همه‌ تصمیم‌ها ‌در مورد موضوع‌های (مهم) مربوط به پذیرش اعضای جدید یا ناظران یا طرف‌های گفتگو، ترتیب‌های بودجه، موضوع‌های دارای پی‌آمدهای مالی، انتصاب دبیر کل، تصویب طرح‌ها و راهبردهای اقتصادی، اصلاح عهدنامه و روابط خارجی اکو یا هر موضوع دیگری که شورای وزیران برای سازمان، مهم تشخیص دهد، بر اساس اتفاق آرای اتخاذ خواهد شد. تصمیم‌ها ‌در مورد سایر موضوع‌ها بر اساس اکثریت ساده کل اعضاء اکو اتخاذ می‌شود، مشروط بر اینکه سایر اعضاء به آن تصمیم رأی ممتنع بدهند یا با آن مخالفت نکنند.^[۹۲]

گفتار چهارم: تشکیلات

دبیرخانه‌ی سازمان همکاری اقتصادی دارای هفت کمیته به شرح زیر بود:

کمیته اقتصادی و بازرگانی، کمیته حمل و نقل و ارتباطات، کمیته کشاورزی، کمیته علمی آموزشی و فرهنگی، کمیته انرژی، کمیته زیربنایی در امور عمومی (کمیته بهداشت و محیط زیست) و کمیته مبارزه با مواد مخدر.

این کمیته‌ها برای انجام بررسی‌های کارشناسی تشکیل می‌شدند. آن ها گزارش خود را به شورای برنامه‌ریزی منطقه‌ای می‌دادند که در صورت تصویب آن، برای شورای وزیران ارسال می‌شد، اما در حال حاضر چنین کمیته‌هایی، دیگر وجود خارجی ندارند، بلکه کار ویژه های آن بر عهده شورای برنامه‌ریزی منطقه‌ای گذاشته شده است.

سازمان‌های تخصصی اکو هم بخشی از ارکان شمرده می‌شوند و عبارتند از:

مؤسسه‌ی فرهنگی، اتاق بازرگانی، شرکت مهندسی مشاور و دانشکده بیمه‌ اکو که در حال فعالیت هستند. همچنین قرار است مؤسسه‌ی آموزشی اکو، بنیاد علمی اکو، بانک تجارت و توسعه‌ اکو، شرکت بیمه‌ اتکایی اکو و بانک اطلاعات گمرکی، مرکز منطقه‌ای مدیریت خطر بلاهای طبیعی که موافقت‌نامه‌های آن ها امضاء و تصویب شده، فعالیت خود را در آینده نزدیک آغاز کنند.^[۹۳]

تعداد و ماهیت سازمان‌های تخصصی می‌تواند از سوی شورای وزیران تغییر کند، اما آن ها به هر صورت موظف هستند:

ـ گزارش فعالیت سالانه‌ی خود را به دبیر کل ارائه کنند؛

ـ ‌در مورد تصمیم‌ها، روش و خط‌مشی، قبلاً از دبیر کل مجوز دریافت کنند؛

ـ با دولت‌های عضو، از طریق دبیرخانه مکاتبه کنند.

مؤسسه‌های منطقه‌ای اکو عبارتند از:

اتاق بازرگانی و صنایع اکو، شرکت مشترک کشتیرانی (اکو)^[۹۴]، شرکت هواپیمایی اکو^[۹۵]، مؤسسه‌ی آموزش عالی بیمه‌ اکو، مرکز بیمه‌ اکو، شرکت بیمه اتکایی اکو، شرکت مهندسان و مشاوران اکو، بانک تجارت و سرمایه‌گذاری اکو و خبرگزاری اکو.

گفتار پنجم: همکاری با سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی

بر اساس عهدنامه‌ی ازمیر، اکو می‌تواند با سایر گروه‌های منطقه‌ای، سازمان‌های بین‌المللی، کشورها و نهادهای دیگر ارتباط برقرار کند. ماهیت و حدود این همکاری را شورای وزیران اکو تعیین می‌کند. برخی از این سازمان‌ها که با اکو یادداشت تفاهم و همکاری امضا کرده‌اند، وابسته به سازمان ملل‌متحد هستند، تعدادی هم به صورت منطقه‌ای فعالیت می‌کنند. این سازمان‌ها عبارتند از:

برنامه عمران ملل متحد،^[۹۶] کمیسیون اقتصادی ـ اجتماعی ملل متحد در آسیا و اقیانوسیه^[۹۷]، سازمان حمایت از کودکان ملل متحد^[۹۸]، صندوق جمعیت ملل متحد^[۹۹]، سازمان توسعه صنعتی ملل متحد^[۱۰۰]، سازمان علوم و فرهنگ ملل متحد^[۱۰۱]، برنامه بین‌المللی کنترل مواد مخدر^[۱۰۲]، سازمان خوار و بار و کشاورزی ملل متحد^[۱۰۳]، سازمان کنترل توسعه و تجارت ملل متحد^[۱۰۴]، سازمان کنفرانس اسلامی^[۱۰۵]، بانک توسعه‌ اسلامی^[۱۰۶]، اتحادیه‌ی اروپا^[۱۰۷]، سازمان تجارت جهانی^[۱۰۸]، اتحادیه‌ی کشورهای جنوب شرق آسیا^[۱۰۹] و سازمان جهانی گمرک^[۱۱۰].

مبحث سوم: رویکردها و راهبردهای اکو

گفتار اول: مقدمه

فروپاشی اتحاد شوروی سبب شد در منطقه آسیای مرکزی، تحولات اساسی صورت گیرد. جمهوری‌های آسیای مرکزی، آذربایجان و افغانستان خواستار پیوستن به اکو شدند.^[۱۱۱] پیوستن اعضای جدید به سازمان همکاری اقتصادی با توجه به فروپاشی نظام دو قطبی در جهان و کاهش نفوذ منطقه‌ای روسیه، تحولی اساسی محسوب شد. تقویت همکاری‌های منطقه‌ای در پایان جنگ سرد و توجه روزافزون به گسترش سازمان‌های اقتصادی منطقه‌ای، بیانگر ظهور گرایش‌های جدیدی در روابط میان کشورها در پایان نظام دو قطبی در نظام جهانی بود.

