قانون مدنى، واژه تقصیر را شامل تعدى و تفریط، هر دو مى‏داند. طبق ماده ٩۵٣ق.م : ((تقصیر اعم است از تفریط و تعدى))

در کشور مصر نیز تعدی ‌و تفریط نسبت به مورد اذن ‌و امانت را موجب ضمان دانسته اند ، به عنوان مثال در ماده ۷۱۹ قانون مدنی مصر تصرف مستودع را ‌در مورد ودیعه بدون اذن مودع منع می‌کند این مطلب در بند ۲ ماده مذکور قانون به صراحت دیده می شود .

۳-۲-۶- ملاک تعدى و تفریط:

ملاک تحقق تعدى ‌و تفریط، عمل مادى است. از این رو، صرف قصد تعدى و تفریط تا زمانى که اقدام عملى نشود، صفت امانت را زایل نمى‏کند. نیز ‌در صورتی که عمل مادى انجام گیرد، ضمان مترتب مى‏شود؛ هر چند عمل به قصد تجاوز از حدود اذن مالک یا مقتضاى عرف نباشد. به همین جهت هر گونه تجاوز یا مسامحه، اگر چه در اثر فراموشى، مستى یا خواب انجام شده باشد، موجب زوال صفت امانت مى‏گردد.

روشن است که قصد غصب هر چند همراه با عمل مادى نباشد، به علت محقق نمودن عنوان غصب، یَد امین را به یَد ضمان تبدیل مى‏کند. مثلاً هر گاه مستودع قصد کند که ودیعه را به مالکش بر نگرداند و آن را غصب کند، دیگر امین نخواهد بود. زیرا، عنوان غصب، یعنى (استیلا بر مال غیر به نحو عدوان) بر عمل او منطبق مى‏گردد.

علم یا جهل نیز در صدق عنوان تعدى یا تفریط دخالتى ندارد. حتى اگر امین نداند عملى که انجام مى‏دهد، تعدى و تفریط محسوب مى‏شود ، با انجام آن، امانت‏دارى او مخدوش مى‏شود. ‌بنابرین‏ تعدى یا تفریط زمانى محقق مى‏شود که از امین عملى سرزند که نوعاً تجاوز از حدود اذن یا متعارف و یا کوتاهى در حفظ مال شمرده شود؛ یعنى خصوصیات اخلاقى و روانى امین در تحقق آن مؤثر نمى‏باشد. ^[۲۳۰]

۳-۲-۷- تعدى و تفریط در قوانین ایران ومصر

تعدی و تفریط در حقوق داخلى صفت امانت، خواه امانت مالکى و خواه امانت قانونى، ضمان را از امین ساقط مى‏کند و در صورتى که آن مال در نزد امین بدون تعدى و تفریط تلف یا ناقص شود، تعهدى بر دوش او قرار نمى‏گیرد. اما در صورتى که امین تعدى یا تفریط کند، نسبت به هر تلف، نقص یا عیبى که در مال دیگرى پیدا شود ضامن است، اگر چه تلف یا نقص از تعدى و تفریط او ناشى نشده باشد، زیرا به مجرد تعدى و تفریط، صفت امانت از او زایل و یَد امانى او به یَد ضمان مبدل مى‏گردد.

قانون مدنى، در موارد دیگرى نیز که کسى طبق قانون به وسیله اذن مالکى یا قانونى امین به شمار مى‏آید، مانند مستودع، ^[۲۳۱]مستعیر ^[۲۳۲]، وکیل‏ ^[۲۳۳]، مرتهن‏ ^[۲۳۴]، قیّم یا ولىّ نسبت به اموال صغیر یا مولى‏ علیه، امانت را به عدم تفریط و تعدى مقید نموده، به صورت قاعده‏اى کلى مقرر مى‏دارد :

1. 1. برای نمودنه مطابق ماده ۶۰۷ قانون مدنی (ودیعه عقدی است جایز ..با این وجود ماده ۶۰۸ همان قانون مقرر می‌دارد در ودیعه قبول ایمن لازم است ونیز پس از آن که ماده ۶۵۶ ق م تصریح به عقد بودن وکالت می کند مقنن بلافاصله در ماده ۶۵۷ چنین می‌گوید (تحقق وکالت منوط به قبول وکیل است ) ↑

1. 1. – امام خمینی برای عقود اذنی ،معنای صحیحی قائل نیست وبا این تقسیم بندی به شدت مخالفت می ورزد .به نظر ایشان وکالت به کلی با اذن متفاوت است ،هرچند لازمه اذن ،جواز تصرف برای وکیل باشد (خمینی ، روح الله ، ۱۴۱۰،البیع،ج۱،چاپ ۴، قم: مؤسسه‌ اسماعیلیان ، ص۲۲۷و ج ۴،ص ۳۲)ولی مقصود ما از اصطلاح عقد اذنی است نه آن است که وکالت عیناً همان اذن در تصرف باشد تااشکالات مطرح شده وارد آید .بلکه مقصود این است که روح عقود را اذن تشکیل می‌دهد ،هرچند این اذن لازمه مفاد عقد ونتیجه استنابه باشد . ↑

1. 1. ۲-نائینی ، محمد حسین ،۱۴۲۳، منیه الطالب فی الشرح المکاسب ،(تقریرات قانونی نوشته شیخ محمد بن موسی نجفی خوانساری ) چاپ ۲، تهران : المکتب المحمدیه ، ج۱، ص۸۹٫ ↑

1. 1. – نجفی ، شیخ محمد حسن،۱۴۰۴ه ق ، جواهر الکلام ،چاپ ۲، بیروت : دارالحیاء التراث العربی ،ج۲۷، ،ص ۱۵۵ ↑

