حقوق جهانگردان غیر مسلمان
حقوق جهانگردان غیر مسلمان در تعالیم دینی- پیمان های فرامرزی و قانون اساسی
جهانگردان، صرف نظر از عقاید دینی و به اعتبار انسان بودن، واجد اعتبار و ارزش هستند. در اندیشه­ های دینی اسلام انسان کسی است که مسجود ملائکه واقع شده و خداوند متعال به او کرامت عطا کرد. و بر سایر موجودات برتری داده است. بنابراین عقلاً تکریم انسان ضروری است و اوصافی چون رنگ، نژاد، زبان و مذهب تأثیری در برتری یا تحقی انسان­ها ندارند.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

از سوی دیگر، انسان­هایی که به سیر در جهان می­پردازند، به نوعی به ندای شارع مبنی بر «سیروا فی الارض» جامعه عمل می­پوشانند و بی­تردید در گذر از کشورها جهان جان و مال و حیثیت آنان ایمن از تعرض است و حرمتی مضاعف می­یابد. اینان از حقوق طبیعی انسان برخوردارند و بر دولت و ملت کشور میزبان لازم است که حرکت این حقوق را پاس دارد (افشار زاده و همکاران، ۱۳۹۰).
اعلامیه جهانی حقوق بشر که یکی از افتخارات انسان و نشانه ای از تفکر فرهنگی بشر است، با تکیه بر کرامت ذاتی و اعلام حقوق طبیعی انسان ها ضوابطی را بیان کرده است که رعایت آن، جهان عاری از خشونت و تبعیض و توأم با آرامش و همزیستی ایجاد خواهد کرد. در مقدمه این اعلامیه آمده است:
«از آنجا که عدم شناسایی و تحقیر حقوق بشر به کارهای وحشیانه ای انجامیده است که روح بشریت را برآشفته و پیدایش جهانی که در آن افراد بشر در بیان عقیده آزاد و از ترس و فقر فارغ باشند بالاترین آرمان بشر اعلام شده است.
از آنجا که اساساً حقوق انسانی را باید با اجرای قانون حمایت کرد تا بشر به عنوان آخرین درمان مجبور به قیام ضد ظلم و فشار نشود.
از آنجا که مردم ملل متحد، ایمان خود را به حقوق اساسی بشر و مقام و ارزش فرد انسانی وبرابری حقوق را آرمان تمام مردم و ملل اعلام می کند…»
این اعلامیه حقوق ذاتی، غیر قابل سلب و اسقاط ناپذیر انسان ها را مورد بحث قرار داده است؛ حقوقی که لازمه حیثیت انسانی انسان­هاست و دست توانای خلقت و آفرینش، آن را برای انسان قرار داده است. یعنی مبدأ و قدرتی که به انسانها عقل و اراده و شرافت انسانی بخشیده، این حقوق را نیز به آنها داده است. پس انسانها نه می­توانند محتویان اعلامیه حقوق بشر را برای خود وضع و نه می­توانند از خود سلب کنند (اسماعیل پور، ۱۳۹۰).
به نظر می­رسد به دلیل مبنای طبیعی این حقوق است که وجود مشترک بسیار زیادی بین مفاد اعلامیه جهانی حقوق بشر غرب، مصوب ۱۹۶۸ و اعلامیه حقوق بشر اسلامی، مصوب سازمان کنفرانس اسلامی مصوب ۱۹۹۰ میلادی وجود دارد.
حق آزادی رفت و آمد که مبنای حرکت جهانگردان از کشوری به کشور دیگر است، در هر دو منبع قانونی فوق مورد شناسایی قرار گرفته است؛ چنانکه ماده ۱۳ اعلامیه جهانی حقوق بشر بیان می دارد:
۱- هر کس حق دارد که در داخل هر کشوری آزادانه عبور و مرور و محل اقامت خود را انتخاب کند.
۲- هرکس حق دارد هر کشوری و از جمله کشور خود را ترک کند یا به کشور خود باز گردد.
