۲-۲-۴-۵-۳) دیدگاه نسبی گرایی (اجتما گرایی)

در این دیدگاه اخلاق تابع شرایط می شود و گزاره های اخلاقی در هر وضعیتی متفاوت خواهند بود . فرضاً در دوره ای تبلیغات برای حرفه های معلمی و پزشکی مردود و غیراخلاقی شمرده می شد ، اما امروزه این گروه ها نیز به تبلیغ می پردازند و این موضوع غیراخلاقی محسوب نمی شود . نسبی گرایان معتقدند سازمان ها و جوامع در حال تغییرند و مقتضیات و شرایط دائما در حال دگرگونی اند و ‌بنابرین‏ باید دید در هر دوره و شرایطی در چه موردی اجماع وجود دارد و همان نظر اجماعی را به عنوان اصل اخلاقی پذیرفت . طرفداران این دیدگاه نظر جمع را ملاک اخلاقی بودن اعمال می دانند و جامعه را عامل مهمی در شکل گیری اصول اخلاقی می دانند . (الوانی به نقل از فرل و فردریش ، ۱۳۹۱) .

۲-۲-۴-۵-۴) دیدگاه اخلاق مبتنی بر تقوی و پرهیزگاری (فضیلت گرایی)

در این دیدگاه اصول اخلاقی حالتی مطلق به خود می گیرند و ارزش هائی چون ‌راستگویی ، صداقت ، درستکاری و امانت ، اخلاقی محسوب می‌شوند و در مقابل آن ها ‌دروغ‌گویی ، ‌فریب‌کاری ، نادرستی و پیمان شکنی ، ضدارزش به شمار می‌آیند . پرهیزکاری و تقوی در افراد موجب می شود تا ارزش ها را پاس دارند و فراتر از هنجارها و نرم های جامعه و سازمان قدم برنداشته و خوب و بدهای پرهیزکارانه را ملاک عمل خود قرار دهند اصول اخلاقی مذاهب در این دیدگاه نقش عمده و اصلی را ایفا می‌کنند .

۲-۲-۴-۶) دسته بندی رحمان سرشت

مباحث اخلاق کسب وکار غالبا در چارچوب سه رویکرد کانتی ، منفعت گرا و فضیلت اخلاقی ، جای می گیرند (رحمان سرشت و بدر آبادی ، ۱۳۹۱) :

۲-۲-۴-۶ -۱) نظریه اخلاقی فضیلت اخلاقی

مسأله اصلی اخلاق فضیلت مدار این است که چگونه انسانی باید بود ؟ این که چگونه شخصی باید بود و چه ویژگی‌های شخصی را به عنوان فضایل اخلاقی باید در درون خود جای داد . این اخلاق حداقل تاریخی به قدمت تاریخ فلسفه یونان دارد . و در عصر حاضر نیز به عنوان رقیبی جدی در برابر نظریات اخلاقی عمل مدار و بویژه رویکرد اخلاقی حق مدار عرض اندام ‌کرده‌است (قاری سید فاطمی ، ۱۳۷۱) .

۲-۲-۴-۶ -۲) نظریه اخلاق عمل مدار

این بنیاد اخلاقی بر این باور بود که میزان و معیار کردار ، یعنی عمل نیک و بد و موجبات آنچه در عالم اخلاق و چه در عالم سیاست ، رنج ، خوشی و لذت است. لذا می بایست عملی را اختیار و اتخاذ نمود که خوشی و لذت حاصل از آن بیشتر ، بادوام تر و مؤثرتر و شامل حال جماعت بیشتری باشد. عمل شر و عملی که باید از آن دوری جست آن است که رنجی از آن برآید و فایده و لذتی را برای انسان در پی نداشته باشد.

۲-۲-۴-۶ -۲) نظریه اخلاق کانتی

انسان مداری کانتی در قالب اصل غایت‏بودن انسان چارچوب اخلاقی عقلانی و در عین حال منسجم را در اختیار قانونگذاران و سیاست‏گزاران قرار خواهد داد. اصل برابری انسان‌ها و لزوم احترام به حیثیت انسان‌ها به صورتی برابر و آن هم تنها به دلیل انسان بودن آن ها محور گفتمان بشر معاصر است.

