معنی و مفهوم: این جهان تنگ و بی پهنا، جای شادی و خوشی نیست که در آن درنگ کنی و نفس بکشی، خیمه‌ی آسمان را خم کن و به آن سوی این خیمه بنگر تا جای تازه‌ای را ببینی.
آرایه‌های ادبی: خیمه‌ی فلک اضافه‌ی تشبیهی. جای و جای، تکرار ایجاد کرده‌اند. دم زدن کنایه از درنگ کردن.
۲۱ – زیر پل فلـک مجــوی آب وفا ز جــوی کس
بگـذر از ایـن پل کهـن، آب وفـای تـازه بیــن
معنی و مفهوم: در زیر این آسمان خمیده از هیچ کس چشم وفاداری نداشته باش، از پل کهن آسمان بگذر و آن سوی این پل، وفای تازه‌ای را مشاهده کن.
آرایه‌های ادبی: پل فلک اضافه‌ی استعاری. پل کهن استعاره از آسمان. آب وفا اضافه‌ی تشبیهی. وفا و وفا تکرار ایجاد کرده است .
۲۲ – لهجـت راوی مـرا منطـق طیــر بـر زبــان
بر در شاه جـم نگین، تحـفه دعـای تـازه بیـن
واژگان: لهجت: زبان، شیوه‌ی بیان. (معین) راوی: بازگو کننده‌ی شعر از کسی. (منتهی الارب)
معنی و مفهوم: راوی شعرهای من گویی منطق طیر (زبان مرغان) سلیمانی در زبان دارد که بر درگاه شاه بزرگ، که نگین انگشترش همچون نگین انگشتر سلیمان (جم) حامل اسم اعظم است، دعاهای تازه‌ای به عنوان تحفه برای شاه آورده است.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

آرایه‌های ادبی: منطق طیر و جم نگین با هم تلمیح به ماجرای سلیمان جم دارند. انگشتر شاه به انگشتر سلیمان تشبیه شده است.
توضیحات:
منطق الطیر: سلیمان گفت: ای مردمان، ما را سخن مرغان در آموختند و ملک جهان و همه چیز ما را بدادند (نمل آیه ۱۶) و این از فضل پروردگار است. در اخبار آمده است که سلیمان روزی در مجلس نشسته بود و مرغان زبر سر وی پر درهم پیوسته و مانند چتر ایستاده بودند و هر کدام از مرغان بانگی می‌کرد و سلیمان به مردمان می‌گفت: که چه می‌گویند. (یا حقی، ۱۳۷۵: ۲۵۶)
نگین جم: سلیمان را انگشتری بود که نام بزرگ خدای تعالی (اسم اعظم) بر آن نبشته بود. و چهار نگین در آن تعبیه، دو تا آهنین و دو تا برنجین، با برنجین بر پریان و با آهنین بر دیوان و شیاطین حکم می‌راند و معجز سلیمان و ملک و جهانگیری وی در نگین همین انگشتری (خاتم) بود که از بهشت آورده بودند و ارمغان روضه‌ی رضوان بود. (همان، ۲۵۳)
۲۳ – قلـعه‌ی گلستان شـه، قلّـه‌ی بوقبیـس دان
حصـن شمـاخی‌اش حرم، کعبه سرای تازه بیـن
واژگان: بوقبیس: نام کوهی در غرب و جوار مکّه‌ی معظّمه. (غیاث)
معنی و مفهوم: قلعه و دژی که در اطراف باغ پادشاه سر برافراشته است در رفعت و استواری، همچون قلّه‌ی کوه بوقبیس است. حرمسرای سلطان در شهر شماخی مانند حرم است و سرای او همچون کعبه باشکوه می‌باشد.
آرایه‌های ادبی: قلعه‌ی گلستان شاه را به کوه بوقبیس مانند کرده و حرم او را در زیبایی به شهر شماخی و خانه‌ی او را به کعبه مانند کرده است.
توضیحات :
بوقبیس: کوهی است در جانب شرقی مکّه و مشرف به آن، مقابل کوه قیقعان، این کوه را پیش از اسلام امین می‌گفتند و می‌پنداشتند که حجرالاسود هنگام طوفان، آن جا به امانت نهاده شده … این کوه به استواری و بزرگی مثل است. (فرهنگ لغات)
شماخی: شهری معروف در بلاد شروان در اطراف ارّان و صاحب آن شروان شاه و لقب آن دارالسلطنه بود. این شهر در دامنه‌ی کوه‌های قفقاز قرار دارد و محصول عمده‌اش شراب است و ظاهراً در دوره‌ی اسلامی بنا شده است و تأسیس آن را به شماخ بن شجاع، حکمران شروان و معاصر هارون الرشید نسبت داده‌اند و نام اوّلیه‌ی آن شماخیّه بوده است. در دوره‌ی شروان شاهان مدّتی پایتخت شروان بوده است. (دزفولیان، ۱۳۸۷: ۸۸۷)
۲۴ – رستـم کیقـباد فر، حیدر مصـطفی ظـفر
همره رخش و دلدلش، فتح و غزای راستین
واژگان: کیقباد: نخستین پادشاه کیانی که از اخلاف منوچهر بود و بعد از گرشاسب به پادشاهی رسید. (فرهنگ لغات) فر: شأن و شوکت، رفعت و شکوه. (برهان) رخش: رنگی است میانه‌ی سیاه و بور، اسم اسب رستم را به این اعتبار رخش می‌نامیدند.(ناظم) توضیحات دلدل: ماده استری شهباء که از آن پیامبر اسلام بوده است. (دهخدا)توضیحات.
معنی و مفهوم: شاه در شجاعت و دلاوری همچون رستم است و شکوهی مانند فرّ کیقباد دارد. او در دلاوری مانند حضرت علی(ع) است که پیروزمندی پیامبر (ص) را دارد. اسب نیرومندش که همچون رخش (اسب رستم) و دلدل (اسب حضرت علی(ع))، می‌باشد پیوسته با فتح و پیروزی حقیقی همراه است.
آرایه‌های ادبی: ممدوح در داشتن فرّ ایزدی به کیقباد تشبیه شده است و در شجاعت و پیروزمندی به حضرت علی(ع) و حضرت محمد(ص). اسب او نیز در بزرگی و نیرومندی به رخش و دلدل مانند شده است. رخش با رستم ودلدل با حیدر تناسب ایجاد کرده است.
