گروه دوم: شامل پارک هایی می‌شود که در ارتباط با حفاظت از طبیعت و حفاظت از فون یا فلور منطقه و یا حفاظت از فون و فلور بصورت مشترک با هم احداث می‌شوند به عبارت دیگر، حفظ طبیعت در این پارک ها اولویت اول بوده و بهره وری از تفرج (متمرکز یا گسترده) به عنوان یک بحث حاشیه ای در این گونه پارک ها مطرح می­باشد.
از جمله پارک هایی از این گروه که از نظر تشکیلاتی تحت مدیریت سازمان جنگلها و مراتع می­باشند می‌توان به پارک‌های جنگلی طبیعی، پارک طبیعت، پارک جنگلی دست کاشت، پارک کویری و ذخیره­گاه جنگلی اشاره نمود و از جمله پارک‌های تحت مدیریت سازمان حفاظت و محیط زیست می‌توان به پارک‌های ملی، اثر طبیعی ملی، پناهگاه حیات وحش، مناطق حفاظت شده و ذخیره گاه بیوسفر اشاره کرد.
هر کدام از پارک ها، مناطق حفاظت شده و ذخایر جنگلی ذکر شده در تامین اهداف خود دارای مشخصات فنی خاص خود و امکان تفرج ( گسترده و متمرکز) با ظرفیت محدود و متناوب از یکدیگر می­باشند ولی تمامی‌این مناطق در جهت تأمین سه اصل مهم یعنی اصل حفاظت و حمایت فیزیکی و فنی و حفاظت و تنوع بیولوژیکی گیاهی و جانوری و اصل آموزشی و تحقیقاتی در مقایسه با سایر مناطق در روند توالی و تواتر طبیعی در اکوسیستم‌های طبیعی با فون و فلور و اصل تفرج (گسترده و متمرکز) در جذب توریسم و اکوتوریسم، بطور جدی مطرح می­باشند.
۱-۲-۲-۱ ذخیره­گاه­های جنگلی
اینگونه مناطق در مقایسه با سایر بخش‌های جنگلی جوان بوده و در واقع الگوهای خود را از ذخیره­گاه‌های بیوسفر که تابع پروونانس‌های جغرافیایی زیستی (بیوژئوگرافیکی) برداشته ولی در ابعاد کمی‌کوچکتر، تابع رویشگاههای جنگلی، گونه‌های در حال انقراض، نادر، گونه‌های مورد تهدید و سایر رویشگاههای گونه‌های بومی‌که از نظر ژنتیکی در مقایسه نسبی با دیگر رویشگاههای همان گونه برتر باشند، انتخاب می­شوند.
بنابراین در این مناطق اطلاعات مربوط به بانک ژن گیاهی و حفظ تنوع گیاهی و دستاوردهای داروئی و پزشکی و همچنین دستاوردهای اقتصادی با بهره گرفتن از دو­ رگه گیری از پایه‌های وحشی برای بدست آوردن گونه، واریته یا کلن‌های جدید در بالا بردن تولیدات چوبی در واحد سطح و مقاوم به بیماری‌های گیاهی و هزاران اثر ناشناخته دیگر تکمیل شده و تحت مدیریت واقع می­شوند.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

معیار انتخاب این عرصه با بررسی‌های ریز کارشناسی و شناخت دقیق از رویشگاههای مختلف برای گونه‌های با اولویت مورد اشاره، در نظر گرفته می­شوند. سطح این ذخیره­گاه ها با توجه به پراکنش گونه با گونه‌های مورد نظر در هسته مرکزی یا طبیعی آن با عنوان Core zone ، یک پنجم سطح و چهار پنجم سطح به عنوان مناطق ضربه گیر یا Bufter zone در نظر گرفته می­ شود. در قسمت هسته مرکزی یا طبیعی با قطع عوامل و فاکتورهای تخریب به صورت صد درصد، حمایت و حفاظت می­شوند تا با فراهم شدن تجدید حیات طبیعی، روند توالی و تواتر پوشش گیاهی در روند طبیعی قرار گیرد.
بنابراین در هسته مرکزی، ضمن بازسازی اکوسیستم طبیعی، جلوگیری از انقراض گونه ها و حفظ گونه ها از نظر تحقیقاتی و آموزش بسیار حائز اهمیت بوده و می‌تواند به عنوان عرصه‌های با حالت بکر مورد توجه محققان داخلی و خارجی باشد و زمینه‌های جذب اکوتوریسم را نیز فراهم نمایند. ضمن اینکه در قسمت مناطق ضربه گیر یا Bufter zone در برنامه‌های دراز مدت با احداث تأسیسات تفرجی و تحقیقی می‌توان در این زمینه اقدام نمود در ضمن اهداف مهمتری نیز در ذخائر جنگلی به جهت ارتباط عناصر اکولوژیکی با یکدیگر به عنوان زنجیره‌های متصل به هم و تاثیرپذیری این عناصر از عملکرد متقابل بوم سازگان متنوع و در جهت پایداری ذخایر بیوسفر مورد تعقیب و پیگیری می­باشند.
۱-۲-۳ رویشگاه زاگرس
جنگلهای ایران با ۴/۱۲ میلیون هکتار وسعت، ۴/۷ % از سطح کشور را اشغال کرده اند. لذا کشور ایران در مقایسه با سایر نقاط دنیا به لحاظ پوشش جنگلی کشوری فقیر محسوب میگردد ولی به لحاظ تنوع گونه ای و گیاهی و ذخایر ژنتیکی گیاهی در جهان کم نظیر است (ثاقب طالبی و همکاران، ۱۳۸۳). مسلما درخت لرگ که در کشور ایران بویژه در استان ایلام بشکل کاملا طبیعی حضور دارد، از این قاعده مستثنا نمی‌باشد. یونانی ها، از دیرباز پشتکوه کنونی را که ایرانیان پاطاق می‌گویند بنام زاگرس (Zagros ) می‌نامیدند. این نام به مرور زمان به سرتاسر کوه هایی که به دنباله کوه‌های ارمنستان، از منتهی الیه شمال غربی ایران آغاز می‌شود، سپس غرب و جنوب کشور را در می‌نوردد، تعمیم داده شد. پژوهشگران، در مورد درازای زاگرس، بر حسب اینکه ابتدا و انتهای آن را در چه نقطه ای گرفته باشند، ارقام مختلفی ذکر کرده اند. زاگرس دارای دامنه هایی با شیب تند و قلل مرتفع می‌باشد که برخی از آنها مانند زرین کوه، دالاهو، دنا و زرد کوه پوشیده از برف‌های دائمی‌هستند (جزیره ای و رستاقی، ۱۳۸۲).
هفت رشته رودخانه درجه یک کشور که با ۵/۳۴ میلیارد متر مکعب آب، ۴۰ درصد آبهای سطحی کشور را به خود اختصاص می‌دهند، از کوه‌های زاگرس سرچشمه میگیرند و راه به جلگه‌های حاصلخیز کشور می‌یابند که وجود آنها منوط به وجود این جنگلها در منطقه است (ثاقب طالبی و همکاران، ۱۳۸۳).
جنگلهای منطقه زاگرس به دلیل اهمیت زیاد حفاظتی آب و خاک باید حالت جنگلهای حمایتی، حفاظتی و احیایی به خود گیرند و در این راستا نیز دخالت ها در این جنگلها باید بصورت ملایم و همگام با طبیعت باشد (مهاجر، ۱۳۸۵). جنگلهای زاگرس را تحت عنوان جنگلهای نیمه خشک طبقه بندی کرده که بیشترین تاثیر را در تامین آب، حفظ خاک، تعدیل آب و هوا و تعادل اقتصادی و اجتماعی در کل کشور را دارند (ثاقب طالبی و همکاران ۱۳۸۳).
کوه‌های زاگرس که از شمال غرب تا جنوب غرب ایران گسترش می‌یابند، به علت جذب رطوبت ابرهای باران­زا از نواحی غربی با مبدأ دریای مدیترانه، شرایط لازم را جهت استقرار و گسترش پوشش جنگلی را بوجود آورده اند. جنگلهای این ناحیه از پیرانشهر در آذربایجان غربی شروع و در امتداد رشته جبال زاگرس و بختیاری تا اطراف جهرم و فسا ( میان جنگل) در استان فارس ادامه می‌یابد. طول این نوار جنگلی بیش از هزار کیلومتر و عرض آن ۵۰ تا ۱۰۰ کیلومتر است که معمولا منقطع بوده و فقط در قسمت کوههای بختیاری از پیوستگی بیشتری برخوردار می‌باشد. مساحت جنگلهای زاگرس در گذشته بیش از ۱۰ میلیون هکتار بوده است و به دلیل بهره برداری بی رویه طی سالیان دراز مساحت این جنگلها دائما سیر نزولی را پیموده است و متاسفانه این روند هنوز هم ادامه دارد. مساحت فعلی این جنگلها در حال حاضر در حدود ۵ میلیون هکتار می‌باشد که گونه غالب آن بلوط ایرانی Quercus persica است و همراه با سایر گونه‌های بلوط جنس غالب این جنگلها را تشکیل می‌دهد و به همین دلیل نیز به جنگلهای بلوط غرب مشهور است. مهمترین گونه‌های درختی و درختچه ای منطقه زاگرس بشرح جدول شماره ۱-۱ می‌باشد (مهاجر، ۱۳۸۵).
جدول شماره ۱-۱ : مهمترین گونه‌های درختی و درختچه ای جنگلهای زاگرس

