تعریف عملیاتی
نسخه تجدید نظر شده آموزش مهارت­ های اجتماعی با رویکرد فراشناختی (MASST-R) شینکر و همکاران (۲۰۰۲) (پیوست) در هشت جلسه دو ساعته برگزار شد.
فصل دوم
پیشینه تحقیق
۲-۱- مقدّمه
انسان موجودی اجتماعی است و به تعامل^[۸۸] با دیگران نیاز دارد. ما در معاشرت با دیگران اطلاعات بسیاری به دست می‌آوریم که به نحوی آنها را دسته‌بندی و منسجم می‌کنیم و بخش‌های مهم و مفید آنها را به حافظه می‌سپاریم. برای داوری و قضاوت درباره دیگران باید بتوانیم این اطلاعات ذخیره ‌شده را با هم ترکیب کنیم و به شناختی درست از دنیای اطراف­مان دست یابیم. شناخت اجتماعی^[۸۹] بیان می‌کند که ما چگونه به اطلاعات توجه می‌کنیم، آنها را ذخیره می‌کنیم و در موقع لزوم به یاد می‌آوریم (آذربایجانی، ۱۳۸۷).

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

انسان در زندگی اجتماعی ودر تعامل با دیگران است که خود را می­شناسد و از وجود خود آگاه می­ شود. اما خودآگاهی^[۹۰] او ابعاد دیگری نیز دارد که در رابطه او با محیط­های گوناگون و پیچیده شکل می­گیرد، مانند محیط روانی و فیزیولوژی، محیط طبیعی، محیط اجتماعی، محیط فرهنگی^[۹۱] که ازآنها متاثر می­ شود. به همین علت خودآگاهی او شامل دایره­های متعددی است، مانندآگاهی از وجود خودش، آگاهی از تعلقش به گروه، قشر یا ملیت خاص، آگاهی او از این که به شهر، منطقه یا جغرافیای طبیعی خاصی تعلق دارد (کریمی، ۱۳۸۵). اما چگونگی تعامل انسان با این محیط­های گوناگون، به مقدارزیادی، ناخودآگاه^[۹۲] است و میزان و چگونگی روابط متقابل و تاثیر و تاثر انسان با این محیط­ها برای او روشن نیست (هانت^[۹۳]، ۱۹۸۷). روان­شناسی اجتماعی با مطالعه نحوه تفکر، احساس و عمل آدمی در محیط­های اجتماعی و چگونگی تأثیر متقابل محیط­های اجتماعی در اندیشه­ها، احساسات و اعمال وی سر و کار دارد. به همین دلیل روان­شناسی اجتماعی با فرایندهای ادراک و تفسیرهای اجتماعی سر و کار دارد (لامارش^[۹۴]، ۱۳۸۰).
در تعریف سازمان جهانی بهداشت^[۹۵] (۱۹۴۸) «سلامت عبارت است از رفاه کامل جسمی، روانی، اجتماعی و نه تنها بیماری یا معلول نبودن» عوامل اجتماعی اهمیت ویژه­ای پیدا کرد (سجادی، ۱۳۸۶). بر این اساس سلامت مفهوم مثبتی است که در زمان ارزیابی تندرستی و سلامتی فرد باید زمینه ­های روانی و اجتماعی زندگی افراد را هم مورد توجه قرار دهیم. چند دهه گذشته سلامت به عنوان حق بشری و یک هدف اجتماعی در جهان شناخته شده است، یعنی سلامت برای ارضای نیازهای اساسی و بهبود کیفیت زندگی انسان لازم است و باید برای همه انسان ها در دسترس باشد (همان).
در واقع نقش قطعی عوامل اجتماعی، روانی و محیطی^[۹۶] بر سلامت مردم از زمان­های بسیار قدیم شناسایی شده است. فعالیت­های بهداشتی از قرن ۱۹ و بیشترین اقداماتی که به صورت زیربنایی در حوزه بهداشت عمومی نوین انجام شده، همگی بیانگر آگاهی از وابستگی بین وضعیت اجتماعی شرایط زندگی و پیامدهای سلامتی مردم است. با توجه به این مساله از اواخر سال­های ۱۹۶۰ تا اوایل دهه ۱۹۷۰ اولین برنامه ­های سلامت جامعه نگر^[۹۷] توسط سازمان جهانی بهداشت تدوین شده، که این امر منجربه تقویت توده مردم و اختیارات جامع به آنان دادن را در حوزه مشارکت در سلامت و بهداشت را به همراه آورده است. بر این اساس مفهوم اجتماعی، مفهومی است که در کنار ابعاد جسمی و روانی سلامت مورد توجه قرار گرفته است (جین^[۹۸]، ۱۳۸۴).
ریشه و مفهوم سلامت اجتماعی^[۹۹] را باید در محیط زیست مادی^[۱۰۰] (یعنی با توجه به موضوعات اقتصادی و طبیعی) و محیط زیست انسانی^[۱۰۱] مثبت مورد توجه قرار داد. بهزیستی اجتماعی به مثابه بعد اجتماعی سلامت فرد، در کنار دو بعد جسمانی و روانی سلامت فرد، به رابطه او با جامعه نظر دارد (هزارجریبی، ۱۳۹۱).
با توجه به اهمیت بعد اجتماعی سلامت در این تحقیق سه جنبه از بعد اجتماعی سلامت یعنی؛ بهزیستی اجتماعی، رفتار شهروندی سازمانی^[۱۰۲] و نگرش‌های زیست محیطی^[۱۰۳] مورد بررسی قرار می­گیرد. لذا این تحقیق به بررسی جنبه­ های مختلف ذهن آگاهی و فراشناخت و تاثیر آن بر تعاملات اجتماعی مانند بهزیستی اجتماعی، رفتار شهروندی سازمانی و نگرش‌های زیست محیطی می پردازد. در ادامه به توضیح هریک از آنها به طور جداگانه می­پردازیم.
۲-۲- تعریف ذهن آگاهی
واژه ی ذهن آگاهی^[۱۰۴] ازکلمه “ساتی”^[۱۰۵] که در زبا ن مقدس بوداییان^[۱۰۶] به معنای داشتن آگاهی، توجه و یادآوری می­باشد، نشأت می­گیرد (بودهی^[۱۰۷]، ۲۰۰۰). ذهن آگاهی شکلی از مراقبه^[۱۰۸] است که ریشه در تعالیم و آئین­های مذهبی شرقی خصوصاً بودا دارد (اوست^[۱۰۹]، ۲۰۰۸). کارلن و لانگر^[۱۱۰](۲۰۰۶) از ذهن آگاهی به عنوان وضعیت شناختی یاد کردند و با صراحت بیان نمودند که بین ذهن آگاهی ومراقبه بودایی^[۱۱۱] تمایز وجود دارد. البته نباید منکر شباهت آنها شد. مراقبه ذهن آگاهی فقط یک نوع خاص از مراقبه بوده و سایر اعمالی چون مراقبه متمرکز که نیاز به توجه متمرکز روی یک محرک مجزا همچون یک کلمه، صدا یا شمع دارد متفاوت است (دونه، اسلاتر و لاتز^[۱۱۲]، ۲۰۰۸). در آغاز قرن بیستم، ویلیام جیمز پیش ­بینی کرد که بودایسم تأثیر عمده­ای بر روی روانشناسان غربی خواهد گذاشت. اکنون بیش از دو دهه است که پیش ­بینی او با علاقه روزافزون به یکپارچه­ سازی روانشناسی غربی و معنویت شرقی به وقوع پیوسته است و روانشناسان بسیاری به دنبال آموزه­های بودایی و تکنیک­هایی برای آموزش ذهن هستند (اشتاین^[۱۱۳]، ۱۹۹۶؛ لئو و مک­مین^[۱۱۴]، ۲۰۰۵). علایق روانشناسان دربرگیرنده شناخت قواعد درمانی، آگاهی از محدودیت­های رویکردهای درمانی کنونی، شیفتگی کنونی جامعه غربی به شرق و گرایش جهانی به یکپارچه سازی رواندرمانی است (لئو و مک­مین، ۲۰۰۵). نمونه ویژه­ای از این گرایش، یکپارچه سازی تمرین­های معنوی شرقی با درمان­های شناختی ـ رفتاری است.
