-
- تکنولوژی زاید (تکنولوژی از رده خارج).
-
- تکنولوژیهایی که به صورت اتفاقی در فرایند و توسعه به وجود می آید و فعالیت محوری شرکت نمیباشد.
-
- فروش به کسی که تکنولوژی را بهتر توسعه می دهد.
-
- کاهش حمایت مادی از توسعه تکنولوژی خاص.
- کسب درآمد.
ب) فروش آیندهنگر
-
- حمایت از کسب و کار محوری، بدین ترتیب که تکنولوژیهای حاشیهای برای حمایت از تکنولوژی اصلی فروخته می شود و عملاً سعی می شود که اهرم استراتژیک به دست آید و از این طریق مزیت رقابتی استراتژیک خود را حفظ و توسعه نماید (دیرمینا، ۱۳۸۲).
۲-۱-۲۸ تکنولوژی صادراتی
صادرات تکنولوژی را میتوان در سه گروه عمده قرار داد:
-
- صنعتی
-
- قرارداد ساخت
- خدمات دیگر
۲-۱-۲۸-۱ صنعتی
تکنولوژی صنعتی به طور گسترده شامل فعالیت کارخانهای چون: تولید ژنراتور و توزیع برق، فاضلاب، حمل و نقل و ارتباطات و … می گردد. صدور تکنولوژی صنعتی شامل چهار نوع فعالیت می گردد:
الف) پروژههای کلیدی: قسمتی از هر پروژه صورتی خارجی دارد (صادرات تجیهزات بومی) و قسمت دیگر صورت خارجی ندارد (مطالعه امکانیابی، طراحی پروژه، آموزش و … ) .
ب) سرمایهگذاری مستقیم: قسمتی از آن در خارج تحقق مییابد و قسمتی از آن صورت خارج ندارد. به جز روابط مدیریتی که تحقق خارجی ندارد و روابط مالی که طبیعت مداوم دارد و همچنین ممکن است صادرات تجهیزات سرمایهای جهت توسعه را نیز در بر بگیرد.
ج) لیسانس ( پروانه ساخت): اساساً صورت خارجی ندارد (به شکل خدمات فنی، حق ثبت، دانش فنی، طراحی) اما ممکن است اجزایی از آن نیز صورت خارجی داشته باشد.
د) مشاوره (مهندسی و مدیریت): که به طور کلی صورت خارجی ندارد. معمولاً رهنمود صادرات تکنولوژی به شکلهای گوناگون توسط نمایندگیهای دیگر انجام می شود.
۲-۱-۲۸-۲ قرارداد ساخت
در اینجا هم ممکن است صدور تکنولوژی به شکلهای گوناگون واقع شود. اما به طور کلی اجزاء کوچکی از صادرات صورت خارجی ندارد و اجزاء بزرگی از آن شامل تدارک مهندسی فنی و خدمات سازمانی و گاهی همراهی کردن به وسیله صدور نیروی کار نیمه ماهر و غیرماهر صورت خارجی به خود می گیرد.
۲-۱-۲۸-۳ خدمات دیگر
صدور خدمات فنی مدیریت و مالکیت هتل یا خدمات مالی، بهداشتی، کشاورزی و … که تماماً کم و بیش صورت خارجی ندارند. همچنین ممکن است صدور تجهیزات از کشور مبدأ با مشاوره صنعتی همراه باشد (الواداری، ۱۳۸۹).
۲-۱-۲۹ سازگاری تکنولوژی
در صورتی که تکنولوژی وارداتی مطابق با عوامل درونی مانند نیروی انسانی مورد نیاز، اطلاعات و دانش فنی تجهیزات و ماشینآلات لازم و مدیریت و سازماندهی و عوامل بیرونی همچون هماهنگی با زیرساختهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و فنی سطح تکنولوژی مربوط در کشور گیرنده باشد، مفهوم سازگاری تکنولوژی صدق می کند (دیرمینا، ۱۳۸۲).
۲-۱-۳۰ جذب تکنولوژی
در صورتی که شرایط مناسب جهت انتقال مؤثر تکنولوژی توسط گیرندگان آن ایجاد شود، به طوری که پس از انتقال و در انتهای قرارداد مربوط به آن، گیرنده تکنولوژی قادر به کپیسازی از روی قطعات و شناخت روابط کلی حاکم بر طراحی مجدد و اقتباس از نمونه های موجود که بر مبنای تحلیل و شناخت عمیق تکنولوژی و قوانین ملی طراحی و با هماهنگی با نیازها و شرایط جدید صورت می گیرد، آن گاه میتوان گفت که جذب تکنولوژی صورت پذیرفته است.
در سازگاری تکنولوژی همان طور که گفته شد، برای انتقال مرثر یک تکنولوژی جذب آن لازم است و میبایست تکنولوژی و سازگاری آن با شرایط محیطی گیرنده مورد بررسی قرار داد (رحیمی فاروجی، ۱۳۸۵).