ردیف

نام علمی

نام فارسی

۱

Acer monspessulanum L. (A.cinerascens Boiss.)

کیکم ( کرکو)

۲

Amygdalus communis L.

بادام معمولی

۳

Amygdalus reuteri Boiss. (= A. horrida)

بادام کوهی ( ارژن)

۴

Amygdalus scoparia Spach.

بادامک ( بخورک)

۵

Berberis vulgaris L.

زرشک

۶

Cerasus mahaleb (L.) Mill.

محلب

۷

Cerasus microcarpa (C.A,M) Boiss.

راناس (برالیک)

در نواحی مختلف استان تهران به علت موقعیت ویژه جغرافیایی، آب و هوای متفاوتی شکل گرفته است. دو عامل جغرافیایی در ساختار کلی اقلیم استان تهران نقش مؤثری دارند. این دو عامل عبارتند از وجود دشت کویر در جنوب استان و وجود رشته کوه البرز در شمال استان. به طوری که مناطق خشک مانند دشت قزوین، کویر قم و مناطق خشک استان سمنان که مجاور استان تهران قرار دارند، از عوامل منفی تأثیرگذار بر هوای استان تهران هستند و موجب گرما و خشکی هوا همراه با گرد و غبار می شوند. از طرف دیگر وجود رشته کوه های البرز موجب تعدیل آب و هوا در استان تهران می شود. علاوه بر این دو پدیده جغرافیایی وجود بادهای مرطوب و باران زای غربی نقش مؤثری در تعدیل گرمای سوزان بخش جنوبی استان دارند. در استان تهران میزان بارندگی در مناطق شمالی به دلیل کوهستانی بودن بیشتر از سایر نقاط است و در مناطق جنوبی استان نیز به دلیل شرایط خاص منطقه که پایین ترین ارتفاع از سطح دریا را دارا است و همجواری با کویری مرکزی، کمترین میزان بارندگی نازل می شود.
۳-۱-۲- طبقه بندی اقلیمی استان تهران
هوای تهران در مناطق کوهستانی دارای آب و هوای معتدل و در دشت نیمه بیابانی است. بطورکلی استان تهران را می توان به سه بخش اقلیمی زیر تقسیم کرد:
اقلیم ارتفاعات شمالی: به دامنه های جنوبی، بلندی های البرز مرکزی، در ارتفاعی بالای ۳۰۰۰ متر قرار گرفته و آب و هوایی مرطوب و نیمه مرطوب و سردسیر با زمستان های بسیار سرد و طولانی دارد. بارزترین نقاط این اقلیم، دماوند و توچال است.
اقلیم کوهپایه: این اقلیم در ارتفاع دو تا سه هزار متری از سطح دریا قرار گرفته و دارای آب و هوایی نیمه مرطوب و سردسیر و زمستان های به نسبت طولانی است. آبعلی، فیروزکوه، دماوند، گلندوک، سد امیرکبیر و دره طالقان در این اقلیم قرار دارند.
اقلیم نیمه خشک و خشک: با زمستان های کوتاه و تابستان های گرم، در ارتفاعات کمتر از ۲۰۰۰ متر واقع شده است. هر چه ارتفاع کاهش می یابد، خشکی محیط بیشتر می شود. ورامین، شهریار و جنوب شهرستان کرج در این اقلیم قرار گرفته اند که دماوند یکی از شهرستان های استان تهران می باشد که دارای شرایط آب و هوایی و اقلیمی زیر می باشد.
۳-۱-۳- شهرستان دماوند
شهرستان دماوند، منطقه ای کوهستانی است که در قسمت جنوبی سلسله جبال البرز مرکزی و در قسمت شمال شرقی و ۷۰ کیلومتری استان تهران واقع شده است. که از شمال به لاریجان و از شهرستان آمل و سواد کوه به شهرستان قائم شهر، از جنوب و جنوب شرقی به گرمسار و ورامین،از شرق به شهرستان فیروزکوه و از غرب به تجریش تهران و شمیران و لواسانات محدود است. این شهرستان جزء استان تهران بوده و مساحت آن در حدود ۴۶۴۵/۲ کیلومترمربع بوده و در جهت شرقی و غربی (طول) گسترش داشته و ارتفاع متوسط این شهرستان حدوداً ۱۸۰۰ متر از سطح آب های آزاد است و در بین ۳۵/۲۰ و ۳۵/۵۵ درجه عرض شمالی و ۵۱/۵۳ تا ۵۳/۱۰ طول شرقی واقع شده و بلندترین طول آن در جهت شرقی – غربی ۱۳۰ کیلومتر و در جهت شمالی – جنوبی ۸۵ کیلومتر است و به شکل یک شش ضلعی نامنظم است. از نظر تقسیمات آب و هوایی دارای اقلیم نیمه استپی سرد در بخش میانی و در ارتفاعات، دارای اقلیم کوهستانی است. حداکثر درجه حرارت در تابستان ۳۵ درجه و حداقل آن در زمستان گاهی تا ۲۰- درجه می رسد و میزان بارندگی ۳۲۵ میلی متر. به طور کلی شهرستان دماوند دارای اقلیم نیمه خشک سرد است.

