۱) بالابردن تکنولوژی گرمایشی و سرمایشی واحد های مرغ گوشتی
۲) افزایش ضریب جذب خوراک در مرغ با بهره گرفتن از دان پلت
۳) ترغیب مرغداران به کاهش دوره پرورش مرغ با از بین بردن نوسانات قیمت در بازار
۴) بهبود کیفیت سیستم تولید و مکانیزه کردن واحد های سنتی و نیمه مکانیزه
۴-۱۵ ساخت سناریو
با توجه به نوع رویکرد نسبت به سیستم، اهداف پژوهش، راه­ حل­های قابل دسترسی و نظر خبرگان، در این گام استراتژی­ های بهبود را تعریف می­کنیم. باید توجه داشت که سرمایه گذاری صرفا در تکنولوژی تولید، تولید خوراک آماده و بهینه­سازی مصرف سوخت امکان­ پذیر است و این نقاط به عنوان تنها نقاط قابل تغییر مدل شناسایی شده اند.
۴-۱۵-۱ استراتژی افزایش تولید خوراک آماده
۴-۱۵-۱-۱ انواع خوراک طیور
تحقیقات نشان داده است آناتومی سیستم هضمی پرنده تحت تأثیر اندازه ذرات دان قرار می­گیرد که می ­تواند در جذب مواد مغذی موثر باشد. از نظر آناتومیکی، پرنده به دلیل نداشتن دندان و نیاز به گرفتن دان برای مصرف آن، نمی­تواند به راحتی دانه­ های کوچک دان را برداشت کند. عدم یکنواختی ذرات دان باعث افزایش ضایعات دان شده و ذرات ریزتر دان به راحتی از دهان پرنده به زمین ریخته می­ شود. البته ارتفاع دانخوری­ها نیز در این امر اهمیت دارد. استقرار دانخوریها در بالاتر و یا پائین­تر از حد مطلوب در مقدار ضایعات دان تأثیر خواهد داشت. وجود ذرات ریز دان در دانخوری، موجب خواهد شد تا پرنده انرژی بیشتری را صرف مصرف دان کرده و این امر موجب کاهش بازده غذایی می­ شود. پرندگان امروزی دارای وزن سنگین­تری بوده و قادر به ایستادن در دوره های زمانی طولانی نیستند.

طیور می­توانند مصرف غذای خود را بر حسب احتیاجاتشان کنترل کنند. در گذشته غذای کاملاً آردی «مش» در دسترس طیور قرار می­گرفت. این نوع خوراک در تمام مدت در دسترس طیور قرار می­گرفت. اما بعد­ها معلوم شد این روش غیر­اقتصادی می‌باشد، چون پرنده در این روش میل به پرخوری دارد و بسیار سنگین می­ شود و تولید تخم مرغ و افزایش وزن آن جنبه اقتصادی ندارد. در بعضی از سویه­ها هنوز به‌روش اختیاری غذا در دسترس گله قرار می‌گیرد. در سویه تخمگذار و یا گوشتی مصرف غذای گله باید به‌روش کنترل شده انجام گیرد [۳۷]. [۵۱]
شکل غذا: جیره‌های طیور به سه شکل مش، ‌کرامبل و پلت می­باشد .
فرم مش (آردی):
در این شکل از غذا مواد اولیه غذایی جیره به شکل آسیاب شده هستند، اما طیور علاقه‌ای به جیره‌هایی که از ذرت بسیار ریز تشکیل شده باشد ندارند، زیرا این‌گونه مواد چسبناک هستند. در فرم مش میزان مصرف غذای طیور افزایش می‌یابد. اگر غلات خیلی ریز شوند، طیور در درجه اول مایل به مصرف غلاتی خواهند بود که اندازه شان درشت‌تر است و مواد ریز برای مصرف نهایی در دانخوری باقی می‌ماند. بنابراین در مصرف دان فرموله شده اشکال ایجاد خواهد شد. دانی که در خود واحد­های مرغداری تولید می­ شود بدین شکل است، یعنی اکثر واحدهای مرغداری اجزای تشکیل دهنده دان را آسیاب کرده و به مرغ می­ دهند.
فرم کرامبل:
حد­ واسط غذای مش و پلت می­باشد. هنگامی‌که پلت ها درشت آسیاب شوند، محصولی بوجود می‌آید که به آن کرامبل گویند. ذرات کرامبل باید حد واسط در نظر گرفته شود. بهترین کرامبل معمولاً دارای مقداری ذرات ریز می­باشد که این موضوع باعث افزایش راندمان مصرف دان و جلوگیری از عارضه کانی‌بالیسم می­ شود.