۲-۲-۴-۷) دسته بندی لدبتر^[۶۸]

سیلمانی به نقل از لدبتر (۱۳۹۰) چهار سیستم اخلاقی را بر می شمرد :

۲-۲-۴-۷-۱)اخلاق شخصی

اشاره به ویژگی ها و خصوصیاتی دارد که در افراد وجود دارد و بر اساس آن ها ارزش ها و احساساتی ‌در مورد آنچه درست یا نادرست می یاشد ، در آن ها شکل گرفته است . میزان پایبندی فرد به ارزشهایی نظیر صداقت ، تعهد و … می‌باشد .

۲-۲-۴-۷-۱)اخلاق سودمندی

میزان تأکید برا اقداماتی است که برای همگان آثار مثبت ، منفعت و سود داشته باشد . ‌بنابرین‏ یک عمل وقتی صحیح است که حداکثر منافع را برای جامعه داشته باشد .

۲-۲-۴-۷-۱)اخلاق اجتماعی

میزان پایبندی و تعهدات و مسئولیت‌ها در قبال جامعه به هنگام تصمیم گیری ها و رفتارهای مدیریتی است . در واقع فرهنگ ناشی از روابط اجتماعی است که نقش مهمی را در تصمیم گیری و قضاوت اخلاقی افراد ایفا می‌کند .

۲-۲-۴-۷-۱)اخلاق قانونی

اشاره به وضعیتی دارد که قوانین مبنا یا استانداردی برای قضاوت بر تصمیم ها و فعالیت ها را فراهم می‌کند . تأکید آن بر فعالیت‌های تعیین شده و وظایف از پیش مشخص شده می‌باشد .

۲-۲-۴-۸) دسته بندی هس مر

یکی از کامل‌ترین دسته بندی ها را از تئوری‌های اخلاق توسط هس مر (۱۹۹۵) و در حوزه مدیریت ارائه شده است :

۲-۲-۴-۸-۱) قانون طلایی

در این دیدگاه عقیده بر این است که افراد باید به شیوه ای عمل کنند که دوست دارند دیگران نیز با آن ها همین رفتار را داشته باشند و این نوع رفتار بایستی حالتی جهان شمول پیدا کند . این یک دستورالعمل قاطعانه مشهور است از آن جهت که هیچ استثنایی را نمی پذیرد و افراد و سازمان ها اجازه ندارند برای خودشان هیچ استثنایی قایل شوند (لاوتن ، ۱۳۸۴) .

بیشتر رهبران کلیسا و بعضی از فلاسفه نظیر (توماس آکوئیناس ^[۶۹] و توماس جفرسون^[۷۰]) معتقدند که یک قانون ابدی وجود دارد ، قانونی مخلوق خداوند ، مشهود در طبیعت ، بیان آشکار شده در کتاب مقدس ، و در اختیار زنان یا مردانی که فرصت مطالعه و بررسی قانون طبیعت یا کتاب مقدس را خواهند داشت . توماس جفرسون اولین انسان دوست سکولار ^[۷۱]، معتقد بود که حقایق این قانون بدیهی و حقوق آن جداناشدنی است و لذا وظایف را به آسانی می توان از آن استخراج نمود . آن ها این تعهد را نیز خواهند داشت که آن حقوق را برای دیگران نیز تضمین کنند حتی اگر این امر به انقلاب علیه تاج و تخت پادشاهی انگلیس منجر گردد . رهبران مذهبی معتقدند که وضعیت این قانون لایتغیر است و حقوق و وظایف مشهود هستند : «اگر ما را دوست دارند ، ما نیز باید دیگران را دوست داشته باشیم» این مبادله متقابل در قوانین مسیحیت و تحت عنوان قانون طلایی خلاصه می شود : با دیگران آن گونه رفتار کن که دوست داری دیگران با تو رفتار کنند (هس مر ، ۱۳۸۹) .

۲-۲-۴-۸-۲) منفعت گرایی یا فرجام گرایی