۲-۱-۳۱ انتقال تکنولوژی[۲۴]
انتقال تکنولوژی و صنعتی شدن اجزاء اساسی مفهوم توسعه تلقی می شود. انتقال تکنولوژی به کندن درخت از جایی و کاشتن آن در جای دیگر شباهت دارد. انتقال تکنولوژی به بررسی کافی قبلی درباره جامعهای که تکنولوژی به آنجا انتقال مییابد، محتاج است.
آنکتاد[۲۵] انتقال تکنولوژی را چنین تعریف می کند:
انتقال تکنولوژی یعنی وارد کردن عوامل تکنولوژی خاص از کشورهای توسعهیافته به کشورهای در حال توسعه به منظور قادر ساختن کشورهای فوق در تهیه و به کارگیری ابزارهای تولیدی جدید و گسترش توسعه ابزارهای موجود (آتشگر، ۱۳۷۵).
تعاریف دیگر نیز برای انتقال تکنولوژی بیان می شود:
-
- به دست آوردن مجموعه دانش و فنونی است که جهت تمام امور یا هر یک از موارد تولید، ارائه خدمات، انجام امور تحقیقاتی و طراحی یا نگهداری به کار برده می شود (رحیمی فاروجی، ۱۳۸۵).
-
- انتقال تکنولوژی عبارت است از به کارگیری و استفاده از تکنولوژی در مکانی به جز مکان اولیه ایجاد یا خلق آن و معمولاً هنگامی مطرح می شود که سطح تکنولوژی بین بنگاههای مختلف یکسان نباشد (فقهی فرهمند، ۱۳۸۳).
-
- انتقال تکنولوژی عبارت است از فرایند کلی عرضه و تقاضای تکنولوژی که گستره ماشینآلات، ابزار و خدمات اطلاعاتی، مهارتها و دانش فنی را شامل می گردد (دیرمینا، ۱۳۸۲).
- انتقال تکنولوژی را میتوان جریان جابجایی فناوری از محل ایجاد انتقال به محیط دیگر که در آنجا قابل استفاده باشد، تعریف کرد (سهرابی، ۱۳۸۱).
تعاریفی که غالباً از انتقال تکنولوژی ارائه می شود، نگرش مکانیکی و غیرربط بر آن حاکم است. در آن تعاریف:
-
- انتقال تکنولوژی یک جریان یک طرفه از سوی فروشنده به خریدار است.
- انتقال تکنولوژی بیشتر معطوف ابزار، تجهیزات و ماشینآلات است، در صورتی که نگرش پویا و سیستمی میگوید، انتقال تکنولوژی دو طرف دارد: «صاحب تکنولوژی و طالب تکنولوژی» و انتقال تکنولوژی یک جریان رفت و برگشتی بین این دو شکل می دهد. برقراری این جریان را منافع صاحب تکنولوژی و احساس نیاز طالب تکنولوژی موجب می گردد.
نوآوری و بومی نمودن تکنولوژی و ایجاد توازن لازم جهت صدور تکنولوژی جدید به صنعتی دیگر خود موجب دریافت تجربه علمی دیگر است که می‌تواند تکنیکی جدید را خلق نماید. آنان که در اجرا و عمل با قراردادهای انتقال تکنولوژی سروکار دارند و جریان دائمی بین خود و فروشنده تکنولوژی را شاهد هستند، به دیدگاه سیستمی و تعریفی در آن چهارچوب نیاز دارند، زیرا که واقعیت میگوید: تعاریف استاتیک در قالب نگرشهای مکانیکی عملاً نقشآفرینی قابل توجهی در نگرش و عملکرد مجریان و مدیران انتقال تکنولوژی ندارد. قرارداد مورد مطالعه دائمی باشد، تا در صورت عدم تأمین نیاز با توافقنامه ها متمم قرارداد اصلاح گردد.
دیدگاه سیستماتیک میگوید طالب تکنولوژی نباید خود را در چهارچوب قرارداد محدود بداند. چرا که محدود بودن در چهارچوب قرارداد زمینه درونزا شدن تکنولوژی را فراهم نمی کند.
واقعیت میگوید تعاریف غیر پویا و مکانیکی دو عمل نقشآفرینی قابل توجهی را برای مجریان انتقال تکنولوژی ایفا نمی کند. بنابرین میتوان تعریف نمود: انتقال تکنولوژی فرآیندی است که طی یک جریان رفت و برگشتی بین صاحب تکنولوژی و طالب تکنولوژی با انعقاد قراردادی حقوقی شروع و با خلق قابلیت نوآوری در طالب تکنولوژی جریان دائمی مییابد (سهرابی، ۱۳۸۱؛ خادم، ۱۳۸۹).
|
[جمعه 1401-09-25] [ 12:03:00 ب.ظ ]
|