تجربه‌ تشکیل اتحادیه‌های اقتصادی در کشورهای پیشرفته، همواره الگوی مطلوب رشد در میان کشورهای در حال توسعه شناخته می‌شد.^[۱۱۲] از این رو کشورهای تازه استقلال یافته نیز پیوستن به اکو را راهی برای رشد خود برگزیدند.^[۱۱۳] بنیان‌گذاران اکو که ورود کشورهای تازه استقلال یافته را به منزله‌ی تقویت اکو برآورد کردند، با توجه به نیازهای آن ها، مطلوب‌های خود و توسعه‌ روابط همه‌‌جانبه و چندجانبه در منطقه، تقاضای کشورهای یاد شده را پذیرفتند.

در نشست شورای وزیران در فوریه ۱۹۹۲ در آنکارا، تقاضای عضویت آذربایجان، ازبکستان و ترکمنستان پذیرفته شد. در نشست ویژه وزیران در تهران نیز عضویت جمهوری‌های تاجیکستان و قرقیزستان مورد پذیرش قرار گرفت. در این نشست قزاقستان به عنوان عضو ناظر پذیرفته شد، اما تقاضای عضویت رومانی پذیرفته نشد. در این نشست ترکیه پیشنهاد کرد عضویت جامعه‌ ترک قبرس نیز در اکو پذیرفته شود که مورد تأیید اعضا قرار نگرفت.

از هنگام تشکیل سازمان همکاری اقتصادی در فوریه ۱۹۸۵ تا تصویب پروتکل اصلاحی پیمان ازمیر در ۱۹۹۰، این سازمان فعالیت چشمگیری نداشت، حتی پس از آن نیز تا پیوستن کشورهای آسیای مرکزی، آذربایجان و افغانستان تنها نشست‌های مشترک مقام‌ها و مسئولان ذی‌ربط، بیانگر ادامه‌ فعالیت این سازمان بود.

‌به این ترتیب پس از گسترش سازمان اکو، مرحله‌ای تازه در فعالیت این سازمان آغاز شد. گرد آمدن ده کشور در یکی از حساس‌ترین مناطق استراتژیک جهان،^[۱۱۴] سبب توجه روز افزون ‌به این سازمان شد. منطقه اکو در مسیر اتصال بازارهای شرقی ـ غربی، شمالی ـ جنوبی جهان قرار گرفته است. در یک سو بازارهای عظیم چین و ژاپن و کشورهای تازه صنعتی شده شرق و جنوب شرقی آسیا، در سوی دیگر شبه قاره‌ی هند و بازارهای خلیج فارس و آفریقا، دسترسی به آبراه‌های خلیج فارس و اقیانوس هند و همچنین اروپا و ظرفیت‌های بالقوه صنعتی و اقتصادی آن توان و ظرفیت چشمگیری ‌به این سازمان بخشیده است.

پیوستن جمهوری‌های آسیای مرکزی و آذربایجان به سازمان اکو، از عوامل مهم کسب اعتبار و اهمیت این سازمان پس از گسترش آن بود. این جمهوری‌ها که به روسیه وابسته بودند، پس از به دست آوردن استقلال سیاسی با دشواری‌های بسیاری در راه کسب استقلال اقتصادی روبرو شدند؛^[۱۱۵] از این رو پیوستن آن ها به اکو به منظور یافتن جایگزین‌های تازه برای مبادله‌های اقتصادی و تأمین نیازهای خود بوده است. آن ها در آن هنگام درک روشنی از مفهوم همکاری‌های اقتصادی منطقه‌ای نداشتند و بیشتر برای رفع مشکلات و تنگناهای خود ‌به این سازمان پیوستند.

به نظر آدلر^[۵۹] نیز خانواده فراگیرترین و با نفوذترین اثر را روی رشد شخصیت دارد. به نظر او حمایت افراطی والدین باعث احساس بی‌کفایتی و عدم مقبولیت کودک می‌شود، زیرا فرصت مستقل بودن و احساس مسئولیت از او گرفته می‌شود و ممکن است از پرخاشگری برای جبران احساس بی‌کفایتی خود استفاده کند. مسامحه و غفلت والدین نیز ممکن است باعث شود کودک دیگران را به عنوان افرادی طلب‌کار و غیردوستانه بنگرد و احساس ناتوانی در همکاری ‌های اجتماعی نماید (شیلینگ، آرین، ۱۳۹۱).

آدلر ‌در مورد نازپروردگی کودک می‌گوید: وقتی والدین شیفته‌ی فرزندان‌شان باشند تکالیفی را برای آن ها انجام می‌دهند که خودشان می‌توانند از عهده آن بر آیند. در نتیجه این کودکان احساس می‌کنند قادر به انجام وظایف خود نیستند و بی‌کفایت‌اند. افراد نازپرورده با وجود آنکه در جامعه مشارکتی ندارند توقع دارند همیشه دنیا از آن ها مراقبت کند. کودکان موجودات اجتماعی هستند که اگر والدین و معلمان آن ها را تشویق کرده باشند آماده مشارکت هستند، ‌بنابرین‏ باید به سوی اهداف اجتماعی هدایت شوند (پروچاسکا، ترجمه سید محمدی، ۱۳۹۱).