توضیحات:
کیقباد: نخستین پادشاه کیانی، که برخی او را پسر زاو (زاب) و برخی از خاندان نوذر دانسته اند. در اوستا بارها از کیقباد نام برده شده؛ امّا در روایات مذهبی زردتشتی پدر کیقباد مشخص نیست. مورّخین اسلامی با چند نسل، نژاد او را به منوچهر رسانیده‌اند… در دینکرت هست که فر مدّتی به کیقباد تعلق داشت و در پرتو آن پادشاهی ایران رونق گرفت، بلعمی پنج و شاهنامه چهار پسر به او نسبت داده و مدّت سلطنت او را صد سال نوشته‌اند. او مردی نیکو خصال بود که سلطنتش مایه‌ی رفاه و سعادت خلق شد. (یاحقی، ۱۳۷۵: ۳۵۸)
فرّ (فرّه، خرّه، خوره): در اصطلاح اوستایی حقیقتی الهی و کیفیتی معنوی است که چون برای کسی حاصل شود او را به شکوه و جلال و مرحله‌ی تقدّس و عظمت معنوی می‌رساند و به عبارت دیگر، صاحب قدرت و نبوغ و خرّمی و سعادت می‌کند. در اوستا از دوگونه فر سخن رفته است؛ نخست فرّ ایرانی، که عبارت است از قدرت و شکوه و به ویژه نیروی فوق العاده و مزدا آفریده‌ای که ایران زمین را همواره در برابر دشمنان و غیر ایرانیان نگاهبانی می‌کند و دیگر فرّ کیانی (پادشاهی) که موجب پادشاهی و کامیابی سران کشور و شوکت و اقتدار آنان به شمار می‌رفت. (همان: ۳۱۸)
رخش: رخش اصلاً در فرهنگ‌ها به معنی سرخ و سپید به یکدیگر آمیخته و نیز قوس و قزح یا کمان رستم و نیز مطلق اسب آمده است. بور ابرش را هم به اعتبار این که رنگ سرخ و سپید درهم است رخش نامیده‌اند. امّا رخش بالخصوص نام اسب شگفت آور رستم است که با یک آزمون دشوار از میان گله‌های فراوان اسب، برگزیده شده است و عمری به درازای عمر خود رستم دارد و همراه با خود او به چاه غدر نابرادر، شغاد می افتد و با سوار خویش جان می‌دهد. (همان: ۲۱۰)
دُلدُل: دلدل نام ماده استری سپید مایل به سیاه (شهبا) که مُقَوقِس، حاکم اسکندریه یا به روایتی فروه بن عمروخُدامی به حضرت رسول اهدا کرد. در روایات شیعی آمده است که حضرت آن را با چند اسب دیگر و الاغ مخصوص خود به نام یعفور به امیرالمؤمنین علی- علیه السلام- بخشید که در جنگ ها بر آن سوار می‌شد. (همان: ۱۹۵)
بند سوم:
کلمات قافیه: نوای ، صفای، قفای و …
حروف اصلی قافیه: ا
حرف روی: ا
حروف الحاقی: ی
ردیف: نو زند
۲۵ – بر ره قـول کاسـه‌گـر، کـوس نـوای نو زنــد
بر سـر خوانـچه‌ی طـرب، مـرغ صلای نـو زنـد
واژگان: کاسه‌گر: نام نوا و آهنگی از موسیقی. (فرهنگ لغات) خوانچه: سفره‌ی کوچک. (ناظم) صلا: آواز دادن برای طعام خورانیدن یا چیزی دادن به کسی. (فرهنگ لغات)
معنی و مفهوم: طبل به تناسب، با پرده‌ی کاسه‌گر نوایی نو سر داده است و جام شراب مرغ شکل نیز، بر بساط شادی و باده نوشی صلای تازه‌ای در داده است و باده خوران را به صبوح دعوت می‌کند.
آرایه‌های ادبی: خوانچه‌ی طرب اضافه‌ی استعاری. مرغ استعاره از جام شراب .
۲۶ – مرغ قنینه چون زبـان، در دهن قــدح کـند
جـان قـدح بـه صـد زبـان، لاف صفـای نو زنـد

واژگان: شب چراغ: گوهر آب‌دار و درخشنده. (ناظم)
معنی و مفهوم: چرا این روزگار ناسازگار، وجود همچون گوهر شب چراغ مرا به زمین زد و خرد و نابود گردانید و نگذاشت که من ثنا و ستایش شاه را که مانند مرواریدی با ارزش است، تاج سر همه‌ی جواهرات با ارزش عالم (ستایش‌های دیگران) کنم.
آرایه‌های ادبی: گوهر شب چراغ من و دُرّ ثنا اضافه‌ی تشبیهی است. گوهران استعاره از سخنان و اشعاری است که دیگر شاعران در مدح شاه سروده‌اند .
۱۲۲ – دیده‌ی شرق و غرب را، این سخنم نظر برد
آه کـه نیسـت ایـن نظر ، عین رضـای شــاه را
واژگان: عین: چشم، دیده. (معین)
معنی و مفهوم: چشم تمام مردم مشرق و مغرب (کل عالم)، متحیّر عظمت و زیبایی این سخن و شعر من است که در مدح شاه سروده‌ام. افسوس که شاه به دیده‌ی رضا و لطف به سخن من نمی‌نگرد.
آرایه‌های ادبی: شرق و غرب به علاقه‌ی حال و محل مجاز از مردم شرق و غرب است .
۱۲۳ – دزد بیـان من بوَد، هر که سـخن وری کند
شـاه سخن وران منم، شـاه ستای راستین
معنی و مفهوم: هر کس که به سخن وری می‌پردازد، سخن خویش را از من می‌دزدد. من سرور سخن وران و ستایش‌گر حقیقی شاه هستم.
بند یازدهم:
کلمات قافیه: نوای ، صفای، قفای و …
حروف اصلی قافیه: ا
حرف روی: ا
حروف الحاقی: ی
ردیف: ایزدی
۱۲۴ – بـاد مثـال شـاه را، حکـم قضـای ایـزدی
بـر سـر هـر مثــال او، مُـهر رضـای ایــزدی
واژگان: مثال: حکم، فرمان. (معین)
معنی و مفهوم: امیدوارم که اوامر و دستورهای شاه، پیوسته همچون حکم قضای خداوند اجرا شود (فرمانش پیوسته نافذ باشد) و همه‌ی اوامر او مورد تأیید و رضایت خداوند باشد .
آرایه‌های ادبی: مُهر رضا اضافه‌ی تشبیهی است .
۱۲۵ – هفـت فلک به خدمتش یکدل و تـا ابد زده
چـار ملـک سـه نوبتـش، در دو سرای ایــزدی
واژگان: هفت فلک: هفت سپهر، هفت آسمان. (فرهنگ لغات)
معنی و مفهوم: هفت آسمان باید در خدمت‌گزاری شاه اخستان با هم متحد و یکدل باشند. چهار فرشته‌ی مقرّب (جبرئیل، عزرائیل، میکائیل و اسرافیل) تا ابد در هر دو جهان به عنوان اعلام سلطنت او، هر روز سه نوبت طبل بزنند.
آرایه‌های ادبی: هفت، چهار، سه و دو سیاقه الاعداد در بیت به وجود آورده‌اند. فلک و ملک جناس اختلاف در آغاز دارند.
۱۲۶ – رخنه زده است هیبتش، ناخن شـیر آسمان
ناخـن دسـت همـتش، بــحر عطــای ایــزدی
واژگان: شیر آسمان: برج اسد و صورت فلکی شیر. (فرهنگ لغات)
معنی و مفهوم: از شکوه و هیبت شاه اخستان، ناخن صورت فلکی اسد (شیر) در آسمان شکافته است. یک ناخن از همت و اراده‌ی او دریای بذل و بخشش خداوند است که برای عالمیان قرار داده شده است .

آرایه‌های ادبی: شیر آسمان استعاره از صورت فلکی اسد است. دست همت اضافه استعاری از نوع تشخیص است. بیت دارای غلو می‌باشد.
توضیحات:
شیر آسمان: اسد، صورت شمالی منطقه البروج با بعد ۱۰ ساعت و ۳۰ دقیقه و میل ۱۵ درجه ی شمالی، ستارگان آلفای آن به نام قلب الاسد از قدر اوّل است در نجوم احکامی، اسد برجی است ثابت و نر، ربیعی، شمالی، آتشی و گرم و خشک و روزی، خانه‌ی شمس و شریک زحل و وبال زحل است. رب روز اسد شمس و رب شب او مشتری است و علامت اسد در تقویم حرف (د) و طالع او پنج طاس و پنجاه دقیقه می‌باشد … اسد خداوند ضرّابان و صیّادان است. (مصفّی، ۱۳۶۶: ۳۹)
۱۲۷ – بـاد دل جهـانـیان، والـه‌ نــور طلعتــش
چـون نـظر بهشـتیان، مسـت لقــای ایـــزدی
واژگان: واله: شیفته. (معین) لقا: دیدار، روی، چهره. (دهخدا)
معنی و مفهوم: امیدوارم همان گونه که نگاه اهل بهشت از دیدار خداوند مست و سرخوش است، دل اهل عالم نیز سرمست و شیدای فروغ طلعت شاه اخستان باشد.
