تحقیق حاضر با عنوان رتبه بندی عوامل مؤثر بر استقلال رأی ونوع اظهارنظر حسابرسان ‌در پنج فصل طراحی وانجام شده است.که فصل اول کلیات تحقیق را شامل می‌گردد .فصل دوم ادبیات موضوعی ‌و پیشینه تحقیق را دربر می‌گیرد.فصل سوم روش انجام تحقیق یا متولوژی تحقیق است.در فصل چهارم ابتدا توصیفی از ویژگی های متغیرها ارائه خواهد شدودرارائه آن تجزیه وتحلیل داده ها وآزمون فرضیات را شامل می گرددودرفصل پنجم خلاصه نتایج ویافته های پژوهش تحلیل می شود.

۱-۲-بیان مسئله:

استقلال رأی حسابرسی عبارت است از از یک استقلال حرفه ای که درآن حسابرس می کوشد به هر نحو ممکن بی طرفی وعدم وابستگی خود را به واحد مورد رسیدگی حفظ نماید.این بی طرفی واستقلال می بایست درتمام مراحل حسابرسی در نظر گرفته شده به ویژه در گزارشگری حسابرسی باید به عنوان یک الگوی ذهنی وعینی مد نظرقرار گیرد.در هر موقعیتی از حسابرسی ،این سوال به وجود می‌آید که آیا حسابرس از نظر ذهنی مستقل از مدیریت وصاحبکار وفشارهای وارده به او هنگام تصمیم گیری های مالی است یا خیر(مائوتزو شرف،۱۹۶۱)^[۱]

با این نگرش ‌در مورد این موقعیت حسابرسان موافق است که استقلال رأی یک نگرش ذهنی است وآن را به ویژگی فردی یعنی درستکاری وشخصیت وی پیوند می‌دهد ولی پیوند استقلال رأی صرفاً ‌به این دوعامل ،کاملاً منطقی نیست.(فیلینت،۱۹۸۸)

عوامل متعددی می‌توانند استقلال رأی حسابرس ونوع گزارش حسابرسی را تحت شعاع قرار دهند که بر اساس پیشینه های مطالعه شده می توان عوامل فردی ،سازمانی ومحیطی را نام برد .عوامل فردی اغلب از قبیل درستکاری وشخصیت حسابرس و تمایل اوبه استقلال طلبی است .عوامل سازمانی نیز شامل مواردی از قبیل قراددادهای حسابرسی ونوع رابطه با مدیران شرکت مورد رسیدگی است وعوامل محیطی شامل عوامل کلان و تاثیر گذار می‌باشند.ویا می توان گفت که حسابرسی باکیفیت از طریق بهبود قابلبت اتکا وافزایش اعتبار فرایند گزارشگری مالی به سودمندی این فرایند ‌و کارایی بازار سرمایه کمک می‌کند. کیفیت حسابرس به عوامل متعددی از جمله ویژگی های شخصی کارکنان حسابرس، سیاست ها وروش های مؤسسه‌ حسابرسی وگرایش ها وشامل کلیه عوامل محیطی ‌و داخلی گزارش حسابرسی بستگی دارد. افزون براین،مراجع عمومی یا حرفه ای تدوین مقررات به حفظ کیفیت حسابرسی کمک می‌کنند.

استقلال در این ساختار یعنی عینیت یا عدم انحراف از قضاوت دقیق ،بررسی دیدگاه (مائوتزوشرف،۱۹۶۱)^[۲]حسابرس می بایست درمراحل وشرایط زیر استقلال خودرا حفظ نماید.

۱-استقلال در برنامه ریزی حسابرسی که با آزادی از کنترل ویا انتخاب آزاد روش ها رویدادها کسب می شود.

۲-استقلال در گردآوری وارزیابی شواهد :یعنی آزادی در انتخاب زمینه ها،فعالیت های روابط فردی وامکان دستیابی به منابع مورد نظر

۳-استقلال در گزارشگری :یعنی آزادی درارائه نظردیدگاه بدون تاثیرپذیری از عوامل مختلف

براین اساس ،عوامل مختلفی می‌تواند بر هر یک ا مراحل مذکور که زمینه ساز استقلال رأی حسابرس است تاثیرگذار باشد.کمیسیون بورس اوراق بهادر در آمریکا و در گزارش های سالانه خود به استقلال رأی حسابرسان توجه ویژه ای داردومواردی پیش آمده است که گزارش نماید،استقلال رأی حسابرسان درآن موارد مخدوش شده است.عواملی مانند روابط با مدیریت صاحبکار وحق الزحمه خدمات غیرحسابرسی. همچنین کمیسیون مذکوربرخی از خدمات غیر حسابرسی را شناسایی کرد که ارائه آن توسط حسابرسان برای صاحبکار باعث مخدوش شدن استقلال حسابرس می‌گردد. این خدمات شامل:

