۳- ۲–۳.رقم مانزانیلا………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
۳- ۲–۴.رقم کنسروالیا……………………………………………………………………………………………………………………………………………..
۳- ۲–۵.رقم زرد……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
۳-۳.طرح آماری مورد استفاده……………………………………………………………………………………………………………………………………..
۳-۴.مراحل انجام آزمایش…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
۳-۵.مواد مورد استفاده در تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………………
۳-۶.اندازه‌گیری‌های مزرعه‌ای………………………………………………………………………………………………………………………………………….
۳-۷. روش تجزیه و تحلیل اطلاعات………………………………………………………………………………………………………………………………..
فصل چهارم: تجزیه تحلیل داده ها و یافته های تحقیق……………………………………………………………………………
۴-۱- نتایج حاصل از اندازه گیری صفات رشدی…………………………………………………………………………………………………………….
۴-۲- نتایج حاصل از اندازه گیری صفات مورفولوژیکی……………………………………………………………………………………………………
۴-۳- نتایج حاصل از اندازه گیری صفات پومولوژیکی……………………………………………………………………………………………………
۴-۴- نتایج حاصل از اندازه گیری عناصر پر مصرف و کم مصرف برگ……………………………………………………………………………
فصل پنجم: بحث، نتیجه گیری و پیشنهادات…………………………………………………………………………………………
۵-۱. بحث………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
۵-۲. نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
۵-۳. پیشنهادها …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
فهرست منابع …………………………………………………………………………………………………………………
چکیده
به منظور بررسی فنولوژی گل و میوه در برخی ارقام زیتون آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با ۵ رقم و پنج تکرار و ۵ درخت به ازای هر تکرار در منطقه درام شهرستان طارم به اجرا در آمد. ارقام زیتون شامل کایلت، میشن، مانزانیلا، کنسروالیا و زرد بود. در این تحقیق خصوصیات گلدهی و میوه درختان بر اساس دستورالعمل ارائه شده توسط شورای بین المللی زیتون (IOC) اندازه گیری شد. نتایج بدست آمده نشان داد که بین ارقام به لحاظ تعداد گل آذین،تعدادگل در گل آذین و درصد گلهای کامل اختلاف معنی داری وجود نداشت. رقم کایلت بیشترین تعداد گل آذین و کنسروالیا دارای کمترین مقدار بود. بیشترین و کمترین تعدادگل به ترتیب مربوط به ارقام کنسروالیا و مانزانیلا بود. رقم زرد دارای بیشترین درصد گل کامل و رقم میشن دارای کمترین مقدار این صفت بود. همچنین مقایسه میانگین داده ها نشان داد که بین ارقام به لحاظ درصد گوشت، نسبت گوشت به هسته، درصد تشکیل میوه و وزن میوه، درصد روغن در ماده خشک تفاوت معنی داری وجود دارد. بیشترین و کمترین درصد گوشت و نسبت گوشت به هسته و درصد تشکیل میوه به ترتیب مربوط به ارقام کنسروالیا و کایلت می باشد. همچنین کنسروالیا دارای بیشترین وزن میوه و رقم زرد دارای کمترین مقدار این صفت در میان ارقام مورد مطالعه بود. مانزانیلا و زرد دارای بیشترین و کمترین درصد روغن در ماده خشک بودند.بعد از تجزیه برگی، بیشترین مقدار عناصر پر مصرف در رقم مانزانیلا مشاهده گردید.
واژگان کلیدی: ارقام زیتون، صفات فنولوژیکی، پومولوژیکی، درام
فصل اول
مقدمه
فصل اول: کلیات

مقدمه
گیاه زیتون از جنس Olea و خانواده Oleaceae با بیش از ۴۰-۳۰ گونه می باشد. معروفترین گونه آن Olea europaea است که در اقصی نقاط دنیا کاشته می شود. زیتون یکی از قدیمی­ترین درختان میوه و منبع اصلی روغن خوراکی در حوزه مدیترانه برای هزاران سال بوده است. امروزه با پیشرفت علم و مشخص شدن خواص غذایی و درمانی زیتون و روغن آن، گرایش به مصرف آن افزایش چشمگیری داشته است، چراکه روغن زیتون دارای سطح بالایی از اولئیک اسید (یکی از سالم­ترین اسید­های چرب) است (سیفی، ۲۰۰۸).