1. 1. – نجفی ، شیخ محمد حسن،پیشین،ص ۱۵۵ ↑

1. 1. – موسوی بجنوردی ،سید میرزا حسن ،۱۴۰۳ه ق، القواعد الفقهیه ،قم : دار الکتب العلمیه اسماعیلیان ، ج۵،ص ۱۷۷ ↑

1. 1. – یزدى، سید مصطفى محقق داماد، ۱۴۰۶ ه ق، قواعد فقه، چاپ ۱۲،تهران : مرکز نشر علوم اسلامی ، جلد۲،ص ۱۶۱و۱۶۳ ↑

1. 1. – نجفی ،محمد حسین ،صاحب جواهرالکلام ، ج ۲۵،ص ۱۶۷وج ۲۷، ص۳۶۲ (صاحب جواهر گاهی از عقود اذنی به عقد جایز تعبیر می‌کند ،ولی مقصود او چنان که خود در جایی دیگر تصریح کرده همان عقد اذنی است (همان،ص ۳۵۵ )و نیز رجوع کنید به خراسانی ،محمد کاظم ،۱۴۰۶ه ق، حاشیه المکاسب،تحقیق سید مهدی شمس الدین ،چ ۱، تهران ،چاپ و نشر وزارت ارشاد اسلامی ، ص ۱۹ ؛ طباطبایی یزدی ،سیدمحمد کاظم ،حاشیه المکاسب ،قم: بی تا ،ج۲،ص ۱۴۲؛ عاملی کرکی ، ابوالحسن علی ابن الحسین بن عبدالعالی (محقق ثانی )، جامع المقاصد ،تهران :بی تا، ج ۸،ص ۱۷۶اصطلاح عقود استنابه آورده شده ومضاربه ،شرکت،مزارعه،ومساقات مصداق آن به شمار آمده است. ↑

1. 1. – نائینی ، محمد حسین ، منیه الطالب فی الشرح المکاسب ،ج۱،ص ۱۵۷ ↑

1. 1. ۳- موسوی بجنوردی ،سید میرزا حسن ،القواعد الفقهیه ، ج۵،ص ۱۹۸؛ ،محقق داماد،سید مصطفی و دیگران ، ۱۳۹۰،حقوق قراردادها در فقه امامیه ،چاپ ۲،تهران :انتشارات سمت ،ج ۱ ،ص ۱۵۹ ↑

1. 1. – همان – ص۱۵۹ (این بخش برگرفته ازجلد اول کتاب حقوق قراردادها در فقه امامیه می‌باشد) ↑

1. 1. – طباطبایى یزدى، سید محمد کاظم ، ۱۴۰۹ه ق و ۱۳۶۳، العروه الوثقى، بیروت : مؤسسه‌ الاعلمی ،تهران: مکتبه الاسلامیه ج‏۲، ص ۱۲۰، مسئله ۵ ↑

1. 1. – حسینقلى حسینى نژاد، ۱۳۷۷، مسئولیت مدنى، چاپ ۱، تهران : انتشارات مجد ، ص ۱۳۶؛ محقق داماد، سید مصطفی ، ۱۳۷۲،مقاله «اصل لزوم در عقود و مجارى آن در فقه امامیه»، مجله تحقیقات حقوقى، شماره ۱۱ و ۱۲، ص ۵۵ ؛ کاتوزیان، ناصر ،۱۳۵۸،حقوق مدنى ۶ (جزوه درسى) ،تهران : انتشارات دانشکده حقوق و علوم سیاسى دانشگاه تهران، ص ۱۲٫ ↑

1. 1. ۲- نجفی ،شیخ محمد حسن ،جواهر الکلام ،ج۲۶،ص۳۵۵ ↑

1. 1. ۳- محقق ثانی –علی بن حسین کرکی،جامع المقاصد فی الشرح القواعد ،ج۸ ، ص ۱۷۶ ↑

۳- تأثیر بر عملکرد والدینی: روابط زناشویی رضایت بخش سنگ زیربنای عملکرد خوب خانواده است که به طور مستقیم یا غیر مستقیم نقش والدینی مؤثر را تسهیل می­ کند، روابط فرزندان را با یکدیگر و با والدین بهبود می­بخشد و باعث رشد شایستگی و توانایی سازگاری و انطباق در بین فرزندان می­گردد. در ازدواج­هایی که در آن توافق حاکم است ارتباط مادر- کودک، پدر- کودک مثبت است و احتمال بیشتری دارد که پدر و مادر در نقش­های مشابه شریک و همکاری متقابل داشته باشند (کامینگ^[۳۹]۱ و همکاران، ۱۹۹۷، به نقل از خانه یی، ۱۳۸۶).

۴- تأثیر بر رضایت از زندگی: اینکه رضایت زناشویی بر رضایت از خانواده، رضایت از زندگی و حتی بر رضایت شغلی تأثیر می­ گذارد به وسیله تحقیقات فراوانی مورد تأیید قرار گرفته است. ناکس^[۴۰] (۱۹۹۵ )بر اساس تحقیقاتش معتقد است که رضایت زناشویی رضایت بیشتر از زندگی را در بر داشته است.