آرایه‌های ادبی: بیت دارای تشبیه مرکب است، مست بودن مردم عالم از نور طلعت شاه را به مست بودن بهشتیان از دیدار خداوند تشبیه کرده است. مصراع دوم تلمیح به آیه‌های ۲۲ و ۲۳ سوره ی قیامت دارد . « وجوهٌ یومَئذٍ ناضِرهٌ الی رَبِّها ناظِرَهٌ »
۱۲۸ – قوت روان خسروان، شمّه‌ی خاک درگهـش
چـون غـذاء مـلائکـه، بـــاد ثــنای ایــزدی
واژگان: شمّه: واحد شم، یک بار بوییدن. (دهخدا)
معنی و مفهوم: همان‌گونه که غذای فرشتگان، دم حمد و ثنای خدواند است، طعام روح پادشاهان عالم نیز باید اندک مایه‌ بوی خاک درگاه شاه اخستان ‌باشد.
آرایه‌های ادبی: مصراع دوم اشاره به مجرد بودن ملائکه از مادّه دارد. باد ثنا اضافه‌ی تشبیهی است از آن جا که ثنا گفتن به همراه دم و نفس زدن است.
۱۲۹ – بـاد چـو بـاد عیسـوی، گَـرد سـم براق او

۹ – بــر محـک شـب سپیـدی شــد پــدیــد
چـــون عیـــار آســمان بنمـــود صبــــح
واژگان: محک: سنگی که به وسیله‌ی آن عیار زر و سیم را معین کنند. (معین) عیار: اندازه کردن، چاشنی زر و سیم. (معین)
معنی و مفهوم: هنگامی که صبحدم آسمان سفید و روشن را عرضه کرد، این سفیدی و روشنی مانند عیار طلا و نقره که بر سنگ محک آشکار می‌شود، بر سیاهی شب نمایان شد.
آرایه‌های ادبی: محک شب اضافه‌ی تشبیهی و عیار آسمان اضافه‌ی استعاری است. محک و عیار با هم تناسب دارند.
۱۰ – تـا بــر آرد یــوســفی از چـــاه شـــب
دلـــو سیـمین ریســمان بنمـــود صبــــح
معنی و مفهوم: صبحدم همانند قافله سالار مصری که یوسف را از چاه بیرون کشید، برای بیرون آوردن خورشید که همچون یوسف در چاه سیاه شب افتاده است، دلوی به نمایش می‌گذارد که ریسمان‌هایش از جنس پرتوهای خورشید و نقره فام است.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

آرایه‌های ادبی: یوسف استعاره از خورشید و چاه شب اضافه‌ی تشبیهی است. سیمین ریسمان استعاره‌ی مصرحه از پرتوهای خورشید است.
۱۱ – در کمیـــــن شــــرق، زال زر هنــــوز
پــرّ عنــقا دیـــدبـــان بنــمود صبــــح
واژگان: زال زر: نام پدر رستم. (فرهنگ لغات) توضیحات. عنقا: سیمرغ. (دهخدا)
معنی و مفهوم: خورشید مانند زال پهلوان در مشرق به قصد حمله به لشکر تاریکی شب کمین کرده است تا با طلوع خود، آن را از بین ببرد و پرتوهای نخستین صبح را که در زیبایی و درخشندگی به پر سیمرغ می‌مانند به عنوان دیده‌بان در اختیار گرفته است.
آرایه‌های ادبی: زال زر استعاره از خورشید و پر عنقا استعاره از روشنایی صبح است. خورشید به زال مانند شده که قصد فتح مشرق را دارد و از روشنایی صبح دیده‌بانی در کمین گذاشته است. زال و عنقا با هم تناسب دارند.
توضیحات:
زال و عنقا: زال پسر سام است که بر اثر سپیدی موی، پدر او را در شیر خوارگی از خود دور کرد و بر دامنه‌ی البرز نهاد تا همان جان تباه شود، امّا سیمرغ او را بدید و برداشت و به کنام خود برد و چون فرزندان خویش بپرورد و سرانجام چنان که در شاهنامه می‌بینیم به پدر باز گرداند. این پهلوان در شاهنامه، زال زر و دستان نام دارد. بنا به روایت شاهنامه، زال از آن جهت بدو می‌گفتند که هنگام تولّد، موی سر و روی او چون پیران سپید بود … . در اوستا از این پهلوان نامی نیست، امّا معمولاً در متون پهلوی او را دستان نامیده و نام او با روت ستخم (رستهم، رستم) همراه آمده است و نیز در اغلب متون کهن او را زال زر نامیده‌اند. بنا بر عقیده‌ی همه‌ی محققان زال و زر هر دو به معنی پیر و دو شکل از یک کلمه هستند و به نقل از فردوسی، زال افزون از هزار سال زندگی کرد … . در حماسه‌ی ملّی ما، حیات زال به وجود سیمرغ رابطه‌ی بسیار دارد. (اردلان جوان، ۱۳۷۳: ۶۸ – ۶۷)
۱۲ – حلقــه دیـــدسـتی بـــه پشــت آینــه
مـــاه حلقــه همچـــان بنــمود صبـــــح
معنی‌و مفهوم:حلقه‌ی پشت آینه را دیده‌ای؟صبح هلال ماه رامانند آن حلقه آشکار کرد.
آرایه‌های ادبی: هلال ماه به حلقه‌ی پشت آینه مانند شده و آسمان نیز در تاریکی به پشت آینه شبیه شده است.
۱۳ – گــویـی انـــدر بــر حمـایــل، چـــرخ را
خنــجر شــاه اخســتان بنمـــود صبــــح
واژگان: حمایل: دوال شمشیر و آن چه در بر اندازند.(دهخدا)
معنی و مفهوم: صبحدم هلال ماه را که مانند خنجر شاه اخستان، به آسمان حمایل شده بود، نمایان کرد.
آرایه‌های ادبی: خنجر شاه اخستان استعاره از هلال ماه است که در حمایل شدن به آن مانند شده است.
۱۴ – سـام کیخسـرو مـکان در شـرق و غـرب
خضـر اسـکندر نشـان در شـرق و غـرب
واژگان: سام: جهان پهلوان ایرانی، نواده‌ی گرشاسب جهان پهلوان، پدر زال و جد رستم. (فرهنگ اعلام معین) کیخسرو: سومین پادشاه از سلسله‌ی پادشاهی کیانیان، پسر سیاوش و فرنگیس دختر افراسیاب. (فرهنگ اعلام معین) توضیحات: (۲/۱۱)
معنی‌و مفهوم:پادشاه در پهلوانی و شجاعت همچون سام نریمان است که منزلت کیخسرو را دارد. او در دانش و آگاهی و جاودانگی مانند خضر می‌باشد که نشانه‌های دلاوری و پیروزمندی اسکندر را در خود دارد.
آرایه‌های ادبی: شاه به صورت مجمل در پهلوانی به سام و در جایگاه و مرتبه به کیخسرو و در دانایی و جاودانگی به خضر و در پیروزی و کشورگشایی به اسکندر مانند شده است.
توضیحات:
سام: پسر نریمان، جدّ رستم و پدر زال بود. در روایات پهلوانی ما، نام دو تن از دلیران سیستان سام است؛ یکی پدر اثرط که در گرشاسبنامه به صورت «شم» آمده و اصل آن سام است… دیگری نواده‌ی گرشاسب و پدر زال است. (فرهنگ لغات)
خضر: توضیحات (۲/۴۱) اسکندر: توضیحات (۲/۴۱)
بند دوم:
کلمات قافیه: جهان، دهان، نشان و …
حروف اصلی قافیه: ا ن
حرف روی: ن
حروف الحاقی: ندارد
ردیف: درخواستند
۱۵ – صبــح خیــزان وام جـــان درخــواسـتند
داد عمـــری ز آســـمان درخــــواســـتند
معنی و مفهوم: سحرخیزان خواهان وام و قرض برای جان خود شدند و خواستند حقّ زندگی خود را از آسمان بگیرند.