تصویر ۳-۲: نقشه استان البرز
۳-۱-۴- استان البرز
استان البرز به مرکزیت کرج بزرگ که وسعت آن حدود ۲۴۵۷ کیلومترمربع می باشد و این شهرستان از نظر موقعیت جغرافیایی از شمال به استان مازندران، از شرق به استان تهران، از جنوب به استان مرکزی و از غرب به استان قزوین محدود می شود. دارای اقلیم نیمه خشک با زمستان نسبتاً سرد و تابستان نسبتاً معتدل می باشد. بارندگی سالیانه ۳/۲۴۷ میلی متر. این استان در جنوب ارتفاعات البرزی مرکزی واقع شده و نوسانات ارتفاعی در آن زیاد می باشد. استان البرز در دامنه های جنوبی سلسله جبال البرز قرار گرفته است. این بخش از ارتفاعات البرز مرتفع ترین قلل البرز را به خود اختصاص داده ارتفاعات کندوان و کوه های طالقان در شمال و شمال غربی استان تا محل تلاقی رودخانه الموت یا رودخانه طالقان کشیده شده است. پهنه استان شامل: شهرستان های ساوجبلاغ – کرج – نظرآباد – طالقان – چارباغ و … می باشد.
۳-۱-۵- شهرستان طالقان
طالقان منطقه ییلاقی در میان کوه های برف گیر البرز، از غرب کندوان، تا ۴۰ کیلومتری شرق قزوین گسترده شده است. یکی از بخش های شهرستان ساوجبلاغ از توابع استان البرز می باشد که در ۱۳۰ کیلومتری شمال غرب تهران واقع شده از شمال به سلسله جبال البرز و رامسر و تنکابن و الموت، از شرق به کرج، از جنوب به هشتگرد و ساوجبلاغ از غرب و جنوب غربی به قزوین محدود می گردد. طالقان در دره بزرگی در میان کوه های البرز قرار دارد. طالقان منطقه ای متشکل از حدود ۸۰ روستای کوهستانی است که طول جغرافیایی آن از شمال شرق به جنوب غرب حدود ۸۰ کیلومتر و عرض جغرافیایی آن حدود ۱۵ کیلومتر است و حدود ۱۳۰۰۰ کیلومتر مساحت دارد. طول شرقی آن ۵۰ دقیقه و عرض شمالی آن ۳۶ درجه و ۱۲ دقیقه است.(www. Ncc.org. ir). میانگین درجه حرارت سالیانه در طالقان حدود ۹/۵ +، متوسط حداکثر ۱۷/۵ + ، متوسط حداقل ۱۱/۳- درجه سانتی گراد و میانگین بارندگی سالیانه حدود ۵۰۰ میلی متر است.
۳-۲- جمع آوری نمونه ها
نمونه های افعی قفقازی Caucasicus توسط شکارچیان مجرب و آشنا با بوم شناسی و زیستگاه گونه موردنظر از مناطق لار دماوند و طالقان برای مطالعه سیکل تولیدمثلی، جمع آوری شده و به مؤسسه سرم سازی رازی بخش جانوران سمی منتقل شدند.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

تصویر۳-۳ : افعی قفقازی
۳-۳- روش تعیین جنسیت مارها
دو شکل جنسی در مارها مشخص نیست و گاهی تفاوت چندانی بین نر و ماده وجود ندارد. تفاوت بین جانور نر و ماده در تعداد پولک های شکمی که در نتیجه تفاوت در اندازه آنها است و از تفاوت های دیگر می توان به شکل دم آن ها اشاره کرد. به طور نسبی دم نرها به دلیل جایگیری همی پنیس قاعده دم اتساع یافته است و به تدریج باریک تر می شود و اندازه آن بلندتر از جنس ماده است. نسبت بین تنه به دم در ماده ها بزرگ تر از نرها می باشد. در بیشتر موارد برجستگی های روی پولک ها که تیفه نام دارد در نرها مشخص تر است. در هر حال مناسب ترین روش برای شناسایی جنس نر از ماده مشاهده همی پنیس است که با فشار آوردن رو به بالا از ناحیه پایین دم تا منفذ کلوآک میسر می شود (فرزان پی، ۱۳۶۹).

تصویر ۳-۴: افعی قفقازی نر و ماده از راست به چپ ( بررسی تفاوت ظاهری برای تشخیص نر و ماده)
۳-۴- روش اندازه گیری طول بدن مارها
معمولاً طول کلی بدن را که از نوک پوزه تا انتهای دم، در حالیکه جانور بیهوش به حالی کاملاً کشیده روی میز قرار داده شده و سپس طول را از نوک پوزه تا کلوآک و طول دم از لبه قدامی کلوآک تا انتهای دم اندازه گیری می شود.

( الف)

( ب) (پ)
تصویر ۳- ۵ : (الف و ب) اندازه گیری طول بدن از پوزه تا منفذ کلوآک (پ) اندازه گیری از منفذ کلوآک تا انتهای دم
۳-۵- شرایط و نگهداری نمونه ها
نمونه ها در بخش جانوران سمی، بعد از شمارش و تعیین جنسیت و جداسازی نمونه های نر از ماده، روند انگل زدایی، باکنه زدای ۰۱/۰Ivermectine (Company: INOUKO Generics) طی می شود و برای رسیدن به دمای بهینه (۲۰ الی ۳۰ درجه سانتی گراد) و اطمینان یافتن از سلامت جانور، آن ها را به مدت سی روز برای پیشگیری از انتقال بیماری ها و انگل های احتمالی، در جعبه هایی که مخصوص نگهداری موقتی آن ها طراحی شده قرنطینه کردند، مکان و وسایل مربوط به قرنطینه در جایی جدا از محل نگهداری سایر مارها قرار داده شده است. بعد از اطمینان از سلامت مارها آن ها را به اتاق نگهداری انتقال دادند و در محفظه هایی با نام ویواریوم قرار دادند. این محفظه باید متناسب با گونه و زیستگاه اصلی جانور باشد و دارای تهویه و نورگیری مناسب باشد و مکانی برای تأمین شرب آب و استراحت مار در آن تعبیه شده باشد. متداول ترین نوع ویواریوم نوع شیشه ای آن است. ساده ترین نوع ویواریوم ها مستطیلی با نسبت طول، عرض و ارتفاع ۱: ۱: ۲ است. دوره های روشنایی باید منطبق با طول روشنایی در روزها و فصول سال تنظیم شود، داشتن یک گرادیان مناسب یکی از نکات مهم در پرورش مارهای در اسارت است (Osborne, 1982). به منظور تأمین گرما و روشنایی یک لامپ پشت جیوه ای که در یک گوشه از سقف ویواریوم (با در نظر گرفتن ارتفاع مناسب) آویزان است، استفاده گردید، به منظور تأمین آب و رطوبت مورد نیاز جانور از ظرف پرآبی استفاده شد. منبع تغذیه ای برای مارها موش هایی با نژاد سوری بود. برای مطالعه موازین اخلاقی کار با حیوانات آزمایشگاهی مطابق با دستورالعمل مصوب پژوهش مؤسسه سرم سازی رازی رعایت گردید.