به نظر کی‌نیا، کودکان نازپروده‌ی امروز افراد کج خلق، پرتوقع، تنبل، بی مسئولیت و جاه‌طلب فردایند (کی‌نیا، ۱۳۹۱). گلاسر^[۶۰] در سال (۱۹۷۲) نیز در زمینه‌ی نقش خانواده در مسئولیت‌پذیری می‌گوید: از آنجا که انسان با توانایی ارضای نیازهایش به دنیا نمی‌آید، این وظیفه والدین است تا مهارت‌های لازم از جمله مسئول بودن را از طریق نظم و انضباط به کودکانشان بیاموزند. مانند تأکید بر مقررات معقول از طریق روش‌های با ثبات به صورت تعمدی. آن ها باید از تنبیه خودداری کنند زیرا این کار غیرمؤثر است (شیلینگ، آرین، ۱۳۹۱). به عقیده گلاسر، تنبیه نکردن به اندازه نپذیرفتن عذر و بهانه اهمیت دارد. تنبیه به رابطه‌ حسنه لطمه می‌زند، تعهد و مسئولیت را از افراد سلب می‌کند و موجب تقویت هویت ناموفق می‌شود (شفیع آبادی و ناصری ۱۳۹۲).

۲-۱۷-۱-۱ شیوه های تربیتی والدین و احساس مسئولیت

لازمه هر رفتار و حرکت هدفمند، کشش‌های درونی و برانگیختگی عاطفی است و رفتارهای مطلوب و متعالی در سایه انگیزه‌ های درونی و بیرونی پدیدار می‌شود لذا برخورداری از نگرش مثبت نسبت به حیات فردی و اجتماعی، مقدمه ضروری برای رویش جوانه‌ های تلاش و به فعلیت رساندن ظرفیت های ذهنی وقابلیت‌ های شخصی است. فراهم شدن فضای مطلوب خانوادگی، غنی بودن محرک‌های محیطی، اتخاذ مناسب‌ترین و مؤثرترین شیوه‌ های تربیتی، ایجاد آمادگی‌های ذهنی و انجام تغییرات مثبت شناختی، تقویت رفتارهای سازش یافته و ارائه پاسخ‌ های قابل قبول، اجتناب از تهدید، تحقیر و تنبیه و تأیید و تشویق مستمر تلاش ‌های کودکان از کارآمدترین عوامل ایجاد تحول و تقویت انگیزه در ایجاد یک رفتار مطلوب مثل مسئولیت‌پذیری می‌باشد (مشتاقی، ۱۳۸۸).

بدون شک چگونگی نظام شکل‌گیری بازخوردها و نگرش‌ های کودکان نسبت به پدیده‌ های مختلف در آمادگی و تمایل و یا عدم آمادگی و اکراه آنان برای نشان دادن پاسخ با رفتار مناسب در شرایط و موفقیت‌ های گوناگون نقش اساسی دارد. نگرش‌ها و باورها که بستر پدیدار شدن رفتار ماست خود آمیزه‌ای از تجارب شناختی و احساسات خوشایند و ناخوشایند حاصل از آن در تعامل خود با محیط و دیگران است (همان منبع).

‌در مورد شیوه های تربیتی والدین و تأثیر آن بر رفتار و شخصیت کودک، تحقیقات فراوانی صورت گرفته است. هافمن^[۶۱](۱۹۸۰) در پژوهشی ‌در مورد شیوه های انضباطی والدین می‌گوید اعمال انضباط والدین به سه شکل صورت می‌گیرد:

1. 1. ابراز قدرت: تنبیه فیزیکی، محروم کردن از مالکیت و مزایا.

1. 1. کناره‌گیری عاطفی: ابراز فیزیکی چشم، عدم تأیید، توجه نکردن، جدا کردن کودک از دیگران، صحبت نکردن با کودک، ابراز نارضایتی یا تهدید به ترک کردن.

1. تلقین: توضیح پیامدهای زیان‌بخش رفتار کودک برای خودش با دیگران، توجه به انتظارات کودک و اهمیتش برای دیگران.

البته، سبک انضباطی ممکن است ترکیبی از این سه نوع باشد اما معمولاً از یک سبک خاص بیشتر استفاده می‌شود (هافمن، به نقل از سعدی پور، ۱۳۸۶). نتیجه پژوهش ‌ها نشان می‌دهد ابراز قدرت، درونی کردن معیارهای اخلاقی را تسهیل نمی‌کند، بلکه تنها یک گرایش اخلاقی را با توجه به معیارهای بیرونی و نه درونی پرورش می‌دهد. روش انضباطی کناره‌گیری عاطفی، اثر مثبت ویژه‌ای بر رشد معیارهای اخلاقی نداشته است چون حالت تنبیه شدیدی دارد (همان منبع).

والدینی هم که همه چیز را برای کودک مهیا و آماده می‌کنند، به طوری که حتی قبل از آن که کودک چیزی بخواهد آن را در اختیارش می‌گذارند، فضای فکری خوبی برای او ایجاد نمی‌کنند تا او کمبودهای خود را حس کند و بفهمد که برای برطرف کردن نیازهای خود باید قدمی بردارد، حتی اگر این قدم فقط خواستن باشد کسی که فضای خواستن را درک نکرده باشد به معنی واقعی مصرف کننده بوده و احساس می‌کند زندگی و اجتماع به او بدهکار است و فکر می‌کند والدین وظیفه دارند تا آخر عمر جور او را بکشند و هر چه او خواست برایش فراهم کنند (زارع بیدکی، ۱۳۹۱).

با توجه به اینکه لازمه مسئول بودن، آن است که شخص بتواند تکالیف را با وجود زحمتی که دربردارد به پایان برساند، کمک به کودکان برای رویارویی با این موضوع وظیفه بزرگترهاست. نهایتاًً خود والدین باید سطح مسئولیتی که کودکان می‌توانند به عهده گیرند، تشخیص دهند و برای پشتیبانی از رفتار مسئولانه و ترغیب آنان به انجام آن رفتار باید معیار یا قواعد را در خانواده مقرر سازند (کلمز و بین، ترجمه علی‌پور، ۱۳۸۷).