از مجموع مطالب مطرح شده این نتیجه حاصل می­ شود که قوانین فرامرزی حرمت جان، مال و حیثیت بیگانگان، از جمله جهانگردان را مورد تأکید و تأیید قرار دادند. در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران اگرچه به صراحت حقوق جهانگردان غیر مسلمان تبیین نشده است، ولی از اصل ۱۴ قانون اساسی می­توان به نحوه ارتباط دولت و ملت ایران با جهانگردان غیر مسلمان پی برد. این اصل بیان می دارد:
به حکم آیه شریفه ‹‹لاینحی کم الله عن الذین لم تقاتلوا کم فی الدین و لم یخرجوکم من دیارکم ان تبروهم و تقسطوا الهیم ان الله یحب المقسطین›› دولت جمهوری اسلامی ایران و مسلمانان موظفند نسبت به افراد غیر مسلمان با اخلاق حسنه و قسط و عدل اسلامی عمل کنند و حقوق انسانی آنان را رعایت کنند. این اصل در حق کسانی دارد که بر ضد اسلام و جمهوری اسلامی ایران توطئه نکنند.
همچنین نباید از یاد برد که جهانگردان غیر مسلمان، میهمانان کشور میزبان محسوب می­شوند و کشور میزبان با صدور روادید عملاً پیمان دوستی و عدم تعرض نسبت به آنها را امضاء می­ کنند(یوسفی پور، ۱۳۷۹). در این خصوص، دین اسلام افزون بر تأکید بلیغ بر پایبندی و پایداری در برابر پیمان ها، بایسته نگه داشتن حقوق همه انسانها و حاکمیت عدالت اجتماعی و رهیز از هرگونه تجاوز و خیانت، پیروانش را در ارتباط با دیگر ملتها به یک سلسله رفتارهای اخلاقی و اجتماعی و تربیتی سفارش کرده است.
در اینجا بی­مناسبت نیست به کلام حضرت علی (ع) خطاب به مالک اشتر آن گاه که عازم مصر و قبول حکومت آن دیار بود، اشاره کنیم که فرموردند: با مردم به مهربانی رفتار کند و چون حیوان درنده به جان آن­ها نیفتد؛ چرا که مردم دو دسته اند یا برادران دینی تو هستند یا همانند توانسانند.
حقوق جهانگردان غیر مسلمان در قوانین عادی
الف) قانون مدنی
این قانون، میراث بر جای مانده از اندیشمندان بزرگی است که با مهارتی تام، پیوندی مستحکم بین حقوق اسلامی و حقوق اروپایی برقرار کردند و در نتیجه همت آن بلند نظران بنای مستحکمی ایجاد شد که هنوز پس از گذشت قریب به ۷۰ سال باقی و پابرجاست. در این قانون، احکام مربوط به اشخاص، اموال، عقود و معاملات تبیین شده است. جهانگردان غیر مسلمان اگرچه بنابر عموم ماده ۵ قانون مدنی تحت شمول این قانون قرار دارند، در خصوص احوال شخصیه و اهلیت خود و همچنین از حیث حقوق ارثیه در حدود معاهدات مطیع قوانین و مقررات دولت متبوع خود خواهند بود››.
احوال شخصیه که موضوع اصلی این ماده را تشکیل می­دهد، عبارت از اوصافی است که مربوط به شخص، صرف نظر از شغل و مقام خاص او در اجتماع است. احوال شخصیه را اوصافی تشکیل می­ دهند که قابل تقویم و مبادله به پول نیستند و از لحاظ حقوق مدنی نیز آثاری بر آنها مرتبط است؛ مانند ازدواج و طلاق و نسب. از سوی دیگر در خصوص مشمولان این ماده باید گفت اتباع خارجه اعم است از اهل کتاب خارجی و غیر اهل کتاب خارجی که به صورت مستأمن (زینهاری) مقیم دائم یا موقت در ایران باشند؛ پس بودایی برهمایی هم که باشند، مشمول این ماده اند، اما نکته مهم، تصادم اهل شخصیه اتباع خارجه با احوال شخصیه اتباع داخله است که موجب مقید شدن ‹‹ماده ۷ قانون مدنی›› می­ شود. نکاح مصداقی از این احوال است که ‹‹دین›› و ‹‹تابعیت›› متعاقدین سبب تفاوت احکام آن می­ شود.