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

کشور ما با وجود نیاز مبرم به این ماده غذایی نقش چندانی در این توسعه نداشته است و سالیانه مقادیر زیادی از روغن مورد نیاز خود را (حدود ۹۰ درصد) وارد می نماید که برای جلوگیری از واردات باید به توسعه کشت این محصول پرداخت اما متاسفانه بدلیل وجود برخی کاستی ها و ضعف های مشهود از جمله : تعیین بهترین رقم از لحاظ عملکرد، عدم سرمایه‌گذاری مناسب در صنایع تبدیلی، کمبود نیروی متخصص، ضعف آموزش‌ باغداران، ضعف بنیه مالی اغلب پیمانکاران طرح در مبارزه با اشاعه آفات و بیماری‌ها،. عدم مقابله جدی با «ورود روغن زیتون تقلبی و دانه‌های زیتون قاچاق و بدون قرنطینه» در بازار ، ضمن ایجاد رقابت ناسالم با تولیدکنندگان داخلی منجر به ورود آفات خطرناک به باغ‌های زیتون می‌شود. دلایل فوق از عواملی است که می‌تواند بر روند مطلوب اجرای توسعه باغ های زیتون تأثیر منفی بگذارد.
زیتون یکی از مهمترین محصولات باغی شهرستان طارم در استان زنجان است و سطح زیر کشت آن به ویژه در منطقه درام این شهرستان روبه افزایش است. و برنامه های متعددی جهت احداث باغ های زیتون و نیز اصلاح ارقام نا سازگار با روش پیوند در منطقه در حال اجرا است. لذا معرفی ارقام تجاری سازگار با شرایط این منطقه ضروری است. لذا هدف از مطالعه حاضر بررسی خصوصیات کمی مهم گل و میوه برخی از ارقام مهم زیتون موجود در منطقه درام است. از این طریق ضمن مقایسه ارقام با همدیگر می توان ارقام مناسب منطقه را معرفی و نیز با گروه­بندی ارقام از نظر صفات کمی گل و میوه امکان گزینش والدین مناسب برای پیشبرد برنامه ­های اصلاحی از طریق اجرای تلاقی­های هدفمند فراهم می­گردد.

بیان مسئله و ضرورت انجام تحقیق
کاشت زیتون در هر منطقه مستلزم کشت­های آزمایشی و اثبات عملکرد آنها است. به عبارت دیگر تنها زمانی می­توان به کشت یک رقم در منطقه مورد نظر اقدام کرد که قبلاً در کشت­های آزمایشی به ثمر رسیده باشد. خوشبختانه هم­اکنون در بسیاری از مناطق زیتون­خیز کشور ارقام مختلف مطرح خارجی و داخلی زیتون در بلوک­های آزمایشی کاشته و مورد ارزیابی قرار گرفته­اند. اما در سوی دیگر در باغ­های کاشته­شده­ای که بدون توجه به ارقام مناسب اقدام به کاشت شده است پس از گذشت چندین سال باغداران با مشکلات عدیده­ای روبه رو شده ­اند. زیتون یکی از قدیمی­ترین درختان میوه و منبع اصلی روغن خوراکی در حوزه مدیترانه برای هزاران سال بوده است. امروزه با پیشرفت علم و مشخص شدن خواص غذایی و درمانی زیتون و روغن آن، گرایش به مصرف آن افزایش چشمگیری داشته است، چراکه روغن زیتون دارای سطح بالایی از اولئیک اسید (یکی از سالم­ترین اسید­های چرب) است (سیفی،۲۰۰۸).
بر اساس آمار شورای بین‌المللی زیتون (۲۰۱۱) میزان تولید روغن زیتون ایران ۶ هزار تن برآورد شده که تقریباً ۱/۰ درصد تولید روغن زیتون دنیا است. همچنین در همین سال ایران با تولید ۴۵ هزار تن کنسرو زیتون تنها ۸/۱ درصد از تولید دنیا را در اختیار داشته است. با توجه به وابستگی کشور به واردات دانه­ های روغنی، توسعه باغ­های زیتون در دستور کار وزارت جهاد کشاورزی قرار گرفته است. سطح باغ­های بارور زیتون در کشور ۳۵ هزار هکتار است اما بر اساس مطالعات انجام شده و با توجه به شرایط اقلیمی، انتظار می­رود در پایان برنامه پنج ساله پنجم توسعه، ۷۸ هزار هکتار باغ بارور جدید به سطح باغ­های کنونی افزوده شود(بی نام، ۱۳۹۲). بی­‌شک توسعه باغ­های جدید نیازمند ارقام سازگار و پر­محصول زیتون اعم از روغنی، کنسروی و دو منظوره (روغنی و کنسروی) است. جهت اجرای برنامه ­های اصلاحی و دستیابی به ارقام جدید و متناسب با برنامه ­های توسعه­ای در صنعت زیتون، اساسی­ترین روش، تلاقی بین ژنوتیپ­ها است و در این راستا انتخاب والدین مناسب بسیار مهم می­باشد. گلدهی و تنظیم باردهی، عملکرد میوه و روغن بالا، تولید میوه­های درشت تر در ارقام کنسروی و نسبت بالای گوشت به هسته میوه بویژه در ارقام روغنی از اهداف اصلاحی مهم در برنامه اصلاحی درخت زیتون می­باشد (داووری و بالدونی،۲۰۰۷). تظاهر تفاوت­های ژنتیکی ارقام در قالب بروز تنوع وسیع از نظر صفات کمی گل و میوه باعث می­گردد که این صفات به عنوان یکی از نشانگر­های عمومی، کاربردی و گزینشی برای مطالعه تنوع ژنتیکی، گروه­بندی ارقام و انتخاب والدین مناسب برای اجرای برنامه ­های تلاقی­های هدفمند مورد استفاده قرار گیرند (جلیلی و همکاران، ۱۳۹۰). گروه­بندی ارقام بر اساس تعداد زیادی صفات کمی و کیفی می ­تواند روشی مطمئن در تعیین شباهت­ها و فواصل خویشاوندی یا دوری ژنوتیپ­ها باشد تا از این طریق ارقامی با بیشترین فاصله و تمایز ژنتیکی از نظر صفات مهم باغی انتخاب و در برنامه ­های اصلاحی برای ایجاد حداکثر تنوع ژنتیکی و دو­رگه ­های با ارزش مورد استفاده قرار گیرند. از لحاظ کمی هرچه والدین از یکدیگر دورتر باشند، تنوع بیشتری در نتاج حاصل از آن­ها ایجاد خواهد شد (دانایی و همکاران، ۱۳۸۰).
با توجه به این واقعیت که تنوع مورفولوژیکی و پومولوژیکی موجود در بین ارقام زیتون ریشه در تنوع ژنتیکی آن­ها دارد، ارزیابی چنین تنوعی منجر به شناسایی کلون­های با­ارزش در بین ارقام متعدد زیتون می­ شود. برای این­منظور مجموعه ­ای از معیار­ها از قبیل مشخصات درخت (شکل و ابعاد)، ساختار و اندازه میوه، شکل و اندازه برگ و هسته و غیره مورد استفاده قرار می­گیرد (هاناچی و همکاران،۲۰۰۸). فهرستی از این مشخصات توسط انجمن بین ­المللی روغن زیتون (IOC^[1], 2000)، تهیه و اعلام شده است.

پرسش اصلی تحقیق
ویژگی های شاخص پومولوژیکی ارقام انتخاب شده در منطقه درام کدام است و آیا این ارقام برتری خاصی نسبت به رقم رایج منطقه (زرد( دارند و می توانند جایگزین آن گردند؟

اهداف تحقیق
بررسی و شناسایی صفات عملکردی ارقام مختلف زیتون و امکان جایگزینی آن با رقم زرد.
تعیین ارقام سازگار با شرایط محیطی منطقه درام شهرستان طارم جهت احداث باغ.
بررسی ارقام مختلف زیتون از لحاظ جذب عناصرغذایی و صفات فیزیولوژیکی.
فصل دوم
مرور منابع
۲-۱- مبدا و تاریخچه زیتون
۲-۱-۱- تاریخچه زیتون در جهان
درخت زیتون یکی از اولین و قدیمی­ترین درختان میوه است. با آن­که منشأ اصلی درخت زیتون را عده­ای از دانشمندان به کشور­های آسیایی نسبت می­ دهند معهذا عده­ای دیگر با توجه به انتشار فعلی نژاد وحشی آن، منشأ آن را در منطقه مدیترانه ذکر نموده و معتقدند که از آن­جا به سایر نواحی انتقال یافته است. از طرفی دیگر پیدایش درخت زیتون را به زمان های خیلی قدیم نسبت می­ دهند و عقیده دارند که این درخت در دوران سوم در اروپا به ظهور رسیده است و از این جهت است که گونه­ های آن به نام قاره اروپا” اولئا اروپئا” نامگذاری شده است (مقصودی، ۱۳۸۷).
۲-۱-۲- تاریخچه زیتون در ایران
زمان دقیق ورود زیتون به کشور کاملاً مشخص نیست ولی از شواهد موجود به نظر می­رسد کشت زیتون در حدود ۲۰۰۰ سال قبل در ایران انجام گرفته است. اولین بار این گیاه در علی­آباد گرگان مشاهده گردید (محمدی و وکیلی، ۱۳۸۵). کشت زیتون در استان­های زنجان، گیلان و قزوین که از مناطق عمده کشت زیتون در ایران می­باشند) براساس اسناد و مدارک موجود سابقه ۹۰۰ ساله دارد. در سال­های اخیر کشت زیتون از ۱۳ استان شمالی به ۲۳ استان تعمیم یافته است. مناطق مهم زیتون کاری ایران عبارتند از: استان­های گیلان، گلستان، مازندران، زنجان، قزوین، فارس، کهکیلویه و بویراحمد و کرمانشاه (مقصودی، ۱۳۸۷).
۲-۲- مشخصات گیاه­شناسی زیتون
زیتون با نام علمی (Olea europeae L.) گیاهی متعلق به خانواده Oleaceae است. در این خانواده جنس های زیادی وجود دارد که اغلب آن­ها در نواحی گرمسیری یا نیمه گرمسیری رشد و نمو می­ کنند. جنس اولئا دارای ۲۰ گونه است که عمدتاً در نواحی گرمسیری و نیمه­گرمسیری جهان می­رویند. فقط گونه اولئا میوه خوراکی تولید می­ کند و کولتیوار تجاری زیتون به این گونه تعلق دارد. اکثر درختان زیتون کشت شده دیپلوئید بوده و دارای ۴۶=x2=n2 کروموزوم هستند ولی زیتون­های تری­پلوئید و تترا­پلوئید نیز گزارش شده است. زیتون درختی است همیشه سبز با عمر طولانی که عمر آن را تا حدود ۱۰۰۰ سال گزارش نموده ­اند. چوب آن در برابر پوسیدگی مقاوم است و چنان­چه قسمت­ های بالای درخت در اثر خسارت وسایل مکانیکی یا شرایط نامساعد محیطی از بین برود، با تولید پاجوش گیاه احیا می­ شود. هنگامی که زیتون از طریق قلمه تکثیر می­ شود، سیستم ریشه­ای آن معمولا کم عمق است و در خاک­های سنگین بیش از ۱۵۰ سانتی­متر گسترش نمی­یابد. بخش­های هوایی درخت، از شاخ و برگ­هایی با میان گره­های کوتاه تشکیل شده و تاج متراکمی را تشکیل می­دهد. گل­آذین زیتون خوشه­ای و میوه آن شفت می­باشد (صادقی، ۱۳۸۹).
برگهای زیتون ضخیم،‌چرمی هستند که بصورت متقابل قرار گرفته‌اند، معمولاً ۲ تا ۳ سال بر روی درخت باقی می‌مانند و در بهار سال دوّم و یا سوّم ریزش می‌کنند. رنگ زرد برگ‌ها در بهار نشانه فرایند ریزش آن‌هاست ولی باید توجه داشت که گاهی برگهای زرد نشان‌دهنده مشکلات فیزیولوژیکی دیگری می‌باشد.