۲۴۵

تعداد معتبر

۱۳۸

بی جواب

۵۰/۳

میانگین

۶۲/۳

میانه

۰۱/۱

انحراف معیار

همچنانکه قابل مشاهده است میانگین رضایت زناشویی پاسخگویان در بازه ]۵-۱[ معادل ۵۰/۳ است که حکایت از آن دارد که در مجموع رضایت زناشویی پاسخگویان زیاد است.

نمودار۴-۲۰ هیستوگرام رضایت زناشویی

نمودار فوق هیستوگرام رضایت زناشویی در بین پاسخگویان است حکایت از توزیع غیر نرمال آن در بین پاسخگویان دارد. شایان ذکر است نتایج آزمون کولموگروف – اسمیرنوف نیز مؤید نکته مذکور است. (جدول شماره ۶-۲ در قسمت پیوست)

نمودار ۴-۲۱توزیع فراوانی پاسخگویان نسبت به متغیر رضایت زناشویی

همچنانکه ملاحظه می گردد؛ بالاترین ستون (مد) مربوط به دسته «بسیار زیاد» است. یعنی رضایت زناشویی ۱/۳۳ درصد پاسخگویان «خیلی زیاد» است.

۴-۳-بخش دوم: آمار استنباطی

۴-۳-۱-تحلیل یافته های پژوهش (آزمون فرضیات)

در راستای تبیین متغیر وابسته، با توجه به محقق بودن پیش فرض های رگرسیون خطی که شرح آنها در ذیل خواهد آمد، ما از تحلیل رگرسیون استفاده خواهیم نمود. لذا در این بخش نخست به بررسی پیش فرضهای تحلیل رگرسیون خواهیم پرداخت. سپس با آزمودن تک تک فرضیات تحقیق با بهره گرفتن از رگرسیون خطی دومتغیره وبررسی همبستگی و اثرمتغیرهای مستقل بر متغیر وابسته، به ارائه معادله رگرسیونی برای متغیر وابسته و بر اساس متغیرهای مستقل خواهیم پرداخت ودر آخر مدل تحلیل مسیر را ارائه خواهیم نمود.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۴-۳-۲-بررسی پیش فرضهای تحلیل رگرسیون و ارائه معادله آن

۴-۳-۲-۱-بررسی نرمال بودن و فاصله ای بودن سطح سنجش متغیرهای تحقیق

اگرچه برای تحلیل رگرسیون لازم است کلیه متغیرهای تحقیق در سطح سنجش فاصله ای و نیز نرمال باشند؛ اما متغیر وابسته از اهمیت ویژه ای برخوردار است. واز طرفی رگرسیون خطی اطلاعاتی در اختیار ما قرار می دهدکه به راحتی قابل چشم پوشی نیست
با توجه به اینکه غالب متغیرها در علوم اجتماعی در سطح سنجش رتبه ای قرار دارند؛ عرف تحقیقات حکایت از آن دارد که چنانچه دامنه تغییرات متغیری وسیع باشد و از توزیع نرمال برخوردار باشد؛می توان به تسامح آن را در سطح سنجش فاصله ای در نظر گرفت. و وارد تحلیل رگرسیونی نمود. بنابراین در تحقیقات اجتماعی-که غالبا با متغیرهای کیفی سروکار داریم – شایسته است پیش فرض نرمال بودن و فاصله ای بودن متغیرها توامان بررسی گردد. زیرا مطابق توضیح فوق اگر یک متغیر کیفی غیر نرمال باشد؛ غیر فاصله ای هم در نظر گرفته می شود. محققین معمولاً برای وسیع نمودن دامنه تغییرات غالباً با ارائه گویه های متعددی درباره متغیر مورد نظر و آنگاه به ترکیب^[۱۲۱] آنها می پردازند تا شاخص پدید آمده دارای دامنه تغییرات وسیع باشد.برای بررسی نرمال بودن توزیع آن نیز می توان از آزمون ۱- Sample k-s که در زمره آزمونهای غیر پارامتریک است؛ استفاده نمود.
در این پژوهش برای وسیع نمودن دامنه تغییرات متغیر وابسته از ترکیب هشت گویه استفاده شده که از ترکیب آنها شاخص «رضایت از زندگی» ساخته شد. و در بررسی نرمال بودن متغیر وابسته نیز نتایج آزمون Sample k-s 1- حکایت از نرمال بودن توزیع این متغیر دارد. (پیوست ۴-۱).
غیر نرمال بودن متغیرهای مستقل خلل جدی در تحلیل رگرسیون ایجاد نمی نماید؛ هر چند از دقت نتایج می کاهد.اصولا محقق شدن تمام پیش فرضها در تحلیل رگرسیون همواره میسر نیست. نکته قابل توجه این است که استفاده از تحلیل رگرسیون با وجود محقق نشدن برخی پیش فرضها؛ غلط نیست؛ بلکه از دقت کار می کاهد.

۴-۳-۲-۲- بررسی استقلال متغیرهای مستقل از یکدیگر یا عدم هم خطی آنها

برای این منظور مسیر ذیل را دنبال می نماییم:
Analyze/ Regression/ Liner regression/ Statistics/ Collinearity diagnostics
برای بررسی استقلال متغیرهای مستقل می توان از دو آماره^ء Tolerance و VIF استفاده نمود. آماره^ء Tolerance برای هر متغیر در بازه^ء ]۱- ۰[ می باشد و تفسیر آن به این صورت است که اگر متغیر مفروض -که در واقع یکی از متغیرهای مستقل مدل است- را متغیر وابسته فرض کنیم و سایر متغیرهای مستقل را متغیرهای پیش بینی کننده^ء او بدانیم؛ میزان R² آن متغیر که در واقع میزان تبیین آن متغیر به وسیله سایر متغیرهای مستقل است را از عدد «۱» کم نماییم میزان Tolerance مربوط به آن متغیر بدست می آید.
به عبارت دیگر Tolerance = 1 – R² در حالت ایده آل باید R² = ۰ و مقدار Tolerance = 1 گردد. لیکن در عمل این امر غیر ممکن است. اما هر قدر میزان Tolerance به عدد «۱» نزدیکتر شود؛ نشان از استقلال بیشتر متغیرهای مستقل است(پیوست ۴-۳).

۴-۳-۲-۳- بررسی استقلال خطاها

برای آزمودن میزان استقلال باقیمانده ها یا خطاها از آماره^ء Durbin- Watson استفاده می کنیم.
Regression/ Statistics/ Durbin- Watson
این آماره در بازه ] ۴ -۰[ قرار دارد. مقدار صفر هم خطی مثبت و مقدار ۴ هم خطی منفی و مقدار ۲ استقلال کامل خطاها را نشان می دهد.
نتایج تحقیق حکایت از آن دارد که میزان این آماره در این تحقیق = ۱/۹۲۵ Durbin- Watson است که حکایت از استقلال خوب خطاها است. (پیوست۴-۴ ).
حال در این قسمت به ارائه مدل رگرسیونی می پردازیم.

مشارکت­کنندگان در هر مبادله معناداری همچنین برای اینکه معانی مورد نظرشان را به مردمانی از فرهنگ های دیگر انتقال دهند نیازمند این هستند که رمزهای زبانشناختی یکسانی را در اختیار داشته باشند، یعنی اینکه به زبان یکسانی صحبت کنند.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

