بر خلاف افرادی که اختلال‌های اضطراب فراگیر^[۸۹] دارند، افراد مبتلا به ترس مرضی کاملاً می‌دانند که از چه چیز می‌ترسند، افراد دچار هراس جز به خاطر ترس از اشیاء یا افراد یا موقعیت‌های معین است به تحریف قابل توجهی در واقعیت نمی‌زنند و به نظر نمی‌رسد هیچ مشکل جسمی داشته باشند. با این وجود، ترس آن‌ ها با واقعیت تناسب ندارد و به نظر غیرقابل توضیح می‌آید و خارج از کنترل ارادی فرد است (ساراسون، به نقل از نجاریان و همکاران، ۱۳۷۵). تحقیق بیماران مبتلا به هراس نشان می‌دهد که ترس‌های آن‌ ها در پنج طبقه مربوط به: ۱- جدایی^[۹۰]، ۲- حیوانات^[۹۱]، ۳- قطع عضو^[۹۲]، ۴- موقعیت‌های اجتماعی^[۹۳] و ۵- طبیعت^[۹۴] جای می‌گیرند (تورگرسن^[۹۵]، ۱۹۷۹). هم‌چون دیگر انواع رفتار غیرانطباقی، هراس‌ها نیز به تنهایی شخص را گرفتار نمی‌کنند و معمولاً‌ با اختلال‌های عدیده دیگری در هم می‌پیچند و در نتیجه شناسایی دقیق آن‌ ها مشکل است. در حالی که هراس‌های خفیف شایع هستند، ‌هراس‌های شدیدی که تشخیص بالینی آن‌ ها لازم شود نسبتاً نادرند شاید هراس‌ها شکایت اصلی ۲ تا ۳ درصد از همه موارد بالینی را تشکیل بدهد (هایمبرگ و همکاران، ۱۹۹۰).

هراس اجتماعی نوعی اضطراب است که با ترس و اضطراب شدید در موقعیتهای اجتماعی شناخته می‌شود و حداقل بخشی از فعالیت‌های روزمره شخص را مختل می‌کند. اضطراب اجتماعی یک اختلال بسیار ناتوان کننده‌است که می‌تواند بسیاری از جنبه‌های زندگی فرد را مختل کند. در موارد شدید اضطراب اجتماعی می‌تواند کیفیت زندگی فرد را تا حد نازلی کاهش دهد. بعضی از مبتلایان ممکن است ‌هفته‌ها از خانه خارج نشوند یا از بسیاری موقعیتهای اجتماعی مانند موقعیت‌های شغلی و تحصیلی خود صرفنظر کنند (اولاتوجنی^[۹۶] و همکاران، ۲۰۱۰).

اضطراب اجتماعی می‌تواند از نوع خاص باشد یعنی زمانی که فقط برخی موقعیتهای اجتماعی خاص موجب اضطراب می‌شود. مثل سخنرانی در حضور جمع یا از نوع فراگیر باشد. اضطراب اجتماعی فراگیر عموما شامل نوعی نگرانی شدید، مزمن و پایدار می‌شود که فرد از قضاوت دیگران ‌در مورد ظاهر یا رفتارش و یا خجالت کشیدن و تحقیر شدن در حضور دیگران دارد. در حالی که شخص مبتلا معمولاً متوجه غیرمنطقی بودن یا زیاده روی در این احساس ترس و نگرانی می‌شود ولی غلبه کردن بر این ترس برایش بسیار سخت است. حداکثر حدود ۱۳٫۳ درصد مردم در مقطعی از زندگی خود معیارهای هراس اجتماعی را دارا هستند که نسبت مردان به زنان مبتلا ۲ به ۳ است علائم جسمی که معمولاً همراه اضطراب اجتماعی هستند شامل سرخ شدن، تعریق زیاد، لرزش، تپش قلب، احساس دل آشوب و لکنت زبان می‌شود. در موارد نگرانی و ترس شدید حملات اضطرابی نیز ممکن است اتفاق بیافتد. تشخیص و دخالت زودهنگام در این اختلال می‌تواند به حداقل شدن علائم و کند شدن پیشرفت آن کمک قابل توجهی کند و از بروز عوارض بعدی نظیر افسردگی شدید جلوگیری نماید. بعضی از مبتلایان از الکل یا مواد مخدر و روانگردان برای کاهش ترس، افزایش اعتماد به نفس و عملکرد اجتماعی بهتر استفاده می‌کنند (کسلر و همکاران، ۲۰۰۵).

