۱-۶-۲- تعهد سازمانی:

تعهد سازمانی به معنای شناسایی و هویت بخشی اعضا، از طریق عضویت در سازمان خاص و سطح مشارکت در آن می‌باشد (لوک، وانگ، وستوود، کروفورد^[۸۵]، ۲۰۰۷) و مفهومی چندبعدی است که وفاداری و هویت بخشی کارمند با سازمان، تمایل به ماندن در سازمان و تمایل به گسترش تلاش در سازمان را در برمی گیرد (چونگ، وانگ و لو^[۸۶]، ۲۰۱۱، اپل بام، بِیلی، بِرگ و کلبرگ^[۸۷]، ۲۰۰۰، چِن، تسو و فار، ۲۰۰۲^[۸۸]). این متغیر نوعی حالت روانی است که بیانگر تمایل، نیاز و یا الزام جهت ادامه فعالیت در سازمان می‌باشد (می یر و آلن، ۲۰۰۷) و وفاداری کارمند به کارفرمای خود و اهداف سازمان را نیز شامل می شود (دانشگاه پنسیلوانیا^[۸۹]، ۲۰۱۱). به طورکلی، تعهد سازمانی به معنای وفاداری فرد به سازمان و تمایل به ماندن در عضویت سازمان برحسب وابستگی عاطفی، نیاز یا احساس مسئولیت در قبال سازمان می‌باشد.

۱-۶-۲-۱- تعهد عاطفی^[۹۰]:

عمومی ترین جنبه تعهد سازمانی است و در بردارنده پیوند و دلبستگی عاطفی کارمند به سازمان و اهداف آن می‌باشد(نور و نور^[۹۱]، ۲۰۰۶، می یر و آلن، ۲۰۰۶، دانشگاه پنسیلوانیا، ۲۰۱۱، دردوایس^[۹۲]، ۲۰۰۴) به نحوی که فرد هویت خود را با سازمان خود معرفی می‌کند(لوتانز، ۲۰۰۸) و تمایل دارد که در سازمان باقی بماند(می یر و آلن، ۲۰۰۶، مودی و همکاران، ۲۰۰۶). به طورکلی، تعهد سازمانی به عنوان دلبستگی عاطفی فرد به سازمان و تمایل وی به عضویت در سازمان تعریف شده است.

۱-۶-۲-۲- تعهد مستمر^[۹۳]:

تعهد مستمر به معنای وابستگی شناختی (والش و تایلر^[۹۴]، ۲۰۰۲) و ابزاری (بک و ویلسون^[۹۵]، ۲۰۰۰) کارمند به سازمان می‌باشد. در واقع در این حالت فرد از روی آگاهی و شناخت، مزایای تداوم عضویت در سازمان و هزینه های ناشی از ترک آن را مدنظر قرار می‌دهد(چن، ۲۰۰۳، چونگ و همکاران، ۲۰۱۱، لوتانز، ۲۰۰۸، والش و تایلر، ۲۰۰۲). به طورکلی، تعهد مستمر به عنوان نیاز فرد به عضویت در سازمان تعریف شده است.

۱-۶-۲-۳- تعهد هنجاری^[۹۶]:

در این صورت کارمند ‌بر مبنای‌ هنجارها و ارزش‌های شخصی (چونگ و همکاران، ۲۰۱۱) احساس می‌کند که وظیفه دارد در سازمان بماند و ماندن او در سازمان عمل درستی است (لوتانز، ۲۰۰۸، والش، ۲۰۰۲) در واقع بین فرد و سازمان التزامی دوجانبه وجود دارد (سلیمان و لیس^[۹۷]، ۲۰۰۰، ‌مک‌ دونالد و ماکین^[۹۸]،۲۰۰۰). به طورکلی، تعهد هنجاری به معنای احساس وظیفه فرد در قبال سازمان می‌باشد.

۱-۷- تعریف عملیاتی متغیرها

۱-۷-۱- نوع ارتباطات سازمانی:

ارتباطات سازمانی در این پژوهش نمره ای است که معلمان ‌بر اساس انواع ارتباطات سازمانی خطی، تبادلی و تعاملی (هان و همکاران، ۲۰۱۱، باتلند، ۲۰۱۲، وود، ۲۰۱۰، نارولا، ۲۰۰۶) به مقیاس محقق ساخته ارتباطات سازمانی مدارس خود اختصاص می‌دهند.