زبان ها از طریق بازنمایی عمل می کنند، همانطوری که پیشتر نیز ذکر گردید، در اینجا منظور از «زبان»، زبان انگلیسی، فرانسوی، چینی و غیره نیست بلکه منظور زبان های گفتاری، نوشتاری، موزیکال، زبان بدن، زبان مُد، زبان صورت، زبان تصویر، زبان دیجیتال، و زبان الکترونیکی و غیره است (هال، ۱۹۹۷، ص ۴). همه این زبان ها از عناصری به عنوان نماد برای اندیشه، ایده یا احساس استفاده می کنند. اهمیت این عناصر در کاربرد آنها نهفته است تا در شکل یا نوع شان. همه آنها معنا تولید کرده و آن را انتقال می دهند منظور اینکه هر یک از آنها بر معنایی دلالت دارند. این عناصر به خودی خود فاقد معنا هستند بلکه آنها فقط ابزارها یا رسانه­هایی هستند برای رساندن معنایی که ما برای آنها تعیین کرده­ایم. این عنصر ها به عنوان «نشانه» عمل می کنند.
نشانه­ها بازنمایی کننده ها یا نمادهایی برای مفاهیم، ایده ها، احساسات ما هستند به شیوه­ای که دیگران بتوانند به شیوه مشابهی معانی مورد نظر ما را «خوانش»، «رمزگشایی» یا «تفسیر» کنند (هال، ۱۹۹۷، ص۵). بنابراین می­توان گفت که زبان یک کردار دلالت­بخش است. هر نظام بازنمایی کننده که شیوه کارش به این نحو باشد نظیر عکاسی، فیلم ها، نمایشگاه ها، موزه ها، گالری­ها، کنسرت، فوتبال و غیره، از اصول بازنمایی از طریق زبان پیروی می کند.
هال نتیجه ­گیری می­ کند که بدون چنین نظام­های دلالت­بخشی ما قادر نخواهیم بود که نسبت به یکسری هویت­ها احساس تعلق کرده و یکسری دیگر را پس بزنیم و در نتیجه نمی­توانیم زیست-جهانی (یا همان فرای خود ساخته ویا را تداوم بخشیم (همان، ص ۵).۲-۶- بازنمایی و هویت
وودوارد^[۲۵](۲۰۰۲) ارزش زیادی برای نظام­های بازنمایی قائل است چرا که از نظر او، این “از طریق نظام­های بازنمایی است که ما قادر به فهم و درک خودمان و «دیگران» می­شویم و همچنین از طریق همین نظام ها است که دیگران نسبت به ما درک پیدا می­ کنند” و به این ترتیب، نظام­های بازنمایی برای ما ابزارآلات “طبقه ­بندی” را فراهم می کنند (ص ۷۴). افراد خودشان را از طریق زبانی که به آن صحبت می کنند، شیوه صحبت­کردن، کلماتی که به کار می برند، تصاویر و نمادهایی که مورد استفاده قرار می دهند، لباس­هایی که می پوشند، و همچنین از طریق کردارها و آداب و رسومی که در آن مشارکت می­ کنند، شبیه یا متفاوت از دیگران می­گردانند. بنابراین بازنمایی در تعیین «شباهت» یا «تفاوت» ما با دیگران نقش اساسی بازی می­ کند.
وودوارد در ادامه اضافه می­ کند که امر تفکیک خود از دیگری امری است که وارد زندگی روزمره مردم می شود و اینگونه نیست که فقط بخشی از مبادلات نمادین در سطح کلان نظیر تلاش برای تمایز در سطح ملت­ها و فرهنگ­ها باشد. نمادهایی که در فرایند بازنمایی خودمان و اینکه نشان بدهیم که «کی^[۲۶]» هستیم درکنار دال های بزرگ هویت­های جمعی­مان مانند پرچم و مراسم­های ملی، جزئیات ریز زندگی روزمره را نیز در بر می گیرد. بنابراین، وودوارد ننیجه می گیرد که “هویت ها از طریق کردارها و نمادهای فرهنگی که معانی را با خود به همراه دارند ساخته می شود” (صص ۵-۷۴).
بنابراین، دلیل اینکه ما در حوزه بازنمایی نیازمند نظریه ­هایی برای تبیین هستیم این است که بازنمایی امر پیچیده­ای است و به ویژه هنگامی که با بازنمایی تفاوت­ها^[۲۷] طرف هستیم بر پیچیده­گی این امر افزوده می­ شود؛ دلیل آن نیز به این برمی­گردد که “بازنمایی تفاوت ها با درگیر­شدن احساسات، نگرش­ها، و عواطف همراه است و در عین حال باعث تهیج­شدن ترس­ها و اضطراب­ها در بیننده، شنونده و یا خواننده می شود” (هال، ۱۹۹۷، ص ۲۲۶).
پرسش­های پیرامون “تفاوت” در چند دهه اخیر به شیوه ­ها و رویکردهای مختلفی در مطالعات فرهنگی مطرح گشته­اند. در این رابطه هال (۱۹۹۷) چهار بحث نظری پیرامون “تفاوت” و تعامل انسان با آن را به شرح زیر مورد بررسی قرار می دهد:
بحث اول، بحثی زبان­شناختی بوده و به رویکرد سوسور نسبت به زبان بر می گردد و اینکه استفاده از زبان چگونه به عنوان الگویی از نحوۀ کارکرد فرهنگ می تواند مورد بحث قرار بگیرد. در حیطه زبان­شناسی نکته اصلی این است که “تفاوت” به این دلیل مهم است زیرا که «تفاوت» لازمه معنادهی است و بدون آن «معنا» نمی تواند وجود داشته باشد. سوسور بحث می کند که ما می­دانیم معنای واژه “سیاه” چیست نه به دلیل ذات “سیاهی”اش بلکه به این دلیل که ما می توانیم “سیاه” را با متضاداش یعنی “سفید” مقایسه کنیم. این «تفاوت» بین “سیاه” و سفید” است که باعث تولید معنا می شود. همچنین ما می دانیم چه چیزی “بریتانیایی” است و این نه به دلیل یکسری ویژگی­های مشخص ملی است، بلکه علت این امر به شناخت ما از «تفاوت»اش با «دیگران» است- “بریتانیایی­بودن”^[۲۸] به معنای “فرانسوی” نبودن، “آمریکایی” نبودن، “عنصری” نبودن، “پاکستانی” نبودن، “جاماییکایی” نبودن و غیره است(هال، ص ۵-۲۳۴). بنابراین با توجه به مطالب فوق متوجه می­شویم که «معنا» شدیداً به «تفاوت» بین اضداد متکی است و وجوداش را از آنها می گیرد: سیاه/سفید، مرد/زن، مردانگی/زنانگی، طبقه بالادست/طبقه فرودست، بریتانیایی/بیگانه.
البته انتقادی که به تقابل­های دودویی^[۲۹] وارد است این است که آنها تقلیلگرایانه با جهان برخورد کرده و آن را ساده­سازی می کنند به طوری که تمام تمایزات را در ساختار دوگانه­شان هضم می کنند. در این رابطه، ژَک دریدا(۱۹۷۴) بر این باور است که تعداد کمی از تضاد­های دودویی در جهان را می توان پیدا کرد که خنثی عمل می­ کنند. از نظر او، همیشه یکی از قطب­های تقابل بر دیگری اعمال سلطه می­ کند، آن قطبی که دیگری را در حوزه کنش­های­اش درگیر می کند: سیاه/سفید، مرد/زن، مردانگی/زنانگی، طبقه بالادست/طبقه فرودست، بریتانیایی/بیگانه (هال، ۱۹۹۷، ص ۲۳۵).
بحث نظری دوم نیز به حوزه نظریه های زبان تعلق دارد اما به مکتبی غیر از مکتب سوسور. میخائیل باختین^[۳۰]، زبان­شناس و منتقد روسی، معتقد است که ما به «تفاوت» نیازمند هستیم به دلیل اینکه تنها از طریق دیالوگ با «دیگری» است که می توانیم به برساخت «معنا» بپردازیم. او به مطالعه زبان نه مانند سوسور به عنوان یک نظام عینی، بلکه در رابطه با اینکه چگونه معنا در دیالوگ بین دو یا چند گوینده حفظ و تداوم پیدا می کند، می پردازد. باختین اظهار می­ کند که معنا به هیچ یک از گوینده گان تعلق ندارد بلکه در بده­بستان^[۳۱] بین گوینده­گان مختلف شکل می­گیرد. کلمات نیز به همین گونه­اند یعنی به کسی تعلق ندارند، و ما با گرفتن کلمات از این و آن و بکاربردن آن برای بیان معنای مدنظر خود به طور موقت بر آن مالکیت پیدا می­کنیم (باختین، ۱۹۸۱[۱۹۳۵]، صص ۴-۲۹۳)؛ باختین ادامه می دهد که این امر ما را به جدال بر سر معانی هدایت می کند. بنابراین باختین بر این باور است که معنا از طریق دیالوگ است که به تثبیت می رسد (هال، ۱۹۹۷، ص ۲۳۵).
هر چیزی که ما می گوییم و هر معنایی که ما مدنظرمان است تحت تأثیر تعامل و فعل و انفعال با شخص (اشخاص) دیگر دستخوش تغییر می شود. معنا در نتیجه «تفاوت» بین مشارکت­کنندگان در هر دیالوگ بوجود می آید. به دیگر سخن، «دیگری» در شکل­ گیری معنا نقش اساسی و تعیین­کننده بازی می کند. اما نظریه باختین دارای یک بعد منفی نیز می باشد و آن این است که با توجه به مطالب بالا می توان گفت که معنا هیچ وقت به ثبات نمی رسد و هیچ گروهی هرگز نمی تواند به طور کامل خود را مسئول تولید یک معنی قلمداد کند. برای مثال آنچه به عنوان بریتانیایی مدنظر است کاملاً تحت کنترل بریتانیایی­ها نیست بلکه همیشه در دیالوگ با فرهنگ­های ملی دیگر و یا «دیگری»هایش آماده تسخیر و به مذاکره درآمدن است (همان، ص ۲۳۶).
بحث نظری سوم یک بحث انسان­شناختی است. در اینجا عقیده بر این است که فرهنگ برای معنا دادن به چیزها نیازمند این است که چیزها را به موقعیت­های متفاوت در درون یک نظام طبقه ­بندی نسبت دهد. مِری داگلاس^[۳۲] (۱۹۶۶) متأثر از اثر کلاسیک امیل دورکیم، جامعه­شناس فرانسوی، و همچنین مطالعات اسطوره­شناختی کلود لِوی اِستراوس، انسان­شناس فرانسوی، بحث می کند که گروه های اجتماعی از طریق نظم و سازمان­دهی چیزها در نظام های طبقه ­بندی به جهان­شان معنا می بخشند. برای هر نوع طبقه ­بندی نیز ناگزیر از تضادهای دودویی هستیم زیرا که نیازمند این هستیم که تمایز واضحی بین چیزها برای طبقه ­بندی آنها پیدا کنیم. برای نمونه، استراوس می­گوید که برای طبقه بندی غذاهای مختلف، طبقه ­بندی آنها ابتدا در دو گروه بزرگ غذاهای “خام” و غذاهای “پخته” است و یا طبقه ­بندی نباتات به “سبزی” و “میوه” است (هال، ۱۹۹۷، ص ۲۳۶)؛ در اینجا ملاحظه می شود که دوباره «تفاوت» مبنای شکل­ گیری معنای فرهنگی است.
داگلاس در ادامه بحث می کند که آنچه که در نظم فرهنگی اخلال وارد می کند زمانی است که چیزها در طبقه ­بندی های اشتباه ظاهر می شوند و یا زمانی است که چیزها را نمی­تواند در گروه­بندی مشخصی قرار داد، مانند “جیوه” که یک فلز به حساب آمده و در عین حال مایع نیز می باشد و یا یک گروه اجتماعی دو­رگه نظیر “مولاتو^[۳۳]“ها که نه می توان آنها را “سفید پوست” به حساب آورد و نه “سیاه پوست”. فرهنگ­ها به دنبال این هستند تا چیزها در سر جای خودشان باقی بمانند. در این راستا مرزهای نمادین به “خالص” ماندن گروه­بندی­ها کمک می کنند و با این کار به فرهنگ­ها معنا و هویت منحصر به فرد می بخشند. در این راستا، کریستوا اظهار می کند که بسیاری از فرهنگ ها با بستن مرزها و ندادن اجازه ورود به خارجی ها، بیگانگان، و «دیگران»، فرایند خالص­سازی را دنبال می کنند (هال، ۱۹۹۷، ص ۲۳۶). در اینجا ملاحظه می کنیم که «تفاوت» اهمیت مضاعف پیدا می کند از این نظر که حتی می تواند در بعضی موارد نسبت به نظم فرهنگی تهدید کننده عمل کند.
بحث چهارم در رابطه با «تفاوت»، بحثی روانکاوانه است و به نقش تفاوت در زندگی روانی ما می پردازد. به این صورت که در اینجا اعتقاد بر این است که وجود «دیگری» برای شکل­ گیری «خود» برای ما به عنوان سوژه­هایی اجتماعی و نیز برای هویت جنسی مان لازم و ضروری است. ژَک لاکان (۱۹۷۷) متأثر از فروید، استدلال می کند که کودک تا زمانی که خودش را در آینه نبیند و یا متوجه نحوه نگاه متفاوت مادرش به خودش نشود-لاکان اسم این مرحله از رشد را مرحله آینه می نامد- هیچ حسی نسبت به خودش به عنوان یک سوژه متمایز از مادرش ندارد. این انعکاس از بیرون یا به قول لاکان این “نوع نگاه از جایگاه دیگری به خود” در مرحله آینه است که به کودک مجال می دهد تا برای نخستین بار به تشخیص خودش به عنوان یک سوژه یکپارچه در رابطه با جهان اطراف اش و نسبت به «دیگری» هایش نایل شود (هال،۱۹۹۷،ص ۲۳۸).
ذهنیت و حس نسبت به «خود» تنها زمانی ایجاد و برانگیخته می شود که از طریق روابط نمادین و ناخودآگاهانه­ای که کودک با یک «دیگری» معنادار که در بیرون از خودش قرار دارد، برقرار می کند(همان، ص ۲۳۸). بنابراین ذهنیت­های ما به روابط ناخودآگاهانه ما با دیگران وابسته است. یک بعد منفی این بحث این است که بر طبق این دیدگاه ما هرگز نمی توانیم به سوژه­ای متحد و یکچارچه تبدیل شویم زیرا که ذهنیت های ما در نتیجه این دیالوگ پیچیده، بی پایان، و ناخودآگاهانه با «دیگری» شکل می گیرد و درونی می شود.
در رابطه با مطالب فوق دو نکته قابل اشاره است. نخست اینکه، در میان دیدگاه ها و رویکردهای مختلف مشاهده گردید که مسئله «تفاوت» و «دیگری» دارای نقشی اساسی و تعیین کننده است. دوم اینکه، نقش و تأثیر «تفاوت» مبهم بود به طوری که می توان گفت که هم مثبت بود و هم منفی. از یک طرف برای تولید «معنا»، شکل­ گیری زبان و فرهنگ، برای هویت های اجتماعی، و همچنین ایجاد حس نسبت به «خود» به عنوان یک سوژه جنسی نقشی مثبت ایفا می کرد و از طرف دیگر به عنوان منشأ خطر، بروز شکاف، ایجاد احساسات منفی، دشمنی و پرخاشگری نسبت به «دیگری» دارای عواقب منفی بود.