ذهن آگاهی در ۲۰ سال اخیر در زمینه پزشکی و روان­شناسی دانشگاهی تغییر یافته است. ابتدا توسط کابات زین^[۱۱۵] در سال ۱۹۷۹ به عنوان برنامه ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش استرس^[۱۱۶] (MBRS) درمرکز پزشکی دانشگاه ماسا چوست گسترش یافت. و امروزه به طور گسترده­ای مورد استفاده قرارگرفته است (بایر^[۱۱۷] و همکاران، ۲۰۰۴). با گسترش مداخلات مبتنی بر ذهن آگاهی تعریف­های متعددی نیز از سوی متخصصان ارائه شده است که به مواردی از آنها می­پردازیم.
در بحث­های مختلف مطرح شده در مورد مراقبه وذهن آگاهی تغییر به معنی غیر خود کار سازی ساختارهای روان­شناختی است که محرک­های روان­شناختی را سازمان داده، محدود، انتخاب و تفسیر می­ کند. غیر متمرکز سازی (ظرفیت دیدن تجربه از بیرون) و در مراقبه سنتی بوداییان به موقعیت ” نظاره گر ساکت^[۱۱۸] ” تعریف شده است (سفران و سگل^[۱۱۹]، ۱۹۹۰).
ذهن آگاهی می­توان به راحتی به عنوان «هشیاری لحظه به لحظه^[۱۲۰]» (گرامر^[۱۲۱]، ۲۰۰۵) و یا به عنوان «حالت آزادی روانی درهنگامی که توجه کامل وبدون درنظر گرفتن هیچ نقطه نظری وجود دارد» تعریف شود (مارتین^[۱۲۲] ،۱۹۹۷).
قضاوت نکردن ذهن آگاهی را پرورش می­دهد وقتی شما با وضعیت هیجانی یا فیزیکی سختی روبه رو می شوید، قضاوت نکردن در باره تجربیات، بیشتر از آن چه که می­بینید و هستید و چیزی که باید باشید، آگاه می­شوید. البته این از پذیرش تجربیات لذت آور و دردناک ناشی می­ شود. پذیرش این نیست که دوباره چیزهایی که از نظر اخلاقی قابل قبول نیست را تصدیق کنیم، بلکه پذیرش در مورد رفتارهای متفاوت است. به­عبارت دیگر تغییر هم­سان پذیرش است اگر چه سریع­تر اتفاق می­افتد (جاکوبسون^[۱۲۳] و همکاران، ۲۰۰۰).
ذهن آگاهی، به طور­کلی به فرایندهایی شناختی اطلاق می­ شود که طی آنها فرد ذهن آگاه، تمرکزخود را روی تجربه احساسات و اتفاقی که در لحظه حال در خود یا اطرافش رخ می­دهد، متمرکز می­سازد. ذهن آگاهی، تمرکز و توجه فرد به صورت عدم قضاوت یا پذیرش تجربه­ای است که در زمان حاضر رخ می­دهد (بایر^[۱۲۴]و همکاران، ۲۰۰۴). ذهن آگاهی به عنوان حالت توجه برانگیخته و آگاهی از آنچه در لحظه کنونی اتفاق می­افتد تعریف شده است (براون و ریان^[۱۲۵] ، ۲۰۰۳؛ والش^[۱۲۶]، ۲۰۰۹). این توجه، توجهی است هدفمند، به همراه پذیرش بدون داوری در مورد تجربه ­های در حال وقوع در لحظه کنونی (کابات زین، ۲۰۰۳).
بیشاپ^[۱۲۷] و همکاران (۲۰۰۴) به دو قسمت عملی تعریف ذهن آگاهی پرداخته اند:
اولین مولفه شامل خود­تنظیمی^[۱۲۸] توجه می­باشد که در مورد تجربه فوری که نتیجه آن افزایش شناخت مجدد رویدادهای روانی است که در لحظه رخ می­ دهند، استفاده می­ شود. دومین مولفه شامل اتخاذ یک جهت­گیری ویژه نسبت به تجربیات شخصی در لحظه حاضر، جهت­گیری که با کنجکاوی، گشودگی و پذیرش مشخص می­ شود.
مدل دیگر به وسیله شاپیرو، کارلسون، آستین و فریدمن^[۱۲۹] (۲۰۰۶) گسترش یافت. که سه هسته اصلی را ارائه کردند: قصد، توجه و نگرش. قصد به معنی نیت اعمال شخص می باشد که به طور مداوم پیوستاری از خود­تنظیمی را به خود­کاوی و سرانجام به خود رها سازی تغییر می­دهد. توجه به معنی گسترش شایستگی در عمل، حفظ تمرکز و انعطاف پذیری آن می­باشد. و نگرش عبارتند از پذیرش، گشودگی وکنجکاوی نسبت به تجربه شخصی. در فرایند یادگیری این رفتارهای درونی برانگیخته می­شوند با توجه به ذهن وبدن در لحظه اینجا واکنون. بدون قضاوت­ها وتفسیرهای عادت شده. این عمل یک تغییر در دیدگاه ایجاد می­ کند که فایده آن از طریق افزایش ظرفیت برای عینیت گرایی نسبت به تجربه درونی شخص مشخص می شود که دریافت مجدد نامیده می­ شود. این روش به ترتیب خود تنظیمی و خود مدیریتی ، خلاقیت و انعطاف پذیری شناختی هیجانی و رفتاری را افزایش می­دهد.
شاپیرو و همکاران (۲۰۰۶) به پیامدهای دیگری از دریافت مجدد اشاره کردند. روشن سازی ارزش­ها که فرصتی را برای انتخاب ارزش­های هم­خوان جدید و بیشتر و بیان آنها در جایی که قبلا رویارویی تفکرات و هیجانات سخت بود و باعث می شد تا ظرفیت­شان برای منقطع شدن کاهش یابد. اصطلاح «ذهن آگاهی» برای اشاره به حالت روانشناسی هشیاری وعملی که هشیاری را افزایش می­دهد ونیز حالت پردازش اطلاعات بکار می­رود و یک ویژگی شخصیتی محسوب می­گردد (براون و همکاران، ۲۰۰۷ ؛ گرمر، سیگل و فالتن^[۱۳۰]، ۲۰۰۵؛ کوستانسکی و هاسد^[۱۳۱]، ۲۰۰۸).
ذهن آگاهی به عنوان حالت توجه برانگیخته وآگاهی از آنچه در لحظه کنونی اتفاق می­افتد تعریف شده است (براون و ریان ، ۲۰۰۳؛ والش، ۲۰۰۹). این توجه، توجهی است هدفمند، به همراه پذیرش بدون داوری در مورد تجربه ­های در حال وقوع در لحظه کنونی (کابات زین، ۲۰۰۳). ذهن آگاهی فرد را به ایجاد رابطه اساسا متفاوت با تجربه احساس­های درونی وحوادث بیرونی از طریق ایجاد آگاهی لحظه به لحظه وجهت گیری رفتاری مبتنی بر مسولیت عاقلانه به جای واکنش پذیری خودکار، قادر می­سازد. با به کار گیری هدفمند کارکردهای عالی ذهن از جمله توجه آگاهانه، نگرش مهربانانه، کنجکاوی و دلسوزی، ذهن آگاهی می تواند به طور موثر بر واکنش­های هیجانی^[۱۳۲] از طریق بازداری قشری سیستم لیمبیک کنترل اعمال نماید (کابات زین، ۲۰۰۳).
تعاریف مختلف از ذهن آگاهی، سه ویژگی اساسی را منعکس می­ کنند. الف) توجه و آگاهی متمرکز برزمان حال ب) قصد یا هدفمندی^[۱۳۳]، که مولفه انگیزشی را به توجه و رفتار شخص اضافه می کند ج)نگرش، که نحوه توجه کردن فرد را نشان می­دهد، یا وضعیتی که شخص در هنگام توجه کردن دارد، نظیرعلاقه، کنجکاوی، عدم قضاوت، پذیرش و پاسخ دهنده بودن (دانکن، میلر، وامپ و هیوبل^[۱۳۴]، ۲۰۰۹). ذهن آگاهی به ما یاری می­دهد تا این نکته را درک کنیم که هیجانات منفی^[۱۳۵] ممکن است رخ دهد. اما آنها جزء ثابت و دائمی شخصیت نیستند. همچنین به فرد این امکان را می­دهد تا به جای آنکه به طور غیر ارادی وبی تامل پاسخ دهد، با تفکر وتامل پاسخ دهد (امانوئل^[۱۳۶] و همکاران، ۲۰۱۰) ذهن آگاهی روشی است برای زندگی بهتر، تسکین دردها و غنا بخشی و معنادارسازی زندگی (سیگل، ۲۰۱۰).
۲-۳- آموزش ذهن آگاهی