آرایه‌های ادبی: وام جان اضافه استعاری و استعاره از شراب است.
۱۶ – پیـش کــان قُـرّا شــود سُبــّوح خـــوان
در صبــوح عشــق، خــوان درخـواســـتند
واژگان: قُرّا: جمع فارسی امّا به صورت مفرد مرد پارسا و عبادت کننده. (منتهی الارب) سُبّوح خوان: سبّوح خواننده، تسبیح گوی. (فرهنگ لغات)
معنی و مفهوم: سحرخیزان پیش از آن که بانگ خروس، همچون صدای ذکر و ورد پارسایی دروغین بلند شود، در مجلس شراب صبحگاهی بساط باده نوشی طلب کردند و باده نوشیدند.
آرایه‌های ادبی: قُرّا کنایه از خروس است که هنگام صبحدم بانگ و خروش می‌کند. خوان و خوان جناس مستوفا می‌سازند. سبّوح و صبوح جناس خط دارند.
۱۷ – در منـاجـاتـی کــه ســرمســتان کننــد
جـــرم آن سُبــّوح خــوان درخــواســـتند
معنی و مفهوم: سرمستان صبوحی صبحگاهی، در مناجات خویش برای جرم خروس که با بانگ و فریاد خود مجلس آنان را به پایان رسانده بود، طلب مغفرت کردند.
آرایه‌های ادبی: سبّوح خوان استعاره از خروس است.

پی نوشت شماره ۶ ماده (د) ۱۴ حاوی یک فهرست تمثیلی از تمامی اقداماتی است که هدفشان تضمین وضع یا جمع آوری موثر یا عادلانه مالیاتهای مستقیم است. این فهرست برای مثال شامل: ۱. اقدامات اتخاذی از سوی هر یک از اعضا که مطابق با نظام مالیاتی شان به منظور تضمین وضع یا جمع آوری مالیاتها در سرزمین اعضا، نسبت به افراد غیر مقیم اعمال می شود. ۲. اقداماتی که از سوی هر یک از اعضا مطابق نظام مالیاتی شان نسبت به اشخاص مقیم و یا غیر مقیم به منظور جلوگیری از انکار مالیاتها یا فرار از آن اتخاذ می شود. ماده (هـ)۱۴ گاتس به هر یک از اعضا اجازه تصویب یا اجرای اقداماتی را که با تعهد رفتاری ملت کامله‌الوداد در ماده ۲ مغایر هستند را می دهد مشروط به این که تفاوت در رفتار، در نتیجه موافقتنامه اجتناب از مالیات مضاعف یا دیگر مقررات راجع به اجتناب از مالیات مضاعف در موافقتنامه‌های بین‌المللی یا هر ترتیبی که دولت عضو را ملتزم می‌سازد، بوده باشد.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

برای این که استثنائات مندرج در بندهای الف و ب و ج ماده ۱۴ موقتاً موجه شوند، بایستی برای دستیابی به هدف سیاست تعقیبی “ضروری” باشند. عنصر ضرورت در بندهای هـ و د وجود ندارد و تاکنون هیچ قضیه‌ای درباره مفهوم “ضرورت” مطرح نشده است. اما می‌توان از رویه‌های قضایی مطرح شده در بندهای (ب) و (د) ماده ۲۰ در تفسیر عنصر ضرورت مندرج در بندهای (الف) تا (ج) ماده ۱۴ گاتس استفاده کرد.^[۷۳۵]
عواملی که می‌توانند در تعیین “ضرورت” موثر باشند، عبارتند از: ۱. اهمیت منافع یا ارزش‌های عمومی مورد حمایت اقدام ۲. قلمروی اقدام ۳. تأثیر آن اقدام بر تجارت.^[۷۳۶]
برای تعیین ضرورت یک اقدام به منظور حفظ اهداف سیاست کلان دولت مندرج در بندهای a تا c لازم است تا میان عدله اقدام و هدف سیاست کلان دولت که در جستجوی حمایت است، توازن و تعادل برقرار شود.^[۷۳۷]
بند دوم. ارکان کلی ماده ۱۴گاتس
چنان چه محرز شود که اقدام مورد بحث پیش شرط‌های یکی از استثنائات خاص بندهای (الف) تا (هـ) را دارد، بایستی بررسی کرد که آیا اقدام مربوطه ارکان کلی ماده ۱۴ را حائز است یا خیر. ماده ۱۴گاتس تقریباً مشابه ارکان ماده ۲۰ گات ۹۴ است. تا به امروز هیچ قضیه‌ای درباره اعمال ارکان کلی ماده ۱۴ مطرح نشده است. لذا از تسری رویه قضایی مطرح شده در خصوص اِعمال ارکان کلی ماده ۲۰ به ماده ۱۴ می‌توان درس‌های زیادی گرفت.^[۷۳۸] مسلماً بر مبنای رویه قضایی ماده ۲۰ می‌توان گفت که هدف و موضوع صدر ماده ۱۴ گاتس این است که جلوی سوء استفاده از اِعمال موقتی موازین موجهه را بگیرد. صدر ماده ۱۴ در رأس “فهرست استثنائات عمومی” ماده ۱۴ به جهت تضمین توازن میان حق یک دولت عضو مبنی بر استناد به موارد استثناء مطابق ماده ۱۴ و تعهد همان عضو در رابطه با حقوق معاهده‌ای دیگر اعضا و جلوگیری از سوء استفاده، وضع شده است.^[۷۳۹]
مبحث سوم. استثنا امنیتی: ماده ۱۴مکرر گاتس
این ماده به اعضا اجازه داده است تا اقداماتی را که به نفع امنیت ملّی یا بین‌المللی است، علی رغم مغایرت با تعهدات گاتس، اتخاذ یا اجرا نمایند. عبارت بکار رفته در این بند بواقع با ماده ۲۱ گات ۹۴ یکسان است. ماده ۱۴ مکرر نظیر ماده ۲۱ بی‌اهمیت نیست، معمولاً اعضای سازمان تجارت جهانی برای دستیابی به صلح و امنیت ملّی یا بین‌المللی اقدامات یکجانبه یا چندجانبه‌ای را اتخاذ می‌کنند که تجارت خدمات را در برابر اعضا دیگر، متأثر می‌سازد. بر خلاف ماده ۲۱ گات ۹۴، ماده ۱۴ مکرر گاتس، پیش شرط اعلام یا اطلاع قبلی اقدام را مقرر داشته است. بند دوم ماده ۱۴ مکرر بیان می‌کند که شورای تجارت خدمات بایستی تا آن جا که ممکن است، اقداماتی را که مطابق بندهای ب و ج اتخاذ می شود را به اطلاع اعضا برساند.