۲-۶- بازنمایی و ایدئولوژی

تامسون^[۳۴] (۱۹۹۰) دو مفهوم کلی از ایدئولوژی ارائه می دهد و بر اساس این تمایز به طبقه ­بندی مفاهیم متنوع درباره ایدئولوژی می پردازد. از نظر او، نوع اول از مفاهیم مربوط به ایدئولوژی، «مفاهیمی خنثی» هستند به این معنی که این دسته از مفاهیم سعی دارند تا به شناسایی پدیده ها به منزله ایدئولوژی یا ایدئولوژیک بپردازند بدون اینکه این پدیده ها را الزاماً گمراه­کننده، توهم­زا^[۳۵]، و در راستای منافع یک گروه خاص تلقی کنند(ص ۵۳). بر طبق این دیدگاه، ایدئولوژی یک جنبه از زندگی اجتماعی است مانند سایر جنبه های زندگی اجتماعی نه بیشتر نه کمتر. برای مثال، ایدئولوژی می تواند در هر برنامه سیاسی فارغ از جهت­گیری­اش به سمت انقلاب، اصلاحات، یا حفظ وضع موجود حضور داشته باشد. به هر اندازه ایدئولوژی برای گروه های مسلط جامعه در حفظ وضع موجود مورد نیاز است، به همان اندازه گروه های فرودست برای چالش­کشیدن وضع موجود به ایدئولوژی نیازمندند.
دسته دوم از مفاهیم ایدئولوژی، مفاهیم «انتقادی» هستند و در رابطه با ایدئولوژی بیشتر احساسی منفی، انتقادی و تحقیرآمیز^[۳۶] را انتقال می دهند. مفاهیم انتقادی، برعکس مفاهیم خنثی، در شناسایی پدیده (های) ایدئولوژیک آنها را گمراه­کننده، توهم زا و دارای سوگیری می یابند و با دیدی انتقادی به محکوم­کردن پدیده ها و کردارهای ایدئولوژیک می پردازند. مفاهیم انتقادی ایدئولوژی از نظر مبنایی که بر اساس آن به انتقال احساسات منفی می پردازند با یکدیگر تفاوت دارند؛ از این مبناها به معیارهای منفی بودن مفاهیم ایدئولوژی نیز یاد می شود(همان، صص ۴-۵۳). در سطح اول، مفاهیم انتقادی تنها بحث های انتزاعی پیرامون ایدئولوژی را شامل می شوند. در سطح دوم، مفاهیم انتقادی ایدئولوژی بر این باورند که ایده های سازنده ایدئولوژی نادرست، توهم­زا و غیر واقعی هستند. در سطح سوم، ایدئولوژی ایده هایی را شامل می شود که بیان کننده منافع طبقه یا گروه های مسلط جامعه است. در سطح چهارم، ما با یک نظام از بازنمایی ها طرف هستیم که با پنهان­کردن حقایق و منحرف­کردن اذهان عموم جامعه منجر به حفظ و تداوم روابط سلطه در جامعه می گردند.

۲-۷- تحلیل ایدئولوژی

تحلیل ایدئولوژی، از نظر تامسون (۱۹۹۰)، می­بایستی عمدتاً به بررسی شیوه­ هایی که از طریق آنها صور نمادین^[۳۷] به روابط قدرت پیوند می­خورند، بپردازد. به همین طریق تحلیل ایدئولوژی به بررسی شیوه­ هایی می پردازد که در آنها معانی در جهان اجتماعی جریان پیدا کرده و از آن طریق در خدمت افراد و گروه هایی که با در دست داشتن مراجع قدرت بر جامعه مسلط هستند عمل می کند. به عبارت دیگر مطالعه ایدئولوژی یعنی مطالعه روش­هایی که در آنها، معانی به تثبیت و تداوم روابط سلطه کمک می کند.
با توجه به مطلب بالا، تامسون تنها بر یکی از معیارهای منفی بودن ایدئولوژی متمرکز می شود و آن معیار «کمک به تداوم روابط سلطه در جامعه» است ( ص ۵۶). از این نظر، لازم نیست که صور نمادین حتماً نادرست یا توهم زا باشند؛ زیرا در واقع در بسیاری مواقع، ایدئولوژی با پنهان نگهداشتن و نقاب زدن بر روابط اجتماعی از طریق مبهم کردن یا بازنمایی سوگیرانه است که عمل می کند. آنچه علاقه تامسون را برانگیخته است نه “حقیقی” با “کذب” بودن صور نمادین است بلکه به بررسی شیوه هایی می پردازد که در آنها صور نمادین در شرایط خاص به تثبیت و تداوم روابط سلطه کمک می کنند.
برای مارکس، این روابط سلطه و فرودستی طبقه­ای است که محورهای اصلی نابرابری و استثمار را به طور کلی در جوامع بشری و به طور خاص در جوامع سرمایه­داری مدرن تشکیل می دهند. اما واقعیت این است که روابط طبقه­ای در جامعه تنها صورت سلطه و فرودستی نبوده بلکه آن تنها به یک شکل از روابط سلطه و نابرابری و آن هم به ویژه در جوامع سرمایه­داری اشاره دارد. بنابراین درحالیکه در مورد اهمیت روابط طبقه­ای به عنوان مبنایی برای نابرابری و استثمار در جامعه حق با مارکس است، اما تامسون به او این نقد وارد می داند که او اهمیت روابط بین جنسی، روابط بین گروه ­های قومی، بین افراد و دولت و همچنین بین خود دولت-ملت ها و یا بین بلوک­های دولت-ملتی را به عنوان مبناهایی برای سلطه و استثمار نادیده گرفت و یا کم اهمیت قلمداد کرد (ص ۵۷).
بنابراین در مطالعه ایدئولوژی، نه تنها بایستی به بررسی شیوه­ هایی که از طریق آنها معانی به تداوم رابط سلطه طبقاتی می انجامند پرداخت بلکه می بایستی بر دیگر انواع روابط سلطه نظیر روابط اجتماعی برساخته مابین مردان و زنان، مابین یک گروه قومی و گروه [های] قومی دیگر، و یا بین یک دولت-ملت و دولت-ملت هایی که در حاشیه های نظام جهانی قرار گرفته­اند نیز تأکید شود.
کار صور نمادین فقط بازنمایی محض به هدف بیان و ایجاد ابهام در روابط و منافع اجتماعی که از قبل در جامعه برقرارند نیست، بلکه صور نمادین به طور پیوسته و خلاقانه در برساخت روابط اجتماعی نقش فعال دارند. بنابراین، تامسون بر این باور است که ایدئولوژی می بایستی به این صورت مفهوم­سازی شود که در آن، معنا از طریق صور نمادین که هدف­شان خدمت به تثبیت و تداوم روابط سلطه در جامعه است، در جامعه جریان پیدا می کند(۱۹۹۰، ص ۵۹-۵۸): “تثبیت” به این معنا که «معنا» ممکن است که فعالانه به خلق و نهادینه­سازی روابط سلطه بپردازد؛ “تداوم” به این معنا که «معنا» ممکن است از طریق فرایند همیشه جاری تولید و مصرف صور نمادین به حفظ و بازتولید روابط سلطه کمک کند. در اینجا منظور از «معنا» عبارت است از معنای صور نمادین که در زمینه ­های اجتماعی گنجانده شده و در جهان اجتماعی جریان می یابد. «صور نمادین» نیز به طیف گسترده­ای از کنش ها، بیانات، تصاویر، و متون که توسط سوژه ها تولید شده و توسط آنها و دیگران به عنوان برساخت های معنادار تشخیص داده می شوند. همچنین «سلطه» نیز زمانی است که روابط تثبیت­شده قدرت به طور نظام یافته­ای نامتقارن است یعنی زمانی که زمانی که سوژه ها یا گروه های خاصی از سوژه ها بر اساس مبانی مختلفی چون جنسیت، قومیت، مذهب، گرایش سیاسی، و یا بر اساس روابط دولت-ملت ها، به صور مداوم دارای قدرت بوده و به طور قابل توجهی سوژه ها یا گروه های دیگر از دسترسی به قدرت محروم می باشند.
در این راستا، جان فیسک^[۳۸] (۱۹۸۷)، نظریه­پرداز مطرح در حوزه مطالعات فرهنگی و رسانه، در رابطه با تلویزیون-البته نه تحت عنوان یکی از وجوه صور نمادین-بر این باور بود که “با پخش برنامه های مختلف معانی نهفته­ای را پخش می‏کنند و می‏کوشند با مهار این معانی، آنها را به معنایی یگانه‏تر و مرجح‏تر تبدیل کند، معنایی که کارکردِ ایدئولوژی غالب را داشته باشد”(ص ۱). بنابراین با این گفتار، وی این نظر را مورد بررسی قرار می دهد ‏که چگونه رسانه هادر تولیداتخود معناهایی را به وجود می‏آورند ــیا می‏کوشند به وجود آورندــکه در خدمت منافعِ [ایدئولوژی] غالب در جامعه است، و به چه روشهایی آن معانی را در میان مخاطبان خود از گروه های بسیار متفاوت اجتماعی اشاعه می‏دهند.
در رابطه با تحلیل ایدئولوژی، تامسون این توصیه را مطرح می کند که در تحلیل ایدئولوژی می بایستی به مطالعه معناهای کارگذاشته شده در صور نمادین که به تثبیت و بازتولید روابط قدرت کمک می کنند پرداخت. کاری که فیسک در سال ۱۹۸۷ در کتاب خود با عنوان “فرهنگ تلویزیون”، به شیوه ای کاملاً منطقی و منسجم، به عملیاتی­کردن و پیشبرد مباحث نظری این بحث به سمت مباحث روش­شناختی موفق به انجام آن شده بود.
بر طبق نظر جان فیسک (۱۹۸۷) فرهنگ فیلم و تلویزیون از ساختاری سلسله مراتبی از رمزها در سه سطح «واقعیت»، «بازنمایی»، و «ایدئولوژی» تشکیل یافته است (ص ۴)؛ به این معنا که واقعه‏ای که قرار است به صورت [فیلم سینمایی یا] برنامه ای تلویزیونی درآید، برای اینکه رنگ واقعیت به خود بگیرد پیشاپیش با رمزهای اجتماعی نظیر لباس، محیط، گفتار و غیره رمزگذاری می شود، یعنی سطح «واقعیت»؛ و برای اینکه از طریق رسانه ای مانند تلویزیون قابل پخش گردد از فیلتر«بازنمایی» یا رمز های فنی نظیر دوربین، نورپردازی، تدوین، روایت و غیره می گذرد، و سپس به وسیله رمزهای «ایدئولوژیک» نظیر فردگرایی، پدرسالاری، نژاد، طبقه اجتماعی، مادی‏گرایی، سرمایه‏داری و غیره در مقوله های “انسجام” و “مقبولیت” اجتماعی قرار می گیرد (همان، ص ۵).
فیسک بر این باور است که “در هر فرهنگی، آنچه واقعیت تلقی می‏شود، محصول رمزگان همان فرهنگ است” (همان، ص ۵). بنابراین، «واقعیت» همواره از قبل رمزگذاری شده است و «واقعیتِ محض» وجود ندارد. اگر این واقعیتِ رمزگذاری‏شده از سینما یا تلویزیون به نمایش گذاشته شود، رمزهای فنی و عرفهای بازنمایی فیلم و تلویزیون بر آن تأثیر می‏گذارند تا آن برنامه اولاً به لحاظ فنی، پخش‏کردنی باشد و ثانیاً واجد متن فرهنگی مناسبی برای بینندگان باشد. فیسک چنین توضیح می دهد که روند ایجاد معنا مستلزم حرکت مستمرِ صعودی و نزولی در سطوح مختلفِ نمودار واقعیت، بازنمایی، و ایدئولوژی است، یعنی به عبارت ساده تر،”معنا فقط زمانی ایجاد می‏شود که «واقعیت» و انواع بازنمایی و ایدئولوژی در یکدیگر ادغام شوند و به نحوی منسجم و ظاهراً طبیعی به وحدت برسند” (همان، ص ۶).
جان فیسک برخلاف تامسون به طرح مسئله اکتفا نکرده بلکه برای روکردن آنچه ایدئولوژی در صدد انجام آن است راهکار نیز پیشنهاد می کند. او در مقابله با این کردارهای معناساز ایدئولوژی غالب، نقد نشانه‏شناختی یا فرهنگی را پیشنهاد می کند. وی معتقد است که با کمک نقد نشانه­شناختی می توانیم وحدت معنایی خلق شده توسط صور نمادین ایدئولوژی غالب را واسازی کرده و نشان دهیم که «طبیعی» به نظر آمدن این وحدت ناشی از تأثیر بسزای [رمزهای] ایدئولوژیک بر آن است. فیسک به طور شفاف روش خود را از نقد نشانه­شناختی توضیح می دهد که در فصل بعدی یعنی فصل روش به آن می پردازیم.