۲-۱۷-۲ موانع مسئولیت‌پذیری در محیط خانواده

1. 1. در شیوۀ تربیت استبدادی، والدین به نظر نوجوانان و جوانان اهمیت نمی‌دهند. تنبیه در این شیوه رواج دارد و موجب می‌شود مهارت‌هایی مانند دوست‌یابی، شرکت در فعالیت‌های اجتماعی و مسئولیت‌پذیری در کودکان رشد نکند. تحقیقات کاگان و ماسن نشان می‌دهد که اگر والدین بسیار سختگیر و دیکتاتور باشند، مانع پیشرفت و توسعۀ کنجکاوی و خلاقیت کودک خود می‌شوند. والدینی که اجازه نمی‌هند کودک ابراز وجود یا اظهار نظر کند، مانع بروز استعدادهای بالقوه او می‌شوند. در نتیجه، این‌گونه کودکان در آینده روان آزرده و پرخاشگر خواهند شد (هواسی، ۱۳۸۶).

1. 1. سرزنش و نکوهش، عامل دیگری است که فرزندان را خاطی می‌کند و موجب می‌شود که آتش لج ‌بازی و عدم مسئولیت‌پذیری در آن‌ ها شعله‌ور گردد.

1. 1. عدم هماهنگی والدین، موجب می‌شود فرزندان نیز با دیگران روابط سردی داشته باشند؛ ‌بنابرین‏، روحیه ناسازگاری در فرزندان درونی می‌شود و مسئولیت‌پذیری و روحیه تعاون آن ها آسیب می‌بیند.

1. 1. نداشتن تجربه گروهی و بازی‌های دسته جمعی موجب می‌شود که روحیه همکاری و تعاون و اشتراک مساعی، که یکی از ابزارهای مهم مسئولیت‌پذیری است، در کودکان رشد نکند.

1. فقدان محبت موجب آن است که فرد، در تعامل با جامعه دچار مشکل شود، همواره فاصله ‌ی خود را با دیگران حفظ کند و از همکاری با آن‌ ها اجتناب ورزد. این جزء رفتارهایی است که با روحیه مسئولیت‌پذیری و مشارکت جویی ناسازگار است (رحیمی،۱۳۷۷، به نقل از حسینی قمی، ۱۳۹۱).

۲-۱۸ شریط و مقدمات مسئولیت‌پذیری

مسؤولینی که در بخش خدمات دولتی کار می‌کنند و وظیفه آنان ارائه طیف وسیعی از خدمات دولتی است ، در سال‌های اخیر مورد انتقادات فراوانی قرار گرفته اند. رفتار غیر اخلاقی ، پارتی بازی ، وفادار نبودن به سازمان و توجه به منافع فردی ، پیروی نکردن از قوانین و مقررات مأموران دولتی ، همواره از مشکلات اساسی بوده اند که در اکثر کشورها مورد توجه قرار گرفته است و دولت‌ها سعی کرده‌اند برنامه هایی را جهت بهبود رفتار کارکنان پیاده کنند. دانشگاه ها از جمله مراکز دولتی بوده که به عنوان یک محیط فرهنگی و علمی فعالیت می‌کند و مهمترین رسالت آنان ترویج و توسعه دانش و آموزش افراد برای به دست گرفتن مشاغل در جامعه است. ‌بنابرین‏، انتظار می رود که تا حدودی جو اخلاقی این سازمان مناسب بوده و در ارتباطات، روحیه، انگیزش و رضایت شغلی کارکنان تاثیرپذیر باشد. مسلماًً جو اخلاقی نامناسب می‌تواند در رفتار کارکنان تاثیرگذاشته، مدیریت سازمان را با بحران مواجه کند. لذا ضرورت دارد دانشگاه ها بیشتر از هر سازمان دیگری مورد توجه قرار گیرد و برنامه هایی برای ارتقا و رشد اخلاقی این سازمان طرح ریزی شود. به نقل از دبرا و شریل^[۸۲] (۲۰۰۸) نخستین نظریه ای که در اینجا بررسی می شود “خودمحوری” است. خودمحوری به عنوان توجه به نیازها و ترجیح دادن مالکیت شخصی، سازمان یا سیستم اجتماعی بزرگتر تعریف می شود، که تحت تاثیر منافع شخصی، سازمان و یا افزایش اثربخشی برای سازمان است. در این جو اشخاص ممکن است تصمیماتی بر اساس آنچه برای خودشان بهترین است، بدون توجه به تاثیر برای آن در دیگران بگیرند (ویکتور و کالن، ۱۹۹۸ ). البته، باید در نظر داشت که واژه « بهترین » افراد مختلف مفاهیم متفاوتی دارد که افراد در این صورت بسته به شرایط حاکم و هنجارها،جوی را که مساعد با شرایط خودشان باشد، انتخاب می‌کنند. خود محوری رفتار شخصی را ‌بر اساس جستجو کردن لذتهای بزرگ و دوری از درد و رنج فردی رشد می‌دهد.

جو خود خواهی اشخاص را برای تصمیمات بر اساس نیازهای شخصی و توجه حداقلی به آیین نامه های سازمان یا حتی قوانین هدایت می‌کند (بارنت ۲۰۰۰؛ به نقل از دبرا و شریل ۲۰۰۸ ).

دومین نظریه اخلاقی، “خیرخواهی” است. یک جو خیرخواه، جوی است که بر امور ذاتی از تمایلات فردی تأکید می‌کند و نیازمند افرادی است که تاثیر عملکردها و تصمیمگیریهای خود بر دیگرا ن ر ا مور د توجه قرار دهند. این جو شامل رفتاری است که بیشترین لذت و کمترین رنج را برای افراد بیشتری که شامل گروهکاری، سازمان و جامعه است، فراهم می‌کند(مالی ۲۰۰۳ ، ؛ به نقل از دبرا و شریل، ۲۰۰۸ ) . بسیاری از عملکردها و تصمیمگیریهای افراد، دیگران را تحت تأثیر مستقیم و غیرمستقیم قرار خواهد داد که البته، به نوعی در صورت صحیح و قابل اجرا بودن به خدمت به مردم و رفع مشکلات عموم خواهد پرداخت. خدمت به مردم از ارزش‌های اخلاقی است که در بحث جو اخلاقی و سیره گذشتگا ن به آن بسیار سفارش شده است. ویکتور وکالن ملاک خیرخواه را به عنوان توجه به دوستی، علاقه تیمی و مسئولیت پذیری اجتماعی شناسایی کردند. جو خیرخواه توجه را به ‌گروه‌های کاری، اعضای سازمان، مشتریان و همه سهام‌داران معطوف می‌دارد(بارنت، ۲۰۰۰ ، به نقل از دبرا و شریل،۲۰۰۸ ). اصول دینی نیز ملاک خیر خواه بودن را توجه به شرایط و مواردی می‌داند که در آن صلاح و مصلحت دنیوی و اخروی افراد در آن لحاظ شده باشد.