تصویر ۳-۶ : انگل زدایی مارها

تصویر ۳- ۷ : افعی های قفقازی درون ویواریوم
۳-۶- مواد و تجهیزات
۳-۶-۱- دستگاه ها
۱- استریومیکروسکوپ olympus، مدل SZX-TR30، ساخت ژاپن
۲- ترازوی ساعتی با حساسیت ۵ گرم، ساخت آلمان
۳- ترازوی دیجیتال FX 3000 و OSK، با دقت ۰۰۰۱/۰ گرم، ساخت ژاپن
۳-۶-۲- مواد آزمایشگاهی
۱-الکل اتانل ۹۵ درجه ، Merk، ساخت آلمان
۲- محلول سدیم کلراید ۹/۰ درصد، شرکت کارخانجات داروپخش، ساخت ایران
۳-۶-۳- لوازم
۱- کولیس دیجیتال، ساخت چین
۲- قیچی کوچک و بزرگ
۳- پنس
۴- پنبه
۵- سرنگ ۵/۲ cc ساخت ایران
۶- دماسنج، ساخت فرانسه تصویر۳ -۸ : لوازم آزمایشگاهی
۷- پتری دیش

۲-۵-۲- مفهوم اموال عمومی
به موجب ماده ۲۳ قانون مدنی استفاده از اموالی که مالک خاص ندارد، مطابق قوانین مربوطه به آنها اموال عمومی گفته می شود. در حقیقت در مقابل اموالی که ملک افراد است، اموالی نیز وجود دارد که ملک افراد نیستند. این اموال در حقیقت از جمله مشترکات بوده و تعلق به عموم دارد از جمله اموالی که دولت یا تشکیلات و موسسات عمومی ‌دیگر متصرف آن شناخته می‌شوند. حق مالکیت افراد نسبت به اموال خود خود حق مطلق بوده و تقریباً نامحدود است، زیرا هر مالکی نسبت به مایملک خود حق هر گونه تصرف و انتفاع دارد، مگر در مواردی که قانون استثناء کرده باشد و برعکس حق جامعه نسبت به مشترکات حق محدود است و به همین جهت گفته می‌شود که مشترکات مال همه است، ولی مال هیچ کس نیست. بنابراین افراد جامعه نمی‌توانند در اموالی که داخل در مشترکات و مال عموم است همان تصرفی را نمایند که در اموال خصوصی خود می‌کنند و حتی حق دولت یا تشکیلات عمومی ‌دیگر هم که به نام جامعه مالک مشترکات شناخته می‌شوند محدود می‌باشد.(عدل، ۱۳۸۵: ۴۱) دولت برای انجام خدمات عمومی‌ و اجرای وظایف خود، اموال گوناگونی در اختیار دارد و به تناسب موارد از هر یک استفاده خاصی می‌کند. اموال دولتی به معنی عام را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد؛

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۱- اموالی که ملک دولت است: موسسات عمومی‌ حق مالکیتی مانند سایر اشخاص بر این اموال دارند. با این که قوانین، تصرفات دولت را در این اشیاء نیز تا اندازه‌ای محدود کرده است، ولی حق دولت بر اموال دولتی به معنی خاص شبیه حق مالکیت افراد بر سایر اموال است.
۲- اموال و مشترکات عمومی: که برای استفاده مستقیم تمام مردم آماده است، یا اختصاص به حفظ مصالح عمومی‌ داده شده و دولت، تنها از جهت ولایتی که بر عموم دارد، می‌تواند آن را اداره کند: مانند پل‌ها، موزه‌هاو معابر عمومی. در واقع تنها این دسته از اشیاء دارای مالک خاص نیست و سایر اموال دولتی مالک معین دارد. برای مثال، کشتی‌های تجاری، اموالی که دولت‌ها اختصاص به تشکیل بانک‌ها و شرکت‌های خصوصی داده‌اند، و ترکه بدون وارث، و جنگل‌ها و زمین‌های موات اطراف شهر، مال دولت محسوب می‌شود.(کاتوزیان، ۱۳۸۸: ۶۸).
۲-۵-۳- کالای عمومی
کالای عمومی که گاهی از آن به‌نام کالای جمعی^[۳۲] یا کالای اجتماعی^[۳۳] یاد میشود، کالایی است که همه از مصرف آن منتفع میشوند. به این معنی که مصرف هر فرد، سبب کاهش مصرف سایرین از آن نمیشود. (کالیز و جونز، ۱۳۸۸: ۱۰۳)
پارک، اتوبوس امنیت از باب حقوق اجتماعی و …، نمونه‌هایی ازکالای عمومی هستند. کالای عمومی با وجودی که برای بسیاری از شهروندان ضروری است، اما بازار و بخش خصوصی، انگیزه کافی برای تولید آن ندارند؛ چراکه ماهیت این نوع کالاها به‌گونهای است که افراد پس از ساخته شدن، حاضر نیستند قیمت آن‌را بپردازند(دادگر و محمدی، ۱۳۸۴: ۲۱۵).

۲-۵-۳-۱- ویژگیهای کالای عمومی
برای کالای عمومی دو ویژگی ذکر میشود که آن‌را از کالای خصوصی متمایز میسازد:
رقابت‌ناپذیری؛ منظور از رقابت ناپذیری در کالاهای عمومی این است که وقتی این کالاها ارائه میشود، ورود فرد جدید، رقیب فرد قبلی محسوب نمیگردد. اما در کالای خصوصی ورود فرد جدید با مصرف مقدار خاصی از کالا، به‌نحوی رقیب بقیه محسوب میشود. به‌عنوان مثال، استفاده از لباس تولیدی، باعث کم شدن عرضه برای دیگران خواهد شد؛ اما وارد شدن فرد به یک پارک عمومی قبل از پر شدن ظرفیت، مشکلی برای دیگران به‌وجود نمیآورد(دادگر، ۱۳۸۶: ۱۱۰).

استثناناپذیری^[۳۴]؛ یک فرق اساسی بین کالاهای خصوصی و عمومی امکان یا عدم امکان محروم‌سازی دیگران از کالای مورد نظر است. یعنی پس از تهیه و عرضه کالای عمومی، هیچ فردی را نمیتون از مصرف آن بازداشت(کالیز و جونز، ۱۳۸۸: ۱۰۷). در مورد کالای خصوصی، مالک آنها میتواند ادعای استفاده انحصاری کند و لذا استفاده و کسب مطلوبیت مربوط به آنها را منحصرا در اختیار داشته باشد؛ اما ممکن است در مورد کالای عمومی در همه سطوح به‌راحتی نتوان چنین انحصاری ایجاد کرد؛ برای همین گفته می شود کالای عمومی استثناناپذیر است (دادگر، ۱۳۸۶: ۱۰۹).
برای استثناناپذیری دو عامل وجود دارد(دادگر، ۱۳۸۶: ۱۱۰)؛

1. 1. دشواری‌های فنی؛ ممکن است از لحاظ فنی، امکان منع کردن دیگران از استفاده‌های مربوط به یک کالای عمومی وجود نداشته باشد. دفاع ملی و تلاش برای حفظ امنیت کشور، مورد مشخصی از کالای عمومی وخدمات عمومی است؛ که دشواری‌های فوق را در خود دارد. امکان محروم ساختن برخی افراد از این کالا، بسیار دشوار و یا غیر ممکن است.