۲-۸- رویکردهای نظری به بازنمایی

هال (۱۹۹۷) بر این باور است که در حالت کلی درباره بازنمایی سه رویکرد نظری مطرح است: نظریه بازنمایی انعکاسی یا بازتابی^[۳۹]، بازنمایی نیت­مند^[۴۰]، بازنمایی برساختگرا^[۴۱]. در نظریه بازنمایی انعکاسی، اعتقاد بر این است که “معنا در خود ابژه، شخص، ایده، یا رویداد موجود در جهان واقعی قرار دارد و زبان به مانند یک آینه فقط به انعکاس معنای حقیقی، یعنی آنچه از قبل در جهان واقعی قرار دارد می پردازد” (ص ۲۴). از این نظر، تنها کابرد زبان انعکاس و تقلید حقیقتی است که از قبل در بیرون از زبان وجود داشته و به ثبات معنایی رسیده است.
از نظر کیسی و دیگران(۲۰۰۲)، این نظریه به نوعی در واقع “همان ایده ای است که می گوید چیزی “واقعی” از قبل وجود دارد و توسط تلویزیون یا هر رسانه دیگری منعکس یا تحریف می شود”. این ایده به طور ضمنی به ما می گوید که ما همه قادر هستیم به این درک نایل شویم که چه چیزی “واقعی” است، و اینکه ما می توانیم بسنجیم که تصاویر رسانه ­ها چه اندازه با آن واقعیت فاصله دارند و تا چه حد در واقعیت موجود تحریف وارد کرده اند (ص ۱۹۸).
از طرفی، نظریه بازنمایی ارادی،”نقش تولید معنا را فقط به نویسنده، گوینده، و در کل به فرستنده می دهد”. بر طبق این نظریه،”این نویسنده یا گوینده است که معنای منحصر به فرد خود را از طریق زبان به جهان تحمیل می کند و کلمات دقیقاً همان معنایی را می رسانند که نویسنده یا گوینده مدنظرشان است” (هال،۱۹۹۷، ص ۲۵).
اما نظریه برساختگرا، به “مشخصه اجتماعی و عمومی زبان” احترام می گذارد. بر طبق این نظریه، این “«ما» هستیم که با بهره گرفتن از نظام­های بازنمایی، یعنی نظام مفاهیم و نظام زبان به برساخت معنا همت می گماریم” (همان، ص ۲۵). از این نظر، «بازنمایی­کردن^[۴۲]» می تواند به معنای ارائه و به تصویر در آوردن چیزی باشد. بنابراین، بهتر است که به ایده «بازنمایی» به صورت «باز-نمایندن» جهان نگاه کنیم زیرا در این حالت بر فرایند ساختن در متون رسانه­ای تأکید می شود(کیسی و دیگران، ۲۰۰۲، ص ۱۹۸). این مطلب به این معنی است که از طریق فرایند تولید مثلاً یک برنامه تلوِزیونی ما هرگز نمی توانیم برای بیننده نوعی دسترسی ساده، مستقیم و بدون واسطه از جهان «واقعی» فراهم کنیم. مهم نیست که ارائه ما چقدر واقعی به نظر برسد، بلکه واقعیت اینست که آنچه را که ما بر پرده یا صفحه تلویزیون می بینیم یک سازه است که “اعمال نظرهای ما را درباره آنچه باید رمزگذاری شود، محل قرارگیری دوربین، و نحوه ویرایش و تدوین” مواد ضبط شده و غیره را در بر می گیرد.
بنابراین اشیاء و چیزها به خودی خود دارای معنا نیستند(ایرادی که به نظریه انعکاسی وارد است). نظریه بازنمایی ارادی نیز دارای نقص است زیرا همانطوری که می دانیم جوهره زبان ارتباط است و اینکه زبان شدیداً وابسته به قراردادهای زبانشناختی مشترک و همچنین رمزگان مشترک است. زبان هرگز نمی تواند کاملاً به یک بازی فردی و خصوصی تقلیل یابد. در این راستا، معانی خصوصی مدنظر ما، می بایستی از قواعد، رمزگان، و قراردادهای مشترک زبانی تبعیت کنند تا قابل انتقال و فهم گردند.
ما نبایستی جهان مادی، جایی که چیزها و انسان ها در آن هستند، و کردارها و فرآیندهای نمادین که از طریق آنها معنا، زبان، و بازنمایی عمل می کنند را با یکدیگر قاطی کنیم. البته درست است که نشانه ها ممکن است دارای بعد مادی باشند اما “معنا تنها به کیفیت مادی نشانه ها وابسته نیست بلکه درکنار آن به کاربرد نمادین آنها شدیداً متکی است” (هال،۱۹۹۷، ص۲۶). برای مثال، یک واژه یا صوت خاص یک مفهوم خاص را نمایندگی می کند این دقیقاً همان کاری است که یک نشانه خاص در زبان برای رساندن یک معنای خاص عمل می کند.
نظریه برساختگرا معنا را امری عقلانی و خردمندانه می داند زیرا برطبق این نظریه این «رمز» است که معنا را در یک دوره زمانی ثابت می کند و نه مفهوم، ماده، یا نشانه به تنهایی ( همان، ص ۲۷)؛ رمزها نیز همانطوری در بحث­های پیشین مطرح شد در اثر توافقات مشترک اجتماعی بوجود می آیند نه توسط تنها یک شخص مثلاً یک نویسنده یا گوینده به تنهایی. از این نظر، ارتباط بین نشانه و معنا، یا مفهوم ارتباطی قراردادی^[۴۳] است نه اینکه ارتباطی طبیعی بین آنها برقرار باشد که قبلاً در جهان واقعی و طبیعی بین آنها برقرار بوده باشد.
امروزه حتی “واقع­گراهای فلسفی نیز می پذیرند که بخش اعظمی از دانش ما از جهان غیرمستقیم بدست می آید” به طوری که ما خیلی چیزها را به اساساً (یا حتی منحصراً) به واسطه رسانه ها و تکنولوژی­های ارتباطی تجربه می کنیم. “نمایش ها نمی توانند خنثی یا شفاف باشند بلکه سازنده نوعی واقعیت هستند” (چندلر، ص ۱۲۵). اما در این میان نشانه­شناسی کمک مان می کند تا بازنمایی ها را بازتاب واقعیت ندانیم و همچنین ما را قادر می سازد تا آنها را هز هم جدا کنیم و بفهمیم این واقعیاتی که آنها نشانگرشان می باشند، چه هستند.
اما یکی از مهمترین دستاوردهای ما از مباحث مطرح در این فصل، دستیابی به رویکردی است که نقطه نظر و دیدگاه کلی ما را نسبت به مقوله «بازنمایی» مشخص می کند. رویکرد مذکور رویکرد برساخت­گرایی به بازنمایی است که بر طبق این رویکرد، ما عقیده داریم که “اشیاء و چیزها به خودی خود دارای معنا نیستند بلکه این «ما» (انسان ها) هستیم که با بهره گرفتن از نظام­های بازنمایی، یعنی نظام مفاهیم و نظام زبان به برساخت معنا همت می­گماریم” (هال،۱۹۹۷، ص ۲۵) و همچنین اینکه “بازنمایی در مرحله ساخت واقعیت چیزها حاضر است و در نتیجه به عنوان فرآیندی سازنده و با درجه اول اهمیت در شکل­دهی سوژه های اجتماعی و رویدادهای تاریخی – و نه فقط به عنوان بازتابی صرف از جهان، بعد از حادث گشتن رویدادها و پدیده ها حضور دارد”(همان، ص ۶-۵).
بازنمایی برساختگرایانه؛ یک معنای رایج و ساده از «بازنمایی» عبارت است از “استفاده از زبان برای بیان یا بروز چیزی درباره جهان به طوری که برای دیگران معنادار باشد”. اما در تعریفی جامعتر، بازنمایی به “بخشی اساسی از فرآیندی که از طریق آن «معنا» در بین اعضای یک فرهنگ تولید و مبادله می گردد” اطلاق می شود که در آن به طور حتم از زبان، نشانه­ها، و تصاویر که بازنمایانندۀ چیزها هستند، استفاده شده است (هال،۱۹۹۷، ص ۱۵).
اگر از دیدگاهی عرفگرایانه با بازنمایی برخورد کنیم، می توان بحث کرد که ویژگی­های مادی و طبیعی «چیزها» در واقع همان عناصر سازنده و تعیین کننده آنهاست و «چیزها» فارغ از نحوه بازنمایی شان دارای معنای کامل و واضحی هستند. بر طبق این دیدگاه، بازنمایی فرآیندی است که در درجه دوم اهمیت قرار دارد و زمانی وارد کار می شود که چیزها به طور کامل ساخته و پرداخته شده و معنای خودشان را تشکیل داده اند.