با توجه به اینکه این اختلال در بسیاری از نقاط جهان چندان شناخته شده نیست و ناشی از اختلالات شخصیتی فرض می‌شود مبتلایان به هراس اجتماعی معمولاً به خود درمانی روی می‌آورند. عامل دیگری که در این مسئله مؤثر است پرهیز مبتلایان از مراجعه به پزشک به علت خود اختلال است. این مسایل احتمال اعتیاد به مواد مخدر، روانگردان و تداخلات خطرناک دارویی را افزایش می‌دهد. فرد مبتلا را می‌توان به روش های دارویی یا روان درمانی یا هر دو درمان کرد. تحقیقات نشان داده درمان رفتاری- شناختی به صورت فردی یا گروهی در درمان اضطراب اجتماعی مؤثر است. هدف این روش تغییر الگوهای فکری و واکنش‌های فیزیکی فرد در موقعیتهای اضطراب زای اجتماعی است. با وجود اینکه این روش‌ها امروزه به طور گسترده‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد بسیاری از مبتلایان به اضطراب شدید اجتماعی معتقدند این روش‌ها در موارد شدیدتر به تنهایی تاثیرگذار نیست و درمان‌های دارویی معمولاً نتایج بهتری به دنبال دارد (قاسم زاده،۱۳۷۰).

از سال ۱۹۹۹ پس از آنکه برخی داروها برای درمان اضطراب اجتماعی مورد تأیید قرار گرفت و به بازار عرضه شد توجه ‌به این اختلال در ایالات متحده آمریکا به طور گسترده‌ای افزایش یافته‌است. بخشی از داروهای تجویزی را داروهای ضد افسردگی شامل مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین مانند فلوکستین، پاروکستین(در ایران موجود نیست)، سرترالین و سیتالوپرام، مهارکننده‌های بازجذب سروتونین و نوراپینفرین و مهار کننده های مونوآمینو اکسیداز تشکیل می‌دهند. داروهای دیگری که معمولاً بدین منظور تجویز می‌شوند شامل بتا بلاکرها و بنزودیازپینهاو برخی ضدافسردگیهای جدیدتر هستند. علی‌رغم اینکه ضد افسردگی‌ها عوارض بسیار کمی دارند و بسیار امن هستند و به عنوان رده اول درمانی در اضطراب اجتماعی شناخته می‌شوند شواهد بسیاری نشان دهنده مؤثر نبودن این گروه از داروها در موارد شدید دارد. اخیراً شواهدی مبنی بر اختلال در سیستم دوپامینرژیک مبتلایان به اضطراب اجتماعی یافت شده‌است. بسیاری از مبتلایان به اضطراب اجتماعی نیز داروهای دوپامینرژیک مانند آمفتامینها را موثرترین داروها در برخورد کوتاه مدت با این اختلال می‌دانند. بنزودیازپینها و مهار کننده های مونوآمینواکسیداز نیز بسیار مؤثر گزارش شده‌اند. با این وجود خطرات احتمالی مهارکننده‌های مونوآمینو اکسیداز این داروها را به عنوان آخرین گزینه در درمان قرار می‌دهد (کاویانی، ۱۳۸۰؛ پورافکاری، ۱۳۷۹).

علائم اضطراب اجتماعی

جنبه‌های ادراکی

ابتکار عمل ، رعایت حال ، ساختار اولیه ،ملاحظات انسانی

الف) ابتکار عمل: یعنی رهبر در جهت تامین هدف های مورد نظر ، نقش هایی را که خود و زیر دستانشان باید ایفا کنند به نحو احسن تعیین و ارائه کند ، این نقش ها شامل تعیین رفتار هایی است که در جهت سازماندهی کارها ، تعیین روابط سازمانی و هدف ها صورت می‌گیرد .

ب) رعایت حال : رهبری که در سازمان رعایت حال یا مراعات دیگران را می‌کند ، می کوشد تا اسباب رفاه زیر دستان را فراهم آورد و رضایتشان را تامین نماید ، رهبری که چنین رفتاری را دارد در حل مسائل به کارکنان و زیر دستان کمک می‌کند رفتارش دوستانه و صمیمی است و در رفتار خود مساوات را رعایت می کند (قاسمی ،۱۳۸۲: ۲۹۹).

1. 1. ساختار اولیه : ساختار اولیه ‌به این مطلب اشاره دارد که رهبر تا چه اندازه می‌خواهد نقش خود و نقش های زیر دستان خود را که در پی رسیدن به هدف هستند ساختارمند کند این اقدام رفتاری که موجب سازمان دادن به کار و روابط کاری و هدفها می شود را نیز در بر می‌گیرد( افجه، ۱۳۸۸: ۳۸۷).