همان گونه که قبلا بیان شد، توانایی داشتن ذهن آگاهی، یک ظرفیت ذاتی می­باشد که همه انسان­ها آن را دارا می­باشد. پیشرفت آن در افراد، متغییر می­باشد و این می ­تواند بدلیل عوامل محیطی و ژنتیکی باشد. عوامل محیطی هم می ­تواند اثر مثبت و هم تاثیر منفی بر پیشرفت ظرفیت و توان یک شخص داشته باشند. تمرین­های ذهن آگاهی می ­تواند مثبت و منفی باشد. همان طور که کابات زین (۲۰۰۹) اظهار کرده است «ذهن آگاهی بطور اساسی تنها یک روش خاص تمرکز توجه می­باشد. این روشی از نگاه عمیق شخص در درک خود و خودباوری می­باشد. به همین دلیل تمرکز توجه باید آموخته شود و تمرین شود». تمرین های رسمی برای کمک به تمرین ذهن آگاهی طراحی می­گردند و بهترین آنها تمرین­های مراقبه­ای می­باشند. این تمرین­ها شامل مراقبه نشسته، مراقبه بدنی و مراقبه راه رفتن می­باشد. تمرین چنین مراقبه­هایی می ­تواند نسبتاً مختصر باشد اما آنها نیز باید برای دوره­ های گسترده فراگرفته شوند. ممکن است تمرین­های مراقبه­ای ذهن آگاهی در طی ساعت­ها و یا حتی روزها صورت گیرد.
تمرین­های غیر رسمی ذهن آگاهی شامل کاربرد مهارت­ های ذهن آگاهی در زندگی روزمره می­باشد و شامل تمرین و نگهداری حالت ذهن آگاهی و یک حالت غیر قضاوتی^[۱۳۷] در ارتباط با چگونگی عملکرد فردی می­باشد. برای مثال، افراد می­توانند رانندگی با ذهن آگاهی، خوردن با ذهن آگاهی و یا حتی خواندن با ذهن آگاهی را یاد بگیرند. شاپیرو و کارسون^[۱۳۸] (۲۰۰۹) پیشنهاد دادند که این تمرین غیر رسمی در تعمیم به زندگی روزمره و مهارت ذهن آگاهی که از طریق تمرین رسمی افزایش می یابد کمک می کند.
به طور کلی آموزش ذهن آگاهی سه مولفه زیررا دربر میگیرد :
۱- رشد آگاهی ازطریق یک روش شناسی تمرین­های نظام دارکه در برگیرنده تمرین­های رسمی ذهن آگاهی (وارسی بدن، مراقبه نشسته، حرکت ذهن اگاهانه) و تمرین­های غیر رسمی ذهن آگاهی (گسترش آگاهی در هر لحظه از زندگی روزمره ) است.
۲- چهار چوب نگرشی^[۱۳۹] خاص، این چهارچوب با مهربانی، کنجکاوی و رضایت ازبودن در زمان حال مشخص می­ شود که همراه با آشکار سازی تجارب است. این اعمال به طور اندیشمندانه در ضمن اجرا و تمرین پرورش می­یابند وبه طور خود انگیخته از عمل فرد نشات می­گیرند.
۳- درک درست از آسیب پذیری بشر، که این مساله ابتدا از طریق آموزش­های شنیداری و سپس از طریق جستجوی اعتبار آنها از طریق مشاهده مستقیم فرایند تجربه در عمل طی تمرین­های ذهن آگاهی رشد می­یابد. ما از طریق این فرایندها می­آموزیم گرچه رنج قسمتی از تجربه ماست اما راه ­هایی وجود دارد که ما می توانیم الگوهای عادت شده^[۱۴۰] جدیدی را جهت ایجاد، افزایش و تعمق در آن یاد بگیریم (خوش لهجه، ۱۳۹۰).
آموزش ذهن آگاهی باید این نگرش را در افراد بوجود آورد که نسبت به امور، پذیرش بدون قضاوت داشته باشند. یعنی، ایجاد آگاهی در افراد نسبت به ادراکات، شناخت‌ها، هیجانات یا حس‌ها اما بدون اینکه نسبت به خوبی یا بدی، حقیقی یا کاذب، سالم یا ناسالم بودن، و مهم یا بی‌اهمیت بودن آنها، قضاوت و ارزیابی شود. بنابراین ذهن آگاهی عبارت است از مشاهده بدون داوری جریان سیال محرکات درونی و بیرونی^[۱۴۱] (کریستلر^[۱۴۲]، ۱۹۹۹).
۲-۴- انواع مداخلات مبتنی بر ذهن آگاهی
۲-۴-۱ ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش استرس
در حال حاضر رایجترین روش، آموزش ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش استرس (MBSR) می‌باشد، که سابق بر این تحت عنوان برنامه کاهش استرس و تن‌آرامی شناخته می‌شد (کابات زین، ۱۹۸۲، ۱۹۹۰). این روش در ساختار طب‌رفتاری^[۱۴۳] و برای دامنه وسیعی از افراد مبتلا به اختلالات مرتبط با استرس و درد مزمن طراحی شد. روش مذکور، به شکل یک برنامه ۸ تا ۱۰ هفته‌ای برای گروه‌هایی که بیش از ۳۰ شرکت‌کننده دارند، اجرا می‌شود. به علاوه، جلسات به طور هفتگی و هر جلسه حدود ۵/۲-۲ ساعت برگزار می‌گردند. دستور جلسات شامل تمرین مهارت‌های مراقبه، بحث در مورد استرس، روش‌های مقابله‌ای و تکالیف خانگی می‌باشند. برای مثال، وارسی بدنی تمرینی است که در آن شرکت‌کنندگان روی زمین دراز می‌کشند و با چشمان بسته توجه خود را به طور متوالی روی نقاط مختلف بدن معطوف می‌سازند، و احساسات مربوط به هر ناحیه از بدن به دقت مشاهده می‌گردند. در مراقبه نشسته^[۱۴۴]، شرکت‌کنندگان در یک حالت آرام و کاملاً بیدار با چشمان بسته به حس‌های تنفس تمرکز می‌کنند. از ژست‌های یوگا، برای آموزش حضور ذهن از حس‌های بدنی نیز استفاده می‌شود. هم چنین، شرکت‌کنندگان، حضور ذهن داشتن را در طول فعالیت‌های روزمره نظیر پیاده‌روی، ایستادن، و خوردن به کار می‌گیرند.
شرکت‌کنندگان در MBSR جهت تمرین این مهارت‌ها خارج از جلسات گروهی، روزانه حداقل ۴۵ دقیقه، و شش روز در هفته آموزش می‌بینند. کاست‌های شنیداری در اوایل درمان به کار می‌روند، اما پس از چند هفته، شرکت‌کنندگان ترغیب می‌شوند تا بدون کاست تمرین کنند. در کلیه تمرینات حضور ذهن، شرکت‌کنندگان آموزش می‌بینند تا بر فعالیت‌های خود (نظیر تنفس یا پیاده‌روی) تمرکز کنند و در هر لحظه از احوال خود آگاه باشند و هرگاه هیجانات، حس‌ها یا شناخت‌ها پردازش می‌شوند، بدون قضاوت مشاهده کنند. (کابات زین، ۱۹۸۲).
۲-۴-۲ شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی
در سال ۱۹۹۱ برنارد و تیزدل^[۱۴۵] یک نظریه چند سطحی از ذهن خلق کردند که نظام‌های متعامل شناختی^[۱۴۶] یا ICS نام‌گذاری شد. الگوی ICS بر اساس این نظریه برنارد و تیزدل قرار دارد که ذهن دارای وجوه چندگانه­ای است که مسئول دریافت و پردازش اطلاعات جدید به صورت شناختی و هیجانی هستند. نظریه برنارد و تیزدل آسیب پذیری فرد نسبت به افسردگی را همبسته با این می‌داند که فرد به چه مقدار بر فقط یکی از وجوه ذهن تکیه می‌کند و سهواً دیگر وجوه را متوقف می‌کند. دو وجه اصلی ذهن شامل وجه انجام دادن و وجه بودن است. وجه انجام دادن به نام وجه گردنده^[۱۴۷] نیز شناخته می‌شود. این وجه بسیار هدف مدار است و وقتی برانگیخته می‌شود که ذهن بین چیزهایی که وجود دارد و چیزهایی که خواسته می‌شود عدم مطابقت ببیند. وجه دوم ذهن، وجه بودن است که بر به دست آوردن هدف خاصی متمرکز نیست، بلکه بر پذیرش و راه دادن به آنچه هست بدون فشار آنی بر تغییر آن تاکید دارد. مؤلفه اصلی مدل ICS آگاهی فراشناختی^[۱۴۸] است. آگاهی فراشناختی توانایی یعنی اینکه فرد بتواند به جای آنکه افکار و احساسات منفی را بخشی از خویشتن خود بداند، آنها را به عنوان وقایعی تجربه کند که در حال گذر از پرده ذهن هستند. هنگامی که وضعیت‌های استرس آمیز زندگی پیش می‌آید افرادی که آگاهی فراشناختی بالایی دارند می‌توانند از افسردگی و الگوهای تفکر منفی آسان­تر دوری کنند. آگاهی فراشناختی عموماً از طریق توانایی فرد برای نامتمرکز شدن^[۱۴۹] است. نامتمرکز شدن توانایی ادراک افکار و احساسات به عنوان وقایع ناپایدار و قابل مشاهده در ذهن است.