مبحث چهارم. استثنا اتحادیه‌های منطقه ای:
ماده ۵ گاتس تحت عنوان اتحادیه اقتصادی نسخه ثانی ماده ۲۴ گات ۹۴ در تجارت خدمات است ماده ۱ : ۵ گاتس مقرر می دارد: «این موافقتنامه نبایستی مانع از عضویت اعضاء یا ورود آن ها به موافقتنامه‌های تجارت آزاد خدمات میان اعضا چنین موافقتنامه‌هایی شود، به شرطی که چنین موافقتنامه ای: الف. پوشش منطقه‌ای گسترده‌ای داشته باشد. ب. تمامی تبعیض‌های ماهوی در معنای ماده ۱۷ میان اعضاء در بخش‌های تحت پوشش بند الف را حذف کند. به دو طریق: ۱. از طریق حذف موازین تبعیضی موجود و ۲. از طریق ممنوعیت موازین تبعیضی جدید یا بیشتر، خواه در زمان لازم الاجرا شدن این موافقتنامه و یا بر مبنای یک چارچوب زمانی متعارف، مگر موازینی که مطابق مواد ۱۱ و ۱۲ و ۱۴ و ۱۴ مکرر اجازه داده شده است.” ^[۷۴۰]
پانل در قضیه “کانادا – ماشین ها” اشاره می‌کند که ماده ۵ در بیان قلمرو حقوقی اقداماتی است که مطابق با موافقتنامه‌های اقتصادی اتخاذ می شود و با تعهد مندرج در ماده (۲)۲ منطبق نیست.^[۷۴۱]
لذا مطابق ماده ۵ گاتس اقدام غیر منطبق با گاتس در صورتی موجه می شود که آن اقدام مقدمه بخشی از یک موافقت نامه تجارت آزاد خدمات باشد و کلیه شرایط بیان شده در ماده (الف) ۱ : ۵ یعنی شرط پوشش منطقه‌ای گسترده و ماده (ب) ۱ : ۵ یعنی شرط تمامی تبعیض‌های ماهوی و ماده ۴ : ۵ شرط موانع تجارت را داشته باشد و چنان چه اقدام مربوطه اجازه داده نشود، اعضای سازمان تجارت جهانی حق ورود به چنین موافقتنامه‌هایی را نخواهند داشت. (ارکان کلی ماده ۱ : ۵)
بند اول. شرط پوشش گسترده منطقه ای
مطابق ماده (الف) ۱ : ۵ گاتس، یک موافقتنامه اتحادیه اقتصادی بایستی پوشش منطقه‌ای گسترده‌ای از نظر تجارت خدمات در میان اعضا موافقتنامه‌ها داشته باشد. پی نوشت این ماده، بیان می‌کند که پوشش منطقه‌ای گسترده از روی تعداد بخش ها، حجم تجارت و روش‌های ارائه خدمات تعیین می شود.^[۷۴۲] پی نوشت این ماده ادامه می دهد که موافقتنامه اتحادیه اقتصادی نمی‌تواند منطقاً هر چهار روش ارائه خدمات را استثنا کند و به ویژه هیچ موافقتنامه اتحادیه اقتصادی نبایستی منطقاً (apriori) سرمایه‌گذاری یا جنبش‌های کار وکارگری در معنای روش‌های سوم و چهارم ارائه خدمات را استثنا کند. اعضا سازمان تجارت جهانی در خصوص این که آیا می‌توان یک یا بیش از یکی از بخش‌های خدماتی را از موافقتنامه اتحادیه اقتصادی استثنا کرد، متفق القول نیستند. اما استفاده از عبارت “تعداد بخش ها” در پی نوشت بند (الف)۱، به نظر می رسد، حاکی از آن باشد که نبایستی همه بخش‌های تحت پوشش موافقتنامه اتحادیه اقتصادی به حد (آستانه) “پوشش منطقه‌ای گسترده” برسد. اما آشکار است که تعداد استثنائات باید محدود باشد، همان طور که پانل در قضیه “ماشین‌ها – کانادا” چنین گفت: “هدف از ماده ۵ آن است که جلوی آزادی‌های جاه طلبانه در سطح منطقه‌ای گرفته شود، هرچند که هم زمان، باید تعهد ملت کامله‌الوداد را، با توسل به کمترین ترتیبات ترجیحی، از تضعیف و تخریب، نجات داد.”^[۷۴۳]
بند دوم. شرط “تمامی تبعیض‌های ماهوی“
ماده (ب)(۱):۵ گاتس بیان می‌کند که یک موافقتنامه اتحادیه اقتصادی بایستی به تمامی تبعیض‌های ماهوی خاتمه دهد.^[۷۴۴] این ماده نمی گوید، فقدان یا حذف کلیه تبعیض ها، بلکه اشاره به نبود یا حذف تمامی تبعیض‌های ماهوی می‌کند لذا این سوال مطرح می شود که تا چه حد اعمال موازین تبعیضی مجاز است؟^[۷۴۵]
در یک موافقتنامه اتحادیه اقتصادی، قلمرو اقدامات تبعیضی مجاز، تحت تأثیر قلمرو فهرست استثنائات مندرج در ماده (ب)(۱):۵ خواهد بود. این فهرست، صراحتاً دربردارنده استثنائاتی است که در مواد ۱۱ و ۱۲ و ۱۴ و ۱۴ مکرر گاتس آمده است. اما معلوم نیست که این فهرست جامع و کامل است یاخیر. همچنین قلمرو اقدامات تبعیضی مجاز، تحت تأثیر معنای عرف “و / یا” در ماده (ب)(۱):۵ که پیوند میان بندهای (۱) و (۲) را برقرار می‌سازد، قرار دارد. بعضی از اعضا معتقدند که حرف “یا” به اعضا موافقتنامه اتحادیه اقتصادی اجازه می دهد تا میان بندهای (۱) و (۲) یکی را انتخاب کنند یعنی میان حذف موازین تبعیضی موجود یا استفاده از یک وقفه، یکی را برگزینند. لذا هر عضو می‌تواند یکی از دو راه را انتخاب کند، یا به اضافه کردن موازین جدید در آینده خاتمه دهد و یا به محدود ساختن موازین موجود در آینده خاتمه دهد.
اعضا دیگر این تفسیر را رد کردند. استدلالشان این بود که هدف از ماده (ب) ۱ :۵ بررسی کل تبعیضات ماهوی است. حرف “و/ یا” را باید طوری تفسیر کرد که هر دو بند (۱) و (۲) قابلیت اعمال یابد. لذا بندهای (۱) و (۲)، ملاک‌های انتخاب در امر قضاوت هستند و نه به عنوان طرق انتخابی که طرفین یک موافقتنامه اتحادیه اقتصادی بتوانند آزادانه یکی از آن ها را برگزینند.^[۷۴۶] پانل در قضیه “کانادا – ماشین ها” در رابطه با تعهد مندرج در ماده (ب) ۱ :۵ اشاره می‌کند که چنان چه یکی از اعضا موافقتنامه اتحادیه اقتصادی رفتار مطلوب تر را به متصدیان خدمات یک عضو اعطا و از متصدیان خدمات عضو دیگر دریغ کرد. تعهدات مندرج در ماده (ب) ۱ : ۵ را نقض کرده است.^[۷۴۷]
مفهوم “چارچوب زمانی متعارف” در ماده (ب) ۱ : ۵ به هیچ وجه در گاتس تعریف یا توضیح داده نشده است. برمبنای ماده (ج) ۵ : ۲۴ گات ۹۴ و بند ۳ تفسیر ماده ۲۴ راجع به مفهوم “طول زمانی متعارف” می‌توان گفت که منظور از چارچوب زمانی متعارف در ماده (ب) ۱ : ۵ یک محدوده زمانی ده ساله است که به عنوان یک نقطه شروع کلی به کار خواهد رفت.