1. ملاحظات انسانی : ملاحظات انسانی ‌به این موضوع اشاره دارد که شخص تا چه حد می‌خواهد روابط شغلی اش را که مشخصه آن عبارت از اطمینان متقابل ، احترام به عقاید زیر دستان و توجه به احساسات آن هاست حفظ کند این نوع رهبر به آسایش رفاه ، مقام در رضایت خاطر پیروان خود توجه دارد رهبری که ملاحظات انسانی بالایی دارد چنین توصیف می شود به زیر دستانی که مشکلات شخصی دارد کمک می‌کند ، مهربان است و دستگیر و با همه زیر دستان رفتاری یکسان دارد ( امیر کبیری ، ۱۳۸۵: ۴۸۴).

نتیجه تحقیقات دانشگاه اوهایو موید این است که ، رهبرانی که به هر چهار بعد ابتکار عمل ، رعایت حال ، ساختار اولیه و ملاحظات انسانی توجه کامل داشته باشند عملکرد خوبی خواهند داشت .

۲-۱-۱۲-شبکه مدیریت یا شبکه سبک سنج مدیریت

یکی از نتایجی که از تحقیقات دانشگاه های میشیگان و اوهایو به دست آمد این است که سبک رهبری تک بعدی نیست ، یعنی اینکه توجه کردن به کار و کارکنان می‌تواند در امر عملکرد عالی سازمان ، سرنوشت ساز یا تعیین کننده باشد . شبکه مدیریت که به وسیله رابرت بلیک و موتن ارائه شد کمک می‌کند تا بتوان توجه نسبی مدیر به کار یا تولید و به کارکنان یا اعضای سازمان را تعیین کرد که ماهیت دو بعدی رهبری را منعکس می‌کند

بعد اول: نشان دهنده توجه رهبر به اشخاص است ، این بعد به نه قسمت تقسیم شده است که قسمت نهم در بالا و یکم در پایین قرار گرفته است .

بعد دوم : نشان دهنده توجه به تولید است که هم معنی ساخت دهی یا کارگرایی می‌باشد . توجه مدیر به تولید با یک شاخص نه قسمتی نشان داده شده است به طوری که قسمت نهم نشان دهنده توجه زیاد به تولید و قسمت یکم نشان دهنده توجه کم به تولید است . رهبری که توجه زیاد به تولید دارد وظیفه مدار است و تأکید آن بر به دست آوردن نتیجه با انجام مأموریت‌ می‌باشد .

این شبکه بیان کننده پنج سبک رهبری می‌باشد که به صورت ذیل دسته بندی شده است (قاسمی ،۱۳۸۶: ۱۵۴) :

الف) مدیریت نامحسوس (بی خاصیت) :

در سبک مدیریت (۱-۱) مدیریت نا محسوس می‌باشد یعنی نه به افراد و نه به تولید هیچ توجهی نمی شود . گاهی این سبک را مدیریت بی قید و بند می‌نامند ، زیرا مدیر دست از نقش رهبری بر می‌دارد .

ب) مدیریت باشگاهی :

سبکی از مدیریت را که (۹-۱)نامیده می شود مدیریت باشگاهی می خوانند یعنی به کارکنان توجه بسیار زیادی می شود ولی تولید هیچ اهمیتی ندارد .

ج ) مدیریت استبدادی ( وظیفه مدار ) :

سبک مدیریت (۱-۹) مدیریت استبدادی است که به تولید و کارایی توجه بسیار زیاد می شود ولی به کارکنان هیچ توجهی نمی شود .

د) مدیریت انسانی و سازمانی (میانه رو ) :

سبک مدیریت (۵-۵ ) مدیریت انسانی و سازمانی نامیده می شود که به صورت همزمان به عملکرد سازمان و رضایت شغلی آنان توجه می شود .

ه) مدیریت تیمی :

سبک مدیریت (۹-۹) مدیریتی است که آن را مدیریت تیمی می‌نامند یعنی به تولید و مدیریت و کارکنان اهمیت زیادی داده می شود این دسته بندی در شکل آورده شده است بلیک و موتن عقیده داشتند وضعیت(۹-۹) موثرترین سبک رهبری است به عبارت دیگر مدیری که توجه زیادی به اشخاص و تولید دارد رهبری اثر بخش خواهد داشت ( قاسمی ، ۱۳۸۶ : ۱۵۴).