اما از زمانی که چرخشی فرهنگی در علوم انسانی و اجتماعی حادث گشته است عقیده رایج بر این است که «معنا» تولید شده و برساخته می شود^[۴۴] به جای اینکه یافت شود. رویکردی هم که از این ایده حمایت می کند رویکرد برساختگرایی^[۴۵] است، طبق این رویکرد، بازنمایی در مرحله ساخت واقعیت چیزها حاضر است و در نتیجه به عنوان “فرآیندی سازنده و با درجه اول اهمیت در شکل دهی سوژه های اجتماعی و رویدادهای تاریخی –و نه به عنوان بازتابی صرف از جهان بعد از حادث گشتن رویدادها و پدیده ها- مطرح است” (هال،۱۹۹۷، ص ۶-۵).
ریچارد دایر (۱۹۹۳) نیز هم راستا با رویکرد برساختگرایی، مفهوم بازنمایی را عبارت از “نحوه ساختی” می داند که “رسانه­های جمعی از جنبه­هایی از واقعیت درباره افراد، مکان­ها، اشیاء، گروه های اجتماعی، هویت­های فرهنگی و دیگرد مقوله ها می سازند”. او ادامه می دهد که “تجلی و نمود” این ساخت واقعیت نیز “از طریق بازنمایی های گفتاری، نوشتاری، یا تصاویر متحرک” ممکن است صورت بگیرد (ص ۱۸).
در نزد استوارت هال نیز برای واقعیت هیچ معنای ثابتی نمی تواند وجود داشته باشد مگر زمانی که مورد بازنمایی قرار گیرد، و البته در طی زمان و بستگی به نقطه­نظر مخاطبان نیز معانی متنوع نسبت داده شده به بازنمایی­ها دستخوش تغییر می گردند. هال می گوید که “واقعیت تا زمانی که بازنمایی نشده است وجود معناداری از خود ندارد. به همین ترتیب بازنمایی بعد از رویداد اتفاق نمی افتد بلکه به بخش سازندۀ رویداد تبدیل می شود. آنچه را که ما «واقعیت» می نامیم خارج از فرایند بازنمایی وجود ندارد” (به نقل از کیسی و دیگران، ۲۰۰۲، ص ۱۹۸). معنای این مطلب آن نیست که هیچ جهان مادی واقعی وجود ندارد بلکه به عبارت ساده تر منظور اینست که جهان مادی واقعی نیازمند این است که معنا پیدا کند. هال در ادامه می افزاید که هیچ چیز معناداری خارج از گفتمان^[۴۶] وجود ندارد و این گفتمان ها هستند که با شیوه های بازنمایی­های متفاوت شان به رویدادها معانی متفاوت و متنوع می دهند. و در این بین، زبان نقش اساسی و محوری را در شیوه تولید معنا بازی می کند.
بنابراین از نظر هال، هدف مطالعات تلویزیون، سینما یا دیگر رسانه ها، این نیست که به اندازه گیری فاصله یا شکاف بین واقعیت و بازنمایی بپردازد بلکه محققان مربوطه بایستی سعی کنند بفهمند که چگونه معنای از طریق کردارهای بازنمایی تولید می شوند. برای نیل به این هدف، ما مجبوریم که یادبگیریم که چگونه تصاویر [و دیگر متون رسانه ای] را کالبدشکافی^[۴۷] کرده و به درون آنها راه پیدا کرده و آن را واررسی کنیم.
اتخاذ رویکرد برساختگرایی به بازنمایی خود به خود توجه ما را به شیوه بازتولید روابط قدرت از طریق برساخت واقعیت توسط دستگاه های ایدئولوژیک که در اختیار گروه های مسلط بر جامعه و دولت قرار دارد معطوف می کند. سینما نیز که جزء رسانه های ارتباط جمعی به حساب می آید بر طبق نظرات لوی آلتوسر یکی از دستگاه های ایدئولوژیک می باشد که به بازتولید مناسبات قدرت در بین گروه های فرودست و هژمون در جامعه کمک می کند (استریناتی، صص ۲۱۵-۲۰۰). گروه های هژمون و مسلط بر جامعه در هیأت بدنۀ حکومت بر رسانه های ارتباط جمعی و دیگر دستگاه های ایدئولوژیک نظارت و کنترل اعمال می کنند و از این طریق به برساخت واقعیت به شیوه ای که موقعیت هژمونیک سیاسی، اقتصادی و فرهنگی آنها را تثبیت کند اقدام می کنند. سینما به عنوان یکی از رسانه­های ارتباط جمعی مهم و به ویژه از آنجایی که تماشای فیلم­های سینمایی یکی از سرگرمی­های اصلی افرد جامعه بدل به حساب می آید مورد توجه ویژه گروه های مسلط و هژمون جامعه برای کاربردهای ایدئولوژیک است. به این نحو که این گروه ها هم از سینما به عنوان یک دستگاه ایدئولوژیک برای ترویج و بازتولید ایدئولوژی خود و همچنین در جهت تثبیت هویت خود استفاده می کنند. آنها این کار را با بهره گرفتن از قدرت و جایگاه مسلط خود از طریق صدور(عدم صدور) مجوز پخش‏، اعمال سانسور به فیلم­ها و همچنین حمایت مستقیم ویا غیرمستقیم مادی و معنوی از تولید فیلم­هایی مورد تایید خود محقق می کنند. بنابراین از آنجایی که تثبیت هویت برای گروه های مسلط در یک جامعه ناگزیر از بازنمایی دیگران این گروه ها است، سینما رسانه­ خوبی برای بررسی بازنمایی گروه های تحت سلطه به حساب می آید.

فصل سوم

روش شناسی تحقیق

۳-۱- مقدمه

۵٫
: کارایی بازار سهام نشأت‌گرفته از عملکرد شرکت:در این پژوهش کارایی بازار سهام نشأت‌گرفته از عملکرد شرکت به‌صورت زیر محاسبه خواهد شد (کاگلایان و همکاران، ۲۰۱۳):
=
که در آن :
= کارایی بازار سهام شرکت

1. 1. : اندازه شرکت: برابر است با لگاریتم طبیعی ارزش دفتری کل دارایی‌های شرکت (نیکراسو و شیراف، ۲۰۰۶).

1. 1. 1. اهرم مالی: در این پژوهش برای محاسبه نسبت اهرم مالی از تحقیق گینر و ریورت (۲۰۰۶)، پیروی کرده و نسبت اهرم مالی ( ) را به‌صورت زیر محاسبه شده است:

      ( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

=

ارزش دفتری جمع کل بدهی‌ها

ارزش دفتری جمع کل دارایی‌ها

دسته‌بندی متغیرها
= متغیر وابسته
= متغیر مستقل
= متغیر مستقل
= متغیر مستقل
= متغیر مستقل
= سایر متغیر مستقل
= سایر متغیر مستقل
رابطه بین متغیرها
در این تحقیق جهت به دست آوردن رابطه بین متغیرها از رابطه خطی مرکب زیر استفاده شده است:
+ + R=α +
اندازه‌گیری رابطه
به‌طوری که گفته شد در این تحقیق به‌منظور برآورد رابطه بین متغیرها از روش‌های اقتصادسنجی، رگرسیون خطی مرکب استفاده شده است. بر مبنای داده‌های عملکردی ۵ ساله در بازه زمانی بین ۹۲-۱۳۸۸و به عبارتی ۶ نمونه تصادفی وابسته مقادیر متغیرهای مستقل , و متغیر وابسته Yتعیین شده با بهره گرفتن از روش تحلیل داده‌های تابلویی یا Data Panelپارامترهای α وβ_۱ تا β_۶ بهره گرفته شده است.
نرم‌افزارها
با عنایت به استفاده از سری های زمانی داده‌ها و به عبارتی ۵ نمونه وابسته در گردآوری داده‌ها و لزوم به کارگیری تحلیل داده‌های تابلویی جهت انجام محاسبات و تحلیل های آماری از نرم افزار Eviews استفاده شده است. پیش از آن از نرم افزار Eexcel جهت پردازش اولیه داده‌ها و آماده سازی آن‌ها به‌عنوان متغیرهای تحقیق بهره گرفته شده است. بعلاوه از نرم افزار ره آورد نوین نیز برای بهره مندی از اطلاعات و داده‌های بورس استفاده شده است.
فصل چهارم:
یافته‌های تحقیق

