– برنامه ریزی از بالا به پائین و از پائین به بالا
در برنامه ریزی از بالا به پائین ابتدا مدیر مالی هدفهای کلان را تعیین می کند واین امکان رابرای مدیران سطوح دیگرفراهم می آورد تا در چهارچوب هدفهای کلان برنامه خود را تدوین کنند .

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

در برنامه ریزی از پائین به بالا با تدوین برنامه هایی شروع می شود که در سطح مدیریت ارائه می گردد .
– برنامه ریزی بر مبنای هدف
در این نوع برنامه ریزی مهمترین مسائل سازمان تعریف می شود وسپس با مشارکت کارکنان برای هر واحد وقسمت از یک واحد ونهایتا برای هر فرد شاغل هدفگذاری منظمی انجام می گیرد که دارای مراحل زیر می باشد :
۱ – تعیین رسالت وماموریت
۲- تعیین نتایج مورد انتظار
۳- تعریف شاخصها ی ارزیابی
۴- تعریف هدفهای عملیاتی
۵- تنظیم برنامه های عملیاتی
۶- طراحی سیستم کنترل عملیات
– برنامه ریزی بر مبنای استثناء
عبارت است از تعیین هدف ، تخصیص منابع وشاخصهای عملیاتی وواگذاری امور به ابتکار عمل مسولان واحدها مدیریت عالی سازمان تنها هنگامی که انحرافات عملکرد واحدی از برنامه پیش بینی شده ، از حد معینی تجاوز کند در امور آن واحد دخالت خواهد کرد .
– برنامه ریزی اقتضایی
در این برنامه ریزی ” گزینه های گوناگون قابل اجرا ” شناسایی می شوند ودر صورتی که اعتبار برنامه اصلی به دلیل تغییرات محیطی ، بیش از حد کاهش یابد یکی از آن گزینه ها قابل اجرا خواهد بود .(پایمرد ، ۱۳۸۷: ۶ )
سازمانها برای انجام دادن فعالتهای خودبه انواع برنامه ریزی نیازمند هستندکه عبارتند از :
۱- برنامه های ثابت وموقت
۲- برنامه های کوتاه مدت ، میان مدت ، دراز مدت
۳- برنامه های راهبردی وعملیاتی ( علاقه بند ، ۱۳۷۶ ، ۲۳ )
۲-۱-۵ محاسن برنامه ریزی
برنامه ریزی در هر سازمان محاسن زیادی دارد که مهمترین آنها به شرح زیر می باشند
۱- تحقق اهداف سازمان
۲- برنامه ریزی ، به ایجاد فرصت برای اجرای تصمیمات کمک می کند
۳- برنامه ریزی به اجرای منظم طرح ها وتحقق اهداف سازمان کمک می کند
۴- برنامه ریزی عامل تطبیق رشد سریع فن آوری محیط با سازمان است
۵- برنامه ریزی موجب تسریع رشد اقتصادی در سطح کلان می شود ( پایمرد ، ۱۳۸۴ ، ۱۲ )
۲-۱-۶ محدودیت های برنامه ریزی
۱- برنامه ریزی مستلزم صرف وقت وهزینه زیاد است
۲- سازمانهای کوچک نمی توانند به علت عدم توان مالی وفرصت کافی به نحو مطلوب برنامه ریزی کنند و این باعث بروز مشکل می شود.
۳- برنامه ریزی بیشتر مبتنی بر پیش بینی بر اساس حدس وگمان واحتمالات است وکمتر بر اساس اطلاعات قطعی انجام می گیرد ( همان منبع ، ۱۶ )
۲-۱-۷ تکنیک های تخصصی در برنامه ریزی
تکنیکهای تخصصی متعددی برای جنبه های مشخصی از برنامه ریزی مفید هستند که برخی از آنها عبارتند از :
۱- سیستم طرح وبرنامه وبودجه ^[۲۰] برای بودجه بندی
۲- روش مسیر بحرانی^[۲۱] وتکنیک ارزیابی وبررسی برنامه^[۲۲] برای زمانبندی برنامه
۳- تحقیق عملیاتی ^[۲۳] برای استفاده از مدلها وتکنیکهای تحلیل کیفیت
۴- سیستم مدیریت منابع آموزشی^[۲۴] برای استفاده بهینه ازمنابع آموزشی.( نکویی ،۱۳۷۹ ،۴۰ )
۲-۲ سازماندهی
سازماندهی دومین وظیفه مدیریت است .در عصر حاضر هر موسسه به طور پیوسته با این مسائل سروکار دارد ، که چگونه برای تعقیب یک راهبرد جدید سازماندهی یا تجدید سازمان نماید ، یا به تغییرات شرایط بازار واکنش نشان دهد، یا به انتظارات مشتری پاسخ دهد .(احمدی ، ۱۳۸۸ ،۱۱۹ )