۹-۹

مدیریت تیمی

۹-۱

مدیریت باشگاهی

۵-۵

مدیریت میانه رو

۱-۹

مدیریت وظیفه مدار

۱-۱

مدیریت بی خاصیت

نمودار ۲-۱ شبکه مدیریت بلیک و موتن (قاسمی ،۱۳۸۲: ۳۰۰)

۲-۱-۱۳-سبک های رهبری لیکرت

رنسیس لیکرت با بهره گرفتن از تحقیقات اولیه میشیگان به عنوان نقطه شروع تحقیقاتی گسترده انجام داد . او در یافت سرپرستانی که دارای بهترین کارنامه فعالیت هستند بیش از هر چیز به جنبه‌های انسانی مشکلات زیردستان خود به تلاش برای به وجود آوردن گروه کاری مؤثر با اهداف متعالی توجه دارند . لیکرت در تحقیقات خود دریافت که روش های متداول مدیریت سازمانی را می توان در یک خط زنجیره از سبک یک تا سبک چهار به تصویر کشاند (الوانی، ۱۳۸۰: ۱۴۱).

توضیح روش های چهار گانه اینگونه است: (ردین^[۵۵] ،۳۱۴:۱۹۹۷).

الف) سبک اول (اقتدار گرای مستبدانه):

به مدیریتی گفته می شود که به مرئوسین اعتماد و اطمینان ندارد ، زیرا آن ها به ندرت در جنبه‌های فرایند تصمیم گیری شرکت داده می‌شوند . بخش اعظم تصمیمات و تعیین هدف های سازمان از بالا گرفته می شود و به سلسله مراتب پایین تر ابلاغ می‌گردد. مرئوسین به ایجاد ترس و تهدید و مجازات و پاداش های خاص و ارضای احتیاج در سطح فیزیولوژیک و امنیت به کار وادار می‌شوند (قاسمی، ۱۳۸۲: ۳۱۵).

ب) سبک دوم (اقتدار گرای خیر خواهانه ):

UNICEF، آژانس‌‌های اصلی UN برای آگاهی از مین، دستورالعمل‌‌های بین‌‌المللی^۲۵۰ و وسایل آموزشی را با همکاری سایر شرکا گسترش داده است. اگرچه دستورالعمل ها اساساً کلی می‌‌باشد اما به تکنیک‌‌های بچه با بچه تأکید می‌‌کنند به منظور اینکه کودکان به دوستانشان آموزش و هشدار می‌‌دهند در‌‌حالی‌‌که بازی‌‌ها و فعالیت‌‌های نقش‌‌گذاری به کودکان در درک خطر آن ها کمک کرده‌‌اند به‌‌منظور دست یافتن کودکان ‌به این پیغام که این فعالیت‌‌ها باید خیلی زیاد انجام شوند.

در آنگولا، UNICEF از فعالیت‌‌های آگاهی مین حمایت کردند که در سال‌‌۱۹۹۹ از طریق تئاتر محلی، پوستر، نمایش عروسکی، ترانه‌‌های سنتی، رقص، و بازی‌‌ها تقریباً به۴۰۰۰۰۰‌‌نفر رسید. ^۲۵۱در السالوادور آموزش آگاهی مین مبتنی بر جامعه مؤلفه یک برنامه ساز و کار‌ مین بوده است که کشور را از خطر مین بعد از پایان جنگ جهانی در سال‌‌۱۹۹۲ نجات داده است. واحدهای سیار از اطلاعات تشویق‌‌کننده کودکان استفاده کردند تا تیم‌‌های آموزش دهنده را در جوامع روستایی گسترش دهند از جمله تقریباً ۲۶۰۰۰ دانش‌‌آموز همراه با پیغام‌‌ها توسط برنامه‌‌های رادیویی و تلویزیونی هدایت شدند.^۲۵۲

در سال‌‌۱۹۹۹، UNICEF نقش عمومی را در آموزش‌‌های هماهنگ‌‌کننده آگاهی از مین برای پناهندگان کوزوو قبل از برگشت‌‌شان به خانه ایفا کرد. در‌‌حالی‌‌که در اردوی پناهندگی معلم‌‌ها آموزش می‌‌دیدند و برای گروه‌‌های تئاتر سیار و برای پیغام‌‌های رادیویی و تلویزیونی حمایت فراهم می‌‌شد بیش از ۱‌‌میلیون پوستر و بروشور توزیع شد.