مقدمه‏
در فصل سوم، روش کلی تحقیق، تعریف جامعه آماری، نحوه تعیین حجم نمونه و روش نمونه‌گیری، روش‌ها و ابزار گردآوری داده‌ها و نهایتاً روش‌ها و ابزار تجزیه‌وتحلیل داده‌ها موردبحث قرار گرفت. در این فصل داده‌های موردنیازی که جهت آزمون فرضیه‌های تحقیق جمع‌ آوری‌شده، به‌عنوان منبعی برای تجزیه‌وتحلیل استفاده شده است. برای تجزیه‌وتحلیل اطلاعات گردآوری‌شده از روش­های توصیفی و استقرایی آزمون فرضیه استفاده شده است. ساختار کلی فصل حاضر بر مبنای توصیف نمونه آماری، توصیف یافته‌ها، تحلیل پیش‌فرض‌ها، تحلیل روابط بین متغیرها و نهایتاً تعمیم‌یافته‌ها از نمونه تصادفی به جامعه آماری تنظیم شده است. پیش‌فرض‌های مورد ارزیابی به‌تبع تحقیقات مرتبط یا مشابه، بر مبنای استفاده از رگرسیون خطی مرکب به‌منظور تعیین رابطه بین متغیرها موردبررسی قرار گرفته‌اند.
در این تحقیق به‌منظور داده‌پردازی اولیه از نرم‌افزار اکسل و در راستای توصیف یا تحلیل یافته‌ها از نرم‌افزارهای آماری SPSS و EVIEWS بهره گرفته شده است. در این فصل ابتدا جدول آمار توصیفی متغیرهای تحقیق ارائه گردیده و پس‌ازآن آزمون فرضیات تحقیق ارائه گردیده است.
توصیف جامعه آماری
جامعه آماری مربوط به این تحقیق شامل شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار بوده است که شرایط زیر را دارا باشند:
۱) سهام شرکت از سال ۸۸ تا ۹۲ در بورس اوراق بهادار تهران معامله‌شده باشد.
۲) نماد معاملاتی شرکت به تابلوی غیررسمی منتقل نشده باشد.
۳) نماد معاملاتی شرکت فعال و برای حداقل یک‌بار در سال معامله‌شده باشد.
۴) سال مالی شرکت به پایان اسفندماه ختم شود و در دوره مورد مطالعه تغییر سال مالی نداده باشد.
۵) اطلاعات مالی شرکت در دوره مورد مطالعه در دسترس باشد.
۶) شرکت باید در گروه شرکت‌های واسطه‌گری مالی نباشد.
بر مبنای اطلاعات به‌دست‌آمده جامعه آماری تعریف‌شده محدود به مرزهای تعریف‌شده در بند قبل ۱۵۰ شرکت با توزیع مندرج در جدول شماره ۴-۱ می‌باشد:

مناطق جنگلی دوهزار و سه هزار
این مناطق ییلاقی منظره جالبی را در دامنه ارتفاعات کوتاه و جنگلی از جلگه و دریای خزر به نمایش می گذارند و با دارا بودن آب و هوای بسیار خوب ، آبگرم ، آبهای معدنی ، معادن گوناگون ، قله های مرتفع برای کوهنوردی و مراتع بسیار عالی برای دامداری و دامپروری جزء مناطق بکر و دیدنی محسوب می شود. این مناطق جنگلی خود شامل مجموعه ای از جاذبه ها هستند که در ادامه به آنها اشاره می شود.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

دشت دریاسر
دریاسر از مشهورترین مکان های گردشگری و تفریحی، دیدنی ترین، وسیع ترین و پرآب ترین نقاط منطقه چین خوردگی های تنکابن محسوب می شود. مسیر اصلی این دشت از جنوب تنکابن و از میان جاده دوهزار است. نزدیک ترین روستا به این دشت روستای اسل محلی است که در فصل تایستان خالی از سکنه می گردد.
جنگل انبوه مالگیران و رودخانه ای که به آرامی از میان این دشت می گذرد و به دلیل شیب نامتقارن، پر سر و صدا و کف آلود به سمت رودخانه دوهزار جریان دارد که از همه مهم تر چشمه بسیار بزرگی است که در غرب این دشت و در کنار مراتع، علفزارهای و چمنزارهای وسیع دیده میشود گه با جاذبه های فراوان همراه است (مشهدی.۱۳۸۹: ۲۱۴).
غار دانیال
در بالادست روستای دانیال، چاری و بالاتر از رودخانه ای تنک مایه، کوه جنگلی گردکوه قرار دارد که غاری مشهور به نام غار دانیال یا جیسای دانیال در آن واقع است. دهانه سنگی غار حفره ای نه چندان وسیع و برای ورود به غار باید حدود ۲ متر پایین رفت. درون غار بسیار سرد است و صدای جریان آبی از درون غار به گوش می رسد. آب داخل غار پس از جریان سطحی، مسافتی را در زیر زمین طی میکند و در دره پایین دست غار یعنی در جانب غرب دوباره سر برمیآورد و به رودخانه چاری متصل میشود (مشایخی.۱۳۸۱: ۷۶).
این غار با طول ۲۰۳۳ متر، بزرگترین غار رودخانه ای ایران محسوب می شود، هرچند «قوری قلعه» دارای طول بیشتری لست اما همانند غار دانیال دارای سطوح رودخانه ای یکدست نبوده و ترکیبی از چاه، رود و دریاچه است.
لازم به یادآوری است در مهر ۱۳۸۷ اردوی بین المللی غارنوردی، از سوی اتحادیه جهانی غارنوردی(UIS) در ایران برگزار گردید. از جمله غارهایی که بر روی آن پژوهش و مطالهات وسیعی صورت پذیرفته، غار دانیال بوده که به سرپرستی «سایمون بروکس» انگلیسی و همراه با اکیپ غارنوردی باشگاه دماوند، اقدام به نقشه برداری، مساحی و متراز و بررسی جنبه های فنی آن گردید (مشهدی.۱۳۸۹: ۱۳۲).
اثر طبیعی ملی خشکه داران
درکیلومتر ۳۰ محور تنکابن به چالوس قبل از شهر عباس آباد و بعد از نشتارود درکنار جاده واقع شده و تنها ۱۲۰ متر با دریا فاصله دارد. این منطقه حفاظت شده به عنوان تنها جنگل جلگه ای و بکر و با مساحت تقریبی ۲۶۰۰۰۰۰ مترمربع مساحت از آخرین بازمانده های اکوسیستم های جنگلی جلگه ای شمال ایران بشمار می رود.
انواع مختلف گونه های جانوری و گیاهی مانند توسکا از نوع کرک که در ایران رو به انقراض است سه قلو انجیلی،‌ انار، ممرز، بلوط،‌ لیلکی یا کرات خرمندی،‌ لرگ،‌ ملج،‌ انوع مهم شمشاد،‌ ازگیل جنکلی و یاس وحشی می باشد گونه های متنوع و فراوان جانوری نیز از قدیم در قدیم در آن می زیستند و درحال حاضر زیستگاه حیوانات وحشی نظیر شغال،‌ گرگ،‌ خوک،‌ گربه وحشی و پرندگانی مثل حواصیل خاکستری،‌ قره،‌ غاز، مرغابیها،‌ دارغاز باکلان،‌ اگوت بزرگ و کوچک می باشد.
خشکه داران با شرایط مذکور و برخورداری از ساحل زیبای دریای خزر و مجاورت با شهرهای توریستی و امکانات اقامتی و پذیرایی از جمله بهترین مناطق برای اجرای تور می باشد درحاشیه این منطقه نیز یک موزه تاریخی طبیعی ایجاد شده که مجموعه تاکسیدرمی از حیوانات وحش شمال ایران را به نمایش گذارده و همواره مورد استقبال محققان و دانش پژوهان است با هماهنگی اداره محیط زیست می توان از این جاذبه بازدید کرد.
رودخانه ها
رودهای منطقه تنکابن فاقد امتیاز اولیه رودخانه ها که طولانی بودن مسیر آنها می باشد، بوده، طول رودها به دلیل فاصله اندک کوه تا دریا که از ۷۰ کیلومتر تجاوز نمیکند، کوتاه می باشد. اکثر رودخانه ها دائمی بوده و دارای جریان پایه همیشگی هستند. البته تعدادکمی رودخانه نیز وجود دارد که دارای پایه دائمی نبوده و دبی آنها به صفر می رسد (مشایخی.۱۳۸۱: ۸۰).
رودهای تنکابن عبارت اند از:
چشمه کیله (سه هزار) به طول حدود ۸۰ کیلومتر با جهت جنوبی ـ شمالی،
دوهزار به طول حدود ۱۰ کیلومتر،
چالَک رود/ چالِک رود به طول حدود ۴۰ کیلومتر،
صفارود به طول حدود ۲۴ کیلومتر،
اِزارود (هزاررود)،
گرمارود (شاخه اصلی سه هزار)،
نشتارود،
تنگه چال،
تیرِم (شیرود)،
وَلَم رود، تیله رود
رودخانه میرشمس الدین باطول حدود ۹ کیلومتر.
این رودها پس از آبیاری اراضی شهرستان به دریای خزر می‌ریزند (ویکی پدیا.۱۳۹۲).
کوه ها
مهمترین کوههای شهرستان تنکابن عبارت اند از: قله سیالان به ارتفاع ۴۱۵۰ متر ، عَلَم کوه، تخت سلیمان، کوه بلور(شاه سفیدکوه)، پیت غار (ارتفاع بلندترین قله : حدود ۰۰۰، ۴ متر) در حدود ۳۸ کیلومتری جنوب شهر تنکابن و جنوب شرقی آبادی آردو، نَواس کوه / نواسرکوه (ارتفاع بلندترین قله : حدود ۷۰۰، ۳ متر) در حدود ۳۸ کیلومتری جنوب شهر تنکابن و جنوب آبادی آردو، سیاه کَر (ارتفاع بلندترین قله : ح ۶۰۰، ۳ متر) اَسب چَر (ارتفاع بلندترین قله : ح ۳۵۰، ۳ متر) در حدود ۴۰ کیلومتری جنوب غربی شهر تنکابن، سَرگُل (ارتفاع بلندترین قله : ۳۵۰، ۳ متر) در حدود ۲۸ کیلومتری، بِلِس کوه (ارتفاع بلندترین قله : ۱۵۰، ۳ متر) در حدود ۳۲ کیلومتری و توله سَر (ارتفاع بلندترین قله : ۰۰۵، ۳ متر) در حدود ۳۳ کیلومتری جنوب غربی شهر تنکابن. گردنه «قلعه گردن» در جنوب روستایی به همین نام، در حدود یک کیلومتری جنوب غربی شهر خرم آباد (مشهدی.۱۳۸۹: ۱۵۶).
سیالان: سیالان بلندترین کوه منطقه دوهزار به حساب می آید،که حدود ۴۲۲۵ متر ارتفاع دارد و در مقیاس جغرافیای ۳۶٫۵۱۲۹۲ شمالی و ۵۰٫۶۹۸۴۶ شرقی قرار دارد . همچنین فاصله قله سیالان تا دریای مازندران ۳۶ کیلومتر می باشد. وجود یخچال های طبیعی چندهزار ساله از نشانه های بارز این کوه است. وجه تسمیه سیالان شاید به سبب رنگ سیاه سنگ های کوه باشد که آن را سیالان به معنای مکان سیاه نامیده اند.عده ای نیز بر این باورند که چون ارتفاع کوه زیاد است و هوای ان رقیق کوهپیمایان دچارسرگیجه شده و چشمشان سیاهی می رود؛ ازاین رو این کوه را سیالان می نامند.روایتی دیگر چنین است که گفته می شود چون ابرهای سیاه کوه را می پوشاند و منجر به بارش برف می گردد،سیالان نام گرفته است. از آنجایی که سیالان کوه مرزی بین تنکابن و قزوین می باشد دو راه دسترسی به آن از طریق منطقه دوهزار در تنکابن و الموت در قزوین می باشد که همه ساله و در فصول مختلف سال و بیشتر در فصول گرم سال عده زیادی از کوهنوردان و علاقمندان به طبیعت برای گذر از آن و دیدنی های فراوان کوه به این منطقه سفر می کنند (پایگاه خبری تحلیلی مازندران، دریا. ۱۳۸۹).
چشمه های آب گرم و آب معدنی
جشمه های بسیاری در مناطق جنگلی تنکابن وجود دارد. چند نمونه از آنها را توصیف میکنیم.
آب گرم سه هزار: در انتهای جنوب تنکابن و در فاصله ۷۰ کیلومتری رودخانه گرمارود واقع شده است .این چشمه با عمق حدود ۳ متر، دارای دهانه ای حدود ۱٫۵ متری است که عمق آن به حدود ۱ متر می رسد. این چشمه آب گرم دارای ترکیبات آهن و گوگرد است که دارای خاصیت درمانی بیماری های جلدی و رماتیسمی ست.
آب گرم فلکده: در قسمت بالای روستای لیره سر، آبادی کم جمعیتی به نام فلکده واقع شده است که در نزدیکی رودخانه، چشمه آب گرمی جریان دارد که دارای حوضچه وسیع وکاملا قابل استفاده ای است. روستای فلکده در ارتفاع ۵۰۰متری و در فاصله ۳۰ کیلومتری جنوب تنکابن قرار گرفته است.
آب معدنی شلف: از روستای میانرود، آخرین آبادی مسیر سه هزار، یک دو راهی مال رو وجود دارد که یک سمت آن به سوی آب معدنی می رود. این چشمه دارای مواد قلیایی، آهکی و نمکی و عناصری از سیلیس، اکسید آهن، آهک، پتاس، اسید سولفوریک می باشد که در درمان امراض کلیوی، سوء هاضمه و بیماری نقرص موثر است. گفتنی ست هرساله سیلاب این چشمه را تخریب می کند و شکل و ساختار آن را بهم می ریزد اما در اواخر بهار ، از سینه شیب منتهی به رود، بیرون زده و از خود رنگ زردی بجای می گذارد (مشهدی. ۱۳۸۹: ۱۰۶-۱۱۱).
۳-۱-۳-۲-۲- جاذبه های انسان ساخت و تاریخی
شهرستان تنکابن نیز همانند هر منطقه دیگر میراثی از گذشتگان را به یادگار دارد. این منطقه آثار تاریخی بسیاری دارد که در جدول زیر بیان شده است.
جدول ۳-۵- اطلاعات جاذبه های تاریخی شهرستان تنکابن. منبع: اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان
تنکابن. ۱۳۹۲

