• توسعه مهارت‌های مدیریتی در بخش‌های صنعتی، برخی بخش‌های خدماتی و سایر زیربخشها
  • کسب تجربه بازاریابی صادرات در بخشی از بنگاههای فعال

• منابع گسترده طبیعی، ظرفیت‌سازی انسانی، بازارهای پیرامونی

• مشارکت در بسیاری از نمایشگاهها در کشورهای منتخب

• بهبود کیفیت کاتالوگ‌ها و ابزارهای مختلف بازاریابی

مدیریت کیفیت صادرات کالاها و خدمات ایران و انطباق محصول
• توجه به تحقیق و توسعه در برخی بنگاههای صنعتی و خدماتی
• ضعف در تولید برای صادرات، و تدوین طرح‌های توجیه فنی و اقتصادی عمدتاً براساس بازارهای داخلی و نه صادراتی

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

• گستردگی و تنوع بازارهای پیرامونی و تنوع تقاضا و روبه‌رشدبودن اغلب آنها و منابع غنی، زیر ساختهای ایجادشده و ظرفیت‌سازی عمرانی فنی، انسانی، اطلاعاتی در کشور
• بسته‌‌بندی کالاهای صادراتی ایران
• ضعف در طراحی بسته‌بندی محصولات جدید صادراتی متناسب با نیازهای بازارهای جهانی
• مدیریت اطلاعات تجارت خارجی
• توسعه کمی و کیفی سیستم‌های اطلاعات تجارت و شبکه‌ها
بنگاه‌های شایسته صادراتی

• ضعف بهره‌وری و عوامل درونی بنگاه‌ها به خصوص بنگاه‌های کوچک و متوسط اعم از: مدیریتی، مالی، بازاریابی، نیروی انسانی، عملیاتی، تحقیق و توسعه
  • کوچک بودن مقیاس تولید و عملیات بنگاه‌ها عموماً در سطح ملی بویژه در سطح منطقه‌ای و جهانی

• فقدان یا ضعف نام و نشان‌های بنگاه‌ها و محصولات ایران در تقریباً تمامی بازارهای جهان
  • وضعیت صادرات کالاها و خدمات صادراتی فعلی

• شمار زیاد محصولات (کالا و خدمات) تولید داخلی در زمینه‌های متنوع
  • تنوع بخشی به ظرفیت‌های صادراتی کشور و تولید کالاها و خدمات جدید صادراتی
  • ظرفیت‌های طراحی، مهندسی، برنامه‌ریزی، نصب، راه‌اندازی، تولید و…
  • ضعف مناسبات دوربرد تأمین‌کننده ـ مشتری با کانال‌های توزیع و مشتریان در بازارهای صادرات
  • وضعیت ماندگاری در بازارها و تنوع بازارهای صادراتی کالاها و خدمات ایران و روابط اقتصادی کشور
  • گسترش ارتباطات بازاریابی با بسیاری از بازارهای پیرامونی و توسعه روابط اقتصادی تجاری ج.ا.ایران با بسیاری از کشورها به ویژه کشورهای اسلامی
  • ضعف در توانایی انطباق محصول براساس تحقیق و توسعه بازار صادراتی، محصول و فرایند به عنوان یکی از عوامل کلیدی موفقیت در بازارهای صادراتی
  • تاثیر پیامدهای برخی متغیرهای کلان اقتصادی بر صادرات
  • ضعف در دسترسی به بازارهای بزرگ و پیشرفته
  ـ راهبردهای اصلی و فرعی توسعه صادرات غیرنفتی:

• فرهنگ‌سازی صادرات
  • نهادینه‌سازی ارزش‌های صادراتی (نشان‌ها، علایم، مدال‌ها و… )
  • آموزش عمومی مباحث مرتبط با صادرات

• راهبردها و سیاست‌های مربوط به ارتقاء فن‌آوری در سطح ملی
  • راهبردهای قانونی و مقرراتی و سیاستهای تجاری در سطح ملی
  • قوانین و مقررات مرتبط با مباحث اقتصادی و به ویژه تجارت (قانون تجارت، قانون گمرک، قانون کار و…)
  • راهبردهای ماندگاری در بازارها و تنوع بازارهای صادراتی کالاها و خدمات ایران
  • تحقیقات بازارهای صادراتی
  • برنامه‌های راهبردی بازاریابی و توصیه‌های محصول ـ بازار
  • حفظ و افزایش سهم بازار (محصولات فعلی در بازارهای فعلی(
  • تنوع‌بخشی به بازارهای صادراتی
  • رویدادهای بازاریابی و تجاری
  • نمایشگاه‌ها و جشنواره‌ها
  • هیأت‌های تجاری، بازاریابی، سرمایه‌گذاری، حقیقت‌یاب
  • سایر رویدادهای مرتبط با تجارت
  • تبلیغات و نام و نشانها
  • اتاق‌های مشترک، تشکل‌های تجار ایرانی مقیم خارج