۲-۳-۴- نظریه چرخه زندگی زناشویی

نظریه چرخه زندگی زناشویی با تقسیم ­بندی مراحل زندگی و با توجه به تغییرات و تنش­ها و نقش­های خاص هر مرحله به بررسی تفاوت­ها در سطح رضایت­مندی زناشویی که ناشی از تغییرات دوره ­های مختلف است می ­پردازد الیس ( ۱۹۷۹). الیس معتقد است میزان رضایت یا نارضایت زناشویی ممکن است در طول زندگی مشترک تغییر کند و رابطه ای که زوج در اویل ازدواج آن را فوق العاده رضایت بخش تلقی ‌می‌کنند ممکن است در سال های میانی زندگی با ایجاد تغییر در علایق آن و شرایط زندگی، کمتر رضایت بخش باشد. برچلر^[۴۱] (۱۹۸۰) مدل پنج مرحله­ ای از چرخه زندگی زناشویی و رضایتمندی در هر مرحله را به قرار ذیل مطرح می­ کند:

۱- سال­های اولیه ازدواج

به نظر متخصصین، مخاطره آمیزترین و در عین حال هیجان انگیزترین مرحله ‌می‌باشد و برای اکثرزوج­ها بالاترین سطح رضایتمندی زناشویی را به همراه دارد.

۲- انتقال به دوره والدینی

این مرحله از تولد اولین فرزند شروع شده تا سنین نوجوانی او به طول می­انجامد و اغلب بررسی­ها نشان می­دهد که اکثر همسران در فاصله یک تا سه ماه پس از تولد نوزاد، کاهش رضایت­مندی زناشویی را تجربه ‌می‌کنند. نتایج تحقیقات نشان می­دهد که رضایت زناشویی در همسرانی که به دوره والدینی انتقال یافته­اند نسبت به دوره قبلی کاهش می­یابد.

۳- نیمه زندگی

این مرحله زمانی است که آخرین فرزند خانواده به دوره نوجوان می­رسد و اولین فرزند برای تشکیل زندگی مستقل خانه را ترک می­ کند. در این مرحله زوجین دوباره کشمکش­های دوره نوجوانی فرزندشان را با تنش زیادی تجربه ‌می‌کنند و میزان رضایت زناشویی دستخوش تغییرات می­ شود. پدیده جالبی که در پایان این مرحله به وجود می ­آید تغییر نقش­هایی است که بسیاری از زوجین برای اولین بار تجربه ‌می‌کنند.

۴- فراوالدینی

این مرحله زمانی آغاز می شود که آخرین فرزند، خانه را ترک کرده و هنگام بازنشستگی فرا می­رسد. سندرم آشیانه خالی ویژگی این دوره است. بررسی­ها نشان می­دهد این مرحله برای بسیاری از زوج ها دوره نسبتاً مثبتی بوده و رضایت­مندی زناشویی نسبت به دو مرحله قبل بهبود می­یابد. در آن مرحله زوجین تفاوت­های خود را فهمیده و می­پذیرند و انرژی خود را صرف همراهی و مراقبت از یکدیگر می‌کنند. مشکلاتی مانند دور شدن فرزندان از خانه، مرگ والدین، دوستان و تحلیل نیروهای جنسی و جسمی سبب می­ شود که همسران نزدیکی عاطفی بیشتری به یکدیگر پیدا کنند.

۵- مرحله اوج

در مرحله پایانی چرخه زندگی مشترک، زوج­ها دانسته ­اند که چگونه می ­توانند همسران خوبی بوده و احساس رضایت­مندی بیشتری داشته باشند (برچلر، ۱۹۸۰ به نقل از مهرآبادی، ۱۳۸۵).

در سال­های اخیر توجه فزآینده­ای به امکان پیشگیری در پریشانی در روابط زناشویی، معطوف شده است در این زمینه مارکمن و دیکسون(۱۹۸۴) سه رویکرد پیشگیرنده نارضایتی زناشویی را مطرح نموده ­اند که قابل توجه است:

۱- مداخله پیش از ازدواج

۲- برنامه ­های پربارسازی زناشویی که بر افزایش کیفیت تعاملات زوجین و گسترش دامنه آگاهی آنان از نیازهای یکدیگر متمرکز است.

۳- برنامه ­های مهارت آموزی خانواده که بر شناسایی مهارت­ های غلبه بر مشکل در نظام خانواده آموزش رفتار خانواده متمرکز است (برنشتاین ، ۱۹۹۰ به نقل از پورعابدی، ۱۳۸۸).

۲-۳- ۵- عوامل مؤثر بر افزایش رضایت زناشویی

نتایج یک بررسی که توسط (گرندون ، ۱۹۹۹) با اهداف شناخت عوامل ضروری در دستیابی به رضایت زناشویی انجام گرفت نشان داد که وجود ۶ طبقه رفتاری در زوجین منجر به افزایش رضایت زناشویی می­ شود که عبارتند از:

۱- بروز عواطف : عواطف هم از طریق کلام و هم از طریق رفتار بیان می­شوند. بدون شک در شروع ارتباط، بروز عواطف آسان­تر است، اما راه کار واقعی، حفظ و توسعه عواطف به منظور تثبیت و گسترش روابط ‌می‌باشد.

۲- تعامل: از یک سو شامل توجه به افکار، عقاید، احساسات یکدیگر است و از سویی دیگر اعتماد و اطمینان به یکدیگر و توانایی بیان خود بدون ترس از قضاوت سخت گیرانه دیگران است.

۳- عشق جنسی و تعلق : از جمله عوامل مهم در یک ازدواج، ‌می‌توان به عشق جنسی و تعلق اشاره نمود. عشق جنسی در روابط زناشویی یک نیروی قطعی و مهم محسوب می­ شود. عشق جنسی و تعلق، به زوجین این اطمینان را می­دهد ، که آن ها ارزشمند، دوست داشتنی و جذاب هستند بیشتر مواقع این دو عنصر نشان دهنده پیوندهای عمیق شخصی و یا طرد شخصی هستند. علاوه بر آن وسیله ارضای این نیاز اساسی، امنیت ارتباطی فراهم می­ شود.

