الشعاع قرار داده است. این زوج و به ویژه خانم، تمایل زیادی به بهبود زندگی مشترک و شرایط خود داشتند، اما نسبت به اثربخشی درمان دچار تردید بودند. آن ها در مراحل درمان با درمانگر همکاری داشتند و پس از طی چند جلسه خوش‌بینی آن ها نسبت به درمان افزایش زیادی داشت.

زوج چهارم، استرس‌زدایی مبتنی بر ذهن‌آگاهی

این زوج ۲۴ ساله (خانم) و ۲۸ ساله (آقا) پس از ۲ سال آشنایی و ۲ سال نامزدی، یک سال است که ازدواج کرده‌اند و فرزندی ندارند. این زوج که آشنایی آن ها به واسطه همکلاسی بودن در دانشگاه صورت گرفته است، هر دو مدرک کارشناسی مهندسی معماری خود را دریافت‌ کرده‌اند. آقا در شرکت ساختمانی پدر خود مشغول به کار است و خانم در حال حاضر خانه‌دار اما جویای کار است. این زوج علی‌رغم علاقه شدید به همدیگر، از دوران نامزدی اختلافات متعددی را تجربه کرده‌اند که دخالت والدین، شرایط اقتصادی، تجربه کم، ساعات کار زیاد آقا و عدم آگاهی از مهارت‌های زندگی را از جمله دلایل آن عنوان می‌کنند. هر دو انگیزه زیادی برای کاهش اختلافات و شرکت در درمان داشتند و از ابتدا نسبت به درمان امیدوار بودند.

زوج پنجم، استرس‌زدایی مبتنی بر ذهن‌آگاهی همراه با نظم‌جویی شناختی هیجان

آقا ۳۶ ساله، کارشناس ارشد مدیریت بازرگانی، و خانم ۲۹ ساله، دارای مدرک کاردانی معماری و دانشجوی کارشناسی گرافیک به مدت ۲ سال و نیم است که ازدواج کرده‌اند. آقا مدیر عامل یک شرکت بازرگانی است و خانم به صورت ‌پاره وقت و تفننی با شرکت تبلیغاتی دوستش همکاری دارد. این زوج که پس از ۴ ماه آشنایی طی مدت کوتاه ازدواج کردند، از همان ابتدای زندگی مشترک اختلافات شدیدی را تجربه می‌کردند. در واقع به گفته خودشان “از خوردن و پوشیدن و خندیدن گرفته تا انتخاب رنگ ماشین و محل زندگی و مقصد سفر” با هم اختلاف نظر دارند که در بسیاری از موارد به دعواهای شدید و قهرهای چند روزه منجر می‌شود. خانم با در میان گذاشتن اختلافات زناشویی‌شان با خانواده و دوستانش، مشکلاتشان را به حیطه خانواده و آشنایان نیز کشانده است که خود به اختلافاتشان دامن زده است. اختلافات

1. 1. O’Leary ↑

1. 1. Dattilio ↑

1. 1. Johnson ↑

1. 1. Arabnejad ↑

1. 1. Wiggins ↑

1. 1. Nyklicek ↑

1. 1. Kuijpers ↑

1. 1. Carson ↑

1. 1. Dalgleish ↑

1. 1. Burpee ↑

1. 1. Langer ↑

1. 1. Wenner ↑

1. 1. Yeah ↑

1. 1. Chu ↑

1. 1. Kompier ↑

1. 1. Mears ↑

1. 1. Leahy ↑

1. 1. Knudson-Martin ↑

1. 1. Huenergardt ↑

1. 1. Kiecolt-Glasser ↑

1. 1. Pinsof ↑

1. 1. Smith ↑

1. 1. Voydanoff ↑

1. 1. Harold ↑