1. 1. هزینه عمل؛ گاهی ممکن است از لحاظ فنی، زمینه جدا کردن برخی از متقاضیان و محروم ساختن آنان از استفاده کالای عمومی وجود داشته باشد؛ اما کاربرد مذکور پر هزینه است. ممکن است هزینه استثناسازی از کالای عمومی آن قدر بالا باشد که هر نوع منافع حاصل را خنثی ساخته و در نتیجه توجیه قابل قبولی برای آن نباشد.

کالای عمومی خالص و ناخالص؛ با ترکیب دو ویژگی فوق، انواع کالا و خدمات استخراج می‌شود. اگر کالا و خدمات کاملا غیر قابل رقابت بوده یا استفاده هم‌زمان مصرفکنندگان بدون هیچ تغییری در منافع دیگران ممکن باشد، کالای عمومی خالص خوانده میشود (استثناناپذیر و رقابت‌ناپذیر). مانند منافع دفاع ملی، شبکه رادیو و تلویزیون که میتواند بدون کاهش منافع دیگران، هم‌زمان برای عده کثیری فراهم باشد. در عوض، بعضی از کالاها هستند که به‌علت محدودیت سطح پذیرش پس از حدی از مصرف هم زمان، افزایش تعداد مصرفکنندگان فقط با کاهش در فایده دیگران ممکن میگردد این گونه کالاها را کالای عمومی ناخالص مینامند . خاصیت این گونه کالاها به گونهای است که استثناناپذیر ولی در مصرف رقابتی هستند. یعنی پس از تکمیل یک ظرفیت خاص مصرفی، اضافه شدن هر فرد دیگر باعث کاهش خدمات برای همه مصرفکنندگان میگردد. کالاهایی مثل استخر، تئاتر، سیرک، جاده، اتوبانها و …، وقتی در “مرحله ازدحام” قرار گیرند، نمونه‌هایی ازکالاهای عمومی ناخالص هستند؛ برخی کالاهای دیگر هم وجود دارد که استثناپذیر ولی رقابت‌ناپذیر هستند مانند کالاهای عمومی “قبل از ازدحام” (مثل ورزشگاه قبل از پر شدن یا پل قبل از این‌که به مرحله ازدحام برسد) برخی از کالاها هم هستند که علاوه بر استثناپذیری، رقابت پذیر هم هستند (مانند کالاهای خصوصی) (پژویان، ۱۳۸۵: ۳۳).

کالای عمومی و پدیده سوار مجانی^[۳۵]؛ افراد میتوانند در عین حالی‌که از منافع کالای عمومی بهرهمند میشوند، در تأمین مالی هزینه های اصلی آنها سهیم نگردند. در واقع به‌خاطر خصوصیات کالای عمومی استفاده هر فرد، مزاحم استفاده دیگران نیست؛ برای همین، افراد تمایل دارند که در استفاده از کالا سهیم باشند؛ بدون این‌که در هزینه‌های آن شرکت کنند. علت اصلی ظهور این پدیده، عدم آشکارسازی ترجیحات ذهنی است. از لحاظ نظری روشن است که این پدیده، در موارد زیادی علت اصلی شکست یا نارسایی بازار در تأمین و ارائه کارآمد کالای عمومی است؛ اما این بدان معنی نیست که نتوان هیچ کالای عمومی را توسط بخش خصوصی ارائه کرد. در تجربیات علمی، شواهدی وجود دارد که تحت آن کالای عمومی، به‌شکل خصوصی ارائه میشود. مثلا گروه ها و افرادی که مراکز تحقیقات طبی راه‌اندازی میکنند، در بسیاری از موارد، کالای عمومی را به‌شکل خصوصی ارائه میدهند (دادگر، ۱۳۸۶: ۱۱۴).

۲-۵-۳-۲- کالای عمومی واسطه‌ای:
این کالاها عبارتند از: کالایی که به‌صورت نهاده در تولیدات کالاهای دیگر به‌کار گرفته میشود و این خاصیت را دارد که هم‌زمان و بدون رقابت (در شرایطی که ازدحام وجود ندارد)، مورد استفاده قرار گیرد و اما تخصیص آن بدون هزینه به تولیدکننده خاص، عملی نیست (پژوپان، ۱۳۸۱: ۱۸۲).

۲-۵-۳-۳- کالای مرکب یا شبه عمومی:^[۳۶]
عوامل خارجی پدیده‌ای است که با کالای عمومی ارتباط نزدیک دارد. اگر فعالیت اقتصادی فرد یا مؤسسه‌ای افزون بر منفعت (زیان) فرد یا مؤسسه، موجب ایجاد منفعتی (زیانی) برای دیگران شود، به این پدیده اصطلاحا صرفهجویی خارجی یا عامل مثبت (منفی) خارجی^[۳۷] میگویند. منفعت یا زیانی که از این طریق ایجاد میشود، غالبا تفکیکناپذیر است و به‌همین علت قیمتگذاری نمیشود (پورمقیم، ۱۳۷۰: ۴۸). برای مثال ، فردی به‌کمک مایهکوبی، از فلج اطفال مصون میشود و منافعی به‌دست میآورد. در پی این کار، او هم از منفعتی شخصی برخوردار می‌شود و هم تا زمانی‌که احتمال ابتلای افرادی را که با او در تماس هستند، کاهش میدهد، اثری خارجی نیز ایجاد میکند(کالیز و جونز، ۱۳۸۸: ۱۱۶).
امروزه در اکثر کشورها برخی از خدمات عمومی مانند تعلیم و تربیت، بهداشت، اگر چه توسط بخش عمومی تولید می‌شود، اما قسمت قابل توجهی از این خدمات با نظارت بخش عمومی به تقاضاکنندگان عرضه می‌شود. به‌عبارت دیگر، کسانی‌که امکان پرداخت این بها را نداشته باشند، از استفاده آنها محروم می‌شوند (زنجانی و دهقانی، ۱۳۸۶: ۱۷).

۲-۵-۳-۴- ابعاد گوناگون کالاهای عمومی

1. 1. با وجودی که همه افراد به یک مقدار مساوی از کالاهای عمومی مصرف میکنند، ولی مصرف این کالاها به‌طور مساوی ارزش‌گذاری نمیشود.

1. 1. طبقه‌بندی کالاهای عمومی یک موضوع مطلق نیست؛ بلکه بستگی به شرایط بازار و وضعیت فناوری دارد.

1. 1. تعدادی از چیزهایی که به آنها کالای عمومی گفته نمیشود، ویژگی‌های کالای عمومی را دارند. مانند درست‌کاری و توزیع عادلانه درآمد که مصرف آنها رقابت‌پذیر و استثناپذیر است.