۴- کنترل تعارض : عدم توافق در بین زوجین به خودی خود، مشکلی را ایجاد نمی­کند، بلکه مشکل از آنجا شروع می­ شود که هر یک از زوجین سعی ‌می‌کنند در راهی قدم گذارند که فقط خود و حرف خود را اثبات کنند. در این مرحله آن ها به دنبال انتقام گرفتن از یکدیگر هستند. بعضی همسران سعی ‌می‌کنند تعارض را از طریق توجه به آرزوها و خواسته های همسرشان بدون توجه به احساسات شخصی خود ، کنترل کنند که نتیجه آن بروز خشم به طریق مخرب در جایی دیگر است.

۵- آشفتگی نقش : رضایت از نقشی که زوجین در زندگی ایفا می­نمایند، یکی از عوامل مهم تعیین کننده سطح رضایت زناشویی آنان است. نقش­ها با توجه به وضعیت اقتصادی، کاری، بچه دار شدن و نیازهای اعضای دیگر خانواده تغییر ‌می‌کنند. در طول سال زوجین ، نقش­های متنوعی را در ارتباط با یکدیگر، بازی ‌می‌کنند . نکته مهم جهت حفظ خشنودی در رابطه بین همسران حمایت از یکدیگر در پذیرش نقش­های جدید و انعطاف­پذیری است، زمانی که زمینه این نوع حمایت از « تغییر نقش» از طرف هر دو همسر فراهم شود، روابط بین زوجین رضایت بخش­تر خواهد شد.

– آرون و همکاران (۲۰۰۲) در پژوهشی به بررسی حساسیت بچه ها در برخورد با محیط و کمک افراد بزرگسال به آن ها جهت توجه به محرک های محیطی پرداختند. یافته های پژوهش نشان داد که افرادی که از سطح بالایی از بعد سهولت تحریک نسبت به سایر مردم برخوردار هستند و در واکنش به محرک های محیطی به آسانی دچار هیجان می‌شوند و نگرانی بیشتری را در این زمینه از خود بروز می‌دهند.

– لیس^[۱۰۴]و همکاران ( ۲۰۰۸) در پژوهشی به بررسی رابطه بین حساسیت پردازش حسی، آلکسی تیمیا، اوتیسم، افسردگی و اضطراب پرداختند. نتایج نشان داد، افرادی که از سطح بالایی از بعد حساسیت زیباییشناختی برخوردار هستند، آن ها از نظر سطح عملکرد در وظیفه شناسی و روابط اجتماعی مطلوب در سطوح بالایی عمل می‌کنند و ابعاد سهولت تحریک و آستانه حسی پایین با عوامل روان شناختی منفی از قبیل افسردگی و… تداعی می شود. همچنین سطح بالای حساسیت پردازش حسی با اختلال اوتیستیک رابطه مثبتی دارد. زیرا افراد مبتلا ‌به این اختلال دارای روابط و مهارت های اجتماعی محدود می‌باشند و توجه زیادی نسبت به جزئیات موجود در محیط اطراف خود دارند و کوچک ترین تغییر در آن ها منجر به از هم پاشیدگی شان می شود، که همه این خصوصیات نامبرده شده، با سطح بالایی از حساسیت پردازش حسی مطابقت دارند.

– هرش فیلد^[۱۰۵] و همکاران (۲۰۰۷) در پژوهشی به بررسی مقایسه آناتومی مغز افراد بزرگسال و سطح عملکرد حساسیت پردازش حسی در آن ها پرداختند. یافته های پژوهش نشان داد، افرادی که از نظر سهولت تحریک در سطح بالایی عمل می‌کنند، آن ها هیجانات منفی بیشتری را نسبت به سایر مردم دارا هستند و عدم ثبات بیشتری را در هیجانات به هنگام پردازش اطلاعات از خود نشان می‌دهند. ‌بنابرین‏ این امر منجر به کاهش سلامت روانی آن ها می‌گردد.

– لیس و همکاران (۲۰۰۵) در پژوهشی به بررسی رابطه بین حساسیت پردازش حسی و سبک های مقابله ای، حمایت های خانوادگی، اضطراب و افسردگی پرداختند. نتایج نشان داد، افرادی که از سطح بالایی از حساسیت پردازش حسی برخوردار هستند، آن ها در دوران کودکی با سطوح پایینی از نظارت و سرپرستی والدین خود رو به رو بوده اند و این امر منجر به اختلال افسردگی آن ها در دوران بزرگسالی شده است. همچنین حساسیت پردازش حسی با اضطراب و افسردگی رابطه دارد، اگرچه رابطه آن با اضطراب قوی تر می‌باشد لذا افراد مبتلا ‌به این اختلال بیشتر از سایر مردم به انواع مختلفی از اختلالات اضطرابی از قبیل فوبی اجتماعی دچار می‌شوند و در این افراد سیستم بازداری رفتاری فعال تر می‌باشد.

– نل^[۱۰۶]و همکاران (۲۰۰۲) در پژوهشی به بررسی سیستم بازداری رفتاری، نشانه هایی از اضطراب و افسردگی و رابطه آن ها با فوبی اجتماعی پرداختند. یافته های پژوهش نشان داد که حساسیت پردازش حسی با پیامدهای نامطلوب بالینی از جمله فوبی اجتماعی تداعی می شود.

– مایر و کارور^[۱۰۷] (۲۰۰۰) در پژوهشی به بررسی رابطه بین حساسیت پردازش حسی و دوران کودکی ناخوشایند و تنبیه پرداختند. نتایج نشان داد که بین سطوح بالای حساسیت پردازش حسی و شخصیت دوری گزین رابطه وجود دارد.