بند سوم. شرط “موانع بر سر راه تجارت“
ماده ۹ : ۵ مقرر می‌کند که یک موافقتنامه اتحادیه اقتصادی بایستی طوری طراحی شود که تجارت میان اعضا موافقتنامه را تسهیل کند و نه این که سطح کلی موانع تجارت خدمات را در بخش‌ها و زیر بخش‌های مربوطه در مقایسه با سطح قابل اعمال قبل از انعقاد موافقتنامه، نسبت به اعضا خارج از موافقتنامه بالا ببرد. فقدان آمار دقیقی از تجارت خدمات و تفاوت هایی که در نظام های قانونگذاری اعضا وجود دارد، ارزیابی سطح موانع موثر قبل از تأسیس یک موافقتنامه اتحادیه اقتصادی را مشکل ساخته است. یکی از روش‌های ممکن برای اعمال این شرط، این است که الزام شود، یک موافقتنامه اتحادیه اقتصادی نه فقط سطح تجارت، بلکه رشد تجارت را نیز در بخش‌ها یا زیر بخش‌های مربوطه نباید کاهش دهد.^[۷۴۸]
موافقتنامه‌های اتحادیه اقتصادی و کشورهای عضو در حال توسعه
در خصوص موافقتنامه‌های اتحادیه اقتصادی که کشورهای در حال توسعه در آن ها عضویت دارند، ماده (الف ) ۳ : ۵ گاتس، درباره شرایط بیان شده در ماده ۱ : ۵ کمی انعطاف به خرج داده است. این انعطاف برحسب سطح توسعه کشورهای مربوطه هم به طور کل و هم به طور انفرادی در تمامی بخش‌ها و زیر بخش ها، اعمال می شود. ماده (ب) ۳ : ۵ گاتس بیان می‌کند که درمورد موافقتنامه‌های اتحادیه اقتصادی که تنها کشورهای در حال توسعه در آن عضو هستند، رفتار مطلوب تر می‌تواند به اشخاص حقوقی که مالکیت یا کنترلشان در دست اشخاص حقیقی است که در این موافقتنامه‌ها عضویت دارند، اعطا شود.^[۷۴۹]
بند چهارم. موضوعات شکلی
ماده ۷ : ۵ اعضا یک موافقتنامه اتحادیه اقتصادی را ملزم کرده است که این موافقتنامه‌ها را به اطلاع کمیته تجارت خدمات برسانند همین طور هر گونه اصلاح مهم یا توسعه موافقتنامه‌ها را.^[۷۵۰] به در خواست شورای تجارت خدمات، کمیته تجارت و توسعه این موافقتنامه‌ها را بررسی کرده و گزارش خود را بر مبنای مطابقت با گاتس به شورا بر می‌گرداند.^[۷۵۱] سپس شورای تجارت خدمات، توصیه‌هایی را که به نظرش مناسب هستند، ارائه و پیشنهاد می دهد. موافقتنامه‌های اتحادیه منطقه‌ای که تاکنون برای مطابقت با گاتس به کمیته مذکور ارجاع شدند عبارتند از: معاهده الحاق استرالیا، فنلاند و سوئد به اتحادیه اروپا^[۷۵۲]، موافقتنامه تجارت آزاد آمریکای شمالی^[۷۵۳] و موافقتنامه تجارت و روابط اقتصادی نزدیک‌تر میان استرالیا و نیوزیلند^[۷۵۴] و موافقتنامه تجارت آزاد میان شیلی و مکزیک.^[۷۵۵]
ماده ۵ : ۵ گاتس مقرر می‌کند که عضو یک موافقتنامه اتحادیه اقتصادی حداقل ۹۰ روز قبل از اصلاح یا فسخ یک تعهد معین که با مفاد و شرایط بیان شده در جدول گاتس مغایر است، آن را باید اطلاع دهد. در چنین وضعیتی، طرف مربوطه بایستی روش اصلاح جداول و جرح و تعدیل جبرانی را که در ماده ۲۱ گاتس آمده است، آغاز کند.^[۷۵۶]
بند پنجم. موافقتنامه اتحادیه بازارهای کار و کارگری
ماده ۵ مکرر تحت عنوان “موافقتنامه‌های اتحادیه بازارهای کار و کارگری” شکل خاصی از موافقتنامه‌های اتحادیه اقتصادی را که اتحاد کامل بازارهای کارگری میان اعضا چنین موافقتنامه‌هایی را مقرر می‌کند، بررسی کرده است. این موافقتنامه‌ها به اتباع طرفین، آزادی ورود به بازارهای کار و کارگری دیگر اعضا را اعطا می‌کند. معمولاً این موافقتنامه‌ها دربردارنده مقرراتی راجع به شرایط پرداخت دستمزد، دیگر شرایط استخدام و منافع اجتماعی هستند. ماده ۵ مکرر مقرر می‌کند که گاتس نبایستی مانع از عضویت هر یک از اعضا سازمان تجارت جهانی در چنین موافقتنامه‌هایی شود، بشرطی که این موافقتنامه ها، اولاً، شهروندان اعضا موافقتنامه‌ها را از شرایط مربوط به اقامت و مجوزهای کاری معاف کنند و ثانیاً مراتب به اطلاع شورای تجارت خدمات رسیده باشد.^[۷۵۷]
فصل سوم.شرط رفتاری ملت کامله­الوداد در موافقتنامه جنبه­ های تجاری حقوق مالکیت فکری ( تریپس )
گفتار اول: مقرره ملت کامله الوداد در موافقت نامه تریپس
تعهد به اعطاء رفتار ملت کامله الوداد سنگ بنای نظام تجارت جهانی است . هرچند در کنوانسیون ۱۹۶۷ پاریس هیچ مقرره ای که تعهد رفتاری ملت کامله الوداد را در رابطه با علائم تجاری یا دیگر علائم حق اختراعی مقرر کرده باشد وجود ندارد ، اما تدوین کنندگان موافقت نامه تریپس تصمیم گرفتند که تعهد رفتاری ملت کامله الوداد را به حقوق ناشی از مالکیت فکری نیز تسری دهند . لذا تعهد رفتاری ملت کامله الوداد بعنوان سنگ بنای نظام تجارت جهانی ، در موافقت نامه تریپس نیز دارای همان اهمیتی است که در تجارت کالاها یافته است . تعهدی که بنیادین و اساسی است . در قضیه بخش ۲۱۱ قانون “بودجه آمریکا – جوامع اروپایی” ، جوامع اروپایی مدعی بودند که بخش های (ب) ^[۷۵۸] و (الف) ۲۱۱ با ماده ۴ موافقت نامه تریپس منطبق نیست . پانل نتیجه گرفت ، از آنجا که بخش ۲۱۱ هیچ سود ، نفع ، مزیت یا مصونیتی را به اتباع دیگر اعضا سازمان تجارت جهانی اعطا نکرده است که آن را از اتباع کوبایی دریغ کرده باشد^[۷۵۹]، لذا بخش (۲)(الف) ۲۱۱ با ماده ۴ موافقت نامه تریپس در تعارض نیست^[۷۶۰] . در رابطه با بخش (ب) ۲۱۱ نیز پانل به همین نتیجه رسید . استدلال پانل مبتنی بر این بود که عبارت ” تبعه طراح ” در بخش ۲۱۱ شامل هر تبعه کوبایی یا غیر کوبایی خارجی که جانشین ذی نفع یک ” تبعه طراح ” می شود ، خواهد بود . لذا بخش ۲۱۱ هیچ تبعیضی میان اتباع کوبایی با دیگر اتباع خارجی در رابطه با دعاوی راجع به علائم تجاری مریوط به دارائی های ضبط شده در کوبا نگذاشته است و هیچ اشاره ای به مالکین اولیه ی علامت تجاری در بخش ۲۱۱ نشده است .