فرم پلت:
غذای آرد شده توسط ماشین­های پلت در شرایط بخار و فشار و حرارت ۷۰-۸۵ درجه سانتیگراد به پلت تبدیل می­ شود. روش متداول پلت سازی اینگونه است که خوراک آسیاب شده در معرض بخار­آب قرارداده می­ شود، پس از خروج خوراک داغ و مرطوب از داخل پلت زن، این پلت­ها با جریان سریع هوا سریعاً سرد و خشک می­شوند. جیره­ها را میتوان تا دمای ۸۵ درجه سانتیگراد بدون ترس از تخریب ویتامین یا کاهش وزن تولید پرنده با حداکثر امکان تولید پلت در ساعت گرم نمود. در این فرایند تغییراتی در دان ایجاد میشود .
۱) تغییرات فیزیکی: این تغییرات موجب افزایش تراکم ذرات و هضم راحت­تر خوراک در چینه دان مرغ می­گردد. این خوش خوراکی پلت باعث صرف انرژی کمتر برای دستگاه گوارش و صرف این انرژی برای رشد و نمو می­ شود.
۲) تغییرات شیمیایی: حرارت بخار آبی که در حین تولید به پلت داده می­ شود مواد مزاحم رشد را که در بعضی از موادغذایی وجود دارد را از بین می­برد. در نتیجه با تغذیه پلت، رشد بهتری حاصل میشود.
۴-۱۵-۱-۲ مزایای پلت کردن خوراک
۱) چون خوراک به صورت همگن و یکنواخت می­باشد امکان انتخاب در خوراک را از پرنده سلب می­نماید و تمامی قسمتهای موجود در خوراک بالاجبار توسط پرنده استفاده می­ شود و تمام گله می ­تواند به یک میزان از مواد مغذی مصرف کند.
۲) پلت نمودن تحت فشار و دمای بالا (۷۰ تا۸۵ درجه سانتی گراد) انجام میشود که موجب عملیات زیر در خوراک میشود:
الف) بهبود کیفیت مواد که باعث لیگنین زدائی و ژلاتینه شدن مواد نشاسته ای می­ شود و قابلیت هضم را بالا می برد.
ب) عوامل ضد تغذیه­ای و بازدارنده رشد و باکتریها و آلودگی­های میکروبی از قبیل سالمونلا فعالیت خود را از دست می­ دهند.
ج) تاثیر منفی پلی ساکاریدهای غیرنشاسته­ای بر ویسکوزیته محتویات دستگاه گوارش کاسته میشود. افزایش ویسکوزیته توسط پلی ساکاریدها به سبب جذب آب در دستگاه گوارش، باعث کاهش سرعت نفوذ مواد مغذی و سبب کاهش قابلیت هضم می­ شود. مواد هضم نشده با ویسکوزیته بالا تولید مدفوع بسیار چسبناکی میکند که مشکلات بستر چسبناک و مرطوب را به وجود می آورد بنابراین با تولید خوراک به صورت پلت باعث کاهش ویسکوزیته پلی ساکارید غیر نشاسته­ای شده و قابلیت هضم بالا می­رود.
۳) کاهش میزان هدر رفتن مواد ریزتر و سبکتر خوراک در زمان جابجایی و وزش باد که ممکن است ویتامین­ها و مواد معدنی باشند. از بین رفتن این مواد مغذی سبب کاهش عملکرد گله می­ شود. بطور کلی پلت میزان پرت و ضایعات را تا ۱۰% کاهش می­دهد.
۴) زمان مصرف خوراک را کاهش میدهد که این امر بخصوص در مناطق گرمسیری حائز اهمیت است.
۵) در شرایطی که تحریکات عصبی یا تنش وجود دارد، میزان مصرف خوراک کاهش می یابد، لذا مصرف خوراک به صورت پلت مواد مغذی مورد نیاز را فراهم می نماید.
۶) از آنجایی که مصرف چربی در مرغداری به دلیل خطر فساد، مشکلات نگهداری، مخلوط نشدن یکنواخت خوراک، به راحتی امکان­ پذیر نمی ­باشد، این مواد به طور همگن در پلت قابل مصرف می­باشد.
