• • با پیگیری میزان پیشرفت در جهت اهداف تعیین شده مشخص می‌شود سیاست‌های تدوین شده به صورت موفقیت‌آمیزی اجرا شده‌اند یا خیر.

  

• با اندازه‌گیری نتایج مورد نظر سازمانی و همچنین اندازه‌گیری رضایت کارکنان و مشتریان می‌توان دریافت سیاست‌ها به طور صحیح تدوین شده‌اند یا خیر(یانگ و همکاران، ۲۰۱۲).

۲-۵-۳، اهداف ارزیابی عملکرد

از دید محققان و صاحب‌نظران مدیریت استراتژیک مهمترین اهداف ارزیابی عملکرد عبارتند از(سیلویا و فرانسیس، ۲۰۱۳):

• • کنترل مداوم جریان امور در سازمان و استقرار چرخه مدیریت بهره‌وری

• • شناسایی نقاط ضعف و قوت و مشکلات سازمان و تلاش در جهت شکوفایی و افزایش قابلیت‌ها و اصلاح فعالیت‌ها

• • بهبود تصمیم‌گیری ‌در مورد حوزه و عمق فعالیت‌ها، برنامه ها و اهداف آینده دولت

• • بهبود تخصیص منابع و استفاده بهتر از امکانات و منابع انسانی در جهت اجرای برنامه های مصوب

• • ارتقای ‌پاسخ‌گویی‌ ‌در مورد عملکرد برنامه ها

• • ارتقای توانمندی سازمان در ارائه کمی و کیفی خدمات و رقابت پذیری در فضای ملی و بین‌المللی. هدف نهایی از عملکرد، افزایش کارایی و اثربخشی سازمان است.

• • از دیدگاه دیگر، مقصود عمده از ارزیابی در سازمان‌های دولتی موارد زیر را در برمی‌گیرد

• • شناسایی هدف‌ها و وظایف سازمان و واحدهای سازمانی آن

• • شناسایی برنامه فعالیت‌های سازمان

• • شناسایی نحوه هدایت افرادی که در سلسله مراتب سازمانی خدمت می‌کنند و بررسی میزان اختیارات آنان با توجه به حدود وظایفشان

• • بررسی نحوه هماهنگ بودن سازمان‌ها با واحدهای سازمانی در جهت نیل به هدف مطلوب

• • • شناسایی وسایل و امکاناتی که برای انجام کار در اختیار دارند و هزینه سازمان

  

• شناسایی این موضوع که افراد با توجه به منابع و امکاناتی که در اختیار دارند و هزینه‌ای که به مصرف می‌رسانند، تا چه حد در رسیدن به هدف‌های مطلوب سازمان کوشش می‌کنند(سیلویا و فرانسیس، ۲۰۱۳).

۲-۵-۴، انواع ارزیابی عملکرد

در ادبیات مدیریت استراتژیک ارزیابی عملکرد به دو نوع کلی طبقه‌بندی می‌شود(گلبرت و همکاران، ۲۰۱۲):

• • ارزیابی آینده‌نگر

• ارزیابی گذشته نگر

ارزیابی آینده‌نگر :همان طور که از نامش پیدا‌ است ـ نوعی ارزیابی است که اولاً قبل از تهیه برنامه انجام می‌شود، ثانیاًً برای تعیین منطقی بودن یا حقانیت ایجاد برنامه صورت گیرد. ‌بنابرین‏ ارزیابی آینده نگر مشخص می‌کند که آیا مسئله و نیازی وجود دارد که حقانیت ایجاد برنامه‌ای برای حل یا تأمین آن را توجیه کند و ‌به این سؤال نیز پاسخ می‌دهد که در صورت اجرا نشدن برنامه مورد بحث، جامعه با چه پیامدهای منفی مواجه می‌شود.

ارزیابی گذشته نگر: برخلاف ارزیابی آینده نگر پس از اجرا یا تکمیل برنامه انجام می‌گیرد. ارزیابی گذشته نگر به دو دسته طبقه‌بندی می‌شود:

• • ارزیابی تکوینی

• ارزیابی تجمیعی

ارزیابی تکوینی، در مراحل اولیه اجرای برنامه انجام می‌شود و فرایندها و مدیریت برنامه را از ابعاد زیر مورد بررسی قرار می‌دهد:

▪ کار آهسته

▪ نیازهای مشتریان را مرتفع می‌کنند، یعنی مرتبط و مناسب هستند.

ز منابع را برای دستیابی به نتایج مورد نظر به صورت مطلوب به کار می‌گیرد.

ارزیابی تجمیعی، در مراحل نهایی برنامه یعنی بعد از اتمام مدت مناسب انجام می‌گیرد. این فاصله، مدت زمان کافی برای تحقق نتایج مورد نظر برنامه را به وجود می‌آورد. ارزیابی تجمیعی همچنین می‌تواند پس از تکمیل یک برنامه انجام شود(گلبرت و همکاران، ۲۰۱۲).