ردیف
نام اثر یا بنا
شماره ثبت ملی
دوره ساخت

نامزد مورد نظر علاوه بر جنبه تجاری ، از ابعاد سیاسی ، نظامی و یا حتی فرهنگی حائز اهمیت باشد .
برونسپاری در حوزه فناوری اطلاعات یا کالاها دارای کاربرد دو منظوره از این قبیل می باشند . در چنین مواردی برونسپاری نامزد مورد نظر ، دقت و توجهی خاص می طلبد و در بسیاری از مواقع شیوه ای متفاوت با روش مرسوم و متداول نیاز دارد و باید ملاحظات دیگری را نیز مدنظر قرار داد .
۴-۵-۲-توسعه اقدامات پیشگیرانه و موثر : برنامه ریزی و تدوین استراتژی برونسپاری به ویژه در مورد نامزدهای بالقوه برای برونسپاری ، اولین گام در مدیریت ریسک است که متاسفانه کمتر مورد توجه شرکتها قرار گرفته است . بررسیها نشان می دهد که تعداد کمی از سازمانها بصورت سیستماتیک و نظام مند و از روی آگاهی به برونسپاری اقدام نموده و اغلب در همراهی و تبعیت کورکورانه با موج موجود به این اقدام روی آورده اند .

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

دقت در روش شناسایی تامین کنندگان و انتخاب روش مناسب جهت گزینش آنها ، از دیگر اقدامات موثر در این زمینه است . در گام شناسایی و انتخاب تامین کنندگان باید سعی شود که حتی الامکان تمامی تامین کنندگان قابل دسترس مورد شناسایی قرار گیرند تا از میزان انحصار تامین کننده کاسته شود . همچنین در بررسی توانمندیها و ادعاهای آنها در این رابطه باید دقت کافی صورت پذیرد . مذاکره و عقد قرارداد نیز از جمله مراحلی هستند که برای کاهش مخاطرات و ریسک در برونسپاری، به ویژه پیشگیری از فرصت طلبی تامین کننده می توان نسبت به آن ها اقدام نمود . همانگونه که اشاره شد در عقد قرارداد باید موارد زیر گنجانده شود :
انتخاب افراد مناسب برای جلسه مذاکره قرارداد
تشریح هدف اصلی مد نظر شرکت از عقد قرارداد برونسپاری برای تامین کنندگان
استفاده از ساختار قیمت گذاری مناسب
در زمانی که به دلایلی همچون ماهیت غیرقابل پیش بینی نامزد برونسپاری ، اطلاعات کامل در زمان عقد قرارداد وجود ندارد ، استفاده از روش توافق برای توافق تا زمان حصول اطلاعات کامل می تواند راهگشا باشد ( Robinson , 2003 ) .
از دیگر تدابیر پیشگیرانه و کنترل مخاطرات در برونسپاری ، می توان موارد زیر را برشمرد :
برآورد ریسک نتایج عدم انجام تعهدات از طرف تامین کننده
افزایش تعداد تامین کنندگان از طریق تغییر در ویژگیها و مشخصه های کالا یا خدمت مورد نظر
استفاده از منابع تامین دوم و سوم برای رفع درجه بالای وابستگی به یک تامین کننده مشخص
تهیه فهرست تامین کنندگان جایگزین بالقوه
ادامه همکاری در صورت امکان، در شرایط ناسازگاری طرفین با یکدیگر
استفاده از تدابیر توسعه تامین کننده
توجه به تفاوت های فرهنگی بین سازمان خریدار و تامین کننده و اتخاذ تدابیر لازم
استفاده از پوششهای بیمه ای
آموزش اعضا تیم اجرایی
استفاده از مشاوران خبره باتجربه
علاوه بر مدیریت مخاطرات ، برای موفقیت هرچه بیشتر در برونسپاری باید به عوامل دیگری نیز توجه داشت. مهمترین این عوامل عبارتند از :
کارکنان : توجه و ارتباط با کارکنان از مشخصه های کلیدی یک برنامه برونسپاری است . زمانی که برای برونسپاری یک کار در حال انجام داخلی تصمیم گیری شده و این تصمیم علنی می شود ، بطور طبیعی اضطراب و نگرانی ، کارکنان را فرا گرفته و آنها احساس می کنند که امنیت شغلی آنها به مخاطره افتاده است ؛ چرا که عموماً این رویکرد را مترادف با بیکار شدن خود می دانند. این موضوع بر انگیزه و عملکرد کاری آنها تاثیر نامطلوب می گذارد . برای جلوگیری از این امر باید قبل از علنی شدن تصمیمات ، نسبت به مساله کارکنان بطور عادلانه تصمیم گیری شده و این تصمیم به آنها اطلاع داده شود (Leah A. Platz , 2007 : 1656 )
هزینه ها : باید تا حد امکان هزینه های ناشی از برونسپاری را شناسایی کرد . برخی از این هزینه ها عبارتند از :
هزینه های آشکار : جستجو و انتخاب تامین کنندگان ، تدوین ویژگیها و مشخصه ها ، تهیه چارچوب و تدوین قراردادها ، هزینه های مناقصه ، بررسی پیشنهادها و مذاکرات .
هزینه های ضمنی : اصلاح و تجدید نظر در مشخصه ها ، تعدیلات و تطبیق های مذاکره ای برای مقادیر ، کیفیت و نوسانات .
هزینه های نظارت : به طور اجتناب ناپذیر در طی مدت قرارداد برونسپاری بر سازمان تحمیل خواهد شد . علت این هزینه ها ، اختلافات و تضادهای ذاتی و تفکیک ناپذیر بین منافع طرفین است .
هزینه های هماهنگی : هماهنگی فعالیتهای تولید با تعداد قابل توجه تامین کنندگان، کار ساده ای نیست . فقدان یک هماهنگی حساب شده و توام با خبرگی و تجربه به این معنی است که توانایی و قابلیت شرکت در دریافت خدمات طبق تقاضا و ویژگیهای مورد توافق ممکن است لطمه بخورد .
هزینه های مالکیت پراکنده : فقدان کنترل بر فرآیندهای برونسپاری شده می تواند منجر به هزینه های بالاتر ناشی از مالکیت پراکنده یا فقدان کارآمدی باشد .
تضعیف و اضمحلال تدریجی مهارتها : برونسپاری فرآیندهایی که بطور متداول و سنتی در داخل انجام می شده اند ، می تواند منجر به از دست دادن مهارتها و حافظه شرکت در مورد فرایند مذکور شود ؛ در نتیجه دانش جمعی سازمان تضعیف خواهد شد .
هزینه سازماندهی مجدد : هزینه مرحله گذار شامل سازماندهی مجدد شرکت و تبعات روانی و بروز اختلافات در رفتار اجتماعی کارکنان .
هزینه های آموزش اعضاء و نیز هزینه های آموزش و انتقال دانش به تامین کننده .
وظایف و انتظارات : انتظارات و خواسته های طرفین از یکدیگر ، باید کاملاً شفاف گردد ؛ نحوه تامین کالا ، نحوه کنترل و شاخصهای ارزیابی و سایر موارد به طور کامل مشخص شود و طرفین باید از همان ابتدا با یکدیگر صادقانه برخورد کنند . برای مثال اگر هدف از برونسپاری ، حل یک مشکل داخلی است، شرکت باید تامین کننده را در جریان گذارد . کانالهای ارتباطی و اطلاعاتی نیز باید از همان ابتدا ایجاد گردد .
معیارهای عملکردی : رویه ها و مکانیزمهای ارزیابی باید از همان ابتدا مشخص شده ، مورد توافق هر دو طرف بوده و مکتوب گردند . نکته قابل توجه اینکه شرکتها باید برای حصول خواسته هایشان خود را نیز مورد ارزیابی قرار دهند چرا که تامین کنندگان باید برای حصول خواسته هایشان خود را نیز مورد ارزیابی قرار دهند چرا که تامین کنندگان اگر مواد خام با کیفیت مورد نیاز و در زمان مورد نیازشان دریافت نکنند ، در ارائه دستاورد در موعد تحویل ، با چالش مواجه خواهند شد و زمانبندی خط تولیدشان نیز دستخوش ناهماهنگی و مشکل خواهد شد ( Michael , 2007 ) .
۶-۲- برونسپاری ؛ یک اقدام کلیدی تجاری
در طول چند دهه پس از جنگ جهانی دوم ، شرکتها با تنوع بخشیدن به تولیدات خود ، به مقابله با ریسکهای تجاری می پرداختند . این چند دهه دوران زرین شکل گیری شرکتهای بزرگ ، به ویژه در آمریکا بود . اما از اوایل دهه ۱۹۷۰ میلادی ، مجموعه ای از رویدادهای سیاسی و اقتصادی بر فضای اقتصاد و بازار سایه افکند ، که از جمله آنها می توان به شوکهای نفتی سالهای ۷۴-۱۹۷۳و ۸۰-۱۹۷۹ میلادی و به تبع آن ، افزایش نرخهای تورم و بهره ، پیدایش نرخهای بالای بیکاری در کشورهای عضو “سازمان همکاری و توسعه اقتصادی^[۱۱]” در طول دهه های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ میلادی و نیز افزایش کسری بودجه برخی کشورهای اروپایی اشاره کرد .