عصر ما ، عصر سازمانهای بزرگ و پیچیده است ، مدیرامروز باید از چگونگی سازماندهی و نحوه ایجاد این سازمان ها واصلاح و تغییر آن ها آگاه باشد .برای نیل به هدف ها ، سازماندهی گامی ضروری است و به کمک این فعالیت است که هدف کلی و ماموریت اصلی سازمان در قالب هدفهای جزئی تر ووظایف واحدها شکسته وتحقق آن میسر می شود .در سازماندهی ، وظایف واختیارات ومسولیت های واحد ها وپست ها مداوم است که مدیر همواره با آن روبه روست ومنحصر به طراحی سازمان در ابتدای آن نمی شود .از این روست که بعضی صاحب نظران سازمان ومدیریت ، این وظیفه مدیر را سازماندهی مجدد یا فرایند انتخاب دائم نام نهاده اند .(الوانی،۹۵:۱۳۸۹)
سازماندهی مانند سایر وظایف مدیریتی یکی از موضوعات اصلی است به این معنی که با تغییراهداف و ماموریت ها ،سازماندهی نیزدستخوش تغییر می گردد .( احمدی،۱۳۸۸ :۱۲۰ )
پویایی مدیریت ایجاب می کند تا سازماندهی در پی سازگاری سازمان با محیط متغیر ، فناوری های جدید وسایر سازمانها استمرار داشته باشد و در این راه کاامدتر عمل کند البته مستمر بودن کار سازماندهی به معنای آن نیست که سازمان دائما دستخوش دگرگونی های بنیادی است بلکه هر تغییر و اصلاحی در ساختار سازمان که بر اثر دریافت بازخور از محیط های موثر بر سازمان ، حاصل می شود ، گویای این واقعیت است که سازمان را تغییر داده وآن را با محیط هماهنگ و سازگار ساخته ایم .(الوانی،۹۶:۱۳۸۹)
۲-۲-۱ اهمیت سازماندهی در ادارات و سازمانها
هر گاه فعالیت و عملکرد های دستگاهی به خدمت بیش از یک نفر نیاز داشته باشد وظایف متعددبه هر یک از افراد واگذار می گردد وفعالیت وعملکرد مجموع آنها در جهت اهداف مشخص سازمانی رهبری وجهت داده می شود .این فعالیتها باید با یکدیگر روابط منظم وعقلانی ومنطقی داشته باشد ودر حقیقت مجموعه آنها یک سیستم معنی دار را ارائه نماید . همچنین طراحی سازمان ، حاصل فرایند سازمانی است که براساس فعالیت های افرادی که با اهداف مشترک وبه هم وابسته محقق می گردد که این امر در نتیجه فرایند سازمانی ، شناسایی وتقسیم کار وواگذاری اختیارات ومسولیت ها ونهایتا با ایجاد برقراری روابط کاری به دست می آید.آنچه در سازماندهی مسلم می باشد این است که یک سازماندهی وطبقه بندی ایده ال وبهینه نیاز به مدیریت کار آمد با نظارت دقیق دارد . ( علیزاده ،۱۳۸۹، ۲ )
۲- ۲-۲ تعریف سازماندهی
در خصوص سازماندهی تعاریف زیادی وجود دارد ، اما این تعاریف غالبا مشابه ودارای وجه مشترکی می باشند که به بعضی از آنها اشاره می شود :
– سازماندهی عبارت است از ، فرایند تقسیم کار ، طبقه بندی امور ، وتعیین شرح وظایف ، تعیین حوزه مسولیت ها واختیارات شغل وهماهنگی بین اجزای مختلف ، جهت دست یابی به اهداف مشترک سازمان .( احمدی ،۱۳۸۸ : ۱۲۱)
در سازمان‌دهی، وظایف و اختیارات و مسئولیت‌های واحدها و پست‌ها مشخص و نحوه هماهنگی و ارتباط بین آنها معین می‌‌شود. سازمان‌دهی، فعالیتی مستمر و مداوم است که مدیر همواره با آن روبرو است و منحصر به طراحی سازمان در ابتدای آن نمی‌‌شود.(محمدی دولت آبادی ،۱۳۹۰ :۱)
سازماندهی عبارت است از هماهنگی معقول عده ای از افراد که برای تحقق هدف مشترکی از طریق تقسیم کار یا برقراری روابط منظم ومنطقی به طور پیوسته فعالیت می کنند به عبارت دیگر سازماندهی یعنی فراگیری نظم وترتیب دادن به کار وفعالیت و تقسیم وتکلیف آن به افراد به منظور انجام کار وتحقق اهداف معینی ، بنابراین نتیجه سازماندهی ایجاد ساختار سازمان است . ( علیزاده ، ۱۳۸۹، ۱ )
۲-۲-۳ مراحل پنج گانه سازماندهی
پنج مرحله اساسی فرایند سازماندهی برای تمام سازمانها به شرح زیر می باشد :