بر اساس مدل برنارد و تیزدل سلامت روانی با توانایی فرد برای رهایی از درگیری با یک وجه ذهن و حرکت بین وجوه مختلف ذهن مرتبط است. بنابراین افرادی در بهترین حالت هستند که می‌توانند بر اساس شرایط محیطی با انعطاف پذیری از وجهی به وجه دیگر ذهن حرکت کنند. مدل ICS بیان می‌کند که شایسته‌ترین وجه ذهن وجه بودن است چون منجر به تغییر هیجانی پایدار می‌شود. بنابراین شناخت درمانی برای جلوگیری از عود افسردگی باید این وجه از ذهن را توسعه بدهد. این نظر پردازی تیزدل را به خلق MBCT راهنمایی کرد، شیوه ای که وجه بودن را توسعه می‌دهد.
شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی^[۱۵۰] (MBCT) نوعی رواندرمانی است که برای جلوگیری از عود افسردگی طراحی شده است، مخصوصاً در افرادی که دچار اختلال افسردگی عمده هستند. در این سبک درمانی از شیوه ­های رفتاردرمانی شناختی^[۱۵۱] (CBT) سنتی استفاده شود به علاوه راهبردهای جدیدتر روانشناختی نظیر ذهن آگاهی و مراقبه توجه آگاهانه استفاده می‌شود. شیوه ­های شناختی شامل آموزش مراجع درباره افسردگی است. راهبردهای مبتنی بر ذهن آگاهی متمرکز بر آگاهی از افکار و احساسات و پذیرش آنها در مقابل اتصال و واکنش به آنهاست. مثل CBT، MBCT مبتنی بر این نظریه است که وقتی افرادی که سابقه افسردگی دارند پریشان می‌شوند، دوباره در ذهن­شان فرایندهای خودکار شناختی ظاهر می‌شود که یک اپیزود افسردگی را راه می‌اندازد. هدف MBCT بر هم زدن این فرایندهای خودکار شناختی و آموزش به مراجعان برای کمتر واکنش نشان دادن به محرک‌های وارد شده به فکر است، همچنین این هدف نیز دنبال می‌شود که مراجع پذیرش و مشاهده بدون قضاوت آن محرک‌ها را بیاموزد. این تمرین ذهن آگاهی مراجعان را یاری می‌کند تا به فرایندهای شناختی به هنگام وقوع توجه کنند و واکنش خود را بیشتر به صورت تعمق دربیاورند. به هرحال درمانهای مبتنی بر ذهن آگاهی به واسطه اینکه به هر دو بعد جسمانی و ذهنی می­پردازند دارای اثر بخشی بالایی برای درمان برخی اختلالات روانی و بیماریهای جسمانی هستند. تکنیک­های ذهن آگاهی جزء مؤثری از درمان اختلالات اضطرابی (کابات زین و همکاران، ۱۹۹۲؛ میلر، فیلتچر^[۱۵۲] و کابات زین، ۱۹۹۵)، افسردگی عودکننده (سگال و همکاران، ۲۰۰۲)، اختلال شخصیت مرزی (لینهان^[۱۵۳]، ۱۹۸۷)، سوء مصرف مواد^[۱۵۴] (مارلات^[۱۵۵]،۲۰۰۲)، مدیریت درد مزمن^[۱۵۶] (ریبل، گریسون، برینارد و رزنزویگ^[۱۵۷]، ۲۰۰۲)، مقابله بیماران با سرطان (اسپکا، کارلسون، گودی و آنگن^[۱۵۸]، ۲۰۰۰؛ ترگ و لوین^[۱۵۹]، ۲۰۰۲) و بسیاری از اختلالات دیگر هستند.
۲-۴-۳ ذهن آگاهی مبتنی برافزایش رابطه
روش­های مراقبه ذهن آگاهی موجب پرورش هشیاری بیشتر، سهولت و کشف تازه در تمام تجربیات زندگی می گردد و هدف نهایی این کار، افزایش دسترسی به منابع ذاتی لذت، دلسوزی و روابط می باشد. تکنیک­های ذهن آگاهی برای ارتقا زمینه افکار و احساساتی استفاده می شود که واکنش به موقعیت را تسهیل می کند. با تمرین مهارت­ های هشیاری لحظه به لحظه، مردم می­توانند به بصیرتی در الگوهای افکار، احساسات و روابط با دیگران دست یابند و همچنین می ­تواند به واکنش­های مفیدی در واکنش خودکار به مسائل دست یابند ( تیزدل و همکاران، ۲۰۰۰).
کارسون (۲۰۰۶) با بهره گرفتن از برنامه آموزش ذهن آگاهی مبتنی برکاهش استرس (MBSR) کابات زین برنامه ای آموزشی برای ارتقا روابط بین فردی طراحی کرده است. این برنامه ذهن آگاهی مبتنی برافزایش رابطه^[۱۶۰] (MBER) نام دارد. شالوده نظری برنامه افزایش رابطه مبتنی بر ذهن آگاهی، بر سه جنبه برجسته به شرح زیر می باشد:
اول: مراقبه ذهن آگاهی مانند سایر تکنیک­های مراقبه^[۱۶۱] مشابه ارتقا واکنش تاخیری می­باشد و باعث تغییرات روانشناسی می­گردد که بر استرس غلبه می­ کند. محققان پیشنهاد می­ کنند که تکنیک­های تسکین بخش بین روان و جسم، برای تسهیل مشکلات و چالش­ها درروابط می­باشد (گاتن^[۱۶۲]، ۱۹۹۳).
دوم: تاکید اصلی در ذهن آگاهی برپذیرش تجربیات شخصی بدون قضاوت می­باشد. از طریق پذیرش، شرکت کنندگان اغلب دلسوزتر می­شوند و آنها احساس یکدلی بیشتری با دیگران دارند ( شایپرو و همکاران، ۱۹۹۸). بطور قابل توجهی، نظریه پردازان درباره افزایش روابط سالم، اهمیت پذیرش را قبول دارند ( کریستین^[۱۶۳] و جاکوبسن، ۲۰۰۰).
سوم: ذهن آگاهی تاثیرات عام تری دارد. همچنین ذهن آگاهی بعنوان «روش انجام» در همه تجربیات زندگی نمود پیدا می کند. این رویکرد مشارکت همه تجربیات در ذهن و هشیاری بدون قضاوت را برای عملکرد بین شخصی مطلوب آشکار می­ کند.
محققان اثر افزایش رابطه مبتنی برذهن آگاهی (MBRE) را دررضایت زناشویی^[۱۶۴] زوجین را نشان می دهند (کارسون، گیل و باکوم^[۱۶۵]،۲۰۰۶). شواهد نشان می دهند که ذهن آگاهی، رضایت ازرابطه، توانایی واکنش هدفمند به استرس در رابطه، مهارت درشناسایی و بروز احساسات همسر ومقدار تعارضات رابطه و همدلی^[۱۶۶] را پیش بینی می­ کند (بارنس، براون، کراسمارک، کمپل و روگ^[۱۶۷]، ۲۰۰۷، واچس وکوردوا^[۱۶۸]، ۲۰۰۷) .
۲-۵- اثرات فردی و اجتماعی ذهن آگاهی
همان طور که شواهد تحقیق، نتایج مثبت ذهن آگاهی را تایید می­ کند، امکان طبقه بندی این نتایج درچندین بعد وجود دارد: تنظیم هیجانی^[۱۶۹]، انعطاف پذیری^[۱۷۰] و فایده­های بین فردی^[۱۷۱] (کورکوران^[۱۷۲] و همکاران، ۲۰۱۰).
۲-۵-۱- تنظیم هیجانی