۲-۵-۶، فرایند ارزیابی عملکرد

هر فرایندی شامل انجام مجموعه‌ اقدامات و فعالیت‌های خاصی است که دارای ترتیب، توالی ویژه، منطقی و هدفمند است. ارزیابی عملکرد نیز از این قاعده مستثنا نیست و مستلزم پیمودن مراحل یاد شده است. رؤوس مراحل مورد نظر در ارزیابی عملکرد چنین است:

• • تدوین و یا بررسی رسالت‌ها،‌ مأموریت‌ها،‌ اهداف کلان و استراتژی‌ها

• • تدوین و تنظیم شاخص‌های ارزیابی عملکرد و تدوین و برقراری معیارها و استانداردها (عملکردی مرتبط با شاخص‌های ارزیابی و ابلاغ و اعلام انتظارات شاخص‌های ارزیابی شونده و اندازه‌گیری عملکرد واقعی)

• مقایسه عملکرد واقعی با استانداردهای هر شاخص و اعلام نتایج و نحوه نیل به آن ها به ارزیابی شونده و اقدام برای به کارگیری عملیات اصلاحی به منظور بهبود مستمر عملکرد ارزیابی شونده از طریق مکانیسم بازخورد(ایمانوئل و چادری، ۲۰۱۰).

۲-۵-۷، معیارهای ذهنی عملکرد

معیارهای ذهنی عملکرد عمدتاًً معیارهایی هستند که بر مبنای قضاوت مدیران و صاحبان شرکت و نیز قضاوت­های ذهنی گروه ­های ذینفع شکل می‌گیرد. از جمله این معیارها می‌توان به رضایت­مندی مشتری، رضایت­مندی کارکنان، نظر سنجی مدیران فروش، نظر سنجی کانال­های توزیع و …. اشاره کرد. از آنجائی که مقوله معیارهای ذهنی عملکرد موضوع بحث این پژوهش نیست، ‌بنابرین‏ در اینجا از این مقوله بحثی به میان نمی‌آید(همان منبع).

۲-۵-۸، معیارهای عینی عملکرد

معیارهای عینی عملکرد معیارهایی هستند که به صورت کاملاً واقعی و بر اساس داده های عینی اندازه‌گیری می‌شوند. این معیارها در سه گروه: معیارهای حسابداری، معیارهای بازار مالی و معیارهای ترکیبی حسابداری و بازار مالی قابل تعریف می‌باشند. از جمله معیارهای حسابداری عملکرد شرکت می‌توان به شاخص‌های سودآوری نظیر بازده دارایی، بازده حقوق صاحبان سهام، بازده سرمایه‌گذاری و سود هر سهم اشاره کرد. از جمله نگرانی‌های مرتبط با به کارگیری معیارهای حسابداری می‌توان به اشتباهات محاسباتی، گذشته نگری معیارها، تأثیر رویه‌های حسابداری و عواملی از این قبیل اشاره کرد(همان منبع).

۲-۶، معیارهای ارزیابی عملکرد

معیارهای بازار مالی عملکرد شرکت در ادبیات اقتصاد، مالی و در بین تحلیل­گران مالی و سرمایه‌گذاران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. قیمت سهام، بازده سهام و نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار سهام از مهم‌ترین معیارهای بازار مالی عملکرد است که در این طبقه قابل بحث می‌باشد. از جمله نگرانی‌های مرتبط با به کارگیری معیارهای بازار مالی مسأله تأثیر متغیرهای بین‌المللی و ملی بر شاخص‌های بازار مالی است که تحت کنترل شرکت نیست و دیگر کمبود داده های لازم جهت محاسبه و اثرات روانی بازارهای مالی بر آن است(همان منبع).

با توجه به تنوع و گستردگی ابزارهای ارتباطی و اطلاعاتی، همچنین ظرفیت ها و نیازهای موجود در سیستم های بانکی، زیر‌ساخت‌های مورد نیاز در توسعه بانکداری الکترونیکی عبارتند از: زیر‌ساخت‌های ارتباطی، زیر‌ساخت‌های مالی و بانکی، زیر‌ساخت‌های حقوقی و قانونی، زیر ساختهای نیروی انسانی، زیر‌ساخت‌های نرم افزاری و امنیتی و زیرساخت های فرهنگی و آموزشی (سرافرازی و معمارزاده،۱۳۸۸).

با به کارگیری بستر اینترنت این امکان فراهم گردیده است که پرداخت الکترونیک به عنوان یکی از بسترهای تجارت الکترونیک جایگاه ویژه ای پیدا کند، در این روش مشتریان بانک ها می‌توانند با بهره گرفتن از کارت‌های بانکی خود، در بستر اینترنت اقدام به پرداخت بهای کالا یا خدمات ارائه شده در فروشگاه های اینترنتی را داشته باشند. نحوه طراحی و امن سازی این درگاه نیز همانند سامانه اینترنت بانک می‌باشد. خدمات بانکی مجاز که از طریق درگاه پرداخت اینترنتی ارائه می شود شامل:

۱-پرداخت بهای کالا یا خدمات از طریق تمامی کارت‌های عضو شبکه شتاب

۲- ایجاد محیطی امن و ساده جهت وارد کردن اطلاعات کارت بانکی کاربر

۳- نمایش نام فروشنده، مبلغ کل خرید به عدد و حروف جهت اطمینان کاربر از صحت خرید

۴-وارد کردن مشخصات کارت بانکی از طریق صفحه کلید مجازی به منظور بالا بردن امنیت حفظ و نگهداری اطلاعات کاربر.