تئوری سوم اخلاقی به عنوان “اصولی” شناخته شده است. ویکتور و کالن این جو را با این عنوان که شخص تحت تاثیر ارزش‌های هدایت شده، نقش‌ها و رویه های سازمان، سیستم‌های قانونی یا استانداردهای حرفه ای است، تعریف کردند . تصمیم گیری در این جو بر اصول اخلاقی مبتنی بوده، تصمیم‌ گیری بیشتر یک قضاوت به حساب می‌آید تا یک نتیجه و یا پیامد (دبرا، ۲۰۰۸ ). اصول اخلاقی در این جو هنجارهای نهادی و سازمانی را در برداشته، و با توجه به اعتقادات و باورهای جهان شمول افراد است. برای تعیین ابعاد جو اخلاقی، سه تئوری با مراکز قابل بررسی، تجزیه و تحلیل شده‌اند. این مراکز ابعادی را نمایش می‌دهد که در تصمیم گیری های محلی، شخصی و جهانی استفاده شده است. مراکز فردی، جهت‌گیری لذت جویانه رامنعکس می‌کند. مراکز محلی، کارگروهی، تعهد فردی و سازمانی را نمایش می‌دهد و مراکز جهانی ارجاع وسیعی از گروه یا سازمان‌ها را ارائه می‌دهد (مالی، ۲۰۰۳ ، به نقل از دبرا وشریل، ۲۰۰۸).

از این نُه نوع جو ، ویکتور وکالن پنج بعد محوری از جو اخلاقی را که شامل ابزارگرایی^[۸۳] ، دلسوز^[۸۴] ، استقلال^[۸۵] ، نقش ها^[۸۶] ، قانون و کد^[۸۷] است ، ایجاد کردند.

بعد اول به ابزارگرایی اشاره دارد؛ جایی که تئوری خود خواهی با مکان‌های قابل بررسی شخصی، محلی و جهانی که در کارکنان و سود سازمان^[۸۸] متمرکز است در ارتباط است. جو ابزار گرایی به شکل محدود از

رفتار با رویکرد خود محوری حمایت می‌کند. در این جو، علائق شخصی^[۸۹] رفتار را هدایت می‌کند ( دبرا و شریل ، ۲۰۰۸).

به دلیل این خود محوری جو ابزارگرایی با فقدان توجه به ارزش‌های اخلاقی، حداقل احساس ‌پاسخ‌گویی‌ درون فردی، تأکید ‌بر کارایی یا کنترل هزینه، فقدان توجه به رفاه کارکنان و یک سیستم محرک نتیجه محور را به وجود میآورد(کوهن^[۹۰] ، ۱۹۹۳).افراد در این جو به تاثیر بیرونی قوانین، استانداردهای حرفه ای یا انتظارات مشتریان توجه نمی کنند. در علایق شخصی موارد روشنی از کلا ه برداری و فریبکار ی در یک محیط ابزارگرایی اتفا ق می افتد (دبراو شریل، ۲۰۰۸ ). اشخاصی که در محیطی صمیمی، همراه با جو غالب عاطفی کار می‌کنند، دوستی^[۹۱]، مسئولیت اجتماعی^[۹۲]، کارایی^[۹۳] و علاقه تیمی^[۹۴] را بالاتر از سود شخصی و سود سود سازمانی در نظر می گیرند) السی و آلپکان ، ۲۰۰۹).

هنگامی که سازمان جو اخلاقی دلسوزانه دارد، تأکید بر رفاه دیگران با سیاست‌ها، رویه ها و استراتژی سازمان حمایت می شود. در این محیط نه فقط رویه ها و سیاست‌های سازمان جو را ارتقا می‌دهد، بلکه بیشتر اعضای گروه نیز با این روش رفتار می‌کنند (دبراو شریل، ۲۰۰۸ ). بعد سوم جو اخلاقی نیز، “استقلال” نام دارد؛ ‌جایی که خود انتخابی با مسلکهای شخصی در ارتباط است. تصمیم‌ گیری در این جو اشخاص را به استفاده عمیق عقاید اخلاقی شخصی^[۹۵] برای تصمیمات اخلاقی، بدون در نظرگرفتن تاثیر بیرونی این تصمیمات تشویق می‌کند (بارنت،۲۰۰۰؛به نقل از دبرا و شریل ، ۲۰۰۸). دربعداخلاقی چهارم نقش‌ها، قوانین و رویه های سازمانی^[۹۶] به کار گرفته شده را با توجه خاصی در تصمیم گیری قرار می‌دهند. در این جو، نقش‌ها و سیاست‌های سازمانی پایه ای برای رفتار هستند و تصمیم گیری اخلاقی را هدایت می‌کنند. جنبه‌های منفی این بعد، نقشهای ناآشکار و سیاست های درونی است که با قوانین و استانداردهای کارکنان در تضاد است و توجه کمی به دیگران در فرایند تصمیم گیری دارد (دبرا و شریل، ۲۰۰۸).

به نظر انتقادی که می توان از این حیث وارد آمده این است که بهتر بود که قانون‌گذار لبنان چاره ای می اندیشید تا قانون واحدی را برای جرم آدم ربایی مقرر می کرد ولی متاسفانه قانونی که اشاره ‌به این مسئله داشته باشد واحد و منسجم نیست و در بخش های مختلف در قانون لبنان پراکنده است و تنها ماده ای که اشاره کلی به قانون آدم ربایی دارد ماده ۵۶۹ ق.ج.ل است و سایر موارد این قانون درفصول مختلف تحت عناوین گوناگون ظاهر شده اند به مانند حقوق علیه اشخاص، علیه خانواده، علیه منافی عفت.» ^[۲۳]

به هر تقدیر، برخلاف قانون ایران که هرکدام از قوانین در ماده ای مشخص گنجانده شده اند از آدم ربایی گرفته (ماده ۶۲۱) تا مجازات تشدید ربایندگان اشخاص (۱۳۵۳)، همان‌ طور که در صفحات قبل انتقادی وارد بر این مجازات «ربایندگان اشخاص» با ماده ۶۲۱ ق.م.ا مشاهده کردید.