1. 1. برخی کالاهای خصوصی لزوما به‌صورت انحصاری توسط بخش خصوصی تهیه نمیشود؛ مثل خدمات پزشکی و خانه‌سازی.

1. 1. تهیه کالا توسط بخش خصوصی، لزوما به ابن معنی نیست که آن کالا هم توسط بخش عمومی تولید میشود؛ مثل جمع آوری زباله ؛ زیرا امکان حصر در پرداخت هزینه وجود دارد.

1. 1. امکان مخالفت از بهرهمندی و بهرهبری سایرین از کالای عمومی وجود ندارد.

1. 1. تصور استثناناپذیری، غالبا با کالای عمومی در ارتباط است. (شیخی، ۱۳۸۷: ۲۳۷)

۲-۵-۳-۵- تقسیم بندی خدمات عمومی از نظر ملی و محلی
بسیاری از کالاهای عمومی در اختیار مصرف همگان نبوده و فقط برای عده‌ای مطلوبیت خالص مثبت خواهند داشت. این محدودیت، به‌دلیل مکان قرار گرفتن کالای عمومی است. برای مثال اتوبان تهران کرج در اختیار ساکنان کرمان نبوده و برای آنان مطلوبیتی مستقیم ایجاد نمیکند.

1. 1. کالا و خدمات عمومی که جنبه ملی دارد؛ مانند دفاع ملی، شبکه‌های سراسری تلوزیون و رادیو، مقررات تجاری، جزایی و… از جمله مواردی هستند، که فواید آنها شامل کلیه افراد جامعه در سطح ملی میشود.

1. 1. کالا و خدمات عمومی که دو جنبه ملی و محلی را دارا هستند؛ این دسته پیآمدهای خارجی مثبت اقتصادی دارند؛ ولی منافع شخصی آن به‌وسیله اهالی محلی یا استان جمعآوری میشوند. عمده‌ترین این موارد، شامل خدمات آموزشی و بهداشتی است.

1. 1. کالا و خدمات عمومی که جنبه محلی دارند؛ این قسم شامل مواردی است که تقریبا عمده فواید کالا و خدمات جنبه محلی داشته و به‌وسیله اهالی منطقه و محله جمع آوری میشوند. پارکها، ایستگاه‌های آتش‌نشانی، جادهها و خیابانهای درون شهری و بین روستاها و … از این دستهاند.

روشن است که شرط تولید “بهینه” کالای عمومی، شامل کالای عمومی محلی نیز خواهد شد. برای ایجاد یک کالای عمومی، تنها ابعاد آن مورد نظر نیست، بلکه محل و موقعیت کالای عمومی نیز مطلوب و مورد توجه است. نکته دیگر که برای موقعیت مکانی کالای عمومی مطرح میشود، جابه‌جایی و مهاجرت اشخاص به محلههایی است که کالا و خدمات عمومی عرضه‌شده در آن از دید افراد مطلوب باشد. (پژویان، ۱۳۸۱: ۱۷۹)
۲-۶- ضابطه تشخیص اموال و مشترکات عمومی

صاحبنظران نظیر بلاک^[۱۱۴] بیان کردندکه سیاست‌ها در سازمان اساساً یک فرایند منفی است و بطورکلی سیاست‌های سازمان به عنوان یک بعد تاریک فعالیت محیط کار فرض شده است. سیاستهای سازمانی یک پدیده پیچیده است که تعریف واضحی ندارد. برخی از صاحبنظران از آن بعنوان راههایی برای بدست آوردن برتری در سازمان یاد کرده اند. مثلاً نفوذ برای بدست آوردن اهدافی که توسط سازمان تحریم نشده اند و یا بدست آوردن اهداف تحریم شده از طریق ابزارهای نفوذ تحریم نشده.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