تکالیف جهانگردان غیر مسلمان
لزوم رعایت قوانین موضوعه جمهوری اسلامی ایران
قانون هر کشور مجموعه ­ای از مطلوب­ها، خواسته ها، بایدها و نبایدهاست که رعایت آن از جانب تمامی افراد و اشخاص اعم از تبعه و بیگانه ضروری است. بیگانگی که به عنوان جهانگرد پای بر عرصه کشور می­نهند، به دیده احترام به قوانین کشور میزبان می­نگرد و خود را ملزم به تبعیت از اوامر و نواحی قانونگذار آن کشور می­دانند؛ قوانینی که بعضاً محدود کننده رفتار و گفتار جهانگردان هستند؛ در حالی که ممکن است آن رفتار یا گفتار در کشور متبوع جهانگردان پذیرفته و مجاز باشد (وان بنن، ۲۰۰۷).
در اینجا اهمیت رعایت قوانین مضاعف است؛ زیرا سخن از ورود ‹‹غیر مسلمان›› به ‹‹کشور اسلامی›› است؛ بر اساس اصل ۴ قانون اساسی، قوانی آن باید منطبق با موازین اسلام باشد. از این حیث قوانین موضوعه رنگ و بویی شرعی دارند و نباید اعتقادات جهانگرد غیر مسلمان سبب نادیده گرفتن چنین قوانینی شود؛ به دیگر سخن، پیش شرط ورود ‹‹جهانگرد›› به هر کشوری آن است که حرمت قوانین آن کشور را حفظ کند و با دیده تحقیر به آن ننگرد. به عقیده برخی حقوق دانان، حقوق بین الملل، هیچ کشوری را ملزم به پذیرش بیکانگان در قلمرو خود نمی­کند؛ لیکن زمانیکه کشوری به اتباع بیگانه اجازه ورود و اقامت در خاک خود می­دهد، باید از جان و مال آنان محافظت کنند.
از مجموعه مطالب پیش گفته این نتیجه حاصل می شد که ‹‹جهانگردان در ایران›› با دو ممنوعیت ناشی از دین و تابعیت مواجه هستند البته اصل بر تساوی افراد و اشخاص در قبال قانون است، مگر در موارد خاصی که به صراحت حکمی خلاف قاعده مقرر شده باشد. بنابراین، جهانگردان غیر مسلمان ملزم به رعایت قوانین مختلف مربوط به ورود و خروج از ایران (قوانین گذرنامه و گمرکی)، قوانین مدنی، تجاری، جزایی و اداری هستند.
لزوم رعایت محدودیت ها و ممنوعیت های شرعی
در برخی از کشورها ‹‹جهانگردان بیگانه›› صرفاً با تکالیف مذکور در قوانی موضوعه مواجه هستند؛ لیکن در کشور ایران رعایت ممنوعیت­های شرعی تکلیف دیگری است که رعایت آن لازم و ضروری است، که سعی شده در این مبانی و حدود محدودیت های مهم شرعی جهانگردان غیر مسلمان مورد بررسی قرار گیرد.
الف) ورود به اماکن مقدسه (مساجد و مشاهد مشروفه)
یکی از مشکلات جهانگردان غیر مسلمان، محرومیت ایشان از ورود به مساجد و مشارف مشروفه و اماکن مقدسه است. این محرومیت از آنجا ناشی می­ شود که در تعالیم دینی بر عدم نجاست مسجد تأکید فراوانی گردیده و در بیان اصناف نجاسات، ‹‹کافر›› یکی از مصادیق آن محسوب شده است.