۳٫۳٫۳٫ پاکسازی مین‌‌ها

پاکسازی مین‌‌ها یک کار خطرناک، پر‌‌هزینه و طولانی‌‌مدت می‌‌باشد. هر کدام از مین‌‌ها برای انتقال دادن ۱۰۰‌‌برابر بیشتر از پخش کردن آن ها وقت می‌‌گیرد و یک سلاحی که تولید آن ۳‌‌دلار یا کمتر خرج بر‌‌می‌‌دارد و انتقال آن ۱۰۰۰‌‌دلار هزینه دارد. در سراسر جهان خنثی کننده‌‌های مین زندگی‌‌شان را برای خنثی کردن این سلاح‌‌های خطرناک به خطر می‌‌اندازند. خنثی کردن مین‌‌ها با اهداف و اولویت‌‌های مختلف انجام می‌‌شود که شامل پاکسازی مناطق استراتژیک مانند فرودگاه، نیروگاه، ارتباطات، حمل و نقل مانند جاده‌‌ها و پل‌‌ها، مزارع و مراتع برای تولید غذا و خانه‌‌ها، منابع آب، درمانگاه، مدارس، گذرگاه‌‌های عابر پیاده و سایر مناطق ضروری برای زندگی اجتماعی می‌‌باشد.

در بوسنی‌‌و‌‌هرزگوین، خنثی کردن مین‌‌ها به تعویق می‌‌افتد زیرا هیچ توافقی ‌در مورد اینکه کدام یک از ۱۸۰۰۰‌‌منطقه ی مین‌‌گذاری‌‌شده باید اول پاکسازی شود انجام نشد. در این مورد قراردادها برای پروژه‌‌های خنثی کردن مین مبتنی بر وسعت هر ناحیه پاکسازی شده می‌‌باشد ‌بنابرین‏ خنثی کننده‌‌های مین روی زمین کشاورزی و مراتع تمرکز می‌‌کنند نه روی مناطق شهری. در شهر ویتز برای مثال خنثی‌‌کننده مین سیار زمین‌‌های عمومی را پاکسازی کرد و از پاکسازی خانه‌‌ها اجتناب کرد. در سال‌‌۱۹۹۹، UNHCR از یک برنامه خنثی‌‌سازی مین حمایت کرد به منظور اینکه خانه‌‌ها را برای اسکان دادن پناهندگان پاکسازی کند و ۷۰‌‌خانه را در شهر پاکسازی کرد.^۲۵۳

یک منطقه مین‌‌گذاری شده بزرگ در یک بخش دورافتاده، خطر کمی ایجاد می‌‌کند در‌‌حالی‌‌که یک تعدادی از مین‌‌ها یا UXOs در مناطق پُر‌‌جمعیت می‌‌تواند زندگی بسیاری را به خطر بیندازد و به شدت فعالیت اقتصادی را مختل کند. برای مثال، بیش از ۱۱۰۰۰۰ آواره داخلی در کامبوج، یا منتظر اسکان دادن هستند یا اینکه اخیراًً به خانه‌‌هایشان در روستاها برگشته‌‌اند. بیشتر این روستاها یا مین‌‌گذاری شده یا نزدیک مناطق مشکوک به مین‌‌گذاری شده می‌‌باشند و تعمیر جاده‌‌ها ، مدارس، و سیستم‌‌های آبیاری تا زمانی که خطر مین‌‌ها از بین نرفته است مشکل می‌‌باشد.^۲۵۴ در موزامبیک، هشت مین مانع از بازگشت بیش از ۲۰۰۰۰ نفر به روستاهایشان در دوره مانیکا به صورت ۷‌‌سال شد تا وقتی که آن ها در سال‌‌۱۹۹۶ خنثی شدند.^۲۵۵

اگرچه افغانستان یکی از بزرگ‌‌ترین عملیات‌‌های خنثی‌‌سازی جهان را دارد اما مین‌‌ها هنوز باعث قربانی افراد زیادی می‌‌شوند که تعدادی از آن ها کودکان بودند. در شهر قندهار فقیرترین مردم ‌در حال ساختن خانه‌‌های موقت در وسط یک منطقه‌‌ی مین‌‌گذاری شده که هنوز ‌در حال پاکسازی می‌‌باشد بوده‌‌اند و کودکان میان قلوه‌‌سنگ‌‌های خطرناک بازی می‌‌کنند.^۲۵۶ چنین موقعیت‌‌هایی حکایت از نیاز برای برنامه‌‌های انجام شده مین دارد که ارزیابی کرده، مشخص کردن آگاهی از مین و توانبخشی بازمانده‌‌ها با بازسازی جوامع را به هم مربوط می‌‌کند.