فدر^[۱۱۵] و همکارانش پیشنهاد کردند که سیاست‌های سازمانی یک فرایند نفوذ اجتماعی است در رفتاری که از نظر استراتژیک برای حداکثر کردن منافع شخصی کوتاه مدت و بلند مدت طراحی شده است و با هزینه منافع در آن بدست می آید. مفهوم سیاستهای سازمانی به درجه ای که افراد به محیط کارشان به صورت طبیعتاً سیاسی نگاه می‌کنند اشاره دارد و بنابراین از نقطه نظر فردی ناعادلانه و نابرابر است. بیشتر مطالعات روی سیاست‌های سازمانی به شکل طبیعی انتظار دارند که سیاست ها با عملکرد ضعیف کارمند در ارتباط هستند و یک منبع بالقوه استرس کاری به شمار می‌روند ولی به نظر می‌رسد که در این رابطه بسیار پیچیده‌تر از این باشد. در تحقیقی که توسط ماری و همکارانش انجام گرفت حدود نیمی از پاسخ دهندگان فکر می‌کردند که سیاست ها در یک سازمان به معنی رفتاری ناعادلانه است، بد، غیرمنطقی و غیر سالم است با وجود این بسیاری اعتقاد داشتند که به منظور یک کارمند یا مدیر موفق بودن رفتار سیاسی لازم است و سیاستهای سازمانی یک رفتار قانونی است که به افراد برای نشان دادن عملکرد اثر بخش کمک می کند.پیش‌بینی شده است که سیاست‌های سازمانی به شکل منفی با رفتار شهروندی سازمانی در ارتباط باشد. سطوح بالای سیاست‌های سازمانی معمولاً یک محیط کاری ناعادلانه را منعکس می‌کند که در آن هرکس که قدرت سیاسی بیشتری دارد معیار تخصیص و توزیع منابع را تعیین می کند. بنابراین رفتار شهروندی سازمانی ممکن است به شکل منفی با جو سازمان در یک واحد کاری معین ارتباط داشته باشد. افرادی که در این زمینه مطالعه کردند فار و همکاران) ١٩٩٠ (بودند که دریافتند سطوح بالاتر عدالت و دادگستری سطوح پایین تر سیاست های سازمانی کارکنان را تشویق می کند تا سطوح بالاتری از رفتار شهروندی سازمانی را از خودشان نشان دهند.
براساس روش مبادله، کارکنان با سازگاری بالا محیط را عادلانه تر درک کرده و بنابراین با عملکرد بهتری مقابله به مثل می‌کنند. ممکن است عملکرد رسمی کارمندو تمایل او را برای درگیر شدن در ،رفتار شهروندی سازمانی افزایش دهند(ویگودا، ۲۰۰۰.).
اثرات حالت روحی مثبت بر نیات رفتار شهروندی سازمانی کارکنانحالات روحی بر وضعیت روانی اطلاق می‌شود که از آن شخص به طورکلی مسائل مربوط به زندگی و کار و شخص خود را مثبت و یا منفی ارزیابی می‌کند. این وضعیت ها دربازه زمانی کوتاه مدت رخ داده و در طول زمان در نوسان می‌باشد و به نظر می‌رسد حالات روحی پیش‌بینی کننده بهتری از تفاوتهای فردی مداوم و پایدار برای رفتار شهروندی سازمانی است. اثرات حالت روحی مثبت بر روی نیات کارکنان برای انجام اقداماتی که از نظر سازمانی مطلوب هستند ولی بخشی از ضروریات شغلی رسمی آن‌ها نیستند.چندین توضیح تئوریک برای اینکه چرا حالت روحی مثبت رفتار شهروندی سازمانی را افزایش می‌دهد ارائه شده اند.یک توضیح این است که یک کارمند در حالت روحی مثبت ممکن است موقعیت ها و افراد را مثبت درک کند و کشش فزاینده نسبت به دیگران و چشم انداز مطلوب عمومیت یافته ممکن است کارکنان را مستعد نشان دادن رفتارهایی کند که بطورکلی به اعضای سازمان نفع رسانده و ستاده های سازمانی را ارتقاء دهد.حالت روحی مثبت باعث می‌شود که کارکنان حالات خوب را تجربه کرده و رفتار شهروندی سازمانی را به عنوان ابزاری برای حفاظت و طولانی کردن حالت روحی مثبتشان به کار گیرند (شاپ ، ۱۹۹۸).
اما این نکته که همواره نیات مرجع رفتار هستند موضوعی است که هنوز هم مورد بحث قرار می‌گیرد.
روانشناسان اجتماعی دریافته‌اند که بسیاری از رفتارها از نیات رفتاری پیش بینی می شوند و تحقیقات سازمانی که رابطه بین نیات و اعمال را مورد آزمون قرار می‌دهند نشان داده‌اند که نیات مرجع رفتار سازمانی واقعی هستند (ویلیامز^[۱۱۶] و همکارانش ، ١٩٩٩).
به طور کلی آزمون ارتباط میان حالات روحی مثبت و رفتار شهروندی سازمانی نشان می‌دهد که چگونه وضعیت روحی ایجاد شده، و سپس تمایل به بروز رفتار شهروندی سازمانی در محیط کار مشاهده می‌شود. با این حال اورگان ١٩٩۴ یادآوری نمود که هر چند حالات روحی لحظه‌ای ممکن است به رخدادهای خاص رفتار شهروندی سازمانی اثر بگذارد و اما به دلیل اینکه رفتار شهروندی سازمانی روندهایی بلند مدت در رفتار را منعکس می‌کند در حالیکه موقعیت های حالات روحی، کوتاه مدت هستند، مطالعه میدانی چنین رابطه ای مشکل می‌باشد.
اخلاق کاری پروتستان^[۱۱۷]
مبانی تئوریک را می توان در مقاله ماکس وبر^[۱۱۸] در سال ١٩٠۴ با عنوان اخلاق کاری پروتستان و روحیه کاری سرمایه داری یافت. کار وبر بر روی این بحث تمرکز شده است که چرا افراد سودهایی از برای خودشان و نه بخاطر ضرورت آن دنبال می‌کنند پاسخ وبر در تعامل پیش بینی نشده و نیز عمومی به تجدید شکل پروتستان در قرن شانزدهم ریشه دارد که در آن یک نوع تمایز و شکل جدید شخصیت روانشناسی ظاهر شد که به کار سخت، نظم و استقلال از دیگران تأکید داشت. وبر بحث کرد که این روحیه سرمایه داری جدید با تغییرات عمیق دیگر در این حوزه (نظیر تکنولوژی تولید، طراحی سازمانی، حمل و نقل و توسعه بازارهای جهانی ترکیب شده است تا به سمت انقلاب صنعتی پیش برویم. به هر حال از آنجائی‌که مورمن و بلیک‌لی (۱۹۹۰) رابطه میان رفتار شهروندی سازمانی و ارزش های جمع پیشنهاد کرد که اخلاق کاری پروتستان ممکن است با استراتژی های همکاری ناسازگار باشد و سپس در پی تحقیقات تجربی که به همراه کوئیلی^[۱۱۹] انجام داد به این نتیجه رسید که : بعد استقلال از اخلاق کاری پروتستان به شکل منفی با رفتار شهروندی سازمانی ارتباط پیدا کرده است.
در بررسی دیگری که توسط پوکیچ^[۱۲۰] (۱۹۷۳) پروتستان بالا با مشخصه هایی از شخصیت نظیر تمیز بودن، مؤدب بودن و مطیع بودن همراه است و چنین مشخصه هایی نظیر برخی از ابعاد رفتار شهروندی سازمانی هستند نظیر احترام، کمک کردن و جوانمردی.
فارت^[۱۲۱] و مرنس^[۱۲۲] (۱۹۷۵) در یک مطالعه که ۴ دانشجوی لیسانس و پایین تر را در بر می گرفت دریافتند که دانش‌آموزانی که اخلاق کاری پروتستان را تأیید می‌کنند، داده‌های بیشتری را به سازمان می‌آورند نظیر ساعت کاری وستاده های بیشتری نسبت به افرادی دارند که اخلاق کاری پروتستان را تأیید نمی‌کنند.
ریان ) ٢٠٠٠ ( با بررسی این نظریات و انجام تحقیقاتی این فرضیه را که ابعاد اخلاق کاری پروتستان از کار سخت، عدم رفاه و ریاضت‌کشی بعد از کنترل متغیر عدالت سازمانی به شکل مثبتی با رفتار شهروندی سازمانی مرتبط است به آزمون گذاشت و به این نتایج دست یافت که بعد کار سخت از اخلاق کاری پروتستان به شکل مثبت ومعناداری با رفتارهای کمک کردن و روحیه اجتماعی رابطه دارد درحالیکه بعد استقلال از اخلاق کاری پروتستان به شکل منفی معناداری با رفتارهای کمک کردن ارتباط دارد.از آنجاکه تحقیقات اولیه همراهی میان رفتار شهروندی سازمانی را با اثربخشی سازمانی را تأیید می‌کند، شناسائی مشخصاتی که با رفتار شهروندی سازمانی همراه است ممکن است به ارتقاء ابعاد عملکرد سازمانی کمک کند. برای مثال هنگامی که گزینش برگ تیم های خودگردان انجام می‌شود، توجه به این نکات یا ابعاد اخلاق کاری پروتستان معیار مناسبی برای انتخاب است مثلاً اینکه افرادی که به کار سخت و ارزش های جمع‌گرایی منتسب شده اند، تمایل بیشتری برای درگیر شدن در رفتارهای فرا‌نقشی داشته و از زیرکار شانه خالی نمی‌کنند(ریان^[۱۲۳] ، ۲۰۰۲).
برخی ویژگی های دیگر
همانطور که قبلاً بیان شد موافقت نامه بوسیله تعهد دوجانبه و نبودن تشویق های از پیش تعیین شده، شناخته می‌شود . افراد از نظر ظرفیت و گرایش به شکل دادن روابط مبتنی بر تعهد دو جانبه و ارزش های مشترک متفاوت هستند. به عنوان مثال افراد بدگمان به انگیزهای دیگران اعتماد نمی‌کنند و بنابراین تمایلی به ایجاد ارتباطات بدون محدودیت با دیگران ندارند. کنتر^[۱۲۴] و همکارانش ١٩٨٩ پی بردند که افرادی که درباره دیگران بدگمان هستند روابط در کار را با توجه به منفعت شخصی خودشان ارزیابی می‌کنند و در نتیجه تمایلی به شکل دادن به ارتباط قولنامه ای ندارند و بالطبع در رفتارهای شهروندی کمتری درگیر می شوند.
کارکنانی به ارزش نهادن سازمان روی کالاها و خدمات با کیفیت اعتقاد داشته باشند احتمال بیشتری دارد تا رابطه تعهدی را توسعه داده و به آن پایبند باشند. اگر کارکنان به این اعتقاد برسند که سازمان برای نوآوری ارزش قایل می‌شود، تمایل بیشتری را در جهت توسعه زنجیرهای تعهدی از خود نشان می دهند.
ویژگی های یک شغل انگیزشی نظیر کار بامعنی، استقلال و باز خور امکان انگیزش داخلی را به بیشترین حد ممکن می رساند بنابراین این ویژگیها میتواند احساس جزئی از سازمان بودن را در کارکنان افزایش دهد.. )ون داین^[۱۲۵] و همکاران ، ١٩٩۴)،نتایج یک مطالعه اخیر بوسیله مورمن از این دیدگاه حمایت می‌کند و نشان می‌دهد که نظارت به شکل منفی روی شهروندی تأثیر می گذارد ، بنابراین آزادی در شغل که با بهره گرفتن از نظارت کم اعمال می‌شود بوسیله پاسخ دو جانبه از مسئولیت پذیری و رفتار سازنده به تعادل می رسد.کارکنانی که برای مدت طولانی در سازمان استخدام شده‌اند معمولاً تعهد سازمانی قوی دارند. در مجموع آن‌هایی که سابقه بیشتری دارند به احتمال بیشتری اعتماد و شایستگی در انجام شغل هایشان داشته و احتمالاً رفتار و احساس مثبتی نسبت به سازمان استخدام کننده شان نشان می دهند)ون داین و همکاران ، ١٩٩۴). (آلن و مه‌یر١٩٨۴ ( بیان کردند که نگرش ها با رفتار در طول زمان سازگارترمی شوند و براین اساس، دوره تصدی سازمانی فرد به این نتیجه منجر خواهد شد که نظیر آنچه به وسیله رابطه تعهدی بیان شد آن‌ها تعهد قوی تری به سازمان نشان دهند و بنابراین رفتار شهروندی سازمانی شکل می گیرد.در سازمان‌ها، آن‌هایی که در سطوح بالای شغلی هستند عموماً سطوح بالاتری از تعهد سازمانی است نسبت به آن‌هایی که در سطوح پایین‌تر هستند دارند. این موضوع بدان علت است که موقعیت های قدرت به افراد اجازه می‌دهد تا به تصمیم‌گیری سازمانی تأثیربگذارند و در مجموع آن‌هایی که سطوح بالاتری از اختیار دارند آزادی بیشتری دارند تا رفتارشان را روی شغل متمرکز کنند.ون‌داین و همکارانش در سال ١٩٩۴ مدل زیر را برای شهروندی سازمانی مطرح نمودندشکل ۲-۱ این مدل در واقع ارتباط ویژگی هایی را که در بالا ذکر شد را با رفتار شهروندی سازمانی نشان می دهد.
(مدل شهروندی سازمانی – (شکل ۲-۱
جدول ابعاد رفتار شهروندی سازمانی