اعلامیه جهانی حقوق بشر اسلامی که بیانگر اندیشه­ های دینی مسلمانان درسطح جهانی است، دراین خصوص بیان می دارد: ‹‹ شخصی که مسلمان نباشد ازحرم مکه نباید عبور کند وبرای عبور او از خاک حجاز بنابرنظر برخی ازفقها اجازه زمامدار مسلمین لازم است ››.
همچنین برای غیرمسلمان اقامت درمکه جایز نیست. براساس اعلامیه فوق، عبور و مرور و اقامت مطلق کفار اعم از کتابی و غیر آن ممنوع اعلام شده است.
ب) محدودیت های مربوط به پوشش جهانگردان زن و غیر مسلمان
مهمترین مسئله­ای که رعایت آن از جانب جهانگردان زن و غیرمسلمان ضروری است، مسئله حجاب است. استعمال کلمه حجاب درمورد پوشش زن یک اصطلاح نسبتاً جدید است. درقدیم، به خصوص در اصطلاح فقها، کلمه ‹‹ ستر»ت که به معنای پوشش است (یوسفی پور، ۱۳۷۹).
در این که پوشش زن از ضروریات قرآن است، جای تردید نیست، لکن درخصوص حدود پوشش اختلاف نظر وجود دارد. عقیده مطلوب آن است که پوشانیدن بدن غیر ازوجه و کفین بر زن واجب است؛ اما در آیا دایره این وجوب شامل زنان غیرمسلمان هم می­ شود.
در برخی از رو­آیات رسیده، نگاه کردن به سروصورت زنان غیر مسلمان بلا اشکال اعلام شده است؛ ازجمله درحدیثی ازحضرت علی (ع) آمده ‹‹ لابأس بالنظر الی رؤوس الناس من اهل الذمه ›› (نگاه کردن به سرهای زنان اهل ذمه جایز است). در روایتی دیگر از امام صادق (ع) نقل شده است که حضرت رسول اکرم(ص) فرمود: ‹‹ لاحرمه لنساء اهل الذمه ان ینظر الی شعورهن وایدیهن›› ( حرام نیست که به موها ودست های زنان اهل ذمه نگاه شود).
قانون مجازات جمهوری اسلامی ایران با توجه به اهمیت پوشش، بی­حجابی در انظار عمومی را جرم اعلام کرده است. تبصره ماده ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی در این خصوص بیان می دارد: ‹‹زنانی که بدون حجاب شرعی در معابر و انظار عمومی ظاهر شوند به حبس از ده روز تا دو ماه یا از ۵۰ هزار تا ۵۰۰ هزار ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد››.
این عقیده منطبق با اصل شمول قوانین جذایی در مورد کلیه افراد ساکن ایران است. ماده ۳ قانون مجازات اسلامی در این زمینه بیان می­دارد: ‹‹قوانین جزائی درباره کلیه کسانیکه در قلمرو حاکمیت زمینی، دریایی و هوایی جمهوری اسلامی ایران مرتکب به جرم شوند اعمال می­ شود مگر آنکه به موجب قانون ترتیب دیگری مقرر شده است››.
بنابراین، جهانگردان زن غیر مسلمان ملزم به رعایت این محدودیت قانونی هستند.
۲-۱۸٫ درباره سازمان جهانی جهانگردی
سازمان جهانی جهانگردی مهمترین تشکیلات و سازمان بین ­المللی در زمینه فعالیت­های گردشگری می­باشد (افشار زاده و همکاران، ۱۳۹۰).
این سازمان در سال ۱۹۷۵ تأسیس و بزرگترین تشکیلات جهانی جهانگردی محسوب می­گردد. قبل از تأسیس این سازمان، معتبرترین سازمان بین المللی و تخصصی جهانگردی (اتحادیه بین المللی سازمانهای رسمی مسافرتی) بود.
۲-۱۸-۱٫ مهمترین زمینه های فعالیت سازمان جهانی جهانگردی(نان، ۲۰۱۳).
جریان آزاد و بدون مانع جهانگردی از یک کشور به کشوری دیگر و در داخل هر کشور
کمک به توسعه اقتصادی کشورها از طریق گسترش جهانگردی