۷) خوراک پلت سبب کاهش گرد و غبار سالن می شود و از بروز بیماری تنفسی جلوگیری
می­نماید.
۸) قدرت ماندگاری خوراک پلت از خوراک آردی بسیار بیشتر می باشد.
۹) وقتی بخواهیم دارو را از راه خوراک در اختیار دام قرار دهیم ، مصرف پلت این کار را راحتتر می­ کند.
۱۰) مصرف دان آماده پلت مرغدار را از فرمول نویسی و تهیه انفرادی اقلام و ساخت دان و مشکلات و هزینه های رایج کارگری، خرید، استهلاک و تعمیر آسیاب و میکسر بی­نیاز می­ کند و
می ­تواند تمامی توان و وقت خود را صرف مدیریت و بهبود وضعیت پرورشی گله گوشتی خود کند.
۱۱) کاهش چشم گیر ضریب تبدیل دان و در نتیجه افزایش تولید گوشت با کیفیت مناسب در حداقل زمان ممکن و در پی آن بازگشت سریعتر سرمایه.
۱۲) افزایش قابلیت هضم و جذب مواد اولیه و بالا رفتن کیفیت دان و در نتیجه رشد بیشتر گله در مدت کوتاه تر. [۵۳] [۵۴].
۱۳) تحریک اشتهای طیور و مصرف بیشتر دان خصوصاً در سنین پائین و فصول گرم که موجب افزایش زودتر وزن بدن و مقاومت گله در برابر بیماریها و استرسهای محیطی می­ شود [۳۸، ۳۹].
با توجه به مطالب ذکر شده ونظر خبرگان استراتژی اول برای صنعت مرغ استفاده بیشتر از دان پلت شده می­باشد. به دلیل ظرفیت بالای صنعت مرغ در کشور بهبود کیفیت دان بهترین راه برای افزایش کیفیت تولید است. با توجه به پیش ­بینی رشد تولید پلت برای ارزیابی این استراتژی روند رشد تولید دان پلت شده را افزایش می دهیم تا اثر آن بر دیگر شاخص­ های زنجیره را بسنجیم.
شکل۴-۳۶ میزان تولید خوراک پلت در استراتژی­ های گوناگون
۴-۱۵-۲ بهسازی مرغداری­ها
منظور از بهسازی در مرغداری­ها تعویض دستگاه­های گرمایشی، سرمایشی، دانخوری، آبخوری، سیستم تهویه، تعمیر و نوسازی ساختمان­ها و بکارگیری دیگر تجهیزات در واحدهای مرغداری می­باشد. با سرمایه گذاری در بهسازی می­توان درصد تلفات و ضایعات دان مرغ گوشتی را کاهش و روند وزن گیری را بهبود بخشید. اندازه گیری این شاخص بر اساس نسبت واحد های دریافت کننده­ تسهبلات بهینه سازی به کل واحد­ها می­باشد.
شکل۴-۳۷ تعداد واحدهای بهسازی شده در استراتژی­ های گوناگون
۴-۱۵-۳ بهینه سازی مصرف سوخت
موقعیت مکانی مرغداری‌ها عمدتا در حواشی شهرهای بزرگ و کوچک کشور است، به همین جهت اکثر آنها از سوخت مایع (گازوئیل) برای مصارف گرمایشی استفاده می‌کنند. اکثر وسایل گرمایشی مرغداری‌ها در کشور بازده گرمایی بسیار پائینی دارند. یکی دیگر از عمده‌ترین دلایل تلفات حرارتی در مرغداری‌های کشور تهویه نادرست و بیش از حد مورد نیاز می‌باشد [۴۰]. [۵۵].
وزارت جهاد کشاورزی در راستای بهینه­سازی مصرف سوخت تسهیلاتی برای کاهش مصرف سوخت از طریق بانکهای عامل پرداخت کرده است. این تسهیلات برای اجرای اقدامات زیر می­باشد:

1. 1. گازکشی به واحدهای مرغداری و جایگزینی گاز طبیعی با گازوئیل برای گرم­کردن مرغداری­ها

1. 1. برق­کشی به واحدهای سنتی که هنوز از سوخت های فسیلی و ژنراتور برای تولید برق استفاده می­ کنند. (البته چندسالی است که فقط به مکانهای مجهز به نیروی برق مجوز مرغداری اعطا می­ شود.)

1. طراحی سیستم کنترل هوشمند مرغداری‌ها