۳ـ ۱۲ـ ۲ـ ۱ـ ۱ ایمان به آخرت ، ناپایداری عمر
کسی که به آخرت ایمان ندارد، باید با پیروی از پیامبران و علمای دین راه حقیقت را قبل از مرگ بیابد؛ بنده ای که آخرت را نسیه و دنیا را نقد می داند باید توجه داشته باشد شاید همین لحظه پایان زندگی او باشد.
آن که توبه را به تأخیر می اندازد باید توجه داشته باشد امروز نهالی را به آسانی از زمین بیرون می کشند امّا اگر درختی تنومند شد به این راحتی نخواهد بود. بنده ای که خواهش های نفسانی بر او غلبه دارد، بداند کسی که حتی برای لحظه ای تحمل آتش دنیا را ندارد چه گونه طاقت آتش آخرت را دارد (غزالی، ۱۳۷۰، ص ۶۲۲).

۳ـ ۱۲ـ ۲ـ ۱ـ ۲ امید معقول
و آنکه به امید رحمت خدا و عفو او گناه کند، باید بداند شاید خدا عفو نکند و شاید در اثر گناه بی ایمان از دنیا برود ؛پس بدین امید نشستن حماقت است ؛ مثل وی مانند کسی بود که هر چه دارد ضایع کند و عیال خود را گرسنه گذارد و گوید شاید آنها گنجی بیابند که همه اینها از نادانی و حماقت است. (غزالی، ۱۳۷۰، ص ۶۶۳).
۳ـ ۱۳ آثار توبه
۳ـ ۱۳ـ ۱ ظهور ایمان
ظهور ایمان ثمره توبه است.«فاذا تاب العبد و اصلح انکشف الحجاب فیطهر الایمان»(مکی، ۱۹۹۵، ص ۳۷۴)؛ زمانی که بنده توبه می کند و گذشته خراب خود را با به جا آوردن کارهای نیک جبران می کند موانع راه سالک برطرف و ایمان ظاهر می شود.
۳ـ ۱۳ـ ۲ نورانیت قلب
درخشش و نورانیت قلب میوه درخت توبه است «ما من ذنب یر تکبه العبد یضر علیه الا اسود القلب منه مثل سواد الجسم الذی لا یجلوه الا التوبه» (مکّی، ۱۹۹۵، ص ۳۷۵).
گناه روح و روان را تیره و تاریک می کند و حتی جسم او را سیاه و مکدر می سازد و در همین رابطه در قوت القلوب از عمربن علوان نقل شده است:
روزی در حالی که نماز می خواندم به فکر گناهی افتادم و ناگاه تمام بدن من سیاه شد؛ من هم بسیار سعی کردم که سیاهی را از بین ببرم اما سودی نداشت؛ امّا بعد از سه روز خود به خود سیاهی برطرف شد و بدنم به رنگ سفید برگشت و از این جریان جز خدا هیچ کس دیگری خبر نداشت روزی جنید رحمه الله علیه مرا دید و گفت آیا از خدا شرم نمی کنی که قصد داشتی گناه کنی و اگر من از خدا نمی خواستم که لطف خود را به تو باز گرداند، همانا خدا را با روی سیاه ملاقات می کردی»(مکی،۱۹۹۵، ص ۳۷۴)؛ عبارت «مثل سواد الجسم الذی ذکره» اشاره به این داستان دارد.
۳-۱۳-۳ ستّاریّت خداوند
پرده پوشی خدا در دنیا و آخرت از میوه های شیرین توبه است. «ما به ذنب سترالله تعالی علی عبده فی الدنیا الا غفره له فی الاخره ان الله تعالی اکرم ان یکشف دنباً کان قد ستره» (مکّی،۱۹۹۵، ص ۳۸۱). خداوند- تعالی- کریم تر از آن است گناهی را که در دنیا پوشانده است در آخرت آشکار کند همانطور که در روایات و کتب عرفانی آمده است عذاب آخرت بسیار سخت تر از عذاب دنیاست. یکی از فایده های مهم توبه، آمرزش گناهان در دنیاست در این صورت کیفر گناهان در آخرت نخواهد بود. «و قد تکون موجله فی الاخره و هذه اعظم عقوبات و هی لاهل الکبائر من الموبقات الذین ماتوا عن غیر توبه (همان، ص ۳۷۵)؛ چنانچه کیفر گناهان به آخرت موکول شود، این از بالاترین عقوبت هاست که مخصوص بندگانی است که گناهان کبیره انجام دهند و در حالی بمیرند که توبه نکرده اند
۳-۱۳ـ ۴ آگاهی از غیب
حضرت موسی علی نبینا و آله و علیه السلام به حضرت خضر سلام الله علیه فرمود: چه گونه خداوند تو را از غیب آگاه کرد؟ حضرت خضر سلام الله علیه فرمود: بخاطر خدا گناهان را ترک کردن «فی بعض قصص موسی علیه السلام: انه قال للخضر علیه السلام: بای شی اطلعک الله علی علم الغیب فقال: بترک الماصی لاجل الله تعالی» (مکّی،۱۹۹۵،ص ۳۷۷).
۳ـ ۱۳ـ ۵ طهارت روح
طهارت روح از ثمرات توبه است.
«ان الله تعالی طیب لا یقبل الا الطیب، بداود علیه السلام وحی آمد یا داود «طهر بیتی اسکنه؛ خانه ما پاک گردان تا خداوند خانه به خانه فرود آید گفت: « چگونه پاک گردانیم» گفت: «آتش عشق در وزن تا هر چه نسب ما ندارد سوخته شود پس به جاروب حسرت بروب تا اگر چیزی مانده بود از هوای نفس که به آتش نسوخته است جاروب حسرتش بروید که عروس وصل ما با هوای نفس تو نسازد».

«ای برادر روی ننماید عروس دین ترا

تا هوای نفس تو در راه دین دارد تورا

چون زنان تا کی نشینی بر امید رنگ و بوی

همت اندر راه بند و گام زن مردانه وار»

«ای جوانمرد صد هزاران ماهرویان فردوس از راه نظاره دربازار کرم منتظر ایستاده اند مگر عاصی ای از پرده عصیان بیرون آید و قدم پر بساط توبه نهد تا ایشان جان ها و دل ها را در صدق قدم وی برافشانند و بشارت به سمع وی رسانند» (میبدی، ۱۳۷۱،ج۱، ص۶۰۶).
۳ـ ۱۳ـ ۶ افزایش قدرت و عزت
توبه، عزت بنده را ا فزون می کند.
«یزدکم عزاّ الی عزکم» .