۲-۳-۱٫ مقدمه
در نظام بوروکراتیک تمام تلاش مدیران در جهت کسب کارایی بیشتر با حفظ سلسله مراتب هرمی سازمان بوده است. به همین جهت مناسبات سطحی و غیرقابل اطمینان بین افراد وجود دارد. اما در نظام ارزشی انسانی و دمکراتیک مناسباتی درست و قابل اطمینان در میان مردم به وجود می آید. در چنین محیطی به سازمان و اعضای آن فرصت داده می شود که تا حد توان پیش روند. بر این اساس توجه به شهروندان در نظام ارزشی دمکراتیک رو به افزایش است. اکنون که اهمیت شهروندان به عنوان یکی از منابع بسیار مهم سازمان درک شده است، رفتار آنها هم می تواند بسیار با اهمیت تلقی شود و از این روست که محققان زیادی به تجزیه و تحلیل رفتار شهروندی پرداخته اند. به طور کلی رفتار شهروندی یک نوع رفتار ارزشمند و مفید است که افراد آن را به صورت دلخواه و داوطلبانه از خود بروز می دهند. به این ترتیب مطالعه و بررسی اینگونه رفتار افراد در سازمان که به رفتار شهروندی سازمانی شهرت یافته است، بسیار مهم و ضروری به نظر می رسد.
در این بخش از فصل دوم به تاریخچه، تعاریف و مفاهیم، ابعاد، نظریه ها و مبانی نظری یکی از مفاهیم نسبتاً جدید رفتار سازمانی یعنی رفتار شهروندی سازمانی پرداخته شده است.
۲-۳-۲٫ تاریخچه رفتار شهروندی سازمانی
هر چند که اولین بار واژه رفتار شهروندی سازمانی بوسیله اورگان و همکارانش در سال ۱۹۸۳ به کار گرفته شد، ولی قبل از او افرادی همچون«کتز»^[۵۵] و «کاهن»^[۵۶] با تمایز قائل شدن بین عملکرد نقش و «رفتارهای نوآورانه و خود جوش»^[۵۷] در دهه هفتاد و هشتاد میلادی و قبل تر از آنها، «چستر بارنارد»^[۵۸] با بیان مفهوم«تمایل به همکاری»^[۵۹] در سال ۱۹۳۸ میلادی، این موضوع را مورد توجه قرار دادند(پودساکف و همکاران، ۲۰۰۰، ۵۱۳، به نقل از مقیمی، ۱۳۸۴).
ابعاد ” رفتار نوآورانه و خود جوش” که به وسیله کتز ارائه گردیده، عبارتند از: همکاری با دیگران، حفاظت سازمان، ایده های سازنده داوطلبانه، خود آموزشی و حفظ نگرش مطلوب به سازمان(جاکیوب لاین و شاپیرو، ۲۰۰۲، ۹۲۹، به نقل از مقیمی، ۱۳۸۴).
باتمن و اورگان برای اولین بار در سال ۱۹۸۳، واژه رفتار شهروندی سازمانی را در دو قالب مفهوم سازی کردند؛ اول کمک های مثبت، مانند وقت شناسی و انجام دادن امور فراتر از وظایف رسمی سازمان، و دوم دوری جستن از وارد نمودن زیان و خسارت و ایجاد مزاحمت برای همکاران یا سازمان همچون اجتناب از شکوه و شکایت و یا سرزنش دیگران به خاطر امور کم اهمیت.