۱-۷-۲- تعهد سازمانی:

تعهد سازمانی نمره ای است که معلمان برحسب تعهد عاطفی، مستمر و هنجاری (کوهن، ۲۰۰۷، چانگ و همکاران، ۲۰۰۷) در پرسشنامه تعهد سازمانی می یر و آلن (۱۹۹۷) کسب می‌کنند.

فصل دوم

پیشینه پژوهش

۲-۱- مقدمه

در این فصل به بررسی چارچوب نظری و ادبیات پژوهش می پردازیم. از آنجا که پژوهش ما درصدد بررسی رابطه بین ارتباطات سازمانی مدارس و تعهد سازمانی معلمان می‌باشد، لازم است ابتدا مروری اجمالی و دقیق بر پیشینه نظری این مباحث داشته باشیم. همچنین تحقیقات داخلی و خارجی صورت گرفته در این موضوعات نیز در این فصل مورد بررسی قرار می‌گیرد.

۲-۲- پیشینه نظری

۲-۲-۱- ارتباطات سازمانی:

در دنیای کنونی که به آن اصطلاح دهکده جهانی داده‌اند، اطلاعات به طور مداوم بین کشورهای مختلف رد و بدل می شود. به طوری که حتی اگر برای مدت کوتاه بنا به دلایلی ارسال اطلاعات بین کشورها قطع گردد، به جهات مختلفی می‌تواند به کشورهای جهان لطمه جبران ناپذیری وارد نماید. حجم اطلاعات در جوامع بشری به طور روز افزونی در حال افزایش است و روندی شتابان به خود گرفته است.

در تحقیقی که به وسیله دانشگاه آکسفورد انگلستان انجام شد، در سال ۱۹۰۰ میلادی هر صد سال، در سال ۱۹۵۰ هر ۵۰ سال، در سال ۱۹۷۰ هر ۲۰ سال و در سال ۱۹۹۰ میلادی هر ۵ سال حجم اطلاعات بشر دو برابر شده است. با توجه به آمار و ارقام فوق می توان ادعا نمود که رد و بدل اطلاعات و معلومات که به زبان ساده ارتباطات نامیده می شود، چقدر در جوامع بشری تکامل یافته است. نیاز به انجام ارتباطات صحیح که بتواند راه گشای مشکلات افراد در جوامع امروزی باشد، موضوعی اساسی و ضروری است (امین شایان جهرمی و همکاران، ۱۳۸۸). بعلاوه ارتباطات تنها شامل صحبت کردن نمی شود، زمانی که در کلاس درس به سئوالی جواب می دهی، مورد تعریف و تمجید قرار می گیری، عقاید و ایده های فرد دیگری را به چالش می کشی، با اعضای خانواده تعامل برقرار می کنی، در مصاحبه شغلی یا جلسه گروهی شرکت می کنی، به ارائه کلاسی گوش می دهی، سلام می کنی و یا لباسی را برای پوشیدن انتخاب می کنی، در واقع به نوعی ارتباط برقرار می کنی. ارتباطات دوستانه قابل توجه، روابط خانوادگی موفق، موفقیت شغلی و تحصیلی، همگی به توانایی برقراری ارتباط بستگی دارد. مطالعه فرایند ارتباطات و یادگیری ارتباطات مؤثر نه تنها اقدامی علمی است؛ بلکه در عمل نیز به ما کمک می‌کند مهارت‌های ارتباطی خود را بهبود بخشیم (برکو و همکاران، ۲۰۰۷).

۲-۲-۱-۱- اهمیت ارتباطات:

امروزه فرایند ارتباطات یکی از اجزای اصلی فعالیت‌های سازمان‌های مختلف گردیده است. از طریق این فرایند رهبری در سازمان به اجرا درآمده و هماهنگی ایجاد می شود. اهمیت این فرایند به حدی است که صاحب نظران مدیریت در نوشته های خود تأکید بسیاری بر ارتباطات سازمان داشته اند. چستر برنارد^[۹۹] اولین وظیفه مدیران را گسترش قلمرو سیستم اطلاعاتی می‌داند. همچنین هنری مینتزبرگ^[۱۰۰] نقش اطلاعاتی و ارتباطی مدیر را جزء اساسی ترین نقشهای او قلمداد ‌کرده‌است. ارتباط، تارو پود سازمان را به هم پیوند داده و موجب یکپارچگی و وحدت سازمانی می شود. کلیه سطوح مدیریت مسئولیت ایجاد ارتباطات صحیح را برعهده دارند. به جرئت می توان گفت موفق ترین و کارآمدترین مدیران در سازمان‌ها افرادی هستند که دارای مهارت ارتباطی بالایی باشند.