رشد اخلاق در طول قرن‌ها از مهم‌ترین مسائل اجتماعی مورد توجّه بوده است. زیرا اخلاق اساس طرح شخصیت انسان و موهبتی است که انسان به کمک آن، رفتار خود را پیرو اصولی می‌کند. علاوه بر این، قضاوت اخلاقی یکی از مسائل پیچیده و بحث برانگیز روانشناسی تعلیم و تربیت است که مورد توجّه بسیاری از صاحب نظران و پژوهشگران به ویژه کولبرگ و پیاژه قرار گرفته است.

 

۲-۱ بیان مسأله

 

انسان‌ها در هر لحظه از زندگی خود در حال انجام رفتارهایی از قبیل کار کردن، درس خواندن و غیره می‌باشند. آن‌ ها با رفتارهای خود بر دنیای پیرامون خود تأثیر می‌گذارند. حال مسئله این جاست که چه عواملی می‌تواند بر رفتارهای ما تأثیرگذار باشد؟ در پاسخ بایستی بیان کرد که عوامل مختلفی مانند عوامل روانی، محیطی، اجتماعی و سیاسی و اقتصادی بر رفتارهای ما تأثیر می‌گذارند. ما در این پژوهش قصد بررسی تعدادی از عوامل روانی تأثیر گذار بر روی رفتارهایمان از جمله ویژگی‌های شخصیت و ارزش‌های شخصی و قضاوت اخلاقی و بررسی رابطه بین این عوامل روانی با همدیگر می‌باشیم تا از این طریق بتوانیم دانش خود راجع به ارتباط این عوامل را گسترش داده و بتوانیم در آینده از این دانش در فهم و تبیین بهتر رفتارهای انسان بهره ببریم.

 

مواقعی هست که انسان‌ها از روی احساسات و بدون استدلال رفتاری را انجام می‌دهند ولی آن‌ ها معمولاً پیش از انجام رفتارشان، به آن فکر کرده و ‌در مورد آن استدلال می‌نمایند و به درست و غلط بودن آن رفتار می‌اندیشند و بر اساس ویژگی‌های شخصیت و ارزش‌های شخصی خود تصمیم گیری به انجام رفتاری می‌نمایند.

 

یکی از عوامل اساسی پیشرفت و توسعه اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی هر جامعه، وجود انسان‌های دارای ارزش‌های والا و با وجدان است. انسان‌هایی با ویژگی‌های شخصیت مناسب و باثبات که وقتی تحت تأثیر موقعیت‌ها و شرایط قرار می‌گیرند، بیشتر با توجّه به معیارها و ارزش‌های درونی شده خود عمل کنند (رحمتی، ۱۳۸۹ به نقل از قضاوت پور، ۸۹).

 

بحث در این مورد که چگونه می‌توان تغییری در شرایط فعلی ایجاد نمود و از طریق تربیت انسان‌های بهتر در این زمینه اثرگذار بود و به پیشرفت جامعه کمک نمود، به ناچار بحث دیگری را پیش می‌کشد و آن این که رفتار‌های ما بیشتر وابسته به چه عواملی است؟ آیا از عوامل شناختی نظیر ارزش‌های شخصی و قضاوت اخلاقی تأثیر می‌پذیرد و یا این که پای عوامل مهم و بنیادی‌تری مانند ویژگی‌های شخصیت در میان است؟ اصولا چه ارتباطی بین این متغیرها برقرار می‌باشد و چگونه می‌توانیم با فهم ارتباط بین این متغیرهای روانی فهم بهتری از رفتارهایمان به دست آورده و در اصلاح آن‌ ها بکوشیم؟

 

۳-۱ اهمّیت و ضرورت پژوهش

 

مسائل اخلاقی و ارزشی از مسائلی هستند که جامعه مرتّبا درگیر آن‌ ها می‌باشد و در جای جای زندگی ما تأثیرگذار می‌باشند. از طرفی ارزش‌های شخصی و ویژگی‌های شخصیت نیز بر افکار و رفتار و انگیزش ما تأثیر می‌گذارند. مسائلی که گفته شد برای همه جوامع مهم تلقّی می‌شود ولی قطعاً در جوامع دینی که اعتقادات و آموزه های دینی بیشتر بر آن‌ ها تأکید می‌نمایند از اهمّیت بیشتری برخوردار می‌باشند.

