۲-۲-۳ مقایسه بانکداری الکترونیکی و سنتی

در جدول (۱) برخی از تفاوت های بانکداری الکترونیکی و سنتی نشان داده شده است (فراست، ۲۰۰۹).

جدول (۲-۱). مقایسه بانکداری الکترونیکی و سنتی

بانکداری سنتی

بانکداری الکترونیکی

بازار محدود

رقابت بین بانک ها

خط تولید محدود

تولید و ارائه محصولات و خدمات یک شکل

تکیه بر شعب

تمرکز بر هزینه

کسب درآمد از طریق حاشیه سود

بازار با مکانی نامحدود

رقابت میان نام های تجاری

گستردگی فراوان محصولات

ارائه خدمات و تولید طبق سفارش مشتری

نوآوری در بانک های چند منظوره مجهز به امکانات الکترونیک

تمرکز بر هزینه و رشد درآمد

کسب درآمد از طریق دریافت کارمزد

۲-۲-۴ مزیت های بانکداری الکترونیک

مزایای بانکداری الکترونیک را می توان از دو جنبه مشتریان و مؤسسات مالی مورد توجه قرار داد. از دید مشتریان می توان به صرفه جویی در هزینه ها، صرفه جویی در زمان و دسترسی به کانال های متعدد برای انجام عملیات بانکی نام برد. از دید مشتریان و عوامل دولتی و اجتماعی عبارتند از:

۱- استفاده از موجودی حساب در هر زمان و مکان

۲- صرفه جویی در زمان

۳- کاهش مراجعه به بانک

۴- کاهش سفرهای غیرضروری

۵- کاهش آلودگی هوا و مصرف انرژی

۶- کمک به افزایش امنیت اجتماعی

۷- کاهش هزینه های چاپ و امحا اسکناس

۸- کاهش هزینه های عمومی

۹- صرفه جویی در زمان

۱۰- کاهش هزینه ارائه خدمات بانکی (کهزادی ۱۳۸۲، ۱۴).

از سویی دیگر می توان مهم ترین مزیت های مجهز شدن بانک ها به فناوری های نوین اطلاعات و ارتباطات که در قالب خدمات الکترونیکی و بانکداری الکترونیک نمود یافته است را به شرح زیر زیر بیان کرد:

۱- ارتقای کارایی، بهره وری و سرعت در برقراری ارتباطات و کاهش هزینه های عملیاتی

۲- ایجاد و افزایش اعتبار بانک ها در نوآوری و ارائه خدمات و محصولات

۳- حفظ مشتریان صرف نظر از جغرافیای مکانی ارائه خدمات

۴- ایجاد فرصت برای جستجوی مشتریان جدید در بازار و گسترش محدوده جغرافیایی فعالیت

۵- تمرکز بر کانال های جدید و غیر حضوری ارائه دهنده خدمات بانکی

۶- استفاده از راهبردهای تجارت الکترونیک (برهانی ۱۳۸۸، ۴).

بانکداری الکتونیک از دیدگاه کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت دارای مزیت های بالقوه ای است که این مزیت ها از دیدگاه DM به شرح زیر است:

• مزیت های کوتاه مدت بانکداری الکترونیک

دراینجا عبارت کوتاه مدت به دوره زمانی یک ساله پس از آغاز بانکداری الکترونیک اطلاق می شود که اهم ویژگی های این دوره عبارتند از: رقابت یکسان، نگهداری مشتری و جذب مشتری

هنگامی که بانک ها وارد بازارهای الکترونیک و ارئه خدمات به هنگام می‌شوند با افزایش فشار رقابتی از طرف رقبا روبرو می‌شوند در این شرایط رقبای سنتی و تازه وارد، خدمات متنوعی را همانند رقبا به مشتریان ارائه دهد و هدف بانک ها، در این مقطع زمانی (کوتاه مدت) شناساندن خود به مشتریان و برطرف کردن نیازهای ان ها است. علاوه بر این، در این مقطع زمانی بانک ها باید اطمینان حاصل کنند که مشتریان آن ها به سمت رقبا کشیده نخواهند شد و سوالی که در اینجا مطرح می شود این است که آیا بانک ها در صورت ارائه خدمات الکترونیک با ریسک تغییر بانک توسط مشتریان روبرو خواهند شد؟ نتایج به دست آمده از تحقیقاتی که DM بر روی خدمات بانکداری الکترونیک انجام داده حاکی از ان است که مشتریان هیچ گونه تمایلی برای تغییر بانک ها و حساب هایشان ندارند. در برخی از کشورهای اروپایی به ویژه انگلستان مشتریان برای استفاده از خدمات بانکداری الکترونیک حساب دیگری را باز کرده‌اند و بدون اینکه حساب هایشان را تغییر دهند با افتتاح حساب از این خدمات بهره می‌برند. یا به زبانی دیگر مشتریان با توجه به سهولت گشایش حساب جدید حتی به خود زحمت بستن حساب قبلی را نمی دهند که عملا در نتیجه بانک ها نمی توانند به صورت ملموس دریابند که مشتریان خود را از دست داده‌اند و لذا در درازمدت شاید امکان جلوگیری از خسارت های وارده به راحتی میسر نباشد.