استفاده از درام های اجتماعی

عشق به ارزشها، همدردی ها

بحث و تنظیم فعالیت ها

نگرانی درمورد دیگران

پردازش بحث ها

توجه به ماهیت

به شهود و صدای درون گوش کنید

استفاده از تجسم، تفکر، و تصویرهای ذهنی

توجه به یگانگی در مطالعات

وابستگی به طرز تفکر، خود مشاهده گری، خودآگاهی

استفاده از چه چیزی، برای چه چیزی وچه مدلی

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

جستجو برای تعادل ( متعادل ساختن)

استفاده از جلسات مذاکره/ حل تضاد

تلاش برای فهم خویشتن

مطالعه زندگی افراد برجسته

در نهایت می توان اذعان نمود، افرادی که دارای هوش معنوی هستند، دارای صفاتی هستند که آن ها را به سمت تعالی و گرایش در جهت کمک و مشارکت در فعالیت های بشردوستانه سوق می دهد، نظیر اینکه این افراد؛ قدرت مقابله باسختی ها، دردها و شکست ها را دارند، خود آگاهی در این افراد بالاست و از تجربیات و شکست های گذشته درس می گیرند( غفاری و قلی پور، ۱۳۸۹).
۲-۱۵) رشد و تقویت هوش معنوی
به نظر می رسد، اگرتعاریف هوش معنوی، روش ها مختلف دانستن رادر برنگیرند، ناقص هستند. در بررسی اخیر رابرت فورمن، افرادی که دارای سنین مختلفی بودند، معنویت را مفهومی تجربه ای می دانستند تا فراعقلی. تمرین های تاملی مانند مراقبه، به این دلیل که وابسته به آشنایی با سه روش متمایز دانستن است ( سه روش دانستن عبارتند از: حسی، عقلی و تاملی )، برای پالایش هوش معنوی مناسب به نظر می رسد. به نظر می رسد این سه روش دانستن، بخش جدایی ناپذیری از هوش معنوی هستند که بعضی از افراد نشان می دهند ( واقان^[۹۳]، ۲۰۰۳).
آگاهی هوشیارانه و سازگاری با وقایع و تجارب زندگی و پرورش خود آگاهی از جمله عوامل اصلی رشد هوش معنوی تلقی می شوند. علاوه براین، بعضی از روش ها، راهبردها و تمرین ها برای رشد آن مفید تلقی می شوند؛ مثلا واگان معتقد است هوش معنوی از طریق افزایش وسعت نظر و گشودگی و داشتن نقطه نظرهای مختلف، حساسیت زیاد نسبت به تجارب و واقعیاتی نظیر حالت تعالی ( ماورایی) و موضوع عای معنوی، فهم عمیق تر نمادها و بازنمایی افسانه ها و کهن الگوهای ناهشیار کشف نشده افزایش می یابد ( نازل، ۲۰۰۴).
شواهد نشان می دهند که تمرین های معنوی افزایش دهنده آگاهی و بینش نسبت به سطوح چند گانه هوشیاری (تعمق) هستند و بر عملکرد افراد تاثیر مثبتی دارند. وارنر در پژوهش خود با اندازه گیری میزان توجه و اجرای آزمون توجه و اجرای آزمون انعطاف شناختی در دو گروه آزمایشی و کنترل، نشان داد که تعمق (انجام تمرین های تعمق برتر یا تی ام )، رشد ذهنی را به شکل مثبتی تحت تاثیر قرار می دهد. کرانسون و همکاران نیز نشان دادند که تمرین های تی ام در یک دوره دو ساله باعث بهبود نمره هوشبهر، توانایی یادگیری و زمان واکنش در گروه آزمایشی شده است (آمرام، ۲۰۰۵).
۲-۱۷) مشخصات افراد به لحاظ هوشمعنوی ( جورج، ۲۰۰۶: ۴۳۵)
جدول ۲-۱۱: مقایسه افراد به لحاظ هوشمعنوی

افرادی که هوشمعنوی پائینی دارند

افرادی که هوشمعنوی بالایی دارند

خود را با نژاد، رنگ و موقعیت خویش میشناسند

خود را با عوامل خارجی معرفی نمیکنند و معتقدند که رنگ، نژاد و… فقط یک بر چسب هستند

دیگران را سرزنش میکنند، زیرا از اینکه به عنوان مقصر دیده شوند میترسند. آنها برای اینکه احساس خوبی داشته باشند نیازمند تائید دیگران هستند.

بررسی رابطه بین
ساختار سرمایه و
نقدشوندگی سهام، اندازه
شرکت، سودآوری،
دارای یهای ثابت مشهود
و فرصت های رشد در
بورس اوراق بهادار تهران

صلواتی و
رسائیان^۲

رابطه اهرم مالی به عنوان متغیر وابسته و اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام، اندازه شرکت، نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام، خالص اموال، ماشین آلات و تجهیزات و سودآوری ۶۰ شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در دوره زمانی ۱۳۸۳ – ۱۳۸۰
مورد بررسی قرار گرفت.

نتایج حاصل از آزمون فرضیات، بیانگر این مسأله است که بیش از ۵۷ % تغییرات در اهرم مالی توسط متغیرهای مستقل مذکور توضیح داده می شود. اما بین ساختار سرمایه و اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام رابطه معنی داری وجود ندارد

مدل مفهومی تحقیق
منبع ( چانگ کی ،۲۰۰۸، ۱۵۸)^[۲۳]
۵-۱ فرضیه های تحقیق
فرضیه اصلی : خط مشی های تقسیم سود با معیارهای نقد شوندگی و عدم نقد شوندگی رابطه مستقیم دارد .
فرضیه فرعی اول : سیاستهای تقسیم سود با رتبه نقد شوندگی شرکتها رابطه دارد .
فرضیه فرعی دوم : سیاستهای تقسیم سود با نسبت نقد شوندگی آمیوست رابطه دارد.
فرضیه فرعی سوم : سیاستهای تقسیم سود با نقد شوندگی شرکتها به روش نرخ گردش رابطه دارد.
فرضیه فرعی چهارم : سیاستهای تقسیم سود با نسبت عدم نقد شوندگی آمیهود رابطه دارد .
۶-۱ اهداف و ضرورتهای پژوهش
هر حرکت علمی اهداف متعددی را دنبال میکند. یک دسته از این اهداف عمومی هستند که هر محققی در شروع کار بدانها توجه دارد از جمله شروع حرکتی مثبت در جهت حل مسائل موجود و گشودن راه به منظور کشف مسائل جدید. برای تحقیقاتی که در زمینه بورس اوراق بهادار انجام می شوند کمک به فعالان بورس اعم از نهاد های مالی، مدیران شرکت ها، ناظران سیستم های اقتصادی و افراد سرمایه گذار عادی، برای آگاهی از وجود عوامل مختلف موثر بر بازده، علل بروز آن و نحوه مدیریت میباشد.

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

دسته دیگر اهداف خاص هر تحقیق است که در واقع علت اصلی تفاوت پژوهش های مختلف می باشد. در تحقیق حاضر هدف اصلی بررسی رابطه بین معیارهای مختلف نقد شوندگی و عامل عدم و نقد شوندگی با خط مشی های تقسیم سود سهام با در نظر گرفتن اندازه شرکت و نسبت ^BV/_MV است. به این معنی که در این تحقیق محقق در نظر دارد که آزمون نماید که آیا خط مشی های تقسیم سود سهام با نقدشوندگی و ریسک عدم نقدشوندگی با توجه به اندازه شرکت و نسبت ^BV/_MV دارای رابطه هست یا خیر ؟
۷-۱ حدود مطالعاتی
۱-۷-۱ قلمرو موضوعی
قلمرو موضوعی این تحقیق شامل بررسی رابطه بین خط مشی های تقسیم سود سهام با معیارهای مختلف نقد شوندگی و عامل عدم نقدشوندگی در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ، با در نظر گرقتن اندازه شرکت و نسبت ^BV/_MV است. و در حوزه علمی مدیریت سرمایه گذاری قابل بررسی میباشد.
۲-۷-۱ قلمرو مکانی
جامعه آماری در این پژوهش شامل شرکتهای پذیرفته شده در سازمان بورس اوراق بهادار تهران میباشد .
۳-۷-۱ قلمرو زمانی
دوره زمانی متصور در انجام این پژوهش شرکتهای مذکور در فاصله زمانی سال ۱۳۸۴ الی ۱۳۸۹ می باشد .
۸-۱ تعریف واژه ها و اصطلاحات
متغییر وابسته :
روش های اندازه گیری نقد شوندگی : ( متغیرهای وابسته )
رتبه نقد شوندگی : براساس اطلاعیه مندرج در سایت رسمی شرکت بورس تهران، رتبه نقدشوندگی شرکت‌ها از ابعاد وضعیت شرکت‌ها از نظر تعداد روزهای گشایش ، نماد معاملاتی و تعداد روزهایی که نماد معاملاتی شرکت‌ها در سال ۸۵ مورد دادوستد قرار گرفته، طبقه‌بندی و منتشر شده است. (رحمانی ، ۱۳۸۹ ، ۴۵ )^[۲۴].
روش نرخ گردش : از تقسیم حجم معاملات بر تعداد سهام بدست می آید (یحیی زاده فر،۱۳۸۹، ۱۱۹ )^[۲۵](چان و فاف، ۲۰۰۳ ،۱۲۵)^[۲۶].
نسبت نقدشوندگی آمیوست: این معیار ارزش معاملات یک سهم را به ازای تغییر قیمت ایجاد شده در یک بازه زمانی محاسبه می کند و از تقسیم ارزش معاملات بر قدر مطلق بازده به دست می آید. این معیار برای هر سال محاسبه شده است. (رحمانی ، ۱۳۸۹ ، ۴۵ )^[۲۷].
نسبت عدم نقدشوندگی امیهود: این نسبت از تقسیم قدر مطلق بازده بر حجم معاملات در یک بازه زمانی معین به دست می آید (همان منبع ، ۴۵ )^[۲۸].
متغیر مستقل :
سیاست تقسیم شود سهام : سود سهام ، توزیع ادواری سود پیشنهاد هیات مدیره و تصویب شده توسط مجمع عمومی عادی صاحبان سهام بین سهامداران شرکت ، بر مبنای تعداد سهام تحت تملک هریک از آنهاست .
به عبارت دیگر سود سهام ، توزیع وجوه نقد یا غیر نقد شرکت ، بین سهامداران به تناسب تعداد سهامی که هر سهامدار در اختیار دارد ، است . البته برای انجام این اقدام همانگونه که در بالا نیز بدان اشاره شد ، لازم است که هیات مدیره ، مقدار ، نوع و میزان تقسیم سود را پیشنهاد و مجمع عمومی صاحبان سهام نیز آن را تصویب نمایند .
معمولا پرداخت سود سهام به صورت پرداخت وجه نقد است ، اما یتواند به صورت سها یا دارایی نیز واگذار شود .
روش اندازه گیری سیاستهای تقسیم سود ( متغییرمستقل ) :
برای اندازه گیری این متغیر از تبدیل اطلاعات کیفی به کمی استفاده مینماییم. به این صورت که شرکتهایی که پرداخت سود آنها به صورت نقدی بوده با عدد یک اندازه گیری میشوند و سایر شرکتها که پرداخت سود به صورت سهمی را داشته اند با عدد صفر اندازه گیری میگردند .( خدادادی ۱۳۸۸ ، ۱۲۶-۱۰۶)^[۲۹].

گیاهی که گویمت با شیر و مشک
بسا و برآلای بر خستگیش
دو مال از آن پس یکی پر من

ز دل بیم و اندیشه را پست کن
نباشد مر او را ز درد آگهی
همه پهلوی ماه در خون کشد
ز دل دور کن ترس و تیمار و باک
بکوب و بکن هر سه در سایه خشک
ببینی همان روز پیوستگیش
خجسته بود سایه فر من
(همان: ۲۳۷و۲۳۸)

سیمرغ از گیاهی سخن می گوید که باید با شیر و مشک کوبیده شود؛ اما نامی از آن گیاه برده نمی شود. با توجه به قراین موجود به نظر می رسد این گیاه همان هوم اساطیری است؛ نخست آنکه با نیروی ماورایی خود قادر است بی درنگ و در همان روز زخم های رودابه را التیام بخشد. دلیل دیگر آمیختگی این گیاه با شیر و مشک است چون معجونی را به وجود می آورد که علاوه بر نیروبخشی خاصیت درمان کنندگی دارد. درمان بخشی این گیاه به گونه ای شگفت و در مدت بسیار کم انجام می گیرد. همچنین نام این گیاه را تنها سیمرغ می داند که دارای ویژگی های ماورایی است. خوردن می به همراه این معجون گیاهی نیز دلیل دیگری بر این ادعا است. در آیین مهر برای به دست آوردن معجونی حیات بخش، هوم را با خون گاو قربانی شده می آمیزند و مراد از خون، مطابق با گزیده های زادسپرم (پسر گشن جم، یکی از پیشوایان زرتشتی دوره عباسیان و دستور کرمان و سیرجان بود) همان می است.» (همان: ۱۷۶)

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

نوشداروی سهراب
«نمود دیگر هوم در شاهنامه در داستان سهراب است که از آن با عنوان نوشدارو نام برده می شود:

پیامی ز من پیش کاووس بر
به دشنه جگرگاه پور دلیر
گرت هیچ یادست کردار من
از آن نوشدارو که در گنج توست
به نزدیک من با یکی جام می

بگویش که ما را چه آمد به سر
دریدم که رستم مماناد دیر
یکی رنجه کن دل به تیمار من
کجا خستگان را کند تندرست
سزد گر فرستی هم اکنون به پی
(فردوسی، شاهنامه: ۲۴۱و۲۴۲)

نوشدارو به معنی داروی بی مرگی است که از پیشوند منفی «اَ» و «نوش» به معنای مرگ ساخته می شود. با توجه به ریشه این کلمه، می توان به اهمیت نیروی معجزه آسای این دارو پی برد. به نظر می رسد این داروی دورکننده‌ی مرگ، همان هوم است که در اوستا نیز با این صفت ستوده شده است. «ای هوم، ای دارنده مرگ… مرا تن درستی ارزانی دار و … جان مرا زندگی دیرپای ارزانی دار» (اوستا، یسنه، هات نهم). مطابق با نظریه ای دیگر در رابطه با ریشه «نوشدارو» جزء دوم یعنی «دارو» در زبان فارسی میانه زرتشتی (darug) و اوستایی (daraw) به معنی تنه درخت است. ظاهراً واژه «دار» در فارسی امروز، به معنی تنه درخت نیز بازمانده همین کلمه باشد. بنابراین درمان جراحت ها و بیماری ها به کمک رستنی ها و افشره هایی (عصاره هایی) چون نوشدارو که در بسیاری از داستان های کهن نمود یافته است یادآور درمان بخشی هوم و افشره آن است. نگه داری شدید کی کاووس از نوشدارو و خاصیت درمان بخش آن، دلیل بر ارزشمندی آن و تأیید دیگر بر آن است که نوشداروی شاهنامه، افشره گیاه هوم است:

به گودرز گفت آن زمان پهلوان
پیامی ز من پیش کاووس بر
از آن نوشدارو که در گنج تست
به نزدیک من با یکی جام می

در طول دو دهه اخیر به همت پژوهشگران این حوزه گنجینه عظیمی از ادبیات بسط برند پدید آمده‎است. طی این مطالعات، بخش‎ها و ابعاد مختلفی از ارزیابی بسط برند مورد بررسی و مداقه قرار گرفته که به درک هر چه بیشتر این فرایند کمک شایانی کرده است. اغلب تحقیقات انجام شده ذاتا تجربی بوده و بر اساس طرح‎های آزمایشی به اجرا درآمده است. این تحقیقات را می توان در قالب سه گروه عمده طبقه بندی نمود:
۱) شکل گیری و تعمیم نگرش؛
(۲) تاثیر متغیرهای بازاریابی و خصوصا ویژگی های برند؛ و سرانجام
(۳) نقش مولفه های زمینه ای
مطالعات اولیه (آکر و کلر، ۱۹۹۰؛ چاکراوارتی و دیگران، ۱۹۹۰) به دنبال پی بردن به فرایند تعمیم نگرش از برند مادر به برند جدید با تکیه بر این مطلب بودند که چرا برخی از بسط برندها موفق می‎شوند و برخی دیگر شکست می‎خورند. این تحقیقات منجر به معرفی مفهوم تناسب شد که در ابتدا فقط بر مبنای شباهت‎های ظاهری پایه‎گذاری شده بود و از آن به عنوان عامل کلیدی تعمیم موفقیت آمیز نگرش از برند مادر به بسط‎های مشتق شده از آن، یاد می کردند. این تحقیقات با انجام تحقیقات دیگری برای یافتن معیارهای مختلف مفهوم تناسب به غیر از معیار شباهت ظاهری ادامه یافت. برونیارکزیک و آلبا (۱۹۹۴) بر مفهوم برند و تداعی‎های اصلی برند به عنوان معیارهای اصلی تعیین‎کننده تعمیم نگرش تاکید نمودند (برونیارکزیک و آلبا، ۱۹۹۴). یافته‎ها نشان داد که بدون توجه به شباهت‎های ظاهری هم می توان برند‎های موفقی را ارائه داد تا زمانی که برند جدید از نظر مفهومی با برند مادر سازگاری داشته باشد .

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

محققان به غیراز معیار تناسب به بررسی فرایندهای شناختی مشتریان در جریان ارزیابی بسط برند نیز پرداختند. در مورد همخوانی شماتیک میان برند جدید و برند مادر نیز مارتین و استیوارت (۲۰۰۱) نقش ساختار و سازماندهی ذهنی را در مورد تناسب میان برند جدید و برند مادر بررسی کردند. نتایج این تحقیقات نشان داد که نقش مفهوم تناسب در فرایند ارزیابی خطی نیست و چندین مولفه مختلف را دربر می‎گیرد. از طرفی تاثیرات حافظه و دانش مشتریان بر ارزیابی بسط برندها نیز مورد بررسی قرار گرفت (مارتین و استیوارت، ۲۰۰۱)، که به نتایج ضد و نقیضی دست یافتند.
نقش گستره برند اصلی (داسین و اسمیت، ۱۹۹۴؛ شینین و اشمیت، ۱۹۹۴؛ داور، ۱۹۹۶)، بسط برند های چندگانه (کلر و آکر، ۱۹۹۲) و ترتیب معرفی برندهای جدید (داور و اندرسون، ۱۹۹۴) نیز مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج این تحقیقات بر یافته‎های قبلی در مورد نقش کلیدی تناسب در ارزیابی بسط برندها، تاکید کردند. با این وجود مشخصات سبد محصول و برند شرکت، متغیرهایی هستند که نقشی تعدیل‎گرانه را در ارزیابی مفهوم تناسب ایفا می‎کنند. لاکن و رودرجان(۱۹۹۳)، میلبرگ و دیگران(۱۹۹۷) و گورهان جانلی و ماهاسواران (۱۹۹۸) تاثیر بسط برند را بر برند مادر سنجیدند و اینگونه نتیجه گرفتند که همه بسط برندها لزوما مفید نیستند و باید به اثرات بازخوردهای منفی نسبت به بسط برند‎های ناموفق توجه بیشتری مبذول شود (لاکن و رودر جان، ۱۹۹۳؛ میلبرگ و دیگران، ۱۹۹۷؛ گورهان جانلی و ماهاسواران، ۱۹۹۸). پس از اینکه فرایند تعمیم نگرش کاملا شناخته شد در دهه دوم (۱۹۹۵-۲۰۰۵) شاهد تغیر در جهت تحقیقات انجام شده از فرایند تصمیم‎گیری مشتریان به تاثیرات متغیرهای آمیخته بازاریابی بر فرایند ارزیابی بسط برندها بودیم. از این رهگذر برند سازی مرکب (پارک و دیگران، ۱۹۹۶)، تبلیغات (پریور و برودی ۱۹۹۸)، نمایش محصولات در خرده فروشی‎ها (بوچانان و دیگران، ۱۹۹۹)، استراتژی‎های ارتباطی (بریدجز و دیگران، ۲۰۰۰)، تکرار آگهی ها و محتوای تبلیغات (لین، ۲۰۰۰)، تصویر شرکت (رویتر و وتزلز، ۲۰۰۰)، پرستیژ برند ( لای و دیگران، ۲۰۰۱)، قیمت گذاری و ترفیعات قیمتی(رقوبیر و جون، ۲۰۰۴) نیز طی این مدت مورد مطالعه قرار گرفتند. در کل یافته‎های این دو دسته کلی از تحقیقات درک کاملی را از نحوه ارزیابی بسط برند ها توسط مشتریان و نقش تعدیل گرانه متغیر های آمیخته بازاریابی به دست دادند.
تحقیقات نسبتا کمی در مورد فاکتورهای زمینه‎ای و تاثیر آنها بر ارزیابی بسط برند ها- دسته سوم- انجام شده است. هان (۱۹۹۸) در تحقیق خود با دستکاری جایگاه‎یابی بسط برندها، به آزمایش نقش رقابت در آنها پرداخت. در تحقیقی مشابه اسمیت و پارک (۱۹۹۲) تلاش کردند اثر معرفی بسط برند را بر سهم بازار و کارایی تبلیغات بسنجند ( هان، ۱۹۹۸؛ اسمیت و پارک، ۱۹۹۲).
با وجود تمامی تلاش‎های انجام شده برای آشکار کردن زوایای پنهان بسط برندها هنوز بخش‎های چندی از دیده‎ها دور مانده است. همانطور که قبلا ذکر شد نقش و اثر رقابت از زمینه‎های مهمی است که باید مورد بررسی و مداقه بیشتر قرار بگیرد؛ زیرا اغلب برندهای جدید به منظور کسب مزایای رقابتی با بهره گرفتن از نام برند مادر به یک طبقه محصول موجود معرفی می شود. در فصل بعد موضوع رقابت و تاثیر آن بر بسط برندها مورد بررسی قرار می گیرد و فرضیه ها معرفی می شوند.

فصل سوم:
روش‌شناسی پژوهش

روش شناسی پژوهش

مقدمه

قوت وجا‎یگاه هرعلم یا نظری به روش شناخت آن علم یا نظر بستگی دارد و اعتبار و ارزش قوانین هرعلمی، بر روش شناختی که درآن علم به کار می رود مبتنی است (عزتی،۱۳۷۶،ص ۲۶). بدین خاطر یکی ازمهمترین مراحل تحقیقات علمی، انتخاب روش پژوهش مناسب برای انجام پژوهش است. منظور از انتخاب روش پژوهش این است که مشخص کنیم چه روش پژوهشی برای بررسی موضوع خاصی لازم است. انتخاب روش پژوهش به عهده محقق است و او باید درانتخاب روش صحیح پژوهش حساسیت لازم را به عمل آورد (خلیلی۱۳۷۸، ص ۵۶). به دیگر سخن، هدف از انتخاب روش پژوهش آن است که محقق مشخص نماید چه شیوه و روشی را انتخاب کند تا او را هر چه دقیق‎تر، آسان‎تر، سریع‎تر و ارزان‎تر در دست‎یابی به پاسخهای مورد نظرخود کمک کند (نادری، ۱۳۷۵ ، ص ۹۴). از واژه‎ی روش تحقیق معانی خاص و متمایزی در نوشته‎های علمی استنباط می شود که دراین پژوهش، روش پژوهش به عنوان یک فرایند نظام‎مند برای یافتن پاسخ یک پرسش و یا راه حل یک مسأله در نظر گرفته شده است. بهترین تعریفی که با آنچه مورد نظر ماست، سازگاری دارد، تعریف چن ین است : «روش پژوهش، مجموعه‎ای از قواعد وابزارها وراه‎های معتبر قابل اطمینان و نظام‎یافته بر ای بررسی واقعیت‎ها، کشف مجهولات و دست یابی به راه حل مشکلات است» (خاکی، ۱۳۷۸ ، ص ۲۰۱). روش پژوهش فرایندی است که طی آن هدف‎های یک مطالعه پیگیری می‎شود. روش پژوهش یا متدولوژی، خمیرمایه هر پروژه پژوهشی محسوب می‎شود.
در این فصل ابتدا نوع پژوهش، سپس جامعه و نمونه آماری و در ادامه روش نمونه‎گیری ، ابزار سنجش و جمع‎آوری اطلاعات، مراحل انجام پژوهش و سپس آزمون‎های آماری جهت تحلیل و بررسی اطلاعات بررسی و تبیین می‎شود.

روش تحقیق

روش‎های تحقیق به شیوه‎های طراحی مطالعات پژوهشی و رویه‎های تجزیه و تحلیل داده‎ها اشاره دارد ( سکاران، ۱۳۸۴:۷). به طور کلی روش‎های تحقیق در علوم رفتاری را می‎توان با توجه به دو ملاک تقسیم کرد: الف) هدف تحقیق، ب) نحوه گردآوری داده‎ها.

هدف تحقیق

با توجه به تقسیم‎بندی پژوهش‎ها که به سه نوع تحقیقات بنیادی یا پایه‎ای ، تحقیقات کاربردی و تحقیق و توسعه (ارزیابی) طبقه‎بندی می‎شوند. تحقیق حاضر از نوع تحقیقات کاربردی است .هدف تحقیقات کاربردی توسعه دانش کاربردی در یک زمینه خاص است. به عبارت دیگر تحقیقات کاربردی به سمت کاربرد علمی دانش هدایت می‎شود (سرمد و همکاران ،۱۳۸۹:۷۹).

دسته بندی تحقیقات بر حسب نحوه گردآوری داده‎ها

تحقیقات بر اساس نحوه گردآوری داده‎ها به دو دسته تقسیم می‎شوند :

1. 1. تحقیق توصیفی(غیر آزمایشی)

1. 1. تحقیق آزمایشی

تحقیق توصیفی شامل مجموعه روش‎هایی است که هدف آنها توصیف کردن شرایط یا پدیده‎های مورد بررسی است .اجرای تحقیق توصیفی می تواند صرفًا برای شناخت بیشتر شرایط موجود یا یاری دادن به فرایند تصمیم‎گیری باشد. تحقیق توصیفی را می‎توان به دسته‎های زیر تقسیم کرد :
تحقیق پیمایشی، تحقیق همبستگی، اقدام پژوهشی، بررسی موردی و تحقیق پس – رویدادی (بازرگان، سرمد، حجازی، ۱۳۸۵:۸۲). این تحقیق از نظر گردآوری داده‎ها از نوع توصیفی و از شاخه علّی است که به صورت پیمایشی انجام شده است.

جامعه آماری

یک جامعه آماری عبارت است از مجموعه‎ای از افراد یا واحدها که دارای حداقل یک صفت مشترک باشند. صفت مشترک صفتی است که بین همه عناصر جامعه آماری مشترک و متمایز کننده جامعه آماری از سایر جوامع باشد ( آذر، مومنی، ۱۳۸۳ج۵:۱).
جامعه آماری این تحقیق متعلق به طبقه سنی، اجتماعی، تحصیلاتی، درآمدی وشغلی خاصی نبوده و افراد جامعه با هر جنسیت و در هر سطح وطبقه‎ای که قرار دارند، در صورتی که به خرید مایحتاج خود از فروشگاه‎های زنجیره‎ای شهروند بپردازند، جامعه آماری تحقیق محسوب می‎شوند. به دلیل ذات مصرفی برندهای انتخابی، مشتریانی که در این نوع فروشگاه‎ها خرید می‎کنند از اطلاعات کافی برای پاسخ دادن به سوالات پرسشنامه‎های ارائه شده برخوردار هستند. به علاوه در پیش- آزمون اول سعی شد که با ارائه ۶۳ طبقه محصولی به مشتریان میزان آشنایی آنها با این طبقات سنجیده شود و از میان این تعداد طبقه، ۲۰ مورد را که از میانگین بیشتری در مقیاس میزان آشنایی برخوردار بودند انتخاب کردیم تا بدین ترتیب ظن عدم آشنایی مشتریان از طبقات محصولی ارائه شده در پرسشنامه‎ها نیز از بین برود.

نمونه آماری و روش نمونه گیری

نمونه آماری، مجموعه کوچکی از آحاد جامعه آماری است مشتمل بر برخی از اعضا که از جامعه آماری انتخاب شده‎اند. گروه نمونه یک مجموعه فرعی از جامعه آماری است که با مطالعه آن محقق قادر است نتیجه را به کل جامعه آماری تعمیم دهد (سکاران، ۱۳۸۴:۱۲۴).
در پژوهش حاضر نمونه آماری بخشی از جامعه آماری فوق است که تعداد آنها از طریق فرمول محاسبه حجم نمونه به دست می‎آید.

تعیین حجم نمونه و روش نمونه‎گیری

تعمیم یافته‎های تحقیق از نمونه به جامعه همیشه رضایت بخش نیست، زیرا نمی‎توان در همه موارد اطمینان داشت که نمونه، معرف جامعه است. بلکه در خیلی موارد، بین نمونه وجامعه اختلاف وجود دارد.
سوالی که محقق، دیر یا زود باید به آن پاسخ می‎داد این بود که حجم نمونه چقدر باشد؟ پاسخ به این سئوال حائز اهمیت فراوانی است. زیرا اگر حجم نمونه خیلی بزرگ باشد، امکانات تلف می‎شود. از سوی دیگر اگر نمونه خیلی کوچک باشد، دقت نتایج کم است وممکن است نتایج، بیانگر حقایق و واقعیت‎های جامعه نباشد. اما در صورتی که نمونه به صورت تصادفی انتخاب شود واندازه آن نیز کافی باشد، اختلاف بین نمونه وجامعه کاهش خواهد یافت. به منظور انتخاب حجم نمونه مناسب باتوجه به نوع و هدف تحقیق حجم نمونه را می توان از روی محدود ونامحدود بودن جامعه آماری بدست آورد. باتوجه به این که جامعه آماری این تحقیق کلیه خریداران از فروشگاه زنجیره‎ای شهروند می باشد، می‎توان تعداد نمونه را از فرمول محاسبه تعداد نمونه آماری از جامعه نامحدود، بدست آورد.
در این تحقیق از آنجایی که جامعه مورد نظر که همان مصرف‎کنندگان محصولات مصرفی در شهر تهران است، نامحدود در نظر گرفته شده است، برای مشخص نمودن حجم نمونه این تحقیق از فرمول ذیل استفاده گردید:

P: برآورد نسبت صفت متغیر
Z: مقدار احتمال نرمال استاندارد است که بر اساس جدول احتمالات نرمال استاندارد استخراج می‎شود.
α: سطح خطا
ε: دقت مورد نظر
با تعیین پارامترهای زیر، سطح اطمینان فراهم شده از طریق این تعداد مشارکت کننده به عبارت زیر است:
مقدار P برابر با ۵/۰ در نظر گرفته شده است؛ زیرا اگر ۵/. P= باشد، n حداکثر مقدار خود را پیدا می‎کند. این امر سبب می شود که نمونه به حد کافی بزرگ باشد(آذر، مومنی، ۱۳۸۰).
با در نظر گرفتن دقت مورد نظر برابر با سطح متداول۰۹/۰ ، عدد ۱۱۸ برای تعداد نمونه‎ها حاصل می‎شود.
بنابراین ۱۲۰ پرسشنامه توزیع و گردآوری شد. پرسشنامه مورد استفاده در این تحقیق به گونه‎ای طراحی شده است که هر پاسخ دهنده باید نظرات خود را در رابطه با ۳ برند اعلام می‎کرد. به این ترتیب تکمیل هر یک از پرسشنامه‎ها مستلزم پاسخ به ۳۶ (۳×۱۲) سوال مجزا بوده است. بنابراین از این تعداد، ۸۴ پرسشنامه قابل قبول به دست آمد که با تقسیم تعداد آن بر تعداد پرسشنامه‎های توزیع شده، مشخص می‎شود که حدود ۷۰ درصد از پرسشنامه‎های توزیع شده برای انجام آزمون فرضیات قابل استفاده بوده‎اند که به این ترتیب تضمین مناسبی برای صحت یافته‎های تحقیق ایجاد می‎کند.