Ti نمایشگر مجموعه مشاهدات در i امین رویه وT نمایشگر کل داده ­ها (nk) می­باشد. این فرمول برای مواردی است که حجم نمونه ها با هم برابر باشند. اگر حجم نمونه­ها مختلف باشند، باید از فرمول زیر استفاده کرد:
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

حجم i امین نمونه و حجم کل می­باشد.
پس از آنکه مقدار F از جدول آنالیزواریانس محاسبه گردید آن را با (که به F جدول معروف است) مقایسه می­ شود. در صورتی که F محاسبه شده از F جدول بزرگتر باشد فرضیه رد و در غیر این صورت فرضیه پذیرفته خواهد شد.
۳-۱۰- خلاصه فصل
در این فصل، روش‌شناسی، جامعه و نمونه آماری، روش‌های گردآوری اطلاعات و روش‌های آماری تجزیه و تحلیل آن­ها، فرضیه‌ و مدل‌ تجربی مورد استفاده برای آزمون آن‌ تشریح گردید. پژوهش حاضر؛ از لحاظ هدف، تحقیق کاربردی؛ از لحاظ نحوه استباط، تحقیق توصیفی؛ از لحاظ استدلال، استدلال استقرایی؛ و همچنین از نوع تئوری­های اثباتی می­باشد. علاوه براین، گفتنی است به دلیل نوع داده‌های مورد استفاده در این پژوهش، از آزمون‌های رگرسیونی مبتنی بر داده‌های ترکیبی استفاده می­ شود.
در فصل آتی با بهره گرفتن از روش­های اندازه ­گیری و مدل­های معرفی شده در این فصل و در قالب چارچوب نظری که در فصل دو و تا حدی در فصل حاضر تبیین گردید، فرضیه‌­های پژوهش براساس داده ­های گردآوری شده، مورد تجزیه و تحلیل و بررسی آماری قرار خواهند گرفت.
فصل چهارم:
تجزیه و تحلیل داده ­ها
۴-۱- مقدمه
در این فصل به منظور تصمیم گیری در مورد تایید یا رد فرضیه­هایی که در پرسشنامه مطرح شده است، با بهره گرفتن از نرم افزارهای R و SPSS و با انتخاب روش های آماری مناسب، به تجزیه و تحلیل داده ­ها پرداخته می­ شود. در بخش اول، با بهره گرفتن از آمار توصیفی جداول فراوانی را تعیین نموده و نمودارهای مربوط به آنها رسم خواهد شد؛ در بخش دوم با بهره گرفتن از آمار استنباطی، فرضیه ­های مطرح شده مورد آزمون قرار می­گیرند.
۴-۲- ویژگی‌های جمعیت شناختی نمونه آماری
در این بخش ویژگیهای جمعیت شناختی نمونه آماری تشریح می‌گردد. ویژگیهایی که مورد توجه قرار گرفته­اند عبارتند از: وضعیت افراد پاسخ دهنده از نظر سمت، تحصیلات، منبع تامین مالی و سابقه کاری.
۴-۲-۱- توزیع فراوانی سمت
سمت در زمره مقیاسهای اسمی است لذا جدول فراونی می ­تواند اطلاعات کلی در رابطه با این متغیر در اختیار قرار دهد. همانطور که در جدول(۴-۱) مشاهده می­ شود از کل ۴۰ نفری که به سؤالات پاسخ داده­اند ۱۴ نفر(۳۵ درصد) مدیر عامل، ۲ نفر(۵ درصد) عضو هیات مدیره و ۲۴ نفر(۶۰ درصد) سایر افراد بوده ­اند.
جدول ۴-۱: وضعیت افراد پاسخ دهنده از نظر سمت

درصد فراوانی

فراوانی

سمت

۳۵

۱۴

مدیر عامل

۵

۲

عضو هیات مدیره

۶۰

۲۴

سایر

۱۰۰

۴۰

کل

نمودار دایره ای توزیع فراوانی سمت در ذیل ارائه گردیده است.