۱۳۸۷ ، ص ۳) .
به عبارتی دیگر مهارت ارتباطی به رفتارهایی اطلاق می شود که شخص می تواند از آن طریق با دیگران به نحوی ارتباط برقرار کند که به بروز پاسخ های مثبت و پرهیز از پاسخ های منفی منتهی شود . مهارت ارتباطی شامل مهارت های گوش دادن و پاسخ دادن می شود ( قبادی ، ۱۳۸۷ ، ص ۱۸) .
همچنین مهارت های ارتباطی مجموعه ای از فعالیتها و وتعاملات است که موجب تامین نیازهای افراد می گرددو به عنوان یک نیاز انسانی بین انسان هایی که با هم زندگی می کنند پدیدار می شود .
اما برای توسعه قوی شدن مهارت های ارتباطی پیشنهادات ذیل میتواند بسیار کمک کننده باشد :

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

با دقت و مستقیم صحبت کنید .
دایره لغات را افزایش دهید .
از زبانی استفاده کنید که متناسب با فرد شنونده باشد .
به مطالب حمله کنید نه به افراد .
از قرار دادن دیگران در حالت دفاعی پرهیز کنید .
از ارتباط غیر مستقیم پرهیز کنید ، از ارائه اطلاعات زیاد در یک زمان پرهیز کنید .
پنداشت های خود را دوباره کنترل کنید ( بسیاری از وقایع بد ارتباطی ، ناشی از پنداشت های نادرست است ) .
مسائل را حل کنید .
برای احساس کردن ، گوش کنید . برای فهمیدن ، ارتباط برقرار کنید ( قبادی ، ۱۳۸۷ ، صص ۱۸ ، ۱۹) .
۶-۶-۱ تعریف عملیاتی مهارتهای ارتباطی
میزان نمره ای است که آزمودنیها از پرسشنامه مهارت ارتباطی کوئین دام کسب می نمایند . این آزمون توسط کوئین دام^[۵] برای سنجش مهارت های ارتباطی در بزرگسالات ابداع شده است دارای ۳۴ عبارت (گویه) است که مهارتهای ارتباطی را توصیف می کنند . برای تکمیل آن ، پاسخگو باید هر گویه را بخواند و سپس میزان انطباق وضعیت فعلی خود را با محتوی آن بر روی یک طیف لیکرت پنج درجه ای از ۱ (برای هرگز) تا ۵ (برای همیشه) مشخص کند.
مهارت های ارتباطی فرعی که در این مقیاس مورد بررسی قرار می گیرند شامل پنج مهارت گوش دادن، توانایی دریافت و ارسال پیام، بینش نسبت به فرایند ارتباط، کنترل عاطفی و ارتباط توأم با قاطعیت هستند.
۷-۶-۱ سرپرست خط اول
سرپرست خط اول ، پایه یا جبهه مقدم فردی است که در پایین ترین رده یا حد سلسله مراتب مدیریت هر سازمان قرار گرفته است و به طور مستقیم چهره به چهره و بدون واسطه ، با متصدیان مشاغلی گوناگون یک واحد خاص از سازمان کار می کند . ( مثلا با کارگران در کارگاه ، با کارمندان در یک اداره ، با کارشناسان در یک واحد ، با اعضای هیات علمی در یک دانشگاه ، با سربازان در یک گروهان ، با قالیبافان در یک کارگاه قالی بافی و نظایر آن ) . موقعیت سرپرست خط اول در هر سازمان کاملا ویژه است و هیچ یک از گروه های شغلی دیگر را نمیتوان با او مقایسه کرد . هرچند سرپرست خط اول کلید اصلی تولید در سازمان است ولی اغلب احساس می کند که مسئولیت های او بیشتر از اختیاراتی است که توسط مدیریت میانی سازمان به او تفویض شده است . معمولا کارگران در واحدها تولیدی ، و نظایر آن ، سرپرست خط اول را از خود نمیدانند و مدیران میانی و عالی سازمان نیز به طور عملی اورا جزیی از کارگران ، کارمندان و مانند آن تلقی می کنند هر چند نقش سرپرست خط اول در ایجاد روحیه خوب در محیط کار بسیار حیاتی است ولی اغلب او با مشکل وفاداری دوگانه ، یعنی وفاداری نسبت به روسا و وفاداری نسبت به افراد تحت نظارت خود مواجه است . در مواردی نیز مساله وفاداری او به اتحادیه و در مقابل آن وفاداری به مدیریت سازمان برایش پیش می اید و به همین دلیل تنش قابل توجهی را تجربه می کند ( ساعتچی ، ۱۳۸۰ ، ص ۳۳ ، ۳۴ ) .
فلیشمن^[۶] و سیمون^[۷] ( ۱۹۷۰ ) سرپرست را ( مدیر خط اول ) تعریف کرده اند و بعضی دیگر از محققان او را (مرد وسط )دانسته اند . روتلیسبرگر^[۸] ( ۱۹۵۴ ) سرپرست خط اول را ( رئیس و قربانی ) سازمان میداند . گاه نیز سرپرست به عنوان ( مرد حاشیه ای سازمان ) معرفی شده است و تیفن^[۹] و مک کورمیک^[۱۰] ( ۱۹۶۵ ) نیز اورا به عنوان ، مهمترین عامل درایجاد روابط انسانی کارآمد در سازمان معرفی می کنند . سرپرست خط اول عملا رهبر یک گروه کار است و اگر او رهبری رسمی یا غیر رسمی گروه کار را به عهده نداشته باشد در این صورت فعالیتهای گروه های کار هماهنگ نخواهد گردید و ادامه حیات سازمانها نیز با خطر مواجه می شود . مهمترین عامل برای آغاز هر نوع فعالیت سازنده در سازمان ، سرپرست خط اول است و رفتار او تعیین کننده اصلی سطح تولید ، بهره وری و روحیه خوب یا نامطلوب افراد تحت نظارت او است .
۸-۶-۱ شرکت تولیدی لاستیک دنا
شرکت تولیدی لاستیک دنا در سال ۱۳۵۳ با مشارکت بریجستون ژاپن و با نام بریجستون ایران تاسیس و در سال ۱۳۵۵ با ظرفیت بیست هزار تن در سال انواع تایر بایاس در گروه های سواری ، وانتی ، اتوبوسی ، باری و کشاورزی ، تایرهای رادیال سواری و همچنین تیوب و فلپ آغاز بکار کرد .
پس از انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۹ شرکت تحت پوشش سازمان صنایع ملی قرار گرفت و در سال ۱۳۶۳ کلیه ی سهام بریجستون ژاپن به سازمان صنایع ملی منتقل گردیده و همزمان به شرکت تولیدی لاستیک دنا تغییر نام داده شد .
در سال ۱۳۷۱ واحد تولید تسمه نقاله با ظرفیت اسمی ۳۵۰۰۰۰ متر تسمه نقاله نخی با بهره گرفتن از کانواس EP راه اندازی و بخش وسیعی از نیازهای صنایع داخلی را تأمین نمود . این واحد قادر است انواع مختلف تسمه نقاله با عرض های ۴۰۰ تا ۱۴۰۰ میلی متر در قدرت های ۱۶۰ تا ۲۰۰۰ نیوتن بر میلی متر را تولید نماید . این تسمه ها در گریدهای مختلف مقاوم در برابر پارگی ، مقاوم در برابر سایش و مقاوم در برابر حرارت تا ۱۶۰ درجه تولید می گردند .
در سال ۱۳۷۷ خط تولید رادیال سیمی به دست متخصصین داخلی و با بهره گرفتن از تکنولوژی مارانگونی ایتالیا و با ظرفیت ۱۱۰۰ حلقه در روز راه اندازی گردید . سایزهای تولیدی شامل تایرهای رادیال سیمی سواری از رینگ ۱۳ تا ۱۵ اینچ و با اندیس های مختلف سرعت H ، T و V می باشد .
بدنبال واگذاری شرکت تولیدی لاستیک دنا به بخش خصوصی در سال ۱۳۷۳ و پس از فراز و نشیب بسیار و همچنین عدم موفقیت بخش خصوصی در اداره شرکت در سال ۱۳۸۸ هیأت حمایت از صنایع اداره ی این واحد صنعتی را عهده دار شد و به این ترتیب در زمان هیأت اجرایی دوره ی دوم و سوم شاهد ثبات و تولید با حداکثر ظرفیت و کیفیت و همچنین شروع به ثمر رسیدن پروژه های توسعه نظیر توسعه ی تایرهای رادیال سیمی ، تسمه نقاله سیمی وتولیدآزمایشی تایرهای OTRهستیم . از دیگر اقدامات مثبت و سازنده در هیأت اجرایی سوم بهبود کلی در روند خرید مواد اولیه به جهت پیگیری و اخذ کارت بازرگانی به نام کارخانه لاستیک دنا و کوتاه نمودن دست واسطه گران و دلالان مواد اولیه و در نتیجه خرید مواد اولیه مرغوب تر با قیمت مناسب تر صورت پذیرفت . همچنین در زمینه ی فروش محصولات با جلوگیری از واگذاری محصول به تعداد محدود از نمایندگان عمده و توزیع گسترده تر در بین نمایندگان خردتر زمینه ی سوء استفاده و انحصاری بودن فروش را از بین برده و زمینه توزیعی عادلانه تر و ایجاد پشتوانه مالی مناسب را برای شرکت فراهم نمود .
در حال حاضر کارخانه تولیدی لاستیک دنا با ظرفیتی بالغ بر ۳۵ هزار تن در سال دومین تولید کننده ی داخلی از نظر تناژ تولیدی و اولین در زمینه ی کیفیت می باشد و دلیل این مدعا تقاضای روز افزون محصولات این شرکت و پیش خرید آنها توسط نمایندگان می باشد .
از افتخارات کارخانه لاستیک دنا نقش مؤثر و غیر قابل انکار در افزایش ظرفیت تایر و تیوب در سطح کشورمی باشد و تجربه های موفق انتقال تکنولوژی به دو شرکت صنایـــع لاستیک کرمـــــــان ( لاستیک بارز ) و آرتاویل تایر گویای این مسأله است .
به علاوه شرکت تولیدی لاستیک دنا علیرغم فراز و نشیب های بسیار از جمله فشارها و تحریم های خارجی نه تنها از میزان تولیدات خودنکاسته بلکه به یاری متخصصین توانمند خود توانسته گامهای بزرگی در جهت افزایش ظرفیت تولیدات خود بردارد .
از جمله طرح های توسعه طرح افزایش ظرفیت تایرهای رادیال سیمی است که درسال ۹۰ شروع ودر سال ۹۱ به بهره برداری رسیده است و توانسته ظرفیت تولید تایرهای سواری رادیال سیمی را از ۱۱۰۰ حلقه در روز به ۲۵۰۰ حلقه افزایش دهد . جهت حصول به این مهم ساخت یک دستگاه ماشین ساخت کیس یک ، دو دستگاه ماشین ساخت کیس دو ، یک دستگاه بید فیلر اپلیکتور،یک دستگاه رنگ زنی و همچنین نصب یک دستگاه اکسترودر جهت تغذیه به روش Continuous و عدم نیاز به وایند آپ فیلر و تبدیل پرس های پخت تایرهای بایاس به رادیال با هزینه ای بالغ بر ده میلیارد ریال بدست نیروهای متخصص ایرانی در داخل و خارج از شرکت انجام و در حال حاضر به بهره برداری کامل رسیده اند و به این ترتیب گام بزرگ دیگری در راستای خوکفایی صنعت لاستیک برداشته شده است . پس از افزایش موفقیت آمیز تولیدات از ۱۱۰۰ حلقه به ۲۵۰۰ حلقه در روز ، به دستور ریاست محترم هیأت اجرایی مرحله دوم طرح به منظور افزایش ظرفیت تا ۴۵۰۰ حلقه در روز در دستور کار قرار گرفته است . که این مهم تضمینی برای بقای فردای دنا می باشد .
تولید تسمه نقاله ی سیمی برای اولین بار در خاور میانه و با بهره گرفتن از دستگاه ها ی موجود از دیگر دستاوردهای مهم و با شکوه در یک سال گذشته و در زمان هیأت اجرایی دوره ی سوم می باشد کارخانه لاستیک دنا قادر است سالانه بیش از ۱۵۰۰۰۰ هزار متر از تسمه های سیمی را در قدرتهای ۵۰۰ تا ۱۶۰۰ نیوتن بر میلی متر و تا ضخامت ۲۰ میلی متر و در متراژهای تا ۳۵۰ متر تولید نموده و بدین ترتیب نیاز عمده ی صنایع کشور را مرتفع سازد .
کارخانه لاستیک دنا همواره در راستای بهینه سازی ، مصرف انرژی و کاهش هزینه های ناشی از دوباره کاری گام برداشته بطوری که در یک سال گذشته اقدام به نصب و راه اندازی دو دستگاه کولینگ تاور هرکدام به ظرفیت ۷۰۰ تن سرمایش در ساعت و دو دستگاه تصفیه آب R-O بجای سیستم تصفیه آب به روش تبادل یونی که دارای استهلاک زیاد ، مصرف سود و اسید بالا و همچنین دور ریز زیاد آب می باشد نموده است . نصب دو دستگاه بویلر هر کدام به ظرفیت ۲۰ تن در ساعت جهت تولید تایرهای TBR و OTR از دیگر اقدامات می باشد .
فصل دوم
ادبیات و پیشینه تحقیق
۱-۲ مبانی نظری
۱-۱-۲ عملکرد شغلی
سازمان های اجتماعی امروزه به سبب توسعه و گسترش فعالیت های اقتصادی و خدماتی ناگریز از تدارک, حفظ و اداره نیروی انسانی پرتوان در مقیاسی بزرگ و متنوع هستند. امروزه منابع انسانی نقش مهمی در رشد و توسعه اهداف سازمان ها دارند. با نگرشی به گذشته در می یابیم که منابع انسانی به عنوان ضرورت در کار سازمان ها مطرح است و در حال حاضر نیز با همه پیشرفت های تکنولوژیک و ورود فناوری های متنوع در سازمان ها, هنوز منابع انسانی مهم ترین بازوی رشد و ترقی سازمان ها محسوب می شوند ( سجادی ، امیدی ، ۱۳۸۷ ، ص ۸۲ ) .
اکثر محققان براین اعتقادندکه عملکرد شغلی یک سازه جند بعدی است و دو مورد مهم از این ابعاد عبارتند از :
عملکرد زمینه ای و وظیفه ای ^[۱۱] ( حجازی ، شمس ، ۱۳۸۴ ، ص ۳۳) .
“عملکرد زمینه ای” به صورت رفتاری که به اثربخشی سازمان از طریق اثر بر زمینه های روانشناختی، اجتماعی و سازمانی کار کمک می کنند؛ تعریف می شود ( براتی ، عریضی ، نوری ، ۱۳۸۸ ، ص ۱۲ ) .
عملکرد زمینه ای به عنوان رفتاری تعریف می شود که بر روی زمینه روانشناسی ، اجتماعی و سازمانی که کار انجام می شود ( از قبیل کار به صورت تعاونی با دیگران ، پشتکار جهت رسیدن به اهداف مشکل ، پیروی از قوانین سازمان و … ) تاثیر می گذارد . در واقع عملکرد زمینه ای به آن دسته از فعالیت های مربوط به شغلی گفته می شود ( از قبیل کارکردن سخت ، کمک به دیگران ) که به صورت غیر رسمی در اثر بخشی سازمانی تاثیر دارند ولی به طور رسمی به عنوان بخشی از شغل یا وظیفه تلقی نمی شود ( حجازی ، شمس ، ۱۳۸۴ ، ص ۳۳) .
نمونه هایی از عملکرد زمینه ای عبارتند از :
نشان دادن شوق و علاقه و پشتکار برای انجام دادن موفقیت آمیز وظایف شغلی و اتمام کارها .
داوطلب شدن برای انجام دادن فعالیتهایی که به طور رسمی ، جزء وظایف شغلی فرد نیست .
کمک کردن به کارکنان دیگر و مشارکت با آنان در انجام دادن کارها .
صحه گذاشتن بر هدفهای سازمانی و حمایت و دفاع کردن از این هدفها (ساعتچی، ۱۳۸۹ ، ص ۱۵۱ ) .
آن بخش از عملکرد که معمولاً در شرح شغل رسمی وجود دارد ؛ “عملکرد وظیفه ای ” نام دارد. عملکرد وظیفه ای شامل رفتارهایی می شود که در فعالیت های مربوط به تبدیل و نگهداری در سازمان از قبیل تولید محصول ، مدیریت زیردستان ، ارائه خدمات و فروش کالا دخالت دارند ( حجازی ، شمس ، ۱۳۸۴ ، ص ۳۳) .
عوامل مؤثر بر عملکرد کارکنان عواملی هستند که مطابق با مدل آچیو از نظر هرسی و گلداسمیت بر عملکرد کارکنان مؤثرند . این عوامل عبارت اند از توانایی (دانش و مهارت) ، وضوح(درک یا تصویر نقش)، کمک(حمایت سازمانی) ، انگیزه (انگیزش یا تمایل) ، ارزیابی (آموزش و بازخورد عملکرد) ، اعتبار (اعمال معتبر و حقوق کارکنان) و محیط (تناسب محیطی) (هرسی و بلانچارد، ۱۳۷۵، ص ۵۱۲-۵۰۷) .
در مدل آچیو عوامل هفتگانه مؤثر بر عملکرد شامل موارد زیر است:
توانایی : در مدل آچیو به دانش، تجربه و مهارتهای زیردستان در انجام وظیفه خاصی گفته می شود (هرسی و بلانچارد، ۱۳۷۵، ص ۵۱۰).
توانایی یا آمادگی کاری، دانش و مهارت کار است(استیفن رابینز، ۱۳۷۷، ص ۲۱).
اجزای اساسی توان عبارت اند از دانش کاری مربوط به شغل(کارآموزی رسمی و غیررسمی که اتمام کار طرح را به طور موفقیت آمیز تسهیل کند)و نیز استعداد مربوط به کار(رضاییان، ۱۳۷۳، ص ۲۷۳ ).
وضوح(درک یا تصور نقش):به درک و پذیرش شیوه کار، محل و چگونگی انجام آن، گفته می شود.برای آنکه زیردستان درکی کامل از مشکل داشته باشند، باید مقاصد و اهداف عمده، شیوه رسیدن به این مقاصد و اهداف و اولویت های اهداف و مقاصد(چه هدفهایی، در چه زمانی بیشترین اهمیت را دارند)برایشان کاملاً صریح و واضح باشد (هرسی و بلانچارد، ۱۳۷۵، ص ۵۱۰) .
حمایت سازمانی : منظور حمایت یا کمکی است که کارکنان برای انجام موفقیت آمیز کار به آن نیاز دارند.بعضی از عوامل کمکی عبارت اند از:بودجه کافی، تجهیزات و تسهیلاتی که برای انجام دادن کار مناسب است، حمایت لازم از سایر واحدهای سازمانی، در دسترس قرار دادن محصول با کیفیت و سرانجام وجود ذخیره کافی نیروی انسانی (هرسی و بلانچارد، ۱۳۷۵، ص ۵۱۰) .
انگیزش و تمایل کارکنان : به انگیزه مربوط به تکلیف زیردستان یا انگیزش برای کامل کردن تکلیف خاص مورد تحلیل به گونه ای توفیق آمیز اطلاق می شود (هرسی و بلانچارد، ۱۳۷۵، ص ۵۱۱) .
انگیزش افراد در مورد تکمیل تکالیفی بیشتر است که دارای پاداشهای درونی یا بیرونی هستند.در صورتی که زیردست دارای اشکال مختلف انگیزش باشد، اولین قدم بررسی استفاده از پاداش و تنبیه است(حقیقی، ۱۳۸۰، ص ۱۸۶ ) .
ارزیابی(بازخورد گرفتن) : ارزیابی به بازخورد روزانه عملکرد و مرور کردن های گاه به گاه گفته می شود.روند بازخورد مناسب به زیردست اجازه می دهد که پیوسته از چند و چون کار مطلع باشد(حقیقی، ۱۳۸۰، ص ۱۸۷).
منظور از این نوع بازخورد، ارائه غیررسمی عملکرد روزانه خود به او و همچنین بازدیدهای رسمی دوره ای است(رضاییان، ۱۳۷۳، ص ۲۷۵ ) .

به علت تحریم‌های بانکی بین‌المللی و به تبع آن سیاست‌های پولی کشور، ممکن توانایی انتقال ارز از داخل به خارج محدود یا قطع گردد.

۶٫۰۹

۹٫۷۷

۷٫۳۱

۴٫۵۷

۴۰٫۹۰

۱۵

به دلیل عدم ثبت مالکیت معنوی پروژه‌ها و همچنین عدم پی‌گیری‌های حقوقی توسط کارفرما، امکان دارد مالکیت نتایج پروژه‌ها توسط پیمانکاران به نام خودشان ثبت گردد.

۵٫۸۳

۶٫۲۹

۸٫۰۲

۷٫۰۹

۴۰٫۴۷

جدول ۴-۲۴- لیست ریسک­های اصلی
۴-۵-۲-۱- ریسک اول
به علت عدم رعایت ملاحظات امنیتی در انتخاب پیمانکاران، ممکن است نشت اطلاعات رخ دهد و بخشی از مدارک محرمانه پروژه به سرقت رفته و به رقبا فروخته شود.
عموماً در بحث تحقیقات حفاظت از اطلاعات از اهمیت ویژه ای برخورد می باشد، به همین خاطر زمانی که سازمان تحقیقات خود را با بهره گرفتن از برون­سپاری پیش می برد به لحاظ حفاظت از اطلاعات با چالش های فراوانی مواجه می­گردد. لذا در برخورد با تامین کنندگان، این هنر مدیران برون­سپاری را می­طلبد که چه مقدار اطلاعات بگیرند و چقدر اطلاعات بدهند. بنابراین باید خطوط قرمزی را در نظر داشت که گذر از آنها به هر نحو سازمان را با خطر نشت و افشای اطلاعاتی مواجه کند. این خطوط قرمز عبارتند از:

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

ارائه اطلاعات و داده های مربوط به زیر سیستم هایی که به تنهایی می توانند یک محصول مستقل محسوب شوند و یا اطلاعات کلیدی محصول اصلی را نمایان سازند.
نمایان شدن تحقیقاتی که در بخش دفاع کاربرد دارند.
استفاده غیر مدبرانه از شریانهای اطلاعاتی در فضای سایبر
در اختیار گذاشتن تجهیزاتی به پیمانکاران، که در آن اطلاعات وجود دارد.
برداشت اطلاعات از بسترهای جغرافیایی همچون بستر دریا و …
مواردی که منجر به تجمیع اطلاعات می­شوند.
طراحی سیستمهای یکپارچه کننده محصولات و سامانه های دفاعی
اغلب وظایف و اموری که خارج از خطوط قرمز ذکر شده قرار دارند، به طور بالقوه نامزد برون‌سپاری تلقی شده و قابل بررسی می باشند، اما در این میان مواردی نیز وجود دارند که انجام آنها به شیوه برون سپاری نسبت به انجام و تأمین آنها به روش درون­سپاری مورد تأکید و توصیه می باشد. این موارد عمدتاً مربوط به حوزه هایی از تحقیقات می باشند که دارای اهمیت استراتژیک بوده و جلوگیری از نشت اطلاعات آنها برای سازمان مهم می باشد.
به اعتقاد خبرگان، در تحقیقات فضا و نیاز بیشتری برای برون سپاری وجود دارد چرا که ابعاد تحقیقات بسیار گسترده بوده و دامنه و گستره تخصص های آن زیاد است به گونه ای که در برخی حوزه ها اگر از برون سپاری ریز پروژه ها استفاده نشود، چنانچه تمام افراد ذیصلاح داخلی هم بسیج شوند نمی­ توان از عهده انجام حجم کاری به این اندازه برآمد. ضمن آنکه باید به این حقیقت نیز توجه داشت که عموم محققان تمایلی به جذب در داخل چنین سازمان هایی را ندارند.
۴-۵-۲-۲- ریسک دوم
تحریم‌ها و فشارهای خارجی ممکن است موجب قطع همکاری شرکت‌های بین‌المللی در تأمین تجهیزات مورد نیاز پروژه و حتی خدمات مشاوره­ای گردد.
تحریم­ها به دلیل انزوایی که ایجاد می کنند دستیابی به فناوری های نوین و تکنولوژی روز را با بحران مواجه ساخته و تولید را غیر اقتصادی و گران تر می کند و امکان تخصیص بهینه منابع را به دلیل امتناع مبادله سلب کرده و در نتیجه مطلوبیت کل را کاهش می­دهد.
پروژه­ های تحقیق و توسعه به علت ماهیت وجودی خود نیازمند اخذ مشاوره و دریافت تجربیات به دست آمده توسط شرکت­ها و سازمان­های علمی معتبر خارج از کشور می­باشد. ولیکن پیمانکاران خارجی دارای تکنولوژی سطح بالا (high- tech) با سازمان های ایرانی به سختی وارد مذاکره می­شوند و در شرایط موجود و با تحمیل تحریم های شدید بین المللی علیه ایران این ارتباط به مراتب دشوارتر گردیده است. چرا که با وجود این تحریم ها چنین شرکت هایی در صورت همکاری با ایران از سایر بازارهای موجود در سراسر جهان محروم خواهند شد.
۴-۵-۲-۳- ریسک سوم
به دلیل سیاستگذای های جدید، ممکن است الزامات وارده از سوی مدیریت کلان در راستای اتمام پروژه زودتر از موعد مقرر در دستور کار قرار گیرد.
زمان از عوامل ارزیابی میزان پیشرفت یک پروژه بوده و مدیریت بر مبنای اصول زمان ‌بندی، کلید هدایت هر پروژه­ای می باشد. عدم پیشرفت پروژه­ ها بر اساس جدول زمان­بندی از مشکلاتی است که در اکثر پروژه ها گریبان­گیر سازمان­های دولتی ایران بوده و فشار مضاعفی را از این حیث متوجه نظام اقتصادی کشور می­ کند.
زمان یکی از سه فاکتور اساسی مدیریت و برنامه‌­ریزی بوده و در کنار هزینه و کیفیت دو ضلع دیگر این مثلث را در پروژه ها تشکیل می‌ دهند. متاسفانه در اکثر پروژه ها، شاخص زمانی و اینکه پروژه ‌باید به عنوان یک الزام در زمان معینی اتمام پذیرد، یا به دست فراموشی سپرده یا از کنترل خارج می شود.
یکی از ضعف های موجود در ساختارهای دولتی عدم توجه به شاخص زمان است. این شاخص زمان در پروژه های تحقیق و توسعه به علت ماهیت تحقیقات از عدم قطعیت بسیار بالایی برخوردار می باشد که البته با پیشرفت پروژه از این عدم قطعیت کاسته شده و پیش بینی زمان نتیجه گیری شفاف تر می شود.
برخی از پروژه های تحقیق و توسعه که از نظر حصول نتیجه برای سازمان های بالاسری از اهمیت ویژه تبلیغاتی و کارکردی برخوردار است، معمولا از این نظر دچار آسیب های فراوانی می شوند.
چرا که علیرغم پیش بینی زمان توسط تیم پروژه، به علت ضرب الاجل های سازمان های بالاسری و الزامات وارده از سوی مدیریت کلان کشور، لزوم اتمام پروژه زودتر از موعد پیش بینی شده در دستور کار قرار می گیرد. از نظر آنها اتمام پروژه نیازمند همکاری بیشتر دستگاه‌های مربوطه است و عقیده دارند که می­توان با افزایش تعامل بین این دستگاه‌ها هرچه زود‌تر شاهد پایان یافتن پروژه بود. متاسفانه چنین دیگاهی صدمات جبران ناپذیری را به پرژه وارد کرده و چه بسا منابع صرف شده تا این زمان را نیز قربانی منافع کوتاه مدت تبلیغاتی نماید.
۴-۵-۲-۴- ریسک چهارم
با توجه به الزامات قانونی در برگزاری مناقصه، امکان دارد پیمانکاران درجه ۲ و حتی ضعیف‌تر برنده مناقصه شوند.
مدیران پروژه های تحقیق و توسعه به جای استفاده از توانمندی های موجود در زیرمجموعه های سازمان، با هدف ارزان تر تمام کردن کار، پرهیز از چالش های احتمالی در تعامل و ارتباط با مدیران بخشهای سازمان، استقلال کامل در اخذ تصمیم در رابطه با پروژه و سهل الوصول بودن و کاهش ریسک تصمیم به برون سپاری تحقیق و توسعه می گیرند.

حکایت یکم مقاله‌ی سی و ششم۳۶/۱ ص ۳۸۹ [در نکوهش غرور و رعونت]
عده ای از حاجیان در مکه مطابق سنت ؛ سرخود را می تراشیدند، دیونه‌ای از آنها پرسید: برای چه اینجا موی می تراشید؟ یکی از حجاج پاسخ داد : تراشیدن مو در اینجا سنت است و ترک این سنت دلیل بیچارگی آدمی است دیوانه پس از شنیدن این موضوع گفت:

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

این گدایان بی نیاز! پس اگر ستردن مو سنت است ، ستردن ریس بر شما واجب است، زیرا چنان باد غروری در بن ریش شما نهفته است که ازباد منطقه ‌ی باد خیزی به نام ” در “در زباد” بیشتر است. به خاطر این مسئله‌ای که به شما گفتم صدمنت می گذارم، زیرا امر واجبی را به شما گوشزد کردم که بهتر از صد سنت است.
در اینجا شیخ عطار از زبان دیوانگان به انتقاد از اهل مذهب مغرور می ‌پردازد پس به طعنه آن ها را به سخره می گیرد؛ زیرا تنها به ظواهر اعمال حج پرداخته و از دریافت کنه و بنه آن عاجزند. موی ستردن ، نماد گذشتن از سرو تمام سودای موجود در آن است . حاجیان این حکایت؛ اگر چه علی الظاهر مویی تراشیدند ولی همچنان دچار غرور هستند. به قول دیوانه شیرین سخن قصه باد غرورشان صد برابر باد موجود در « درزباد» است و این سخن « تعریض» به شمار می آید . به کار بردن ( مشتی گدای بی نیاز) هم « هجو» است و البته تعبیری ( پارادوکسیکال : متناقض نما) است. سخنان دیوانه در وهله ی نخست مطابق شخصیتش دیوانه وار و نامربوط به نظر می رسد ولی پس از آوردن استدلال؛ حکمت او را آشکار می‌کند.
حکایت هشتم مقاله سی و ششم ۳۶ / ۸ / ص ۴۱۲ [در نکوهش غرور و رعونت]

آنی یکی دیوانه حیران می‌شتافت

کله‌ای در راه گورستان بیافت

کرد پر خاک و نهفتش در زمین

آن یکی گفتش : « چرا کردی چنین؟»

گفت مجنونش که « ای از کار دور!

بوده است این کله پر باد غرور

دیوانه این حکایت؛ در اقدامی کمیک در قالب «طنز موقعیت» رفتار نابهنجار و مضحکی را انجام می‌دهد که درست مطابق شخصیت اوست، فرد سایل در مقام« نادان» علت این کار را جویا می شود. دلیلی که دیوانه می آورد جالب و تأمّل برانگیز است؛ زیرا شبیه پند دادن غیر مستقیم است. هدف او نکوهش غرور است که با مرگ به اتمام رسیده و حتی به خواری و خفت منجر می‌شود تا جایی که کله‌ی مرده مغروری بازیچه‌ی دست این و آن می‌گردد. یا به خاک مبدل می شود و در اینجا شاهد تضادی فاحش و غم انگیز هستیم.
حکایت نهم مقاله سی و ششم ۳۶ / ۹ ص ۴۱۲ [ در نکوهش غرور]

کرد مجنونی به گورستان نشست

مرده‌ای را سر در آورده به دست

موی از آن سر پاک بر می کند زود

در میان خاک می افکند زود

سایلی گفتش « چه می جویی از ین؟»

گفت: « ای غافل ! چرا گویی از این؟

می‌نگنجیده ست این سر، در جهان

لیک مویی در نگنجد این زمان»

در این حکایت دقیقاً مانند حکایت پیشین شاهد کار نامتعارف و عجیبی از دیوانه‌ای هستیم که در واقع « طنز موقعیت» محسوب می شود ولی پس از استدلال، او به شخصیت حکیم مبدل می شود که جهت نکوهش غرور و عاقبت آن به چنین عملی دست زده است.

بنابر نظریه گیدنز مبنی بر اینکه هر چه فعالیت ومشارکت افراد بیشتر باشد هویت ایشان شکل بازتابانه به خود می گیرددر مورد تمامی ابعاد مورد بررسی هویت اجتماعی در این پژوهش صادق است به این معنی که کاربرانی که در کلوب مشارکت بیشتری دارند و فعال تر هستند هویت بازتابانه دارند. اما هر چه مشارکت وفعالیت کاربران در کلوب بالاتر باشد (باتوجه به جهت معکوس رابطه)هویت قومی ایشان سنتی باقی می ماند.
این نتایج با نتایج پژوهش های پیشین که عباسی قادی(۱۳۸۶)، عدلی پور(۱۳۹۱) ونوابخش (۱۳۹۲)بدست
آوردند مطابقت دارد.طبق پژوهش عباسی قادی(۱۳۸۶) هر چه مشارکت وفعالیت کاربران در فضای اینترنت قوی تر باشد هویت دینی ایشان بازتابی تر خواهد شد .همچنین عدلی پور (۱۳۹۱) نیز در پژوهش خود به این نتیجه دست یافت که هر چه میزان مشارکت کاربران بالا رود هویت دینی ایشان تضعیف می شود.
نتایج پژوهش های پیشین برخلاف نتیجه حاصل از این پژوهش در مورد فرضیه هویت قومی می باشدکه شاید بتوان این توجیه منطقی را ذکر کرد که کاربران مطالب واطلاعاتی را در پروفایل خود به نمایش می گذارند وهمچنین از اطلاعات و مطالبی استفاده می کنند که هم جهت با هویت قومی شان باشد یا به عبارتی با مشارکت وفعالیت ایشان بیشتر در زمینه هایی می باشد که متناسب با قومیت ایشان است.
ب– فرضیه کلان
–بین میزان تحصیلات کاربران کلوب و هویت اجتماعی ایشان رابطه وجود دارد. با اطمینان ۹۵% وsig<0.05 فرضیه تایید شد.
بین وضعیت اشتغال کاربران کلوب و هویت اجتماعی ایشان رابطه وجود دارد. با اطمینان ۹۹% وsig<0.05 فرضیه تایید شد.
فرضیه های خرد
بین میزان تحصیلات کاربران کلوب و هویت ملی ایشان رابطه وجود دارد. با اطمینان ۹۵% وsig<0.05 فرضیه تایید شد.
بین وضعیت اشتغال کاربران کلوب و هویت ملی ایشان رابطه وجود دارد. با اطمینان ۹۹% وsig<0.05 فرضیه تایید شد.
بین میزان تحصیلات کاربران کلوب و هویت قومی ایشان رابطه وجود دارد. فرضیه رد شد.
بین وضعیت اشتغال کاربران کلوب و هویت قومی ایشان رابطه وجود دارد. با اطمینان ۹۹% وsig<0.05 فرضیه تایید شد.
بین میزان تحصیلات کاربران کلوب و هویت دینی ایشان رابطه وجود دارد. با اطمینان ۹۹% وsig<0.05 فرضیه تایید شد.
بین وضعیت اشتغال کاربران کلوب و هویت دینی ایشان رابطه وجود دارد. با اطمینان ۹۹% وsig<0.05 فرضیه تایید شد.
بین میزان تحصیلات کاربران کلوب و هویت شخصی ایشان رابطه وجود دارد.با اطمینان ۹۹% وsig<0.05 فرضیه تایید شد.
بین وضعیت اشتغال کاربران کلوب و هویت شخصی ایشان رابطه وجود دارد با اطمینان ۹۹% وsig<0.05 فرضیه تایید شد.
به تعبیر گیدنز فهم هویت از منابعی که معنی ساز است سرچشمه می گیرد مانند موقعیت اجتماعی، طبقه
اجتماعی و… لذا انتظار می رود افرادی که در موقعیت اجتماعی بالاتری می باشند (به لحاظ تحصیلات و شغل) بیشتر در تولید معنا سهیم باشند و هویت بازتابانه داشته باشند و برعکس افرادی که از تحصیلات پایین تری برخوردار هستند یا از نظر شغلی در جایگاه بالایی برخوردار نیستند؛ هویتشان سنتی بماند.
باتوجه به اینکه جهت رابطه فرضیات تایید شده بالا مثبت می باشد و داده های تحلیل مسیر نشان می دهد که شغل کاربران به طور مستقیم(۰.۱۲۳) بر هویت اجتماعی ایشان تاثیر گذار است. بنابراین طبق نظر گیدنز می توان چنین استنباط کرد که هویت اجتماعی کاربران کلوب، حالت بازتابی دارد.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

در مورد فرضیات خرد فرضیه ایی که مبنی بر رابطه بین میزان تحصیلات کاربران وهویت قومی ایشان می باشد؛ رد شد در حالیکه همچنین در مورد فرضیات خرد، مبنی بر وجود رابطه بین وضعیت اشتغال کاربران و هویت قومی ایشان، همین طور فرضیه رابطه بین میزان تحصیلات و وضعیت اشتغال کاربران کلوب با هویت ملی، دینی وشخصی ایشان تایید شد و جهت این رابطه مثبت می باشد به این معنی که هر چه تحـصیلات کاربران بالاتر باشد و از نظر شغلی در وضعیت بهتری (باتوجه به

در دین اسلام، نخستین و مهم‌ترین وظیفه عبادی برای هر فرد مکلف به جای آوردن نماز است که ۵ نوبت در روز یادآور ایمان و عقیده فرد مسلمان، و وسیله‌ای برای فراهم آوردن نیروهای درونی و معنوی برای اتصال به مبدا جهان، یعنی خداوند است. با نماز باید خدای را ستود و برای رفع مشکلات و گرفتاریهای بشری از نماز یاری جست و بدان استعانت کرد و آیه شریفه « و استعینوا بالصبر و الصلوه »^[۳۵۲] را راهنمای خویش قرار داد. نماز، نمازگزار را از تبهکاری باز می‌دارد ( عنکبوت /۲۹/۳۵‌)، چه حکمتی از این بالاتر که شخص و جامعه از فساد منزه شوند و مایه ریشه‌کن شدن تبهکاری و آثار سوء مترتب بر آن فراهم گردد.^[۳۵۳]

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

در نماز که انسان به وسیله آن بندگی و نیاز خود را در برابر پروردگار خویش مجسم میدارد حضور در جماعت به طور استحباب تشریح شده و سنت قرار گرفته است.^[۳۵۴] علامه(ره) بیان میکند که قبله قرار گرفتن کعبه در نماز، علاوه بر فوائد فردی، فوائد اجتماعی نیز دارد که عبارت است از :
« خداوند به وسیله قبله قرار دادن کعبه میخواهد مردم را با همه اختلافی که در زمان و مکان دارند متوجه به یک نقطه کرده و با این تمرکز دادن وجهه ها، وحدت فکری آنان و ارتباط جوامع شان و التیام قلوبشان را مجسم ساخته و این لطیف ترین روحی است که ممکن است در کالبد بشریت بدمد، روحی که از لطافت در جمیع شئون افراد در حیات مادی و معنویش نفوذ کند، اجتماعی راقی تر و اتحادی متشکل تر و قوی تر بسازد.و این موهبتی است که خدای تعالی امت اسلام را بدان اختصاص داده و با آن وحدت دینی و شوکت جمعی آنان را حفظ فرموده است».^[۳۵۵]
۲-۱- ۲- کارکرد اجتماعی حج
به نظر علامه در حج که به وسیله آن اجابت دعوت خدایی و ترک علایق مادی و توجه به ساحت قدس ربوبی مجسم میشود، با اینکه عبادتی فردی است ولی چون محل پرستش نقطه معین است قهرا مسلمانان جهان در یک جا جمع شده از حال یکدیگر با خبر میشوند، علاوه بر این روز دهم ذی حجه که قسمتی از اعمال حج در آن روز انجام میشود عید اسلامی قرارداده شده که مسلمانان موظفند در یکجا جمع شده نماز عید را به جماعت بخوانند.علامه (ره)اتحاد و همبستگی اجتماعی را از کارکردهای حج می داند و معتقد است که حج علاوه بر منافع دنیوی ،منافع اخروی هم دارد.ایشان در مورد کارکرد حج میفرماید:
«هر گاه گروه ها و اجتماعاتی از مناطق مختلف زمین، با نژادها و رنگ‌ها و با آداب گوناگون که دارند، گرد آیند و یکدیگر را بازشناسند در حالی که همه بر یک سخن، که سخن حق است، متفق‏اند و پروردگار یگانه را بپرستند و به سوی یک قبله رو کنند، این وحدت روحانی، آنان را به اتحاد ظاهری نیز فرا می‏خواند و همانگونه که گفتارشان یکی است عملشان را نیز همگون ساخته و از صمیم جان به تبادل امکانات و همیاری در حلّ مشکلات خود خواهند پرداخت و از آنچه در توان دارند در تعاون به یکدیگر بهره خواهند گرفت بدینسان هر جامعه کوچکی به جامعه‏ای بزرگ تبدیل می‏شود و گروه ها به یکدیگر می‏پیوندند و توده‏ای عظیم تشکیل داده و نیرو و توان و امکانات خود را بر یکدیگر می‏افزایند، بدانگونه که کوه‏های سر به فلک کشیده در برابر آن تاب مقاومت نخواهند داشت و هیچ قدرت اهریمنی بر آنها فائق نخواهد آمد و بدیهی است که هیچ عاملی چون اتحاد و همبستگی، برای حل مشکلات کارآیی ندارد و دستیابی به وحدت و همبستگی جز از طریق تفاهم میسر نیست و برای تفاهم هیچ چیز مانند دین و ایمان نقش نخواهد داشت.
اما از نظر علامه حج منافع و کارکردهای اخروی هم دارد که عبارتنداز: تقرّب به خدا و به آنچه عبودیت انسان را در قالب گفتار و عمل متبلور می‏سازد. اعمال و مناسک حج در بردارنده انواع عبادات است؛ چون توجه به خدا و ترک لذائذ مادی و مشاغل زندگی و پیمایش طریق عبودیت با تحمل سختی‏ها و طواف خانه خدا و نماز و قربانی و انفاق و روزه و امثال آنها….
عمل حج با ارکان و اجزایی که دارد، نمودار کاملی است از آنچه ابراهیم خلیل (علیه‏السلام) در مراحل توحید و نفی شرک و اخلاص بندگی. بدین ترتیب تأسی به حضرت ابراهیم (علیه السلام) و آمدن مردم به زیارت خانه خدا این منافع اُخروی و دنیوی را در بَردارد و چون این منافع را دریافتند بدان چنگ خواهند زد، زیرا انسان بدینگونه سرشته شده که خیر و منفعت خود را دوست بدارد و در طلب آن باشد»..^[۳۵۶]
۳-۱-۲- نماز، روزه و حج وسیله رفع اختلافات طبقاتی
علامه طباطبایی در مورد فواید اجتماعی عباداتی از جمله نماز، روزه و حج که به نظر عبادتی فردی میرسد اما باعث اجتماع افراد در یک مکان واحد میشوندمی فرماید:
«این اجتماعاتی که در اسلام مقرر شده بهترین وسیله برای رفع اختلافات طبقات است، زیرا موثرترین راه برای آنکه اختلافات طبقاتی را ریشه کن کند، از بین بردن بداندیشی به یکدیگر است، و این خاصیت در پرستش دسته جمعی حق بر وجه اکمل موجود است ؛زیرا کسیکه عبادت خدا را با اخلاص انجام میدهد جز با خدا با کسی سروکار ندارد، و درهای رحمت پروردگاری بروی همه باز است و خزانه بی پایان نعمت او تمام شدنی نیست، و ساحت قرب او بی آنکه مزاحمتی پدید آید همگی را به خود میپذیرد. ودر نتیجه انس و الفت و مهر و محبتی که به واسطه اجتماع در هنگام عبادت در مردم پدید میآید برای رفع اختلاف و کدورت نیکوترین وسیله است. »^[۳۵۷]
۴-۱-۲- کارکرد اجتماعی خمس و زکات
زکات افزون بر جنبه عبادت فردی آن، از لحاظ اجتماعی به عنوان راهی برای توزیع ثروت و نیز فراهم آوردن اموالی برای صرف در امور عمومی مسلمانان مطرح بوده است. قرآن کریم مواردی را به عنوان مصارف زکات تعیین کرده است که خود گویای فلسفه تشریع زکات نیز هست (توبه / ۹ / ۶۰ ) و نشان می‌دهد که زکات برای دو مقصود، یعنی توزیع ثروت و گرداندن حکومت اسلامی تشریع شده است.^[۳۵۸]
علامه (ره )خمس و زکات رانیز وسیله رفع اختلافات طبقاتی می داند که باعث اصلاح زندگی افراد نیازمند و رفع نیاز آنها می شود ایشان در این مورد می فرماید:
«رفع اختلافات طبقاتی که از برنامه های اسلام است و ایجاد تعادل و توازن در بین نیروهای مختلف اجتماع و تثبیت اعتدال در مسیر اجتماع با ارکان و اجزایش صورت نمی گیرد مگر با اصلاح حال افراد و نزدیک ساختن زندگی آنها به هم ».^[۳۵۹]
۲-۲- فقه معامله ای و کارکردهای اجتماعی آن
معامله در فقه در برابر عبادات به کار برده میشود، منظور علامه (ره)از معاملات اعمالی است که وظیفه انسان را در برابر جامعه درهنگام معاشرت و داد و ستد مشخص میکند.^[۳۶۰] به نظر می رسد که منظور علامه از معاملات در اینجا معاملات به معنی الاعم باشد. معاملات به معنی الاخص که همان معاملات اقتصادی است روشن ترین مصداق معاملات به معنی الاعم هستند. علامه طباطبایی برای معاملات به طور کلی در جامعه کارکردهای مثبتی را مطرح میکند که به آنها میپردازیم.
۱-۲-۲- قوام و ثبات اجتماعی
علامه در مورد عواملی که قوام جتماعی منوط به آن است میفرماید:
«از آنجایی که یک فرد از انسان نمی تواند با عملکرد خودش تمامی حوائج زندگی خود را بر آورد، همین معنا او را وادار کرده تا اجتماعی تعاونی تشکیل دهد و در نتیجه هر انسانی از دستاورد عمل خود استفاده کند، و مازاد آن را در اختیار دیگران قرار داده و در مقابل از دستاورد دیگران، سایر حوائج خود را بر آورد در نتیجه ناگزیر شد تا با همنوعان خود مبادله و معاوضه را آغاز کند ».^[۳۶۱]
به نظر علامه (ره)این پایه اصلی و ریشه نخستین معاملات است که روی یک احتیاج اجتماعی بناشده و زاییدۀاصل تعاون و همکاری اجتماعی است. ^[۳۶۲]. ایشان توضیح میدهد که :
« اصل معامله و معاوضه نخست بر این قرار گرفته است که متاعی را که مورد احتیاج نیست با متاعی دیگر که مورد احتیاج است معاوضه کنند و سپس به اینجا کشید که متاعی را با پول معاوضه کنند نه با ملاک احتیاج، بلکه با ملاک کاسبی و بهره گیری، و این مغایرت و اختلاف میان آنچه میدهند با آنچه میگیرند، اصلی است که حیات جامعه بر آن استوار است».^[۳۶۳]
علامه( ره) روشن‏ترین مصادیق معامله و مبادله را، معاملات مالی میداند، و آنها را از ارکان حیات اجتماعی برمی شمارد و در این باره میفرماید:
« این قسم دادوستدها از قدیمی ‏ترین مظاهر تمدن است که انسان به آن متنبه شده، چون چاره‏ای از اجرای سنت مبادله در مجتمع خود نداشته است. پس معاملات مالی و مخصوصا خرید و فروش، از ارکان حیات انسان اجتماعی است».^[۳۶۴]
ایشان معاملات مالی را درثبات و قوام اجتماعی مؤثرتر از بقیه معاملات میداندو معتقد است که :
«مهمترین چیزی که جامعه انسانی را بر اساس خود پایدار میدارد، اقتصادیات است، که خداوند آن را مایه قوام اجتماعی قرار داده است و علت اکثر جرائم و گناهان یا به علت فقر مفرطی است یا افراط و اسراف، ول خرجی در خوردن و نوشیدن است که هر یک از این مفاسد به اندازه خود تاثیر مستقیمی در اختلال نظام بشری دارد».^[۳۶۵]
بنابراین به طور کلی میتوان گفت که از دیدگاه علامه قوام زندگی بشر به اجتماع است و قوام اجتماع هم به معاملات است، مخصوصاًمعاملات اقتصادی که در بین آنها دائر است.
۲-۲- ۲- تأمین عدالت اجتماعی
همانطور که قبلاً گفتیم از نظرعلامه (ره)غریزه استخدام باعث شد که انسان به زندگی اجتماعی تن دهد، ایشان عدالت اجتماعی را از ضروریات زندگی اجتماعی میداند و در توضیح آن میفرماید:
« انسان بعد از تشکیل اجتماع فهمید که دوام اجتماع و در حقیقت دوام زندگیش منوط بر این است که اجتماع به نحوی استقرار یابد که هر صاحب حقی به حق خود برسد. مناسبات و روابط متعادل داشته باشد. این همان عدالت اجتماعی است. پس این حکم یعنی حکم بشر به اجتماع مدنی و عدل اجتماعی حکمی است که اضطرار بشر را مجبور کرد به اینکه آن را بپذیرد، چون اگر اضطرار نبود هیچ انسانی حاضر نمی شد دامنه اختیار و آزادی خود را محدود کند ».^[۳۶۶]
علامه طباطبایی در ادامه بیان میکند که:
«اگر این نکته را هم ضمیمه کنیم که افراد انسانها به حکم ضرورت از نظر خلقت و منظقه زندگی و عادات و اخلاقی که مولود خلقت و منطقه زندگی است ، مختلفند نتیجه میگیریم که این اختلاف طبقات همواره آن اجتماع صالح وآن عدالت اجتماعی را تهدید میکند، و هر قوی میخواهد از ضعیف بهره کشی کند و بیشتر از آنچه به او میدهد از او بگیرد و از این بدتر اینکه غالب میخواهد از مغلوب بهره کشی کند و بیگاری بکشد، بدون اینکه چیزی به او بدهد و مغلوب هم به حکم ضرورت مجبور است که در مقابل ظلم ظالم دست به حیله و کید و خدعه بزند، تا روزی که به قوّت برسد، آن وقت تلافی و انتقام ظلم ظالم را به بدترین وجهی بگیرد، پس بروز اختلاف سرانجام به هرج و مرج منجر شده، و انسانیت انسان را به هلاکت میکشد و فطرت او را از دستش گرفته سعادتش را تباه میسازد.پیدایش این اختلاف بشر را ناگزیر از تشریع قوانین کرد، قوانین کلیه ای که عمل به آنها باعث رفع اختلاف شود، و هر صاحب حقی به حقش برسد».^[۳۶۷]
اسلام برای ریشه کن کردن این مفاسد عواملی را مقرر داشته که فاصله بین دو طبقه ثروتمند و فقیر را به حداقل میرساند ؛یعنی سصح زندگی فقرا را از راه وضع مالیات و امثال آن بالا برده و سطح زندگی توانگران را از راه منع اسراف و ریخت و پاش و نیز منع تظاهر به دارایی که باعث دوری از حد متوسط است پایین میآورد، و با اعتقاد به توحید و تخلّق به اخلاق فاضله و نیز برگرداندن گرایش مردم از مادّیگری به سوی کرامت تقوی تعدیل میکند.^[۳۶۸]
لذااز نظر علامه (ره)اسلام با ارائه راهکارهایی به ‌تامین عدالت‌ اجتماعی میپردازد و بدین ترتیب‌ با تعدیل‌ ثروت‌ اغنیا، به رفع فاصله طبقاتی میپردازد.و زندگی‌ متوسط‌ اجتماعی‌ برای‌ همه‌ افراد جامعه‌ تامین و نظم و ثبات اجتماعی برقرار میشود.
۳-۲-۲- معاملات اقتصادی باطل و کارکردهای منفی آن
برخی از معاملات اقتصادی که در جامعه انجام می گیرد به عنوان معاملات باطل مطرح هستند که دین اسلام مردم را از انجام این نوع معاملات بر حذر داشته است
علامه طباطبایی در تفسیر آیه ۲۹ سوره نساءکه انسان را از خوردن مال حرام نهی کرده است میفرماید:
« جمله «لاتاکلوا اموالکم بینکم » وقتى مقید شود بقید «بالباطل » نهی از معاملات ناقله از آن استفاده میشود، یعنی معاملاتی که نه تنها مجتمع را به سعادت و رستگاریش نمی رساند، بلکه ضرر هم میرساند، و جامعه را به فساد و هلاکت مى کشاند، این معاملات باطل از نظر دین عبارتند از: امثال ربا و قمار و معاملات کتره ای که طرفین و یا یک طرف نمی داند چه مى دهد و چه میگیرد، حدود و مشخصات کالا و یا بها مشخص نیست و. ..» ^[۳۶۹]
بنابر این این معاملات دارای کارکردهای منفی در سطح اجتماع هستند که به برخی از آنها اشاره میکنیم.
۱-۳-۲-۲- معاملات ربوی
معاملات ربوی یکی از انواع معاملاتی است که دین اسلام شدیداً از آن نهی کرده است، منظور از ربا تبدیل جنسی است به مثل همان جنس با مقداری زیادتر.علامه (ره)در مورد اثرات زیان بار ربای بین فقیر و غنی میفرماید:
« ربا از یک سو مستلزم نابودی طبقه فقیر است و از سوی دیگر جمع شدن اموال نزد طبقه سرمایه دار، و معلوم است یکی از نتایج این وضع هماناحکومت و فرمانروایی ثروتمند ربا خوار بر جان و مال و ناموس مردم است، چون با داشتن قدرت مال هر کاری را در راه بدست آوردن خواستها و لذتهایش میکند و غریزۀ استخدام، این بی بند و باری را برایش توجیه میکند، و نتیجه دیگرش دشمنی طبقه فقیر نسبت به طبقه ثروتمند است، او را وامی دارد تا به منظور دفاع از جان خود و از زندگی تلخ تر از زهرش و به هر طریقه ای که به دستش برسد از آن طبقه انتقام بگیرد و هرج و مرج و فساد نظام زندگی بشر و به دنبالش هلاکت بشر و نابودی تمدن از همین جا شروع میشود».^[۳۷۰]
ایشان در ادامه در مورد آثار رباهای دیگرمی فرماید :
«رباهای دیگر مثلاً رباهای تجارتی که اساس کار بانکهاست، و ربای قرض و تجارت کردن با پول، کمترین ضررش این است که باعث میشود اموال به تدریج یکجا یعنی در طرف بانکها جمع شده، ثرمایههای تجاری از حد و حساب بیرون رود، و بیش از آن حدی که برحسب واقع باید نیرومند شود، نیرومند گردد و چون طغیان، اثر حتمی قدرت خارج از حد است، در میان همین قدرتها تطاول و درگیری ایجاد شده، یکی میخواهد دیگری را در خود هضم کند و سر انجام همه این قدرتها نزد آنکه نیرومندتر از همه است تمرکز مییابد، و پیوسته فقر عمومی در میان بشر گسترش یافته، و ثروت انحصاری اقلیتی قرار میگیرد و همانا هرج و مرج پدید میآید.»^[۳۷۱]
۲-۳-۲-۲- کم فروشی
کم فروشی یکی از گناهان بزرگی است که در قرآن وعده شدیدترین عذابها به کم فروشان داده شده است و سوره مطففین درقرآن به این موضوع اختصاص یافته است. علامه طباطبایی در تفسیر این سوره، درباره مطففین و تاثیرات کم فروشی در زندگی اجتماعی انسان میفرماید :
«مطففین کسانی هستند که حق را براى خود رعایت مى کنند، ولى براى دیگران رعایت نمى کنند. و به عبارتى دیگر حق را براى دیگران آنطور که براى خود رعایت مى کنند رعایت نمى نمایند، و این خود باعث تباهى اجتماع انسانى است که اساس آن بر تعادل حقوق متقابل است، و اگر این تعادل از بین برود و فاسد شود همه چیز فاسد مى شود».^[۳۷۲]
خداوند در آیه ۸۵ سوره هود کم‏فروشی و خیانت در ترازوداری را یکی از، مصادیق فساد در ارض مطرح میکند، علامه( ره )در تفسیر این آیه در مورد اثرات سوئی که کم فروشی در زندگی فردی و اجتماعی انسان میگذارد توضیح میدهد که :
« اگر در معامله‏ای از راه نقص مکیال و میزان به او خیانتی شود که خودش ملتفت نگردد تدبیر او در زندگیش تباه و تقدیر و اندازه‏گیریش باطل می‏شود و با این خیانت، نظام معیشت او از دو جهت مختل می‏گردد: یکى از جهت آن کالایى که میخرد و لازمه‏ زندگیش را تامین می‏کند و دیگری از جهت آنچه که به عنوان بها می‏پردازد، در جهت اول احتیاجش آن طور که باید برآورده نمی ‏شود و در جهت دوم پولی بیشتر از آنچه گرفته است می‏پردازد، پول زایدى که در به دست آوردنش تلاشها کرده و خود را خسته نموده است، در نتیجه دیگر نمی ‏تواند به اصابه و درستی نظر و حسن تدبیر خود اعتماد کند، و در مسیر زندگى دچار خبط و سرگیجه می‏شود و این خود فساد است. حال اگر این فساد از یک نفر و دو نفر تجاوز نموده و در کل افراد شیوع یابد فساد در مجتمع شیوع یافته و چیزی نمی ‏گذرد که وثوق و اعتماد به یکدیگر را از دست داده، امنیت عمومی از آن جامعه رخت بر می‏بندد و این خود نکبتی است عمومی که صالح و طالح (غیر صالح)، و کم‏فروش و غیر کم‏فروش را به یک جور دامنگیر می‏شود و اجتماعشان بر اساس نیرنگ و افساد حیات اداره می‏شود نه بر اساس تعاون برای تحصیل سعادت.»^[۳۷۳]
بنابراین میتوان گفت که کم فروشی باعث شیوع بی اعتمادی در جامعه میشود و امنیت اجتماعی را هم نابود میکند.و بدین وسیله باعث فساد در زمین و تباهی اجتماع انسانی میشود.
۳-۲- فقه سیاسی و کارکردهای اجتماعی آن
قسمتی از فقه به اداره اجتماع، از قبیل امامت و ولایت و رهبری، نصب امراءارتش، جمع آوری وجوهات شرعی و مالیات، جلوگیری از زشتیها و منکرات، برگزاری مراسم هفتگی و یا سالانه مانند نماز جمعه و حج، حفظ و احیاءحقوق مردم و…و نیز تنظیم روابط جوامع اسلامی با کشورها و جماعات غیر مسلمان مربوط میشود. این قسمت از فقه اسلام را «فقه سیاسی» مینامیم.^[۳۷۴]به عبارت دیگر فقه سیاسی اسلام مجموعه قواعد و اصول فقهی و حقوقی است که عهده دار تنظیم روابط مسلمین با خودشان و ملل غیر مسلمان بر اساس مبانی قسط و عدل بوده و تحقق فلاح و آزادی و عدالت را منحصراًدر سایه توحید عملی میداند.^[۳۷۵]حال به بیان کارکردهای اجتماعی فقه سیاسی از دیدگاه علامه (ره)می پردازیم.
۱-۳- حکومت ضامن اجرای احکام فقهی و حکومتی
بشر با توجه به اجتماعی بودن به جعل قوانین نیاز دارد؛ ولی تنها جعل قوانین برای برقراری عدالت که یکی از اهداف بعثت انبیاءاست کافی نیست. قانون به ضمانت اجرا نیازمند است. علامه طباطبایی با توجه به وجود احکام اجتماعی در اسلام به ضرورت حکومت اسلامی اعتقاد دارد .^[۳۷۶]
از دیدگاه علامه جعل و وضع قانون بر اساس مصالح و مفاسد است لازمه جعل احکام بر اساس مصالح و مفاسد آن است که قوانین الهی اجرا شود تا بشر با رعایت آن قوانین، سعادت دنیا و آخرت خویش را تأمین کند.و حکومت مهمترین ضمانت اجرای آن شمرده می‏شود.
بنابراین علامه (ره) بر این باور است که تنها وجود یک سلسله رسوم ومقررات و قوانین در بقای جامعه کافی نیست بلکه هر جامعه ای در بقای خود نیازمند به شخص یا مقامی است که شعور و اراده وی فوق شعور و ارادههای افراد حکومت بوده، شعور و اراده دیگران را کنترل نموده، به نگهبانی و نگهداری نظامی که در جامعه گسترده شده است میپردازد. ما این سمت را که به موجب آن شخص یا مقامی متصدی امور دیگران شده، مانند یک شخصیت واقعی کارهای زندگی آنها را اداره مینماید به نام «ولایت» مینامیم.^[۳۷۷]ایشان اولاً نیاز جامعه به وجودمقام ولایت را امری فطری میداندکه هیچ اجتماعی در هیچ شرایطی نمی تواند از آن بی نیاز باشد.^[۳۷۸] آیات قرآنی از جمله آیه «فاقم وجهک للدّین حنیفاًفطرهالله التی فطر الناس علیها لاتبدیل لخلق الله ذلک الدین القیّم ولکن أکثر الناس لا یعلمون »^[۳۷۹] اسلام را دینی فطری می داند که پایه احکام و قوانین آن بر اساس آفرینش گذاشته شده است ، مسئله ولایت را که مسئله ای است فطری الغا و اهمال ننموده ^[۳۸۰]و ولایت را به عنوان یک مسئله ثابت و غیر متغیر دینی و به اصطلاح از مواد شریعت است، ثابت میکند. ^[۳۸۱]