دیگر مانند گذشته ، بزرگی شرکتها به خودی خود مزیت رقابتی محسوب نمی شد ؛ زیرا صنایع کوچک به دلیل انعطاف پذیری بیشتر ، بیش از صنایع بزرگ قادر به مقابله با عدم اطمینان هستند، ضمن این که صنایع بزرگ نیز می توانند با کوچکتر کردن ابعاد یا تمرکز بر تولیدات اساسی و شایستگیهای محوری خود، پیامدهای ناخوشایند نامطمئن( محتمل الوقوع ) را دفع یا تحمل کنند ( Marshall , 2004 ) .
یکی دیگر از دلایل عمده شرکتها در برونسپاری فعالیتهای زنجیره تامین اصلی ، هزینه های بسیار سنگین روزآمد ماندن در گستره وسیعی از فعالیتهای زنجیره است که برای بسیاری از شرکتها امکان چنین سرمایه گذاری وجود ندارد . این مساله در شرایطی که فناوری با سرعت حیرت آوری در حال پیشرفت است ، تشدید می شود . به همین دلیل عجیب نیست که تعدادی از پیشگامان برونسپاری ، اولین بار برای بخش فناوری اطلاعات خود از این رویکرد استفاده کرده اند .
در کنار مسائل هزینه ای ، ریسک سرمایه گذاری نیز نسبت به گذشته افزایش یافته است . دانش فنی پیشرفته به لحاظ گران بودن ، همیشه انتظارات سازمان را برآورده نمی کند . گو اینکه امروزه تنوع فناوری های با کاربری یکسان یا مشابه ، افزایش یافته است . در زمان سرمایه گذاری برای یک فناوری جدید ، همواره این سئوال مطرح است که سازمان در تشخیص درست نیازمندی خود تا چه حد مسیر صحیح را پیموده است . آیا سازمان با توجه به ویژگیها و فرهنگ سازمانی خود قادر خواهد بود تا فناوری جدید را به شکل کارآمد و اثر بخش به خدمت گیرد ؟
علاوه بر این ، همانگونه که اشاره شد ، فناوری به سرعت در حال پیشرفت است و روند این پیشرفت نیز ، به گونه ای است که علاوه بر افزایش قابلیت‌ها ، کارآیی آنها نیز پیوسته در حال بهبود می باشد . بنابراین، فناوریهای قدیمی گرچه ممکن است به سرعت منسوخ نشوند ، با این حال توانایی رقابت با فناوریهای جدید را ( چه به لحاظ کیفیت تولیدات و چه قیمت تمام شده محصولات ) ندارند .
علاوه بر تغییرات فناوری، شرایط و نیازهای بازار و مشتریان نیز دائماً در حال تغییر است. سازمانها امروزه در محیطی قرار گرفته اند که از جمله ویژگیهای آن می توان به تنوع در محصولات و افزایش سطح توقع مشتریان اشاره کرد. محصولات در حالی که باید از کیفیت مطلوب برخوردار باشند، تنها زمان کوتاهی در بازار می مانند و باید جای خود را به محصولاتی بدهند که با آخرین ذائقه، سلیقه و نیاز مشتریان سازگار هستند. بی توجهی به خواست مشتری و یا قصور در تحویل به موقع، ممکن است بسیار گران تمام شود. هزینه های بالا، زمان پیشبرد طولانی و تحویل نامناسب مانع رقابت می شود. از این رو سرمایه گذاری بر منابعی که مشابه آنها در بیرون سازمان وجود دارد و یا در راستای توانمندیها و فعالیتهای کلیدی سازمان نیست، عقلایی به نظر نمی رسد.
علاوه بر ریسک سرمایه گذاری ، پیچیدگی کارها هر روزه در حال افزایش است ؛ به طوریکه انجام آنها نیاز به تخصص و خبرگی های ویژه دارد . حتی فعالیتهای پشتیبانی و خدماتی نیز از این امر مستثنی نیست . گرچه توانمندسازی کارکنان یا به کارگیری تمام وقت نیروهای متخصص ، نیازمند الزامات و هزینه های زیاد است ؛ با این حال ، کسب تمامی این خبرگی ها ، هم برای سازمانها امکان پذیر نیست و هم فاقد توجیه منطقی است .
در کنار شرایط فوق ، باید به این موضوع نیز توجه داشت که امروزه ، بسیاری از شرکتها سعی در توسعه بازارهای خود ، فراتر از مرزهای ملیشان و ورود به بازارهای جهانی دارند . از آنجا که رقابت در چنین بازارهایی به مراتب مشکلتر از بازارهای داخلی است ، شرکتها ناچار به تخصصی کردن فعالیتهایشان روی می آورند . در واقع ، شرکت ، تولید کننده کالاهایی خواهد شد که در تولید آنها دارای مزیت نسبی و رقابتی بوده و به تبع آن از رقابت پذیری بالایی برخوردار باشد .
۷-۲- مقایسه تطبیقی برونسپاری با اصول اقتصادی
مفاهیم مربوط به رویکرد برونسپاری ، از یک سو با برخی از اصول اقتصاد کلاسیک و از سوی دیگر با پاره ای از اصول جدید اقتصادی سازگاری دارد . به عنوان مثال، برونسپاری با “اصل تقسیم کار” که آدام اسمیت ( از رهبران اقتصاد کلاسیک ) آن را تعریف کرد و در واقع ، همین اصل ، سبب پیدایش سلسله مراتب عمودی در سازمانها شد ، دارای شباهت مفهومی است . از یک نگاه ، می توان گفت که برونسپاری هم نوعی تقسیم کار است ؛ با افزودن این نکته که حدود آن به مرز سازمان محدود نمی شود و فراتر از مرزهای یک سازمان ، جنبه فراسازمانی به خود می گیرد . یا به عنوان مثال دیگر ، با ظهور و گسترش برونسپاری ، امکان تحقق اقتصاد مقیاس بهتر فراهم شده است . در حوزه اقتصاد جدید نیز رویکردهایی مانند کوچک سازی و دستیابی به ساختارهای نوین سازمانی مانند سازمان تخت و سازمان پاسخ سریع ، با توسل به برونسپاری تحقق پیدا می کند ( Hood , 1997 ) .
۸-۲- دلایل برونسپاری و منافع مورد انتظار
درباره استفاده از رویکرد برونسپاری در شرکتها ، دلایل و علل مختلفی بیان شده است . این تعجب آور نیست که شرکتهای مختلف ، به علل متفاوت به این رویکرد روی آورده اند ؛ چرا که شرایط شرکتهای مختلف با هم متفاوت بوده و هر یک از این علتهای عمده ، به شرایط ویژه هر شرکت وابسته است . علل استفاده شرکتها از این رویکرد را می توان در دسته بندی زیر مورد بررسی قرار داد ( shy , 2003 : 203 ) .
۱-۸-۲- دلایل سازمانی : این دلایل عبارتند از :
بهبود و افزایش تمرکز بر صلاحیتهای بنیادی : شرکتهای صاحب تکنولوژی های پیشرفته نظیر میکروسافت و هیولت پاکارد ، تمرکزشان را بر روی تکنولوژی های کلیدی معطوف کرده و سایر امور را به شرکتهایی که به خوبی آنها را پشتیبانی می کنند، سپرده اند .
دستیابی به توانمندیها و امکانات در کلاس جهانی : امروزه، شرکتها تمرکز خود را به تکنولوژیها و توانمندیهای مطرح در کلاس جهانی ، معطوف نموده اند . هدف آنها، دستیابی به توانمندیهای جهانی بدون پذیرش ریسک توسعه ، در همه زمینه های مرتبط است .
انعطاف پذیری در بلندمدت : افزایش انعطاف پذیری برای مواجه شدن و پاسخگویی بهتر به تغییر شرایط بازار ، تقاضای محصولات و خدمات تکنولوژی، از ملاحظات کلیدی اغلب شرکتها به شمار می آید.
گام برداشتن سریع و شتاب گرفتن مزایای مهندسی مجدد : شرکتهایی که اقدام به مهندسی مجدد می کنند ، غالباً در می یابند که برونسپاری ، مزایا و اهدافی را که آنها در پی آن هستند ، حاصل خواهد کرد . ضمن اینکه ، برونسپاری ابزاری جهت تسهیل در اجرای مهندسی مجدد به شمار می آید .
افزایش بخشها و وظایف ( دگرگونی و تحول در سازمان ) : زمانی که شرکت اقدام به تغییر حوزه کسب و کار خود مینماید ، برونسپاری شرکت را قادر می سازد تا با کمترین تاثیرات بر منابع داخلی ، بخشها و فعالیتهای جدیدی را به حوزه کسب و کار خود اضافه کند .
توسعه فروش و امکانات تولیدی : در برخی مواقع تقاضا برای محصولات شرکت افزایش می یابد اما توان تولیدی موجود شرکت ، اجازه پاسخگویی به حجم بالای تقاضا را نمی دهد . در نتیجه ، ممکن است شرکت ترجیح دهد تا برای حفظ بازار روبه رشد خود ، توانایی پاسخگویی بهتر به تقاضاهای آینده را افزایش دهد .
کسب فرصتها و موقعیتهای تجاری بیشتر : به واسطه دسترسی به شبکه تامین کنندگان .