۳
اما استدلال نهاد استیناف بر عکس پانل بود . به عقیده نهاد استیناف ” تبعه طراح ” شامل هر تبعه خارجی غیر کوبایی است که یا جانشین ذی نفع علامت تجاری ضبط شده در کوبا بوده و یا جانشین ذی نفع تبعه کوبایی می باشد .^[۷۶۱] اتباع غیر کوبایی خارجی که مالک اولیه علامت تجاری هستند تحت شمول تعریف ” تبعه طراح ” در نیامده و لذا تابع بخش (۲)(الف) ۲۱۱ نیستند . لذا بخش ۲۱۱ میان تبعه کوبایی و غیر کوبایی که هر دو مالک اولیه علامت تجاری مشابه با تجارتی هستند که در کوبا ضبط شده است ، تبعیض قائل شده و لذا در تعارض با ماده ۴ موافقت نامه تریپس است . نهاد استیناف در قضیه بخش ۲۱۱ قانون بودجه عمومی ایالات متحده امریکا به اهمیت حساس و مهم قواعد ملت کامله الوداد در موافقت نامه های تجاری چند جانبه و تعهد به اعطا چنین رفتاری نسبت به تمامی موضوعات راجع به مالکیت فکری که تحت حمایت موافقت نامه تریپس هستند ، تأکید کرده است .
۵
یکی از مصادیق حق مالکیت فکری حمایت از ” تنوع گیاهی”^[۷۶۲] است . بسیاری از موافقت نامه های بین المللی مالکیت فکری راجع به تنوع گیاهی و حقوق پرورش دهندگان گیاهان حاوی شرط رفتاری ملت کامله الوداد است . عده ای معتقدند که هرچند حمایت از ماهیت خاص (sui generis) تنوع گیاهی یک حق مالکیت فکری است اما تحت شمول موافقت نامه تریپس در نمی آید.^[۷۶۳] اما با تفسیری که حقوق دانان نهاد حل اختلاف سازمان تجارت جهانی از ماده (۱)۳ و (۴) موافقت نامه تریپس به عمل آوردند، باید گفت که شرط ملت کامله الوداد نسبت به حمایت از تنوع گیاهی نیز قابل اعمال است ، من جمله طرحی که در بردارنده حمایت از نظام خاص و منحصر به فرد تنوع گیاهی است.^[۷۶۴]
۶
اصل ملت کامله الوداد در ماده ۴ موافقت‌نامه تریپس بیان شده است مطابق این اصل: هر گونه مزایا، منافع، امتیازات یا معافیتی که در خصوص حمایت از مالکیت فکری، یک عضو به اتباع هر کشور دیگر اعطا کند، فوراً و بی قید و شرط در مورد اتباع تمامی اعضای دیگر نیز اعمال خواهد شد.
به عبارت دیگر، مقرره ملت کامله الوداد در موافقت‌نامه تریپس بیان می‌کند که هر کشوری می‌باید با اتباع تمامی کشورهای دیگر در راستای حمایت از مالکیت فکری به طور مساوی رفتار نماید. اما موافقت‌نامه تعریفی از اصطلاحات مزیت، نفع یا مصونیت ارائه نمی‌دهد. از طرف دیگر موافقت‌نامه استثنائاتی را بر مقرره ملت کامله الوداد بار کرده است.^[۷۶۵]
گفتار دوم: استثنائات وارده بر ملت کامله الوداد در موافقت نامه تریپس
استثنائات مربوط به اصل ملت کامله الوداد در ماده ۴ موافقت نامه تریپس ذکر شده است مطابق این ماده استثنائات اصل ملت کامله الوداد شامل هر گونه مزایا، منافع، امتیازات یا معافیت هایی خواهد بود که:
الف) از موافقت نامه های بین المللی معاضدت قضایی یا اجرای قانونی با ماهیت عام که به طور خاص به حمایت از مالکیت فکری محدود نیست، ناشی شده باشد؛
ب) مطابق مقررات کنوانسیون برن (۱۹۷۱) یا کنوانسیون رم اعطا شده باشد؛
ج) در خصوص حقوق اجرا کنندگان، تولید کنندگان صفحات گرامافون و مؤسسات پخش کننده که خارج از چارچوب موافقت نامه حاضر، اعطا شده است؛
د) از آندسته از موافقت نامه های بین المللی مربوط به حمایت از مالکیت فکری که قبل و بعد از لازم الاجرا شدن موافقت نامه سازمان تجارت جهانی به اجرا درآمده اند ناشی شده باشد، مشروط بر اینکه چنین موافقت نامه هایی به اطلاع “شورای عمومی جنبه های مرتبط با تجارت حقوق مالکیت فکری” رسیده باشد و در عین حال منجر به تبعیض غیر موجه بر علیه اتباع دیگر اعضا نشود.
در خصوص بند (الف) باید گفت که چنین موافقت نامه هایی عمدتاً در خصوص موضوعاتی نظیر تحصیل مدارک، تحقیق و بررسی فعالیت های ضد رقابتی و اجرای آرا صادره می باشد. بیشتر تعهداتی که در این موافقت نامه ها آمده بطور ضمنی یا صریح براساس اصل معامله متقابل یا رفتار متقابل بنا شده است.
در خصوص بند (ب)، بعضی از مقررات کنوانسیون برن اجازه رفتار تبعیض آمیز را داده است. برای مثال این کنوانسیون اجازه می دهد که مدت حمایت برای یک اثر خارجی کمتر از مدتی باشد که در خود کشور اصلی اعطا نشده است.
در خصوص بند ج، در سال ۱۹۹۶ معاهده مربوط به اجرا و صفحات گرامافون به تصویب رسید و به این ترتیب حقوق اجرا کنندگان و تولید کنندگان صفحات گرامافون و سازمانهای پخش کننده آن تحت نظر سازمان جهانی مالکیت فکری قرار گرفت. اما مقررات این معاهده، وارد موافقت نامه تریپس نشد و در بند ۶ ماده ۱۴ موافقت نامه مقرر گردید که هر یک از اعضا می تواند در رابطه با حقوق اعطایی مطابق بندهای قبلی، شرایط، محدودیت ها و استثنائاتی را، تا آن حد که کنوانسیون رم اجازه داده است، اعمال نماید. لذا با توجه به این بند و بند ج ماده ۴، اعمال استثنائاتی در این حوزه مجاز می باشد.
در خصوص بند (د) باید گفت که یکی از مشکلترین موضوعات در این موافقت نامه است. الفاظ این بند به نحوی تدوین شده که فاقد شفافیت لازم می باشد.
نکته دیگر اینکه در بند (د) ماده ۴ موافقت نامه عبارت “ناشی شده از” به کار رفته است. این عبارت به این معناست که منافع و امتیازات استثنا شده براساس موافقت نامه های مذکور، احصا شده و مذکور نمی باشند و در طول زمان دستخوش تغییر بواسطه تغییر در موافقت نامه ها قرار می گیرند.
مطابق این بند، کشورها ملزم نیستند که مزایا، منافع یا مصونیت‌های ناشی از موافقت‌نامه‌های بین‌المللی مرتبط با حمایت از حقوق مالکیت فکری را به دیگر اعضا سازمان تجارت جهانی تسری دهند به ۴ شرط: ۱. موافقت‌نامه‌های بین‌المللی فوق الذکر بایستی قبل از لازم الاجرایی موافقت‌نامه سازمان تجارت جهانی، لازم الاجرا شده باشد^[۷۶۶]، ۲. موضوع موافقت‌نامه ها، حمایت از مالکیت فکری باشد^[۷۶۷] ۳. این موافقت‌نامه‌ها به اطلاع شورای تریپس رسیده باشد^[۷۶۸] ۴. چنین موافقت‌نامه‌هایی نبایستی منجر به تبعیض خود سرانه یا غیر موجه بر علیه اتباع دیگر کشورها شود.^[۷۶۹]
این مقرره تمامی موافقت‌نامه‌های مرتبط با حمایت از مالکیت فکری را که در زمان تشکیل سازمان تجارت جهانی موجود بوده اند را از شمول مقررات ملت کامله الوداد استثنا کرده است اما موافقت‌نامه در زمینه رفتار با موافقت‌نامه‌هایی که بعد از تشکیل سازمان تجارت جهانی به وجود آمده اند، سکوت کرده است. بنابراین موافقت‌نامه تجارت آزاد آمریکای شمالی (نفتا) که در ۱۹۹۲ امضا شد و در زمان تشکیل سازمان تجارت جهانی، شکل گرفته بود از تعهدات ملت کامله الوداد موافقت‌نامه تریپس معاف شد. در پی آن اعلامیه “نفتا – ایالات متحده”^[۷۷۰] بیان کرد که ماده (۷) ۱۷۰۹ نفتا معاف از تعهدات ملت کامله الوداد مندرج در موافقت‌نامه تریپس است.^[۷۷۱] اما در این خصوص که آیا نفتا یک موافقت‌نامه مرتبط با حمایت از مالکیت فکری هست یا خیر، باید گفت که هر چند نفتا یک موافقت‌نامه منطقه‌ای است که هدفش افزایش تجارت و سرمایه گذاری است اما شامل مقرراتی نیز در زمینه حمایت از مالکیت فکری می‌باشد^[۷۷۲]، بنوعی که می‌تواند برخوردار از معافیت مندرج در ماده (هـ)۴ موافقت‌نامه تریپس شود.