• مزیت های میان مدت بانکداری الکترونیک

اهم ویژگی این دوره عبارت است از: یکپارچه سازی کانال های مختلف، مدیریت اطلاعات، گستردگی طیف مشتریان، هدایت مشتریان به سوی کانال های مناسب با ویژگی های مطلوب، کاهش هزینه

یکی از پیامدهای مهم پیاده سازی و اجرا سیستم های بانکداری الکترونیک ادغام کانال های مختلف توزیع خدمات است و اصولا ادغام این کانال ها، بانک ها را در ارائه خدمات مناسب به مشتریان توانا ساخته و در نتیجه بانک ها می‌توانند از طریق این کانال ها خدمات متنوعی را به مشتریان ارائه دهند. علی‌رغم این، مشکلی که بانک ها در حال حاضر به منظور ارائه خدمات مناسب به مشتریان مختلف با آن روبرو هستند وجود پایگاه های اطلاعاتی مختلف است، به طوری که یک شعبه دارای پایگاه های اطلاعاتی خاص خود است و بانکداری تلفنی نیز دارای یک پایگاه اطلاعاتی دیگر که باعث می شود بانک ها نتوانند خدمات مناسبی را به مشتریان مختلف ارائه دهند. راه برطرف کردن این مشکل، ادغام و یکپارچه سازی پایگاه های اطلاعاتی مختلف است که از مزیت های این ادغام اطلاح مدیریت اطلاعات و مدیریت ارتباط با مشتری (CRM) است. بانک ها از طریق این پایگاه اطلاعاتی قادر به جمع‌ آوری و پردازش بهینه اطلاعات ‌در مورد مشتریان سودآور خود هستند و می‌توانند خدمات ویژه ای را به آن ها ارائه دهند.

• مزیت های بلند مدت بانکداری الکترونیک

در اینجا عبارت بلند مدت به دوره زمانی ۱۸ ماه پس از شروع بانکداری الکترونیک اطلاق می شود که در این دوره بانک ها از طریق کاهش هزینه و صرفه جویی نسبت به مقیاس، درآمدهایشان افزایش می‌یابد. اهم این ویژگی ها به شرح زیر است: کاهش هزینه پردازش معاملات، ارائه کالاها و خدمات به مشتریان بازار هدف، ایجاد درآمد.

همان طوری که بانک ها در جهت پردازش معاملات از طریق اینترنت و ابزار الکترونیک حرکت می‌کنند، با افزایش حجم معاملات، آن ها به صرفه جویی نسبت به مقیاس دست خواهند یافت و در نتیجه این صرفه جویی هزینه پردازش معاملات را کاهش خواهد داد. علاوه بر این مشتریان نیز می‌توانند با بهره گرفتن از کانال های تعاملی با بانک ها ارتباط برقرار کرده و اطلاعات مورد نیازشان را دریافت کنند ( کهزادی ۱۳۸۰، ۲۳-۲۲).

۲-۲-۵ سرویس های بانکداری الکترونیک

بانکداری الکترونیک شامل سیستم هایی است که مشتریان مؤسسات مالی را قادر می‌سازد تا در سه سطح اطلاع رسانی، ارتباط و تراکنش از خدمات و سرویس های بانکی استفاده کنند:

الف) اطلاع رسانی: این سطح ابتدایی ترین سطح بانکداری اینترنتی است. بانک اطلاعات مربوط به خدمات و عملیات بانکی خود را از طریق شبکه های عمومی یا خصوصی معرفی می‌کند (بصیری و ربیع، ۱۳۸۶).