عاری بودن از مواد مضر و زنجیره ای از اقدامات حمایتی از طرق دولتی و خصوصی برای جلوگیری از آلودگی مواد غذایی به وسیله افزوده شدن ناخالصیها و یا بهداشت بد محیط زیست یا کنترل نامناسب در مراحل مختلف زنجیره غذایی، مقتضیات ایمنی غذایی را برقرار می‌سازد؛ مراقبتها همچنین باید برای شناسایی و اجتناب یا در حالی که سایر اقدامات برای دستیابی به تحقق کامل حق بر تغذیه به طور تدریجی ویژگی طولانی مدت دارند.^[۴۸]

مبحث دوم – حق بر غذا در حقوق بین الملل

حقوق بین الملل از ابعاد مختلف حق بر غذا را به عنوان یک حق اساسی به رسمیت شناخته است که به شرح زیر هنجارهای مدنظر حقوق بین الملل در ارتباط با حق بر غذا ارائه می‌گردد:

گفتار اول – چیستی حق

برای پاسخ ‌به این پرسش که حق چیست؟ ضروری است معنای گوناگون آن مورد توجه قرار گیرد. حق از واژه هایی است که بار معنایی آن هم سنگین و هم متنوع است.

بند اول – تحلیل مفهوم حق

واژه حق کاربرد گسترده ای در حوزه های مختلف دارد. لغویان معانی متعددی برای آن آورده اند آقای دکتر تقی تفضیلی در مقاله ای تحت عنوان تحقیق و بررسی درباره معنی و مفهوم کلمه حق به برخی از تعاریف مذکور اشاره داشته اند:

میر سید شریف جرجانی در کتاب التعریفات حق را حکمی می‌داند که با واقعیت مطابقت داشته باشد و اطلاق حق بر عقیده، دین و مذهب به اعتبار انطباق آن ها با واقعیت و مقابله حق با باطل و صدق و کذب بوده و خلاصه آنکه اطلاق صادق بودن حکم به اعتبار مطابقت آن با واقع است و حق بودن به اعتبار مطابقت واقع با حکم است.

ابوالبقاء در کتاب الکلیات حق را به معنی ثابت و نقیض باطل و معدوم به شمار آورده و آن را از نام های خدا یا صفات او بر شمرده است.

میرزا محمد علی شیرازی در کتاب معیار اللغه حق را ار نام های خدا یا از صفات او دانسته است که از جمله بر قران، نقیض باطل، عدل، اسلام، واجب، ثابت، راست و درست، مرگ، کاری که البته واقع شود، موجود، سزاوار، مال، ملک، حزم و بهره معین کسی اطلاع می شود. ^[۴۹]

همچنین آقای حسین توسلی در مقاله ای تحت عنوان تحلیل حق چنین می‌گوید:

اگر بخواهیم در این مختصر با یک دسته بندی گویا به تنوع کاربردهای این واژه در موارد عمده آن اشاره کنیم به نظر می‌رسد معانی پنج گانه زیر مناسب باشد:

۱- حق به معنای ثابت در نفس الامر و هر آن چه یقیناً ثبوت دارد و واقع شده است یا واقع خواهد شد. اشقاقات مختلف ماده حق در قرآن ‌به این معنا زیاد استعمال شده است. اسناد حق به مرگ و عذاب و عقاب قیامت به همین مناسبت است. هر آن چه که توهم، تردید یا غفلت مخاطب نسبت به واقعی بودن آن بشود با اسناد حق به آن، به نوعی بر واقعی و قطعی بودن مسئله تأکید می شود. هم چنین این که حق یکی از اسمای حسنای الهی است می‌تواند به همین مناسبت باشد.

۲- حق به معنای صدق خبر یا حکم و مطابقت آن با واقع، البته نوع قضایا بر حسب این که نفس الامر آن چیست ؛ یعنی مطابقت آن ها با چه وعایی، شرط صدق آن ها است متفاوت اند ولی در همه این موارد به ملاحظه این که مفاد این قضیه صحیح و مطابق با نفس الامر است حق اطلاق می شود.