۵- نمایش مبلغ و نام فروشنده در صفحه پرداخت جهت یادآوری مجدد اطلاعات پرداخت به کاربر

۶- نمایش مراحل انجام کار در بالای صفحه پرداخت به صورت گرافیکی به کاربر

۷-مشاهده تراکنشهای خرید و ارائه آن به صورت ‌فرمت‌های رایج به فروشنده Excel , PDF 7-5-

۸- ارائه گزارش به صورت صعودی و نزولی بر اساس تاریخ و مبلغ تراکنش به فروشنده

۹- امکان فیلتر ‌بر اساس نوع تراکنش، مبلغ، تاریخ، شماره پیگیری و وضعیت تراکنش به فروشنده

۱۰- جداسازی سه مرحله ای بررسی خرید، پرداخت و اطلاع به فروشنده جهت کنترل بهتر(هاشمی،۱۳۹۲).

۲-۷-۱-انواع بانکداری اینترنتی

در سال های اخیر سه نوع خدمت متنوع از طریق بانکداری اینترنتی به شرح زیر معرفی و مورد استفاده قرار گرفته است:

۱-ارائه اطلاعات: اطلاعات، متداول ترین و اصلی ترین سطح از بانکداری اینترنتی است که در آن، بانک اقدام به بازاریابی و ارائه خدمات خود از طریق اینترنت می‌کند. این نوع خدمات بانکداری اینترنتی را می توان یا از خود بانک دریافت کرده و یا اینکه به صورت توافق خاصی به دست آورند.

به دلیل آسیب پذیر بودن وبسایت در مقابل نفوذ ها و کلاهبرداری،کنترل های خاصی در این زمینه پیش‌بینی شده است تا از هر گونه سو استفاده اطلاعاتی از وبسایت جلوگیری شود.

۲-تعاملات مستقیم: این نوع بانکداری اینترنتی ، امکان برقراری تماس بین سیستم های بانک و مشتریان را فراهم می‌کند.این نوع بانکداری اینترنتی ممکن است به پست الکترونیکی^[۱۳](E-mail) ، در خواست وام یا دسترسی به فایل های آماری حساب محدود شود. در این حالت، میزان ریسک نسبت به نوع قبلی (اطلاعاتی) بیشتر خواهد بود. لذا کنترل های خاصی برای جلوگیری، گزارش و هشدار ‌در مورد هر گونه تلاش غیر قانونی و غیر مجاز برای دسترسی به شبکه داخلی بانک و سیستم های مکانیزه اندیشیده شده است. مشتری برای آگاهی از وضعیت حساب خود و سایر موارد مربوط به آن، تقاضای رسمی ارائه می‌کند و بانک به آن تقاضا پاسخ می‌دهد.

۳-تعاملات مالی و اعتباری: در این سیستم بانکداری اینترنتی، مشتریان بانک قادر به انجام معاملات با بانک هستند. این خدمات در مقایسه با دو روش قبلی، دارای بیشترین میزان ریسک بوده و نیازمند قوی ترین و متمرکزترین کنترل ها است. در این سیستم، مشتریان قادر به نجام فعالیت هایی مانند دسترسی به حساب، پرداخت چک، انتقال وجه و سایر خدمات و سرویس های مناسب هستند (علیخانزاده،۱۳۸۷).

۲-۷-۲-ضرورت توسعه بانکداری اینترنتی

علی رغم پذیرش دیرهنگام بانکداری اینترنتی درایران، به نظر می‌رسد بانک‌ها نسبت به فرصت هایی که اینترنت در اختیارشان قرار داده، آگاه هستند. در واقع آن ها در حال حرکت بسیار سریع به سوی بانکداری اینترنتی مدرن و ارائه خدماتی در سطح بالاتر به مشتریان هستند. از طرف دیگر، با وجود سرمایه گذاری های فراوان انجام شده در زمینه بانکداری اینترنتی، گزارش ها حاکی از آن است که برخی از کاربران علی رغم دسترسی به فناوری ها، از آن استفاده نمی کنند. ‌بنابرین‏، بررسی عوامل رفتاری مؤثر بر پذیرش بانکداری اینترنتی توسط مشتریان موجب خواهد شد تا نظام بانکی ضمن شناسایی عوامل مرتبط با پذیرش بانکداری اینترنتی، نسبت به تقویت عوامل مذکور جهت ترغیب بیشتر مشتریان به استفاده از این خدمات اقدام نموده و ‌به این ترتیب بانکداری الکترونیکی و اینترنتی را توسعه دهند ( افشار و همکار ،۱۳۹۰).

۲-۷-۳-تاریخچه بانکداری اینترنتی

در سال ١٩٩۴ بانک ها شروع به کاوش در اینترنت کردند تا به عنوان یک سیستم تحویلداری پیشنهادی برای محصولات و خدماتشان از بانکداری اینترنتی استفاده کنند. این نوع بانک برای هر تراکنشی قیمت کم تری را از بانک های شعبه دار ارائه می‌داد. هم چنین به دسترسی به بازارهای جهانی و آسایش مشتریان توجه بیشتری نشان می‌داد. تا ژانویه ١٩٩۵، فقط ٢۴ بانک بر روی شبکه اینترنت وجود داشت، با این وجود به فاصله یک سال ٨٠٠ بانک اضافه شدند. به طوری که کارشناسان بانک های صنعتی تخمین زدند که بانک های شمال امریکا تا سال ٢٠٠٠ حدود ١۵٠٠ شبکه بر روی اینترنت تأسیس خواهند کرد. در ابتدا وب سایت های بانکی بر روی اینترنت، همان مواردی را داشتند که بروشورهای تبلیغاتی شان یاد کرده بودند و مشتریان می توانستند با پست الکترونیک با بانک خود ارتباط برقرار کنند و اطلاعات حساب و رقم های جدید را کنترل کنند . بانک ها سایت های خود را برای انتقال منابع، صورت حساب ها، رهن ها، وام های خودکار، محصولات بیمه، امنیت تجارت و غیره گسترش دادند.

– فرهنگ سازمانی

– ساختار سازمانی

– کارکنان
– سیستم‌های منابع انسانی: این سیستم‌ها، کارکنان و ساز و کارهای انتخاب کارکنان، ارتباطات، آموزش، پاداش، توسعه مسیر شغلی را مورد توجه قرار خواهد داد و یا به عبارتی تمام نظامهای چهارگانه مدیریت منابع انسانی را از تأمین تا حفظ و نگهداری شامل می‌شوند.

۳۲

گام پنجم:

بررسی مجرد تجزیه و تحلیل ضعف ها، قوتها، فرصت ها و تهدیدات و عناصر سازمانی در این مرحله تمامی مراحل ۳ و۴ با توجه به عواملی مانند تأکید و تمرکز بر منابع موجود مؤسسه، تعیین و شناسایی افراد کلیدی که تأثیر مهمی بر استراتژی کسب و کار مؤسسه دارند و نیز اولویت بندی افراد برحسب کلیدی بودن آن ها، در فعالیت های مؤسسه دوباره بررسی می‌شوند.

* فرایند توانمندسازی منابع انسانی

گام ششم:

برنامه های عملی توانمند سازی منابع انسانی آنچه در این مرحله مهم است، افزایش دانش و آگاهی کارکنان و ایجاد چالش های جدید و بررسی پیامدهای آن است. فعالیت‌ها و اعمال مدیریتی مؤسسه می‌توانند در این امر، مهم به نظر برسند چون که اعمال مدیریت، مهارت و دانش کارکنان را افزایش می‌دهند. برنامه هایی مثل: جامعه پذیری، آموزش نیروی انسانی، بهسازی و بالندگی مدیریت، ارزیابی عملکرد، ارائه بازخورد به کارکنان، مشارکت کارکنان، تناسب شغلی، چرخش شغلی ارائه شوند که در نهایت منجر به توانمندی کارکنان می شود.

گام هفتم:

اجرا و ارائه بازخورد برنامه باید پیش از اجرا به تصویب مدیریت ارشد برسد. به کارگیری ابزار اندازه گیری باید با همکاری مدیریت و با توجه به وظایف منابع انسانی اجرا شود. هدف نهایی استراتژی توسعه منابع انسانی این است که مجموعه هدفها به گونه ای متقابل از راه سیستم های پاداش و پرداخت منسجم، آموزش و برنامه توسعه مسیر پیشرفت شغلی حمایت شوند. ازآنجا که نگرش مدیران به آموزش کارکنان و توسعه مدیریت یک نگرش کمی است ‌بنابرین‏ پاره ای از برنامه های توسعه با شکست روبرو می شود.(مکنامرد، ۲۰۰۱)

۳۳

۲-۶- الگوهای(مدل‌ها) توانمندسازی:

۲-۶-۱- مدل توانمندسازی ملهم( melhem )

طبق پژوهش انجام شده توسط ملهم، چهار عامل، ارتباط مستفیم و تاثیر بسزایی بر توانمندسازی کارکنان دارند که در محیط رقابتی بایستی به آن توجه خاص کرد تا سازمان‌ها بتوانند پاسخگوی تغییرات سریغ و با کیفیت بالا باشند، تا علاوه بر رضایت کارکنان، رضایت مشتریان را فراهم سازند. بر اساس این

الگو عوامل مؤثر بر توانمندسازی کارکنان عبارتند از:

نمودار ۲-۲- مدل توانمندسازی چهار عاملی(ملهم،۲۰۰۴)

دانش و مهارت

اعتماد

توانمندسازی کارکنان

ارتباطات

انگیزه ها

دانش و مهارت کارکنان:

ارتقای مهارت و دانش کارکنان که رابطه مستقیمی با کارآفرینی و اثر بخشی کارکنان دارد و جایگزینی دانشگران به جای صنعتگران ناشی از تغییر پارادایم در توسعه منابع انسانی است و توسعه دانش و مهارت کارکنان برگ برنده سازمان‌های دانشی است.

۳۴

اعتماد:

رهبران، نیازمند اعتماد و انتشار قدرت و پذیرش ایده های جدیدی هستند. جریان اطلاعات و دانش تاثیر مثبت بر این بعد و بر ‌پاسخ‌گویی‌ و مسئولیت پذیری کارکنان دارد.

ارتباطات:

ارتباطات دو جانبه وسیله ای است که دانش کارکنان را در مجاری ارتباطی سازمان برای خدمت بهتر به مشتریان گسترش خواهد داد. توزیع اطلاعات برای کارکنان به منظور عمکرد برای سازمان حیاتی است. کانال‌های ارتباطی و اطلاعاتی در سازمان‌ها موجب ارتقای دانش و اعتماد سازمانی نیز می شود.

انگیزه:

توجه به نیازها و انگیزه های کارکنان و پرداخت بر اساس عملکرد در این مدل مورد نظر است و پاداش‌های معنوی (غیر مادی) نسبت به پاداش‌های مادی از اهمیت بیشتر برخوردارند.

ملهم، بر این باور است که به وجود آوردن حس کنترل بر انجام کارها و فعالیت‌ها، آگاهی از بافت و ساختارهایی که در آن کار انجام می شود، مسئولیت و ‌پاسخ‌گویی‌ در کار، سهیم بودن در مسئولیت برای اجرای فعالیت های سازمانی و انصاف و عدالت در دادن پاداشها بر اساس عملکرد فردی و گروهی منجر به بهبود توانمندسازی و بهره وری کارکنان می‌شوند(ملهم، ۲۰۰۴ ).

۲-۶-۲- توانمندسازی کارکنان بر اساس مدل انتخابی(مفهوم و بررسی پارامترهای مدل):

توانمندسازی جادو نیست، بلکه عبارت است از چند مرحله ساده و بردباری و استقامت زیاد… مدیریت امور کارکنان حوزه ای است که به اندازه کل حوزه مدیریت قدمت دارد اما به طور طبیعی دستخوش تغییر و تکامل شده است. نقطه عطف این تغییر و تکامل جایی است که به جای مدیریت کارکنان، مدیریت منابع انسانی مطرح می شود.

مدیریت منابع انسانی علاوه بر دارا بودن مبانی و مفاهیم مدیریت کارکنان، رویکردهای کلی تر و جدید تری را در مدیریت نیروی انسانی در نظر می‌گیرد.

۳۵

محیط کار توانمند، محیطی است که در آن کارکنان نیروی محرکه اصلی هستند. تنها شمار اندکی از تحولات پدید آمده در کسب و کار، همانند جنبش محیط کار توانمند مورد استقبال واقع شده است. این تحولات در عین حال مشکل آفرین نیز بوده اند.

توانمندسازی ظرفیت‌های بالقوه را برای بهره برداری از سرچشمه توانایی انسانی که از آن استفاده کامل نمی شود، در اختیار می‌گذارد. هرگاه سازمان‌ها بخواهند در دنیای پیچیده و پویای امروزی ادامه حیات دهند، این نیروی بالقوه را بایستی مهار و مورد استفاده قرارداد.

۲-۷- ویژگی‌های کلی کارکنان توانمند:

کارکنان توانمند به سازمان و خودشان نفع میرسانند آن ها مشاغل یا زندگی خود را بیشتر دارای هدف حس می‌کنند و درگیری آن ها مستقیما به بهسازی مستمر در سیستم‌ها و فرایندهای محل کار تبدیل می شود. در سازمان توانمند، کارکنان با احساس هیجان، مالکیت و افتخار، بهترین ابداعات و افکار خود را پیاده می‌سازند. علاوه بر این، با احساس مسئولیت کار می‌کنند و منافع سازمان را بر منافع خود ترجیح می‌دهند.

مدل مدیریت سنتی که در آن مدیر کنترل می‌کند و کارکنان تحت کنترل هستند، دیگر کارآمد نیست. به منظور ایجاد محیط کار توانمند، نقش مدیریت در سازمان بایستی از چارچوب ذهنی فرماندهی و کنترل به محیط حمایتی و مبتنی بر حس مسئولیت تبدیل گردد که در آن کلیه کارکنان فرصت داشته باشند به نحو احسن همکاری کنند.

توانمندسازی قطعا قابل وصول است. اما چنین سفری کار کسانی که روحیه ضعیف دارند نیست. از شما که می خواهید در این راه قدم بگذارید جدا می‌خواهیم که پا برجا باشید و می‌دانیم که در مسیر فوق در صورتی با توجه به سه کلید توانمندسازی که در ذکر خواهد شد، گام بردارید، موفق خواهید شد. سازمان‌ها برای ادامه حیات باید از چهار ویژگی برخوردار باشند:

۳۶

• • 1. مشتری گرا بودن:

هر سازمان که به خواست و احتیاجات مشتریان بی اعتنا باشد الزاماً در درجه دوم قرار می‌گیرد و یا به زودی از صحنه کسب و کار خارج خواهد شد.

۶-۱ انگیزه پژوهشگر

• • • با توجه به علاقه شخصی و نیز به دلیل این که پژوهشگر در رابطه با امور تربیتی دختران در این مرکز مشغول به کار است، انگیزه ای قوی برای پژوهش روی این موضوع گردید.

  

• • از طرفی با مراجعه به مرکز پژوهش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، برای پژوهشگر روشن گردید که هیچ پژوهشی تا به حال در این نوع مرکز که اقامت به صورت قرنطینه می‌باشد انجام نپذیرفته است و همین امر انگیزه تلاشی نو در این باره می‌باشد.

  

• تقدیم نتایج پژوهش به سازمان بهزیستی تهران به عنوان ادای دین هر چندکمرنگ و ناچیز پژوهشگر به حرفه مددکاری اجتماعی و به منظور برداشتن گامی هر چند کوچک در جهت بهبود کیفیت زندگی این کودکان که سرمایه های بالقوه جامعه به حساب می‌آیند.

۷-۱ کلید واژه ها

«کودک بی‌سرپرست، نوجوانی، سازمان بهزیستی، فرزندان شبانه‌روزی، فرزندان قرنطینه، مرکز قرنطینه، کیفیت زندگی و انتظارات» کلید واژه های این پژوهش می‌باشند.

۸-۱ سازماندهی پژوهش

این پژوهش شامل ۵ فصل به شرح زیر می‌باشد :

فصل اول : کلیات پژوهش که شامل مقدمه، بیان مسأله، ضرورت پژوهش، اهداف پژوهش، فواید پژوهش، انگیزه پژوهشگر و کلید واژه‌هاست.

فصل دوم : ادبیات پژوهش را دربرمی گیرد که شامل اهمیت خانواده، مفاهیم بی سرپرستی، مقایسه ساختار خانواده و شبانه روزی و … چارچوب نظری، پیشینه پژوهش، چارچوب نظری حاضر و سوال های پژوهش است.

فصل سوم : روش شناسایی پژوهش که شامل روش تحقیق، جامعه آماری موردمطالعه، نموه آماری موردمطالعه، روش جمع‌ آوری اطلاعات، روش تحلیل اطلاعات، روائی، تعریف مفاهیم و موانع و محدودیت ها می‌باشد.

فصل چهارم : تجزیه و تحلیل یافته های پژوهش رادربرمی گیرد.

فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری یافته های پژوهش را با توجه به چارچوب نظری و پیشنهادات شامل می شود.

و در آخر فهرست منابع و پیوست‌ها آورده شده است.

فصل دوم

ادبیات پژوهش

• 1. مقدمه

محیطی که فرد در آن متولد شده و زندگی می‌کند مهمترین نقش را در رفتارهای او در دوران کودکی و عصر جوانی دارد. از آن جایی که کودک مانند دفترچه نقاشی سپیدی می‌باشد که دست کم در شش سال اول زندگی، همه ی نقاشی ها و رنگ آمیزی ها را ما در آن می کشیم (منظور از ما به طور اخص خانواده است) ‌بنابرین‏ نوع آموزش و پرورش خانواده مهمترین تأثیر را در تشکیل شخصیت اولیه کودک خواهد داشت، البته نباید از یاد برد که کودک پس از این سنین خارج از دایره خانواده، روابطی را در مدرسه با ‌هم‌بازی ها، دوستان و معلمین نیز برقرار می‌کند و از آن ها تأثیر می پذیرد و گاهی بر روی آن ها تأثیر می‌گذارد. ‌بنابرین‏ به طور قاطع نمی توان محیطی را که کودک در آن رشد می‌کند کاملاً قابل کنترل دانست، البته کنترل بیش از حد کودک هم می‌تواند آینده ی او را به مخاطره بیندازد. ‌بنابرین‏ بهترین کار این است که کودک با توجه به مقتضیات اجتماعی و تربیتی جامعه‌ای که می‌خواهد درآن زندگی کند پرورش یابد. (فرجاد، ۱۳۷۱)

خانواده آموزشگاه نخست انسان است، انتقال دهنده ی تمدن ها و فرهنگ هاست. بی شک کودک ارزش‌ها و فضائل اخلاقی و انسانی را از خانواده کسب می‌کند، در خانواده تکامل و تحول می‌یابد، الگوسازی می‌کند و در یک جمله می توان این گونه بیان کرد که سلامت و سعادت جامعه در گرو تأمین سلامت یا عدم سلامت خانواده است.

۲-۲ تاریخچه موضوع در جهان

واژه کیفیت زندگی با وجود دارا بودن تعاریف گوناگون از تاریخچه نسبتاً کوتاه برخوردار می‌باشد. این واژه برای اولین بار در کتاب «اقتصاد رفاه» که توسط اقتصاددان انگلیسی به نام «آرتور سیسیل پیگو^[۱]» (۱۹۵۹- ۱۸۷۷) در دهه ۱۹۲۰ نوشته شد به کار رفته است، ولی کاربرد گسترده آن مربوط به بعد از دهه ۱۹۵۰ میلادی می‌باشد.

در ابتدا کیفیت زندگی بیشتر به شاخص‌های مادی نسبت داده می‌شد و معرف اصلی سنجش آن «تولید ناخالص ملی^[۲]» بود، ولی به مرور و با توجه به انتقاداتی که ‌به این شاخص‌ها وارد شد در اواخر ۱۹۵۰ این مفهوم توسط فردی به نام «جی. کی. گالبریث^[۳]» دوباره تعریف شد و علاوه بر توجه به ارزش‌های مادی، ارزش‌های غیرمادی موجود در حوزه های محیطی، سیاسی و اجتماعی نیز در آن لحاظ گردید. (State of theart, no. 1, 2003,9)

در حوزه های پزشکی،‌جنبه‌های اجتماعی کیفیت زندگی مرتبط با سلامت در سال ۱۹۴۸ میلادی و بعد از آن که «سازمان بهداشت جهانی^[۴]» سلامت را به عنوان «نه تنها نبود ناتوانی و مریضی، بلکه همچنین رفاه اجتماعی، روانی و جسمانی» تعریف کرد معرفی شده بود.در سال ۱۹۵۷ میلادی در ایالت متحده آمریکا، پیمایش سلامت ملی با هدفی فرای مسائل صرفاً مربوط به ناخوشی و ناتوانی انجام شد.

از دهه ۱۹۶۰ به بعد، سنجش کیفیت زندگی و ابعاد آن و نیز روابط بین آن‌ ها به یک بعد کلیدی تبدیل شده و بحث جدیدی را در رابطه با تحقیق بر روی معرف‌های اجتماعی آغاز کرد. در حقیقت، ارزیابی کیفیت زندگی از طریق مجموعه متنوعی از معرف‌های اجتماعی با جدیت بسیاری در دهه های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ که دوره کامیابی و موفقیت‌های اقتصادی دور آغاز گردید. (Smith, 1973)

«یکی از پیشگامان تحقیق بر روی کیفیت زندگی در آمریکا به نام «ریموند بوئه^[۵]» معرف‌های اجتماعی را آمارها، مجموعه های آماری و تمام شواهدی می‌داند که ما را در ارزیابی جایگاهی که ما و جامعه در آن قرار داریم و ارزیابی مسیری که بر طبق ارزش‌ها و اهدافمان در آن حرکت می‌کنیم یاری می‌رسانند.» (Baver, 1966 : 6)

افزایش تحقیق در رابطه با معرف‌های اجتماعی در سال ۱۹۷۰ در حقیقت پاسخی به افزایش تقاضای جامعه برای کسب اطلاعات جهت حمایت از سیاست‌های اجتماعی فعال و عملیاتی کردن (کمی کردن) کیفیت زندگی در جوامع توسعه یافته مدرن، کمک به نمایان کردن تغییرات اجتماعی و سنجش رفاه بشری بود.در سال‌های اخیر، تحقیق کیفیت زندگی یا تحقیق در رابطه با معرف‌های اجتماعی بیشتر بر روی «کیفیت زندگی جمعی^[۶]» یا «کیفیت زندگی شهری^[۷]» متمرکز شده است. دو نوع اصلی از تحقیقات در این حوزه را می‌توان اینگونه برشمرد :

1. 1. تحقیقات مرتبط با سنجش کیفیت زندگی گروه‌های خاص (بیماران روانی، سالخوردگان و فقرا و …)

1. تحقیقات مرتبط با سنجش کیفیت زندگی کل افراد جامعه به منظور ارزیابی نتایج سیاست‌های معین اجرا شده در جامعه (Eyles& Wilson, 2-3)

۳-۲ تاریخچه کیفیت زندگی در ایران

ریچاردسون و همکاران(۲۰۰۳) اطلاعاتی را درباره برخی از اقلام تعهدی که به عنوان شاخص‌های کلیدی برای دستکاری سود مورد استفاده قرار گرفته و منجر به تجدید ارائه شده‌اند را ارائه کردند.

فصل سوم : روش تحقیق

۳-۱ مقدمه

این تحقیق به بررسی ارتباط بین پیچیدگی محیط حسابداری و سود شرکت‌ها می پردازد. روشی که در تحقیق حاضر به منظور بررسی ارتباط بین پیچیدگی محیط حسابداری و سود شرکت‌ها استفاده قرار می‌گیرد مبتنی بر یک روش علمی است.

علم واژه ای است که در موارد بسیار، به گونه ای نامطلوب مورد تعبیر و تفسیر قرار گرفته است. مردمان عادی، سیاست­گذاران، روزنامه نگاران ، دانشجویان و دانشمندان هر کدام اصطلاح علم را به طرق مختلف تعریف می‌کنند و در زمینه‌های گوناگون به­ کار می­برند. این واژه نزد برخی دلالت بر یک کار ارزنده و مهم و نزد دیگر دلالت بر پیکره­ای از دانش حقیقی دارد و مقصود از آن برای گروهی دیگر ، نوعی بررسی عینی درباره پدیده‌های تجربی است (هومن، ۱۳۸۴، ص۱ و ۲ ). بدون تردید برای علم، تعاریف متعدد و متنوعی وجود دارد. شاید همه این تعاریف را بتوان در دو مقوله تعاریف محتوایی^[۳۲] و فرایندی^[۳۳] ، طبقه بندی کرد. بر پایه تعریف محتوایی: «علم یعنی مجموعه ­ای متراکم از دانش تولید یافته » و بر پایه تعریف فرایندی:« علم یعنی فعالیت کشف متغیرهای مهم در طبیعت، مرتبط ساختن این متغیرها و تبیین این روابط (از طریق بیان قانون)». به گونه خلاصه ، علوم مختلف مسائل حل شدنی را با بهره گرفتن از روش علمی مطالعه می‌کنند و ‌بنابرین‏ می توان گفت که « علم عبارت است از کاربرد روش علمی در پیدا کردن جواب برای مسائل حل شدنی». این تعریف چون تأکید بر روش دارد، تعریف فرایندی و از این لحاظ که مطالعه مسائل حل شدنی منجر به دانش نظامدار می شود، تعریف محتوایی را نیز در بر می‌گیرد. محتوای علم ، به گونه مستمر در حال تغییر و تکامل است(همان ، ص ۴ و ۵ ). با آنکه همه شاخه­ های علوم، متفاوت از یکدیگرند و فنون پژوهش علمی نیز ممکن است از یک علم به علم دیگر، به گونه قابل ملاحظه ای متفاوت باشد، ساختار همه آن­ها متکی بر یک نظام منطقی است و در همه آن­ها یک فلسفه مشترک به نام «روش علمی» وجود دارد(همان، ص ۲۳). روش علمی به طور عمده شامل موارد زیر است :

1. 1. تعریف و یا بیان مسئله

1. 1. جمع‌ آوری اطلاعات

1. 1. پیشنهاد راه حل هایی ( فرضیه‌ها ) برای حل مسئله

1. 1. آزمون راه حل ها ( فرضیه‌ها )

1. 1. تجزیه و تحلیل نتایج

1. استنتاج ( سید عباس زاده ، ۱۳۸۰، ص ۲۴)

با عنایت به مطالب فوق ، برای هر تحقیق علمی مراحلی وجود دارد که بر اساس متدولوژی علمی رعایت آن ها ضروری است . از این رو برای بررسی ارتباط بین پیچیدگی محیط حسابداری و سود شرکت‌ها که موضوع تحقیق حاضر می‌باشد نیز رعایت مراحل اصلی روش تحقیق علمی اعمال شده است. و در این فصل به متدولوژی تحقیق و روش شناسی تحقیق می بپردازیم تا بتوانیم فرایند چگونگی جمع‌ آوری اطلاعات و پردازش آن ها و تبدیل به یافته ها را تشریح نماییم.

۳-۲ طرح مسئله

دلایل معقولی برای استفاده از روش های حسابداری پیچیده و کامل برای گزارشگری مالی با کیفیت وجود دارد. برخلاف تئوری اشتباه، که معتقد است پیچیدگی بر دقت و صحت گزارشگری مالی تهیه کنندگان تاثیر می‌گذارد، تئوری دستکاری متکی براین اصل است که پیچیدگی برای سرمایه گذاران (یا واسطه های اطلاعات ) موجب عدم اطمینان می شود.هم تئوری اشتباه و هم تئوری دستکاری پیچیدگی نشان می‌دهد که پیچیدگی احتمال گزارشگری نادرست(گزارش در سود) را افزایش می‌دهد.

موضوع مهمی که تدوین کنندگان استاندارد با آن مواجه هستند،شناسایی معاملات پیچیده می‌باشد. از آنجا که هیئت استانداردهای­حسابداری­مالی (FASB) تمایلی به کاهش ارائه صادقانه نداردQC24)،(FASB 2008، درک رویکرد هیئت استانداردهای حسابداری مالی ‌از اثرات ناشی از پیچیدگی در ارزیابی هزینه ها و منافع بسیار حائزاست.

یکی از تاثیرات پیچیدگی حسابداری، گزارشگری نادرست(گزارش در سود ) می‌باشد. زیرا هیئت استانداردهای حسابداری مالی و کمیسیون بورس و اوراق بهادار (SEC) هر دومعتقدند که پیچیدگی یکی از عوامل اصلی در افزایش بروز گزارشگری نادرست صورت های مالی است(کاکس ۲۰۰۵؛ هرز ۲۰۰۵) .

در این تحقیق در صدد آن هستیم تا تاثیر پیچیدگی را بر بیان نادرست صورت‌های مالی(گزارشگری سود) مورد ارزیابی قرار دهیم.

لذا در این راستا مسئله اصلی این تحقیق تاثیر پیچیدگی‌های محیط حسابداری بر سود شرکت‌ها می‌باشد؟

۳-۳ تهیه و تنظیم فرضیه

فرضیه، هم بیانگر حدس محقق از چگونگی روابط متغیرهای پژوهش است و هم بیانگر جهت تحقیق است. بدین ترتیب فرضیه به عنوان محوری عمل می­ کند که کلیه فعالیت­های پژوهش به گرد آن، معنی دار می شود ( سید عباس زاده ، ۱۳۸۰، ص ۱۱۵) .

در تدوین فرضیه های این تحقیق از تئوری های موجود در این زمینه و نتایج تحقیقات پیشین استفاده شده است.

‌بنابرین‏ با تکیه بر استدلال های نظری و عملی تحقیقات پیشین می توان پاسخ موقتی را به صورت فرضیات زیر برای مسائل این تحقیق بیان نمود و با آزمون های مربوطه و در نتیجه رد یا تأیید آن­ها به سوال اصلی تحقیق پاسخ علمی داده شود. فرضیه های این تحقیق به صورت زیر بیان می شود.

فرضیه اصلی:

بین پیچیدگی محیط حسابداری و سود شرکت‌ها ارتباط معنی دار وجود دارد.

فرضیات فرعی:

۱- بین پیچیدگی یادداشت خلاصه اهم رویه های حسابداری و سود شرکت‌ها رابطه معنی داری وجود دارد.

۲- بین پیچیدگی یادداشت خلاصه اهم رویه های حسابداری و رشد سود شرکت‌ها رابطه معنی داری وجود دارد.

۳- بین پیچیدگی یادداشت خلاصه اهم رویه های حسابداری و نوسان پذیری سود شرکت‌ها رابطه معنی داری وجود دارد.

۴- بین نوع صنعت و میانگین سود شرکت‌ها رابطه معنی داری وجود دارد.

۵- بین نوع صنعت و میانگین رشد سود شرکت‌ها رابطه معنی داری وجود دارد.

1. بین نوع صنعت و میانگین نوسان پذیری سود شرکت‌ها رابطه معنی داری وجود دارد.

۳-۴ جمع‌ آوری اطلاعات