۱-دفترداری یا هر گونه خدمات مرتبط با ثبت حسابداری یا صورت های مالی صاحبکار

۲-طراحی واجرای سیستم های اطلاعات مالی

۳-خدمات ارزیابی یا ارزشیابی، اظهارنظر درخصوص مطلوبیت یا گزارش آورده های غیر نقدی

۴-خدمات کارشناسی بیمه

۵-خدمات حسابرسی داخلی

۶-وظایف مدیریتی

۷-منابع انسانی

۸-دلالی یا معامله گری ، مشاوره سرمایه گذاری

۹-خدمات قانونی

علاوه ‌بر موارد فوق،می توان به نقش عوامل متعدد دیگری براستقلال رأی حسابرسان اشاره کرد.عواملی که گاه توسط سازمان‌های حرفه ای وگاه در پیشنه های تحقیقات مرتبط دیده شده است.به هر حال با توجه به حساسیت موضوع استقلال رأی حسابرسان در محافل حرفه ای وپژوهش مسئله تحقیق حاضر این است که چه عواملی براستقلال رأی حسابرسان موثراست؟‌اگر این طبقه بندی شامل عوامل فردی ،سازمانی ومحیطی باشند،نقش کدام عوامل بر استقلال رأی حسابرس بیشتر است وهمچنین چه عواملی بر نوع اظهار نظر حسابرسان موثراست.

۱-۳-ضرورت انجام تحقیق:

تورنتو (۲۰۰۳)^[۳]‌به این نتیجه رسید که بیشتر ذینفعان درک متفاوتی از این نکته دارند که چه نوع خدماتی ،استقلال حسابرسان را مخدوش می‌کند.بنددرک درست از عوامل وموقعیت هایی که استقلال رأی حسابرسان را مخدوش نماید، می‌تواند مورد توجه همه اشخاص ثالث ذینفع قرار گیرد.اندازه شرکت موردرسیدگی واندازه مؤسسه‌ حسابرسی ،درجه اعتبار مؤسسه‌ حسابرسی ،تجربه وتخصص حسابرس،وضعیت عوامل اقتصادی وسیاسی جامعه و وضعیت کسب وکار در حرفه نیز می‌توانند هر کدام تاثیر متفاوتی براستقلال رأی ونوع گزارش حسابرسی داشته باشد.

شرکت های بزرگتر سیستم کنترل داخلی قوی داشته و کیفیت گزارشگری بالایی دارند. از طرف دیگر، به دلیل حق الزحمه ی حسابرسی بیش تر، حسابرسان سعی می‌کنند به هر قیمتی حسابرسی این شرکت‌ها را به دست آورند. اگر چه شرکت های کوچکتر دارای حق الزحمه پایینی هستند اما ممکن است حسابرسی ساده تری داشته باشند ‌بنابرین‏ ، اندازه (بزرگ وکوچک ) شرکت مورد حسابرسی می‌تواند منجر به افزایش استقلال وهم منجر به کاهش استقلال حسابرس شود .

همچنین مؤسسات حسابرسی بزرگتر از شهرت بالاتری برخوردارند و معمولا هزینه بیشتری را صرف آموزش حسابرسان خود می‌کنند و کنترل کیفی قوی تری دارند و مؤسسات حسابرسی بزرگ برای افزایش کیفیت حسابرسی خود سرمایه گذاری می‌کنند به همین دلیل کمیته استاندارد هااستقلال شهرت واعتبار مؤسسه‌ را مهم ترین عامل حفاظت از استقلال رأی می‌داند.

با توجه به مطالب ذکرشده واین واقعیت که هیچ عاملی نمی تواند به اندازه حسابرسی مستقل و بی طرف از منافع سرمایه گذاران حفاظت نماید، ضرورت انجام پژوهش که نشان می‌دهد که چه عواملی بر استقلال رأی حسابرسان مؤثر است احساس شد، همچنین تعیین اینکه عوامل تأثرگذار از نوع محیطی یا داخلی هستند وچه رتبه ای در تإثیرگذاری دارند از اهمیت ویژه ای برخوردار است. نتایج پژوهش می‌تواند به حسابرسان و سایرذینفعان و فعالان سرمایه گذاری در اتخاذ تصمیمات صحیح کمک نماید.