۳- حق به معنای درستی و مشروعیت و معقولیت و آن چه مطابق با مقتضای حکمت است ؛ اعم از این که موضوع آن یک فعل باشد یا یک قول و اظهار نظر یا یک وضعیت اجتماعی و مانند این ها ؛ مثلاً می‌گوییم این کار که در مقابل ظالم از مظلوم دفاع شود از نظر اخلاقی کاری است به حق و سزاوار این گفته که باید به عدالت رفتار کرد حق است. گاهی این معنا از حق را به صورت ” وقوع چیزی در موضوع خودش” تعبیر می‌کنند. لکن واضح است که جنبه تکوینی مسئله – یعنی این که شی ء در مکان خاصی باشد- مورد نظر نیست بلکه جنبه ارزشی آن ملحوظ است ؛ یعنی این که آن شیء به همان ترتیبی است که سزاورا است و باید باشد. این تعبیر کنایه از همان معنای اعتباری معقولیت و روا بودن و درستی است.

۴- حق به معنای امتیاز یا نصیبی که برای کسی در نظر گرفته شده است و دیگران موظف به رعایت آن هستند‌. سه معنای قبلی در یان که حق در مقابل باطل قرار داشت مشترک بودند اما معنای چهارم چنین نیست. در معانی سه گانه قبلی به ملاحظه تحقق یک مفهوم تصوری در واقع یا مطابقت یک قضیه تصدیقیه با واقع یا قابل پذیرش بودن یک قضیه اخلاقی یا روا بودن یک فعل از نظر اخلاقی کلمه حق بر این موارد به صورت حمل هو هو حمل می شد یا به صورت صفت به آن ها اسناد داده می شد، اما در این معنای ‌چهارم همواره وجود متشخصی مطرح است که او را صاحب حق می‌دانیم ؛…^[۵۰]

همان گونه که ملاحظه می‌گردد از میان تعاریف چهارگانه فوق سه تعریف نخست مبتنی بر مفهوم حق بودن است. یعنی حق مترادف با آنچه درست و ثابت است انگاشته می شود و در تعریف چهارم که به موضوع امتیاز یا نصیب شخص اشاره دارد مفهوم حق داشتن مطرح می‌گردد.

با توجه به آنچه گفته شد در تحلیل مفهوم حق،تفکیک بین دو مفهوم «حق داشتن» به نظر ضروری می‌رسد. مفهوم اول از حق گرچه در حوزه مباحث مرتبط با ارزش ( خوب ها و بدها) از جایگاه ویژه‌ای برخودار است، اما بایستی توجه داشت حق به معنای دوم آن یعنی «حق داشتن» است که موضوع گزاره‌های حقوق بشری در حقوق بشر در حقوق بشر معاصر قرار می‌گیرد.

تفکیک بین این دو مفهوم در بادی امر به نظر مسئله یا غیر قابل بحث می‌باشد لیکن تأمل در ادبیات و ریشه‌های معرفتی گفتمان مخالف حقوق بشر به خوبی نشان خواهد داد که بسیاری از مخالفت ها در عدم تفکیک دقیق بین این دو مفهوم ریشه دارد. « حق بودن» را با فعل ربطی بودن^[۵۱] و « حق داشتن » را با فعل داشتن ^[۵۲] به کار می بریم. این تفکیک بویژه مسئله را در پیوندی عمیق با تفکیک بین مفهوم « ارزش / خوب» و « حق هنجاری »^[۵۳] قرار خواهد داد. ظاهراًً محوری ترین ایده لیبرالیسم در عرصه اخلاق اجتماعی و در نتیجه حقوق بشر، تفکیک بین این دو مفهوم است. ایده حق بر خطا بودن^[۵۴] به خوبی نمایانگر اهمیت تفکیک بین دو مفهوم « حق بر بودن» و « حق داشتن » است. مبنای اخلاقی بردباری و تسامح، در تفکیک بین این دو مفهوم از حق ریشه دارد.^[۵۵]

با توجه به اینکه حق غذا در زمره حقوق بشر و در چارچوب تحلیل هوفیلدی از مفهوم حق^[۵۶] جزء حق – مطالبه می‌باشد، تحلیل این جنبه از حق نیز به شرح زیر ارائه می شود :

بند دوم – حق – مطالبه /ادعا^[۵۷]

برای تعیین روایی پرسشنامه از نظر اساتید مجرب و صاحبنظر در این زمینه استفاده شده است. به همین منظور پرسشنامه در اختیار پنج نفر از استادان این عرصه قرار گرفت و از آن­ها خواسته شد تا قابلیت هر پرسش را برای سنجش متغیر مورد نظر مشخص نمایند.

در نهایت مواردی که اساتید مطرح کردند، با همکاری و هماهنگی اساتید راهنما و مشاور مورد بحث قرار گرفت و نظرات اصلاحی آن­ها در پرسشنامه لحاظ گردید­. بدین ترتیب پرسش­ها برای سنجش متغیر مورد نظر مورد تأیید اساتید قرار گرفت.