مبحث دوم : رکن مادی

در رکن مادی ابتدا باید جرم فعلیت یابد، وجود خارجی پیدا کند و صرف تصور وارده که فعلیت نیافته و یا تهیه مقدمات ارتکاب آن، جرم محسوب نمی شود. ^[۲۴]

اصولاً در این عنصر (رکن) مادی، افکار و قصد مجرمانه را مورد نکوهش قرار می‌دهند، ولی در حقوق جزا که هدف اصلی آن دفاع از اجتماع است افکار و اندیشه ضد اجتماعی و همچنین تصمیم به ارتکاب جرم و حتی تهیه مقدمات آن را مجازات نمی کند، زیرا چنین اندیشه و تصمیمی نظم اجتماعی را به هم نمی زند.

حقوق جزا، وقتی اندیشه و تصمیم را مورد مجازات قرار می‌دهد که به وسیله اعمال مادی و خارجی ظهور یافته باشد. ^[۲۵]

به هر حال مجرم باید به ارتکاب فعل یا ترک فعل کند که ملموس، محسوس و عینی و در قانون، عنوان مجرمانه داشته باشد.^[۲۶]

‌بنابرین‏ شرط تحقق جرم آن است که قصد سوء با ارتکاب عمل خاصی به مرحله فعلیت برسد. ^[۲۷] و در ادامه فکر و عقیده هرچه باشد آزاد است و کسی را به جرم داشتن اعتقادات معین نمی توان مورد مجازات قرارداد ^[۲۸]

‌به این ترتیب، فعل یا عمل خارجی که تجلی نیت مجرمانه یا تقصیر جزائی است، عنصر مادی جرم را شکل می‌دهد.

و لازم است که بعد از تعریف رکن مادی جرم تقسیم بندی مطالبی که در این مبحث انجام شده را، به نحو مختصر اشاره ای داشته باشیم.

در این مبحث که مشتمل بر ۴ گفتار است در گفتار اول به مطالعه رفتار مجرمانه مرتکب می پردازیم و در گفتار دوم: موضوع جرم آدم ربایی را بررسی خواهیم نمود در گفتار سوم به استفاده از عنف و وسیله در این بزه و در نهایت در گفتار چهارم نتیجه و شروع به جرم را مورد کنکاش قرار خواهیم داد.

گفتار نخست : رفتار مجرمانه مرتکب :

در این گفتار برای تبیین بیشتر مطلب به چند بند تقسیم شده است که بند الف (لزوم فعل مثبت) بند ب (مفهوم حقوقی ربودن)، که هرکدام را در جایگاه خود بررسی خواهیم نمود.

واژه ربودن که در ماده مذکور دوبار (۶۲۱) مورد استفاده قرار گرفته است با توجه به معنای لغوی و حقوقی آن ظاهراًً ملازمه با جابه جایی دارد یعنی انتقال جسم مجنی علیه، از محلی به محل دیگر با زور و تهدید و حیله که مجنی علیه اراده ی از خود نداشته باشد. ‌بنابرین‏ صرف بازداشت یا سلب آزادی تن از اشخاص را نمی توان آدم ربایی دانست.

با این حال، جابه جایی باید به گونه ای باشد که مفهوم عرفی ربودن را متبادر سازد.

لازمه قطعی آدم ربایی و به عبارت دیگر مقدمه لازم آدم ربایی آن است که، از طرف، ابتدا، سلب آزادی تن شود و سپس در چنین وضعیتی، جابه جایی صورت گیرد.^[۲۹]

و همچنین در کشور لبنان نیز، فعل مجرمانه مرتکب در بزه آدم ربایی، به صورت انتقال فرد ربوده شده، از یک مکان به مکان دیگر دیگر بدون اراده و میل و به نوعی منع کردن او از بیرون رفتن، به قصد ازدواج یا ارتکاب فساد یا محروم کردن از آزادی شخص می‌باشد.^[۳۰]

الف) لزوم فعل مثبت:

رفتار مرتکب در جرم آدم ربایی، فعل + مادی و خارجی است همان‌ طور که در ماده ۶۲۱ ق.م.ا مصوب ۱۳۷۵ می توان گفت عنصر مادی جرم آدم ربایی، عبارت است از ارتکاب فعل و رفتار مادی فیزیکی (فعل + خارجی) مبنی بر ربودن شخص به قصد مطالبه وجه یا مال از وی یا به قصد انتقام یا به هر منظور دیگری مثل سرقت و ربودن مال، پول ، طلا و جواهرات همراه وی که ‌به این دلیل ممکن است به عنف یا تهدید یا حیله یا به هر نحو دیگری صورت گیرد و نیز ممکن است رباینده شخصاً اقدام به ربایش دیگری کرده باشد یا توسط دیگری مرتکب این عمل شده و بعلاوه، عمل ربایش انسان ممکن است توسط وسایل نقلیه انجام پذیرد یا به مجنی علیه آسیب جسمی یا حیثیتی وارد شود که در این صورت، به حداکثر مجازات تعیین شده محکوم خواهد شد. ^[۳۱]و همگی این مسائل فوق بیانگر فعل + مادی هستند و جرم مذکور با ترک فعل محقق نمی شود و باید حتماً فعل + مادی باشد، مانند ربودن که مستلزم استیلاء یافتن بر انسان و نقل مکان او از محلی به محل دیگری است اما این طریق ربودن که در بالا ذکر شد چه با عنف چه با تهدید یا حیله باشد، فرقی ندارد و همگی جنبه تمثیلی دارند، چون در قسمت های دیگر ماده عبارتند از بی هوش کردن متهمی و غیره را شامل می شود. ^[۳۲]