در خلال دور مذاکرات اروگوئه، جامعه اروپا (EC) خواستار استثنا موافقت‌نامه‌های تجارت دو جانبه و منطقه‌ای از اعمال قاعده ملت کامله الوداد شدند.

– Imternational Law Commission, Report of the Working Group about Most-Favoured Nation Clause, Fifty-ninth Session, Geneva, 7 May-8 June and 9 July-10 August 2007, A/CN.4/L.719,p.15. ↑
– Ustor Endre, Most Favoured Nation Clause , in Ecncylopedia of public International law, vol. 8, 1985. p.412. ↑
– Maltilateral Agreement of Investment (MAI) ↑
– اولین شرط ملت کامله‌الوداد در معاهدات کتبی به ۸ نوامبر ۱۲۲۶ برمی گردد که در آن پادشاه، فردریک دوم به شهر مارسی مزایایی را اعطا نمود که قبلاً به شهروندان پیزا و جنوا اعطا کرده بود.
Hornbeck, stanely kuhl, “The MFN In Commercial Treaties: It`s Function in Theory and in practice and It`s Relation to Tariff Policies”, Bulletin of the University of Wisconsin, No.343, Economics and political Science Series, vol. 6, No. 2, January (1910), p.11 ↑
– Ibid. ↑
– Ustor Endre, “Most Favoured Nation clause”, in Ecncylopedia of public International Law, vol. 8, 1985, p.412 ↑
– Yanai, Akiko. “The Function of the MFN clause in the Global Trading System” (۲۰۰۲). Working Paper Series 01/02 – No. 3, APEC Study/Center Institute of Developing Economies, online: <http ://www.heisummer.ch/pdf/ introduction/003 – Yanai – MFN – clause. Pdf >,p.3, visited on 7.10.2007. ↑
– Murase, shinya, “Treaties on the MFN Clause”, kokusaiho Gaiko zassi, (The Journal of International Law and Diplomacy), vol. 27, No. 4-5, 1974, pp. (58-9). ↑
– ترمینولوژی در این دوره، بسیار مختلف بوده است برای مثال در معاهده میان بریتانیای کبیر و دانمارک در سال ۱۶۶۰، عبارت “مردم هر ملت خارجی” و در معاهده میان بریتانیای کبیر و اسپانیا در ۱۶۶۷ عبارت “تمامی بیگانگان دیگر” به کار برده شده است. عبارت “ملت کامله‌الوداد” اولین بار در معاهده میان دانمارک و هانسا در ۱۶۹۲ به کار رفت.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

Murase, op.cit., p. 59. ↑
– Ustor Endre., op.cit., p. 412. ↑
– نظام توازن قدرت در اواخر قرن هفدهم از عملکرد ملت کامله‌الوداد حمایت می‌کرد به این معنا که روابط میان ملت‌ها بر پایه یک نظام مبتنی بر رفتار مساوی و برابر بود.
Murase, op.cit., p. (60-1). ↑
– Murase, op.cit., p. (61-2). ↑
– United States Tariff Commission, “Reciprocity and Commercial Treaties”, Washington, D.C.: Government printing office, 1919, p. 17. ↑
– Ustor Endre., op.cit., p.412. ↑
– FCN → Friendship, Commerce and Navigation. ↑
– International Law Commission, Fifty-ninth Session, Report of the working Group, “Most-Favoured Nation Clause”, Geneva, 7 may-8 June and 9 July- 10 August 2007, A/CN.4/L.719, 20 July 2007, Annex, p. 4. ↑
– Yanai, Akiko, op.cit., p. 5. ↑
– Ibidem. ↑
– Ustor Endre., op.cit., p. 415. ↑
– Ibidem. ↑
-YILC 1946, vol. I, p. 184, 752 nd Meeting, para.2. ↑
-YILC 1967, vol. II, p. 369, doc. A/6709/ Rev. 1, para. 48. ↑
-YILC 1978, vol. II, part two, (NewYork: UN, 1979), at. 8, (A/CN. 4 / SER. A/ 1978/ Add.1 (part 2). ↑
-YILC 1969, vol. II, p. 157, doc. A/CN. 4/213. ↑
– Ibidem. ↑
-YILC 1971, vol. II, (part one), p. 347, doc. A/8410/Rev. 1, para. 113. ↑
– Official Records of the General Assembly, Thirty-First Session, Supplement No. 10 (A/31/10), chap, II (YILC1976), vol. II (part two), pp. 4 et. Seq., doc. A/31/10, chap. II. ↑
– ۳۳/۱۳۹ rd (1978) GA, http://www.un. Org/ documents / ga/ res/ 33/ ares 33r 139… visited in, 6.4.2009. ↑
– ۴۳/۴۲۹ rd (1988) GA, http: // untreaty. un. Org / ilc / guid / 1-3. htm. visited in, 6.4.2009. ↑
– ۴۴/۴۱۶ rd (1991) GA, http: //http: // untreaty. un. org/ ilc /summeries / 1-3 htm. visited in, 6.4.2009. ↑
– Internatinal law cammission Report of the working Group 2007,”Most-fauvord Nation Clause”, op.cit. p. 7. ↑
– Ibid., p.3. ↑
– Donald M. Mc Rea ↑
– Rohan Perera ↑
– International Law Commission, “Report of the working Group about Most-Favoured Nation Clause”, Fifty-ninth Session, Geneva, 7 May-8 June and 9 July- 10 August 2007, A/CN.4/L.719, p.3. ↑
– برای مثال، معاهده میان بریتانیای کبیر و سوئد در سال ۱۹۵۴ مقرر می‌داشت “مردم، اتباع و ساکنان هر دو کنفدراسیون بایستی در سرزمین‌ها و قلمروی هر یک از دو کشور پادشاهی از مزایا، ارتباطات، آزادی‌ها و مصونیت‌ها به همان وسعت و بزرگی که هر خارجی دیگر در سرزمین‌های هر دو دولت از آن برخودار است، بهره مند شوند.
Treaty of Peace and Commerce between Great Britain and Sweden, 11 April 165/4, BSP 1/691. ↑
-YILC, 1978, vol. II, Part two, p.18. ↑
– Ibidem. ↑
– Ibidem. ↑
-YILC 1969, vol. I, p. 184, 752 nd Meeting, para. 2. ↑
-YILC 1969, vol. II, p.176, doc. A/5809, para. 21. ↑
-YILC 1966, vol. II, p. 177. ↑
– Ibidem. ↑
-YILC 1978, vol. II, para. Two, p. 8. ↑
– Arechaga, Ibid . p.189. ↑
– Arechaga, Ibidem. ↑
– Ibidem. ↑
– Ibidem. ↑