 

ویژگی‌های شخصیت، ارزش‌های شخصی و قضاوت اخلاقی در همه افراد جامعه حائز اهمّیت است امّا در بعضی حوزه های شغلی و اجتماعی می‌تواند تأثیر بیشتری بر زندگی دیگران بگذارد. بدون شک یکی از این حوزه های خطیر، حوزه بهداشت و درمان است. اکثر افرادی که در این حوزه مشغول به کار هستند از فارغ‌التّحصیلان رشته‌های مختلف علوم پزشکی و پیراپزشکی می‌باشند، در نتیجه ویژگی‌های شخصیّتی، ارزش‌ها و قضاوت اخلاقی این دانشجویان در آینده نزدیک می‌تواند بسیار تأثیر گذار بر جان و مال و سلامتی مردم باشد. به عنوان مثال، اگر پزشکی، بنا به گرفتاری‌های شخصی از درمان بیماری که نیاز به درمان فوری دارد سرباز زند و یا مدیریت مالی بیمارستان برای این که بیماری توانایی پرداخت هزینه های درمان خود را ندارد، ارائه خدمات به وی را قطع نمایند. کارشناس تغذیه ای که در یک کارخانه تولید محصولات غذایی کار می‌کند و از وی خواسته می‌شود که برای سود بیشتر کارخانه تولید محصولات بی کیفیت‌تر را تأیید نماید. این‌ها تنها چند نمونه از اتّفاقاتی است که ممکن است پیش آید و در صورت وقوع هر کدام از این موارد به تنهایی می‌تواند صدمات زیاد و بعضاً جبران ناپذیری را بر زندگی مردم بر جای بگذارد.

 

اخلاق و ارزش‌های شخصی از موضوعاتی است که در متون دینی و اسلامی به کرّات به آن‌ ها اشاره شده است. بزرگان دینی ما را به داشتن اخلاق نیکو توصیه نموده‌اند و همچنین داشتن قضاوت درست را از ارزشمندترین ویژگی‌های انسانی برشمرده‌اند. آن چنان که امام علی (ع)، می‌فرمایند : ارزش انسان‌ها به دانش و قضاوت‌های آن‌ ها است. علاوه بر این، با توجّه به وضع کنونی که در کشور عزیز خود شاهد آن می‌باشیم، این چنین به نظر می‌رسد که رفتارهای غیر اخلاقی و ارزش‌های مادّی گرایانه یا نه و سطح پایین روز به روز در جامعه بیشتر شده و ارزش‌های والاتر هرچه بیشتر به دست فراموشی سپرده می‌شوند. با وجود چنین وضعی این سؤال مطرح می‌شود که علّت وجود و رواج یافتن چنین بی اخلاقی‌ها و ارزش شدن بیش از حد مادیات در جامعه ای دینی و اسلامی چیست؟ چقدر از این مسائل ناشی از مسائل اقتصادی و سیاسی است و چقدر از مسائل اجتماعی و روانی ناشی می‌شود و در ضمن کدام یک از ویژگی‌های روانی و شخصیتی می‌تواند با این وضعیت مرتبط و یا بر روی آن اثر گذار باشد؟ در این پژوهش به رابطه شخصیت و ارزش‌های شخصی و قضاوت اخلاقی می‌پردازیم.

 

 

 

۴-۱ اهداف پژوهش

 

تعیین رابطه بین ویژگی‌های شخصیت و ارزش‌های شخصی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان

 

تعیین رابطه بین ویژگی‌های شخصیت و قضاوت اخلاقی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان

 

تعیین رابطه بین ارزش‌های شخصی و قضاوت اخلاقی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان

 

۵-۱ سؤالات پژوهش

 

آیا بین ویژگی‌های شخصیت و ارزش‌های شخصی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان رابطه وجود دارد ؟

 

آیا بین ویژگی‌های شخصیت و قضاوت اخلاقی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان رابطه وجود دارد ؟

 

آیا بین ارزش‌های شخصی و قضاوت اخلاقی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان رابطه وجود دارد؟

 

۶-۱ فرضیه‌ها

 

بین ویژگی‌های شخصیت و ارزش‌های شخصی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان رابطه وجود دارد.

 

بین ویژگی‌های شخصیت و قضاوت اخلاقی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان رابطه وجود دارد.

 

بین ارزش‌های شخصی و قضاوت اخلاقی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان رابطه وجود دارد.

 

۷-۱ تعریف متغیّرها

 

 

 

۱-۷-۱ تعاریف مفهومی

 

 

 

ویژگی‌های شخصیّت[۴] آن دسته از ویژگی‌های فرد یا افراد است که شامل الگوهای ثابت فکری، عاطفی و رفتاری آن‌هاست (پروین، ۱۳۸۶).

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...