۳ ـ انتخاب سیستم‌هایی برای حمایت از کلیه کارکنان، ذینفعان و سایر کسانی که از ارتباط رایانه ای در شغلشان استفاده می‌کند.

۴ ـ تأثیر بالقوه فن آوری اطلاعات بسیار زیاد است. در جامعه پیچیده امروز، دانش فن آوری اطلاعات برای آموزش افراد بویژه مدیران حرفه ای بسیار حیاتی است.

۵ ـ مدیریت کنترل فناوری اطلاعات که بزرگترین مسئولیت مدیر در ارتباط با سیستم‌های اطلاعاتی می‌باشد. (ص ۴۷).

۲ـ۵ـ۱ـ سیستم اطلاعات مدیریت و نقش‌های مدیران

در سازمان‌های امروزی نقش‌های مدیران نسبت به گذشته پیچیده تر گردیده است. مک لئود (۱۹۹۰) به نقل از مینتزبرگ^[۹۲]، اظهار می‌دارد که “اطلاعات در سازمان به طور مستمر جریان پیدا می‌کند و مدیر نقش‌های مختلفی که ایفا می‌کند عامل اصلی ایجاد تسهیل جریانی اطلاعاتی است، این نقش‌ها به طور کلی به سه دسته تقسیم می‌شوند: ۱٫ نقش ارتباطی (تعاملی) ۲٫ نقش اطلاعاتی و ۳٫ نقش تصمیم گیری” (ص ۵۵).

مقام و اختیار

سعی و قانونی «مدیر»

نقش های متقابل شخصی

ـ رئیس تشریفاتی

ـ رهبر

ـ رابط

نقش های اطلاعاتی

ـ گیرنده

ـ نشر دهنده

ـ سخنگو

نقش های تصمیم گیری

ـ سوداگری

ـ مشکل گشایی

ـ تخصیص دهنده منابع

ـ مذاکره کننده

شکل ۲ ـ ۵ : سیستم اطلاعات مدیران و نقش‌های مدیران

منبع : «هامپتون »^[۹۳]، ۱۹۸۶، ص ۲۳٫

۲ـ۵ـ۲ـ دانش مدیریت

امروزه واژه دانش برای تشریح دو نوع دانش که در استفاده از رایانه نقش کلیدی دارند به کار می‌رود.

الف ـ سواد کامپیوتری^[۹۴]

منظور از سواد کامپیوتری، آشنایی با کامپیوتر و اصطلاحات کامپیوتری می‌باشد. رضائیان (۱۳۸۵) عقیده دارد که “دانش کار با رایانه، سواد کار با رایانه نامیده می‎شد، این دانش شامل شناخت واژگان رایانه، شناسایی قوت‌آموزش‌ها و ضعف‎های رایانه، توان استفاده از رایانه و مانند آن است” (ص ۹) .

ب ـ سواد اطلاعاتی^[۹۵]

صرافی زاده و پناهی (۱۳۸۴) عقیده دازند که : “سواد اطلاعاتی یعنی آشنایی با نحوه استفاده از اطلاعات در هر مرحله از فرایند حل مسئله یعنی اینکه مدیر بداند اطلاعات از کجا فراهم می‌شود و چگونه باید آن را با همکاری دیگران مورد استفاده قرار دهد” (ص ۳۸). رضائیان (۱۳۸۵) به نقل از مک لئود اظهار می‌دارد که “سواد استفاده از اطلاعات وابسته به سواد رایانه نیست. مدیری ممکن است استفاده از اطلاعات را داشته باشد ولی سواد استفاده از رایانه را نداشته باشد. مطلوب آن است که مدیر هر دو سواد را توأماً داشته باشد” (ص ۹). ‌بنابرین‏ مدیران امروز در مواجهه با سیستم‌های اطلاعاتی دارای نقش‎های گوناگونی هشتند و نیازمند دانش و مهارت‌های خاص
می‌باشند.

۲ـ۶ـ نقش کامپیوتر در سیستم اطلاعات مدیریت

در سال‌های اخیر کامپیوتر به عنوان جزء لاینفکی از سیستم‌های اطلاعاتی در مؤسسات و شرکت‌های بازرگانی و سایر سازمان‌های دولتی و خصوصی مطرح شده اند. برای خیلی‌ها این سوال مطرح است که چرا این همه تمایل برای استفاده از کامپیوتر در سیستم‌های اطلاعاتی وجود دارد؟ برین (۱۹۸۸) علت الزامی‌بودن کامپیوتر برای پردازش داده ها را به شرح زیر بیان می‌کند:

۱ـ سازمان‌ها روز به روز از نظر وسعت، حوزه عملیات و پیچیدگی وظایف در حال رشد هستند و لذا مجبورند که خدمات و محصولات بیشتری تولید کنند و از نظر نیروی انسانی نیز پرسنل بیشتری به کار می‌گیرند و به همین دلیل نیاز بیشتری به اطلاعات دارند.