پایایی یا اعتبار پرسشنامه

پایایی یک ابزار اندازه گیری، عمدتاًً به دقت نتایج حاصل از آن اشاره می­ کند. اگر آزمونی در هر بار اجرا بر روی تعدادی از فراگیران نتایج مختلفی به دست دهد، آن آزمون یک آزمون پایا نخواهد بود و در واقع هیچ چیزی را به درستی اندازه نخواهد گرفت. ‌بنابرین‏ قبل از استفاده از یک آزمون باید از صحت پایا بودن آن مطمئن شد. روش های تعیین پایایی متنوع می‌باشند که به شرح زیر تقسیم بندی ‌می‌کنند:

روش پایایی مصححان، روش بازآزمایی، روش فرم­های هم­ارز و روش همسانی درونی (روش دو نیمه کردن آزمون، روش کودر- ریچاردسون و روش آلفای کرونباخ).

برای بالا بردن پایایی پرسشنامه،ابتدا پرسشنامه ­ها به صورت مقدماتی در ۲۰ مدرسه شهرستان­های بندرعباس و میناب اجرا شدند. از بین روش­های فوق، محقق برای تعیین پایایی پرسشنامه از روش ضریب آلفای کرونباخ استفاده نموده است. به دلیل این که این روش در شرایطی است که نمرات سؤالات نه به صورت دو ارزشی صفر و یک، بلکه به صورت چند ارزشی تعیین می شود. پرسشنامه به کار رفته در این تحقیق نیز به صورت چند ارزشی ‌می‌باشد که برای تعیین پایایی آن­ها از این روش استفاده شده است.

مقدار آلفای به دست آمده بعد از حذف سؤالات معیوب، برابر ۸۹۳/۰ حاصل گردید. منظور از سؤالات معیوب سؤالاتی هستند که همبستگی آن­ها با سؤالات دیگر پایین بود.

فصل چهارم

تجزیه و تحلیل داده ­ها

۴-۱ مقدمه

پژوهشگر پس از این­که روش تحقیق خود را مشخص کرد و با بهره گرفتن از ابزارهای مناسب داده ­های مورد نیاز را برای آزمون فرضیه یا سؤال­های خود جمع ­آوری نمود، اکنون نوبت آن می‌رسد که با بهره­ گیری از تکنیک­های آماری مناسب که با روش تحقیق و نوع متغیرها سازگاری داشته باشد، داده ­های جمع ­آوری­شده را دسته­بندی و تجزیه وتحلیل نماید و در نهایت فرضیه یا سؤالی که او را در تحقیق هدایت نموده را در بوته آزمون قرار داده و تکلیف آن را روشن کند و سرانجام بتواند پاسخی (راه حلی) برای پرسشی که تحقیق در پی آن بود، بیابد. در پایان، در این فصل داده ­های جمع ­آوری شده برای پاسخ به پرسش­های مورد پژوهش به دو صورت توصیفی و استنباطی مورد بررسی قرار می‌گیرد.

۴-۲ تحلیل توصیفی

در این بخش به توصیف ویژگی جمعیت شناختی (جنسیت، میزان تحصیلات، رشته تحصیلی و سابقه خدمت) نمونه پژوهش پرداخته شده که ذیلاً به آن­ها اشاره می­گردد.

جدول (۴-۱). توزیع فراوانی پاسخ دهندگان بر حسب جنسیت

متغیر جنسیت

فراًوانی

درصد

زن

۱۰۲

۸/۷۲

مرد

۳۳

۶/۲۳

نامشخص

۵

۶/۳

نمودار (۴-۱). توزیع فراوانی پاسخ دهندگان بر حسب متغیر جنسیت

1. 1. . Stafelbeam ↑

1. 1. – Pre assessment ↑

1. 1. – Formative evaluation ↑

1. 1. – Diagnostic evaluation ↑

1. 1. – Summative evalution ↑

1. 1. – Rando and lenze ↑

1. 1. – Academic semester ↑

1. 1. – Master Learning ↑

1. 1. – Seifert ↑

1. 1. – Weimer ↑

1. 1. – Mcmillian ↑

1. 1. – Popham ↑

1. 1. Schiro ↑

1. 1. French ↑

1. 1. Camp ↑

1. 1. . Teprof ↑

1. 1. . Lachwer ↑

1. 1. . Tardif ↑

1. 1. . Van evra ↑

1. 1. . Whils ↑

1. 1. – yen boo ↑

1. 1. .Tu Tran ↑

1. 1. -king ↑

1. 1. Gall ↑