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

اورگان(۱۹۹۰) در بازنگری خود، این نکته را مورد توجه قرار داد که اجتناب از ایجاد صدمه و مزاحمت از اهمیت زیادی برخوردار است، اگر چه در میان اشکال مختلف رفتار شهروندی سازمانی کمتر مورد توجه قرار گرفته است(مارکوزی و زین، ۲۰۰۴).
البته بعد از ابداع این مفهوم توسط اورگان و همکارانش، صاحبنظران مختلف با بکاربردن مفاهیمی همچون«رفتار فرانقشی»^[۶۰] (ون داین، کامینگز، و پارکز؛ ۱۹۹۵)، «رفتار سازمانی مددکارانه»^[۶۱] (بریف و موتو ویدلو، ۱۹۸۶؛ جورج و بتنهاوسن، ۱۹۹۰، اوریلی و چاتمن، ۱۹۸۶)، «خودجوشی سازمانی»^[۶۲] (جورج و بریف، ۱۹۹۲؛ جورج و جونز، ۱۹۹۷) و «عملکرد زمینه ای»^[۶۳] (بورمن و موتو ویدلو، ۱۹۹۳؛ بورمن، وایت و دورسی، ۱۹۹۵؛ موتو ویدلو و ون اساتر، ۱۹۹۴) در طول دو دهه به تبیین این موضوع پرداخته اند(پودساکف و همکاران، ۲۰۰۰، ۵۱۴، به نقل از مقیمی، ۱۳۸۴).
از جمله مفاهیم دیگری که در حوزه رفتار شهروندی سازمانی مطرح است، مفهوم رفتار شهروندی کارکنان^[۶۴] می باشد که به عنوان اقدامات مثبت بخشی از کارکنان برای بهبود بهره وری و انسجام در محیط کار، فراتر یا ماوراء وظایف و الزامات شغلی و سازمانی تعریف شده است(هودسون، ۲۰۰۲، ۷۰، به نقل از مقیمی، ۱۳۸۴).
رفتار شهروندی مدیریت^[۶۵] به عنوان مکمل رفتار شهروند سازمانی، مفهوم دیگری است که بیانگر سازگاری بین اقدامات مدیریت و هنجارهای رایج در محیط کار می باشد(همان منبع، ۶۴).
«راندی هودسن»^[۶۶] در سال ۲۰۰۲ پژوهشی در خصوص رفتار شهروندی مدیریت و تأثیر مثبت آن بر رفتار شهروندی سازمانی و همچنین کاهش تضاد بین کارکنان با یکدیگر و مدیران انجام داده است(همان منبع، ۶۴).
بررسی ادبیات نشان می دهد که دو رویکرد اصلی در تعریف مفهوم رفتار شهروندی سازمانی وجود دارد. اورگان(۱۹۸۸) و سایر محققین متقدم در این موضوع، این نوع رفتار را تحت عنوان رفتار فرانقشی مورد ملاحظه قرار داده اند. به گونه ای که کمک های افراد در محیط کار فراتر از الزامات نقشی است که برای آنها تعیین شده است و به طور مستقیم و آشکار از طریق سیستم پاداش رسمی سازمان مورد تقدیر قرار نمی گیرد(کاسترو و همکاران، ۲۰۰۴، ۲۹، به نقل از مقیمی، ۱۳۸۴).
جریان دیگری از محققان همچون گراهام پیشنهاد می کنند که رفتار شهروندی سازمانی باید بصورت مجزا از عملکرد کاری مورد ملاحظه قرار گیرد. بنابراین دیگر مشکل تمایز بین عملکرد نقش و فرانقشی وجود نخواهد داشت. در این دیدگاه، رفتار شهروندی سازمانی را باید به عنوان یک مفهوم جهانی که شامل تمامی رفتارهای مثبت افراد در درون سازمان است، مورد توجه قرار داد. تمایز بین عملکرد نقش و فرانقش به دلایل مختلفی مشکل خواهد بود. اولاً: ادراکات مدیریتی و کارمندی از عملکرد کارکنان و مسئولیتها ضرورتاً با یکدیگر مشابه نیستند. ثانیاً ادراک کارمندان از عملکرد و مسئولیتهایشان تأثیر گرفته از رضایت آنها در محیط کارشان است. با توجه به چنین پیچیدگی هایی، تعریف اولیه اورگان از رفتار شهروندی سازمانی به عنوان رفتار فرانقشی مورد توجه قرار گرفته است(همان منبع).
۲-۳-۳٫ مفاهیم و تعاریف رفتار شهروندی سازمانی
مفهوم رفتار شهروندی سازمانی^[۶۷] اولین بار توسط باتمان و ارگان در اوایل دهه ۱۹۸۰ میلادی به دنیای علم ارائه شد. تحقیقات اولیه ای که در زمینه رفتار شهروندی سازمانی انجام گرفت بیشتر برای شناسایی مسئولیتها و یا رفتارهایی بود که کارکنان در سازمان داشتند، اما اغلب نادیده گرفته می شد. این رفتارها با وجود اینکه در ارزیابیهای سنتی عملکرد شغلی به طور ناقص اندازه گیری می شدند و یا حتی گاهی اوقات مورد غفلت قرار می گرفتند، اما در بهبود اثربخشی سازمانی مؤثر بودند(بینستوک و همکاران، ۲۰۰۳ ،۳۶۰).
این اعمال که در محل کار اتفاق می افتند را این گونه تعریف می کنند:
«مجموعه ای از رفتارهای داوطلبانه و اختیاری که بخشی از وظایف رسمی فرد نیستند، اما با این وجود توسط وی انجام و باعث بهبود مؤثر وظایف و نقشهای سازمان می شوند.» ( اپل بام و همکاران،۲۰۰۴،۱۹). به عنوان مثال یک کارگر ممکن است نیازی به اضافه کاری و تا دیر وقت در محل کار ماندن نداشته باشد، اما با وجود این برای بهبود امور جاری و تسهیل شد جریان کاری سازمان، بیشتر از ساعت کاری رسمی خود در سازمان می ماند و به دیگران کمک می کند. (کروپانزانوو بیرن،۲۰۰۰ ،۷).
ارگان همچنین معتقد است که رفتار شهروندی سازمانی، رفتاری فردی و داوطلبانه است که مستقیماً به وسیله سیستم های رسمی پاداش در سازمان طراحی نشده است، اما با این وجود باعث ارتقای اثر بخشی و کارایی عملکرد سازمان می شود(کوهن و کول،۲۰۰۴، ۳۸۶).
این تعریف بر سه ویژگی اصلی رفتار شهروندی تاکید دارد: اول اینکه این رفتار باید داوطلبانه باشد یعنی نه یک وظیفه از پیش تعیین شده و نه بخشی از وظایف رسمی فرد است. دوم اینکه مزایای این رفتار، جنبه سازمانی دارد و ویژگی سوم این است که رفتار شهروندی سازمانی ماهیتی چندوجهی دارد.
در تعریف دیگری از رفتار شهروندی سازمانی که توسط برایتمن^[۶۸] ارائه شده است از آن به عنوان یک تعهد مداوم و داوطلبانه به اهداف، روش ها و در نهایت موفقیت سازمان یاد می شود و سازمانی که بر اساس مشارکت و اعمال مناسب کارکنانش بنا شده باشد از این مزیت برخوردار می باشد(برایتمن، ۱۹۹۹، به نقل از محمدی، ۱۳۸۷).
با این تعاریف، از انسان به عنوان شهروند سازمانی انتظار می رود بیش از الزامات نقش خود و فراتر از وظایف رسمی، در خدمت اهداف سازمان فعالیت کند. به عبارت دیگر ساختار رفتار شهروندی سازمانی به دنبال شناسایی، اداره و ارزیابی رفتارهای فرانقش کارکنانی است که در سازمان فعالیت می کنند و در اثر این رفتارهای آنان اثربخشی سازمانی بهبود می یابد(بینستوک و همکاران، ۲۰۰۳ ،۳۶۱).
۲-۳-۴٫ انواع رفتار شهروندی در سازمان
گراهام^[۶۹](۱۹۹۱) معتقد است که رفتارهای شهروندی در سازمان سه نوع اند: (بینستوک و همکاران، ۲۰۰۳ ،۳۶۱).

1. 1. اطاعت سازمانی^[۷۰]:این واژه توصیف کننده رفتارهایی است که ضرورت و مطلوبیتشان شناسایی و در ساختار معقولی از نظم و مقررات پذیرفته شده اند. شاخصهای اطاعت سازمانی رفتارهایی نظیر احترام به قوانین سازمانی، انجام وظایف به طور کامل و انجام دادن مسئولیتها با توجه به منابع سازمانی است.

1. 1. وفاداری سازمانی^[۷۱]:این وفاداری به سازمان از وفاداری به خود، سایر افراد و واحدها و بخشهای سازمانی متفاوت است و بیان کننده میزان فداکاری کارکنان در راه منافع سازمانی و حمایت و دفاع از سازمان است.

1. 1. مشارکت سازمانی^[۷۲]:این واژه با درگیر بودن در اداره سازمان ظهور می یابد که از آن جمله می توان به حضور در جلسات، به اشتراک گذاشتن عقاید خود با دیگران و آگاهی به مسائل جاری سازمان، اشاره کرد.

گراهام با انجام این دسته بندی از رفتار شهروندی، معتقد است که این رفتارها مستقیماً تحت تأثیر حقوقی قرار دارد که از طرف سازمان به فرد داده می شود. در این چارچوب حقوق شهروندی سازمانی شامل عدالت استخدامی، ارزیابی و رسیدگی به شکایات کارکنان است. بر این اساس وقتی که کارکنان می بینند که دارای حقوق شهروندی سازمانی هستند به احتمال بسیار زیاد از خود، رفتار شهروندی (از نوع اطاعت) نشان می دهند. در بعد دیگرحقوقی یعنی تاثیر حقوق اجتماعی سازمان که دربرگیرنده رفتارهای منصفانه با کارکنان نظیر افزایش حقوق و مزایا و موقعیتهای اجتماعی است بر رفتار کارکنان نیز قضیه به همین صورت است. کارکنان وقتی می بینند که دارای حقوق اجتماعی سازمانی هستند به سازمان وفادار خواهند بود و رفتار شهروندی (از نوع وفاداری) از خود بروز می دهند و سرانجام وقتی که کارکنان می بینند به حقوق سیاسی آنها در سازمان احترام گذاشته می شود و به آنها حق مشارکت و تصمیم گیری در حوزه های سیاست گذاری سازمان داده می شود، باز هم رفتار شهروندی (از نوع مشارکت) از خود نشان می دهند(کارول سی و همکاران، ۲۰۰۳).
۲-۳-۵٫ ابعاد رفتار شهروندی
ارگان پنج بعد رفتار شهروندی را اینگونه بیان می دارد: (اپل بام و همکاران، ۲۰۰۴ ، ۱۹).

1. 1. وظیفه شناسی

1. 1. نوع دوستی

1. 1. فضیلت شهروندی

1. 1. جوانمردی

1. 1. احترام و تکریم

بُعد وظیفه شناسی نمونه های مختلفی را در برمی گیرد و در آن اعضای سازمان رفتارهای خاصی را انجام می دهند که فراتر از حداقل سطح وظیفه ای مورد نیاز برای انجام آن کار است( ارگان، ۱۹۸۸، ۹).
ارگان همچنین معتقد است افرادی که دارای رفتار شهروندی مترقی هستند در بدترین شرایط و حتی در حالت بیماری و ناتوانی هم به کار ادامه می دهند، که این نشان دهنده وظیفه شناسی بالای آنهاست.
دومین بُعد رفتار شهروندی یعنی نوع دوستی به رفتارهای مفید و سودبخشی از قبیل ایجاد صمیمیت، همدلی و دلسوزی میان همکاران اشاره دارد که خواه به شکل مستقیم و یا غیرمستقیم به کارکنانی که دارای مشکلات کاری هستند کمک می کند. البته برخی از صاحب نظرانِ رفتار شهروندی مانند پودساکف، ابعاد نوع دوستی و وظیفه شناسی را در یک طبقه قرار می دهند و از آنها به عنوان «رفتارهای کمکی» نام می برند.
بعد سوم رفتار شهروندی که فضیلت مدنی نام دارد، شامل رفتارهایی از قبیل حضور در فعالیتهای فوق برنامه و اضافی، آن هم زمانی که این حضور لازم نباشد، حمایت از توسعه و تغییرات ارائه شده توسط مدیران سازمان و تمایل به مطالعه کتاب، مجلات و افزایش اطلاعات عمومی و اهمیت دادن به نصب پوستر و اطلاعیه در سازمان برای آگاهی دیگران، می شود. براین اساس گراهام معتقد است که یک شهروند سازمانی خوب نه تنها باید از مباحث روز سازمان آگاه باشد بلکه باید درباره آنها اظهار نظر کند و در حل آنها نیز مشارکت فعالانه داشته باشد ( ارگان، ۱۹۸۸ ،۱۲).
جوانمردی یا تحمل پذیری چهارمین بُعد رفتار شهروندی است که به شکیبایی در برابر موقعیتهای مطلوب و مساعد، بدون اعتراض، نارضایتی و گلایه مندی، اشاره می کند.
و آخرین بعد رفتار شهروندی سازمان احترام و تکریم است. این بعد بیان کننده نحوه رفتار افراد با همکاران، سرپرستان و مخاطبان سازمان است. افرادی که در سازمان با احترام و تکریم با دیگران رفتار می کنند دارای رفتار شهروندی مترقی هستند.

کم

۶۸

۷/۲۸

جمع

۲۳۷

۱۰۰

همانطور که از نتایج جدول فوق مشاهده میشود، ۷/۴۱درصد از زنان احساس قدرت متوسطی دارند، ۸/۲۸درصد احساس قدرت بالا و ۳/۲۸درصد هم احساس پایینی دارند. در بین تیپ‌های مختلف زنان، زنان مطلقه شاغل احساس قدرت بیشتری دارند (۳/۳۳درصد) و زنان متأهل غیرشاغل احساس قدرت کمتری دارند(۷/۱۶درصد).
۴-۲-۳- تلقی و برداشت زنان از مهریه و میزان آن
با توجه به مقدار مهریه افراد، ۱/۴۲ درصد مهریه افراد بین ۱ تا ۵۰۰ سکه بوده، ۸/۱۳درصد بین ۵۰۰-۱۰۰۰ سکه، ۸/۵ درصد بین ۱۰۰۰۰-۱۰۰۰۰۰ تومان پول نقد، ۳/۳ درصد بین ۱۰۰۰۰۰-۵۰۰۰۰۰ تومان پول نقد، ۵/۲درصد بیشتر از ۵۰۰۰۰۰ تومان پول نقد، ۳/۳درصد بین ۱۰۰۰-۱۰۰۰۰ تومان پول نقد و ۲/۱درصد از مهریه‌ها زمین و ملک، ۸/۰درصد سکه، سفر زیارتی و گل و ۸/۰درصد هم تنها سفر زیارتی بوده ‌است.
از بین پاسخگویان، ۴/۹۹درصد هیچگاه میزان مهریه شان را تغییر نداده اند و تنها ۶/۰درصد یعنی تنها یک نفر پس از ازدواج مهریه اش را تغییر داده‌ است. ۷/۱۵درصد پاسخگویان میزان مهریه را خودشان تعیین نموده اند، ۸/۳درصد همسران آن‌ها تعیین کرده و ۵/۷۳درصد هم سایرین این کار را برایشان انجام داده اند. اما نظرات در باره ‌این که چه چیزی برای مهریه مناسب است متفاوت بود، از بین مشمولین، ۷/۶۱ درصد سکه را مناسب‌تر دانسته‌اند و ۷/۳۶درصد زمین و ملک و ۷/۱درصد هم پول نقد را انتخاب کرده‌اند. در پاسخ افراد به‌این سئوال که آیا توانسته‌اید مهریه خود را دریافت نمائید یا خیر از بین مشمولین، ۷/۳۱ درصد جواب مثبت و ۳/۶۸ درصد هم جواب منفی دادند.

جدول شماره (۴-۹ ): توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب چرایی عدم دریافت مهریه

شرح

فراوانی مطلق

درصد معتبر

بخشش در قبال دریافت طلاق

۳

۴/۷

بخشش در قبال حضانت فرزند

۲۰

۷/۲۴

عدم توان پرداخت مهریه

۵۲

۲/۶۴

تهدید

۳

۷/۳

جمع

۸۱

۱۰۰

با توجه به یافته‌های به دست آمده از جدول ۹-۴، در پاسخ افراد به چرایی عدم دریافت مهریه، ۷/۲۱ درصد توان پرداخت مهریه را نداشتند، ۳/۸ درصد آن را در قبال حضانت فرزند بخشیدند، ۵/۲درصد هم آن را درقبال طلاق بخشیده و ۲/۱ درصد هم با نگرانی از تهدید، مهریه دریافت نکرده‌اند.
با توجه به یافته‌های به دست آمده اززنان مجرد، در پاسخ به‌این‌که ترجیح می‌دهید میزان مهریه شما چه مقدار باشد، از بین مشمولین، ۴/۳۰درصد گفته‌اند هر چیزی که عرف جامعه باشد و ۶/۱۹درصد هم گفته‌اند که ملک و سکه، ۹/۱۷درصد ۵۰۰-۱۰۰۰ سکه، ۷/۱۰درصد بین ۲۰۰-۵۰۰ سکه، ۵/۱۲درصد بالاتر از ۱۰۰۰ سکه و ۹/۸ درصد سکه و چند شاخه گل را به عنوان مهریه انتخاب می‌کنند.
با توجه به یافته‌های به دست آمده اززنان مجرد، در پاسخ افراد به‌این‌که ترجیح می‌دهید چه کسانی میزان مهریه شما را تعیین نمایند؟ ۳/۴۳درصد گفته‌اند که می‌خواهند خانواده مهریه را تعیین کنند و ۳/۲۸ درصد هم گفته‌اند که خود و همسرشان با هم، ۲۵درصد خود به تنهایی و ۳/۳ درصد هم ترجیح می‌دهند که خانواده همسرانشان مهریه را تعیین نمایند.

است. از همۀ این آثار و همچنین کتابهای دیگری به صورت عموم و از یاقوت بهخصوص در مورد تصحیح و ضبط دقیقِ نام شهرها و شناسایی نامهای مشابه و همچنین اعلام و دانشمندان مربوط به این شهرها، استفادۀ زیادی در این پژوهش شده است.
فصل اول:
جغرافیا و تاریخ بحرین
الف. جغرافیا

1. 1. واژه‌کاوی بحرین

در مورد واژه «بحرین» از دو جهت ابهام و اختلاف وجود دارد. ابتدا در اینکه مبدأ اشتقاق بحرین از چه کلمه‌ای بوده که لغت‌دانان مباحثی کرده‌اند و قول مشهور این است که از لغت «بحر» گرفته شده است.^[۷]
دیگر در اینکه اگر بحرین تثنیۀ بحر است، آیا مانند دیگر اسامی دوتایی در هنگام رفع، «بحران» گفته می‌شود و در وقت جَر و نصب «بحرین» می‌گوییم؟ یا اینکه در همه حالات «بحرین» است؟ و گفته می‌شود: هذه البحرین و یا دخلت البحرین که در این صورت خلاف قیاس است.^[۸]
یاقوت می‌گوید، غیر از زمخشری کسی حالت رفع را مطابق قیاس ـ یعنی بحران ـ نگفته است.^[۹]
این کلام یاقوت قرین صحت نیست، چرا که اَزهری قبل از زمخشری از قول قومی از عرب تثنیۀ بحر را «بحران» و موافق قیاس دانسته است.^[۱۰]
همچنین ابو عبید بکری (د ۴۸۷ ق) نیز به صورت مبتدا و مرفوع به الف و نون آورده و می‌گوید: «البحران تثنیه بحر وهو بلد مشهور بین البصره وعُمان».^[۱۱]
جدا از بحث رفع و نصب «البحرین» به این منطقه «بحران» نیز اطلاق شده است.^[۱۲] اگرچه این استعمال قلیل است ولی زمانی که می‌خواهند کسی را به این منطقه نسبت دهند، با بهره گرفتن از همین استعمالِ قلیل، «البحرانی» گفته می‌شود. البته «البحرینی» هم به ندرت استعمال می‌گردد و در «بحرینی» هم «نون» ساقط نمی‌شود تا از «بحری» که نسبت به «بحر» باشد، تمیز داده شود.^[۱۳]

1. 1. وجه تسمیه

اگر بنا بر مشهور بحرین را مشتق از «بحر» و تثنیۀ آن دانستیم^[۱۴]، با توجه به این که در موقعیت امروز این سرزمین، دریایی غیر از خلیج فارس وجود ندارد، لازم است برای وجه تسمیۀ بحرین، به دنبال دریا یا شبه دریایی در این منطقه باشیم.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

همْدانی در صفه جزیره العرب گفته است، بحرین را به سبب رودخانه‌هایش مُحَلّـِم و عین الجریب، به این نام خوانده‌اند.^[۱۵] اَزهری در تهذیب اللغه بیانی در این رابطه آورده است. اگرچه کلمات وی در این زمینه اندکی دشواری دارد ولی حاصل آن چنین است:
بحرین را تثنیه آورده‌اند، چرا که در سرزمین بحرین و در قراء و دهات آن، دریاچه‌ای وجود دارد به نام «بحیره». این دریاچه در دروازۀ احساء و هَجَر قرار دارد. بین این دریاچه و بحر اخضر ده فرسنگ فاصله است. مساحت این دریاچه سه میل در سه میل است و آب آن فرو نمی‌رود و خشک نمی‌شود ولی راکد و تلخ است.
ازهری سپس برای وجود این دریاچه به کلام فرزدق استشهاد کرده که گفته است:
کـانّ دیـاراً بیـن أسْنُمـهَ النَّـقا
وبین هذا لیل البُحَیره مصحفُ^[۱۶]
یاقوت حموی نیز، ضمن بیان وجوهی که برای اشتقاق بحرین نقل شده است، کلمات ازهری را آورده و صحیح قلمداد می‌کند.^[۱۷]
با توجه به مطالب ازهری و تأیید یاقوت، وجود دریاچه‌ای در ناحیۀ احساء بعید نمی‌نماید. در همان قرن چهارم ـ همزمان با حیات ازهری ـ کسان دیگری پرآبی این سرزمین را گزارش کرده‌اند.^[۱۸]
وجهی که گذشت به نظر مناسب‌تر است ولی در سبب نامگذاری بحرین آراء دیگری نیز وجود دارد.
نصر بن ابی الفنون نحوی از ابو سعید اصمعی (م ۲۱۶ ق) که مقدم بر همه است، نقل می‌کند که بحرین را به این سبب بحرین گفته‌اند که دو رودخانه است که بین آن مسیر سه روز راه فاصله است. یکی محلّم و دیگری قضباء. در کنار یکی هَجَر است و در کنار دیگری قطیف و خَط.^[۱۹]
این کلام را شاید بتوان به جهت تقدم زمانیِ اصمعی بر ازهری، بر قول او ترجیح داد.
اِدریسی معتقد است، چون بین این منطقه و بَرّ فارس، آبی جریان دارد و بین آن و برالعرب نیز آب دیگری جریان دارد، آن را بحرین گفته‌اند.^[۲۰] بکری در المسالک والممالک می‌گوید، چون دریایِ هند، دارای دو شاخه و جناح است، که یکی در جزیره العرب قرار گرفته که بحر قلزم یا احمر باشد و دیگری کنار بلاد فارس که خلیج فارس است، سرزمین کنار آن را بحرین نامیده‌اند.^[۲۱]
برخی معاصران معتقدند فرسایش آب و خاک در دوران‌های زمین‌شناسی باعث پس‌رفت خشکی و از میان رفتن ترکیب دو دریا ـ که بحرین میان آنها واقع بوده ـ شده است.^[۲۲]
دیگرانی نیز گفته‌اند شاید صحراهای انباشته از شن و ماسه از سویی، به سان دریایی در مقابل دریای خلیج فارس به حساب آمده است که سرزمین بین آن دو را بحرین گفته‌اند.^[۲۳]
گاهی به کل این منطقه هَجَر یا هگر ـ به سریانی ـ اطلاق می‌شده است.^[۲۴]

1. 1. حدود بحرینِ قدیم

پیش از اسلام و تا حدود قرن هفتم هجری قمری به همه سرزمین‌های ساحل جنوبی خلیج فارس، بین بصره و عُمان «بحرین» اطلاق می‌شده است.^[۲۵]
لذا بحرین قدیم یا ناحیۀ قدیمی بحرین شامل: کویت، احساء، قطر و در نهایت مجمع الجزایر بحرین کنونی می‌شود.
دربارۀ مرزهای این ناحیه گفته شده که بحرین، از سمت مغرب به سرزمین یمامه متصل است^[۲۶] و از سمت شمال به بصره و از جنوب به عمان می‌رسد.^[۲۷]

1. 1. مهمترین شهرها و مناطق بحرین

هَجَر^[۲۸] از مناطق تاریخی بحرین در ناحیه احساء است. بلاذری، سیبخت گماشتۀ ساسانیان در بحرین را «مرزبانِ هجر» نامیده است.^[۲۹]
این سرزمین، مدت‌ها مرکز بحرین بوده است^[۳۰] و گاهی به همۀ این منطقه نیز، هجر اطلاق می‌شده است.^[۳۱]
ابن حوقل از آن به عنوان بزرگترین شهر بحرین یاد کرده است.^[۳۲]
در جاهلیت هجر در ربیع الآخر هر سال محل برگزاری بازار سالیانۀ عربی بوده است.^[۳۳]
سوید بن قیس می‌گوید من و مخرمه عبدی از هجر پارچه‌هایی را آورده بودیم که رسول خداˆ از آنها شلواری را خریداری کرد.^[۳۴]
در حدیث «اذا بلغ الماء قلتین بقلال هجر لم یحمل خبثاً»^[۳۵] برخی هجر را هجر بحرین دانسته‌اند، اگرچه مشهور خلاف آن است.
گفتنی است هجر، دارای خرمای زیاد و مرغوبی بوده است تا جایی که معادل ضر‌ب المثل فارسیِ «زیره به کرمان بردن» عرب گفته است: لمستبضع التمر إلی هجر؛^[۳۶] کجالب التمر الی هجر؛^[۳۷] و یا به صورتی که در کلام امیرالمؤمنین† نیز مورد استشهاد قرار گرفته است «کناقل التمر الی هجر».^[۳۸]
امروزه از هجر چیزی باقی نیست و جای آن شهر هفوف قرار دارد.^[۳۹]

1. 1. المُشَقّر

N(حجم جامعه آماری)= ۶۴۰
۳-۶- روش گردآوری اطلاعات
مرحله گردآوری اطلاعات آغاز فرایندی است که طی آن محقق یافته های میدانی و کتابخانه ای را گردآوری می کند و به روش استقرایی به طبقه بندی و سپس تجزیه تحلیل آنها می پردازد و فرضیه های تدوین شده خود را مورد ارزیابی قرار می دهد و در نهایت حکم صادر می کند و پاسخ مسئله خود را به اتکای آنها می یابد، به عبارتی اتکای اطلاعات گردآوری شده واقعیت و حقیقت را آن طور که هست کشف می نماید، بنابراین، اعتبار اطلاعات اهمیت بسیاری دارد زیرا اطلاعات غیرمعتبر مانع از کشف حقیقت و واقعیت می گردد. و مسئله مورد نظر محقق به درستی معلوم نمی گردد (حافظ نیا، ۱۳۸۸).

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

در این تحقیق برای گردآوری اطلاعات از دو روش میدانی و اسنادی (کتابخانه ای ) استفاده گردید. در روش اسنادی بررسی جامعی در اسناد و مدارک صورت گرفت و نظریه های مختلف همراه با پیشینه تحقیق بررسی شدند و آرای صاحب نظران ذیربط نتیجه گیری و براساس اهداف تحقیق، مورد بهره برداری قرار گرفت که این امر سبب تحکیم پایه های نظری و تدوین چار چوب تحقیق گردید. در مرحله میدانی برای جمع آوری اطلاعات تحقیق از پرسش نامه محقق ساخته استفاده گردید.
۳-۷- ابزار تحقیق
برای اجرای هر گونه مطالعه تحقیقی یا پژوهشی داده هایی جمع آوری می شود که با بهره گرفتن از آنها
فرضیه ها مورد آزمایش قرار می گیرند و برای جمع آوری داده ها، ابزارها و روش های متعددی وجود دارد. این ابزارها گونه های مختلف دارند و داده ها را با روش مشخصی از نظر کمی و کیفی توصیف
می کنند. هر یک از این ابزارها برای نوع معینی از داده ها مناسب است و نوعی از اطلاعات را به صورت معینی ارائه می دهد تا به گونه مؤثرتری مورد استفاده قرار گیرد (شاه محمدی، ۱۳۹۱).
در این تحقیق به منظور جمع آوری داده ها از پرسشنامه ای که توسط محقق تنظیم گردید استفاده شده است که شامل سه بخش می باشد:
۱- ویژگی های فردی و متغیرهای جمعیت شناسی (جنسیت، سن، محل سکونت، بومی و غیربومی بودن، ریشه تحصیلی دبیرستان، اولویت انتخاب رشته کشاورزی در کنکور، معدل دیپلم، معدل و تعداد واحدهای گذرانده در دوره کارشناسی، محل تولد، گرایش تحصیلی دانشگاهی، نوع دانشگاه، شغل پدر، شغل مادر، سابقه کار کشاورزی و اشتغال به کار کشاورزی در کنار تحصیل).
۲- گویه های مربوط به میزان علاقه به رشته کشاورزی قبل و بعد از ورود به دانشگاه، میزان شناخت رشته قبل و بعد از ورود به دانشگاه، میزان علاقه به کارهای عملی و میزان علاقه به طبیعت (۵ سؤال)
۳- گویه های مربوط به موضوع اصلی که اثربخشی درس عملیات کشاورزی می باشد شامل ۲۲ سؤال در قالب طیف پنج گزینه ای (از خیلی کم تا خیلی زیاد)
۳-۸- روایی و پایایی ابزار تحقیق
۳-۸-۱-روایی
ابزار سنجش می بایست از پایایی^[۲] و روایی^[۳] لازم برخوردار باشد تا محقق بتواند داده های متناسب با تحقیق را گردآوری نماید و از طریق داده ها و تجزیه و تحلیل آنها، فرضیه های مورد نظر را بیازماید و به سؤالات تحقیق جواب دهد. ابزار سنجش به دو دسته تقسیم می شود: ۱- استاندارد و میزان شده و ۲- محقق ساخته. ابزارها و پرسش نامه های سنجش استاندارد، از روایی و پایایی مناسبی برخوردارند. از این رو محققان
می توانند آنها را با اطمینان بکار گیرند، ولی ابزار محقق ساخته (مانند ابزار سنجش این تحقیق) فاقد این اطمینان و محقق می بایست از روایی و پایایی آنها مطمئن شود (حافظ نیا، ۱۳۸۸). روایی و پایایی
ویژگی هایی هستند که هر ابزار سنجشی از جمله پرسش نامه باید دارا باشند.
منظور از روایی این است که محتوای ابزار و یا سؤالات مندرج در پرسش نام، به طور تحقیق متغیرها و موضوع مورد مطالعه را می سنجد یا نه؟ بعبارت دیگر آیا آنچه را که فکر می کنیم اندازه می گیریم، واقعاً اندازه می گیرد؟ (مومنی، ۱۳۹۱).
اعتبار(روایی) ،شاخصی از درجه یا میزانی است که ارزیابی،دربرگیرنده نمونه مناسبی از مطالب تدریس شده در درس باشد. برای این اعتبار نمی توان ارزش عددی جایگزین کرد و باید مطابق اهداف ارزیابی مورد قضاوت قرار گیرد. اهداف درس چارچوبی است که بر پایه آن می توانید اعتبار محتوا را ارزیابی کنید(رابرت کنن و دیوید نیوبل،۱۳۸۵).
در این تحقیق جهت سنجش روایی پرسش نامه، از روایی صوری استفاده گردید. پس از اخذ نظرات خبرگان دانشگاهی و با اصلاحات مورد نظر استاد راهنما تغییر و اصلاح در بعضی از سؤالات و تبدیل به سؤالات قابل فهم تر برای جامعه آماری و در نهایت حذف برخی از شاخص ها یا سؤالات و اضافه نمودن سؤالات مهم دیگر، روایی پرسش نامه تأمین گردید.
۳-۸-۲- پایایی
اعتبار یا پایایی ابزار اندازه گیری است که اگر سنجش، تحت شرایط مشابه مجدداً تکرار شود، نتایج حاصل تا چه حد، مشابه و قابل اعتماد است؟ ابزار سنجشی معتبر است که دارای ویژگی های سازگاری و باز پدیدآوری باشد. یعنی بتوان آن را در موارد متعدد بکار برد و در همه موارد نتیجه یکسانی تولید نماید. اندازه گیری های نامناسب و ناکافی می تواند هر تحقیق علمی را ناروا و بی اعتبار سازد. در مبحث روایی به گونه کلی ذات واقعیت مورد پرسش قرار می گیرد. اعتبار را می توان بدون تفحص در باره مقیاس متغیرها مطالعه نمود. اما مطالعه روایی بدون بررسی ماهیت و معنای متغیرها امکان پذیر نیست. به قول «کرینر» حصول اعتبار تا حد زیادی یک امر فنی است. اما روایی فراتر از یک فن است و در ذات و جوهر اصلی علم قرار دارد معمولاً به منظور برآورد میزان روایی پرسش نامه و سؤالات مطروحه در آن، از نظر خبرگان، کارشناسان و اساتید مسلط به موضوع تحقیق و پرسشنامه استفاده می شود. اعمال نظر و در صورت نیز، اصلاحات خبرگان و اساتید، محقق را از روایی پرسش نامه و تطابق موضوع با سؤالات و قابلیت استفاده و به جا بودن سؤالات مطروحه مطمئن ساخته و مشخص خواهد نمود که سؤالات پرسش نامه تا چه اندازه قدرت توضیح دهی مدل و آزمون فرضیات را خواهند داشت. همچنین جهت محاسبه پایایی، روش های متفاوتی وجود دارد از جمله: روش اجرای دوباره (بازآزمایی)، روش موازی یا همتا، روش تصنیف یا دو نیمه کردن و ضریب آلفای کرونباخ (حافظ نیا، ۱۳۸۸).
در این تحقیق به منظور تعیین پایایی پرسش نامه از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است. روش آلفای کرونباخ برای محاسبه هماهنگ درونی ابزار اندازه گیری از جمله پرسش نامه ها یا آزمون هایی که
خصیصه های مختلف را اندازه گیری می کنند، بکار می رود. در این گونه ابزار، پاسخ هر سؤال می تواند مقادیر عددی مختلفی اختیار کند. مقدار ضریب آلفای کرونباخ برای اصلی ترین موضوع (اثربخشی درس عملیات کشاورزی) که متشکل از ۲۷ گویه بوده ۹۷% محاسبه گردید که نشان از پایایی ابزار تحقیق دارد.
۳-۹- متغیرهای تحقیق
متغیر نمادی است که اعداد، مقادیر یا حالات به آن اختصاص می یابد و از هر نمونه به نمونه دیگر در جامعه تغییر می کند (دلاور، ۱۳۸۷). این تحقیق دارای سه دسته متغیر مستقل، وابسته و مداخله گر می باشد.
۳-۹-۱-متغیرهای مستقل:
۱- سن؛ ۲- جنسیت: ۳- رشته تحصیلی دبیرستان
۴- گرایش تحصیلی دانشگاهی ۵- نوع دانشگاه ۶- شغل پدر و مادر
۷- سابقه کار کشاورزی ۸- اشتغال به کار کشاورزی در کنار تحصیل
۹- معدل دیپلم و واحدهای گذرانده کارشناسی
۳-۹-۲- متغیر وابسته:
دیدگاه دانشجویان نسبت به میزان اثربخشی درس عملیات کشاورزی
۳-۱۰- فرضیه های تحقیق
فرضیه حدس بخردانه ای در باره رابطه دو یا چند متغیر است که به صورت جمله ای خبری بیان شده و نشانگر نتایج مورد انتظار است (مقیمی، ۱۳۸۳). در بیان دیگر، فرضیه حدسی است زیرکانه و علمی که باید به کمک واقعیات (داده ها) مورد بررسی قرار گرفته و سپس تایید یا رد گردد (تقی زاده، ۱۳۸۹).
فرضیه هایی که در این پژوهش بیان شده اند عبارتند از:
فرضیه اول:
درس عملیات کشاورزی برای دانشجویان رشته کشاورزی در دانشگاه های شهرستان خرم آباد اثربخش بوده است.

فرضیه دوم:
درس عملیات کشاورزی برای دانشجویان رشته کشاورزی در دانشگاه لرستان اثربخش بوده است.

فرضیه سوم:
درس عملیات کشاورزی برای دانشجویان رشته کشاورزی در دانشگاه پیام نور اثربخش بوده است.