۲ ـ مدیران و دیگر کسانی که برای انجام امور و تصمیم‌گیری‌ها تقاضای مستمر برای انواع اطلاعات دارند، می‌خواهند که این اطلاعات به طور منظم، دقیق، به موقع و مناسب با نیاز آنان تهیه و ارئه شود (ص ۳۲).

۲ـ ۷ ـ ویژگی‌های استثنایی کامپیوتر

“کامپیوتر عبارت است از وسیله ای که می‌تواند یک سری دستورالعمل را دریافت، پردازش، ذخیره و نتیجه را ارائه نماید” (صرافی زاده و پناهی، ۱۳۸۴، ص ۸۵). کامپیوتر دارای ویژگی‌هایی باشد که به دلیل این ویژگی‌ها به عنوان یک ابزار با کارایی استثنایی و منحصر به فرد در کلیه ابعاد زندگی مدرن رسوخ پیدا ‌کرده‌است. گلیسون و چودهاری^[۹۶] (۲۰۰۲) بیان می‌کند که:

ویژگی‌های خاصی که باعث اهمیت روزافزون کامپیوتر گردیده است عبارتند از:

۱٫ سرعت : کامپیوتر می‌توانند هزاران دستور را در هر ثانیه اجراء نمایند و ‌بنابرین‏ کاری که کامپیوتر در چند دقیقه انجام می‎دهد ممکن است کار چند سال نیروی انسانی باشد. این مزیت به سیستم اطلاعاتی اجازه می‌دهد که اطلاعات را در زمان مناسب برای مدیران فراهم سازد. البته باید توجه داشت که برنامه ریزی صحیح و انتخاب سخت افزار و نرم افزار مناسب شرط اصلی بهره گیری از سرعت کامپیوتر است.

۲٫ دقت : کامپیوترها می‌توانند مقادیر زیادی از داده ها را به دقت و بدون اشتباه پردازش نمایند.

۳٫ قابلیت اطمینان : میزان دقتی که در کامپیوترها وجود دارد موجب می‌شود که درجه اطمینان نسبت به نتایج پردازش داده ها زیاد باشد.

۴٫ اقتصادی بودن : کامپیوترها اگر به درستی مورد استفاده قرار گیرند در مقایسه با سیستم‌های دستی مقرون به صرفه هستند (ص ۲۲ و ۲۳).

۲ـ۷ ـ۱ـ مدل عمومی‌یک سیستم کامپیوتر

در اواخر دهه ۱۹۴۰ جان وان نیومن^[۹۷] و همکارانش شرحی از معماری داخلی یک کامپیوتر الکترونیکی ایده آل ارائه دادند که از آن تاریخ تاکنون اغلب کامپیوترها بر مبنای این معماری طراحی می‌گردند. واحدهای تشکیل دهنده ی این معماری عبارتند از: یک واحد انجام محاسبات، واحد کنترل عملیات، حافظه جهت نگهداری
داده ها، برنامه و واحدهای ورودی و خروجی.

حافظه جانبی

ـ دیسک مغناطیسی

ـ نوار مغناطیسی

ـ دیسک نوری

ابزارهای ارتباطی

پردازنده مرکزی CPU^[98]

ـ واحد محاسباتی/ منطقی

ـ واحد کنترل

ـ واحد محاسباتی/ منطقی

ـ واحد کنترل

حافظه اصلی

ابزارهای خروجی

ـ چاپگر

ـ ترمینال‌های نمایش تصویری

ـ پلاتر

ـ ابزارهای خروجی صوتی

ـ میکرو فیلم/ میکروفیش

ابزارهای ورودی

ـ صفحه کلید

ـ ماوس

ـ اسکنر دیجیتالی

ـ میکروفون

ـ ابزارهای ورودی صوتی

شکل ۲ ـ ۶ : مدل عمومی‌یک کامپیوتر

منبع: «صرافی زاده» و «پناهی»، ۱۳۸۴، ص ۸۷

۲ـ۸ـ تفاوت بین کامپیوتر و سیستم‌های اطلاعاتی

مدیسون و پارنتون^[۹۹] (۱۹۹۶) عقیده دارند که “گرچه سیستم‌های اطلاعاتی متکی به کامپیوتر، از تکنولوژی

کامپیوتر جهت پردازش داده های خام^[۱۰۰] به اطلاعات معنی دار^[۱۰۱] استفاده می‌کنند، تفاوتی روشن بین یک کامپیوتر و برنامه کامپیوتری در یک سو و یک سیستم اطلاعاتی در سوی دیگر وجود دارد” (ص ۱۱).