در قانون لبنان شرط شده که جنایت آدم ربایی با فعل مثبت مادی به وقوع می پیوندد و باید در نهایت نتیجه آدم ربایی به دنبال داشته باشد. مشابه فعل جنایی در بردن شخص ربوده شده یا انتقال آن از یک مکان به مکان دیگر یا این که مجبورش کند از یک مکان به مکان دیگر برود مانند (گرفتن بچه از منزل یا صاحبش یا از مدرسه)، تا او را به مکان دیگر منتقل کند و از خانواده اش مخفی سازد.^[۳۳]

ب) مفهوم حقوقی ربودن

جرم ربودن اشخاص از جمله جرائمی، توام با اجبار مادی علیه اشخاص، که مفهوم ربودن و دزدیدن انسان در بزه آدم ربایی شرط لازم عنصر مادی آدم ربایی است، ^[۳۴]که باید به صورت فعل مثبت انجام شود، یعنی باید در نقل مکان دادن، از محلی به محل دیگر برخلاف میل و اراده وی انجام یابد، عنصر ربودن باید وجود داشته باشد اما برای تحقق این عنصر نحوه ربودن تاثیری ندارد، به بیانی صریح تر این که عنصر ربودن باید باشد ولی نحوه و شکل ربودن مؤثر در تحقق بزه نیست، گاهی ممکن است رباینده با قهر و غلبه و خشونت، دست و پای شخصی را گرفته و با زور همراه خود ببرد گاهی ممکن است، با تهدید و اجبار او را وادار کند، که همراه او برود. ^[۳۵]

«به هر حال بردن و ربودن قربانی، شرط لازم بر آدم ربایی است، اول از همه باید شخص در جا به جا کردن غیرقانونی و توأم با زور و فریب یک انسان، یا به خطر انداختن او به رغم میل و اراده اش، که عنصر اساسی جرم آدم ربایی محسوب می شود و قصد ربودن هم داشته باشد و این ربودن باید به صورت غیرقانونی باشد، ‌بنابرین‏ در کلیه مواردی که کسی در مقام اعمال حق و تکلیف قانونی خود، و شخصی که با داشتن حکم جلب از طرف مقامات صلاحیتدار قضایی اقدام به دستگیری متهم و انتقال او از یک حوزه قضایی به حوزه قضایی دیگر جهت محاکمه وی نماید، عمل وی آدم ربایی نخواهد بود.

جی لو(۲۰۱۴)، در مقاله­ای با عنوان عوامل انتخاب دانشگاه از دید مشارکت­کنندگان در برنامه ­های EMBA ‘ بیان کرد، در تایوان، یک روند بی­تردید برای افراد به آموزش مداوم در برنامه شبانه و یا در روزهای تعطیل وجود دارد. تعداد کل تقریبی دانشگاه­ها در تایوان ۱۶۰ دانشگاه ‌می‌باشد که از بالاترین میزان در مقایسه با کشورهای دیگر در جهان برخوردار است و در نتیجه دانشگاه­ها در فشار رقابت­اند. در این مطالعه شش دانشگاه به عنوان هدف انتخاب شده و در مجموع ۴۰۰ پرسشنامه توزیع شد و ۳۵۲ نمونه قابل استفاده جمع ­آوری شد. یافته ­های تحقیقاتی نشان می­دهد انگیزه یادگیری بالاتر و همچنین محیط آموزشی به طور عمده عوامل مؤثر برای افزایش انگیزه افراد در انتخاب دانشگاه است. با این حال، دانشگاه با نیازهای بالاتر در جهت آموزش مداوم شرکت­ کنندگان، احساس یادگیری بالاتر را به ارمغان خواهد آورد و ابهام انتخاب را کاهش می­دهد؛ علاوه بر این، نتایج تحقیقات نشان می­دهد که احساس یادگیری اثر بین انگیزه یادگیری، محیط دانشگاه و قصد ادامه آموزش را تعدیل می­ کند.

۲-۱۲- مطالعه مروری دانشگاه ایلام

آموزشکده دامپروری ایلام در سال ۱۳۵۵ خورشیدی زیر نظر دانشگاه رازی کرمانشاه شروع به فعالیت آموزشی کرد. این آموزشکده پس از انقلاب فرهنگی ایران به دانشکده­ی کشاورزی تبدیل شد و نهایتاًً در سال ۱۳۷۱ خورشیدی و به دنبال مستقل‌شدن از دانشگاه رازی، به عنوان دانشگاه ایلام شناخته شد.

دانشگاه ایلام دارای ۷ دانشکده‌است:

1. 1. دانشکده­ی ادبیات و علوم انسانی.

1. 1. دانشکده­ی پیرادامپزشکی.

1. 1. دانشکده­ی علوم پایه.

1. 1. دانشکده­ی فنی و مهندسی.

1. 1. دانشکده­ی کشاورزی.

1. 1. دانشکده­ی الهیات و معارف اسلامی.

1. دانشکده­ی نفت و گاز.

در دانشگاه ایلام ۱۳ رشته دکتری فعال است و تعداد دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی در دانشگاه ایلام بیش از متوسط کشوری است و در علومی مانند شیمی آلی، شیمی معدنی، شیمی تجزیه، آموزش زبان و ادبیات انگلیسی، زبان و ادبیات فارسی، فقه و مبانی حقوق اسلامی، علوم قرآن و حدیث، فلسفه و کلام اسلامی، علوم خاک، مکانیزاسیون کشاورزی، سازه­ های آبی، علوم باغبانی و میکرو بیولوژی خاک مشغول به تحصیل و در مقطع کارشناسی ارشد نیز بیش از ۱۲۰۰ نفر دانشجو در رشته آموزشی پژوهشی و ۱۹ رشته آموزش محور مشغول به تحصیل هستند.