– تاگارد^[۱۰۸] و همکاران (۲۰۰۲) در پژوهشی به بررسی رابطه بین نحوه برخورد والدین با بچه ها، اختلال وسواس فکری/ عملی، سطح حساسیت، اختلال وحشت و آگورافوبیا^[۱۰۹] پرداختند. یافته های پژوهش نشان داد، افرادی که از سطوح بالای حساسیت برخوردارند و ارتباط والدین آن ها در دوران بچگی بسیار ضعیف بوده است، بیشتر از سایر افراد به اختلال هایی از قبیل وحشت و فوبی اجتماعی مبتلا می‌شوند.

– بن هام^[۱۱۰] (۲۰۰۶) در پژوهشی به بررسی حساسیت پردازش حسی، استرس وگزارشات ناشی از نشانه های فیزیکی پرداختند. یافته های پژوهش نشان داد که سطوح بالای حساسیت پردازش حسی با استرس و فقدان سلامت روانی رابطه دارد.

– استفان^[۱۱۱] و همکاران (۲۰۰۷) در پژوهشی به بررسی رابطه بین حساسیت پردازش حسی با اضطراب، اجتناب و دوری کردن از انواع محرک ها و تشخیص سایر اختلالات روانی^[۱۱۲]پرداختند. نتایج نشان داد که سطوح بالای حساسیت پردازش حسی با آسیب های ناشی از کناره گیری از محرک ها و اختلال آگورافوبیا در ارتباط می‌باشد. در این پژوهش افرادی که به اختلال اضطراب اجتماعی مبتلا بودند، سطح بالایی از حساسیت پردازش حسی را گزارش نمودند.

– الیس^[۱۱۳] و همکاران (۲۰۰۵) در پژوهشی به بررسی حساسیت زیستی نسبت به بافتی که فرد در آن قرار می‌گیرد پرداختند. یافته های پژوهش نشان داد که سطح حساسیت پردازش حسی بالا منجر به توقف افراد قبل از انجام دادن کاری می شود و یکی از عواملی که منجر ‌به این حالت می شود، حساسیت زیستی فرد نسبت به بافت یا محیطی است، که فرد در آن قرار می‌گیرد.

-آلن^[۱۱۴]و همکاران (۱۹۹۷) ،( به نقل از استفان و همکاران ، ۲۰۰۷) در پژوهشی به بررسی رابطه بین حساسیت پردازش حسی، درون گرایی و تحریک پذیری پرداختند. یافته های پژوهش نشان داد که حساسیت به درد در افراد درون گرا بیشتر از افراد برون گرا می‌باشد، ‌بنابرین‏ این امر موجب به افزایش برانگیختگی و سهولت تحریک در افراد درون گرا در طی انجام فعالیت های مختلف می شود. همچنین بعد سهولت تحریک موجب می شود، افراد درون گرا به هنگام برقراری ارتباط با دیگران دچار تنش و هیجان گردند. ‌بنابرین‏ این امر موجب کناره گیری و اجتناب آن ها از محرک های مختلف (درونی، بیرونی) می شود و بر شخصیت اجتنابی آن ها می افزاید.

-منگلسدورف^[۱۱۵] و همکاران (۲۰۰۰) در پژوهشی به بررسی خلق و خوی نوزاد و سبک دلبستگی^[۱۱۶] پرداختند. نتایج نشان داد که بین حساسیت خلقی در نوزاد و نحوه ارتباط مادر با او از طریق ارتباط و پیوندی که بین مادر و نوزاد به عنوان واکنشی در مقابل یکدیگر برقرار می شود، بین این دو متغیر رابطه مستقیمی وجود دارد.

– الیزابس^[۱۱۷] و همکاران (۲۰۰۵) در پژوهشی به بررسی رابطه بین شیوه های پردازش حسی و سبک های دلبستگی و مقابله ای^[۱۱۸] در برخورد با محرک هاپرداختند. یافته های آن ها نشان داد، افرادی که از محرک های حسی (درونی، بیرونی) اجتناب می‌کنند، آن ها از نظر برقراری پیوند عاطفی خود با دیگران به شیوه ناکارآمدتر و محدودتری عمل می‌کنند و گرایش به اجتناب از روابط بین فردی و رومانتیک در آن ها نسبت به سایر مردم بیشتر می‌باشد.

– کارر و همکاران (۱۹۹۹) در پژوهشی به بررسی رابطه بین سیستم های بازداری و فعال سازی رفتاری و پاسخ های هیجانی نسبت به پاداش و تنبیه پرداختند. نتایج نشان داد، افرادی که سطوح عملکرد حساسیتپردازش حسی آن ها بالا بود از نظر فعالیت سیستم های مغزی / رفتاری؛ سیستم بازداری رفتاری آن ها نیز فعال تر بوده و این امر منجر به کناره جویی و اجتناب افراد از انواع محرک ها که موجبات تحریک حسی آن ها را به وجود می آورند، می شود. ‌بنابرین‏ این مسئله حساسیت به تنبیه را در این دسته از افراد افزایش می‌دهد. همچنین حساسیت پردازش حسی در ارتباط با عکس العمل ها و رفتارهایی می‌باشد که منجر به متوقف شدن فرد از انجام دادن عملی می شود، که این ویژگی ها ناشی از فعال بودن سیستم بازداریرفتاری می‌باشد.

– هافمن^[۱۱۹]و همکاران (۲۰۰۷) در پژوهشی به بررسی رابطه بین حساسیت پردازش حسی و اختلالات اضطراب اجتماعی پرداختند. یافته های پژوهش نشان داد که حساسیت پردازش حسی با پیامد های منفی بالینی تداعی می شود، و سطوح بالای آن با اختلال اضطرابی از جمله آگورافوبیا در ارتباط می‌باشد.

جدول ۲‑۱ ابعاد پنج گانه شخصیت برند آکر ۴۸

جدول ۲‑۲پیشینه تحقیق ۶۴

جدول ۳‑۱ منابع مورد استفاده در پرسشنامه تحقیق ۷۶

جدول ۳‑۲ مقدار آلفای کرونباخ به دست آمده از هریک از متغیرها ۷۹

جدول ۴‑۱ توزیع نمونه آماری بر حسب متغیر سن ۸۲

جدول ۴‑۲ توزیع نمونه آماری بر حسب متغیر جنسیت ۸۳

جدول ۴‑۳ توزیع نمونه آماری بر حسب متغیر تحصیلات ۸۴

جدول ۴‑۴ توزیع نمونه آماری بر حسب متغیر تأهل ۸۵

جدول ۴‑۵ توزیع نمونه آماری بر حسب متغیر درآمد ۸۶

جدول ۴‑۶ اسامی متغیرها در لیزرل ۹۱

جدول ۴‑۷ شاخص‌های برازش مدل ۱۰۰

جدول ۴‑۸ بارهای عاملی سازه‌های تحقیق ۱۰۱

جدول ۴‑۹ نتایج آزمون فرضیات ۱۰۴

فهرست اشکال و نمودارها

شکل ۲‑۱ پیوستار مسئولیت اجتماعی ۱۶

شکل ۲‑۲ مدل مفهومی تحقیق ۶۸

شکل ۳‑۱ انواع پژوهش ۷۲

نمودار ۴-۱ توزیع نمونه آماری بر حسب متغیر سن ۸۲

نمودار ۴‑۲ توزیع نمونه آماری بر حسب متغیر جنسیت ۸۳

نمودار ۴‑۳ توزیع نمونه آماری بر حسب متغیر تحصیلات ۸۴

نمودار ۴‑۴ توزیع نمونه آماری بر حسب متغیر تأهل ۸۵

نمودار ۴‑۵ توزیع نمونه آماری بر حسب متغیر درآمد ۸۶

نمودار ۴‑۶ مدل مفهومی تحقیق ؛ متغیرها، شاخص ها، روابط مفروضه ۹۱

شکل۴‑۷ مدل تحقیق در حالت تخمین ضرایب مسیر ۹۵

شکل ۴‑ ۸ مدل تحقیق در حالت استاندارد ۹۶

شکل ۴‑۹ مدل تحقیق در حالت معناداری ضرایب (t-value) 97

شکل ۵‑۱ مدل نهائی تحقیق با ضرایب مسیر ۱۱۳

فصل اول

کلیات طرح تحقیق

۱-۱ مقدمه

مدیران رستوران ها و کسب و کارهای دیگر تصمیم گیری های استراتژیک می گیرند ، آن ها امیدوارند که تصویر شرکت خود را بهبود بخشند و در نتیجه کمک به دستیابی به یک مزیت بیش از شرکت های رقیب آن ها شود(سرجی ۱۹۹۶، تسئه۱۹۸۸) .از زمانی­که ارتباط بین نقش­های اجتماعی، سیاسی، محیطی، اقتصادی در تجارت رو به افزایش گذاشته است، سازمان­ها با پویایی­های جدیدی مواجه ‌شده‌اند. چالشی که سازمان­ها با آن روبرو هستند این است که آن‌ ها باید هم­زمان به افزایش سودآوری و پاسخ‌گویی به انتظارات اجتماعی جدید و سپس مدیریت هم­زمان این دو پیامد به ظاهر متناقض که نیازمند توسعه استراتژی­ های کاربردی است و اثرات مثبتی هم بر جامعه و هم بر سازمان دارد، دست یازند. پیاده ­سازی مسئولیت اجتماعی در سطح سازمان، از جمله سازوکارها و یا راهبردهای مؤثر در این خصوص است. در واقع امروزه سازمان­ها علاوه بر انجام وظایف سنتی خود به انجام فعالیت­های دیگری نیز مکلف ‌شده‌اند، که هدف این فعالیت­ها، پاسخ‌گویی به انتظارات جامعه است و از آن به عنوان مسئولیت اجتماعی سازمان یاد می­ شود. در این دوران، مدیریت مؤثر، مدیریتی است که از محدوده اندیشه سازمان خود را رها ساخته و به جامعه و محیط­های وسیع­تری می اندیشد، چرا که نه سازمان­ها می ­توانند خود را از جامعه جدا کنند و نه جامعه می ­تواند بدون سازمان­ها تداوم یابد (صالحی و آذری، ۲۰۰۹؛ کارنامی، ۱۳۸۵).

آنچه مسلم است این است که از اوایل نیمه دوم قرن بیستم آگاهی عمومی درباره وابستگی سازمان، جامعه و محیط به ­یکدیگر افزایش یافته و همگان پی برده ­اند که از یک‌سو سازمان­ها با تکیه بر امکانات موجود در جامعه به اهداف خود می­رسند و از سوی دیگر، اقدامات سازمان­ها می­بایست منافع و دستاوردهایی نیز برای جامعه داشته­باشد. ازاین رو همواره تلاش بر این بوده که منافع در سازمان­ها به­گونه ­ای بهبود یابد که مردم جامعه، بیش از هزینه­ای که پرداخت کرده ­اند از سازمان­ها سود ببرند و به تعبیری سازمان­ها علاوه بر سود آفرینی، ارزش­آفرینی هم داشته­باشند. در حقیقت سازمان­ها به منظور حفظ مشروعیت کامل و بقای خود باید قبول کنند که نقش و وظیفه ­ای عمومی و اجتماعی دارند.

برند نیز به عنوان رکن و اساس بازی رقابتی امروز، عنصری است که باید به دقت تعریف، ایجاد و مدیریت شود تا سازمان و شرکت‌ها بتوانند با تکیه بر این ستون خیمه گاه کسب و کار خود، سودآوری هر چه بیشتر را رقم بزنند (به آبادی۱۳۸۸).

ایجاد برند از زمینه بازاریابی و تبلیغات فراتر رفته و به همان اندازه که ساختار اقتصادی دارد، ساختار اجتماعی نیز دارد. یکی از مفاهیم معتبر و معروف در زمینه بازاریابی “وفاداری به نام و نشان تجاری” است. این مفهوم نقش مهمی را در ایجاد منافع بلند مدت برای شرکت ایفا می‌کند، زیرا مشتریان وفادار نیازی به تلاش های ترفیعی گسترده ندارند، آن ها با کمال میل حاضرند مبلغ بیشتری را برای کسب مزایا و کیفیت برند مورد علاقه خود بپردازند. وفاداری به نام و نشان تجاری مضمون مرکزی بازاریابی تئوری و عمل، در ایجاد مزیت رقابتی پایدار بوده است. تعداد زیاد مشتریان وفادار به یک برند، دارایی شرکت محسوب می‌شوند و به عنوان شاخص اصلی ارزش ویژه برند شناخته می‌شوند و همچنین حساسیت مشتریان وفادار به تغییر قیمت ها در مقایسه با مشتریان غیر وفادار، کمتر است. در حالی که بیشتر محققان در زمینه وفاداری، بر تکرار خریدکالاهای مصرفی تمرکز دارند( میلر و همکاران ،۲۰۰۶).

برای یک مشتری بالقوه، یک برند، یک راهنمای مهم است. یک برند چکیده ای است از هویّت، اصالت، ویژگی و تفاوت. یک برند این اطلاعات را که در یک کلمه یا علامت متمرکز شده است، بر می انگیزد. به همین دلیل است که برند ها برای تبادلات کسب وکار حیاتی اند (قربانلو ،۱۳۸۵،کاپفرر)

برند در واقع خلاص های از فعالیت شرکت است که باعث ارتباط مشتری با شرکت می‌گردد. در دنیای پر رقابت امروز که سرعت ورود رقبای جدید به بازار و ارائه خدمات متفاوت بسیار ‌بالا است، با توجه به هزینه های بالای یافتن مشتریان جدید، حفظ مشتریان فعلی بسیار مهم است. برای این منظور داشتن رابطه عمیق با مشتریان بسیار حائز اهمیت است که می‌توانیم با بهره گرفتن از اعتبار نام تجاری خود ‌به این هدف دست یابیم.

۲-۳-تعاریف سرمایه اجتماعی

سرمایه ‌اجتماعی عبارت است از ارتباطات و شبکه ‌های اجتماعی ‌ای که می‌توانند حس همکاری و اطمینان را در میان افراد یک جامعه پدید آورند. امروز بر جامعه‌ شناسان ثابت شده که یکی از ابعاد مهم هر توسعه ‌ای توجه به سرمایه های اجتماعی است. از این‌ رو سرمایه‌ اجتماعی، یکی از مهمترین شاخصه ‌های رشد و توسعه هر جامعه‌ای به شمار می‌آید (مبشری، ۱۳۸۷).

به نظر پیر بوردیو^[۲۱]، سرمایه اجتماعی جمع منابع واقعی یا بالقوه‌ای است که حاصل از شبکه‌ای بادوام از روابط کمابیش نهادینه ‌شده، آشنایی و شناخت متقابل یا به بیان دیگر عضویت در یک گروه است. شبکه‌ای که هر یک از اعضای خود را از پشتیبانی سرمایه جمعی برخوردار می‌کند و آنان را مستحق اعتبار می‌سازد. به نظر وی سرمایه اجتماعی، به عنوان شبکه ‌ای از روابط، یک ودیعه طبیعی یا حتی یک ودیعه اجتماعی نیست، بلکه چیزی است که در طول زمان و با تلاش بی ‌وقفه به دست می‌آید. به عبارت دیگر شبکه روابط، محصول راهبرد های سرمایه‌گذاری فردی یا جمعی آگاهانه یا ناخودآگاه است که هدفش ایجاد یا بازتولید روابط اجتماعی است که مستقیماً در کوتاه ‌مدت یا بلند مدت قابل استفاده هستند. کاربرد سرمایه اجتماعی در نزد بوردیو بر این درک استوار است که افراد چگونه با سرمایه گذاری بر روابط گروهی، وضعیت اقتصادی خود را در یک فضای اجتماعی سلسله مراتبی بهبود می بخشند. از این جهت می توان رویکرد او را ابزاری، فردگرا و متاثر از تئوری سرمایه مارکس و بیشتر تضادگرا تلقی کرد (توسلی و موسوی، ۱۳۸۲).

به نظر جیمز کلمن^[۲۲] سرمایه اجتماعی با کارکردش تعریف می شود. سرمایه اجتماعی شی واحدی نیست بلکه انواع چیزهای گوناگونی است که دو ویژگی مشترک دارند:

الف: همه آن ها شامل جنبه ای از یک ساخت اجتماعی هستند (عناصر و پیوندهایی که حیات اجتماعی را تداوم می بخشند).

ب: واکنش های معین افرادی را که در درون ساختار هستند اعم از اشخاص حقیقی یا عاملان حقوقی، تسهیل می‌کند و دستیابی به هدف های معین را در نبود آن دست نیافتنی خواهد بود امکان پذیر می‌سازد (صبوری، ۱۳۷۷).

سرمایه اجتماعی ویژگی های معینی دارد که آن را از کالاهای خصوصی، که در نظریه اقتصاد نئوکلاسیک بحث می‌شود، متمایز می‌سازد. این ویژگی‌‌ ها عبارتند از:

1. 1. به آسانی مبادله نمی‌شود، اگرچه این سرمایه منبعی است که ارزش استفاده دارد.

1. 1. سرمایه اجتماعی دارایی شخصی هیچ یک از افرادی که از آن سود می‌برند نیست و این به واسطه صفت کیفی ساختار اجتماعی است که فرد در آن قرار گرفته است.

1. 1. نتیجه فرعی فعالیت‌های دیگر است و معمولا شخص خاصی آن را به وجود نمی‌آورد.

1. سرمایه اجتماعی در صورت استفاده بیشتر، برخلاف بعضی اشکال دیگر سرمایه، نه تنها مستهلک نمی‌شود بلکه افزایش می‌یابد (صبوری، ۱۳۷۷).

کلمن تحت تاثیر کاربرد نظریه انتخاب عقلانی در تبیین رفتار، بر منافع فردی سرمایه اجتماعی تأکید می‌کند. به همین منظور در دو مطالعه تطبیقی میان ایالت‌های مختلف در امریکا و همچنین حکومت‌های منطقه‌ای تازه ‌تأسيس ایتالیا در شمال و جنوب در دهه ۷۰، به همین تاثیر سرمایه اجتماعی را در تقویت جامعه مدنی و کارآمدی دموکراسی از سویی و رشد و توسعه اقتصادی از سوی دیگر مورد بررسی قرار داده است و به نتیجه تاثیر مثبت آن پی برده است (توسلی و موسوی، ۱۳۸۲).

پاتنام^[۲۳] سرمایه اجتماعی را آن دسته از عناصر و ویژگی‌های نظام اجتماعی (مانند اعتماد اجتماعی، هنجارهای معامله متقابل و شبکه های اجتماعی) می‌داند که هماهنگی و همکاری را در بین افراد یک جامعه برای دستیابی به سود متقابل تسهیل می‌کند (غریبی، ۱۳۸۹).

او برای فهم و ارزیابی سرمایه اجتماعی به چهار وجه تمایز اشاره دارد. پاتنام در این رابطه، سرمایه اجتماعی رسمی را در مقابل غیررسمی (انجمن‌ها یا مهمانی‌های دوره‌ای)، سرمایه اجتماعی متراکم در مقابل سرمایه اجتماعی پراکنده و ضعیف، سرمایه اجتماعی درون‌نگر در مقابل برون‌نگر (برحسب اختصاص منافع به افراد غیر عضو یا عموم مردم) و نهایتاً سرمایه اجتماعی محدود (بین افراد شبیه از نظر قومیت، سن و …) در مقابل اتصالی (بین افراد غیرمشابه) مطرح می‌سازد (توسلی و موسوی، ۱۳۸۲).

فرانسیس فوکویاما^[۲۴] نیز مانند پاتنام، سرمایه اجتماعی را در سطح کلان (در سطح کشورها و در ارتباط با رشد و توسعه اقتصادی آن‌ ها) مورد بررسی قرار داده است و مؤلفه‌‌های مورد بحث پاتنام (شبکه های مشارکت مدنی، هنجارهای اعتماد و همیاری) در بحث وی نیز تکرار می‌شود. وی برخلاف دیگر نظریه‌پردازان صرفا بر خصلت جمعی سرمایه اجتماعی تأکید کرده و آن را به منزله دارایی گروه‌ها و جوامع تلقی ‌کرده‌است (توسلی و موسوی، ۱۳۸۲). به نظر وی سرمایه اجتماعی را به سادگی می‌توان به‌ عنوان مجموعه معینی از هنجارها یا ارزش‌های غیررسمی (صداقت، ادای تعهدات و ارتباطات دوجانبه) تعریف کرد که اعضای گروهی که همکاری و تعاون میانشان مجاز است در آن سهیم هستند. مهم‌ترین منابع سرمایه اجتماعی از نظر فوکویاما عبارت است از خانواده و هنجارهای اجتماعی (توسلی، ۱۳۸۵).

۲-۳-۱- مؤلفه‌ های سرمایه اجتماعی

سرمایه اجتماعی شامل چهار مؤلفه‌ اعتماد^[۲۵]، پایبندی به اخلاقیات^[۲۶]، مشارکت^[۲۷] و تعهد سازمانی^[۲۸] می‌باشد.

الف: اعتماد

شاو^[۲۹] اعتماد را به اعتقاد داشتن به دیگران تعریف می‌کند؛ زیرا برای رسیدن به خواسته های خود وابسته به دیگران هستیم.

اعتماد به دو دسته تقسیم می شود:

الف: اعتماد اجتماعی^[۳۰] : شامل اعتماد به افرادی مانند : همسایه، همکار، فروشنده یک فروشگاه، یک هم کیش، پلیس و خلاصه همه کسانی است که در زندگی روزمره با آن ها در ارتباط هستیم .

ب: اعتماد میان نژادهای مختلف : ممکن است سرمایه اجتماعی ، میان نژادهای مختلف (سیاه، سفید، زرد) بررسی شود و میزان اعتماد نژادها به همدیگر سنجیده شود (حق شناس، ۱۳۸۴).