مجوز قطعی پردیس خودگردان دانشگاهی نیز اخذ شده است و ثبت­نام از دانشجویان نیز آغاز شده است و مقالات مختلف پژوهشی، پایان نامه­ ها و رساله­های چاپ­شده نشان­دهنده افزایش سطح کیفی پژوهش در دانشگاه ایلام است. ۱۵ نفر عضو هیئت علمی با رتبه دانشیاری در دانشگاه ایلام مشغول به فعالیت هستند. با توجه به وجود ظرفیت مناسب استان ایلام در زمینه گیاهان دارویی و معطر و شناسایی بیش از ۳۰۰ گونه گیاهان دارویی در ایلام که بیش از ۱۰ نمونه آن اندمیک (بومی) ایلام و نیز توانمندی بالای دانشگاه از نظر سخت­افزاری و نرم­افزاری، با تلاش­ های مستمر، مجوز پژوهشکده گیاهان دارویی و معطر نیز اخذ شده است. و سند مالکیت این واحد آموزشی به مساحت ۲۸۰ هکتار به نام دانشگاه ثبت شده است که با این کار زمینه مناسبی برای کاشت گیاهان دارویی فراهم آمده است

دانشگاه ایلام در مدت چند سال گذشته موفق به اخذ مجوز پذیرش دانشجوی خارجی در دانشگاه ایلام شده است. ورود دانشجویان خارجی به استان، تبدیل دانشگاه ایلام به یک دانشگاه بین ­المللی و در نهایت توسعه آموزش عالی استان را به دنبال خواهد داشت. دانشکده نفت و گاز دانشگاه ایلام تنها دانشکده نفت و گاز منطقه غرب و جنوب غرب کشور است و می­طلبد که مسئولان محترم به ویژه وزیر محترم نفت توجه خاصی ‌به این دانشکده داشته باشند. در حال حاضر این دانشگاه ۱۷۹ نفر عضو فعال هیئت علمی دارد و با توجه ‌به این که پرونده جذب افراد دیگری نیز در حال بررسی است، به ضمیمه تعداد افراد بورسیه شده، این تعداد به بیش از ۲۸۰ نفر می­رسد و در این میان ۷۰ درصد افراد جذب­شده و بیش از ۸۰ درصد بورسیه­ها در مقطع دکتری بومی هستند. تعداد کتب موجود در کتابخانه­ ها به بیش از ۱۱۵ هزار عنوان افزایش یافته و همچنین ۵۶۸ مقاله علمی پژوهشی در مجلات معتبر بین ­المللی به چاپ رسیده است. تعداد آزمایشگاه­های دانشگاه ایلام به ۶۱ آزمایشگاه رسیده، ضمن آنکه برای نخستین بار در این دوره، مجوز چند مجله علمی تخصصی دریافت شده که برای برخی از آن­ها درخواست رتبه علمی، پژوهشی شده است.

همچنین تعداد نشریات فرهنگی از ۵۲ به ۱۳۰ و تعداد انجمن­ها و کانون­های علمی از ۱۷ انجمن به ۲۷ انجمن رسیده است و همچنین با نگاه ویژه مسئولان دانشگاهی و همکاری دفتر محترم نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری و میدان دادن به دانشجویان صاحب ایده و اندیشه و دانشجو محور شدن فعالیت­های فرهنگی، دانشگاه ایلام در مدت سه سال گذشته در حوزه فرهنگی موفق به کسب افتخارات قابل توجهی شده که از جمله آن­ها قرار گرفتن در بین ۱۲ دانشگاه برتر فرهنگی کشور است و با توجه به اخبار به دست آمده در سال ۹۲ نیز رتبه مناسب­تری به دست آمده است. دانشگاه ایلام با پیشرفت­هایی که در سال­های اخیر داشته است در حال رسیدن ‌به این است که به دانشگاه بزرگ ایلام تبدیل شود.

۲-۱۳- نتیجه‌گیری و ارائه مدل مفهومی تحقیق

فرایند انتخاب دانشگاه توسط دانشجو می ­تواند با توجه به شرایط مکانی و زمانی از عواملی تأثیرگذار باشد و کیفیت آن نیز بر حسب نحوه و میزان جست­وجوی اطلاعات درباره دانشگاه ­های مختلف می ­تواند متفاوت باشد. دانشجویان در جهت­گیری­های خود در خصوص انتخاب رشته­ و محل تحصیل از عوامل متعددی تأثیر می­پذیرند. از جمله عواملی که در انتخاب دانشگاه می ­تواند مؤثر باشد آمیخته­های بازاریابی هستند. این عناصر تصمیم انتخاب دانش ­آموزان را تحت تأثیر خود قرار می­ دهند. یک دانشگاه برای دستیابی به مزیت رقابتی پایدار؛ باید همه این عوامل مؤثر بر فرایند تصمیم ­گیری دانشجویان را لحاظ کند . در نتیجه، دانشگاه­ها در دنیای کسب­ وکار فعال­تر ‌شده‌اند و برای استفاده از استراتژی­ها و تکنیک­های بازاریابی برای جذب بیشتر دانش ­آموزان تلاش ‌می‌کنند. در نتیجه، با مبنا قرار دادن چهارچوب نظری(نظریه کاتلر و فاکس درباره آمیخته­های بازاریابی در دانشگاه)، و با توجه به پیشینه تحقیق درباره عوامل مؤثر بر انتخاب دانشگاه، مدل پژوهش حاضر را بر اساس مؤلفه­ های اصلی این نظریه ‌می‌توان در غالب شکل زیر تنظیم نمود. آمیخته­های بازاریابی شامل هفت متغیر : ترفیع، شواهد فیزیکی، افراد، فرایند، محصول ، مکان و قیمت است که این آمیخته­ها در انتخاب دانشگاه توسط دانشجو تأثیر دارد.

انتخاب دانشگاه

آمیخته بازاریابی

قیمت

افراد

شواهدفیزیکیی فیزیکی

فرایند

مکان

محصول

ترفیع

شکل(۲-۱)مدل مفهومی تحقیق

فصل سوم

روش تحقیق

۳-۱- مقدمه: